museum van boijmans beuningen

Directie 6 Voorwoord 7

Stafafdeling Conservatoren 8 Mijn moment van 2007 13

Stafafdeling Marketing en communicatie 20 Nieuwe huisstijl 24

Sector Collectie en onderzoek 26 Bijzondere activiteiten 28 Aanwinsten 30 Uitgaande bruiklenen 32 Actieve en passieve conservering 33 Registratie en ontsluiting van de collectie 34 Bibliotheek 35 Aanwinsten uitgelicht 36

Sector Presentaties 46 Tentoonstellingen 48 Educatie 54 Publieksbegeleiding 57

Sector Bedrijfsvoering 60 Financiën, automatisering, informatiebeheer 62 Huisvesting 63 Museumwinkel en restaurant 64 Beveiliging 65 Personeel en organisatie 66

Huisstichtingen 70

Financieel verslag 78 Kort financieel verslag80 Raad van Toezicht 84

Annual Report 88 English Summary 90

Bijlagen 98

Colofon 161 inhoud

3 4 5 voorwoord

Het jaar 2007 geeft in Museum Boijmans wij ook de eerste stap in de ontwikkeling van Van Beuningen een stijging te zien van ons nieuwe collectiegebouw annex depot. vrijwel alles wat maar te meten is. Museum Boijmans Van Beuningen ontwik­ kelt zich dus als een gastvrij museum met Er wordt bijvoorbeeld een record geboekt bij een interessante programmering en ziet de het maken van tentoonstellingen in samen­ toekomst met optimisme tegemoet. werking met buitenlandse partners, zoals Vreemde dingen samen met het Victoria & Graag bedank ik van ganser harte en dit Albert Museum, het Guggenheim in Bilbao, mede namens alle medewerkers en de Erik van Lieshout in samenwerking met de Raad van Toezicht een ieder die ons in het Kunsthalle Basel en Trenton Doyle Hancock afgelopen jaar heeft gesteund, in de eerste met the Fruitmarket Gallery in Edinburgh. plaats de Gemeente Rotterdam, en mede Door De Collectie Eén, de nieuwe opstelling in staat heeft gesteld om te laten zien dat in het monumentale bouwdeel van architect in een groot museum, óók in een groot Van der Steur, is er meer eigen collectie museum, de kunst én de kunstgeschiedenis te zien, meer educatieve activiteit ook, die kunnen worden gevierd. wordt beloond door een fikse toename van het bezoek door kinderen en jongeren. We noteren ook een gestage stijging van het buitenlands bezoek. Er wordt meer wetenschappelijk onderzoek verricht. Door de structurele bijdrage van vijf ton per jaar van de BankGiro Loterij heeft het museum Sjarel Ex, directeur bovendien, in al zijn kennisgebieden, mooie, Museum Boijmans Van Beuningen beeldbepalende aankopen kunnen doen. Een van de pronkstukken is het schilderij Landschap met roze wolken uit 1928 van de surrealist Yves Tanguy, waarover elders meer. Het museum wordt tenslotte niet alleen goed bezocht, de publicaties van het museum vinden ook gretig aftrek, en het financiële resultaat is ondanks alle inhoudelijke gulzigheid, positief.

Voor een instelling die pas twee jaar zelfstandig is, met veel ambities en nog meer kansen, reden om te verlangen naar meer. Mooie tentoonstellingen en aankopen, maar dat niet alleen. In 2008 openen wij ons nieuwe entreegebied waarin naast een nieuw prentenkabinet, nieuwe educatieve voorzieningen en een grote nieuwe boek­ directie winkel zijn opgenomen. In 2008 verwachten

7 stafafdeling conservatoren

De conservatoren van Museum Boijmans te publiceren teksten. Hij wordt daarbij conservatoren 2007 Willems. Thimo te Duits is adviseur van Van Beuningen verrichten onderzoek geassisteerd door de sector Presentaties, de Mondriaan Stichting, ‘vetter’ op de Tefaf, naar de collectie, maken­ tentoonstel­ die tot december 2007 onder leiding stond In 2007 waren de volgende (gast)­ Maastricht, en de pAn Amsterdam en jurylid lingen en ­representeren het museum. De van sectorhoofd Rein Wolfs. Deze sector conservatoren in of voor Museum van de keramiekprijs in Faenza. ­conservatoren staan onder leiding van de is verantwoordelijk voor alle organisa­ Boijmans Van Beuningen werkzaam directeur van het museum en worden bij torische aspecten van een tentoonstelling en daarnaast ­verzorgden de directeur Albert Elen, senior conservator het uitoefenen van hun werkzaamheden – van budgetbeheer tot en met technische en de sectorhoofden de volgende tekeningen en prenten ondersteund door de sector Collectie en realisatie. De sector kent onder andere drie ­inhoudelijke projecten: Albert Elen vervolgt zijn werk aan de onderzoek en de sector Presentaties. projectleiders en een technische dienst, bestandscatalogus van tekeningen van die samen met de conservator en de Peter van der Coelen, conservator Italiaanse meesters in bezit van Museum Het aan de collectie gerelateerde werk ­afdeling Educatie en ­publieksbegeleiding prenten en tekeningen Boijmans Van Beuningen. Daarnaast initi­ bestaat onder meer uit het verrichten van en stafafdeling Marketing en communicatie Peter van der Coelen heeft samen met eert hij verscheidene aankopen ­waaronder wetenschappelijk onderzoek, het doen van werkt aan de realisatie van het programma, gastconservator Anouk Janssen de een tekening van Joannes Stradanus uit restauratievoorstellen en het begeleiden waarbij zonodig vertegenwoordigers van de tentoonstelling Grijsaards in Zwart Wit c. 1600-1605 voorstellende Odysseus en van restauraties, het formuleren van sectoren Bedrijfsvoering (gespecialiseerd gemaakt, inclusief de begeleidende gids. de cycloop Polyphemus, waarover hij ook aan­koopvoorstellen en aankoopplannen, in beveiliging en gebouwen) en Collectie en Hij is ­verantwoordelijk voor de aankoop publiceert in de gelegenheidsbundel In Arte evenals het schrijven van bestandscatalogi onderzoek worden geraadpleegd. van en het onderzoek naar een prent Venustas, Studies of Drawings in Honour en bijdragen voor de Boijmans Studies. van Robert Peril van de stamboom van of Teréz Gerszi, Budapest 2007. Een andere Presentaties van de eigen collectie Karel V. Hij ontwikkelt het concept voor aanwinst die op zijn voorstel plaatsvindt, is worden door de ­conservatoren samen­ de Erasmustentoonstelling en werkt die van een tekening van Maerten de Vos gesteld. De sector Collectie en onderzoek vervolgens aan de voorbereiding van uit 1582, voorstellende Ezra en de engel ondersteunt de conservatoren bij deze deze­ ­tentoonstelling over Erasmus en de Uriël op de berg Sion. Albert Elen draagt werkzaamheden. De sector staat onder kunst van zijn tijd, die in november 2008 zorg voor de wisselende presentaties van leiding van sector­­hoofd Jonieke van Es. in Museum Boijmans Van Beuningen tekeningen uit de eigen verzameling in De Zij is organisatorisch, qua budgettering opent. Peter van der Coelen maakt deel Collectie Eén. Hij heeft zitting in de redactie­ en ook inhoudelijk verantwoordelijk voor uit van de redactie van de Kroniek van commissie van de Boijmans Studies en het behoud en beheer van de collectie het Rembrandthuis. Hij publiceerde is mede verantwoordelijk voor de eerste en het wetenschappelijk ­onderzoek in over Rembrandt als etser en leverde een publicatie in deze reeks, over de collectie relatie tot de collectie. De ­medewerkers bijdrage aan de publicatie Lay Bibles in Ploos Van Amstel Knoef. Tevens treedt hij van de sector zijn ­gespecialiseerd in Europe 1450-1800, Leuven 2007. op als adviseur van de Mondriaan Stichting, depotbeheer, ­kunsttransporten en het als lid van de commissie kunsthistorisch coördineren en begeleiden van bruiklenen, Thimo te Duits, conservator design onderzoek. inventarisatie en registratie, restauratie, Thimo te Duits is samen met stilist Maarten actieve en passieve conservering, en Spruyt ­eindverantwoordelijk voor de inrich­ Jonieke van Es, sectorhoofd bibliotheekwerkzaamheden. ting van de collectie in De Collectie Eén. collectie en onderzoek Op het terrein van presentaties doen de Hij werkt in samenwerking met het Victoria Jonieke van Es maakt deel uit van conservatoren voorstellen voor exposities. & Albert Museum in Londen aan de de ­projectgroep die De Collectie Eén Zij maken deel uit van de projectgroepen ­catalogus en de ­tentoonstelling Vreemde voor­bereiden verzorgt daarnaast de die in het museum verantwoordelijk zijn Dingen. Hij is daarnaast betrokken bij de ­tentoonstelling Dora Dolz ¿Adónde vas?. voor de realisatie van een tentoonstelling. nieuwe opzet van de prijsvraag en tentoon­ Zij heeft zitting in de redactiecommissie De conservator ontwikkelt het concept voor stelling rondom de Rotterdam Designprijs van de Boijmans Studies en voert de een tentoonstelling en is verantwoordelijk en bij de acquisitie van particuliere collecties ­eindredactie over de eerste twee uitgaven voor de kwaliteit van de catalogus en daarin op het gebied van design als de Collectie in deze reeks. Ze begeleidt ontwerpster

