DOCSLIB.ORG

12 Eylül 1980 Darbesi'nin Konya Basinina Yansimalari

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
12 Eylül 1980 Darbesi'nin Konya Basinina Yansimalari T.C. NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANABİLİM DALI 12 EYLÜL 1980 DARBESİ'NİN KONYA BASININA YANSIMALARI BAYRAM ÇETİN YÜKSEK LİSANS TEZİ DANIŞMAN: YRD. DOÇ. DR. YAKUP KAYA KONYA - 2017 i ii iii ÖZET 12 Eylül 1980 Darbesi, Türk siyasi ve demokrasi tarihine etkileri bakımından günümüzde bile tartışılmaya devam edilen önemli bir hadisedir. 12 Eylül Darbesi'ni gerçekleştirenler, darbe döneminde kamuoyunu etki altına alabilmek için basını etkili bir biçimde kullanmışlardır. Bu dönemde basın tamamen cuntacıların kontrolü altına girmiş, basın özgürlüğü rafa kaldırılmıştır. Bu çalışmada 12 Eylül 1980 Darbesi'nin basına yansımaları ve etkileri, Konya basını üzerinden değerlendirilmiştir. Konya basını, 148 yıllık tarihiyle Anadolu yerel basınında önemli bir konuma sahiptir. Bu bakımından 12 Eylül 1980 Darbesi'nin yerel düzeyde ve yerli basında nasıl karşılandığı, Konya basınının Konya kamuoyunu etkilemek için nasıl kullanıldığı, bu çalışmada ortaya konulmaya çalışılmıştır. 12 Eylül Rejimi döneminde Konya'da yayınlanan gazeteler şunlardır: Yeni Konya, Yeni Meram, Konya'nın Sesi, Konya Postası, Türkiye'de Yarın. Bu gazetelerin yayınlarını incelediğimizde Yeni Konya, Yeni Meram ve Konya Postası gazetelerinin sağ ideolojiye yakın; Konya'nın Sesi gazetesinin sol ideolojiye yakın; Türkiye'de Yarın gazetesinin ise Millî Selâmet Partisi'nin "Millî Görüş" ideolojisine yakın çizgide yayınlar yaptıklarını görmekteyiz. 12 Eylül'den önce bu gazeteler farklı görüşlerde yayın yapmalarına rağmen; 12 Eylül'den sonra hepsinin ortak noktası darbeden yana bir tavır ortaya koymalarıdır. 12 Eylül Rejimi döneminde Konya basını incelendiği zaman, Konya basınının ve Konya kamuoyunun darbeden yana bir tavır ortaya koydukları görülmektedir. Konya basınında darbeyi destekleyen haber ve makaleler yayınlanmasında, Konya basının bu dönemde 2. Ordu ve Sıkıyönetim Komutanlığının denetimi altında yayın hayatına devam etmesinin etkisi büyüktür. Konya kamuoyunun darbeyi desteklemesinde ise, 12 Eylül ile birlikte terör ve anarşinin "bıçak kesiği" gibi kesilmesi etkili olmuştur. Anahtar Kelimeler: 12 Eylül 1980 Darbesi, Konya Basını, Türkiye'de Yarın gazetesi, Yeni Konya gazetesi, Yeni Meram gazetesi, Konya'nın Sesi gazetesi, Konya Postası gazetesi. iv ABSTRACT The 12 September 1980 Turkish coup d’etat is an important incident that continues to be discussed even nowadays in terms of its consequences to Turkish political and democratic history. The leaders and executors of the coup used the press effectively in order to influence the public opinion during the coup. The media was totally controlled by the junta during this period, and the freedom of press was put aside. This study evaluates the effects and projections of the 12 September 1980 coup to Konya press. Konya press has an important position in the local Anatolian press, having a 148 year-old history. In this respect this research focuses on how the 12 September 1980 coup was received in the local press and on the local level and how it was used so as to influence the Konya public opinion in Konya press. The following newspapers were published in Konya during the 12 September regime: Yeni Konya, Yeni Meram, Konya’nın Sesi, Konya Postası, Türkiye’de Yarın. When we examine the newspapers’ publications, we see that Yeni Konya, Yeni Meram and Konya Postası make publications close to the right ideology whereas Konya’nın Sesi make publications close to the left ideology and Türkiye’de Yarın – close to the ideology of the National Salvation Party called ‘the National View’. Although these newspapers made different publications before the 12 September coup, all of them took up a similar position supporting the coup after 12 September. When we study Konya press during the 12 September regime, we see that Konya press and the Konya public opinion showed approval of the coup. When Konya media published news and articles supporting the coup, Konya press continued to make publications supervised by 2. Army and the Martial Law Commandership during