Gitarzysta 10/2011

4 Gitarzysta  październik 2011 Od redakcji

Pokój nauczycielski

Dowiedz się, czego nauczysz się w tym miesiącu od naszych nauczycieli, którzy prowadzą warsztaty tema- tyczne! Każdy warsztat jest uzupełniony nagraniami Nie dość, że dość audio umieszczonymi na płycie CD. ekcje gry na gitarze, transkrypcje Nauczyciel: Piotr Słapa utworów, filmy instruktażowe, Warsztat: Akustyk Temat: Kilka pomysłów na bluesa, cz. 2 Lporady mniej lub bardziej znanych W tym odcinku warsztatów aku- gitarzystów, półki sklepowe wypełnio- stycznych będziemy kontynuować ne książkami do nauki mające w swych temat akustycznego bluesa. Zanim tytułach słowo „gitara”, internet pełen przejdziecie do przykładów, nastrójcie gitarę pół tonu niżej (Eb, Ab, Db, Gb, treści gotowych do natychmiastowego Bb, Eb). wykorzystania... A jeśli dodamy do tego coraz bogatszą ofertę aplikacji do nauki Nauczyciel: Katarzyna Maliszewska Warsztat: Blues gry na smartfony oraz tablety, a także na- Temat: Kolory wokół formy bluesa w F rzędzia (często działające online) dołączane do procesorów Niektórzy z Was pewnie pomyślą, że efektów, to mamy całkiem pokaźny arsenał materiałów – tym razem jest „więcej jazzu w tym a więc nic, tylko korzystać. Ale co wybrać? bluesie niż bluesa”. Nic bardziej mylnego, o czym przekonacie się, zaglądając Daniel Popiałkiewicz, z którym rozmawiamy na s. 36, do warsztatu, w którym omówimy uważa, że w obecnych czasach „przy tak dobrej dostęp- kolory wokół formy bluesa w F. ności materiałów, problem leży raczej w inwencji ich Nauczyciel: Krzysztof Inglik twórczego wykorzystywania”. Umiejętność odpowiedniego Warsztat: Funky zastosowania posiadanych materiałów to właściwie jedyna Temat: Funky #70 zdolność, jakiej potrzebujemy. Nie musimy już wytrwale Kto by pomyślał – siedemdziesią- poszukiwać treści przydatnych w codziennej nauce. Arty- te warsztaty Funky w magazynie Gitarzysta – lekko licząc, ponad 200 sta powiedział nam też, że „obecnie dostępność jest znacz- ćwiczeń i co najmniej tyle samo minut nie lepsza niż kiedyś, zanim jeszcze zacząłem grać, ale nie nagranego do nich audio. Z tej okazji wiem, czy to lepiej. Mianowicie jeden z moich profesorów wznieśmy toast. wspominał o tym, jak kiedyś czekało się przy radyjku do Nauczyciel: Robert Lewandowski chwili, aż będzie leciał konkretny utwór, by spisać kolejne Warsztat: Jazz-rock dwa takty”. Temat: Durowe konstelacje Nie dość, że obecnie jest tak wiele dostępnych materiałów, W podróżach po gryfie kluczowe to jeszcze słychać głosy artystów, którzy twierdzą, iż te znaczenie ma dobra orientacja i świadomość, w którym miejscu się całe nuty i tabulatury nie są wcale konieczne do rozwoju. aktualnie znajdujemy. Jedną z me- Przykład? Phil X (s. 42) mówi: „Nie miałem tabulatur, tod jest nauczenie się wszystkich nie było wtedy YouTube, musiałem polegać na własnych dźwięków na wszystkich strunach. uszach. W ten sposób nie tylko wyrobiłem sobie słuch, ale Nauczyciel: Piotr Lemański też stałem się lepszym muzykiem”. Ale nie zachęcam Was Warsztat: Jazz do obrania jednej tylko właściwej drogi (bo taka w prak- Temat: Gitara solo, cz. 3 tyce nie istnieje), choć warto wypróbować różne podejścia Dwa miesiące, które poświęciliśmy na omówienie różnych sposobów do tematu. Zachęcam za to do pozostania sobą nie tylko realizacji ośmiu taktów tematu w kwestiach muzycznych, ale i wyboru odpowiedniej me- „Autumn Leaves”, to wystarczająco tody nauki. Jest wiele sposobów na poznanie instrumentu, dużo czasu, by wyćwiczyć zamiesz- o czym można się przekonać, czytając inspirujące historie czone przykłady. innych gitarzystów przedstawione choćby w tym wydaniu Nauczyciel: Sławomir Sobczak Gitarzysty. Warsztat: Metal Temat: Glissando i tłumienie Partie rytmiczne w ostrzejszych od- Sławomir Sobczak mianach rocka, szczególnie te wyma- redaktor naczelny gające tłumienia strun, niezbyt często tworzy się z wykorzystaniem techniki glissando. Dlaczego tak się dzieje? Po odpowiedź zapraszam na s. 116.

Gitarzysta  październik 2011 5 Wywiad z Alexem Skolnickiem

na s. 24 Spis treści Gitarzysta 10/2011

Sprawdź, czego nauczysz się w tym miesiącu!

Transkrypcja Zagraj jak... Warsztat 89 Jethro Tull 105 Jimi Hendrix 112 Jazz-rock Salamander Warsztat Warsztat Transkrypcja 106 Akustyk 114 Jazz 96 Rise Against Ready To Fall Warsztat Warsztat 108 Blues 116 Metal Zagrywka miesiąca 103 Harmonie Warsztat 110 Funky

6 Gitarzysta  październik 2011 Więcej informacji:

Gitarzysta  październik 2011 7 Spis treści

82 Strefa sprzętu Pigtronix EP2 Envelope Phaser Sprzęt gitarzysty 20 Alex Skolnick 78 Hoyer Eagle Prestige Zoom G3 HEG 510 62 gitara elektryczna Sandberg Florence Aged 66 gitara elektryczna Kustom KG100FX112 70 wzmacniacz typu combo Rocktron V160R Vendetta 74 wzmacniacz typu combo Wywiady, relacje, porady Zoom G3 procesor efektów Alex Skolnick 78 Jazz i metal nie mają ze sobą wiele wspólnego, ale Pigtronix 24 Skolnick świetnie czuje się w obu gatunkach! EP2 Envelope Phaser 82 efekt podłogowy Neal Schon Z Nealem rozmawiamy o nowej płycie „Eclipse”, Craftman 30 ulubionych solówkach i oczywiście o gitarach. JCT-40 Guitar Expert 84 tuner Daniel Popiałkiewicz Właśnie ukazuje się nowa płyta Daniela Popiałkie- 36 wicza, utalentowanego gitarzysty jazzowego. Neal Schon 30 Phil X Philip Xenidis, znany jako Phil X, grał z najlepszymi, 42 m.in. z Alice’em Cooperem i Robem Zombie. 28 Chicago Blues Festival Tegoroczny festiwal odbył się pod hasłem „A Cen- 48 tennial Celebration of Robert Johnson”. Pogłos dla gitarzysty Przypominamy, na czym polega zjawisko pogłosu, 52 a także podpowiemy, jak je wykorzystać. Spis zawartości płyty CD znajdziesz na s. 3! Stałe rubryki 3 Gitarzysta CD 118 przewodnik kupującego gitarzysty 5 Od redakcji 123 Reklamy modułowe 6 Spis treści 124 Wykaz materiałów archiwalnych 10 Mixtura 127 prenumerata 10 Forum 128 Za miesiąc 20 porada miesiąca 130 Wykaz reklam, firm i sklepów 22 prenumerata i konkurs 130 Witryna Klubu AVT 86 Lutnik 131 Magazyn Basista 88 Wyjaśnienie notacji 157 e-prenumerata

8 Gitarzysta  październik 2011 Gitarzysta  październik 2011 9 qw

Mixtura 10 pytań Marcin Polaczkiewiczi Adrian Mazur (ElevenHour)

muzyczny, w którym powinienem zmierzać. (śmiech). Co do studia to mam tylko złe Jestem przekonany, że ta decyzja i doświad- wspomnienia (śmiech), bo tam nigdy nie czenia, jakie nabyliśmy my jako zespół będzie tak, jakbym chciał. poprzez pracę nad materiałem u siebie w studiu, a więc bez pogoni i pośpiechu, W jaki sposób ćwiczycie? przekładają się prawie w stu procentach MP: W wolnej chwili, jak długo na nasz sposób gry czy na nasze ukierun- tylko mogę, ale niestety z miesiąca kowania muzyczne. Doskonale zdaję sobie na miesiąc coraz mniej takich chwil. sprawę z tego, że jest to dla nas zarówno Kwestie4 techniczne to już drugorzędna

komfort, jak i przekleństwo, ponieważ bez sprawa, samo dorwanie się do gitary jest przerwy nasze umiejętności są weryfikowa- już pewnego rodzaju sukcesem. Staram ne przez mikrofony i rejestrator. się wykonywać takie ćwiczenia, z których AM: Na pewno takim momentem było dla doświadczenie mogę przenieść na muzykę. mnie wstąpienie w szeregi ElevenHour. Najlepiej improwizując, bo uczenie się fraz Granie w zespole, i to w tak wymagającym i utworów innych wykonawców zostawiłem zespole, wspomaga kreatywne myślenie, gdzieś daleko w przeszłości. Oczywiście jest

a także powoduje, że starasz się jak naj- to praktycznie nieunikniona kwestia, gdy więcej dać z siebie, po prostu dać cząstkę człowiek zaczyna swoją przygodę z gitarą – W jaki sposób zaczęliście swoją samego siebie. To sprawia, że granie i praca wtedy stara się odegrać ulubione kawałki przygodę z gitarą? w grupie stają się treścią twojego życia, znanych, lubianych artystów. Z czasem Marcin Polaczkiewicz: Od początku a instrument staje się jedynym narzędziem, jednak (i też tak było w moim przypadku) byłem opornym uczniem, a pamiątka za którego pomocą możesz się komuniko- coraz więcej oczekuje się od muzyki i od sa- pierwszej1 przygody z gitarą wisi jeszcze wać z innymi. mego siebie. Ważne, by ćwicząc, nie utracić u mnie na ścianie w pokoju. Jednak było to autentycznościqw tego, co i w jaki sposób się niefortunne zmaganie się z wyobrażeniem Jakie macie najlepsze i najgorsze gra. Najlepszym ćwiczeniem mimo wszystko i wspomnienie z grania na scenie rockowego gitarzysty w konfrontacji z kilko- są próby ElevenHour, gdzie uczucia współ- ma lekcjami u „szkolnego” nauczyciela. Nie- i w studiu? grania nie zastąpią żadne podkłady i żadne stety zaowocowało to tylko odstawieniem MP: Przede wszystkim wierzę, że naj- ćwiczenia. instrumentu po kilku lekcjach walczyków na lepsze3 chwile są jeszcze przede mną, i w ten AM: Staram się grać na gitarze codziennie, kilka dobrych lat. Do instrumentu wróciłem to właśnie sposób sam napędzam całą tę przynajmniej przez dwie godziny. Kiedyś dopiero w okresie szkoły średniej i wtedy maszynerię chęci do działania. Najgorsze trenowałem z gitarowymi szkółkami takich gitara już na stałe zagościła w moim sercu. wspomnienia to chwile rozczarowań spo- wielkich nazwisk, jak Petrucci czy Vai, ale Adrian Mazur: Jak zacząłem? Chyba jak wodowanych na przykład niską frekwencją z czasem, zapożyczając ćwiczenia, które naj- każdy „wielki” (śmiech) gitarzysta – na na koncercie, problemami technicznymi bardziej rozwijały moje umiejętności i styl, instrumencie zacząłem grać w wieku 15 lat czy niespodziankami ze strony organizato- odszedłem od ich nauk. Teraz staram się pod wpływem wizji oszołomionych moją grą rów. Drastycznych zdarzeń nie pamiętam, grać to, co sprawia mi przyjemność, a moje dziewczyn. W końcu śpiewa się: „chłopak dlatego też uważam, że najgorsze są jednak ćwiczenia w dużej mierze oparte są na im- z gitarą byłby dla mnie parą” i tej maksymy rozczarowania. prowizacjach do utworów takich artystów, starałem się trzymać. Jednak dzięki mojemu AM: Najlepsze wspomnienie w mojej krót- jak David Gilmour czy młody Marco Sfogli. pierwszemu i ostatniemu nauczycielowi gry kie karierze wiąże się z jednym z pierw- na tym szlachetnym instrumencie poznałem szych koncertów z EH. Otóż pogubieni w Jak scharakteryzowalibyście nieznane dla mnie zakątki świata muzyki, morzu dźwięków, zdani wyłącznie na siebie, swój styl gry? które bez reszty mnie pochłonęły. zdołowani tym, że nie jest nam dziś dane MP: Artystyczny nieład (śmiech). Styl dać dobrego koncertu, raptem zostaje- to wszystko, co przez lata towarzyszy- Czy pamiętacie jakieś momenty my uratowani przez dwie młode kobiety, 5ło mi w graniu. Nie jest to nic wyuczonego. przełomowe, które zmieniły Wasze które usiadłszy na skraju sceny, zaczęły się Wszystko, nawet te najmniejsze szczegóły, podejście do życia i gry na namiętnie całować. Tak oto uratowały one jak na przykład sposób trzymania kostki instrumencie? nasz koncert (śmiech). A najgorsze wspo- 2MP: Zdecydowanie to chwila, w której po- mnienie, hmm... chyba to, że na jednym stanowiłem stworzyć własne studio dźwię- z koncertów organizator był zdziwiony, że kowe. Wtedy dopiero odkryłem prawdziwe nie posiadamy własnych narzędzi lutowni- brzmienie swojego instrumentu i kierunek czych, by naprawić nagłośnienie pod sceną

16 Gitarzysta  październik 2011 Mixtura 10 pytań, wydarzenia

i układanie dłoni, wynikło z szukania swojej dukcji Marka Gierszewskiego, a dokładnie ność, i aby cały czas starali się doskonalić indywidualnej techniki i swojego stylu. Coś, MG Vulture. Niesamowita czterokanałowa w temacie teorii muzyki, bo jednak wiedza co dla większości może okazać się dziw- bestia, która potrafi zagrać wszystko, a gdy to podstawa. ne i zabawne, dla mnie jest to po prostu gitarzysta nie daje rady jej okiełznać, świeci iwygodne. jak wielki niebieski neon, dając tym samym Jakie są Wasze najbliższe plany? AM: Określiłbym go w dwóch słowach: po- wiele radości (śmiech). Wzmacniacz pod- MP: Najbliższe plany to rejestra- mieszanie z poplątaniem (śmiech). A tak na pinam do małej kolumny zbudowanej na cja nowego materiału Eleven- serio, to nie chciałbym go już teraz scharak- dwóch 12-calowych głośnikach firmy Buz- Hour – zamierzamy się do tego teryzować, bo nadal się uczę i rozwijam. Nie zaro. Efekty, jakich używam, można policzyć 10zabrać w ciągu najbliższych dwóch miesięcy. jestem doskonałym gitarzystą i nawet nie na palcach jednej ręki: prosty delay Ibaneza Liczymy, że z początkiem wiosny nasz nowy próbuję dążyć do tego, by się nim stać, po- oraz MXR Chorus w układzie z kompreso- materiał zaskoczy wszystkich pozytywnie. nieważ uważam, że właśnie niedoskonałość rem Bossa i bramką szumów. To wszystko AM: Znalezienie pracy (śmiech). A tak na sprawia, iż jesteśmy ciekawymi osobami sprawia, że niesamowity wzmacniacz MG serio, to z pewnością koncerty z EH i ciężka i muzykami. Tak więc dążmy do pewnego jest czymś, czego nie da się opisać słowami. praca w studiu nad nową płytą. Mam rodzaju niedoskonałości. Toteż zapraszam na nasze koncerty! A co nadzieję, że spodoba się słuchaczom, gdyż do gitar, to w większości utworów używam będzie ona zroszona krwią i potem pięcio- Jacy gitarzyści wywarli na Was naj- Ibaneza RG2550Z-GK, w którym wymieni- osobowego zespołu. większy wpływ? łem przystawki na dawny set Petrucciego, MP: Jest to temat rzeka, począwszy DiMarzio Air Norton i D-Sonic. Drugą moją od Hendriksowskiego luzu, a na gitarą jest Epiphone Les Paul Custom, którą Finał konkursu Wojny matematycznej6 muzyce, jaką prezentuje stroję do drop-D. Jest to świetna gitara, Gitarowe po raz trzeci Tony MacAlpine, skończywszy. Jestem która jak na Les Paula ma niesamowicie w Krakowie! chyba osobą nieustannie poszukującą wygodny gryf. Już 13 października o godz. 19.00 w klubie w gwiazdozbiorze i wybierającą cechy, które studenckim Żaczek w Krakowie przy ul. 3 Maja Czym jest dla Was gra na gitarze? najbardziej w danej chwili mi się podoba- 5 będzie można na żywo usłyszeć popisy ją. To z nich czerpię inspirację. A jest ich MP: Zdecydowanie jest to część mo- dwunastu utalentowanych gitarzystów (w tym wiele. Wśród nich są między innymi Adam jego świata, a także odpowiedzialność zwycięzcę Solo Życia 2010) walczących o zwy- Thomas Jones, wspomniany wcześniej Tony i oddanie. Przywiązanie, które zawsze cięstwo w finale trzeciej edycji konkursu Wojny MacAlpine, Jimmy Page, multiinstrumen- zaowocuje8 wolnością w sposobie wyrażenia Gitarowe. Nagroda główna to: customowa talista Steven Wilson, a także mój kolega siebie przez muzykę. Trzeba być tylko uczci- gitara elektryczna Lootnick, gitara akustyczna z zespołu Adrian, z którym gram i który ma wym wobec samego siebie i dążyć do celów, Höfner oraz zestaw akcesoriów gitarowych. ogromny wpływ na twórczość oraz brzmie- jakie sami przed sobą postawimy. Koncert będzie powiązany z premierą multi- nie ElevenHour. AM: Obecnie gra na gitarze jest dla mnie medialnej szkoły dla gitarzystów Wojny Gita- AM: Największy wpływ wywarli na mnie życiem i jednocześnie ucieczką przed nim rowe 2011 zawierającej porady oraz utwory gitarzyści obdarzeni niesamowitym feelin- w inny świat. Staram się czerpać z niej występujących artystów. Ponadto wydarzenie giem, którzy potrafią w najczystszy sposób jak najwięcej emocji i czystej frajdy. Mam uświetnią swoimi występami tacy znakomici wyrazić swoje uczucia za pomocą gitary. nadzieję, że to widać i słychać na naszych goście, jak: Roman Puchowski (awangardowy Muszę więc tutaj wymienić takich gitarzy- koncertach. bluesman, wokalista oraz mistrz gitary Dobro), stów, jak: David Gilmour, Andy Timmons, zespół Non Solid (prowadzony przez Marka Jakie rady dalibyście młodym Steve Lukather. Oni sprawiają, że staram Glinieckiego, zwycięzcę Wojen Gitarowych gitarzystom? się wydobyć z gitary to, co najwspanialsze, 2010) oraz jeden z krakowskich zespołów a czasami przychodzi dzień, w którym rów- MP: Radziłbym, by goniąc za prędko- bluesowych (szczegóły nie były jeszcze znane nież dzięki nim mam ochotę wyrzucić cały ścią i techniką, nigdy nie zapomnieli przed oddaniem tego numeru Gitarzysty sprzęt przez okno. o9 tym, kim tak naprawdę są. By w pogoni do druku). Jak zapewniają organizatorzy, po za rywalizacyjnym „be the best” pamiętali, występach przewidywane jest spontaniczne Jaki sprzęt stosujecie (gitary, że to brzmienie zespołu jest najważniejsze, i nieprzewidywalne jam session. Występ wzmacniacze, efekty itd.)? a nie jednostki. Zespół to jedność, jednak dwóch zespołów i trzynastu solistów w jednym MP: Lubię proste lampowe brzmie- im więcej różnych zdań i poglądów, tym miejscu to efekt współpracy Wydawnictwa nie, mam gitarę Dean HardTail plus może być tylko ciekawiej, oczywiście jeśli Muzycznego Absonic z Krakowską Sceną Mu- lampową7 głowę ValveKing, za efekty specjal- tylko jeden drugiego będzie umiał wysłu- zyczną i festiwalem Bluesroads. Organizatorzy ne na koncertach odpowiadają głównie pro- chać i zrozumieć. Najważniejsze jest bycie zapewniają spore emocje, zabawę w klimatach cesor Line 6 M13 Stompox Modeler i pedał autentycznym w tym, co się gra, i cieszyć gitarowych oraz liczne nagrody dla publiczno- nożny DigiTecha. W wolnych chwilach się grą. Z doświadczenia nie tyle gitarzysty, ści. Uczestników koncertu można będzie też korzystam ze skonstruowanej własnymi siła- lecz realizatora mogę powiedzieć, że wraz spotkać w dniach od 13 do 15 października mi głowy lampowej. Jest to indywidualne z muzyką rejestrują się również uczucia, na prezentacjach sprzętu muzycznego oraz brzmienie pozbawione praktycznie kanału dlatego należy cieszyć się z muzyki i tę warsztatach instrumentalnych w Składzie czystego, ale daje radę. energię przelać na instrument. Kiedy masz Muzycznym w Krakowie przy ul. Skawińskiej AM: Mój ekwipunek gitarzysty jest stosun- zły humor, to lepiej idź do domu, bo stracisz 14. Uwaga: Pięć pierwszych pięć osób, które kowo prosty. Używam wzmacniacza pro- tylko czas w studiu. napiszą na adres [email protected] i powołają AM: (śmiech) To trochę pytanie nie na się na powyższy artykuł w Gitarzyście, otrzyma miejscu! Nadal jestem młodym gitarzystą, po dwa bezpłatne bilety na wymieniony blok który cały czas się uczy. Ale jakbym miał koncertowy! im faktycznie coś radzić, to chyba tylko to, www.absonic.pl aby grali muzę, która sprawia im przyjem- www.wojnygitarowe.pl i Gitarzysta  październik 2011 17 qw

Wywiad

Alex qw

qw kolnickqw

S lubię być oryginalny qw

odszedł z zespołu i na poważnie zajął się Jazz i metal to gatunki, które nie mają ze muzyką spod znaku jazz fusion. Skolnick wypełnił istniejącą na rynku sobą wiele wspólnego. Ale jest ktoś, kto muzycznym niszę i został frontmanem się świetnie czuje i w jednym, i w drugim. jazzowego składu o nazwie Alex Skolnick Trio. Po kilku latach okazało się jednak, Tym kimś jest Alex Skolnick z grupy że po prostu nie może żyć bez ostrzejszego grania, tak więc w 2005 roku wrócił do Testament, który zabierze nas w ciekawą zespołu Testament i teraz dzieli swój czas między tymi dwoma formacjami. muzyczną podróż – od thrash metalu Z muzykiem spotykamy się, żeby poroz- mawiać o nowym albumie jazzowego tria, poprzez jazz aż do flamenco... A zatem który nosi tytuł „Veritas”, a także o pracy nad nową płytą grupy Testament. Naszym bez ociągania wyruszamy z nim na ten zdaniem nie było lepszej sposobności, żeby spotkać się ze Skolnickiem, i wresz- qw szlak! Rozmawiał: Joel McIver cie zapytać go, jak mu się udaje być tak wszechstronnym muzykiem...