8 9 Marieke van Diemen bij de voorbereidingen ­laatmiddeleeuwse sgraffitoschotels. Zij Guido Jansen, toegevoegd voorbereiding van de restauratie van het voor een nieuwe expositieruimte en een werkt aan de voorbereiding van de tentoon­ onderzoeker oude kunst schilderij De drie Maria’s bij het graf van Jan nieuw depot voor de collectie tekeningen stelling Sgraffito, die eind 2008 parallel Guido Jansen is tot 1 januari 2006 ­sector­-­ van Eyck. Samen met collega Jeroen Giltaij en prenten. Ze schrijft de tekst voor een aan de tentoonstelling over Erasmus, hoofd Collecties en heeft daarna, op eigen werkt hij gedurende 2007 aan de tentoonstel­ Duitstalige ­catalogus bij twee tentoon­ waarvan zij tevens co-conservator is, verzoek, een aanstelling van acht uur per ling Vroege Hollanders. Friso Lammertse is stellingen van de graficus en tekenaar op het programma staat. week aanvaard voor de periode van vijf jaar. lid van de Redactieraad Museumtijdschrift, Samuel Jessurun de Mesquita (Reutlingen Hij houdt zich in het kader hiervan bezig met lid van adviescommissie Mondriaan Stichting 2007/Kleef 2008). Daarnaast verschijnen Jeroen Giltaij, senior conservator onderzoek naar onder andere de collectie betreffende de aankoop Jan Lievens, twee bijdragen van haar hand in de publi­ oude schilder- en beeldhouwkunst achttiende-eeuwse schilderkunst. Lakenhal te Leiden en Jacob van Ruisdael, catie Kunst is keuze (Zwolle 2007). Jeroen Giltaij heeft zich met name bezig Daarnaast initieert en begeleidt hij het Amsterdams Historisch Museum. Publicaties ­gehouden met de restauratie van het onderzoek van Marius van Dam naar de verschijnen van zijn hand in de Groene Sjarel Ex, directeur schil­derij Man met rode muts, afkomstig collectie ­tekeningen in de collectie Ploos Amsterdammer en Kunstschrift. Sjarel Ex is conservator van de ­tentoon­- uit het atelier van Rembrandt, en met het van Amstel Knoef. stelling over Kurt Schwitters en de avant- onderzoek en de presentatie van een werk Patricia Pulles, stadsconservator garde, ­waarvoor hij een bijdrage levert aan uit de collectie van Museum Boijmans dat Annemartine van Kesteren, beeldende kunst de ­catalogus, en samen met het Sprengel na (natuur)wetenschappelijk onderzoek stadsconservator design Patricia Pulles is als stadconservator, Museum in Hannover de selectie van de van de Rijksuniversiteit Groningen en het Annemartine van Kesteren is als stads­ met een aanstelling van twintig uur voor werken bepaalt. De opzet en educatieve Metropolitan Museum wordt ­toegeschreven conservator, met name op het gebied een periode van drie jaar, onder meer begeleiding van de tentoonstelling van Kurt aan Fra Angelico. Samen met conservator van design, voor twintig uur per week ­verantwoordelijk voor het filmprogramma Schwitters in Rotterdam verzorgt hij samen Friso Lammertse, werkt hij aan ­tentoonstelling gedurende drie jaar aan Museum Boijmans van Museum Boijmans Van Beuningen. met Els Hoek. Hij initieert in het programma en catalogus van de expositie Vroege Van Beuningen verbonden. Zij werkt Hierin wordt aan kunstenaars uit Rotterdam van 2007 de tentoonstellingen van Joost Hollanders, die begin 2008 is geopend. aan de voorbereiding van een publicatie de gelegenheid geboden een keus te maken Conijn, Trenton Doyle Hancock, Andreas over duurzaam design in het vervoer en uit de rijke collectie bewegend beeld van het Slominski en Dora Dolz, in samenwerking Jaap Guldemond, senior conservator het grensgebied van kunst en vorm. Aan museum en deze te presenteren in de aula. met respectievelijk Rein Wolfs, Patricia moderne en hedendaagse kunst deze publicatie wordt een tentoonstelling Patricia Pulles realiseert de tentoonstel­ Pulles, Rein Wolfs en Jonieke van Es, Jaap Guldemond verzorgt in samenwerking verbonden. Annemartine van Kesteren is ling Wimby! Zes jaar Wimby Hoogvliet, die als conservator bij deze programma- met het IFFR de presentatie van Knut als artistiek leider ­verantwoordelijk voor in ­samenwerking met Sjarel Ex de ten­ ­onderdelen optreden. Sjarel Ex is verant­ Åsdam en hij werkt aan de tentoonstellingen de tentoonstelling en publicatie van de toonstelling van Trenton Doyle Hancock woordelijk voor alle aankopen. Onder de van Roy Villevoy en Yayoi Kusama, die in Designprijs Rotterdam. Daarnaast begeleidt en de ­tentoonstelling Exchaning Roles, stafafdeling van Ex valt ook de uitgeverij 2008 geprogrammeerd staan. Daarnaast zij het Rotterdamse ontwerpcollectief Alternative Platforms from Rotterdam in van het museum. bereidt hij de expositie Brasil Brasil voor, de Haunting Dogs bij de voorbereiding Careof te Milaan. Ook is zij verantwoordelijk in samenwerking met stadsconservator van de ­boekwinkel, het ­mediacafé, de voor de tentoonstellingen van Woody van Alexandra Gaba-Van Dongen, Bregje van Woensel, voor de grote Brazilië- ­ontvangstbalie en de ­garderobe in het Amen en Enclosures van Paul van der conservator pre-industriële vormgeving manifestatie die de Kunsthal Rotterdam, het nieuw te ontwikkelen entreegebied van Eerden. Op haar initiatief worden onder Alexandra Gaba-Van Dongen is verant­ Fotomuseum, het NAi en Museum Boijmans het ­museum, dat eind september 2008 in meer een serie tekeningen van Ronald woordelijk voor de nieuwe presentatie van Van Beuningen in 2009 hebben geprogram­ gebruik wordt genomen. Zie ook bijlage C. Cornelissen en Paul van der Eerden aan de collectie Van Beuningen-de Vriese in het meerd. Jaap Guldemond selecteert in de de collectie van het museum toegevoegd. Henketpaviljoen en co-conservator van de tentoonstelling van Joost Conijn vier werken Friso Lammertse, conservator Zie ook bijlage C. tentoonstelling Vroege Hollanders die in die zijn aangekocht voor de collectie van oude kunst februari 2008 opent. Zij dient ­verscheidene het museum en het museum koopt op zijn Friso Lammertse heeft zich bezig gehouden Mienke Simon Thomas, senior aankoopvoorstellen in, waaronder die initiatief werk van Victor Man en Melvin Moti. met nader onderzoek in het verlengde van ­conser­vator kunst en vormgeving voor een Japanse imitatie van een Jaap Guldemond heeft zitting in de redactie­ de restauratie van het schilderij De heilige Mienke Simon Thomas bereidt een Europese baardmankruik en een groep commissie van de Boijmans Studies. Hieronymus van Antonius Van Dijck en de ­tentoonstelling voor van Johan Thorn

10 11 mijn moment van 2007 #1

Prikker, welke in 2009/10 in Rotterdam en van de kunstenaarsgroep SUPERFLEX, in Düsseldorf te zien zal zijn. Zij initieert en Desniansky Raion van Cyprien Gaillard en ­begeleidt de aankoop van een ­monumentaal Wait to Wait van Andro Wekua, evenals een schoorsteenstuk van G.W. Dijsselhof. schenking van een werk van Urs Fischer. Daarnaast werkt ze aan een Engelstalige publicatie voor Reaktion Books in Londen Marja Bosma, gastconservator over Nederlandse kunstnijverheid en design Marja Bosma is in 2007 twee dagen in de in de twintigste eeuw die ook bij uitgeverij week gedetacheerd vanuit het Centraal 010 zal verschijnen onder de titel Goed Museum in verband met de voorbereiding in Vorm. Honderd jaar ontwerpen in van de catalogus en tentoonstelling over Nederland. Ter gelegenheid hiervan wordt Charley Toorop, die vanaf september 2008 in de zomer van 2008 een tentoonstelling in Museum Boijmans Van Beuningen en van objecten uit de collectie in Museum vervolgens in het Musée d’Art moderne de Boijmans Van Beuningen gepresenteerd. la Ville de Paris te zien is. Mienke Simon Thomas heeft zitting in de redactiecommissie van de Boijmans Studies. Zij is lid van de adviesraad van de Vereniging Rembrandt.