this period, which affected it greatly. While Konya public opinion supported the coup, it was efficient in cutting the terror and anarchy like ‘knife cut’. Key words: 12 September 1980 Turkish coup d’etat, Konya press, Türkiye’de Yarın newspaper, Yeni Konya newspaper, Yeni Meram newspaper, Konya’nın Sesi newspaper, Konya Postası newspaper. v İÇİNDEKİLER Bilimsel Etik Sayfası.....................................................................................................i Tez Kabul Formu..........................................................................................................ii Özet..............................................................................................................................iii Abstract........................................................................................................................iv İçindekiler.....................................................................................................................v Tablolar Listesi...........................................................................................................vii Kısaltmalar Dizini......................................................................................................viii Önsöz...........................................................................................................................ix Giriş...............................................................................................................................1 BİRİNCİ BÖLÜM 12 EYLÜL DARBESİ ÖNCESİ ve SONRASI TÜRKİYE 1.1. Demokrat Parti Dönemi.........................................................................................7 1.2. 27 Mayıs Darbesi Sonrası Yaşanan Gelişmeler...................................................12 1.3. I. Demirel Hükümeti Dönemi..............................................................................15 1.4. II. Demirel Hükümeti Dönemi............................................................................19 1.5. 12 Mart 1971 Muhtırası.......................................................................................21 1.6. Nihat Erim Hükümeti..........................................................................................24 1.7. 1973 Seçimleri ve CHP-MSP Koalisyonu...........................................................29 1.8. Milliyetçi Cephe Hükümetleri Dönemi...............................................................32 1.9. III. Ecevit Hükümeti Dönemi.............................................................................39 1.10.Demirel Azınlık Hükümeti.................................................................................46 1.11. 12 Eylül'e Doğru Türkiye'nin Durumu..............................................................48 1.12. 12 Eylül Rejimi..................................................................................................58 1.13. Bülent Ulusu Hükümeti.....................................................................................64 1.14. Kurucu Meclis ve Yeni Anayasa.......................................................................68 1.15. Demokratik Düzene Geçiş.................................................................................75 vi İKİNCİ BÖLÜM 12 EYLÜL 1980 DARBESİ'NİN KONYA BASININA YANSIMALARI 2.1. 12 Eylül Rejimi'nde Basın................................... ...............................................81 2.2. Konya'da Yerel Basın..........................................................................................84 2.2.1. Yeni Konya..............................................................................................86 2.2.2 Yeni Meram...............................................................................................87 2.2.3 Türkiye'de Yarın........................................................................................88 2.2.4. Konya'nın Sesi..........................................................................................90 2.2.5. Konya Postası...........................................................................................92 2.3. 12 Eylül 1980 Darbesi Öncesinde Konya Basını................................................93 2.4. 