Czy bardziej postrzegasz siebie jako gita- iał zaledwie szesnaście lat, kiedy dził się do Nowego Jorku, gdzie w 2001 rzystę jazzowego, czy raczej metalowego? rozpoczął swoją karierę w metalo- roku uzyskał tytuł licencjata na kierunku Jestem i jednym, i drugim. Wprawdzie M wym zespole Legacy (nazwanym Jazz i Muzyka Współczesna New School miałem okresy w życiu, kiedy raz sku- później Testament), z którym po ukończeniu University. piałem się bardziej na metalu, innym zaś szkoły średniej nagrał już pierwszą płytę. Każdy zagorzały fan muzyki metalowej razem na jazzie, ale czuję się w równym Grupa wydała jeszcze pięć kolejnych krążków z pewnością pamięta moment, kiedy stopniu tak gitarzystą metalowym, jak i koncertowała z takimi formacjami, jak: Me- Skolnick zadebiutował na scenie heavyme- i jazzowym. Co jest dla mnie ważne, mam gadeth, Slayer, Judas Priest i White Zombie. talowej. Były to lata 80. – długie włosy, dużo wsparcia ze strony środowiska, choć Ale Skolnick wciąż poszukiwał. W wieku obcisłe jeansy i... niekwestionowany w obu obozach są puryści, którzy uważa- dziewiętnastu lat – czyli w czasie, kiedy jego talent. Skolnick miał okazję grać i tworzyć ją, że nie można być jednocześnie meta- zespół pracował nad swoją drugą płytą – Alex z najlepszymi w okresie, kiedy thrash lowcem i muzykiem jazzowym. Według przypadkiem trafił w telewizji na koncert święcił triumfy na całym świecie. Gdy na nich trzeba się jednoznacznie określić. zespołu grającego muzykę Milesa Davisa. To początku lat 90. gatunek ten ustąpił pola Jednak dla mnie o wiele ciekawsze jest zainspirowało go do poważniejszego zajęcia grunge’owi, gitarzysta grupy Testament funkcjonowanie w obu tych światach i po- się tym gatunkiem. Ostatecznie przeprowa- poszedł w swoją stronę – w 1993 roku zwalanie im na wzajemne przenikanie się.

24 Gitarzysta  październik 2011

qw qw

Wywiad Tommy Denander ss Me d ia s / F l a h Pr e g e g e / Ge tt y Im a n / Wi r e Im a ia Te n G r ee ts

Gitarzysta  październik 2011 25

qw qw Wywiad q Neal Schon Schonq

30 Gitarzysta  październik 2011 Schon Neal Schon

W przededniu rozpoczęcia trasy koncertowej grupy Journey udajemy się na próbę zespołu do Millenium Studios w hrabstwie Bedfordshire, żeby porozmawiać z gitarzystą Nealem Schonem. Z Nealem rozmawiamy q o nowej płycie „Eclipse”, ulubionych solówkach i o tym, dlaczego zdecydował się zmienić gitarę...

Rozmawiał: Henry Yates, zdjęcia: Joby Sessions

zwyczajnie walę Schon q prosto z mostu

Powiedziałeś, że jesteś zakochany w Wa- illenium Studios jest doskonale szej nowej płycie... ukryte wśród polnych wzgórz To nasz najlepszy album od czasów „Esca- Mhrabstwa Bedfordshire. Z sa- pe” czy „Frontiers”. Ale muzycznie różni mochodu wygląda jak park przemysłowy. się od tych płyt. Jest bardziej majestatycz- Z zewnątrz widać tylko magazyny, dosłow- ny i bardziej mistyczny. Lepiej sprawdzi nie tysiące magazynów. Wydawałoby się, że się w Koloseum niż w radiu AM, z którym stoją w nich rzędem zmywarki albo jakieś dużo współpracowaliśmy w naszej karie- stare maszyny rolnicze. Dopiero kiedy rze. Jeśli już mowa o radiu, nie nagrywali- widzimy rząd autokarów zaparkowanych śmy tej płyty z myślą o emisji w nim. Nie nieopodal, przekonujemy się, że dobrze czuję potrzeby nagrywania tylko dla tego trafiliśmy. Otwieramy wielkie drzwi do medium, ponieważ to by oznaczało pracę hangaru i naszym oczom ukazuje się studio. z zegarkiem w ręku: „No tak, ta solówka Ogromne wiszące głośniki wyglądają jak ma już 10 sekund, więc już wystarczy!”. gigantyczne kiście winogron. Reflektory Takie podejście mi nie odpowiada. Praco- oświetlają wielką scenę i padają na rzędy wałem nad płytą długo i z bardzo dużym równo ustawionych gitar, na które, nieste- zaangażowaniem, mam więc nadzieję, że ty, nie moglibyśmy sobie pozwolić. Armia to słychać. Może dlatego tak ją kocham – facetów ubranych na czarno krząta się koło to przecież moje dziecko! Pojechałem do sprzętu, od czasu do czasu ktoś testuje Nashville i miksowałem ją dzień po dniu. mikrofon. Krótko mówiąc, ten magazyn to Wróciłem i znowu miksowałem... Tak więc stadion Wembley w miniaturze – największa spędziłem wiele wyczerpujących godzin przestrzeń do prób, jaką można sobie wy- w studiu. Jak skończyłem, usiadłem i wzią- obrazić. Szukamy naszego rozmówcy. Neal łem głęboki oddech. Wiedziałem, że teraz Schon przed 1973 rokiem – zanim założył muszę się od niej odciąć, muszę pozwolić grupę Journey – występował w zespole jej żyć własnym życiem. Takie odczucia nie Carlosa Santany. W końcu udaje nam się towarzyszyły moim poprzednim płytom. go znaleźć wśród gitar, wzmacniaczy i góry Ostatnio mam na tym punkcie obsesję, nie innego sprzętu. Niewiele się zmienił, ma tyl- wiem, a może się starzeję...? ko mniej bujną czuprynę niż za młodu, jest opalony, wygląda zdrowo i widać, że jest Na płycie można znaleźć wiele ostrych gotowy do tego, by zaprezentować światu rockowych momentów, które będą świet- nowy album grupy zatytułowany „Eclipse”. nie brzmieć na koncercie... Już wkrótce zespół Journey ma wyruszyć Na tym mi właśnie zależało. Wiele materia- w trasę koncertową po Europie... łu, który pisaliśmy, począwszy od lat 80., Schon Gitarzysta  październik 2011 31 Wywiad

Naszym rozmówcą jest gitarzysta jazzowy Daniel Popiałkiewicz, absolwent Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach. Artysta jest zdobywcą szeregu nagród, z dużym powodzeniem koncertuje zarówno w klubach jazzowych, jak i na wielkich scenach w kraju oraz za granicą – np. m.in. koncert na festiwalu w Montreux. Ma na swoim koncie kilka już nagranych płyt, na których dał się poznać także jako wszechstronny muzyk sesyjny. Właśnie ukazuje się jego kolejna autorska płyta zatytułowana „Solstice” Rozmawiał: Sławomir Sobczak Co możesz powiedzieć o swoim najnow- również w większym lub mniejszym stopniu muzyce jest wciąż dużo improwizacji, a naszym dziele, czyli o płycie „Solstice”? odnoszą się tytuły poszczególnych utworów. wet gdzieniegdzie też free jazzu, sporo jest Jest ona odbiciem moich wewnętrznych, Zbyt osobiste, by mówić więcej. Reszta to jednak jazzowego frazowania, bowiem mój niedawnych, a więc w miarę aktualnych muzyka. język jest najbliższy temu właśnie stylowi. przeżyć. Żeby tę płytę lepiej zrozumieć, a ra- Bardziej skłoniłem się w stronę przemyśle- czej poczuć, trzeba jej słuchać w skupieniu. Twoja poprzednia płyta „The Hope For nia przebiegu utworu, starając się raczej wy- Poza tym całkowicie różni się od poprzed- Tomorrow” spotkała się z doskonałym przy- równać proporcje pomiędzy umiejętnością niej. jęciem na rynku muzycznym. Jak ją oceniasz gry a tym, na czym kreujemy owe umie- teraz, kiedy wydajesz swój kolejny album? jętności, tzn. kompozycją. Krótko mówiąc, Jak należy rozumieć tytuł tego krążka? Za Choć minęło niewiele czasu i choć słychać „The Hope For Tomorrow” pod względem nami przesilenie letnie, a zimowe jeszcze na niej przedsmak pewnych stylistycz- użytych środków instrumentacyjnych, nie nadeszło... nych założeń, które rozwinąłem potem na założeń improwizacji na bazie tematów Solstice, czyli przesilenie, dotyczy stanu „Solstice”, to jednak na swej nowej płycie (z małymi wyjątkami w postaci „Towards mojej świadomości, zmian priorytetów, prezentuję niemal całkowicie zmienione Freemom”) czy z uwagi na przeważający wielotygodniowego duchowo-psychicznego podejście do muzyki. Wydaje mi się, że stosunek improwizacji nad aranżacją – ma procesu towarzyszącego pisaniu muzyki na obecnie myślę mniej jazzowo – wbrew przy- znacznie wyraźniejsze konotacje jazzowe. ten album. W konsekwencji wiąże się z tym klejonej do mnie etykietce gitarzysty jazzo- procesem poczucie lęku o to, kim będę po wego. Oczywiście mówiąc o jazzie, należy Czy pochlebne opinie o Twojej grze i mu- jego zakończeniu. Na ile to, kim się jest lub zweryfikować to pojęcie, ponieważ jest ono zyce padające z ust tak utytułowanych (jak łatwiej powiedzieć) jakim się jest, bez- niemal tak pojemne jak pojęcie „miłość” czy artystów, jak np. Jarosław Śmietana, miały pośrednio przekłada się na sposób pisania „kultura”. Ilu muzyków, tyle definicji. Abs- wpływ na proces tworzenia nowego krąż- muzyki, i na ile – w moim przypadku – trahując od tego, że pierwsze udokumento- ka? Czy pojawiła się swego rodzaju presja? zmieni się to wraz ze mną. wane użycie tego słowa pochodzi z rubryki Takie opinie z ust uznanych muzyków są Tym samym pojawiają się pytania o to, kim sportowej (!) – „Los Angeles Times” z 1912 niewątpliwą nobilitacją. Oczywiście, że jestem teraz i co definiuje moje „ja”. Są to roku – znamienne jest, że w całej historii pojawiła się presja, tym bardziej iż – jak już jedne z tych trudnych i ważkich pytań, na jazzu pojęcie to z czasem zyskiwało nowe wspomniałeś – generalnie poprzednia płyta które koniec końców człowiek nie uzyskuje znaczenia. Początkowo było nacechowane została przyjęta przez krytyków i fanów jednoznacznej odpowiedzi, a zagłębianie pejoratywnie, później każdy wielki rościł entuzjastycznie. Ale była to presja pozytyw- się w temat grozi rychłym zwariowaniem. sobie wyłączne prawo do nazywania tym na, tak jak trema przed koncertem – spra- Poszukiwanie tożsamości i pragnienie iden- pojęciem swojej muzyki. A ta, jak wiadomo, wiła, że chciało mi się pracować jeszcze tyfikacji, wybory, które w końcu człowieka zmieniała się w XX wieku zatrważająco więcej. Złapałem wiatr w żagle. Na pewno doganiają... Otóż wydaje mi się, że działając szybko. Stary Louis Armstrong mówił o grze w efekcie chciałem z siebie wykrzesać jak na wielu płaszczyznach, znajduję się na młodego Charliego Parkera, że to już nie jest najwięcej w tym czasie i poprzez muzykę styku różnych kultur, stylów czy obycza- jazz, tylko gamy i pasaże. W każdym razie, jak najpełniej wydobyć to, co czuję. Bardzo jów. I podczas gdy każdy z tych obszarów jako że każda rzeczywistość nacechowana dużo pracowałem i wciąż pracuję, ponieważ kulturowych bądź religijnych ma sobie tylko jest nieuchronnym eklektyzmem i dopiero nie chcę wydawać czegoś przeciętnego. sprzyjającą delikatność i szorstkość, do- wraz z upływem czasu wysnuwa się stylowa Jestem idealistą, co znacznie utrudnia mi stanie się gdzieś „pomiędzy”, tam gdzie te jednolitość, według mnie najbezpieczniej pracę, ale uważam, że stawianie sobie obszary się przecinają, grozi utratą wszelkiej używać tego pojęcia tylko w odniesieniu do wysokiej poprzeczki daje nieporównywalnie oczywistości, a w konsekwencji – cierpie- przeszłości. lepsze efekty. niem. Schodząc z piedestału filozoficznych Najogólniej mówiąc, tak jak w muzyce dywagacji, powiem, że owe outsiderstwo jazzowej dość mocno da się odczuć kult Tym razem płyta jest już nagrana jako kwar- niewątpliwie znalazło odbicie w stylu mojej odtwórcy, instrumentalisty, tak i w muzy- tet, a nie trio. Jak doszło do poszerzenia muzyki. I właśnie do tego wszystkiego ce poważnej mamy do czynienia z kultem składu o kolejnego muzyka, Pawła Toma- odnosi się tytuł najnowszego albumu, jak kompozytora, pisarza. Oczywiście w mojej szewskiego? 36 Gitarzysta  październik 2011 q DDaniel jestem idealistą c i d ia Lu Popiałkiewicz An q P Gitarzysta  październik 2011 37 Wywiad

Phil X

Kanadyjski shredder Philip Xenidis, znany jako Phil X, grał z najlepszymi, między innymi z Alice'em Cooperem i Robem Zombie. Ale pewnie znacie go najlepiej jako gitarzystę promującego sklep internetowy Fretted Americana, który umieszcza swoje filmiki

na YouTube. Jego krótki show z wyczynami na Stratocasterze i Les Paulu miał już... 17 milionów wyświetleń. Phil na pewno zdaje sobie sprawę z siły tego medium, ale czy spodziewał się, że któregoś dnia zadzwoni do niego sam Jon Bon Jovi i poprosi

o zastąpienie Richiego Sambory podczas trasy koncertowej swojej grupy? A czy jest coś, czego nie potrafi ten wyjątkowy gitarzysta? I czym jest Evil Robot? Tego między innymi chcemy się dowiedzieć w tym miesiącu... Rozmawiał: Jamie Dickson, zdjęcia: Dustin Jack Jak to się stało, że zaproponowano Ci V udział w trasie koncertowej zespołu Bon Jovi? Polecił mnie mój przyjaciel, John Shanks. jednej nuty? Nagrywałem w jego studiu, choć z nim Chłopaki z Bon Jovi nagrywają Jakie wiosła spakowałeś ze sobą w trasę samym nigdy nie pracowałem. Widział każdy koncert. Przesłali mi kilka płyt z Bon Jovi? moje filmiki na YouTube i często roz- DVD, żebym mógł się zorientować, jak Zabrałem gitarę Yamaha SG1820 z hum- mawialiśmy o gitarach oraz o muzyce. grają na scenie. Richie bardzo wiernie buckerami i dwie gitary Yamaha SG1820 Pewnego razu zadzwonił do niego Jon odtwarzał każdy utwór, czyli wszystko z przetwornikami P-90. Potrzebowałem Bon Jovi, ponieważ Shanks był wcześniej grał dokładnie tak jak na płycie. Postano- też gitary typu Telecaster, zabrałem więc producentem jego grupy, i powiedział wiłem, że również postaram się bardzo wiosło Jamesa Trussarta SteelCaster. Ta mu, że szuka zastępstwa dla Richiego wiernie wszystko odtworzyć. Gdyby gitara ma niesamowite brzmienie. Grałem Sambory. Zapytał, czy nie zna jakiegoś on improwizował i pozwalał sobie na na niej w utworach „Have A Nice Day”, dobrego gitarzysty. W odpowiedzi na to szaleństwo na scenie, pewnie zrobiłbym gdzie stosowałem też kapodaster, oraz „I’ll John powiedział tylko: „Musisz poznać to samo. Rozumiem jednak, że ludzie Be There For You”. W „You Want To Make Phila X”. I tak to się wszystko zaczęło. spodziewają się, iż dany kawałek będzie A Memory” grałem na niesamowitej gita- brzmiał dokładnie tak jak na płycie, i nie rze, którą zrobił dla mnie Scott Lentz. Poza Kawałki grupy Bon Jovi są znane i roz- można ich za to winić. A więc solówka tym grałem na gitarze barytonowej Schecter poznawalne. Czy próbowałeś nauczyć do „Livin’ On A Prayer” nie może ani Tommy Lee, którą dostałem od Tommy’ego. się partii Sambory z dokładnością co do o jedną nutę różnić się od oryginału. Zabrałem też Les Paula, ale nie używałem

42 Gitarzysta  październik 2011 q Phil X Czy nie przepadam za uważasz, że ręczne nawijanie czytaniem nut przetworników sprawia, iż gitara rzeczywiście brzmi lepiej? Tak, uważam, że niczym nie można zastą- pić nawijania ręcznego. Co prawda sygnał ego zbyt ma ten sam poziom, impedancja też nie intensyw- ulega zmianie, ale przy ręcznym nawijaniu nie. Używałem go brzmienie jest dużo bardziej czyste. Z prze- do partii wymagających twornikami fabrycznymi nie można uzyskać stroju drop-Cis. Spisywał się tak przejrzystego brzmienia. Wyjątkiem jest nieźle, ale w pewnym momencie postano- przetwornik Gibson P-94. W mojej karierze wiłem go zastąpić gitarą ESP Viper – model miałem chyba ze 13 tych przetworników. z białymi znacznikami pozycji i P-94. Brzmi To świetny sprzęt, ale sprawdza się tyl- genialnie. ko w przypadku mahoniowego korpusu bez klonowej płyty wierzchniej, tak jak Jakiego sprzętu używasz? w Gibsonie SG. Z klonową płytą wierzchnią Na początku używałem sprzętu Richiego. brzmienie jest po prostu za słabe. Nie chciałem niepotrzebnie komplikować sprawy. Chciałem, żeby pierwsze kilka Zająłeś miejsce Richiego Sambory. Nie bałeś koncertów przeszło możliwie najbardziej się konfrontacji z legendą i reakcją fanów? bezboleśnie. Richie używał wzmacnia- Zastępowałem go i starałem się jak najlepiej cza Marshall JCM2000, ale ja wolałem wykonywać swoją pracę. Nigdy nie sugero- sprzęt, do którego jestem przyzwyczajony. wałem, że chcę zająć jego miejsce. Bon Jovi Zwróciłem się więc do Johna Kashy, żeby chciał po prostu, żeby trasa trwała dalej,

przysłał nam dwie 30-watowe głowy Evil a ja miałem mu to umożliwić. Jeśli chodzi Robot. Ostatecznie zdecydowałem się o fanów, co wieczór widziałem pod sceną te użyć jednej z nich, a drugą mieć w za- same twarze. To niesamowite, że są ludzie, pasie. Byłem zaskoczony, bo przy tak którzy tak kochają ten zespół, że jeżdżą za wielkim koncercie i przy tak ogromnej nim po całym kraju. Tak więc dzięki mnie skali tego przedsięwzięcia ten niepozorny mogli zobaczyć trochę inną wersję koncertu wzmacniacz radził sobie po prostu świet- (śmiech). nie. Jednak przy niektórych utworach, na

przykład „You Give Love A Bad Name”, Jedną z cech, która charakteryzuje Cię jako potrzebowałem trochę więcej gainu. gitarzystę, niewątpliwie jest wszechstron- Tu z pomocą przyszedł mi mój over- ność. Co Cię ukształtowało? Jacy artyści drive LovePedal Kalamazoo w partiach mieli na Ciebie największy wpływ? rytmicznych oraz niezawodny DigiTech Nie przepadam za czytaniem nut, zawsze Bad Monkey w partiach prowadzących. polegałem na swoim słuchu. Jak tylko Uwielbiam ten efekt, powinienem dostać byłem w stanie utrzymać gitarę, uczyłem go za darmo! (śmiech). Niestety, jeszcze się grać utwory ze słuchu. Zaczynałem od V do mnie nie dzwonili z firmy DigiTech... Elvisa Presleya, The Beatles i Beach Boys. Gdy miałem trzynaście lat, zafascynowała Przy swoich starych wiosłach sporo mnie gra Eddiego Van Halena. Nie miałem majstrowałeś. Czy w gitarach Yamaha tabulatur, nie było wtedy YouTube, mu- też wprowadzałeś jakieś ulepszenia? siałem polegać na własnych uszach. W ten Mój przyjaciel Rob Timmons z firmy sposób nie tylko wyrobiłem sobie słuch, Arcane Inc. nawinął mi w obu gitarach ale też stałem się lepszym muzykiem. Takie Yamaha humbuckery. Nie zrobił mi były moje początki. Moimi ulubionymi jeszcze przetworników bazujących na gitarzystami są wciąż Jimi Hendrix i Jimmy P-90, ale tylko dlatego, że byłem ostat- Page. Czasami ludzie pytają mnie, czy nie nio bardzo zajęty i nie miałem czasu uważam, że Jimmy Page był genialnym porozmawiać z nim na ten temat. Ale producentem, ale jego talent jako gitarzysty wiem, że w każdej chwili mogę go był przereklamowany. Oburzam się, kiedy poprosić, żeby nawinął dla mnie prak- to słyszę! Przecież Jimmy był niesłychanie tycznie dowolny przetwornik. A jeśli kreatywnym i awangardowym muzykiem. mi się nie spodoba, no to spróbujemy czegoś innego. Zdradzę, że obecnie W przeszłości jeździłeś w duże trasy. Teraz pracujemy nad modelem o nazwie Phil skupiasz się bardziej na pracy muzyka sesyj- X P-90... nego. Dlaczego? W 1981 roku byłem w trasie z zespołem