Bregje van Woensel, stadsconservator Maerten de Vos, Ezra en Engel op berg Sion , 1582, zwart krijt, pen bruine inkt, gewassen in bruin, doorgegriffeld, 190 x 292 mm beeldende kunst Bregje van Woensel start in het museum Een bijzondere aanwinst Het betreft de voortekening voor de in 1585 met wisselende presentaties van de Op het gebied van de grafische kunsten uitgegeven prent, een kopergravure uit een Stadscollectie en een studium generale­ (tekeningen en prenten) wordt de collectie reeks van vier voorstellingen uit het apo­ programma waarin wordt gesproken van Museum Boijmans Van Beuningen criefe bijbelboek Ezra, die compleet in de over onderwerpen als de complexiteit en regelmatig met nieuwe, meestal ­bijzondere museumcollectie aanwezig is. De aanwinst culturele diversiteit. Naast verscheidene aanwinsten verrijkt. Dit gebeurt door past niet alleen perfect in de ­deelcollectie evenementen in de stad maakt ze een aankopen of door schenkingen, soms door 15de- en 16de-eeuwse Nederlandse teken­ tentoonstelling over ‘kunstenaars van de een combinatie van beide. Zo wordt in juli kunst, een van de voornaamste in de wereld, traditionele media’ onder de titel Soakers 2007 op een veiling bij Sotheby’s in Londen maar sluit ook nauw aan bij de smaak en de en ze start samen net Jaap Guldemond een tekening van de Zuid-Nederlandse belangstelling van de ­schenkster en wijlen voorbereidingen voor het project Brasil ­kunstenaar Maarten de Vos uit 1582 haar echtgenoot. Brasil. Daarnaast is Bregje van Woensel verworven als schenking van Dr. Noortje De aankoop op de veiling, waar het ongewis commissielid van de Vleeshal in Middelburg de Roy van Zuydewijn, weduwe van mijn in is of een desideratum binnen de intern en doceert ze aan de Koninklijke Academie 2005 overleden voorganger drs. A.W.F.M afgesproken biedlimiet word afgehamerd, van Beeldende Kunsten in Den Haag. (Bram) Meij. Het voorgaande jaar heeft is meestal extra spannend temeer omdat ik Zie ook bijlage C. zij al een aantal tekeningen en prenten altijd zelf bied, dus zonder tussenpersoon aan het museum geschonken te zijner en zichtbaar als vertegenwoordiger van Rein Wolfs, sectorhoofd presentaties ­nagedachtenis (zie jaarverslag 2006). De het museum, althans voor de aanwezige Rein Wolfs is projectleider van De Collectie tekening, uitgevoerd in pen in bruine inkt, ­vakgenoten. Voor de veiling wordt op ­ Eén en realiseerde daarnaast de tentoon­ stelt voor de profeet Ezra en de aartsengel de kijkdag het begeerde kunstwerk goed stellingen Andreas Slominski en Vreemde Uriël op de berg Sion. bekeken. Soms wordt ter plekke met Dingen. Hij initieert de aankopen Copy Right een vertrouwde collega overlegd, in dit

12 13 mijn moment van 2007 #2 geval met Prof.dr. Egbert Haverkamp authentiek is en dus kan daags erna op Begemann uit New York, die van 1950 tot de veiling worden geboden, met succes. 1959 ­conservator tekeningen in Museum In het derde kwartaal van 2007 is de­ Boijmans Van Beuningen is geweest. De ­tekening aan het publiek gepresenteerd stilistische beoordeling is al in Rotterdam in de vier wandvitrines in zaal 2 van De gedaan op basis van de afbeelding in de Collectie Eén, samen met de bijhorende catalogus en literatuur. Bovendien is de prent, de drie andere prenten uit de tekening gesigneerd en gedateerd. Maar ­Ezra-reeks, en de drie tekeningen van voor twee aspecten moet een tekening uit Maarten de Vos die zich al sinds het begin de lijst en in de hand worden onderzocht. in de museumcollectie bevinden. Een Dit om vast te stellen of het in dit geval bijzondere aanwinst dus en een passende, inderdaad een voortekening voor de prent blijvende herinnering aan Bram Meij die het is, hetgeen klopte, want de tekening is op prentenkabinet van Museum Boijmans Van

de contouren ‘doorgegriffeld’. Dit wordt Beuningen 31 jaar lang (1972-2003) onder Steurgebouw, der Van zaaloverzicht Eén, Collectie De foto Bob Goedewaagen gedaan met een stompe metalen pen zijn hoede heeft gehad. om de voorstelling over te brengen op de Albert Elen, senior conservator tekeningen en prenten Opening De Collectie Eén ontwrichte indruk maakt, ook al omdat de koperplaat zodat een graveur deze met de Voor mijzelf valt het hoogtepunt van 2007 markante toegangspartij van het museum – burijn in het koper kan graveren. Het is vaak vroeg in het jaar, en wel op zaterdag 20 onder de toren, met zijn betonnen bordes moeilijk te zien en daarom wordt het blad januari, als voor het eerst sinds lange tijd en de zware bronzen draaideur – gesloten bekeken met strijklicht om het reliëf beter de statige toegangsdeuren van het Van der is, waardoor de ooit centraal bedoelde hal zichtbaar te maken. De tekening en de prent Steurgebouw weer worden opengesteld voor in het verdomhoekje ligt. zijn spiegelbeeldig en de voorstellingen regulier bezoek. De eerste bezoeker die Des te feestelijker is de opening van De hebben precies dezelfde afmetingen. De ochtend is de burgemeester van Rotterdam, Collectie Eén, een collectiepresentatie die tweede reden waarom de tekening in de Ivo Opstelten, die in een hal vol mensen een de bezoekers niet alleen een grote rijkdom hand bekeken moet worden, is de analyse glanzend groen lint met een grote schaar aan kunst en voorwerpen biedt, maar waar van het papier. Al het papier van voor 1850 doorknipt en daarmee de nieuwe presentatie men ook veel te weten kan komen: de is handgeschept lompenpapier waarin van de eigen collectie, De Collectie Eén af­deling educatie maakte een brochure – met tegenlicht het lijnenpatroon van het getiteld, officieel voor geopend verklaart. gratis voor elke bezoeker! – die informatie schepraam (een zeef) zichtbaar is. Soms Het is voor mij, voor de eerste keer sinds ik geeft over een aantal belangrijke verza­ is ook het watermerk zichtbaar, of een deel er werk, dat ik mijn favoriete deel van het mu­ melaars die hun werken aan het museum daarvan. In de tekening was inderdaad het seum zie zoals het ooit bedoeld is: de klas­ toevertrouwen, schreef zaalteksten en watermerk aanwezig, een kleine Franse lelie sieke zalen en intieme kabinetten ingericht titelkaartjes waarin de werken nader worden met initialen CR. Om te controleren of dat met een brede selectie topstukken in eigen belicht, en verzorgde audioguides en talloze type watermerk qua datering overeenkomt bezit, vanaf de vijftiende tot ver in de twintig­ rondleidingen voor jong en oud. met de tijd waarin de tekening is gemaakt ste eeuw. Als ik in 2006 bij het museum ga Een rijke en gevarieerde verzameling als (1582), staan handboeken ter beschikking, werken, worden in het Van der Steurgebouw die van Museum Boijmans Van Beuningen zoals die van Briquet (1883). Omdat die bij tentoonstellingen van minder kwetsbare kan op veel manieren voor het voetlicht het veilinghuis niet bij de hand zijn, loop ik objecten (video’s, stevige ­installaties) worden gebracht en dat zal de komende naar de kunsthandel Colnaghi’s verderop gehouden. Dat kan niet anders omdat de jaren ook gebeuren. De besprekingen voor in New Bond Street en zoek daar het type bouwwerkzaamheden aan de ­belendende de vervolgpresentaties – De Collectie Twee, watermerk op. Het blijkt voor te komen in parkeergarage in het Museumpark het oudste Drie, Vier, enzovoorts – zijn in volle gang. gedateerde documenten uit diezelfde tijd. deel van het museum op zijn grondvesten Ik verheug me op wat komen gaat. Dat is een extra bevestiging dat de tekening doen trillen. Het is onvermijdelijk maar wel Jonieke van Es, hoofd sector collectie en onderzoek jammer dat ‘Van der Steur’ in die tijd een wat

14 15 mijn moment van 2007 #3 mijn moment van 2007 #4

Over voldoening daardoor een extra glans. Bij Miscellanea Mijn moment gaat over de uitgave van het delineata heb ik dat ­allemaal voor het eerst boek Miscellanea delineata. Nederlandse ervaren. Bij de tweede publicatie uit de serie tekeningen 1780-1860 uit de collectie Ploos Boijmans Studies, getiteld Uit het goede van Amstel Knoef. Dit was de eerste publi­ hout gesneden.­ Middeleeuwse beelden catie waarvan ik de productie heb begeleid, uit de collectie Schoufour-Martin was het én die tevens als eerste is uitgebracht in ­maakproces er na die eerste ervaring niet de nieuwe serie Boijmans Studies, een minder enerverend om. reeks wetenschappelijke publicaties over Karina Zwetsloot, secretaresse sector de eigen collectie van Museum Boijmans collectie en onderzoek Van Beuningen. De begeleiding van een wetenschap­ pelijke publicatie is een proces dat grote zorgvuldigheid vereist. De teksten van verschillende auteurs moeten worden nagelopen op taal- en stijlfouten, eventuele feitelijke onjuistheden en dergelijke. Dat vergt veel overleg tussen de tekstredacteur en de ­auteurs, waarbij ik als tussenpersoon fungeer. Daarnaast is er een kritische groep

meelezers en hun op- en aanmerkingen Paul van der Eerden, Zonder titel, 1997, potlood en kleurpotlood, 21 x 29,7 cm, collectie Joke Becu, Rotterdam worden aan de auteurs voorgelegd en zo mogelijk verwerkt. Als er verzamelaars Paul van der Eerden het tekenvlak en waar komt deze beslissing bij betrokken zijn, worden ook die bij de In de jaren na mijn studie ­kunstgeschiedenis, uit voort? Van der Eerdens studie naar publicatie betrokken, bijvoorbeeld simpel­ waarbij ik me heb gespecialiseerd in oude de collectie ­resulteert in een bijzondere weg omdat het onderzoek door de specialist kunst, richt ik me langzaamaan op het ­kunstenaarstentoonstelling die mij op i.c. auteur bij hen thuis plaatsvindt. Voor werken aan projecten met levende, heden­ een andere manier leert kijken. Ik vind deze serie publicaties, waarin onderzoeken daagse kunstenaars. In plaats van bronnen het mooi om te zien hoe een kunstenaar naar de eigen collectie worden uitgegeven, te moeten lezen om schilderijen van de een brug kan slaan tussen oude kunst en