12 Eylül 1980 Darbesi Sonrasında Konya Basını..............................................112 2.5. Anayasa Referandumu ve Genel Seçimler Döneminde Konya Basını..............154 Sonuç.........................................................................................................................169 Kaynakça...................................................................................................................178 Ekler..........................................................................................................................184 vii TABLOLAR LİSTESİ Tablo 2.1. 7 Kasım 1982 Referandumu Konya İli Sonuçları...................................156 Tablo 2.2. Konya 1. Bölge 1983 Yılı Genel Seçim Sonuçları..................................164 Tablo 2.3. Konya 2. Bölge 1983 Yılı Genel Seçim Sonuçları..................................164 viii KISALTMALAR DİZİNİ AET: Avrupa Ekonomik Topluluğu a.g.e.: Adı geçen eser a.g.m.: Adı geçen makale ANAP: Anavatan Partisi AP: Adalet Partisi bkz.: Bakınız BTP: Büyük Türkiye Partisi CHP: Cumhuriyet Halk Partisi CGP: Cumhuriyetçi Güven Partisi Çev.: Çeviren DGM: Devlet Güvenlik Mahkemesi DİSK: Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DHKP-C: Devrimci Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi DYP: Doğru Yol Partisi HP: Halkçı Parti KİT: Kamu İktisadi Teşebbüsü KHK:
Load more

Recommended publications
  • 0714685003.Pdf
    CONTENTS Foreword xi Acknowledgements xiv Acronyms xviii Introduction 1 1 A terrorist attack in Italy 3 2 A scandal shocks Western Europe 15 3 The silence of NATO, CIA and MI6 25 4 The secret war in Great Britain 38 5 The secret war in the United States 51 6 The secret war in Italy 63 7 The secret war in France 84 8 The secret war in Spain 103 9 The secret war in Portugal 114 10 The secret war in Belgium 125 11 The secret war in the Netherlands 148 12 The secret war in Luxemburg 165 ix 13 The secret war in Denmark 168 14 The secret war in Norway 176 15 The secret war in Germany 189 16 The secret war in Greece 212 17 The secret war in Turkey 224 Conclusion 245 Chronology 250 Notes 259 Select bibliography 301 Index 303 x FOREWORD At the height of the Cold War there was effectively a front line in Europe. Winston Churchill once called it the Iron Curtain and said it ran from Szczecin on the Baltic Sea to Trieste on the Adriatic Sea. Both sides deployed military power along this line in the expectation of a major combat. The Western European powers created the North Atlantic Treaty Organization (NATO) precisely to fight that expected war but the strength they could marshal remained limited. The Soviet Union, and after the mid-1950s the Soviet Bloc, consistently had greater numbers of troops, tanks, planes, guns, and other equipment. This is not the place to pull apart analyses of the military balance, to dissect issues of quantitative versus qualitative, or rigid versus flexible tactics.
    [Show full text]
  • Türkiye'de Sivil Asker Ilişkileri Bağlaminda 1966-1973
    TÜRKİYE’DE SİVİL ASKER İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA 1966-1973 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı Mutlu YILDIRIM Danışman: Yrd. Doç. Dr. H. Aliyar DEMİRCİ Haziran 2010 DENİZLİ i ETİK SAYFASI ii TEŞEKKÜR Yüksek Lisans çalışmalarım sırasında, kendilerinden ders aldığım bütün hocalarıma; yüksek lisans tezimin hazırlanmasında göstermiş olduğu akademik danışmanlığından ve her türlü katkılarından dolayı değerli hocam Yrd. Doç Dr. H.Aliyar DEMİRCİ’ye, yüksek lisans eğitimim boyunca bana vermiş olduğu destek nedeniyle kıymetli müdürüm Hüseyin ALTAY’a, yine çalışmalarım sırasında benden desteklerini esirgemeyip sabır gösteren mesai arkadaşlarım Fatin PEKMEN ve Metin DEMİREL’e sonsuz teşekkür ederim. Gerek yüksek lisans eğitimim gerekse de yüksek lisans tezimin hazırlanması aşamasında bana vermiş olduğu destek ve anlayıştan dolayı değerli hayat arkadaşım Yasemin YILDIRIM’a teşekkürü bir borç bilirim. iii ÖZET TÜRKİYE’DE SİVİL ASKER İLİŞKİLERİ BAĞLAMINDA 1966-1973 CUMHURBAŞKANLIĞI SEÇİMLERİ YILDIRIM, Mutlu Yüksek Lisans Tezi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı Tez Danışmanı: Yrd. Doç. Dr. H. Aliyar DEMİRCİ Haziran 2010,167 Sayfa. Bu çalışma, Türkiye’nin tecrübe ettiği 1966 ve 1973 cumhurbaşkanlığı seçimlerini sivil asker ilişkileri bağlamında incelemeyi hedeflemektedir. Çalışmanın ilk bölümünde sivil asker ilişkilerinin ideolojik temelleri, alanlarında Samuel Huntington, Amos Perlmuter ve Morris Janowitz gibi uzman bilim adamlarının görüşlerine