Gitarzysta  październik 2011 43 28 Chicago Blues Festival 

10-12 czerwiec 2011, Chicago Tegoroczny 28 Chicago Blues Festival odbył się pod hasłem oroczny, trzydniowy (kiedyś czterodniowy) Chicago Blues Festival to dla mieszkającego „Sweet Home Chicago: Cw Chicago miłośnika bluesa w dalszym ciągu jest nie tylko duże święto, ale też i przedsięwzięcie, wo- A Centennial Celebration of Robert kół którego narasta coraz więcej wątpliwości. Okazało się bowiem, że na festiwalowych scenach pojawili się Johnson”. W moim odczuciu zamysł wykonawcy z nurtu blues art niemający z tą nazwą nic wspólnego. Pierwotną ideą festiwalu, którego pierwsza organizatorów starających się edycja miała miejsce w 1984 roku na Navy Pier (nabrze- że rozrywkowo-portowe nad jeziorem Michigan), była wskrzesić dawnego ducha festiwalu chęć pokazania szerszej publiczności tego, co naprawdę przegrał z komercyjnością dzieje się w chicagowskim bluesie. Niestety idea nie przetrwała komercyjnego naporu, sprowadzając swe szla- przedsięwzięcia, choć z drugiej chetne przesłanie do celów propagandowych włodarzy miasta Chicago. W konsekwencji rzesze przybywających strony niezależna scena bluesowa dziś na festiwal turystów uzbrojonych w plecaki, kamery i aparaty zepchnęły miejscowych „blueslovers” do juke ma się całkiem dobrze i rozwija jointów, loungów, social clubów, czyli w te rejony, gdzie blues wciąż zachowuje swoją stylową tożsamość. się w swoim budzącym podziw Szczególnie niechlubną kartę programową w dziejach rytmie ChBF stanowiły te edycje, na których pod szyldem British Tekst: Jacek Szwarc, Invasion występowali mało znaczący muzycy brytyjscy, nie zdjęcia: Krzysztof Szafraniec mówiąc już o takich wpadkach, jak zaproszenie amator- skiego zespołu z Litwy. W ten scenariusz przypadkowości wpisała się też po części tegoroczna edycja, która miała

48 Gitarzysta  październik 2011 Relacja 28 Chicago Blues Festival

zwraca uwagi na kalendarz, porozumiewając Nie zawiódł też Billy Branch ze swoimi Synami się raczej z duchem Roberta Johnsona, nato- Bluesa, dając wspaniały energetyczny koncert, miast Lonnie Brooks (prekursor unikalnego Bayou Bluesa) będzie mógł przynajmniej w którym gościem specjalnym był jeden przejechać się za darmo miejskim autobu- sem w swoim dniu, a i to tylko wtedy, gdy z seniorów gitary – Magic Slim kierowcą autobusu będzie któryś z chica- miejsce w dniach 10-12 czerw- festiwalu. Podczas koncertu energia go gowskich bluesmanów. ca br. Zupełnie niezrozumiały wprost roznosiła, a skacząc nieszczęśliwie Uzupełnieniem ramówki ChBF były dys- wydaje się pomysł, aby ostatnie- przez odsłuch, wyłożył się jak długi, nie kusje panelowe. Ich niezmienna ubogość go dnia festiwalu ukoronować przerywając oczywiście grania. W zespole polega na tym, że trzech autorów publikacji Shemekię Copeland na nową miał najbardziej chyba skocznego perkusistę o tematyce okołobluesowej koczuje w roz- królową bluesa. Był to co prawda oraz drugiego gitarzystę, niejakiego Jarekusa palonym od słońca bazarowym namiocie ”sprytny chwyt marketingowy, Singletona, który znakomicie zaprezentował i roztacza katastroficzne wizje, jak to z ale niestety oderwany od realiów się także, występując ze swoim własnym bluesem jest dziś niedobrze, bo akurat nikt chicagowskich, bo artystka ta jest bandem. nie kupuje ich książek. tu raczej mało popularna. Sobotnie występy na głównej scenie festi- Na szczęście teoria to jedno, a życie to dru- W gruncie rzeczy należy jej walu, czyli na Petrillo Music Shell, były gie, i zawsze można się ewakuować do tych współczuć tego obowiązku, bo z pewnością najmocniejszym akcentem miejsc, gdzie lód w szklaneczkach burbona ze względów biznesowych będzie imprezy. Ciekawy koncert zagrał Dave szeleści w takt muzyki Z.Z. Hilla, Johnniego musiała odgrywać teraz rolę, Specter Band z Jimmy Johnsonem jako Taylora, Bobby'ego Blanda i innych wielkich co do której sama miała zapew- gościem specjalnym. Na pewno wielką klasą mistrzów bluesa. ne duże wątpliwości. Mimo to samą w sobie był również wspaniały Carl W tym miejscu dochodzimy do meritum szefostwo Alligatora stworzyło Weathersby z wyrastającym ponad przecięt- funkcjonowania Chicago Blues Festival, tę celebrację po to, by podnieść ność młodym gitarzystą Coreyem Denniso- który mimo sprzecznych ocen i wpadek rangę swojej marki w mieście, nem. Nie zawiódł też Billy Branch ze swoimi programowych wydaje się niezagrożonym gdzie sprzedaż ich płyt nigdy nie Synami Bluesa, dając wspaniały energetycz- monolitem, i paradoksalnie każda jego należała do najwyższych. Mówiąc ny koncert, w którym gościem specjalnym edycja jest frekwencyjnym sukcesem, jakby wprost, realna pozycja Shemekii był jeden z seniorów gitary – Magic Slim. na przekór niesprzyjającym okolicznościom Copeland w Chicago opiera się Pojawienie się Magica Slima na scenie festi- związanym z odczuwalnym w USA kryzy- głównie na fakcie, że jest żoną walu wywołało żywiołowy i ogromny aplauz sem ekonomicznym. basisty Buddy’ego Guya, a to publiczności. trochę za mało. Idąc dalej tym Do festiwalowych pompatycznych niezgrab- Jacek Szwarc – blues afficionado, od kilkuna- matrymonialnym tropem, należy ności należy zaliczyć ustanowienie dwóch stu lat zanurzony w korzenną scenę muzyczną wspomnieć, że żoną perkusi- dni czerwca dniami Lonniego Brooksa Chicago, podążający śladami bohaterów filmu sty Buddy’ego Guya jest Nellie i Honeyboya Edwardsa. Ten ostatni, będąc „Cadillac Records”. Jest właścicielem trzech Travies, która również może już w zacnym wieku (96 lat), od dawna nie kapeluszy, w tym jednego od Juniora Wellsa. pretendować do królewskiego tronu i – co ważne – ma poddanych, bywa w klubach i jest rozpoznawana. Ponadto, podczas tegorocznego ChBF, zgromadziła znaczną Christopher Waltz publiczność pod sceną Mississippi Juke Joint, na której wystąpiła z zespołem Jo Jo Murraya z Hot City Lounge (juke joint w Chicago), a odśpiewaniem hymnu a cappella otworzyła główne występy trzeciego dnia festiwalu. W ubiegłym roku z kolei koncertowa- ła w Petrillo Music Shell (główna scena festiwalu) z zespołem Ronniego Hicksa. Natomiast Ronnie Hicks, znakomity pianista i wokalista, na co dzień związany z Rockin' Horse (juke joint, którego właścicielem jest mąż Koko Taylor) – już drugi raz z rzędu wystąpił na 28ChBF, i to w różnych konfigu- racjach. Świetne koncerty zagrali też miejscowi artyści: JoAnn Graham, Bobby Slim James, Cicero Blake, Dave Herrero, Rockin' Johnny z Mary Lane, Theo Huff, a z gości specjalnych nie zawiedli: Eddie Cotton, Super Chikan, Duwayne Burnside i Zac Harmon. Eddie Cotton dał jeden z najlepszych i najbardziej widowiskowych koncertów

Gitarzysta  październik 2011 49 Domowe studio

Pogłos dla Pogłos dladla gitarzysty gitarzysty

Pogłos to efekt dobrze znany większości gitarzystów. Obecnie chyba każdy ma w swoim wzmacniaczu pokrętło lub pod nogą metalowe pudełko z napisem „reverb”. W tym artykule porozmawiamy o tym, na czym polega zjawisko pogłosu, a także podpowiemy, w jaki sposób świadomie posługiwać się tego typu efektem w praktyce Tomasz Hajduk

Naturalnie pogłos kowego i stanowi jego ważny składnik. dźwięku, to właśnie pogłos. Dźwięk Pogłos dociera do naszych uszu w każ- Nic dziwnego, że zjawisko pogłosu, cha- podstawowy odbija się od materiałów dym momencie i towarzyszy nam wszę- rakterystyka odbicia i czas wybrzmienia wypełniających pomieszczenie, np. od dzie dookoła – tak, nawet wtedy, kiedy są istotnym elementem uwzględnianym ścian, i powraca rozproszony do naszych nie gramy na gitarze i wyłączyliśmy nie tylko przez muzyków i realizatorów, uszu w zmienionej formie. W trakcie tego efekty w pedalboardzie. Pogłosem nazy- ale także przez architektów i projektantów dźwięki są tłumione i stopniowo zanikają. wamy naturalnie występujące zjawisko sal koncertowych, studiów nagrań oraz Kluczowymi elementami pogłosu są więc: akustyczne polegające na odbiciu i roz- katedr i kościołów. Prosty przykład: aby czas wybrzmienia, rozmiar pomieszczenia, proszeniu fal dźwiękowych w otoczeniu. doświadczyć naturalnego pogłosu, wystar- w którym rozbrzmiewa dźwięk, sposób Odpowiedni pogłos może wspaniale czy klasnąć w dłonie w pustym pomiesz- i gęstość rozproszenia oraz charaktery- wzbogacić brzmienie, jest zjawiskiem czeniu lub krzyknąć głośno w długim styka tłumienia odpowiadająca za barwę istotnym dla każdego materiału dźwię- korytarzu. To, co rozbrzmiewa po naszym pogłosu.

52 Gitarzysta  październik 2011 Pogłos dla gitarzysty

Jak wywołać pogłos? Pogłosy naturalne, czyli takie, jakie można Przede wszystkim nie przesadzaj z pogłosem usłyszeć na przykład w ogromnych kate- i zwyczajnie zachowaj umiar. Zbyt duża ilość drach, to wspaniała sprawa. Gitarzyści kla- nie całej, nawet syczni wiedzą, jak akustyka wnętrza wpły- pogłosu może zniszczyć brzmie wa na odbiór muzyki. Jednak nie zawsze nale zagranej partii gitary można pozwolić sobie na koncertowanie czy dosko nagrywanie w takich lokalizacjach. Dlatego wymyślono urządzenia, za pomocą których wzmacniaczach (np. marki Fender) zrewo- szerokich i dłuższych pogłosów, zaś partia można wytworzyć sygnał pogłosowy, które lucjonizowały brzmienie gitary przed laty solowa w środku utworu wychodzi do wykorzystuje się podczas nagrań w studiu i w świecie gitarowym nadal mają swoje przodu dzięki temu, że użyto tylko pogło- czy koncertów. ”zasłużone miejsce. W końcu świat doczekał su o krótkim czasie wybrzmienia. Zresztą Możemy się domyślać, że pomysł sztucznie się wytwarzających sztuczny pogłos proce- w studiu możesz rozmaicie bawić się z usta- wywołanego pogłosu prawdopodobnie zro- sorów cyfrowych, których era zaczęła się od wieniami pogłosów i zmieniać ich parame- dził się w głowach inżynierów nagrań zaraz przełomowych urządzeń marki Lexicon (rok try dla swoich ścieżek, jak tylko chcesz. po pierwszych próbach rejestracji ścieżek. 1978, procesor pogłosowy Lexicon 224), Można na przykład umieścić solo gitarowe Okazało się bowiem, że dźwięk jakiegokol- które ewoluowały do tak powszechnie sto- w jednym kanale panoramy, a wybrzmienie wiek nagranego z bliska i w wytłumionym sowanych obecnie pogłosów wtyczkowych. pogłosu w drugim, można też kreatywnie pomieszczeniu instrumentu akustycznego zmieniać długość wybrzmienia i nasycenia (niech to będzie gitara klasyczna) brzmi Pogłos dla gitarzysty pogłosu. Chcesz posłuchać takiej zabawy płasko i niezbyt naturalnie. Współcześni gitarzyści mogą korzystać w mistrzowskim podejściu? Nic prostsze- I tak zaczęto eksperymenty, na drodze z wielu rozmaitych rozwiązań. Oprócz go! Wrzuć do odtwarzacza numer „Voodoo których powstały pierwsze komory pogło- pogłosów sprężynowych, montowanych Chile” Hendriksa i sprawdź, dlaczego do sowe, czyli specjalnie zaprojektowane duże we wzmacniaczach, mamy do dyspozycji dziś uznaje się jego nagrania za genialne. pomieszczenia odbijające i rozpraszające mnóstwo efektów podłogowych, po które Według dostępnych informacji Hendrix dźwięk, który następnie rejestrowano za po- koniecznie warto sięgnąć. W studio mamy i jego inżynierowie dźwięku wykorzystali mocą rozmaicie rozstawianych mikrofonów. jeszcze więcej możliwości. Jeśli chodzi o w tym nagraniu kultowy już dzisiaj pogłos Potem przyszła era wspaniałych pogłosów nagrania, to generalnie zasada jest taka, że płytowy firmy EMT, a jego brzmienie najle- płytowych (plate – duża stalowa płyta o ile nie używasz procesora pogłosowego piej słychać w zagrywce rozpoczynającej ten z przetwornikami), które w studiu wykorzy- w sposób wyjątkowo kreatywny, czyli jako utwór. stywał np. Jimi Hendrix podczas nagrań. efektu, który w sposób charakterystycz- Nie sposób nie wspomnieć o nieodłącznie ny definiuje Twoje brzmienie (posłuchaj Reguły? kojarzących się z gitarą elektryczną pogło- utworu Robina Guthriego „Snowfall”), Czy typ i sposób wykorzystania pogłosu sach sprężynowych, które montowane we to trzymaj się tego, by pogłos na ścieżce zależy od gatunku muzycznego, który gra- gitary nie był słyszalny w całym nagraniu, my? Odpowiedź brzmi: i tak, i nie. „Nie” Pogłos sprężynowy a długość wybrzmienia została dostosowana dlatego, że zawsze warto łamać reguły z Twojego wzmacniacza do tempa utworu. Im szybsze tempo, tym i unikać schematów. „Tak”, ponieważ jeśli Nie ma to jak dobrze brzmiąca sprężyna. mniejsza ilość pogłosu, i odwrotnie – w wol- ktoś gra klasycznego rock and rolla lub chce Brzmienie pogłosów montowanych przed laty w kultowych dzisiaj modelach wzmacniaczy nym utworze możesz pokusić się o dłuższe uzyskać brzmienie typowe dla surf music, to Fendera przeszło do historii. Jeżeli właśnie my- wybrzmienie. raczej nie ucieknie od większej ilości jasnego ślisz o kupnie wzmacniacza, to szukaj modelu z Pójdźmy dalej tym tropem. W nagraniach pogłosu sprężynowego (dobry przykład to pogłosem sprężynowym – ten typ pogłosu od 50 efekt pogłosu może posłużyć za element utwór Steviego Raya Vaughana zatytuło- lat wykorzystują najlepsi, możesz więc i Ty. wyróżniający jakąś partię gitary od resz- wany „You Will Be Mine”). Klasyczni oraz ty. Najlepszy przykład, jazzowi gitarzyści też raczej nie wyobrażają jaki przychodzi mi w tym sobie gry bez długiego i ciepłego wybrzmie- momencie do głowy, to nia pogłosu w tle (idealny przykład to utwór grupy Pink Floyd „Sueno Con Mexico” Pata Metheny’ego). zatytułowany „Any Colour Grasz bluesa? Dobra sprężyna pogłosowa You Like” i część solowa ulokowana we wzmacniaczu podkreśli tłuste w środku, w której okraszo- brzmienie bluesowych solówek i nie bę- ne efektami ścieżki gitary dziesz musiał sięgać po procesor z milionem Davida Gilmoura zgrabnie funkcji do wyboru. W muzyce rockowej, ulokowano w przestrzeni szczególnie przy popisach gitarowych, po- właśnie za pomocą sporej głos stosuje się raczej z umiarem. W klasycz- ilości pogłosu. Kolejnym nym podejściu przesterowane riffy najlepiej przykładem, w którym inte- brzmią bez pogłosu, zaś dla partii solowych resująco pokazano zupełnie przykładami użycia tego efektu niech będą odwrotne podejście niż w utwory „Olympic” Paula Gilberta i „Spirit nagraniu Pink Floyd, jest Of The Radio” grupy Rush. Grasz metal powszechnie znany kawałek i chodzi Ci po głowie wykorzystanie pogłosu „Pride” grupy U2 – w całym we własnych utworach? Ściana brutalnie utworze dla partii gitarowych brzmiących gitar z dodatkowo uruchomio- The Edge świadomie używa nym pogłosem nie wróży niczego dobrego

Gitarzysta  październik 2011 53 Test

Hoyer Eagle Prestige HEG 510 3.280 PLN

ak wiele marek z długą tradycją, tak i Hoyer kilka razy J przechodził na przestrzeni ubiegłego wieku z rąk do tak, jak rąk. Nie każdy z nowych właścicieli postępował oyer, który w roku 1874 powołał chciałby tego Franz H do życia lutniczą manufakturę w rodzinnym miasteczku Schönbach/Egerland Krzysztof Inglik

le też niewiele gitarowych firm honiowego korpusu. Wygląda- potrafiło przetrwać na rynku tak jący jak stara mapa top gitary długo i utrzymać rzeszę wiernych wykonany został z ozdobnego A gatunku klonu o nazwie spalted fanów. Mamy XXI wiek, a Hoyer należy do spółki o nazwie Ritter Europe Ltd., maple – faktura ta powstaje w której celem stało się przywrócenie tej drewnie (najczęściej martwym) marce świetności. Gitary wytwarzane w wyniku działania organizmów są w koreańskiej fabryce, z którą pasożytniczych, takich jak Martin Ritter współpracował przy grzyby. Widoczne ciemne linie to różnych projektach na przestrzeni bariery, którymi otaczają zajęte ostatnich 20 lat. Miesiąc temu przez siebie „terytorium” – wy- testowaliśmy Hoyera Black Lady, gląda to bardzo efektownie. który zaskoczył bardzo pozytywnie Na pokładzie zamontowano dwa całą redakcję Gitarzysty. Tym ra- przetworniki w kremowych ram- zem pod lupę weźmiemy Hoyera kach: ceniony przez muzyków Eagle Prestige. model o rozłączanych cewkach Hoyer Humbucker HHB-100 W teorii w wersji „B” oraz „N” (od ang. Tytułowy „orzeł” to reedycja bridge – mostek, neck – gryf). modelu wprowadzonego do Kontrolę nad nimi sprawujemy katalogu Hoyera pod koniec za pomocą potencjometrów lat 70., o rozpoznawalnym, VOLUME i TONE oraz umiesz- oryginalnym kształcie ma- czonego pomiędzy nimi klasycz-

Gryf grawituje w kierunku tradycyjnych profili vintage, ale przy połączeniu z korpusem ma zdecydowanie mniejsze kopyto niż to spotykane w konstrukcjach typu LP