­moeten de werken meestal eerst nog Nederlandse delineata. Miscellanea Studies: Boijmans publicatie eerste Cover ­ tekeningen 1780 - 1860 uit de collectie Ploos van Amstel Knoef in Museum Boijmans Dam van Marius Rotterdam/ Beuningen, Van Hollandse meesters te kunnen begrijpen, het publiek. Temeer daar Paul van der ­gefotografeerd. Spanning is er dan over kan ik met de kunstenaars praten over hun Eerden mensen graag rondleidt over de het resultaat. Als eenmaal teksten en werk. Toch behoud ik mijn interesse in oude tentoonstelling. Het museumpersoneel, de afbeeldingen zijn vastgesteld, volgt het kunst en vind ik het leuk om mijn liefde vrienden van het ­museum, galeriehouders, ontwerpproces. Tekst en beeld moeten ervoor te kunnen delen met de Rotterdamse groepen ­studenten van verschillende goed op elkaar aansluiten. Je kijkt naar kunstenaar Paul van der Eerden. Ik nodig ­kunstacademies: iedereen krijgt de collectie bladspiegel, leesbaarheid en dergelijke. hem uit een tentoonstelling samen te van het museum op een andere manier, Na de controle van de ­drukproeven is het stellen uit onze wereldberoemde collectie gepresenteerd en toegelicht door een een kwestie van vertrouwen in de drukker prenten en tekeningen. Hoewel we een kunstenaar in plaats van een conservator. en de binder, opdat ook die laatste fase ­overeenkomstige manier van kijken hebben, Hedendaagse kunst en oude kunst worden goed gaat. Op het moment dat het boek blijft mijn blik toch een zeer kunsthistorische zo binnen de context van het museum op dan wordt afgeleverd is de opluchting en en is die van hem die van een kunstenaar, een andere manier met elkaar in verband voldoening groot. Een proces dat lange tijd die kijkt naar de ­tekenkundige en technische gebracht. En getuige de reacties op een heeft geduurd ligt ineens in een compacte, aspecten van de werken. Waarom neemt zeer overtuigende! hanteerbare vorm voor je en het boek krijgt de kunstenaar een bepaalde beslissing in Patricia Pulles, stadsconservator

16 17 mijn moment van 2007 #5 mijn moment van 2007 #6 Burgemeester Opstelten opent De Collectie Eén, foto Kees Spruijt

Adrenaline het museum. Ik schuif langs een afzetlint Op 21 januari opent na een paar maanden en realiseer me net te laat waarom dat lint van hard werken De Collectie Eén. Niet er staat. De opening is een groot succes.

Entree tentoonstelling Vreemde dingen: Surrealisme en design, foto ANP alleen vormgever Maarten Spruyt en Na ­burgemeester Opstelten passeren vele een team van conservatoren, registrars, duizenden die dag de drempel naar onze De heer Ebbinge Wubben en over één klaar en wil weg; Coert Ebbinge technische dienst en anderen werken prachtige collectie. Men kijkt naar kunst mevrouw Hammacher Wubben is nog volop bezig en zegt: ‘Sorry, zich een slag in de rondte. Ook op het en licht, niet naar die ene voetafdruk in de Het mooiste moment van 2007? Ik ik blijf.’ Dus maar gesplitst, uiteindelijk gebied van huisvesting wordt een aantal verse coating. twijfel eerlijk gezegd nog. Er zijn zoveel om kwart voor drie komt de heer Ebbinge grote ingrepen gedaan: zolders worden Erik van Ginkel, zakelijk leider, prachtige momenten. Maar hoog op mijn Wubben aanzetten. Kroketten koud en leeggeruimd en glazen plafonds schoon­ plaatsvervangend directeur lijst staat de meeste recente rondgang Renilde Hammacher een tikkeltje bezorgd. geboend. Als ­decennialang aangekoekt met voormalig ­directeur J.C. Ebbinge Onverstoorbaar en met een glimlach neemt stof is weggepoetst, stroomt het daglicht Wubben en ­voormalig hoofdconservator hij het woord: ‘Die Vreemde Dingen tentoon­ ook via die plafonds weer naar binnen. In Renilde Hammacher, nu in leeftijd samen stelling, daar word ik zo blij van.’ het zalencircuit worden in de loop der jaren tegen de 185. Al is de leeftijd van Renilde Sjarel Ex, directeur aangebrachte ­wijzigingen teruggebracht tot Hammacher geheim. Zij zijn destijds de omloop zoals architect Van der Steur die begonnen met de surreële verzameling. ooit tekende. De toegang onder de toren, Zo’n bezoek verloopt via een vast patroon. die jarenlang gesloten was, wordt geres­ Om half twaalf verzamelen, dan samen door taureerd om de bezoeker weer de bijna de staande tentoonstelling tot uiterlijk half sacrale entree tot de collectie te bieden. En twee. Daarna tot drie uur bijpraten met twee op de laatste dag wordt een aantal vloeren kroketten brood in het Bilderberg Hotel. We van een nieuwe grijze coating voorzien. Het doen dat één à twee keer per jaar. Natuurlijk wordt nachtwerk maar alles is op tijd klaar. willen ze in ­november Vreemde Dingen zien Glimmend van trots en vol van adrenaline en de nieuwe Tanguy. Renilde is om kwart ren ik tegen middernacht nog een keer door

18 19 stafafdeling marketing en communicatie

De stafafdeling Marketing en communi­ Door het intensieve bruikleenverkeer krijgen Deze eerste actie op het gebied van cor- Parallel aan dit onderzoek krijgt het museum catie heeft in 2007 opnieuw ingezet op het overal ter wereld museumbezoekers delen porate branding van het museum lanceert de komende jaren maandelijks bezoek van vergroten en verbreden van het publieks­ van de Rotterdamse collectie te zien. In indirect ook de nieuwe huisstijl. Het bureau mystery shoppers. Deze ­‘professionele’ bereik voor het museum in het algemeen, 2007 verstrekt het museum 439 bruiklenen voor visuele communicatie, Thonik ontwerpt ­bezoekers brengen na afloop van hun en de tentoonstellingen en evenementen aan collega-musea wereldwijd. Het aantal de nieuwe huisstijl en geeft het museum een ­bezoek gedetailleerd verslag uit aan de in het bijzonder. Daarbij is het verwerven mensen dat de ‘Rotterdamse’ kunstwerken nieuw aanzien met een herkenbaar gevoel. hand van vragen over de entree, de publieks­ van financiële middelen uit verhuur en de elders ziet, is dan ook enorm. begeleiding, de beveiliging, het restaurant fondsen- en sponsorwerving nodig om Alleen al de tentoonstellingen waar Museum Publieksonderzoek en de museumwinkel. Er hebben in 2007 pas alle activiteiten mogelijk te maken. Boijmans Van Beuningen werken aan uit­ In 2007 is Museum Boijmans Van Beuningen twee bezoeken ­plaatsgevonden, dus het is leent in 2007 in de Tate Modern, het Victoria gestart met nieuw publieks-onderzoek. Het moeilijk hier al algemene ­conclusies aan te publiek & Albert Museum en de National Gallery doel is kennis te vergaren over de bezoekers verbinden. Tot onze ­tevredenheid kunnen we in Londen, het Prado en de Collectie en hun ervaringen, om vervolgens de kwali­ wel ­vaststellen dat deze bezoeken positieve Publieksbereik Thyssen in Madrid, trekken samen per teit te kunnen ­verbeteren. Het onderzoek rapporten opleveren, met een gemiddeld In het tweede jaar van zijn zelfstandig dag 60.000 bezoekers. Dat betekent dat valt in drie delen uiteen: een kwalitatief algemeen rapportcijfer van 7,5. bestaan verwelkomt Museum Boijmans alleen daar al 5,4 miljoen kunstliefhebbers onderzoek, een zogenaamd ‘mysterie­ Van Beuningen in overeenstemming met collectieonderdelen van Museum Boijmans shopper’-onderzoek (beide uitgevoerd door In het laatste kwartaal van 2007 is een de verwachtingen 187.000 ­kunstliefhebbers. Van Beuningen bewonderen in 2007. Deze TNS-NIPO) en een postcodeonderzoek. voorschot genomen op een onderzoek Dit is een stijging ten opzichte van het reizende kunstwerken zijn dan ook echte naar de herkomst van onze bezoekers. In ­voorgaande jaar met 5.000 bezoekers ambassadeurs van Rotterdam. In december begint een jaarlijks te herhalen 2008 wordt dit onderzoek voortgezet. De ­oftewel 3%. Een opvallend cijfer is het kwalitatief onderzoek om te achterhalen hoe post­codes worden ­gekoppeld aan demo­ bezoek door kinderen en scholieren dat Publiekswerving bezoekers Museum Boijmans Van Beuningen grafische gegevens over de betreffende verdubbelt naar 40.000, een teken dat de Alle activiteiten van het museum kunnen beleven. Twee groepen ­respondenten wijk om nog meer informatie beschikbaar extra inzet voor educatie loont. op veel aandacht in de media en van (frequente versus ­sporadische museum­ te krijgen. In januari opent het museum een tweede het publiek rekenen. Radio- en televisie­ bezoekers) bezoeken het museum en praten entree, zodat bezoekers de keus kunnen programma’s wijden regelmatig items aan daarna met elkaar over hun ­ervaringen. Deze Collectieve marketing hebben wat ze willen zien: De Collectie Eén het museum. De schrijvende pers publiceert groepsgesprekken zijn door de onderzoekers Museum Boijmans Van Beuningen is een of een tentoonstelling. Maar liefst 28% van in 2007 3.461 redactionele artikelen over geanalyseerd. van de spelers in het culturele veld en deelt de bezoekers komt dit jaar voor De Collectie aanwinsten, ontdekkingen en presentaties. Uit het onderzoek blijkt dat de respondenten zijn bezoekers met andere instellingen en Eén, waarvan 37% jongeren. De onstuitbare vraag naar digitale infor­ in beide groepen geen duidelijk beeld evenementen. Het museum werkt dan ook De postcoderegistratie aan de kassa laat matie, onder andere meetbaar door het hebben van (de vaste collectie van) het veelvuldig samen met verschillende partijen zien dat 33% van het publiek uit de regio almaar stijgend aantal bezoekers (233.000) museum, ook niet als ze het museum al ten behoeve van een goede collectieve Rotterdam afkomstig is, 55% afreist uit de van het virtuele museum www.boijmans.nl, eens bezochten. Een tijdelijke tentoonstel­ marketing. Rotterdamse organisaties als rest van Nederland en dat het museum 12% brengt het museum er toe om in het najaar ling is dan ook het voornaamste motief om Rotterdam Marketing, Rotterdam Festivals, in 2007 buitenlandse bezoekers ontvangt. te starten met een digitale nieuwsbrief die het museum te bezoeken. De frequente de Rotterdamse Museumnacht en collega- De gratis woensdag blijkt ook dit jaar weer goed wordt ontvangen. museumbezoeker ervaart de veelheid, instellingen kunnen ook in 2007 rekenen op een populaire dag. Gemiddeld trekt de gratis Een in het oogspringende campagne start diversiteit en complexiteit van het museum medewerking. Dit jaar beginnen twee nieuwe woensdag 10% meer bezoekers dan de in januari en loopt door tot het einde van en De Collectie Eén als verrassend en collectieve projecten: Holland Art Cities, overige dagen. 2007. Met een viertal affiches met stukken prikkelend. De minder ervaren bezoekers geïnitieerd door het Nederlands Bureau voor uit de collectie en de museumtram vestigt hebben behoefte aan meer begeleiding Toerisme en Congressen in opdracht van Niet iedereen realiseert zich dat het museum het museum landelijk de aandacht op de en een duidelijkere routing. de Ministeries van Buitenlandse Zaken en verder reikt dan zijn eigen standplaats. museale- en collectiekant van het museum. Onderwijs, Cultuur en Wetenschap om in