    [Show full text]
  • Evaluation, Coordination and Execution: an Analysis of Military Coup Agency at Instances of Successful Coup D’État
    School of Humanities and Social Sciences Department of Political Science Master’s Thesis Evaluation, Coordination and Execution: An Analysis of Military Coup Agency at Instances of Successful Coup D’état A Master’s Thesis Submitted to The Department of Political Science In Fulfillment of the Requirements For the Degree of Master of Arts By Karim Ezzat El-Baz Under the supervision of Professor Dr. Holger Albrecht Associate Professor Political Science Department ! ACKNOWLEDGEMENT I would like to express my gratitude to my supervisor Professor Dr. Holger Albrecht for the useful comments, remarks and engagement through the learning process of this master thesis. Furthermore I would like to thank him for introducing me to the topic as well for the support on the way. Also, I would like to thank my readers Professor Dr. Oliver Schlumberger & Professor Dr. Marie Duboc at Tübingen University and Professor Dr. Marco Pinfari at The American University in Cairo for their outstanding help and engagement. Finally, I would like to thank my loved ones, who have supported me throughout entire process, both by keeping me harmonious and helping me putting pieces together. I will be grateful forever for your love. ! I! For Mom, Dad, Wessam & C.M.E.P.S! ! II! TABLE OF CONTENTS PAGE Acknowledgment……………………………………………………………………………………….I Dedication……………………………………………………………………………………………....II CHAPTERS CHAPTER 1 – Introduction……………………………………………………………….....................2 CHAPTER 2 – Theory…………………………………………………………………………………10 CHAPTER 3 – Military Coup Agency Dataset………………………………………………………...24 CHAPTER 4 – Instances of Mixed Military Coups D’état: Thailand 1991 and Turkey 1980………...46 Chapter 5 – Instances of Infantry Military Coups D’état: Haiti 1991 and Niger 2010………………...59 CHAPTER 6 – Summary, Conclusion, Recommendation……………………………………………..72 Codebook……………………………………………………………………………………………….78 Dataset………………………………………………………………………………………………….79 Bibliography……………………………………………………………………………………………82! “A military with no political training is a potential criminal.” Cpt.
    [Show full text]
  • Download Chapter
    PARTIES ESTABLISHED IN TURKEY AFTER 1960 AND THEIR ACTORS Assist. Prof. Dr. Mehmet Biçici Gaziantep University Introduction Organized structures formed in order to gain the authority to govern in a country by elections or to become partners in the administration of the country through coalition governments are called political parties (Gökçe, 2013). According to the political scientist Duverger’s evaluation of political parties, there are two main periods in the formation of political parties. In these two main periods, the background of the emergence and development of parties is taken into consideration. The first main period considers how the parties formed and under what conditions, while in the second main period, how the parties came to the present day after the World War II are examined (Göktürk, 2016). We can gather Party Political Systems under two headings. These are the two-party political system and the multi-party political system. In the two-party political system there are two major parties that are trusted to be elected by the people voting. Those who vote choose between these two parties, and the party that holds the majority wins power. 3. Parties are far from powerful in this election. The best known examples of the two-party political systems are seen in the United States and England. The candidates for power in these countries have two large majorities. Other smaller parties are unable to be in power because they cannot get close to the big two parties. Examples include the Republican Party and the Democratic Party in the US, and the Labor Party and the Conservative Party in the UK.