62 Gitarzysta  październik 2011 Hoyer Eagle Prestige HEG 510 gitara elektryczna

Poza logotypem producenta i symbolem przedstawiającym sylwetkę orła na główce instrumentu znalazły się klucze marki Hoyer wyposażone w perłowe skrzydełka, zamontowane w układzie 3+3, a także zaślepka pręta regulacyjnego. nego przełącznika 3-pozycyjnego. Gałka i zaprojektowana jest bez zastrzeżeń. Ma się tonów rozłącza cewki humbuckerów (push- wrażenie obcowania z instrumentem z dużo -pull). Solidną bazą dla strun, przechodzą- wyższej półki. cych przez korpus w specjalnych tulejach, Manualnie bez niespodzianek: gryf grawitu- jest mostek Hoyer 3D Bridge. Gryf został je w kierunku tradycyjnych profili vintage, wykonany z pięciu warstw (dwie z klonu ale przy połączeniu z korpusem ma zdecydo- l a m i trzy z mahoniu) w technologii neck-thru, wanie mniejsze kopyto niż to spotykane w r ek co widać z tyłu jak na dłoni. konstrukcjach typu LP. Jest to dość gładkie Na hebanowej podstrunnicy nabito 22 przejście, zupełnie jak w gitarach basowych progi medium, a rolę znaczników pozycji – zdecydowanie na plus. Krótsza, gibsonow- pełnią charakterystyczne markery przypo- ska skala instrumentu 24,75 cala sprawia, minające rozłożone skrzydła orła. Siodełko że struny wydają się bardziej elastyczne. Na wykonano z kości. Na główce znajdziemy co dzień gram na gitarach o długości czyn- firmowe klucze z perłowymi skrzydełkami, nej 25,5 cala i muszę powiedzieć, że różnica rozmieszczone w układzie 3+3. Dostęp do jest wyraźna, zupełnie jak podczas gry w pręta napinającego gryf przysłonięty został obniżonym stroju. Odległości pomiędzy owalną przykrywką z logo i nazwą modelu. progami także są nieco krótsze, co docenią Tradycyjnie już znaczek Hoyer wykona- gitarzyści o mniejszych dłoniach. ny został z metalu. Pod nim umieszczono Pomimo podobieństwa budowy i gatun- piękną perłową inkrustację orła – nie ma ków drewna do testowanego miesiąc temu wątpliwości, że jest to Eagle Prestige. Hoyera Black Lady ta gitara odzywa się już na sucho nieco inaczej – brzmienie nie jest W praktyce tak miękkie i elastyczne jak tam. Jest tu Pierwszy kontakt z Hoyerem Eagle Prestige pewien twardy pierwiastek, który wychodzi jest bardzo pozytywny. Wspominałem już na plan pierwszy po podłączeniu wiosła o pięknym wzorze klonu spalted. W połącze- na czystym kanale wzmacniacza. Barwa niu z lakierem wypolerowanym na wysoki dość mocno kopie – to zasługa zarówno połysk i złotym osprzętem prezentuje się konstrukcji neck-thru, jak i dość silnych to spektakularnie. Zaskakuje perfekcyjne przetworników. Szczerze mówiąc, dziwię się wykończenie i – trzeba przyznać – jakość trochę, że firma nie zastosowała tu ciepłych koreańskich instrumentów sukcesywnie się pickupów typu P.A.F. o niskim sygnale i kre- poprawia od dłuższego już czasu. Jedyne mowej górze pasma. zastrzeżenie miałbym do bindingu korpusu, Uwypuklony jest za to wyższy środek, który zamiast łączyć się z tym z gryfu lub który może zakłuć w uszy, szczególnie jeśli kończyć się po prostu na korpusie, wchodzi mocniej zaatakujemy struny wiolinowe w krótkim paskiem na gryf i urywa się nie wyższych pozycjach. Osobiście wolałbym, wiadomo dlaczego. Cała reszta wykonana aby czyste brzmienie nie było aż tak twarde,

Gitarzysta  październik 2011 63

Test u Sandberg Florence Aged u

6.560 PLN Początki niemieckiej firmy Sandberg sięgają 1986 roku, instrumentów strunowych, kiedy to dwóch pasjonatów Holger Stonjek i Gerd Gorzellke, postanowiło rozpocząć przygodę z projektowaniem i wytwarzaniem własnych

konstrukcji gitar basowych Piotr Szarna

ierwszy warsztat mieścił Budowa się niedaleko Wolfsburga Sandberg Florence określana jest przez P i zlokalizowany był przy konstruktorów jako gitara na trzecie ulicy Am Sandberg. Jak nietrud- tysiąclecie. Założeniem przy projekto no się domyślić, obu panom tak waniu wyglądu było połączenie kilku - spodobała się nazwa tej ulicy, tradycyjnych, klasycznych instru- że postanowili nadać ją rów- mentów w jeden kształt. Możemy nież swojej manufakturze. Od się tu dopatrzyć przede wszystkim początku wszystkie elementy mieszanki PRS-a z nieco nowocze- produkowanych na zamówienie śniejszymi konstrukcjami, co świad- instrumentów wytwarzane były czy o dobrym zrealizowaniu kon- ręcznie przez właścicieli, którzy cepcji przez niemieckich lutników. skoncentrowali się na budo- Ładnie wyprofilowany korpus gitary wie 5- i 6-strunowych basów wykonany jest z najwyższej jakości przy wykorzystaniu rzadkich mahoniu i wykończony w podpala- i cennych gatunków drewna. nym, brązowym kolorze. Po zmianie lokalizacji firma Sandberg Florence należy do rozszerzyła produkcję i zdobyła serii gitar Aged poddanych uznanie wśród muzyków, którzy unikalnemu procesowi docenili precyzję i jakość brzmie- postarzania, przy którym nia niemieckich instrumentów. wy- Mimo posiadania nowoczesnych - maszyn wszelkie prace wykoń- korzysty czeniowe w dalszym ciągu wy- wana jest autorska konywane są osobiście przez do- technologia firmy - świadczonych lutników. Każdy połączona ze stoso proces, poczynając od wyboru waniem specjalnych drewna, poprzez lakierowanie, lakierów. Naprawdę aż po dobór i montaż poszcze- autentycznie wyglą- gólnych elementów – odbywa dające instrumenty się obecnie w fabryce zlokalizo- wykończone tą metodą wanej w mieście Braunschweig. dostępne są w wersjach W ofercie Sandberga, obok wielu Soft Aged, Hardcore gitar basowych, znajdują się od Aged i Hardcore Aged niedawna również 6-strunowe Masterpiece, które różnią gitary elektryczne, które w na- się między sobą intensywnością szym teście reprezentuje model postarzenia. Testowany Sandberg - z serii Florence Aged. Florence otrzymał „30-letnie” wy

66 Gitarzysta  październik 2011 j

Sandberg Florence Aged gitara elektryczna

kończenie Hardcore Aged odznaczające się ku lub przy gryfie. Elementy metalowe dosyć mocnym zużyciem drewna i lakieru osprzętu są niklowane, a gitara dostarcza- u oraz stosunkowo lekkim w przypadku ele- na jest w solidnym, firmowym pokrowcu mentów metalowych. Sandberg Deluxe Gig Bag. Stały mostek to solidna konstrukcja Sandberga ze strunociągiem typu tailpiece, Wrażenia umożliwiająca regulację menzury dla każdej Pierwszy rzut oka po wyjęciu gitary z po- ze strun oraz wysokości całego mostka. krowca nie nastroił mnie zbyt pozytyw- Dzięki regulowanej wysokości strunociągu nie. Brązowe wykończenie w połączeniu możemy również ustawić siłę docisku strun z dosyć przeciętną fakturą drewna kojarzy do siodełek. się ze starymi, nieco odrapanymi mebla- Na palisandrowej podstrunnicy o men- mi. Jednak po dokładniejszym przyjrzeniu zurze 24,75” (630 mm) nabito 22 progi się wszystkim detalom Sandberg Florence o niezbyt wielkiej grubości. Mahoniowy Aged wiele zyskuje. Miłośnicy specjalnie gryf, jak przystało na wysokiej klasy postarzanych instrumentów będą na pew- instrument, wklejony jest w korpus, dzięki no zadowoleni. Mocne przetarcia zarów- czemu zwiększony jest zarówno sustain, no z przodu, jak i z tyłu korpusu ładnie jak i dostęp do najwyższych pozycji. Na komponują się z delikatnymi rysami na czarnej główce znajduje się nazwa modelu lekko błyszczącym lakierze i elementach w kolorze srebrnym oraz logo producenta. osprzętu. W stosunkowo krótkim procesie Blokowane klucze zamontowane w układzie postarzania z niemiecką precyzją dopra- 3+3 to maszynki Schallera typu M6 2000, cowano wszystkie szczegóły, zapewniając które mimo postarzenia w dalszym ciągu bardzo autentyczny, 30-letni wygląd działają bardzo płynnie. Całość główki instrumentu. Walory użytkowe stoją na uzupełnia zaślepka pręta regulacyjnego oraz wysokim poziomie, gitara ma ustawioną siodełko z kości. niską akcję strun, bardzo ładnie stroi oraz Układ elektryczny tworzą dwa humbucke- doskonale trzyma strój. Gryf nie należy

ry Sandberg Vintage Power, umieszczone do najmniejszych i trzeba chwilę przyzwy-

w metalowych puszkach i konfigurowane czaić się do jego nieco okrągłego kształtu. l a m

3-pozycyjnym przełącznikiem, dwoma po- Z uwagi na nie najmniejszy korpus i wyso- r ek tencjometrami VOLUME i jednym TONE. kiej jakości mahoń Sandberg Florence nie W pozycji środkowej przełącznika pracują jest też gitarą lekką, ale porównując ją do oba pickupy, natomiast skrajne pozycje wagi gitar basowych, nie mamy się czym wybierają odpowiednio pozycję przy most- przejmować.

W stosunkowo krótkim procesie postarzania z niemiecką precyzją dopracowano wszystkie szczegóły, zapewniając bardzo autentyczny, 30-letni wygląd instrumentu

Choć główka testowanej w tym miesiącu gitary jest równie solidnie poobijana jak cały instrument, to zamontowane na niej blokowane klucze Schaller M6 2000 pracują bardzo płynnie.

Gitarzysta  październik 2011 67 j Test Kustom KG100FX112 999 PLN Historia marki Kustom rozpoczęła się w połowie lat 60., kiedy to młody pasjonat,j Bud Ross, stworzył pierwsze wzmacniacze o niezwykłym wyglądzie

uzyskanym dzięki wykorzystaniu do

ich wykończenia materiału j stosowanego dotychczas w tapicerkach samochodowych Krzysztof Inglik

ukryta jest w obudowie o wy- miksowane z poziomem -6 dB sokości 488 mm, szerokości każda. Za opisanymi gniazdami 531 mm i głębokości 277 mm. znajdziemy sekcję potencjome- Waga urządzenia wynosi 16 kg. trów kanału przesterowanego Pod grillem znajduje się specjal- nazwanego Lead: GAIN i VOLU- nie zaprojektowany stuwatowy ME. Dalej, w prawo, natkniemy głośnik Kustoma. się na przełącznik kanałów Sprawdźmy, co znajdziemy CHANNEL, a także samotną na umieszczonym z przodu gałkę VOLUME kanału czystego panelu. Z lewej strony są dwa nazwanego tutaj Rhythm. Obok wejścia: INPUT 1 oraz INPUT niej znajduje się trzyzakresowy 2. Pierwsze z nich ma większe korektor: BASS, MIDDLE, TRE- wzmocnienie i używane ma BLE – wspólny dla obu kanałów. być jako domyślne, normalne Ostatnim regulatorem na panelu gniazdo. Drugie ma wzmocnie- przednim jest gałka EFFECTS nie obniżone o 6 dB i umożli- LEVEL wraz z przypisanymi jej wia podpięcie instrumentów dwoma przełącznikami aktywu- przepuszczonych przez łańcuch jącymi efekty REVERB/DELAY efektów lub takich, które mają i CHORUS. przetworniki o bardzo wysokim Idąc dalej w prawo, natknie- ainteresowanie muzyków Coupe, Defender, The Conten- sygnale wyjściowym. Możliwe my się na dwa gniazda typu było tak duże, że już der i High Voltage. Tym razem jest także podpięcie dwóch gitar jack o średnicy 1/8 cala: AUX Zwkrótce Bud otworzył do naszej redakcji trafiło combo do tych wejść – wtedy będą one IN i HEADPHONES. Całości w Kansas sporych rozmiarów należące do pierwszej z nich: fabrykę i rozpoczął w niej pro- Kustom KG100FX112. dukcję szerokiej gamy wzmac- Dość duży headroom pozwala niaczy gitarowych, basowych, Budowa P.A., a nawet pierwszego talk Kustom KG100FX112 to na korzystanie z czystego boxu (The Bag) używanego przez klasyczne tranzystorowe combo Jeffa Becka i Steviego Wondera. o mocy 100 W. Do dyspozycji kanału praktycznie w całym Obecnie mamy do dyspozycji mamy tu dwa kanały (Rhythm kilka serii sygnowanych marką i Lead) oraz cyfrowe efekty: zakresie – nie ma tu efektu Kustom: KG, Double Cross, reverb, delay i chorus. Całość przełamania

70 Gitarzysta  październik 2011 Kustom KG100FX112 wzmacniacz typu combo

Na instrumencie z humbuckerem pod gryfem można uzyskać ciekawe barwy jazzowe, a po skręceniu wysokich tonów można udawać, że gra się na jazzowym archtopie dopełnia przełącznik POWER, SWITCH (wejście na przełącznik którego funkcji nie trzeba chyba nożny Kustom KACFS-100 lub Na płycie czołowej wzmacniacza wyjaśniać. Z tyłu znajdziemy KACFS-201). umieszczono nie tylko zestaw drugi panel, którego głównym kontrolerów i przyłączy, ale również efektownie prezentujące się logo elementem jest zaskakująco Gramy producenta. duży, jak na konstrukcję tego Pierwsze wrażenie z obco- typu, radiator. Z jego lewej wania z tym wzmacniaczem przetwornikami typu single- nie ma tu efektu przełamania. strony umieszczono gniazdo to jego lekkość – to combo -coil. Atak jest szybki, a samo Barwa ma też zaskakująco dużo MAINS wraz z bezpiecznikiem zdecydowanie jest mobilne w brzmienie bardzo bezpośrednie dołu, który dodaje jej ciężkości, 250 V. Z prawej mamy cztery przeciwieństwie do konstrukcji – można by rzec, typowe dla nie powodując dudnienia. Jed- gniazda typu jack o średnicy lampowych o porównywalnej konstrukcji tranzystorowych. nakże po latach grania na lam- 1/4 cala: EXTERNAL SPEAKER mocy. Ustawiam wszystkie Dość duży headroom pozwala pach mam wrażenie sterylności (głośnik zewnętrzny), RETURN/ potencjometry na godzinę 12 na korzystanie z czystego kanału kanału czystego, szczególnie na SEND (pętla efektów) i FOOT- i podłączam gitarę z trzema praktycznie w całym zakresie – gitarze z singlami. Na instru-

reklama

Gitarzysta  październik 2011 71

Test s c Rocktron a szczycie serii znajduje się w pełni lampowa, Nniezwykle rozbudowana 4-kanałowa konstrukcja powsta- Vendetta V160R ła we współpracy z Bruce'em Egnaterem, którego nazwisko zawsze gwarantuje najwyższej 2.560 PLN jakości oryginalne lampowe roz- Combo wiązania. Testowany w tym mie- siącu model Vendetta V160R, pracujący w trybie stereo, jest Znany głównie z doskonałych efektów gitarowych największym przedstawicielem tej odświeżonej niedawno linii, Rocktron może poszczycić się całą gamą produktów, której już sama nazwa świadczy o ciągłych staraniach amerykań- wśród których jest pokaźna liczba wzmacniaczy skiej firmy w zakresie tworzenia coraz bardziej atrakcyjnych gitarowych. Obok znanej i cenionej serii Velocity i konkurencyjnych produktów. się linia hybrydowych wzmacniaczy znajduje Budowa Vendetta, łącząca zalety konstrukcji lampowych Rocktron Vendetta V160R to dwukanałowe combo dysponu- i tranzystorowych Piotr Szarna jące łączną mocą 160 W, która

74 Gitarzysta  październik 2011 s Rocktron Vendetta V160R Combo wzmacniacz typu combo

generowana jest przez stereofoniczną, tran- włącznik zasilania POWER. zystorową końcówkę dostarczającą 80 W Vendetta V160R to konstrukcja otwarta RMS na stronę. Obudowa wykończona jest oparta na dwóch 12-calowych głośnikach czarnym Tolexem, a narożniki zabezpieczone Rocktron Custom Voiced Velocity. Trochę są solidnymi chromowanymi okuciami. Po- szkoda, że nie mamy możliwości podłącze- środku, pod panelem kontrolnym, widnieje nia zewnętrznych kolumn. Wzmacniacz nie duże podświetlane białymi diodami logo należy do najmniejszych, a w połączeniu producenta, które znakomicie prezentuje się z dużą wagą nie jest zbyt wdzięcznym obiek- po włączeniu wzmacniacza. tem do przenoszenia, tym bardziej że nie W przedwzmacniaczu na kanale przestero- pomyślano tu o bocznych uchwytach czy wanym zastosowano lampę typu 12AX7 możliwości zamontowania kółek. pracującą w autorskim układzie Tube Z tyłu wzmacniacza znajdziemy kolejną cie- Distortion Engine (T.D.E.) nadającym bar- kawostkę technologiczną: Global Amplifier wie specyficznego, lampowego dopalenia. Voicing z funkcją P.D.F. (Post Dynamic Na panelu sterującym, po lewej stronie, Filtering), pozwalającą na końcowe dostro- umieszczono wskaźnik wbudowanego jenie charakterystyki brzmienia przy użyciu chromatycznego tunera gitarowego aktywo- trzech trymerów: REACTANCE, CONTOUR wanego małym przełącznikiem ON/OFF. i PRESENCE. Pierwszym regulujemy zarów- Tuner jest w zupełności wystarczający do no niskie składowe dźwięku, jak i dynamikę nastrojenia gitary, chociaż z uwagi na dosyć oraz czucie pod palcami basowych czę- małe wskaźniki nie polecam używania go do stotliwości. Ta unikalna, autorska funkcja szybkiego strojenia w trakcie gry. Nie mamy Rocktrona doskonale sprawdza się we tu funkcji Mute, ale do cichego strojenia wzmacniaczach i końcówkach serii Velocity. instrumentu wystarczy odpowiednio skręcić CONTOUR odpowiada za zdefiniowanie gałkę głośności wzmacniacza. niższego środka, a PRESENCE – za regulację Za wejściem INPUT znajduje się sześć po- najwyższych częstotliwości. Minusem jest tencjometrów kanału Distortion: BOTTOM, konieczność posiadania małego śrubokręta SCOOP, TOP, LEVEL, GAIN oraz AGX do regulacji tych parametrów, a umiejsco- THRESHOLD. Pierwsze trzy to aktywna wienie potencjometrów z tyłu uniemożliwia 3-pasmowa korekcja, kolejne dwa służą do jakiekolwiek zmiany tej sekcji korekcji regulacji głośności i nasycenia przesteru. podczas gry. Mimo wszystko nie mamy

Kanał przesterowany został tu wyposażony chyba powodu do narzekania, albowiem w autorską funkcję AGX (Automatic Gain zyskujemy naprawdę spore możliwości l a m

Expander), będącą wysokiej jakości bramką w ustawieniu barwy. Dalej znajdziemy r ek szumów, której próg zadziałania możemy szeregową pętlę efektów ze stereofonicz- ustawić pokrętłem AGX THRESHOLD. De- nymi gniazdami SEND i RETURN, wyjście dykowana dioda Active sygnalizuje zielonym LINE OUT oraz gniazdo 2-przyciskowego kolorem pracę bramki. Umieszczona obok przełącznika nożnego (nie jest dołączony przycisku CHANNEL SELECT czerwona do wzmacniacza) umożliwiającego wybór dioda pokazuje włączenie kanału przestero- kanału i aktywowanie pogłosu. wanego. Regulacja kanału czystego składa się z kla- Brzmienie sycznej korekcji BASS, MIDDLE, TREBLE Mimo otwartego tyłu Rocktron Vendetta oraz potencjometru LEVEL. Ostatnia gałka V160R zapewnia wyjątkowo dużo dyna- REVERB służy do regulacji poziomu pogłosu micznego basu, którego ilość można bez sprężynowego. Obok znajduje się też mały problemu zredukować trymerem REACTAN- metalowy grill, zza którego widoczna jest CE. Mamy tu do czynienia z konstrukcją świecąca pomarańczowo lampa preampu, otwartą, dzięki czemu dźwięk wydobywa przypominająca o hybrydowej konstruk- się ze wzmacniacza w dwóch kierunkach, cji Vendetty. Umieszczone dalej wyjście lepiej wypełniając pomieszczenie. Kanał HEADPHONE odcina sygnał z głośników czysty oferuje dynamiczną barwę z nieco po wpięciu słuchawek, pozwalając na ciche wycofanym środkiem i dobrze odwzorowuje ćwiczenie w domowym zaciszu. Całość charakter podłączonej gitary. Po dodaniu przedniego panelu wieńczy pomarańczowy nieco prezencji i wysokich tonów pojawia Mimo otwartego tyłu Rocktron Vendetta V160R zapewnia wyjątkowo dużo dynamicznego basu, którego ilość można bez problemu zredukować trymerem REACTANCE