20 21 de jaren 2009-2011 extra cultuurtoeristen Cultuurfonds, de Mondriaan Stichting, BankGiro Loterij naar de vier grote steden te trekken, en Dienst Kunst en Cultuur van de Gemeente Museum Boijmans Van Beuningen is in 2007 het ARdam-overleg om de as Rotterdam- Rotterdam en de HGIS-Cultuurmiddelen voor het eerst één van de begunstigden van Amsterdam op cultureel vlak te bevorderen. (zie bijlage E). de BankGiro Loterij, de cultuurloterij van In beide nieuwe initiatieven speelt het Nederland. Het museum ontvangt jaarlijks museum een actieve rol. Succesvol Benefietgaladiner € 500.000,- om bijzondere kunstwerken te Museum Boijmans Van Beuningen slaagt er verwerven en de collectie te presenteren. Partners in het schilderij Paysage avec nuages roses De BankGiro Loterij steunt een groot aantal uit 1928 van Yves Tanguy te verwerven. De culturele instellingen dat zich inzet voor het Museum te huur aankoop van het werk is tot op het laatste behoud van cultureel erfgoed. Door mee Het museum beschikt over prachtige moment, eind september, ­onzeker. Enkele te spelen met de BankGiro Loterij maken zalen waar al vaak bijzondere gasten zijn grote fondsen dragen bij, maar dat is niet deelnemers kans op vele prijzen. De helft ­verwelkomd: leden van de Koninklijke voldoende om de aankoopsom van 1,1 van de opbrengst van de loterij gaat naar Familie, kunstenaars als Salvador Dalí miljoen bijeen te brengen. culturele organisaties. en Olafur Eliasson, verschillende minister- Op vrijdagavond 28 september 2007 presidenten, hoogwaardigheidsbekleders organiseert het museum daarom een In het eerste jaar als begunstigde heeft en natuurlijk de grote verzamelaars uit benefietgaladiner om de gewenste aankoop het museum het werk Paysage avec binnen- en buitenland. De zalen hebben dan te kunnen verwezenlijken. Particulieren nuages roses van de schilder Yves Tanguy ook een rijke geschiedenis. Vroeger dienden en bedrijven nemen dinertafels af waar­ ­verworven onder andere met de bijdrage Benefietgaladiner ‘Paysage avec nuages roses’, foto’s Fred Ernst de ruimtes als directie­kamer of bibliotheek, mee zij de financiering van de aanwinst van de BankGiro Loterij. Zie voor een nu zijn ze omgetoverd tot schitterende ­completeren. Het museum heeft Paysage beschrijving en de betekenis van het werk ontvangstruimtes. Het museum biedt de avec nuages roses kunnen verwerven van voor de collectie bij aanwinst #4. Naast het mogelijkheid verschillende ­evenementen een particulier uit Parijs door bemidde­ werk van Tanguy koopt het museum in 2007 in deze zalen te organiseren, wat in 2007 ling van de Amsterdamse kunstadviseur het prototype van de De Futuro. leidt tot 46 ontvangsten. De opbrengsten Matthijs Erdman. van de zaalverhuur komen ten goede van ­aanwinsten, tentoonstellings­projecten en Het enthousiasme bij particulieren, fondsen publicaties van het museum. en het bedrijfsleven om aan het benefietgala deel te nemen is groot. Het museum bedankt Sponsoring en fondsenwerving BankGiro Loterij, Vereniging Rembrandt, Zonder partners zijn aankopen, tentoon­ Mondriaan Stichting, VSBfonds, Stichting stellingen en publicaties niet mogelijk. In K.F. Hein Fonds, Elise Mathilde Fonds, G.Ph. totaal brengt het museum een budget van Verhagen Stichting, Stichting Dr. Hendrik alleen al enkele miljoenen euro’s extra Muller Vaderlands Fonds, Prins Bernhard bijeen bovenop de jaarlijks subsidie van Cultuurfonds Zuid-Holland, Breeman € 225.000 van de Gemeente Rotterdam Talle Fonds, Stichting Rozenhof, Unilever, voor aankopen. Voor de inhoudelijke doel­ Rabobank, Houthoff Buruma, Kraaijvanger stellingen ontvangt het museum gelden van Urbis, de heer F.J. Visser, prof. dr. L. Winkel, de BankGiro Loterij, de Turing Foundation Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, en een charitatieve instelling die voorlopig AON Nederland, D. Berghout BV, familie Van anoniem wenst te blijven. Tentoonstellingen Beuningen, Com*wonen, HAL Investments, worden mede mogelijk gemaakt door het­ ToornendPartners, Stichting Verzameling van H+F Mecenaat, VSBfonds, Prins Bernhard Wijngaarden-Boot en de heer T. Zeegers.

22 23 nieuwe huisstijl voor museum boijmans museum

boijmans van beuningen beuningen van

Op 20 januari 2007 lanceert Museum nen worden geweven, steken af tegen het Boijmans Van Beuningen een nieuwe stabiele museumlogo dat in de standaard & & ­huisstijl ontworpen door het bureau voor letter SchulbuchNord is gezet. In iedere & visuele communicatie Thonik. Deze levert toepassing wordt een klein theaterstuk dit jaar meteen twee nominaties op: voor ­opgevoerd: een podium voor wat het & & & de Nederlandse Designprijzen en de museum onder de aandacht brengt. IMCA Award, een internationale prijs voor museumcommunicatie. De consequente toepassing van dit ver­

museum van anderlijke beeld laat zien dat alles wat het boijmans beuningen Visuele breuk museum doet een inhoudelijke samenhang Vereenvoudiging en standaardisatie hebben heeft. Het vormt een bont tapijt zonder www.boijmans.nl lang de communicatievormgeving in de herhaling van steeds dezelfde elementen, Nederlandse kunstwereld bepaald. De maar door een aaneenrijging van patronen. systeemtypografie van Wim Crouwel was daarbij leidend. Thonik is met die traditie Branding en identiteit een spel aangegaan die tot een breuk met Een sterke huisstijl roept soms ook & & die historie heeft geleid. In 2005 ontwerpt weerstand op. Het museum zou tegen & Thonik voor het museum Marta Herford een ­commerciële communicatiestrategie & & & museum van van Jan Hoet in Duitsland al een com­ aanleunen. Wie dat denkt, moetboijmans beseffenbeuningen municatiestijl die architectuur en typografie dat een wisselwerking tussen corporate museum van samensmelt. Bovendien is het alfabet dat communication en commerciële communi­ boijmans beuningen Thonik maakt een vertaling in kleur en vorm catie voor beide ontwerpstijlen vruchtbaar museum van museum van boijmans beuningen van de drie onderdelen van dat museum. is gebleken. De onveranderlijkheid die een boijmans beuningen Voor Museum Boijmans Van Beuningen brand in de vormgeving nastreeft, bestaat gaat Thonik nog verder: geen vereen­ in het geval van het museum niet. Daar telt

voudigd systeem meer, maar complexe enkel de kwaliteit die wordt nagestreefd en museum van boijmans beuningen Te zien in De Collectie Eén www.boijmans.nl veranderlijkheid. die kan vele gedaantes aannemen, de kunst Te zien in De Collectie Eén www.boijmans.nl en vormgeving eigen. De nieuwe huisstijl Het oude in het nieuwe van Museum Boijmans Van Beuningen past Thonik gebruikt verassend genoeg de bij het zelfbeeld en de ambitie als perfor­ oorspronkelijke letter van de vorige huisstijl ming institute: zijn identiteit wordt gevormd van de hand van Mevis en Van Deursen: door de totaliteit van zijn prestaties. de Mexcellent ontworpen door Lance