    [Show full text]
  • Who's Who in Politics in Turkey
    WHO’S WHO IN POLITICS IN TURKEY Sarıdemir Mah. Ragıp Gümüşpala Cad. No: 10 34134 Eminönü/İstanbul Tel: (0212) 522 02 02 - Faks: (0212) 513 54 00 www.tarihvakfi.org.tr - [email protected] © Tarih Vakfı Yayınları, 2019 WHO’S WHO IN POLITICS IN TURKEY PROJECT Project Coordinators İsmet Akça, Barış Alp Özden Editors İsmet Akça, Barış Alp Özden Authors Süreyya Algül, Aslı Aydemir, Gökhan Demir, Ali Yalçın Göymen, Erhan Keleşoğlu, Canan Özbey, Baran Alp Uncu Translation Bilge Güler Proofreading in English Mark David Wyers Book Design Aşkın Yücel Seçkin Cover Design Aşkın Yücel Seçkin Printing Yıkılmazlar Basın Yayın Prom. ve Kağıt San. Tic. Ltd. Şti. Evren Mahallesi, Gülbahar Cd. 62/C, 34212 Bağcılar/İstanbull Tel: (0212) 630 64 73 Registered Publisher: 12102 Registered Printer: 11965 First Edition: İstanbul, 2019 ISBN Who’s Who in Politics in Turkey Project has been carried out with the coordination by the History Foundation and the contribution of Heinrich Böll Foundation Turkey Representation. WHO’S WHO IN POLITICS IN TURKEY —EDITORS İSMET AKÇA - BARIŞ ALP ÖZDEN AUTHORS SÜREYYA ALGÜL - ASLI AYDEMİR - GÖKHAN DEMİR ALİ YALÇIN GÖYMEN - ERHAN KELEŞOĞLU CANAN ÖZBEY - BARAN ALP UNCU TARİH VAKFI YAYINLARI Table of Contents i Foreword 1 Abdi İpekçi 3 Abdülkadir Aksu 6 Abdullah Çatlı 8 Abdullah Gül 11 Abdullah Öcalan 14 Abdüllatif Şener 16 Adnan Menderes 19 Ahmet Altan 21 Ahmet Davutoğlu 24 Ahmet Necdet Sezer 26 Ahmet Şık 28 Ahmet Taner Kışlalı 30 Ahmet Türk 32 Akın Birdal 34 Alaattin Çakıcı 36 Ali Babacan 38 Alparslan Türkeş 41 Arzu Çerkezoğlu
    [Show full text]
  • Turkish Militias and Proxies Erdoğan Has Created a Private Military and Paramilitary System
    Turkish Militias and Proxies Erdoğan has created a private military and paramilitary system. He deploys this apparatus for domestic and foreign operations without official oversight. Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak and Dr. Jonathan Spyer Drs. Yanarocak and Spyer are senior fellows at the Jerusalem Institute for Strategy and Security (JISS). Executive Summary Since 2010, centralized authority has collapsed in many Middle East states, including Libya, Iraq, Syria and Yemen. States able to support, mobilize, and make use of irregular and proxy military formations to project power enjoy competitive advantages in this environment. Under President Recep Tayypp Erdoğan and the AKP, Turkey seeks to be the dominant regional force, projecting power over neighboring countries and across seas. In cooperation with a variety of bodies, most significantly the SADAT military contracting company and the Syrian National Army, Turkey has developed over the last decade a large pool of well-trained, easily deployed, and effortlessly disposable proxy forces as a tool of power projection, with a convenient degree of plausible deniability. When combined with Turkish non-official, but governmentally directed and well- established groups such as the Gray Wolves, it becomes clear that Erdoğan now has a private military and paramilitary system at his disposal. The use of proxies is rooted in methods developed by the Turkish "deep state" well before the AKP came to power. Ironically, the tools forged to serve the deep state's Kemalist, anti-Islamist (and anti-Kurdish) purposes now serve an Islamist, neo- Ottoman (and, once again, anti-Kurdish) agenda. Erdoğan deploys this apparatus for domestic and foreign operations without official oversight.