Gitarzysta  październik 2011 75 Test u

nujemy nimi wyboru oraz przecho- dzimy do kolejnych ekranów) oraz duży przełącznik nożny ON/OFF jak w klasycznych kostkach gitarowych. Nad ekra- nami znajduje się siedem do- Budowa datkowych przycisków: PATCH Wystarczy jeden rzut oka na to SELECT (wybór presetu), TAP, Zoom G3 765 PLN urządzenie, aby nazwa „G3” RHYTHM START/STOP, TOTAL stała się jasna. Testowany Zoom (ustawienia presetów), STORE/ przypomina bowiem trzy gita- SWAP (zapis presetów) i GLO- rowe efekty połączone w jednej BAL (ustawienia całego efektu). Japońska firma Zoom powstała w 1983 obudowie o szerokości 234 mm, głębokości 170 mm i wysokości Możliwości roku w Tokio. Od blisko trzydziestu 54 mm. Każdy z „efektów” ma Każdy z trzech wirtualnych lat zaopatruje muzyków w efekty swój własny przełącznik nożny, slotów możemy zapełnić jednym trzy potencjometry pozwalają- ze 107 typów efektów. Zobacz- dedykowane gitarze elektrycznej, ce na ustawienie parametrów my teraz, co znajdziemy w tej oraz przełączniki EFFECT TYPE ogromnej palecie kolorów. Trzy basowej i akustycznej, a także w +/- i PAGE. Celowo użyłem rodzaje kompresora: Comp (mo- cudzysłowów przy słowie delowany na podstawie kostki automaty perkusyjne, wzmacniacze, „efekt”, ponieważ w te trzy MXR Dyna Comp), RackComp sloty możemy włożyć praktycz- (oferujący największą kontrolę procesory studyjne oraz niezwykle nie dowolny typ symulacji czy nad parametrami) i M Comp raczej „model brzmienia”, two- (mający najbardziej naturalne popularne rejestratory przenośne, rząc swój własny, indywidualnie brzmienie). Slow ATTACK spo- takie jak H4n. Na tegorocznych targach spersonalizowany pedalboard walnia atak każdego dźwięku, z trzema wirtualnymi kostkami. dzięki czemu uzyskujemy efekt branżowych The Winter NAMM Show Takich pedalboardów umiesz- skrzypiec. Trzy typy bram- czonych po dziesięć w bankach, ki szumów: ZNR (autorski oraz Musikmesse zaprezentowany oznaczonych literami od A do J, noise-gate Zooma, czyszczący możemy mieć pod nogą sto. pauzy pomiędzy dźwiękami bez został nowy procesor gitarowy: Zoom Wybrane przez nas efekty bądź wpływu na brzmienie), Noise- symulacje wzmacniaczy mają Gate oraz DirtyGate (efekt typu G3. I on to właśnie jest przedmiotem osobny, dedykowany im wy- vintage z charakterystycznym niniejszego testu Krzysztof Inglik świetlacz LCD, po trzy gałki do zamykaniem). Dwa korektory: regulacji parametrów, przełącz- GraphicEQ (6-band) i ParaEQ niki TYPE +/- i PAGE (doko- (2-band). Osiem filtrów:

78 Gitarzysta  październik 2011 Zoom G3 procesor efektów

Możliwości oferowane przez tego u Zooma powinny wystarczyć 99 proc. muzyków, o ile potrafią się skupić na muzyce i tym, co istotne

CombFLTR (modulacja flangera wykorzysta- jest Aco.Sim, który symuluje barwę gitary na jak equalizer), AutoWah (wah otwierane akustycznej. intensywnością ataku kostki), Resonance Mamy też do dyspozycji cały szereg bardziej (rezonans dodawany do mocniej atakowa- lub mniej klasycznych efektów: Tremolo, nych nut), Cry (brzmienie przypominające Slicer, Phaser, Vibe, DuoPhase, WarpPhase, modulator głosowy), M-Filter (inspirowany Chorus, Detune, VintageCE (wzorowany Moogiem MF-101), Step (modulator schod- na Bossie CE-1), StereoChorus, Ensemble kowy), SeqFLTR (mod w stylu Z-Vex Seek- (rodzaj trójwymiarowego chorusa), Vin- -Wah) oraz RndmFLTR (charakter modulacji FLNGR (wzorowany w oparciu o efekt MXR zmienia się losowo). M-117R), Flanger, DynaFLNGR (efekt Na pokładzie znalazła się też oszałamiają- zmieniający się w zależności od poziomu ca liczba dwudziestu modeli przesterów: sygnału na wejściu), Vibrato, Octave, Booster (standardowe podbicie), OverDrive PitchSHFT, MonoPitch, HPS (inteligentny (symulacja słynnego Bossa OD-1), TScream harmonizer produkujący interwały w okre- (wzorowany na TS-808), Guvernor (model ślonych skalach i tonacjach), BendCHO Marshalla Guv'nor), Dist+ (brzmienie à la (sztuczne podciąganie nut), RingMod (mo- MXR Distortion+), Dist 1 (barwa modelo- dulator pierścieniowy), BitCrush (symulacja wana za Bossem DS-1), Squeak (symulacja brzmienia lo-fi), Bomber (efekt eksplozji), kostki Pro Co Rat), FuzzSmile (wzorowany MonoSynth, Z-Organ (barwa à la organy), na Fuzz Face), GreatMuff (zaprojektowany Delay, TapeEcho, ModDelay (echo z modu- w oparciu o Electro-Harmonix Big Muff), lacją), AnalogDly, ReverseDL (odwrócone

MetalWRLD (model Bossa Metal Zone), echo do 2500 ms), MultiTapD, DynaDelay

HotBox (brzmienie preampu Matchless Hot- (głośność echa uzależniona od dynamiki l a m

box z wbudowaną lampą), Z Clean (booster gry), FilterDly (echo z filtrem), PitchDly r ek Zooma, znany chociażby z modelu 9002), (echo z pitch-shifterem), StereoDly, Phase- Z MP1 (połączenie brzmień preampów Dly (echo z przesunięciem fazy), TrgHldDly ADA MP1 i Marshalla JCM800), Z Bottom (kostkowanie jest triggerem dla tego delaya). (higainowy przester z uwypuklonym dołem Nie mogło zabraknąć kilku pogłosów: HD i środkiem pasma), Z Dream (symulacja Reverb (efekt o wysokiej jakości), Hall, kanału Lead preampu Mesa Boogie Road Room, TiledRoom, Spring, Arena, EarlyRef, King Series II), Z Scream (hi-gain), Z Neos Air. Projektanci Zooma G3 przewidzieli (crunch w stylu Voxa AC-30), Z Wild (jesz- też barwy łączone, dzięki czemu można cze więcej higainowego drive’u), Lead (le- niejako wcisnąć dwa efekty w jeden slot jący się distortion) oraz ExtremeDS (nazwa (ich nazwy powinny mówić same za siebie): mówi wszystko). Dość ciekawym efektem Comp+OD, Comp+Phsr, Comp+AWah,

Panel sterujący Zooma G3 został podzielony na trzy wyraźnie odseparowane od siebie części, które są odpowiednikami niezależnych kostek efektowych.

Gitarzysta  październik 2011 79 Test Pigtronix EP2 Envelope Phaser 899 PLN Pigtronix to niewątpliwie firma, któ- ra wyróżnia się z tłumu pro- ducentów efektów gitarowych zarówno zaskakującym i oryginalnym designem, jak i rozbudowa- nymi możliwo- ściami swoich urządzeń. Efekty te są w zasadzie odzwierciedleniem pasji i osobowości ich phasera twórców, czyli założyciela na zmiany dynamiki. Davida Koltai oraz guru gi- EP2 Envelope Phaser, tradycyjnie już dla tarowej elektroniki Howarda efektów Pigtronix, zawiera spo- rą liczbę przełączników i poten- Davisa współpracującego z firmą cjometrów służących do zmiany do- parametrów. Na górnej ściance od 2005 roku Piotr Szarna tychczas znajdują się standardowe powstały. gniazda IN/OUT oraz wejście do podłączenia dostarczonego Budowa w zestawie zasilacza 18 V DC. estowany efekt o nazwie i możliwości Umieszczone na górze pokrętło EP2 Envelope Phaser jest Sporej wielkości solidna obu- SENSIVITY służy do ustawienia Tnastępcą entuzjastycznie dowa, utrzymana w błękitnej wielkości sygnału powodującego przyjętego modelu EP1, który kolorystyce, mieści w sobie dwa zadziałanie filtru, a znajdujący swoją premierę miał już ponad popularne efekty: phaser i filtr się niżej przełącznik EF SWEEP sześć lat temu. Dokładne wsłu- envelope reagujący dynamicznie określa, w którym kierunku chiwanie się w potrzeby i opinie na zmiany sygnału podawanego (w górę lub w dół) phaser ma muzyków zaowocowało doda- z zewnątrz. Zmiany modulacji zmieniać pulsowanie. niem nowych funkcji i znacznym obwiedni efektu mogą odbywać Sekcja filtra envelope została usprawnieniem funkcjonalności się tu przy pomocy oscylatora rozbudowana tu o nową funkcję poprzednika. Przenieśmy się LFO, filtru envelope lub poprzez STACCATO, która inteligent- zatem w nowy wymiar z jednym połączenie obu metod, dając nie wykrywa poziom sygnału z najbardziej rozbudowanych rzadko spotykane możliwości i szybko zamyka filtr podczas analogowych phaserów, jakie kreowania brzmienia i reakcji przerw w graniu, co jest szcze-

82 Gitarzysta  październik 2011 Pigtronix EP2 Envelope Phaser efekt podłogowy

gólnymi parametrami. Coś za Phaser przy wykorzystaniu modulacji coś. Dla leniwych są przecież LFO brzmi bardzo ciepło i naturalnie, phasery z jedną tylko gałką. a trzy klasyczne gałki pozwalają na szyb- Podsumowanie Sześć lat poświęconych na kie ustawienie subtelnie falującego efektu unowocześnienie modelu EP1 nie poszło na marne. Zamknię- lub głębokiej, agresywnej modulacji ty w mniejszej, seksownie błękitnej obudowie Pigtronix gólnie użyteczne przy szybkim i SWEEP PEDAL do podłączenia zarówno ingerują w częstotli- EP2 Envelope Phaser przynosi kostkowaniu lub wykorzystaniu zewnętrznych pedałów ekspre- wości skrajne, jak i zmieniają nowe, unikalne funkcje połą- techniki slap po podłączeniu sji, którymi możemy kontrolo- środek brzmienia efektu. czone z klasycznym, analogo- gitary basowej. Potencjometr wać prędkość modulacji LFO Wbudowany filtr envelope jest wym brzmieniem. Poszukujący DEPTH kontroluje głębokość lub uzyskać brzmienie zbliżo- bardzo szybki i dokładny. Usta- i czujący funk gitarzyści, jak modulacji LFO. Po załączeniu ne do efektu wah. Na deser wienie gałki SENSIVITY deter- również basiści, będą zachwyce- przełącznika BLEND pokrętło to zostaje gniazdo EF TRIGGER minuje reakcję filtra na zmiany ni bogactwem możliwości, jakie pozwala płynnie ustawiać pro- do podłączenia zewnętrznego dynamiczne, które przypominają oferuje ta prawdziwie funkowa porcje pomiędzy modulowaniem źródła audio kontrolującego tu auto-wah, jednak musiałem maszyna, a zwolennicy proste- zmian LFO a filtrem envelope. filtr envelope. Podłączony tu na się trochę pogimnastykować go, klasycznego efektu phaser Gałka CENTER odpowiada za przykład dźwięk stopy powodu- z ustawieniami, by znaleźć zado- błyskawicznie poradzą sobie zakres częstotliwości działania je dodatkowe, rytmiczne zmiany walający efekt. ze znalezieniem odpowiednich generatora. Przekręcanie jej brzmienia phasera podczas gry. Funkcja STACCATO wprowadza ustawień. zgodnie z ruchem wskazówek ciekawe narastanie i zanikanie zegara skutkuje coraz jaśniejszą Brzmienie dźwięku, zależne od siły ataku Dane techniczne barwą efektu. Mimo skomplikowanego w struny, idealnie sprawdzające SPEED określa prędkość zmian wyglądu EP2 Envelope Phaser się przy szybszych, funkowych regulatory: SENSIVITY, DEPTH, przebiegu LFO, a potencjometr jest dosyć prosty w obsłudze, przebiegach. Cała zabawa zaczy- CENTER, SPEED, RESONANCE RESONANCE pozwala na zwięk- chociaż liczba możliwych kombi- na się przy połączeniu obu ro- przełączniki: STACCATO, EF SWEEP, szenie sygnału powracającego nacji ustawień może przyprawić dzajów modulacji, gdzie ładnie BLEND, LFO SMOOTH, INVERT do efektu, przez co możemy o zawrót głowy. Phaser przy już brzmiący phaser reaguje na przyłącza: IN, OUT, 18 V DC, SPEED uzyskać brzmienie typu formant wykorzystaniu modulacji LFO dynamikę gry; głębokość efektu PEDAL, SWEEP PEDAL, EF TRIGGER filter. Dedykowany przełącznik brzmi bardzo ciepło i naturalnie, jest regulowana głośnością True Bypass: tak LFO SMOOTH zmniejsza auto- a trzy klasyczne gałki pozwalają każdej zagranej nuty, otwierając zasilanie: zasilacz 18 V DC (dołączony matycznie parametr RESONAN- na szybkie ustawienie subtelnie niedostępne w standardowych w zestawie) CE, pozwalając cieszyć się mięk- falującego efektu lub głębokiej, urządzeniach unikalne tekstu- wymiary: 145x119x38 mm (SxWxG) kim i spokojnym falowaniem. agresywnej modulacji o bardzo ry. Trzeba tu zachować jednak Wyniki testu Ostatni miniswitch (INVERT) szerokim zakresie prędkości. Tu trochę dyscypliny, bo ustawienie zmienia polaryzację efektu i nie ma się do czego przyczepić, raczej średnio użytecznych barw FUNKCJONALNOŚĆ  skutkuje obcięciem bądź doda- mamy do czynienia z naturalnie przysparza też problemu. BRZMIENIE  niem niskich częstotliwości. Do nym, analogowym brzmieniem Dla naprawdę wymagających WYKONANIE  załączenia efektu służy włącznik o studyjnej jakości. i eksperymentujących muzyków JAKOŚĆ/CENA  ENGAGE z przełączaniem typu Rozkręcony potencjometr RE- mamy możliwość podpięcia Wnioski True Bypass. Duża niebieska SONANCE wytwarza brzmienie dwóch pedałów ekspresji i kon- dioda obok sygnalizuje pracę typu formant, naśladujące trolowania w czasie rzeczywi- Oryginalny phaser oferujący najwyż- urządzenia. Drugi przełącznik wydobywanie ludzkich zgłosek. stym prędkości przemiatania szej jakości barwy z możliwością mo- po lewej stronie pozwala na wy- W połączeniu ze sterowaniem czy korzystania z podbitego dyfikacji wielu parametrów niespoty- bór modulacji LFO lub obwiedni filtrem envelope znajdziemy tu phaserem klasycznego wahu. kanych w typowych efektach. envelope, a przy aktywnym po- kilka naprawdę inspirujących Świetna zabawa czeka nas po Dostarczył tencjometrze BLEND – na mik- i wykręconych barw. Zmiana po- podłączeniu muzyki do wej- sowanie obu opcji. Umieszczona łożenia switcha LFO SMOOTH ścia EF TRIGGER. Podwójnie ArtAcc Music pośrodku obudowy niebieska zmniejsza błyskawicznie ten funkowe jamowanie z sygnałem tel. 012-633-11-64 dioda odpowiednim pulsowa- parametr i przenosi w rejony zmieniającym dodatkowo naszą www.artacc-music.pl niem i intensywnością świecenia klasyki z czasów Hendriksa grę może spowodować naro- Cena pokazuje aktualne ustawienia – a więc efektu UniVibe czy dzenie się całkiem świeżych potencjometrów sekcji LFO. nawet Leslie. Jako dodatkową pomysłów. Pomyślcie tylko 899 PLN Dodatkowo mamy tu jeszcze korekcję możemy potraktować o podłączeniu sygnału stopy czy Naszym zdaniem dwa gniazda SPEED PEDAL gałki CENTER i INVERT, które werbla grającego z nami bębnia- rza. Liczba efektów i możliwości  oryginalne wykończenie, bardzo Mimo skomplikowanego wy- w tym jednym urządzeniu są duże możliwości w zakresie niesamowite, ale znalezienie no- kreowania brzmienia, możliwość podłączenia zewnętrznego wych brzmień wymaga jednak glądu EP2 Envelope Phaser kontrolera dobrego poznania wzajemnych duży rozmiar obudowy jest dosyć prosty w obsłudze zależności pomiędzy poszcze- 

Gitarzysta  październik 2011 83 Test Craftman JCT-40 Guitar Expert Początkujący gitarzysta powinien w pierwszej kolejności nauczyć się stroić gitarę i poznać podstawowe akordy umożliwiające zagranie kilku prostych49 PLN piosenek. K przynajmniej dwieiedyś do opanowania tych umiejętności potrzebne rzeczy: książka z chwytami i kamerton widełkowy lub były stroikowy Wojciech Wytrążek

eszcze nie tak dawno model z sześcioma Jstroikami dla każdej struny cze wytłu- oddzielnie był urządzeniem po- maczył kilka sposobów tzw. żądanym, a o istnieniu tunerów bicia, a jak się grało nierówno, Budowa elektronicznych dowiadywano to może nawet zaprezentował W zewnętrznej budowie uwagę się jedynie od osób, które je specyficzny sposób uderzania przyciąga duży i wyraźny wy- widziały na obrazku. Wszystko znany jako „pierwsze ostrzeże- świetlacz oraz pięć wielofunk- to mógł w jakimś stopniu zastą- nie”. No cóż, szkoły gitarowe cyjnych klawiszy. Na tylnym pić gitarowy ekspert w postaci bywały różne. Dziś czasy się panelu znajduje się stopka starszego kolegi lub nauczyciela, co nieco zmieniły, a gitarowe- umożliwiająca ustawienie urzą- który nauczył stroić i pokazał go eksperta możemy zmieścić dzenia pod kątem, dzięki czemu pierwsze chwyty. Do tego jesz- w kieszeni. znacznie lepiej widać wskazania

84 Gitarzysta  październik 2011 Craftman JCT-40 Guitar Expert tuner

gitary, które się nie rozstraja- Tuner dobrze radzi sobie zarówno z gitarami ją, pewnie nie zwrócą na nie szczególnej uwagi. Jednak nawet akustycznymi i klasycznymi (strojonymi z wyko- zaawansowany muzyk po chwili zastanowienia stwierdzi, że jed- rzystaniem wbudowanego mikrofonu), jak nak warto mieć pod ręką tego typu urządzenie „na wypadek, i z elektrycznymi lub basowymi – nie gubi się gdyby...”. W tym względzie przydałby się jeszcze metronom. nawet w najniższych rejestrach Może pojawi się w kolejnej wersji? W prostszej, czyli JT-10, jest tylko tuner i generator dźwię- wyświetlacza. Klapka komory radzi sobie zarówno z gitarami CHORD ROOT wybieramy ków. Po dołożeniu ściągawki baterii po otwarciu trzyma się akustycznymi i klasycznymi dźwięk chromatyczny, dla które- z akordami i przy cenie w gra- korpusu, więc nie ma obawy, że (strojonymi z wykorzystaniem go będziemy szukać akordu (C, nicach 50 złotych gitarowy gdzieś się zagubi. Wprawdzie to wbudowanego mikrofonu), jak Cis, D, Dis...). Klawiszem TYPE ekspert okazuje się być bardzo drobne, ale za to bardzo przy- i z elektrycznymi lub basowymi 1 wybieramy rodzaj akordu atrakcyjnym pakietem z gatunku datne udogodnienie. – nie gubi się nawet w najniż- (dur, moll, kwartowy, zwiększo- „trzy w jednym”. W trybie tunera chromatyczne- szych rejestrach. ny, zmniejszony). Do odnalezie- go na ekranie wyświetlany jest nia konkretnego akordu w danej Dane techniczne grany dźwięk i poruszająca się Nauka grupie służy klawisz TYPE 2. wskazówka. Strojenie ułatwiają Sprawdźmy, czego Guitar Expert Urządzenie wyświetla chwyty zakres strojenia: C1 (32,7 Hz) - C8 trzy diody LED: tradycyjnie może nas nauczyć. W pamięci tylko w pierwszych pozycjach (4186,0 Hz) dwie czerwone (za nisko, za wyma zapisanych 240 akordów, gryfu z uwzględnieniem pustych zakres kalibracji: A4 = 430-450 Hz soko) i jedna zielona. Przejście których schematy chwytów są i stłumionych strun. Dla gita- liczba akordów: 240 z trybu mikrofonu na strojenie przedstawiane na wyświetlaczu rzystów leworęcznych lub tych, zasilanie: 3 V (dwie baterie AAA) gitary przez kabel następuje automatycznie po włożeniu wtyczki do gniazda. Tuner Dla gitarzystów leworęcznych lub tych, którzy można kalibrować w zakresie 430-450 Hz (przy dźwięku mają struny założone odwrotnie, przewidziano A = 44 Hz). Można też nastroić gitarę, korzystając z generatora tryb lustrzanego wyświetlania chwytów wydającego 12 dźwięków chro- matycznych. Dokładność stro- w tradycyjny sposób, znany którzy mają struny założone wymiary: 100x60x15 mm (SxWxG) jenia zbadana programem AP z książek. Mamy do wyboru odwrotnie, przewidziano tryb waga: 70 g Tuner 3 waha się w granicach po 20 akordów dla każdego lustrzanego wyświetlania chwy- Wyniki testu od –5 do +5 %. Jest on na tyle z 12 dźwięków chromatycz- tów – włącza się go, przytrzymu- szybki i dokładny, że początku- nych. Są to następujące akordy: jąc przez chwilę klawisz MODE/ FUNKCJONALNOŚĆ  jący gitarzysta w krótkim czasie durowe (maj, 6, 7, 7-5, 9, HAND SET. Aby przedłużyć WYKONANIE  prawidłowo nastroi gitarę. 11, 13, maj7, maj9), molowe żywotność baterii, urządzenie JAKOŚĆ/CENA  Z drugiej strony margines błędu (m, m6, m7, m7-5, m9, m11), wyposażono w samoczynny wy- Wnioski uniemożliwia prawidłową kali- zawieszone kwartowe (sus4, łącznik, który wykonuje swoją brację menzury. Tuner dobrze 7sus4), akord zwiększony (aug) funkcję po upływie 5 minut od Kieszonkowy niezbędnik dla początku- i zmniejszone (dim, dim 7). Jak ostatniego naciśnięcia któregoś jącego gitarzysty. poruszać się w takiej liczbie z przycisków. Dostarczył - schematów? Obsługa okazuje Aparacik jest tak prosty w ob- się dziecinnie prosta. słudze, że dołączoną instrukcję Klinika Gitar Rafał Karczewski Klawiszem właściwie można zostawić tel. 508-173-131 dzięki której możliwe jest W dolnej części obudowy urządzenie znajduje nasię stole. skła w pudełku. Nie należy jej jednak www.klinikagitar.gito.pl dana podstawka, ustawienie wyrzucać, ponieważ zawiera Cena wygodne przydatną tabelę zawierającą zestawienie różnych notacji 49 PLN akordów (np. akord molowy zapisywany jako „m”, „min”, Naszym zdaniem „–”). O przydatności tego urządzenia chyba nie trzeba  małe wymiary, przydatna ścią- przekonywać osób, dla których gawka z akordami, prawidłowa zostało ono stworzone. praca także w niskich rejestrach, Oczywiście muzycy, którzy wbudowany mikrofon znają więcej niż 240 akordów,  zbyt duży margines błędu a każdy z nich w kilku pozy- uniemożliwiający prawidłową kalibrację menzury cjach i przewrotach, oraz mają