Wyman voor de Olympische Spelen in Samenvatting van een uitgebreider artikel van museum van boijmans beuningen 1968. Die letter is een kind van zijn tijd: Hugues C. Boekraad, ontwerpcriticus de undergroundstijl, symbolische tekens museum van museum van uit de Indiaanse cultuur en inpassing in boijmans beuningen boijmans beuningen de systeemtypografie komen erin samen. Het oude wordt letterlijk met het nieuwe

verbonden. Thonik herstelt het ornamentele, van beuningen exotische en rijke aspect van de letter. De boijmans onvoorspelbare contouren die ermee kun­ museum Te zien in De Collectie Eén www.boijmans.nl Affichecampagne museumcollectie 2007, ontwerp Thonik

24 25 De sector Collectie en onderzoek is verantwoordelijk voor het behoud en beheer van de kunstwerken en objecten in Museum Boijmans Van Beuningen. Ook het verzorgen en begeleiden van bruiklenen aan derden behoort tot de kerntaken van de sector. Het interne restauratieatelier is ­gespecialiseerd in restauratie van werken op papier en heeft daarnaast een brede adviserende, controlerende en uitvoerende rol bij de presentatie en conservering van de kunstwerken in het algemeen. De sector draagt tevens zorg voor de registratie en ontsluiting van objecten in de collectie, zowel in feitelijke zin als in de vorm van het initiëren, aansturen en ondersteunen van onderzoek met betrekking tot de eigen verzameling of de geschiedenis van Museum Boijmans Van Beuningen. Ook de bibliotheek van het museum maakt deel uit van de sector. Deze is ­zowel verantwoordelijk voor het ­opbouwen van gespecialiseerde ­collectiepublicaties in relatie tot de verzamelingen van het museum, als voor de documentatie van de geschiedenis van Museum Boijmans Van Beuningen. Daarnaast fungeert de bibliotheek als een informatiecentrum voor bezoekers.

collectie en onderzoek

27 bijzondere activiteiten

De Collectie Eén en andere presentaties ­inzichten, veiligheids- en kwaliteitsnormen De eerste uitgave in de reeks verscheen in Op 20 januari 2007 werd de nieuwe pre­sen­ is ­ingericht. Daarnaast wordt een openbaar september 2007 onder de titel Miscellanea tatie van de eigen collectie in het Van der ­toegankelijke ruimte ontwikkeld waarin door delineata, Nederlandse tekeningen Steurgebouw geopend. Deze presentatie diverse, vaak wisselende, kleine presenta­ 1780-1860 uit de collectie Ploos van geeft een rijk en gevarieerd overzicht van ties een beeld kan worden gegeven van de Amstel Knoef. In deze publicatie wordt het de beeldende en ­toegepaste kunst van enorme rijkdom van de ongeveer 80.000 met steun van de Mondriaan Stichting door de vijftiende eeuw tot en met ­heden. prenten en tekeningen van het museum. Marius van Dam verrichte onderzoek naar In het paviljoen wordt een ­verzameling Bezoekers kunnen hier werken opvragen en een verzameling van ruim 4.500 tekeningen ­pre-industriële gebruiksvoorwerpen ­getoond, via een digitale presentatie eigen selecties gepresenteerd. De uitgave, waarvan ook merendeels behorend tot de ­collectie Van en voorkeuren aangeven. Het ontwerp voor een Engelse editie beschikbaar is, bevat een Beuningen-de Vriese, ­aangevuld met enkele het depot en de publieksruimten is van de cd waarin de gehele collectie is ontsloten. particuliere bruiklenen. hand van Marieke van Diemen. De nieuwe De publicatie is mogelijk gemaakt dankzij Aan de realisatie van De Collectie Eén wordt ruimten van het prentenkabinet worden in een bijdrage van het Fonds A.H. Martens door gehele museum en de sector Collectie 2008 gerealiseerd. van Sevenhoven. en ­onderzoek bijna een jaar intensief gewerkt. Ter voorbereiding van de presen­ Boijmans Studies tatie worden schilderijen en schilderijlijsten Met ingang van 2007 is het museum gestart gerestaureerd, objecten schoongemaakt en met de zogenaamde Boijmans Studies, een talloze records in het collectie-informatie­ reeks wetenschappelijke publicaties over systeem geactualiseerd en aangevuld. Ook de eigen collectie. Hiermee wordt de rijke aan een aantal interne tentoonstellingen traditie die het museum kent op het gebied levert de sector Collectie en onderzoek van ­publicaties over de eigen collectie nieuw een substantiële bijdrage, zowel in de ­leven ingeblazen. De reeks is bedoeld vorm van werken die hiervoor presentabel om een breed scala aan onder­zoeken worden gemaakt, als in de vorm van inzet te ­presenteren, die zowel op een enkel van mensen. Dit geldt in het bijzonder voor werk, op een ­deelcollectie, als op de eigen de tentoonstellingen Kurt Schwitters en de geschiedenis betrekking kunnen hebben. avant-garde en Vreemde dingen - surrea- Het kan gaan om een bestandscatalogus, lisme en design. Laatstgenoemde reizende een ­restauratieverslag, of een ­essayistische tentoonstelling bevat 21 werken uit eigen benadering van een onderwerp. Gemeen­ bezit, waaronder een aantal zeer kwetsbare schappelijke noemer is steeds (de collectie topwerken die zelden worden uitgeleend. van) Museum Boijmans Van Beuningen. Het doel van de uitgaven is het documenteren Prentenkabinet en toegankelijk maken van de eigen verza­ Eind 2006 wordt de gehele collectie teke­ melingen en de museumgeschiedenis door ningen en prenten gecontroleerd en intern middel van het ­publiceren van onderzoek. verplaatst van niveau -1 naar niveau 0. Ook Dit gebeurt op een toegankelijke, publieks­ de werken die bewaard worden in de werk­ vriendelijke wijze. De uitgaven worden bij ruimte van het prentenkabinet worden naar voorkeur gekoppeld aan een tentoonstelling elders verhuisd. Het jaar 2007 staat in het over het onderwerp van onderzoek. Naast teken van het ­ontwikkelen van plannen voor de eigen conservatoren, worden ook externe een nieuw prentenkabinet, waaronder een specialisten aangetrokken als onderzoeker nieuw depot dat volgens de meest recente en auteur.

28 29 aanwinsten

In 2007 worden de diverse verzamel- van de bruikleengever geschonken aan Aanwinsten: gebieden van het museum – oude kunst, de Nederlandse staat en komt daarmee Aantal aanwinsten: 390 moderne en hedendaagse kunst, prenten in openbaar bezit (Museum Boijmans Van (64 aankopen, 164 schenkingen, en tekeningen, toegepaste kunst en design Beuningen). 162 bruiklenen) – verrijkt dankzij aankopen, schenkingen De hedendaagse kunst wordt ­substantieel en bruiklenen (voor een overzicht van alle verrijkt dankzij een groot particulier Aanwinsten per verzamelgebied: werken, gerangschikt naar verzamelgebied, bruikleen met recente werken van onder Oude kunst: 6 (bruiklenen) zie bijlage D). De kostbaarste aankoop is anderen Paul McCarthy, Avner Ben-Gal, Moderne en hedendaagse kunst: 51 het al eerder genoemde schilderij Paysage Luc Tuymans, Rachel Harrison, John Bock, (21 aankopen, 6 schenkingen, avec nuages roses (1928) van de Franse Folkert de Jong en Charlotte Schleiffert. Het 24 bruiklenen) surrealistische schilder Yves Tanguy. Zie H+F Mecenaat c.q. de H+F Collectie geeft Prentenkabinet: 136 ook de paragraaf ‘Aanwinst #4’. Een andere werken in bruikleen van Andro Wekua en (40 tekeningen, 96 prenten) spectaculaire aankoop dit jaar is de ver­ Jeff Wall. Het museum verwerft daarnaast (14 aankopen, 98 schenkingen, werving met steun van de Stichting Lucas werken van Nam June Paik (aangekocht 24 bruiklenen) van Leyden van de Stamboom van Karel V door het Fonds Willem van Rede), Toegepaste kunst en design: 197 en het Habsburgse Huis (1536) van Robert Superflex, Cyprien Gaillard, Erik van (29 aankopen, 60 schenkingen, Peril. Deze met waterverf ingekleurde Lieshout, Ad de Jong, Joost Conijn en Jan 108 bruiklenen) houtsnede meet ruim zeven meter en zal van der Ploeg. prominent figureren in de grote tentoonstel­ Op het gebied van de toegepaste kunst ling Erasmus en zijn tijd die het museum in ­verwerft het museum onder andere het najaar van 2008 organiseert. een unieke monumentale spiegel van Daarnaast is de verzameling van het G.W. Dijsselhof van omstreeks 1900 en prentenkabinet uitgebreid dankzij diverse twee stoelen van recente datum van de aankopen en schenkingen. Op het gebied Rotterdamse ontwerper Richard Hutten. van de tekenkunst lopen deze uiteen van de Jaarlijkse schenkingen zijn er van de heer late zestiende eeuw tot heden: van Maerten A.L. den Blaauwen en van mevrouw de Vos en Stradanus tot Manu Baeyens C.H. Coolen-Kalkman, terwijl het museum en Ronald Cornelissen. De voormalig met mevrouw M.R.E. Willems een nieuwe galeriehouder Adriaan van Ravesteijn heeft schenkster van objecten op het terrein een grote groep tekeningen, grafiek en van de ­toegepaste kunst mag begroeten. schilderijen van Salvo in bruikleen gegeven, Tot slot neemt Museum Boijmans Van terwijl dankzij de Stichting Van Beuningen/ Beuningen een groep werken over van het Peterich-Fonds een monumentale teke­ Centraal Museum, waaronder het prototype ning (4,5 x 2,5 m!) van de jonge Duitse van De Futuro, een woning die in de jaren ­kunstenaar Peter Feiler is verworven. zestig van de twintigste eeuw is ontworpen Ter versterking van de collectie door de Finse architect Matti Suuronen. Dit Nederlandse kunst van de twintigste eeuw werk behoeft dringend restauratie; deze koopt het museum drie karakteristieke restauratie wordt mogelijk gemaakt dankzij werken van Pieter Ouborg aan, terwijl twee gelden van de BankGiro Loterij en zal in werken van Pyke Koch in bruikleen worden 2008-2009 worden gerealiseerd. gegeven. Het sedert 1989 als bruikleen in het museum aanwezige Zelfportret te Blaricum (1927-1934) wordt door de erven