    [Show full text]
  • Queen Mary Transatlanti- Ğinin Resmi Kullanılmış Ve Yolculardan 1000 $ Ücret Alınmıştı
    İÇİNDEKİLER Önsöz: Tarih Bilinci ve Siyonizm Gerçeği ...................................... 1- Giriş; Kripto Yahudiler ve Yayıldıkları Ülkeler .......................... Yahuda’yı Tanımayan ve İslam’a Dayanmayan Herkes Siyonizm’in Hizmetkârıdır .................................................... Avrupa Birliği, Siyonizm’in Bir Planıdır ............................................ 2- Hz Peygamber Döneminde Münafıkların Mel’anetleri ............... Münafıklar Aramızda mı, Yoksa Tarihin Mezarlığında mı? .............. 3- Yahudilerin İspanya’dan Osmanlı’ya Göç Nedenleri .................. Yahudilerin İspanya’dan Osmanlı’ya Taşınması ve Siyonist Amaçları............................................................................... Yahudiler ve Türkiye Hesapları ......................................................... Amerika’nın İstilası ve Yahudilerin Son Şansı................................... 4- Osmanlı ve Cumhuriyet Bürokrasisininde Kripto Yahudileri .............................................................................. Osmanlı’dan Günümüze Bürokraside Kripto Yahudiler ve Tahribatları........................................................ Çanakkale’de Müslüman Türklere Karşı Siyon-Yahudi Katır Mangası .............................................................. Gerçek Atatürk’ün Çarpıtılması ........................................................ AKP’nin Göremediği: İkinci Sevr’deki İsrail Parmağı ....................... 5- Milli ve İslami Hareketlerde Kripto Yahudiler ........................... Dini ve Milli Hareketlerdeki
    [Show full text]
  • Türkiye'de Cumhurbaşkanı Seçimleri Özellikle 1961 Yılından Sonra
    BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı TÜRK SİYASAL HAYATINDA CUMHURBAŞKANI SEÇİMLERİ Mustafa Serhan YÜCEL Yüksek Lisans Tezi Danışman Yrd. Doç. Dr. Hüseyin SADOĞLU BİLECİK, 2012 BİLECİK ŞEYH EDEBALİ ÜNİVERSİTESİ Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilim Dalı TÜRK SİYASAL HAYATINDA CUMHURBAŞKANI SEÇİMLERİ Mustafa Serhan YÜCEL Yüksek Lisans Tezi Danışman Yrd. Doç. Dr. Hüseyin SADOĞLU BİLECİK, 2012 TEŞEKKÜR ‘Türk Siyasal Hayatında Cumhurbaşkanı Seçimleri’ başlıklı yüksek lisans tezimin konusunun seçiminden başlayarak tezin tamamlanmasına kadar olan süreçte yardım ve desteğini esirgemeyen Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sadoğlu’na, ufuk açıcı sohbetleriyle konulara geniş perspektiften bakmamı sağlayan Doç. Dr. Abdulkadir İlgen’e, başta Doç. Dr. Mustafa Koç, Yrd. Doç. Dr. Murat Ercan ve Yrd. Doç. Dr. Ali Ayata olmak üzere Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi’nin değerli öğretim üyelerine en içten teşekkürü borç bilirim. Teşekkür faslında isim zikretmeksizin “Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Tarih Bölümünün değerli öğretim üyeleri” diyecek olursam emeğe saygısızlık yapmış olurum. Prof. Dr. Abdulhalik Bakır, Doç. Dr. İlhami Yurdakul, Yrd. Doç. Dr. Halim Demiryürek, Yrd. Doç. Dr. İsmail Ediz, Yrd. Doç. Dr. Refik Arıkan, Yrd. Doç. Dr. Ömerül Faruk Bölükbaşı ve Okt. Taner Bilgin’e teşekkürden daha fazlasını borçluyum. Ayrıca Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağrı Erhan ile sevgili meslektaşlarım Eylem Ünal ve Emre Oruç’a da verdikleri destekten dolayı şükranlarımı sunuyorum. İlk makalem, ilk kitabım ve ilk konferansım… Hepsinde Ezel Erverdi’nin payı var. Beni yazmaya yüreklendirmese söz uçacaktı, yazı da kalmayacaktı. Kendisine minnet borçluyum. Ve tabii ki, lisans eğitimimi tamamladıktan yıllarca sonra beni akademisyenliğe teşvik eden ve her türlü desteği veren değerli hocam Prof.