Gitarzysta  październik 2011 85 Warsztat Blues

Kolory wokół formy bluesa w F Witam w kolejnej odsłonie bluesowego warsztatu. Niektórzy z Was po lekturze pomyślą, że tym razem jest „więcej jazzu w tym bluesie niż bluesa” Katarzyna Maliszewska Katarzyna [email protected] wej formie bluesa. Chciałabym nato- minanty Bb9 poprzez dźwięk b(h), dominanty (S) interwał tercdecymy miast, aby kolory, które stanowią ich który w naszym przykładzie jest (13) lub też nony, jeśli weźmiemy ic bardziej mylnego. fundament, stały się dla Was tymi, prymą akordu B13. pod uwagę prymę akordu pełniące- 12-taktowa, podstawowa które mogą ubarwić Wasze solo, być Drugi takt to subdominanta, która go w naszym przykładzie rolę toniki Nforma bluesowa oparta na tymi dodatkowymi poza pentatoni- tutaj zawiera w sobie kolor nony. (T). W takcie 7 powracamy do (T), funkcjach TSD (toniki, subdomi- ką. Poszukajmy zatem wspólnie tych Kolor ten natychmiast zmienia swoją dodając do niej kolor tercdecymy, nanty oraz dominanty) w tonacji F kolorów, analizując kolejne takty barwę. Jeden dźwięk (c), pełniący tę a więc dźwięk d. Pozostawiając dur wygląda następująco: 4/4 //: przykładu 1. rolę w funkcji Bb9, zostaje obniżony wybrane 2 składniki tego akordu: F7 / Bb7 / F7 / F7 / Bb7 / Bb7 / F7 / Pierwszy takt należy do toniki (I). o pół tonu do dźwięku b(h). Uzysku- f – prymę oraz d – tercdecymę, 7 / C7 / Bb7 / F7 / C7 ://, gdzie F7 Pryma naszej funkcji to dźwięk F. jemy w ten sposób nową funkcję możemy zbudować na ich bazie pełni funkcję bluesowej toniki, Bb7 Septymę utworzy z dźwiękiem es, F0, w której dźwięk b(h) pełni rolę inny akord: D7/9#, w którym dźwięk subdominanty oraz C7 – dominanty. natomiast nonę z dźwiękiem g. F7/9, obniżonej kwinty (trytonu). F0 to f przejmie rolę nony podwyższonej, Prymy tych funkcji tworzą na gryfie który możemy również zapisać jako akord, którego kolejne składniki a d – prymy akordu. figurę „bluesowej elki”, z czym mie- F9, otwiera naszą bluesową formę. tworzą ze sobą interwał tercji małej. Pozostałe jego składniki to nasze liśmy okazję już się zapoznać (temat Podstawowe składniki tej funkcji to Podsumowując takt drugi: nonę poszukiwane kolory. Są to dźwięki dotyczący budowania form bluesa wspomniana pryma, tercja wielka subdominanty obniżyliśmy o pół fis oraz c. Dla naszej (T) dźwięk c omówiliśmy już nieraz na łamach (a), kwinta czysta (c), septyma mała tonu, powracając do koloru b(h), pełni rolę kwinty czystej, a fis? To nic magazynu Gitarzysta. W szcze- (es) oraz nona (g). Kolory tej funkcji tworzącego z toniką interwał tryto- innego jak ges, które stanowi w na- gólności zapraszam do lektury to przede wszystkim dźwięki tercji, nu, charakterystyczną barwę skali szym bluesie o nonie, tym razem archiwalnych odcinków 39 oraz 40). septymy oraz nony. W pierwszym bluesowej. obniżonej. Takt 9 to dominanta (D). Tę formę bluesa ilustruje przykład 2, takcie pojawia się również inna Kolejny takt to – zgodnie z przed- Spodziewalibyśmy się tutaj funkcji, do którego dołączony jest plik audio. funkcja, która po pierwsze dosko- stawioną na początku formą bluesa której prymę stanowi dźwięk c. A tu Proszę się z nią osłuchać. Zapre- nale ubarwia nasze F7, a po drugie – powrót do toniki i koloru nony. niespodzianka. G13, które wyprze- zentowany poniżej warsztat będzie pięknie prowadzi do subdominanty, Takt 4 należący również do toniki (T) dza dominantę (C13), którą widać służył przede wszystkim temu, jak czyli Bb7. jest natomiast ubarwiony dwiema w takcie następnym. Zauważ relację i co możemy usłyszeć, wprowadzając Zauważ, że jeśli tercję oraz septymę innymi funkcjami. Pierwsza z nich pomiędzy prymami tych dwóch do podstawowej formy bluesa nieco akordu F7 (a, es) zamienimy rolami, to Cm7. funkcji. Jest to interwał kwinty. więcej kolorów czy też zastępując ją tzn. dźwięk a będzie pełnił rolę Powstaje pytanie, jak się mają skład- Kwinta zazwyczaj dąży do rozwią- innymi. A wykonanie tego zadania septymy, a dźwięk es tercji, to pryma niki Cm7 do naszej toniki. Zauważ, zania, prawda? Więc nic dziwnego, pozostawiam Wam. Niezbędne przypadnie na dźwięk b(h). Stąd że dźwięk pełniący rolę tercji wielkiej że doszliśmy do dominanty (C13) po- będzie też przypomnienie sobie pojawił się tutaj akord B13, który w akordzie F9 (dźwięk a) dąży do przez funkcję G13, która nas na nią budowy akordów oraz interwałów. wprowadził w krajobraz funkcji F7 septymy małej akordu Cm7 (dźwięk naprowadziła. Zostały nam ostatnie Jak wiemy, dźwięki poza akordem kolory w postaci dźwięków b(h) bb). Natomiast dźwięki es oraz g, dwa takty oraz cztery funkcje. Takt tworzą różne „kolory”. Są one zawar- oraz gis. Dźwięk b(h) wraz z prymą tworzące odpowiednio septymę 11 należy do (T). Spójrz na takty 7 te w skalach, które są nam już znane naszej toniki tworzy odległość zwaną małą oraz nonę z prymą akordu oraz 8, które również należą do (T). lub też nie – w tych skalach, które trytonem, interwał charakterystycz- tonicznego, pozostały bez zmian. Porównaj akordy. A takt ostatni? możemy pod dany akord zagrać. ny dla skali bluesowej. Dźwięk gis Jednak na tle akordu Cm7 pełnią już Nie przypomina taktów 9 oraz 10? Jednak zapomnijmy na chwilę natomiast, który pełni rolę „13” inną rolę, odpowiednio tercji małej O ostatnich dwóch taktach mówimy o skalach. Te same bowiem kolory w akordzie B13, z toniką naszego raz kwinty czystej. Druga funkcja zazwyczaj jak o tzw. kadencji bluesa. tworzą z prymą granego w danej bluesa tworzy jednocześnie kolor występująca w takcie 4 na tle toniki Jedną z przyjętych form takiej chwili akordu pewne współbrzmie- podwyższonej nony (F7/9#). to B13, która dąży do subdominanty kadencji jest tzw. I-VI-II-V. Co to nie, które w określonym momencie Podsumujmy takt pierwszy. Uzu- (Bb9) określonej w następnym tak- jest? Są to funkcje, których prymy bluesowej formy może nam się pełniliśmy naszą tonikę o kolory cie (z tym zabiegiem spotkaliśmy się określają odpowiednie stopnie. Dla spodobać lub też nie. Ich pojawienie septymy małej, nony (F9) oraz takie przed chwilą, przechodząc z pierw- bluesa w F dur są to odpowiednio się na tle bluesa buduje bardziej interwały, jak tryton i podwyższo- szego do drugiego taktu). F, D, G oraz C. Stąd nasza kadencja skomplikowany fundament oparty na nona (B13). Pryma ostatniego Takt 6 należy jeszcze do subdomi- ma postać: // F13 D7/9# / G7 C7 //. na bluesowej TSD. Słyszymy „nowe” akordu (dźwięk b), tworząca również nanty. Porównaj ten takt z taktem Spróbuj samodzielnie odnaleźć tutaj funkcje, forma staje się gęstsza, interwał trytonu z toniką F, dąży do drugim. Różni je jeden kolor. W tak- kolory, odnosząc się do toniki nasze- brzmi inaczej, co nie znaczy, że „le- subdominanty, a więc do Bb7/9. cie 2 mieliśmy do czynienia z subdo- go bluesa. Najwięcej kolorów obraca piej”. Mnie nie chodzi o to, abyśmy Zagraj te trzy dźwięki w basie: F, B minantą (S) ubarwioną interwałem się wokół tercji czy septymy, a także się obecnie uczyli akordów i umieli oraz Bb i postaraj się usłyszeć owo nony (9), tutaj natomiast kolorem w oparciu o nonę lub kwintę, które zagrać ich jak najwięcej w 12-takto- połączenie toniki F9 oraz subdo- jest dźwięk g tworzący z prymą sub- możemy alterować.

108 Gitarzysta  październik 2011 Warsztat Blues ścieżka 15

P rzykład 1 przykład do samodzielnego wykonania

P rzykład 2 podstawowa forma 12-taktowego bluesa (audio)

Gitarzysta  październik 2011 109 reklamy, firmy, sklepy

Wykaz reklam

2 Koła...... 123 Klinika Gitar...... 77 Polsound...... 61 Adam Hall...... 9 Konsbud-Audio...... 143 PPHU Prusakowski...... 63 Amtec...... 69 Krys...... 123 Rawa Blues...... 87 Aplauz...... 57 Kuźnia Gitarzystów...... 123 Riff...... 19 Audiostacja...... 67, 137 Lauda-Audio...... 65 RockTone...... 51 Avant...... 11 Makro Concert...... 15 Roland Polska...... 71 Case-Pack...... 123 Merlin Pickups...... 123 SoundTrade...... 139 Daniel Popiałkiewicz...... 13 Metal Mind Productions.101 Sound Service...... 2, 45, 155 Demontażownia...... 123 Mirosław Hamadyk...... 123 Stodoła...... 44 Elmuz...... 123 Musicman.pl...... 123 SuperDyskoteka.pl...... 95 ESS-Audio...... 58, 59, 60 MusicMedia...... 4 Visions In Guitars...... 123 Gama...... 75, 123 Music Dealer...... 27, 73, 123 Witkowski Custom Gewa Polska...... 97 Music Factory...... 47 Guitars & Pickups...... 123 Gitarownia...... 123 Music Info.... 7, 21, 132, 158 Wrocławski Festiwal Go-Ahead...... 79 Music Toolz...... 35 Gitarowy...... 14 Guitar Project...... 123 Perkusista...... 125 Zibi...... 29, 55

Tu kupisz Gitarzystę! Wykaz wymienionych firm • W salonach i kioskach prasowych: Ruch, Empik, Kolporter, Aplauz, Łomianki-Dąbrowa, tel. 22-751-42-39, www.aplauzaudio.pl; ArtAcc Music, HDS Polska, Garmond Press, Franpress. Kraków, tel. 12-633-11-64, www.artacc-music.pl; Audiostacja, Warszawa, tel. 22- • W następujących sklepach muzycznych: Elpa Bielsko-Bia- 616-13-86, www.audiostacja.pl; Bartozzi Project, Warszawa, tel. 533-804-033, www. ła, MusicMix Sandomierz, SM Fan Szczecin, Music Intro bartozziproject.com; Box Electronics, Sopot, tel. 58-550-66-46, www.box.com.pl; Głogów, Anders Jastrzębie Zdrój, PHU Swing Koszalin, Xentri djshop.pl, Bielany Wrocławskie, tel. 71-346-07-65, www.djshop.pl; Gitary Mayones, Głogów, Accord Szczecinek, Music Instrumenty Lublin, Gdańsk, tel. 58-343-07-83, www.mayones.pl; Klinika Gitar Rafał Karczewski, Raszyn, Imbor Nowy Dwór, Pasja Warszawa, Demo Piła, MX Music tel. 508-173-131; Lauda-Audio, Sopot, tel. 58-555-06-60, www.lauda-audio.pl; Music Kraków, Silverton Tomaszów, Ragtime Opole, Janda Music Info, Kraków, tel. 12-267-24-80, www.musicinfo.pl; RockTone, Pszczyna, tel. 605- Dąbrowa, Do Re Mi Garwolin, Muzyk Pruszków, Na Księżycu 888-707, www.rocktone.pl; Sound Service, Niemcy, tel. +49(0)33708-933-0, www. Lublin, Ton Ostróda, Jandisc Bytów, Bońka Sound Konin, sound-service.eu; SoundTrade, Piaseczno, tel. 22-632-02-85, www.soundtrade.pl; Komp Elektronik Bartoszyce, Amadeusz Nowy Sącz. Zibi, Warszawa, tel. 22-328-92-03, www.emuzyk.pl

reklama

130 Gitarzysta  październik 2011

Wejście

„...bo to najfajniejsza rzecz na świecie” Dodatek do Magazynu Gitarzysta Ktoś mi kiedyś zadał pytanie: czemu grasz na basie? wydawany przez AVT Korporacja sp. z o.o. Przecież go nawet nie słychać, a basista to jakiś ul. Leszczynowa 11 koleś, który stoi z tyłu i przeszkadza... Chcąc krótko 03-197 Warszawa odpowiedzieć na to pytanie, wystarczy stwierdzić: tel. 22 257 84 99 faks 22 257 84 00 „bo to zajebisty instrument jest, a laski kochają www.avt.pl basistów”. REDAKCJA I będzie to prawda, ale to jeszcze nie wszystko. Redaktor naczelny: Zacznijmy od tego, co bas ma robić w zespole, do Sławomir Sobczak czego on tak naprawdę służy. Niektórzy powiedzą, e-mail: [email protected] Zastępca redaktora naczelnego: że do grania groove’ów, inni, że melodii, jeszcze Krzysztof Inglik inni, że do klangowania, czy grania solówek, akor- tel. 22 257 84 28 dów... I wszyscy będą mieli rację. e-mail: [email protected] Ale ja myślę, że basista do spółki z bębniarzem – Sekretarz redakcji: Ewa Owczarek muszę to uczciwie przyznać – to jest gość, który tel. 22 257 84 87, faks 22 257 84 32 odpowiada za to, żeby słuchacz, nie wiedząc nawet e-mail: [email protected] kiedy, zaczął tupać nogą, bądź bujać się do rytmu, PROMOCJA a w ekstremalnych przypadkach machać dynią do Marcin Kubicki utraty tchu. Basista to bardzo odpowiedzialna funk- tel. 22 257 84 43, faks 22 257 84 32 cja, bo nie dość, że człek musi mieć poczucie rytmu e-mail: [email protected] (z czego część gitarzystów czuje się zwolniona), to REKLAMA jeszcze musi SŁYSZEĆ DŹWIĘKI (co notabene wyda- Ewa Owczarek je się rzeczą nieosiągalną dla części perkusistów). tel. 22 257 84 87, faks 22 257 84 32 e-mail: [email protected] Kiedy zaczynałem grać, nie miałem o tym wszystkim pojęcia. Basówka wydawała mi się najprostszym in- WSPÓŁPRACA strumentem na świecie, a do tego udało mi się kupić Tomek Fulara, Marcin Pendowski, Lech Drut fot. Spaszewski, Krzysztof Ścierański, Jacek ją „za dwie alpagi”. Dość szybko przekonałem się, Walewski, Bartozzi Wojciechowski, że wcale nie będzie łatwo, palce puchły, kciuk bolał, Wojciech Wytrążek metronom tykał nierówno. Ale po drodze, nawet dość szybko, bo po 2 czy 3 miesiącach „grania”, GRAFIKA/DTP/OKŁADKA udało mi się popełnić pierwszy koncert i myślę, że wtedy klamka zapadła, choć nie zdawałem sobie Dariusz Welik e-mail: [email protected] wówczas z tego sprawy. Muzyka okazała się tym, czego mi do tamtej pory w życiu brakowało. Czy była to dobra decyzja? Myślę, że tak, choć nie jest to łatwy kawałek chleba. Na przykład teraz - WITRYNA INTERNETOWA jest godzina 2:12 w nocy, godzinę temu skończyłem ćwiczyć, za 4 godziny powinienem wstać i jechać www.MagazynBasista.pl Administracja i prowadzenie: na drugi koniec Polski, żeby zagrać, a piszę jeszcze wstępniak do Basisty. Mimo to, nie wyobrażam so- Krzysztof Inglik bie, żebym mógł robić cokolwiek innego, nawet za dużo lepszą kasę, uwijając się jak mrówka w jakiejś e-mail: [email protected] korporacji. Nie mógłbym się w tedy cieszyć dźwiękiem, tą niesamowitą energią graniem z ludźmi i dla

ADRES DO KORESPONDENCJI ludzi. Nie mógłbym sprawiać, że zaczynają tupać nogą, albo... demonstracyjnie wychodzą do baru AVT Korporacja, „Basista” (śmiech). ul. Leszczynowa 11 Więc kiedy mnie ktoś pyta, czemu gram, to mogę z całą pewnością stwierdzić: „Bo to najfajniejsza 03-197 Warszawa e-mail do redakcji: rzecz na świecie!” [email protected] W tym numerze Basisty znajdziecie opisy sprzętu, który przydać się może w realizacji basowej pasji:

ZDJĘCIE NA OKŁADCE AXL APJ-820, Music Man Bongo, Hand Box Fortec 700T (premiera!) i Hartke LH500/1000. Wspo- Monika Sołtys mnieniowe foty autorstwa Moniki Sołtys pozwolą się Wam zorientować w klimacie panującym na Bass

Wydawnictwo AVT oraz redakcja magazynu „Basista” Day Poland. Nie mogło też zabraknąć rozmów z kolegami po fachu. A w nich? Jay-Tee Teterissa: „... nie ponoszą odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam, ogłoszeń i anonsów. Redakcja rezerwuje kiedy zabrałem się za basówkę, potraﬁłem ćwiczyć po 17 godzin dziennie.” Wojciech Nowak: „...nie sobie prawo do dokonywania skrótów i adiustacji nadesłanych tekstów. Wszystkie nazwy produktów jestem wirtuozem, a wszelkie solowe popisy lepiej zostawić ludziom, którzy naprawdę mają odpowied- wykorzystane w redakcyjnej części miesięcznika należą do ich prawnych właścicieli i zostały użyte wyłącznie nie umiejętności, wyobraźnię i potraﬁą swoją grą opowiedzieć jakąś historię.” David Vincent: „Lubimy w celach informacyjnych. Wszystkie ceny podane w części redakcyjnej miesięcznika są rekomendowanymi próbować nowych rzeczy i w ten sposób muzyka się rozwija i rośnie.” Marek Kowalski: „Potrzebna cenami detalicznymi brutto, chyba że zaznaczono inaczej. Przedruk, reprodukcja i powielanie materiałów jest przede wszystkim determinacja i to ogromna. Do tego słuchanie siebie nawzajem.” Polecam! opublikowanych w miesięczniku, na CD i w witrynie www.magazynbasista.pl bez pisemnej zgody wydawcy są zabronione. Tomek Zawadzki

REDAKCYJNE 134 ...... Mikstura basowa (newsy) 148 ...... Bass Day Poland 2011 (fotorelacja)

WYWIADY/SYLWETKI 136 ...... Jay-Tee Teterissa (wywiad) 140 ...... Wojciech Nowak (wywiad) 144 ...... David Vincent (wywiad) 146 ...... Marek Kowalski (wywiad)

ARSENAŁ BASISTY 150 ...... AXL APJ-820 (test) 151 ...... Music Man Bongo (test) 152 ...... Hand Box Fortec 700T (test) 153 ...... Hartke LH500/LH1000 (test)

WARSZTATY 154 ...... Tomasz Fulara

155 ...... Marcin Pendowski W numerze

Październik 2011 Basista 133 Wywiad JayJay TeeTeterissa TeeTeterissa

Jay TeeTeterissa To postać mało znana polskiej publiczności, lecz na świecie i w branży muzycznej ma wyrobioną pozycję. Bardzo ciepło wypowiadają się o nim tacy tuzowie, jak Mike Stern, Joe Hubbard czy Ricky Lawson. Miałem przyjemność spotkać go na tegorocznym Bass Day’u, na którego zaprosił go patron tej imprezy, czyli oczywiście Wojtek Pilichowski. Kiedy dowiedziałem się, że zagram na tej samej scenie co on – w dodatku jeden po drugim poprowadzimy tego dnia warsztaty, wiedziałem, że muszę skorzystać z okazji i zapytać go o jego fascynującą drogę w życiu – nie tylko karierę w charakterze basisty. Ten niezwykle ciepły i serdeczny dżentelmen rozmawiał ze mną prawie półtorej godziny – oto esencja tego spotkania.