30 31 uitgaande bruiklenen actieve en passieve conservering

In 2007 draagt Museum Boijmans Van Uitgaande bruiklenen, gerangschikt Het interne restauratieatelier verleent Op het terrein van de moderne kunst Beuningen wederom met kortdurende naar verzamelgebied: ­ondersteunende werkzaamheden bij worden schilderijen van Mark Rothko ­bruiklenen bij aan vele externe tentoon­ diverse tentoonstellingen, waaronder en Piero Manzoni gerestaureerd, evenals stellingen en andersoortige projecten. moderne kunst Kurt Schwitters en de avant-garde, twee bronzen beelden van Charles Despiau In totaal geeft het museum 439 werken nationaal 46 Andreas Slominski, Paul van der Eerden en Ossip Zadkine. in bruikleen voor 107 tentoonstellingen: internationaal 151 en Vreemde Dingen. Er wordt een begin 203 werken aan instellingen in Nederland, oude kunst gemaakt met de ­restauratie van de 139 236 aan ­buitenlandse instituten. nationaal 20 Duitse tekeningen van de Koenigs-collectie Werken in bezit van Museum Boijmans internationaal 32 die in 2004 vanuit Kiev naar Nederland Van Beuningen maken deel uit van een tekeningen en prenten zijn overgebracht en door de Nederlandse drietal grote tentoonstellingen die (mede) nationaal 68 staat in langdurig bruikleen zijn gegeven door het museum zijn georganiseerd en internationaal 41 aan Museum Boijmans Van Beuningen. in 2007 elders te zien zijn. Dit zijn Willem toegepaste kunst en design Daarnaast wordt een monumentale tekening Kalf (maart-juni in het Suermondt-Ludwig- nationaal 47 van Charlotte Schleiffert (als particulier Museum, Aken), Bas Jan Ader - Fall (april- internationaal 10 bruikleen ten behoeve van een tentoon­ mei in de Kunsthalle, Basel) en Surreal stadscollectie stelling in het museum aanwezig) na Things: Surrealism and Design (maart-juli in nationaal 16 restauratie geretourneerd aan de eigenaar. het Victoria & Albert Museum, Londen, en in internationaal 1 In de laatste maanden van 2007 is het 2008 in het Guggenheim Museum, Bilbao). bibliotheek ­atelier nauw betrokken bij de ontmanteling Daarnaast staat het museum werken af nationaal 4 van de werkplaats waar passe-partouts voor belangrijke presentaties als L’Angelico internationaal 1 worden gesneden en werken worden miniatore-pittore e pittore miniatore ingelijst. Deze werkzaamheden die onder (Museo di San Marco, Florence), Dürer totaal verantwoordelijkheid van het atlier worden and Cranach, Art and Humanism in nationaal 203 uitgevoerd, vinden thans plaats in een Renaissance Germany (Museo Thyssen- internationaal 236 nieuwe ruimte, eveneens ingericht in 2007. Bornemisza, Madrid), Joachim Patinir De belangrijkste en omvangrijkste restau­ (Museo Nacional del Prado, Madrid), ratie van een schilderij is die van het ooit Masterpieces of Seventeenth-Century aan Rembrandt toegeschreven portret Man Dutch Portrait Painting (National Gallery, met rode muts. Dit schilderij ondergaat een Londen en Mauritshuis, Den Haag), grondige restauratie waarbij veel van de Gilbert & George retrospective (Tate latere overschilderingen worden verwijderd. Modern, Londen en Haus der Kunst, Het werk wint hiermee aanmerkelijk aan München), Dalí & Film (Tate Modern, esthetische kwaliteit, maar de toeschrijving Londen), The Third Mind (Palais de aan Rembrandt blijft betwist. Vooralsnog Tokyo, Parijs), Het­ ­verboden rijk (Palais wordt aangenomen dat het om een werk van des Beaux-Arts, Brussel en The forbidden een getalenteerde schilder uit Rembrandts city, Beijing). directe omgeving gaat – een naam laat zich Het Museum Boijmans Van Beuningen tot op heden helaas niet aan het schilderij behoort tot de instellingen die bij de nood­ verbinden, ook niet na nader onderzoek lottige brand van het Armando Museum in het verlengde van deze restauratie, die in oktober 2007 een werk verliezen: de mede dankzij gelden van derden (Collectors ets Reiziger in het woud van Jacob van Group, PriceWaterhouseCoopers, Hiscox Ruisdael (17de eeuw). en Léons) mogelijk is gemaakt.

32 33 registratie en ontsluiting van de collectie bibliotheek

Collectieregistratie De bibliotheek beleeft in 2007 een goed Aanwinsten van de bibliotheek in 2007: In 2007 zijn 1237 nieuwe records aan­ jaar, waarin meer bezoekers de weg Bestandscatalogi musea: 188 gemaakt in de collectiedatabase TMS naar de bibliotheek weten te vinden dan Monografieën: 719 (The Museum System) en zijn 1300 in eerdere jaren. Tevens zijn de eerste Tentoonstellingscatalogi: 1677 ­afbeeldingen ­toegevoegd. Daarnaast aanzetten gedaan tot het transformeren (Laatstgenoemd cijfer is inclusief een ­aantal ­worden ten behoeve van de uitgave van van de bibliotheek tot een informatie- en omgewerkte tentoonstellings­catalogi dat de eerste Boijmans Studie, gewijd aan documentatiecentrum. De bibliotheek gaat nog niet eerder van een stamboeknummer de collectie van de Stichting Genootschap in de toekomst meer en meer functioneren was voorzien.) Cornelis Ploos van Amstel Knoef (zie als een plek waar iedereen met zijn of haar hiervoor) ruim 4.500 records in TMS vragen terecht kan, ongeacht of het nu Erratum: op p. 27 in het Jaarverslag over ­gecontroleerd, aangevuld en zonodig collectiegerelateerde vragen, archiefvragen 2006 is bij de aanwinst van het schilderij ­gewijzigd. Deze bestanden zijn gebruikt­ of bibliotheekvragen zijn. De tirannie der stalen helmen van Jan voor de database van deze ­collectie die bij Het aantal externe bezoekers dat de Verstegen abusievelijk vermeld dat de de publicatie op cd is uitgebracht (tweetalig). bibliotheek voor studiedoeleinden in 2007 ­schilder een neef zou zijn van Pyke Koch. bezoekt, bedraagt 762. In vergelijking met Deze informatie is onjuist: niet de schilder, Onderzoek door externen het vorige jaar betekent dit een stijging maar de man rechts op het schilderij, Joost Voor de tweede Boijmans Studie wordt door met ruim 40%. Met name de toeloop van Planten, was een volle neef van Pyke Koch. Marieke van Vlierden, gespecialiseerd in studenten kunstgeschiedenis uit zowel ­middeleeuwse sculptuur, onderzoek verricht Amsterdam, Leiden, Groningen en Utrecht naar de verzameling gepolychromeerde is verheugend. Ook doen veel studenten ­beelden die door het echtpaar Schoufour- van de Reinwardt Academie de museum­ Martin bijeen werd gebracht. Diana en Emile bibliotheek aan. Daarnaast zijn uiteraard Mertens continueren hun onderzoek naar talloze interne vragen behandeld. de collectie lepels van het museum, die in In 2007 worden schenkingen aan de het verlengde daarvan ook op juiste wijze bibliotheek ontvangen van onder anderen worden gedocumenteerd en bewaard in oud-directeur J.C. Ebbinge Wubben, de het depot. Daarnaast is sinds het najaar heer E. Böckling, de heer H. Oosterbaan van 2007 Willem van Traa werkzaam bij en mevrouw E. Wagemans. het museum. Hij houdt zich bezig met de beschrijving van de collectie glas.