    [Show full text]
  • 27 Mayıs 1960 Askeri Müdahalesi'nden 15 Temmuz
    Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi Journal Of Modern Turkish History Studies Geliş Tarihi : 23.03.2020 Kabul Tarihi: 23.06.2020 XX/Özel Sayı (2020), ss. 243-283. 27 MAYIS 1960 ASKERİ MÜDAHALESİ’NDEN 15 TEMMUZ DARBE GİRİŞİMİ’NE TÜRKİYE’DE SİYASÎ YASAK VE MAHKÛMİYETLER Nurullah KIRKPINAR* Fevzi ÇAKMAK** Öz Birkaç yıl sonra bir asrı devirecek olan Türkiye Cumhuriyeti devletinin geçmişinde askeri müdahale, muhtıra ve darbe teşebbüsleri gibi Türk siyasal yaşamını ters-düz eden birçok olay örgüsü vardır. 1923’te kurulan genç Cumhuriyet, 27 Mayıs 1960 ve 12 Eylül 1980’de olmak üzere iki askeri müdahale; 12 Mart 1971 ve 28 Şubat 1997’de olmak üzere iki askeri muhtıra; 15 Temmuz 2016 tarihinde de bir darbe teşebbüsü ile karşı karşıya kaldı. 15 Temmuz dışında, bu süreçlerin aktif aktörü olan Türk Silahlı Kuvvetleri, her askeri darbe ve muhtıradan sonra devlet yönetiminde yeni oluşumlara yöneldi. İşte bu anlamda askeri müdahaleyi gerçekleştirenlerin öncelikli amaçlarından biri, kurum olarak sivil denetimi mümkün olduğu kadar uzaklaştırmak oldu. Bu bağlamda, 15 Temmuz haricinde geçmişteki askeri darbe ve muhtıralar her alanda olduğu gibi siyaset kurumuna da çok zarar vermişti. Bu darbe ve muhtıralardan sonra parti kapatmaları, siyasî davalar, tutukluluklar ve idamlar yaşandı. Aktörleri, oluşum, gelişim ve sonuçlarıyla diğerlerinden ayrı ele alınması gereken 15 Temmuz darbe girişiminde ise Türk milletinin iradesini arkasına alan siyaset kurumu, tarihte ilk kez bir darbe girişiminin başarısız kalmasında önemli rol oynadı. 1960, 1971, 1980 ve 1997’deki oluşumlardan (1960 ve 1980 olanı) bütün siyasilerin iktidardan indirilip sonradan yerlerine yeni bir siyasi düzen kurulması şeklinde gerçekleşmişti. Diğer ikisi (1971 ve 1997) ise askeri gücün, devlet yönetimindeki siyasiler üzerinde baskı kurması şeklindeydi.
    [Show full text]
  • The Making of Modern Turkey
    The making of modern Turkey Turkey had the distinction of being the first modern, secular state in a predominantly Islamic Middle East. In this major new study, Feroz Ahmad traces the work of generations of reformers, contrasting the institution builders of the nineteenth century with their successors, the ‘Young Turks’, engineers of a new social order. Written at a time when the Turkish military has been playing a prominent political role, The Making of Modern Turkey challenges the conventional wisdom of a monolithic and unchanging army. After a chapter on the Ottoman legacy, the book covers the period since the revolution of 1908, examining the processes by which the new Turkey was formed. Successive chapters then chart progress through the single-party regime set up by Atatürk, the multi-party period (1945– 60) and the three military interventions of 1960, 1971 and 1980. In conclusion, the author examines the choices facing Turkey’s leaders today. In contrast to most recent writing, throughout his analysis, the author emphasises socio-economic changes rather than continuities as the motor of Turkish politics. Feroz Ahmad is a professor of history at the University of Massachusetts at Boston. He is the author of The Young Turks (1969) and The Turkish Experiment in Democracy 1950–75 (1977). The Making of the Middle East Series State, Power and Politics in the Making of the Modern Middle East Roger Owen The making of modern Turkey Feroz Ahmad London and New York First published 1993 by Routledge 11 New Fetter Lane, London EC4P 4EE Simultaneously published in the USA and Canada by Routledge 29 West 35th Street, New York, NY 10001 Transferred to Digital Printing 2002 Routledge is an imprint of the Taylor & Francis Group This edition published in the Taylor & Francis e-Library, 2003.