Rozmawia: Bartozzi Wojciechowski, fot. Monika Sołtys

136 BasistaBasista Październik Październik 2011 2011 www.magazynbasista.pl Na początek chciałbym Cię zapytać przesłuchania. Kiedy zagrałem, pozostali czterej o to, co wyczytałem na Twojej stronie zostali zwolnieni do domu – zostałem przyjęty. internetowej w dziale Bio. Opowiedz, jak to się stało, że zdobywszy tak niezwykłe Candy była wtedy dość młoda? umiejętności w grze na basie w młodym Miała 17 lat! (śmiech) wieku, wyjechałeś z Holandii do Nowego Jorku, co zaowocowało świetną karierą. 17-latka przesłuchuje dwunastu Na początek muszę coś sprostować – nie basistów... Wow! wyjechałem do Nowego Jorku, aby rozwijać Tak, Candy już wtedy cieszyła się poważną renomą, swoją karierę muzyczną. Pojechałem tam, mimo młodego wieku. Cały jej ówczesny zespół był jak aby pracować z młodzieżą, z dzieciakami. jedna wielka rodzina... Muszę przyznać, że podobnie czuję się tutaj, z zespołem Wojtka Pilichowskiego! Opowiedz w jakim charakterze. W placówkach opieki społecznej oraz w tzw. Faktycznie, przed chwilą słuchałem Community Centers przebywa sporo młodzieży Waszego występu i brzmiało to tak, z nizin społecznych, potrzebujących nie tylko jakbyście grali razem od dawna! opieki, ale także ciekawych zajęć. Moja rola wtedy Zdecydowanie tak. Znamy się niecały miała swoją nazwę – Jungle Man. Uczyłem ich, jak tydzień, to był nasz drugi wspólny koncert, przetrwać w lesie samemu, jak tropić zwierzynę... a czujemy się ze sobą świetnie! (śmiech)

Czyli byłeś instruktorem survivalu? Tomek Mądzielewski, perkusista Tak jakby. W pierwszym roku mojej pracy miałem Pilichowski Band, powiedział mi dzisiaj, do czynienia z dziećmi w wieku 8–10 lat, rok że czuje nowe komórki w swoim później dostałem grupę do 15 roku życia. organizmie – powstałe w wyniku waszego wspólnego przebywania i grania razem... Gdzie w takiej pracy było To bardzo miłe. Cały ten zespół to niezwykle otwarte miejsce na muzykę? głowy. Wszyscy byli otwarci na to, co miałem do W tamtym czasie bardzo mało – byłem zaproponowania. Udało nam się stworzyć coś mocno zaangażowany w pracę z dzieciakami. niezwykłego, nie mam co do tego wątpliwości. Widziałem koncerty, na których grali moi idole – ale praca była wtedy ważniejsza. Wracając do Candy, opowiedz, jak wyglądała wasza wspólna Skąd pomysł na taką pracę? droga i jak długo trwała. Moja ówczesna dziewczyna już tam pracowała, Grając z moim składem hiphopowym, stałem się a okazało się, że jest szansa, żebym skorzystał dość znany w Holandii. Pomogło również to, że z programu wymiany studentów. Byłem jestem Molukaninem – nasza populacja jest bardzo wtedy w konserwatorium – to był 1983 rok. mała w Holandii, ale bardzo się wspieramy. Stąd Przerwałem jednak naukę, aby skorzystać z tej pojawiło się polecenie mojej osoby na przesłuchanie fantastycznej możliwości. Po przyjeździe udało do Candy. Po castingu od razu zaczęliśmy próby – 3 mi się załatwić zieloną kartę i rozpocząć pracę. miesiące ciężkiej pracy. Mam taką cechę, że zawsze obserwuję, co się dzieje w zespole. Nigdy nie byłem Znajdowałeś czas, żeby chodzić kierownikiem w zespole wcześniej, ale okazało się, na jakieś jam-sessions, poznawać że moja cecha obserwatora bardzo się przydała, lokalną scenę muzyków? ponieważ Candy miała bardzo specyficzny i zarazem Nie miałem czasu! (śmiech). Chodziłem po subtelny sposób dawania nam znaków, że np. sklepach muzycznych i grałem tam, ile mogłem – idziemy do następnej części utworu. Ja to od razu np. w Manny’s Music. Później przeniosłem się do „łapałem”, a reszta zespołu miała z tym kłopoty – Londynu po ślubie z tą dziewczyną i nadal nie miałem dlatego zostałem mianowany kierownikiem zespołu. czasu, żeby zacząć grać zawodowo. A zacząłem grać na basie dość późno – miałem 18 lat. Udało Ci się odwiedzić Polskę w trakcie pracy z Candy? Tego, że zacząłeś późno wcale nie Niestety nie. Candy odwiedziła Polskę ze swoim słychać w Twojej grze (śmiech)! kolejnym zespołem – ma w zwyczaju zmieniać Dzięki! (śmiech) Jestem jedynakiem, miałem towarzyszących jej muzyków co 3-4 lata. Ja grałem własny dom w wieku 17 lat, więc kiedy zabrałem z nią od 87 do 90 roku, wtedy rozwiązała nasz skład, się za basówkę, potrafiłem ćwiczyć po 17 godzin ponieważ musiała skończyć liceum (śmiech). Jednak dziennie. Po powrocie z Nowego Jorku i Londynu do do jej najsłynniejszego przeboju zaangażowała jeszcze Holandii znów pojawiły się inspiracje, dużo grałem mnie – widać mnie w wideoklipie do singla „Lilly was i ćwiczyłem. Miałem zespół, Alex and the CityCrew, here” z Dave’m Stewartem. Dzień, w którym kręciliśmy który zapoczątkował scenę hiphopową w Holandii. ten klip, był wyjątkowo smutny, ponieważ tego dnia Któregoś dnia odezwała się do mnie dawna rozbił się samolot, w którym było trochę naszych znajoma, wokalistka i chórzystka. Powiedziała mi, znajomych – w tym gitarzysta, z którym graliśmy że Candy Dulfer poszukuje basisty i że powinienem wcześniej. On również był Molukaninem, ale przy przyjechać na przesłuchanie. Kiedy się tam pojawiłem, tym był bardzo znany, ponieważ publicznie wspierał okazało się, że w sumie o tę robotę stara się innych Molukan. Był to dla nas potężny cios, pogrzeb dwunastu basistów, a ja jestem ósmy w kolejce do odbył się tydzień później. W dodatku na tym klipie

www.magazynbasista.pl Październik 2011 Basista 137

rek gitarzysta 10.indd 2 9/12/11 11:36 AM Wywiad Wojciech Nowak (Frontside)

Wojciech Nowak (Frontside) Sosnowiecki Frontside zasłynął kilka lat temu w naszym kraju tym, że zaczął grać popularny w tamtym czasie za granicami metalcore. Niby prosty pomysł na muzykę, a jednak zyskał sympatię wielu fanów metalu i hardcore’a. Jak w tym gatunku sprawdza się jednak gitara basowa? O tym opowiedział nam Wojciech Nowak, na co dzień szarpiący cztery struny w zespole u boku Demona, Darona, Tomy i Aumana…

Rozmawia: Jacek Walewski

Na początek podchwytliwe innego i tak już zostało. Do tego mniej Co w graniu na basie na początku pytania. Co ma takiego w sobie strun do opanowania, nie trzeba grać sprawiało Ci największą trudność? bas, że postanowiłeś grać akordów, można stanąć z tyłu na Podstawowa rzecz - gra palcami. Nawet dzisiaj właśnie na tym instrumencie? scenie i robić swoje, nie rzucając się nie mogę o sobie powiedzieć, że to potraﬁę. Nigdy się nad tym nie zastanawiałem, za bardzo w oczy. Mnie to pasuje. Mimo że to wygląda o wiele lepiej. Zaczynałem, ale chyba nic szczególnego (śmiech). jak chyba większość, od gitary i siłą rzeczy Jak zaczynałem, to prawie każdy chciał Czyli wiadomo – z lenistwa! (śmiech) łatwiej było uderzać w struny kostką, więc grać na gitarze. Spróbowałem czegoś I wydało się! (śmiech) niestety tak zostało. Druga rzecz to zmiana

140 Basista Październik 2011 www.magazynbasista.pl sposobu myślenia, że bas nie jest dodatkową się z tego utrzymać, należy grać odpowiednio muzyce, bo nie gramy przecież tylko dla siebie, gitarą, a perkusja to nie metronom tylko dużą ilość koncertów, a jeśli zajmujesz się ale zawsze było tak, że numery, które trafiały instrument, z którym należy współpracować. muzyką trochę cięższą niż rzeczy promowane na płyty, musiały przede wszystkim podobać Jest jeszcze jeden element, który jest chyba w rozgłośniach radiowych i telewizji, to nie się nam. Nie jesteśmy jakimiś niesamowitymi najważniejszy dla każdego zajmującego się jest to takie proste. Jakoś trudno sobie dzisiaj instrumentalistami, ale cały czas poprawiamy muzyką. Wszelkiego rodzaju zabawy z rytmem. wyobrazić, że Behemoth i Vader grają na swoje umiejętności i to powoduje, że nasza Na początku można się trochę wkurzać, jeśli coś festiwalu w Opolu, wystawiają piosenkę do muzyka co jakiś czas trochę się zmienia. nie wychodzi, ale jeśli tego się nie opanuje. to „Superjedynek”, pojawiają się w wakacje na Gdy dołączył do nas Auman, okazało się, że później może zdarzyć się sytuacja, że wchodzisz objazdowej imprezie o nazwie „Lato z radiem” mamy w składzie kogoś potrafiącego śpiewać, nagrywać do studia, słyszysz metronom i jest czy też występują na „Top trendy”. Pomyśleć, więc grzechem było nie wykorzystać jego problem. Rzeczy niby oczywiste, ale nie zawsze że pięć lat temu konkurs Eurowizji wygrała możliwości. Pojawiły się melodyjne refreny, jak odpowiednio szybko docierają do człowieka. fińska hardrockowa grupa Lordi (śmiech). się później okazało jeden z powodów do krytyki. Wygląda na to, że w niektórych krajach Najzabawniejsze jest, że ludzie najczęściej Jak trafiłeś do Frontside? zespoły metalowe są doceniane i traktowane śpiewają właśnie te refreny na koncertach, Jeszcze zanim zacząłem grać z chłopakami, jako towar eksportowy rozsławiający swój a do większości takich numerów, jeśli nie do miałem na koncie kilka koncertów w zastępstwie kraj, a u nas popularne media zauważyły, że wszystkich, słowa napisał Demon (śmiech). Michała, więc kiedy drogi jego i zespołu się istnieje grupa Behemoth dopiero przy okazji Czasem mam wrażenie, że ludziom łatwo rozeszły, wyszło na to, że najprościej będzie, procesu Nergala, jego choroby czy też związku przyczepić się do naszych tekstów z prostego jeśli zastąpi go ktoś, kto zna już numery. Zresztą z Dodą. Zero zainteresowania ich muzyką! powodu – powstały w naszym ojczystym znaliśmy się z czasów zanim powstał Frontside. Może wydawać się, że trochę odbiegłem od języku. Mało jest w Polsce kapel zajmujących tematu, ale trzeba spojrzeć na realia, w jakich się cięższą muzyką i nie śpiewających No właśnie, jak się poznaliście? coś próbuje się robić. Frontside od początku po angielsku. Gdyby zapytać większość Z Astkiem (Sebastian Flasza - wokalista istnienia miał teksty po polsku, więc mamy z tych krytykujących, o czym są teksty ich zespołu w latach 1993 – 2004 – przyp. red.) trochę ograniczone możliwości, żeby zaistnieć ulubionych zespołów, najprawdopodobniej mieszkaliśmy na jednym osiedlu i na początku poza granicami naszego kraju. Wymienione nie mieliby pojęcia. Zdaję sobie sprawę, że nie lat 90-tych znalazłem się w zespole, w którym przez Ciebie zespoły są znane i cenione przez moglibyśmy kandydować do żadnej literackiej śpiewał. To było dosyć osobliwe zjawisko, fanów ciężkiej muzyki na całym świecie. nagrody i pewnie nie z wszystkiego w tej bo kapela chyba bardziej niż z muzyki znana Myślę, że to wystarczająca odpowiedź. warstwie możemy być zadowoleni, ale ogólnie była z tego, co się działo na jej koncertach. uważam, że nie mamy się czego wstydzić. Jeździła z nami dosyć liczna grupa znajomych, Styl Frontside spotkał się swego czasu niekoniecznie spokojnych i z tego powodu z ostrą krytyką konserwatywnych fanów No, na wstydliwych mi nie wyglądacie! Na nie chciano nas zapraszać na gigi (śmiech). metalu i hardcore’a. Jak w zespole teledyskach choćby epatujecie swoimi Zresztą z tamtego składu pozostali też nie odnosiliście się do krytyki Waszej seksualnymi zainteresowaniami (śmiech). przestali zajmować się muzyką - Binkwa muzyki, drażniących wielu melodyjnych Nie śpiewamy o smokach ani drugiej wojnie grał w Skankanie aż do momentu, kiedy refrenów, oraz tekstów Demona? światowej, więc takie obrazki się nie pojawiają. zakończyli działalność, a Stecyk , który też Gdybyśmy nagrywali ciągle to samo, pewnie Mamy trochę inne upodobania, poruszamy tam trafił, gra teraz w Ziggie Piggie, poza pojawiłyby się głosy, że już nie mamy tematy nieco bliższe codziennemu życiu, tym ma za sobą udział w niezliczonej ilości żadnych pomysłów. Zawsze znajdzie się ktoś więc siłą rzeczy czasem znajduje to też projektów muzycznych. Natomiast Mariusza niezadowolony, nic na to nie można poradzić. odzwierciedlenie w naszych klipach. Nie mamy i Michała kojarzyłem jeszcze z podstawówki.ki. Po prostu trzeba robić swoje, nie przejmując się wpływu na to, jak to jest odbierane, ale wygląda Przypomniało mi się, że z dwoma ostatnimimi tym zbyt bardzo. Wiadomo, że interesuinteresujją nas też staraliśmy się coś stworzyć i pamiętam,, opinie o naszenaszejj że grałem wtedy na gitarze, nawet mieliśmy kilka prób i chciano nas wysłać na jakiś lokalny przegląd. Dobrze, że nic z tego nie wyszło (śmiech). W międzyczasie były koncerty, Czad Giełda w Katowicach Pod Rurą i w starym Mega Clubie. Pewnie znalazłoby się wiele ciekawych historii do opowiedzenia, niestety po tylu latach mógłbym coś niechcący przekręcić. Niech stanie na tym, że byliśmy po prostu znajomymi, którzy chcieli grać. Ot cała filozofia!

Czy miałeś lub masz ambicje życia z grania muzyki? Właściwie parę lat temu wydawało się, że pójdziecie śladami Behemoth czy Vader. Tylko trzeba wziąć pod uwagę fakt, że Oni koncertują głównie za granicą, a dojście do obecnej pozycji też zajęło tym kapelom trochę czasu. Podejrzewam, że gdyby próbowali funkcjonować tylko na polskiej scenie, to mimo ich popularności nie wyglądałoby to niestety już tak dobrze. Żebyby

www.magazynbasista.pl Październik BasistaBasista 141 WywiadWWywWyywiadidiai d DavidDavidDaaviv d Vincent ViVVincentincnceent

David Vincent Aż osiem lat upłynęło od albumu „Heretic”. Jak wiemy, im dłużej się na coś czeka, tym większe robią się oczekiwania. Czy było warto? O najnowszym dziele Morbid Angel – „Illud Divinum Insanus”, ale również o swoich wiosłach, Mozarcie i koncertach opowiedział basista legendarnejgjgy grupy. Rozmawia: Przemek Łucyan

„Illud Divinum Insanus” to najbardziej Czy IDI to dopiero początek daliśmy na singlu remiksy, które na pewno kontrowersyjny i wymagający dla Waszych radykalniejszych eksperymentów? Czy nie brzmią zbyt klasycznie. Prawda jest taka, fanów album, jaki nagraliście. Przeglądasz chcecie posunąć się jeszcze dalej? że gdybyśmy się bali reakcji fanów na to, co czasem opinie w internecie? Obrywa wam Nie mamy planów. To, co robimy, jest dla nas robimy, to już dawno byśmy tego nie robili. się prawie jak Metallice po „St. Anger”. bardzo naturalne i przychodzi naturalnie. Trey My chcemy przesuwać granice. To właśnie Moim zdaniem muzyka przede wszystkim przynosi naprawdę wiele świetnych pomysłów, oznacza dla mnie bycie ekstremalnym. powinna być szczera. Oczywiście, mogę usiąść które często brzmią dla mnie bardzo dziwnie. i zapytać ileś osób, jakie są ich ulubione Ale jesteśmy ludźmi, którzy słuchają bardzo Pamiętasz Waszą pierwszą wizytę utwory z każdej naszej płyty. A potem postarać różnej muzyki: Pink Floyd, Voivod, Yes, nie w Polsce, 20 lat temu? Z tego, się skomponować nową płytę, która będzie zamykamy się na różne gatunki. Gdy słyszę co wiem, znacie się również dokładnie taka, jak te ulubione numery. coś, co jest dla mnie inne i unikalne, jestem z kilkoma polskimi zespołami. Ale gdzie tu jest, kurwa, kreatywność? Są podekscytowany i nie boję się tego wykorzystać. To akurat dobrze pamiętam! Mam do tej pory zespoły, które nagrywają na okrągło tę samą paszport z tamtego okresu. Zachowałem go, płytę od wielu, wielu lat. Jeśli ktoś lubi Zamierzacie prezentować te bardziej bo mam w nim pieczątki z państw, które już takie zespoły, nie musi słuchać nas, ma ich eksperymentalne utwory na koncertach? nie istnieją. Oczywiście to nie ten, którego kilka do wyboru. Zgodzisz się ze mną? Nie możemy wyjść i grać tylko nowych używam obecnie, bo już od kilku lat jest numerów, nie grając klasycznych utworów, na nieważny, ale wciąż go mam. To były inne Owszem. Czy pójście w industrialne które czekają fani. Z każdą kolejną płytą jest czasy, przy przekraczaniu granicy Polski klimaty to rozwinięcie coraz trudniej wybierać numery do grania na czy Niemiec dostawało się pieczątki. I tak eksperymentów z Domination? żywo. Szczególnie podczas festiwali, gdy mamy oczywiście znamy się np. z Behemoth czy Dla mnie eksperymentowanie zaczęło się już na tylko godzinę, chcemy upchnąć najwięcej jak Vader. Zresztą dziś mamy okazję spotkać „Blessed Are The Sick”. Z każdą kolejną płytą się da, dodać nowe numery, ale zachować też tu kilku z naszych polskich przyjaciół. staraliśmy się dodawać do naszej muzyki nowe te najbardziej klasyczne. Jednak, gdy ruszymy elementy. Zazwyczaj zostawialiśmy sobie te w swoją własną trasę, gdzie będziemy mogli Jak to możliwe, że w Waszej ponad dodatki na sam koniec pracy nad materiałami grać tak długo, jak będziemy chcieli, zapewne dwudziestoletniej karierze nie wydaliście i były one bardziej marginalne. Tym razem pojawi się więcej nowych rzeczy. Chciałbym jeszcze koncertowego DVD? powiedzieliśmy sobie: „pieprzyć to – zacznijmy zagrać Too Extreme, czy Destructos. Rozmawialiśmy o tym, ale nie mamy jeszcze od nich!” Natomiast to nie jest tak, że podążamy konkretnych planów. Wiesz, najlepsze co w jakimś wyznaczonym kierunku. Cały czas Jednak na pierwszy singiel wybraliście możesz zrobić, jeśli chcesz nas zobaczyć na jesteśmy zespołem grającym ekstremalną muzykę, klasycznie brzmiący Nevermore. Nie żywo, to po prostu przyjść na nasz koncert. który po prostu nie boi się dodawać nowych chcieliście za szybko wystraszyć fanów, czy Poza tym youtube jest za darmo i pełno elementów do swojego brzmienia. Gdy za chwilę był to po prostu pierwszy gotowy numer? na nim nagrań z naszych koncertów, więc zobaczysz nas na scenie, będziesz pewny, że to dlaczego kazać fanom za to płacić? nadal ten sam Morbid Angel! Lubimy próbować To był pierwszy utwór, jaki powstał na płytę. nowych rzeczy i w ten sposób muzyka się rozwija A ponieważ graliśmy go kilka lat na koncertach, Przede wszystkim dla lepszej jakości. i rośnie. Gdybyśmy tylko patrzyli na to, co już to wytwórnia uznała, że będzie to najlepszy To prawda, rozumiem problem z jakością zrobiliśmy, to byłoby to coraz mniejsze i mniejsze. numer na pierwszy singiel. Ale jako bonusy nagrań na YouTube i to, że fani chcieliby mieć