    [Show full text]
  • Demokrasi Kuramlari Açisindan Türk
    CORE Metadata, citation and similar papers at core.ac.uk T.C. PAMUKKALE ÜN İVERS İTES İ SOSYAL B İLİMLER ENST İTÜSÜ KAMU YÖNET İMİ ANAB İLİM DALI DEMOKRAS İ KURAMLARI AÇISINDAN TÜRK DEMOKRAS İSİNE İLİŞ KİN B İR İNCELEME YÜKSEK L İSANS TEZ İ Hazırlayan Umut BEKCAN Danı şman Prof. Dr. İnan ÖZER Denizli, 2005 TEZ SINAV SONUÇ FORMU Bu tez tarafımızdan okunmu ş, kapsamı ve niteli ği açısından Yüksek Lisans Tezi olarak kabul edilmi ştir. _________________ Prof. Dr. İnan ÖZER (Ba şkan) _____________________ _________________________ Prof. Dr. Hamza UYGUN Doç. Dr. Muhammet KÖSEC İK (Üye) (Üye) Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun ……….…tarih ve ………………… sayılı kararıyla onaylanmı ştır. _________________________ Prof. Dr. Nazım K. EK İNC İ Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürü I ÖZET Türk demokrasisinin bugün içinde bulundu ğu ko şullar, demokrasi kuramları açısından ne tür bir modelle örtü ştü ğü sıkça tartı şılan bir konudur. Bu konuyu derinlemesine analiz ederek, Türk demokrasisinin demokrasi kuramları açısından bir de ğerlendirmesini yapmak, siyaset bilimi açısından olumlu katkılar yapan sonuçlar elde etmeye yarayacaktır. Çalı şmanın birinci bölümünde, ara ştırmanın amacı, konusu ve kapsamıyla ilgili genel bilgiler verilecek, ikinci bölümde, demokrasi kavramının tanımı, ortaya çıkı şı, geli şimi ve nasıl uygulandı ğı üzerinde durulacaktır. Üçüncü bölümünde, şu ana kadar ortaya atılmı ş liberal temsili demokrasinin ele ştirisi üzerine kurulmu ş, demokrasi kuramları tanıtılacak, savundukları dü şünceler üzerinde durulacaktır. Demokrasi kuramlarının kavramsal çerçevesinin ardından Türk demokrasi hayatının incelenmesine Türkiye’deki ilk demokrasi hareketlerinden söz edilerek bir giri ş yapılacaktır. Be şinci bölümde ise tezin asıl konusu olan cumhuriyet dönemi demokrasi tarihi ayrıntılı bir şekilde ele alınacaktır.
    [Show full text]
  • 12 Eylül Yönetiminin Siyasi Kültürü
    Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi The Journal of International Social Sciences Cilt: 27, Sayı: 1, Sayfa: 63-84, ELAZIĞ-2017 “MEFLUÇ DEVLET İRADESİNDEN” KUDRETLİ DEVLETE (12 EYLÜL YÖNETİMİNİN SİYASİ KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA ANAYASA YAPIM POLİTİKASI) “From The Paralysed Will of the State” To The Powerful State (Constitution Making Policy of 12 September Administration in the Context of its Political Culture) Ali Haydar SOYSÜREN1 İhsan KURTBAŞ2 ÖZET Yeni anayasa tartışmaları, son dönemin en önemli gündem konularından biridir. Türk siyasal hayatına bakıldığında, bütün anayasaların, olağanüstü koşullarda hazırlandığı söylenebilir. 1982 Anayasası da, darbe yönetiminin çıkardığı yasalarının anayasallaştırılmasına dayanır. 1982 Anayasası, bugüne kadar, birçok değişiklik geçirmesine rağmen; hala, ülkede yeni anayasa ihtiyacını inkâr eden herhangi bir kişi/taraf yoktur. Tartışmalar, anayasaya ihtiyaç olup olmamasından ziyade; ‘nasıl bir anayasa’ olacağı üzerinedir. Çünkü anayasalar, modern siyasal sistemlerin işleyişi başta olmak üzere, bir toplumun sosyolojik, kültürel ve hatta ekonomik yapısı üzerinde yaşamsal rol oynama kabiliyetine sahip temel metinler ve yol haritalarıdır. Bu çalışmanın amacı; anayasanın önemi ve güncel tartışmalardan hareketle, 12 Eylül Anayasası yapım sürecinde, başta Kenan Evren ve MGK olmak üzere sürecin baş aktörlerinin anayasa yapım politikalarını demokratik meşruiyet açısından incelemektir. Bunun için 1982 Anayasasının hazırlandığı siyasal ortamı, anayasayı yapan tarafların siyasal kültürünü ve anayasa yapım politikalarını
    [Show full text]