144144 BasistaBasista PaPaździernikździierniki 201120111 www.magazynbasista.plwww.magazynbasista.pl cały koncert, a nie pojedyncze numery. Prawda doskonałe instrumenty. Mam też od nich kilka złej rzeczy o współpracy z Timem, ponieważ jest taka, że podczas ostatnich lat bardzo prototypowych sztuk zrobionych specjalnie dla to jeden z najlepszych perkusistów. To są po wiele naszych występów było filmowanych mnie i jestem z nich niesamowicie zadowolony. prostu dwaj świetni, ale bardzo różni od siebie i większość z tych materiałów, w taki lub inny perkusiści i nie ma potrzeby ich porównywać. sposób, w końcu pojawiła się w internecie. Widzę, że nie mówisz tego tylko dlatego, Tim dołączył do nas i zrobił kawał świetnej Czy wydawanie DVD to dobry pomysł że macie umowę, ale jesteś faktycznie roboty. Wystarczy posłuchać płyty, żeby nie w odniesieniu do tego wszystkiego? Zobaczymy. bardzo zadowolony z tych instrumentów. mieć żadnych wątpliwości. Przekonacie się Wiesz, nie mam potrzeby opowiadać też sami za kilka godzin na koncercie. Zdecydowaliście się wydać nowy komukolwiek bajek. Współpracuję z Dean nie album w kilku wersjach, również dlatego, żeby się wzajemnie reklamować, tylko Jaki był udział Pete i Tima w formie boxu. Skoro tyle osób i tak dlatego, że zrobili dla mnie najlepsze gitary, na w pisaniu materiału? woli pobrać muzykę z netu, czy warto jakich grałem. Tylko tyle i aż tyle. Poza tym po Gdy tworzymy nowe numery, wiemy, w jaką robić tak ekskluzywne wydania? kilku latach współpracy to nie jest dla mnie tylko stronę powinny iść i jak finalnie powinny Chcieliśmy zrobić dla fanów coś specjalnego, firma, która robi mi gitary, ale również grupa brzmieć. Tak jak w przypadku Thora, kolekcjonerskiego. I boxy są już prawie przyjaciół. To dla mnie bardzo ważne, że nie jest powiedziałem Timowi, że jest dla nas ważne, wyprzedane. Zawsze chcieliśmy robić coś to tylko ściśle biznesowa relacja, ale również aby każdy w zespole miał jasno określoną rolę więcej, jednak wcześniej nasi wydawcy nie byli przyjacielska. Bardzo się cieszę, że mogę to o nich i dobrze się czuł na swojej pozycji. Każdy muzyk do takich pomysłów przekonani. Teraz mamy powiedzieć i że po tylu latach ta współpraca ma swoje wyczucie muzyki i chcieliśmy, aby wytwórnię, która też chce robić niecodzienne ciągle się rozwija. Stworzyliśmy kilka modeli również Tim odcisnął swoje piętno na nowym i specjalne rzeczy. Wiesz, nie chodzi tylko Demonatora, droższych, z taką samą elektroniką materiale. Można powiedzieć, że Trey i ja o czystą kalkulację biznesową, ale o to, żeby jak modele, na których ja gram, z takiego samego koordynujemy tworzenie utworów, ale każdy stworzyć razem coś fajnego i innego. Natomiast drewna i z takimi wykończeniami, ale są też z nas ma w tym swój udział. Gdy Thor miał to, że wcześniej współpracowaliśmy z dużą dostępne nieco tańsze wersje, dla młodszych nagrywać solo, to mówiliśmy mu „hej – to wytwórnią – Warnerem - pozwoliło nam basistów, które jednak również dobrze brzmią. twoje solo, graj jak czujesz, spraw by było jak otworzyć wiele drzwi, które inaczej pewnie najbardziej twoje”! Tak więc i w przypadku pozostałyby zamknięte. Mieliśmy możliwość, by Na „Blessed Are The Sick” Thora, jak i Tima, dołączyli do zespołu, robić teledyski, które pojawiały się w telewizji. dziękowaliście Mozartowi, dlaczego? ponieważ chcieliśmy, aby ich osobowości Wiesz – gdy tak wielka wytwórnia coś promuje, To było w podziękowaniach Treya. Odpowiem wniosły nowe elementy do naszej muzyki. ludzie zwracają na to uwagę. Covenant to trochę dookoła. Idea nieśmiertelności. Mozart Nie było tak, że stawaliśmy im nad głowami był naprawdę brutalny album i pamiętam, nie żyje od setek lat, a cały czas o nim mówimy. i mówiliśmy „ma być dokładnie tak i tak i już”. jak wszyscy mówili, że teraz Morbid Angel Ty znasz jego imię. Gdybym wyszedł na ulicę jest w dużej wytwórni, na pewno się sprzeda, i zapytał sto osób, pewnie przynajmniej 80 Jak Pete ocenia nowy album? zacznie grać komercyjne rzeczy... (chwila ciszy wiedziałoby, kim był. To jest potężna sprawa, Nie rozmawiałem z Petem zbyt wiele zakończona ironicznym uśmiechem) – jasne... gdy twoja kreatywność, twoje dzieła, tak mocno o sprawach Morbid Angel. Nie wydaje mi oddziałują na ludzi, że zaczynają żyć swoim się, aby był szczęśliwy z powodu sytuacji, Skoro już wspomniałeś o klipach, życiem i są aktualne wieki po śmierci autora. jaka powstała. I nie chcę, aby jeszcze bardziej czy zrobicie teledysk do Illud? To jest prawdziwa nieśmiertelność. To jedyne, emocjonalnie podchodził do tego wszystkiego, Tak. co nam pozostaje, gdy nasze ciało umrze. bo nie jest to dla niego łatwe. Jestem z nim Pamięć naszych czynów, emocje i wspomnienia w stałym kontakcie, zresztą tuż przed jego Zdradzisz mi, do którego naszych bliskich. Jeśli ktoś był w stanie w takim rehabilitacją nagraliśmy razem nowy album utworu? Wybraliście już? stopniu poruszyć świat, to jest to potężne Terrorizer, który powinien się ukazać na Tak wybraliśmy i nie – nie powiem. (śmiech) osiągnięcie. I to jest bardzo inspirujące. początku przyszłego roku. Pete jest częścią naszej rodziny i wszyscy chcemy, żeby szybko Chciałbym Cię więc zapytać o sprzęt, Powiedz, jak czuje się Pete? wrócił do zdrowia i przede wszystkim czuł jakiego używasz. Od powrotu do Morbid Jesteście w kontakcie? się dobrze. Każdy z nas wie, co to znaczy Angel grasz na gitarach basowych Dean. Jesteśmy w kontakcie. Jego stan powoli się być chorym. Ja sam niejednokrotnie miałem Współpracuję z Dean już ponad 6 lat. Usiedliśmy poprawia. Doszło do tego, że gdy zaczynaliśmy problemy na trasie. Szczególnie podczas razem z Eliotem Rubinsonem, właścicielem firmy pracować nad nowym materiałem, to zimowych koncertów. Mieszkam na Florydzie, i wspólnie zaprojektowaliśmy mojego basowego wystarczyło 15 minut grania i było po nim. a tam jest ciepło. Gdy nagle przeskakujesz potwora, czyli Dean Demonator. Obecnie Wiele razy odkładaliśmy próby, czekaliśmy, aż na dwa tygodnie do miejsc, gdzie jest minus gram najczęściej na wersji czerwono-czarnej, jego stan się poprawi aż do momentu, kiedy 20 stopni, a w autokarze połowa ludzi kaszle czarnej i białej. Bas wykonany jest z mahoniu, okazało się, że musi mieć operację. Już nie i kicha, trudno jest utrzymać głos w należytym ma 34” skalę, wklejany gryf, customowe, gra na perkusji była problemem, bo mogło się stanie. Jestem w stanie wytrzymać różne aktywne przetworniki Bartolini. Jestem z tych okazać, że w ogóle nie będzie chodzić. Wiele kontuzje, grać, gdy bolą mnie plecy, ramię czy gitar zajebiście zadowolony! Brzmią wspaniale, lat forsowania swojego ciała podczas grania nadgarstek, ale gdy wysiada gardło, jest źle. niesamowicie wyglądają i są doskonale na perkusji i długich tras koncertowych dało Nie ma bardziej frustrującej rzeczy, niż gdy wyważone, co bardzo pomaga na scenie, bo mogę o sobie znać. Granie na perkusji ma wiele budzisz się rano i wiesz, że masz przed sobą je swobodnie puszczać obiema rękami. Udało wspólnego ze sportem, bo pracuje wiele mięśni do zagrania wyprzedany koncert, a tymczasem nam się uwzględnić wszystko to, co lubiłem i części ciała, tak więc analogicznie możesz nie masz głosu. Niemożność robienia jak należy i czego nie lubiłem w gitarach, na jakich grałem mieć kontuzje. Wszyscy życzymy mu szybkiego tego, co się kocha robić, z czego się żyje, jest wcześniej i stworzyć model, który odpowiada powrotu do zdrowia i wierz mi – żaden z nas bardzo dołująca. I tak czuje się teraz Pete. mi w stu procentach. Poza tym bardzo dobrze nie cieszy się z obecnego stanu rzeczy. Trudno sobie wyobrazić, aby był szczęśliwy współpracuje mi się z ludźmi z Dean. Jak wiesz, z powodu operacji pleców i tego, że nie może Trey i Thor również grają na ich gitarach. Firma Jak pracowało się bez niego w studiu? robić tego, co robił przez kilkadziesiąt lat ma naprawdę właściwe podejście do artystów Oczywiście było inaczej, bo każdy muzyk jest życia. Natomiast jako zespół musimy w każdej i zależy im na tym, aby wspólnie tworzyć inny. Ale też nie mogę powiedzieć ani jednej sytuacji szukać najlepszych rozwiązań.

www.magazynbasista.plwww.magazynbasista.pl PaździernikPaździernik 22011011 BBasistaasassistataa 114545 Wywiad MarekMarek „Marecki” „Marecki” Kowalski Kowalski (Leash (Leash Eye) Eye)

Jak wyglądała Wasza współpraca koncert. To się udało, a w czasie szykowania Zespół powstał w 1996 roku. Czy fakt, iż z Orionem jako producentem? Czy jako się do samej imprezy, robienia soundchecków nagraliście swoją pierwszą płytę w 2009 basista udzielał Ci jakichś wskazówek? itd. w ogóle nie odczuwaliśmy, że to jest znaczy, że nie spieszyliście się z tym Oczywiście tak, zawsze mogłem go jakiś konkurs czy wyścig. Mówiąc my, krokiem, czy nie było żadnej wytwórni, poprosić o radę. Zresztą miałem mam na myśli inne zespoły półfinałowe, która chciałaby dać wam szansę? komfortową sytuację, ponieważ oprócz szczególnie współpracę z chłopakami Mieliście w sobie jakieś parcie na sławę? Oriona miałem do dyspozycji Heinricha. z NOKO. Było znakomicie i wierzę, że szybko Tak naprawdę to płytę nagrywaliśmy Idąc do studia nagrywać swoje partie, spotkamy się z nimi na scenie. To, co działo przez 2,5 roku, tak więc zaczęliśmy przed miałem wszystkie linie przygotowane się po ogłoszeniu werdyktu, to już istne 2009, a dodatkowo po skończeniu nagrań wcześniej w domu podczas żmudnych szaleństwo, bo trzeba było błyskawicznie bardzo długo szukaliśmy wydawcy... Wtedy ćwiczeń (nie improwizujemy w studio – przygotować się do występu na Sonisphere problemem były rotacje w składzie i brak śmiech), a w niektórych miejscach miałem Festival, co było m.in. nagrodą festiwalu. stabilności, co odbijało się na szybkości przygotowane nie więcej niż dwie wersje pracy w zespole, a w konsekwencji na jakiejś zagrywki. W takich momentach Na festiwalu bluesowo-rockowym im. efekcie finalnym, czyli na odpowiedniej prosiłem chłopaków o wybór, a ja mogłem Miry Kubasińskiej Twoja żona zaśpiewała liczbie utworów. Do tego dochodziły się tylko cieszyć z komfortu, że mogę razem z Sebastianem. Czyżby istniały problemy finansowe oraz wspomniany brak się poradzić, że ktoś mnie pilnuje czy plany wprowadzenia żeńskiego głosu jakichkolwiek perspektyw na dotarcie do jest punktualnie, czysto, z drivem. do zespołu? Jakie to uczucie stać wydawców. Inna sprawa, że żaden z nas nie na scenie ze swoją małżonką? miał parcia na sławę... tak jest też do dzisiaj. W tym roku wygraliście Antyfest. Może kiedyś takie plany się nawet Jakie to uczucie odnieść taki sukces ziszczą? (śmiech) Musisz pogadać Jak można rozszyfrować tytuły medialny? Czy konkurencja była silna? o tym z Opathem, może zdradzi swoją waszych płyt? Czy trzeci krążek Po ogłoszeniu nominacji 20-tki zespołów wizję (śmiech), a występując z Kasią, będzie się nazywał V.I.C.I.? Jeśli pomyślałem sobie, że fajnie by było znaleźć miałem nieodparte wrażenie, że nie idę dobrym tropem, to co w takim się w półfinale i mieć okazję zagrać wspólny stoimy razem na scenie ostatni raz. razie wymyślicie przy czwartym?

Marek „Marecki” Kowalski Rozmawia: Marcin Kubicki Fot. Małgorzata ‚aeli’ Michalska

146146 BasistaBBa Basistaaassistisststa PaździernikPaźPaP aźa Październikźdzddzizizieerernrrnnikik 2011220201010 120111 www.magazynbasista.plwwwwww.ma.mamagazaza ynbynnbasiasssiistastaa.plplp Pomysł na tytuły wyszedł ode mnie postaci bardziej kojarzonej z angielskim. i razem rozwinęliśmy tę formułę. W okresie Z tego, co wiem, Metal Mind ma plany powstawania V.E.N.I zaczęliśmy się wydawnicze poza granicami Polski, interesować samochodami amerykańskimi trzymam kciuki, żeby się to udało. z lat 60-tych i 70-tych, a stąd już niedaleko do „ﬁlmów drogi”. Spodobała się nam Na jakim sprzęcie grywasz w studiu, taka otoczka. Przybyliśmy z naszą muzyką, a na jakim przy okazji koncertów? żeby zobaczyć, jaki ma wpływ i jaki może Moja gitara to seryjny pięciostrunowy odnieść „sukces”. Po takiej dedukcji Warwick Streamer LX. Do wzmocnienia sprawa staje się jasna, natomiast co będzie używam Ampega SVT-Classic’a i paczki dalej, to na razie niewiadoma. Co do również Ampega SVT-610HLF. Jestem szyfru zawartego w tytułach, to kto wie, na etapie „chcę mieć wzmacniacz full- Jakie są Wasze plany może ktoś kiedyś rozszyfruje zagadkę? lampa” i na razie nie widzę powodów koncertowe po wydaniu płyty? do zmiany… na inną full-lampę! Akurat tak się fajnie złożyło, że jeszcze latem Macie podpisany kontrakt płytowy na (śmiech) Pomimo tego, że Streamer udało się nam zorganizować kilka koncertów płytę V.I.D.I. z Metal Mind Productions. ma superaktywny układ, to wyłączam na jesieni. Wtedy nikt z nas nie myślał, że Czy trudno było wam znaleźć wydawcę? go na rzecz MXR M80 z dość mocno będą to koncerty promujące nową płytę. Jak sobie przypomnę, ile trwało szukanie rozkręconym gainem i równie sporym W planach jest Bydgoszcz, Lublin, Chełm, wydawcy debiutu, to muszę powiedzieć, że blendem. Ostatnio dorzuciłem do swojego Katowice, Kraków, prawdopodobnie dojdą w przypadku V.I.D.I wszystko przebiegło zestawu Tuxa Silver Line Taurusa po tym też kolejne miejsca. Zapraszam również 4 błyskawicznie. Zaraz po skończeniu jak korzystaliśmy z niego permanentnie października na 20 urodziny Corruption, wszelkich prac studyjnych wysłaliśmy podczas nagrywania V.I.D.I i wcześniej gdzie zagramy razem z Virgin Snatch, nagrania do MMP i niemal natychmiast singla From Hell To Wyoming. Używam Snow, Hellectricity do Hard Rock Cafe dostaliśmy propozycję wydawniczą. również systemu bezprzewodowego w Warszawie oraz 19 listopada na cyklicznie Mipro. W studiu korzystaliśmy dodatkowo organizowaną przez nas imprezę, Klasz Of Jakie to uczucie wystąpić na tej samej z Ampega tranzystorowego z paczką SVT- The Sejtans w warszawskim klubie Progresja. scenie co Iron Maiden i Motorhead? 810E i Sansampa RBI, czyli teoretycznie To już siódma edycja, podczas której Dokładniej rzecz ujmując, na tym samym z czegoś, co jest niepożądane w moim świętować będziemy XV-lecie Leash Eye. festiwalu, Leash Eye grał na scenie scenicznym zestawie! (śmiech) Antyradia. Uczucie wspaniałe – po pierwsze Mała rada dla wszystkich pragnących grać dla tak licznej publiczności, a po Czy jest jakieś wiosło, na które sławy – co zespół taki jak Wy, musi drugie po koncercie przenieść się z nimi pod ostrzysz sobie zęby? kiedyś zrobić, aby otrzymać szansę scenę Ironów. Z mojego punktu widzenia Warwick Streamer Stage – uwielbiam wydania własnego krążka? organizacja imprezy była imponująca, swojego Stremera LX, a Stage jest jeszcze Potrzebna jest przede wszystkim zwłaszcza punktualność, ale bez zbędnego lepszy. Dean Demonator – ciekawi mnie, determinacja i to ogromna. Do tego pośpiechu. Na wszystko był czas. co potraﬁ układ Bartolini w takiej desce. słuchanie siebie nawzajem. Gibson Thunderbird – klasyka, świetne Jak scharakteryzowałbyś waszą muzykę? wiosło, świetnie brzmi, aż dziwne, jak Udaje się Wam utrzymywać z muzyki Ktoś kiedyś powiedział nam Vintage Modern, to możliwe przy tak lekkiej gitarze. czy nie jest to jeszcze ten moment? czyli że czerpiemy garściami z hard rocka lat Póki co to jest nasza pasja, 70-tych i pokazujemy to we współczesnych Kto według Ciebie jest jednym a nie źródło utrzymania. aranżacjach, brzmieniach. Chociaż my z najlepszych basistów wszech czasów? wolimy określenie Hard Truckin’ Rock. Victor Wooten – jego popisy solowe Jest jakiś mało znany zespół mogę oglądać godzinami. Billy na Polskiej scenie muzycznej, Czego możemy się spodziewać Sheehan – uwielbiam jego brzmienie. który chciałbyś polecić? po nowym krążku? Krzysztof Ścierański – mistrzowska Adhezja – młoda ambitna kapela, Nagrywaliśmy w nowym studio intuicja muzyczna… a tak poza tym wydali demo, obecnie pracują nad w Warszawie, Sounddivision Studio. wystarczy posłuchać, jak grają ci debiutancką płytą, zaczęli od klimatów Realizacja na bardzo wysokim poziomie, Panowie „dla zespołu”, są wielcy! stonerowych, a teraz trochę bardziej super sprzęt i warunki, co w moim metal, może groove metal, mają wokale odczuciu przeniosło się na jakość Czego słuchasz prywatnie? po polsku, chwytliwe melodie i ciężkie techniczną produkcji. Z drugiej strony Jeśli chodzi o gatunek, to nieistotne pod riffy. Nie mogę się doczekać wspólnego na płycie znajdziemy kilka dobrych warunkiem, że zespół wykonywał swoją koncertu 14 października w Lublinie. piosenek, jak i odważniejszych, większych muzykę na żywo na koncertach. Od kompozycji. Jest kilka niespodzianek, zawsze inspirują mnie takie hardrockowe Czy muza, którą gracie, niesie ze sobą jeśli chodzi o instrumentarium – tego i metalowe bandy, jak Budgie, Black coś więcej niż tylko dużą dawkę energii? w Leash Eye’u nigdy nie było – Sabbath, Deep Purple, Rainbow, Tak, zawsze chciałem, żeby oprócz jeden z numerów wykonał wspólnie Whitesnake, Wishbone Ash, Kyuss, Alice szaleństwa koncertowego można było z Sebastianem Piotr Cugowski z zespołu In Chains, Soundgarden, Pantera, BLS, po prostu posłuchać naszej muzyki, Bracia, nasz gość specjalny. itd., mógłbym długo wymieniać. Muszę dostrzegać inne warstwy harmonii, też wspomnieć o muzyce jazzrockowej, z pozoru z prostej kompozycji wyciągnąć Czy na nowej płycie znajdą się a zwłaszcza Mahavishnu Orchestra, coś więcej dla siebie. Wiem, że wiele jest kompozycje tylko w języku angielskim? Return To Forever, z bluesa koniecznie takich miejsc na V.I.D.I jak i na V.E.N.I. Tak, wszystkie teksty są po angielsku, to Stevie Ray Vaughana, a gdzie muzyka świadomy wybór. Chcieliśmy dopasować progresywna, również jazz… Pytanie „Czego Gdzie widzisz siebie za 10 lat? język do muzyki, która wyewoluowała do słuchasz?” to dla mnie temat rzeka. Odpowiem za 10 lat.

www.magazynbasista.pl Październik 2011 Basista 147 148 Basista Październikaździiernik 20112011 www.magazynbasista.plwww magazynbasista pl 22 lipca odbył się Bass Day Poland 2011 – jak co roku pilotowany przez dobrego ducha tej imprezy: Wojtka Pilichowskiego...

W tym roku impreza odbyła się w miejscowości Sielpia Wielka, znanym, świętokrzyskim kurorcie, położonym niedaleko Końskich. Ponownie, jak w zeszłym roku, Bass Day był swoistym zwieńczeniem warsztatów muzycznych Końskie 2011. Sprzęt basowy ze swojej oferty prezentowały ﬁrmy Mayones, Box Electronics/Taurus, Audiostacja oraz Bartozzi Project. Warsztaty prowadzili Bartozzi Wojciechowski, Jay-Tee Teterissa (NL), Michał Grott oraz wspomniany już Wojtek Pilichowski. Wieczorny koncert rozpoczęli warsztatowicze, prezentując utwory przygotowane na zajęciach. Następnie na scenie pojawił się projekt Bartozzi Duo, czyli Bartozzi Wojciechowski z towarzyszeniem klawiszowca Łukasza Kowalskiego i... laptopa. Po tym niezwykle energetycznym występie przyszedł czas na potężny skład Arka Suchary – Transformation, grającego przekrój muzyki od prog-rocka, przez fusion, a na funku kończąc. Następnie na scenę wkroczył Jay-Tee Teterissa (wywiad z nim przeczytacie w bieżącym numerze) z towarzyszeniem muzyków tworzących Pilichowski Band – wykonali wspólnie utwory z najnowszej solowej płyty

artysty. Po tym wspaniałym, miejscami magicznym koncercie przyszedł czas na Pilichowski Bass Jam – gospodarz imprezy, ę oraz Jay’a-Tee. Wspólnie po wykonaniu dwóch utworówa Suchar z własnego repertuaru, zaprosił na scenę Bartozziego, Ark wykonaliwwy brawurowo utwór „So What”, który oﬁcjalnie zakończył Bass Day Poland 2011. Czekamy na przyszłoroczną edycję! Zdjęcia: Monika Sołtys

www.magazynbasista.plwww magazynbasista pl PaździernikPPaździernik 2011 Basista 141499