34 35 aanwinst #1 aanwinst #2

Richard Hutten, Sexy Relaxy Wood, 2002 Gerrit Willem Dijsselhof, Schoorsteenstuk De vijf medaillons lijken voorstudies voor De collectie hedendaags design is in met aquarel, snijwerk en een spiegel, 1892 zijn beroemde titelvignetten uit 1893 voor 2007 aangevuld met twee stoelen van De collectie Nederlandse Nieuwe Kunst is de Nederlandse vertaling van Walter Cranes de Rotterdamse ontwerper Richard uitgebreid met een uniek schoorsteenstuk The Claims of Decorative Art in Kunst Hutten (1967). Het betreft een in metaal van G.W. Dijsselhof (1866-1924). Dit en samenleving. Maar ook vormen zij een en een in hout uitgevoerde versie van kunstwerk is niet alleen van hoge artistieke model voor de decoraties van de kamer de ­oorspronkelijk in kunststof gemaakte kwaliteit, het kan zelfs met enig recht een die Dijsselhof voor de Amsterdamse dokter Sexy Relaxy stoel. De stoel werd in 2000 sleutelstuk worden genoemd. Dijsselhof van Hoorn maakt in 1895-96. Dit nog vrijwel ­ontwikkeld voor de firma E&Y in Japan, maakt het in 1892 voor de werkkamer van volledige interieur is al sedert decennia als waar Hutten al jarenlang succesvol is. Klaas Groesbeek, directeur van boekhandel de Dijsselhofkamer in het Gemeentemuseum De fauteuil is gepresenteerd op een Scheltema & Holkema en kunsthandel Van in Den Haag te zien. ­tentoonstelling in Tokio met de titel Wisselingh, beide in Amsterdam. Groesbeek Mienke Simon Thomas, senior conservator toegepaste Sexy, Clean Relax. is in die jaren een van de belangrijkste kunst en vormgeving Het ontwerp kenmerkt een nieuwe fase stimulators van het vernieuwende werk in het werk van Richard Hutten. In 1991 van Gerrit Dijsselhof. studeerde hij af aan de Design Academy Dijsselhof speelt in het Amsterdamse in Eindhoven met een serie archetypische kunstleven van het laatste decennium van

houten meubelen, die hij afficheerde met , 2002, hout, Richard Hutten (1967), Goldsteen, ’s - Hertogenbosch, Stoel Sexy Relaxy Wood h 71,4 cm, b 56 d 73 cm de negentiende eeuw een cruciale rol. de slogan ‘no sign of design’. Deze Sexy Geïnspireerd door het religieus-culturele Relaxy-stoelen daarentegen hebben een ­gedachtegoed van de middeleeuwen maakt verschijningsvorm met een nadrukkelijke hij zijn werk ondergeschikt aan een grote, betekenis. Hoewel de veronderstelde relatie ­alles overheersende gemeenschaps­ met een beroemde pose van Sharon Stone gedachte. Hij en zijn collega’s willen niet in de filmBasic Instinct een fabel blijkt te langer unieke kunstwerken maken, maar zijn, is de ironische, opzettelijk goedkope stukken die zich als ‘toegepaste’ kunst of zelfs een beetje ordinaire, seksuele voegen in het interieur en de architectuur. ­connotatie van de stoel niet te missen. Dit nieuwe schoorsteenstuk is daarvan een De in aluminium en in hout uitgevoerde representatief voorbeeld. ­versies van de stoel zijn bewust in een In een verguld houten raamwerk bevindt limited­ edition van acht exemplaren zich een in inkt, potlood en aquarel gemaakt. Dit is een recente ontwikkeling in ­uitgevoerde grote voorstelling van vissen het hedendaagse Dutch Design. Werden in een fantasievol en volstrekt origineel aanvankelijk de producten van de jonge uitgewerkt onderwaterlandschap. Eronder vormgevers vaak noodgedwongen in is een lage spiegel aangebracht en boven kleine series vervaardigd, nu hebben de de aquarel bevinden zich vijf uitgespaarde ontwerpers een status verkregen die het cirkels met daarin in vlakreliëf in hout ge­ hen mogelijk maakt om de oplage vrijwillig sneden voorstellingen van zeedieren (zee­ laag – in dit geval acht stuks – te houden. paardjes, krabben, palingen, schollen en De grens tussen vormgeving en autonome een kreeft). Het schoorsteenstuk balanceert kunst wordt hiermee opnieuw versmald. door deze combinatie van onderdelen en

Mienke Simon Thomas, senior conservator toegepaste technieken op de overgang van vrije kunst Gerrit Willem Dijsselhof (1866 - 1924), Schoorsteenstuk, 1892, aquarel, snijwerk, spiegel, verguld hout, h. 250 cm kunst en vormgeving naar toegepaste interieurvormgeving.

36 37 aanwinst #3 aanwinst #4 Vragen omtrent het omgevallen huis , 1960, pen in Wim T. Schippers (1942). Vragen Oost - Indische en bruine inkt, grafiet, collage, vet krijt, witte dekverf, 245 x 490 mm

Wim T. Schippers, Vragen omtrent het plechtige woord ‘omtrent’, als vanwege het omgevallen huis, 1960 vallen: in Schippers’ werken – of het nu voor Dit is een vroeg werk van Wim T. Schippers televisie, theater of zijn beeldende werk is – (Groningen 1942): de tekening is 1960 wordt volop gevallen. gedateerd en ontstaat in de periode dat Zien we een omgevallen huis, en zo ja, hoe

Schippers een grafische opleiding volgt aan dan? En: als het omgevallen is, wat wordt Yves Tanguy (1900 - 1955), Paysage avec nuages roses , cm 76 x 92 doek, op olieverf 1928, het Instituut voor Kunstnijverheidsonderwijs daarmee dan aan de orde gesteld? Dit zijn (later Gerrit Rietveld Academie) in vragen die de kijker zich onvermijdelijk Yves Tanguy, Paysage avec nuages een vroeg werk, dat evenals andere schilde­ Amsterdam. stelt en waarop elke kijker weer een ander roses, 1928 rijen uit Tanguys eerste volwassen artistieke Op een blad van ongeveer A3-formaat antwoord zal veronderstellen. Beeld en titel In 2007 doet zich de unieke mogelijkheid fase een surrealistisch fantasielandschap tekenen zich in fijne zwarte penlijntjes, vullen elkaar aan: zij verklaren niet, zij lijken voor om een schilderij aan te kopen van verbeeldt met een hoge, ver weg gelegen grijze potloodvlakken en als collage enkele te duiden, maar ontkrachten tegelijkertijd surrealist van het eerste uur Yves Tanguy. horizon. Zijn voorstellingen worden veelal schots en scheve bouwsels af, die deels in iedere vaste betekenis. Schippers schaart Het werk, dat door de toenmalige eigenaar bevolkt met imaginaire wezens en organi­ doorsnede gezien zijn: links een bootachtige zich hiermee in de traditie van een van de aan het museum wordt aangeboden, kan sche vormen die door het beeld lijken te vorm, daarnaast een toren en rechts bene­ grote tekenaars van de twintigste eeuw: worden verworven dankzij steun van diverse zweven, zoals bij dit schilderij het geval is. den in het vlak een soort kamer met stoel Paul Klee. Ook Klee tekende niet geheel fondsen en ­financiële bijdragen van parti­ Maar het werk is ook uniek door de donkere en schouw, met links daaronder een klein te ­doorgronden voorstellingen en voorzag culieren. De in Frankrijk geboren Tanguy tonen, waardoor er een nachtelijke droom­ hokje dat wellicht een kelder is. Op en in de deze van poëtische titels. behoort in de jaren twintig en dertig van de achtige sfeer vanuit gaat. Met deze aankoop bouwsels bevinden zich amorfe vormen, die Jonieke van Es, hoofd sector collectie en onderzoek vorige eeuw tot de kring van schilders en is in de omvangrijke collectie surrealisten associaties oproepen met levende wezens, schrijvers rondom André Breton, waar ook nu ook de abstracte tak van het surrealisme maar niet nader te duiden zijn. kunstenaars als Dalí en Magritte zich in vertegenwoordigd. Het is een fascinerende tekening: door bewegen. Terwijl het museum van de twee Josien Beltman, freelance kunsthistorica, de wijze van lijnvoering en omdat de laatstgenoemden verschillende topstukken belast met het vooronderzoek van deze aankoop voorstelling niet helemaal te vatten is. Het bezit, ontbrakt tot voor kort een werk van intrigerende ervan wordt nog versterkt door Tanguy in de verzameling van Museum de mysterieuze titel. Het is een typische Boijmans Van Beuningen én in de Collectie ‘Schippers-titel’, zowel vanwege het Nederland. Paysage avec nuages roses is

38 39 aanwinst #5 aanwinst #6 Robert Peril, Stamboom van Karel V en het Habsburgse Huis , 1536, ingekleurd met waterverf, geplakt op linnen, ca. 725 x 47,5 cm (21 bladen van cm), 47,5 x 35 uitgerolde de bij tekeningen, en prenten conservator Coelen, der van Peter Dr. prent, foto Museum Boijmans Van Beuningen

Robert Peril, Stamboom van Karel V en geldsom die hij hem nog in hetzelfde jaar als het Habsburgse Huis, 1536 beloning toekent.Van de prent verschijnen Prenten als deze komen niet vaak op de in de loop der tijd versies in verschillende markt. Opvallend is natuurlijk het enorme talen. De door Museum Boijmans Van

Joost Conijn (1971), Vliegtuig , The Netherlands, Morocco, 2000, video, 29’ Joost Conijn (1971), C’est une Hek , The Netherlands, Morocco, 1997, video, 18’ 50’ video, 2007, Morocco, Joost Conijn (1971), Olland , Joost Conijn (1971), Auto op dak , The Netherlands, Amsterdam, 1996, video, 2,5’ formaat, waardoor het werk als rol moet Beuningen verworven versie, aangekocht worden bewaard. Bij het uitrollen ontvouwt met gelden van de Stichting Lucas van Joost Conijn, vier videowerken Tegelijkertijd houdt Conijn zich met de zich een stamboom van ruim zeven Leyden, is het enig bekende complete In het voorjaar van 2007 toont Museum wezenlijke vragen des levens bezig. Hoe te meter hoog. De ‘reuzenhoutsnede’, want exemplaar van de vroegste editie, met Boijmans Van Beuningen het nog kleine leven, welke keuzen kun je zelf maken, hoe zo ­worden ­dergelijke prenten met recht teksten in het Frans. oeuvre van Joost Conijn (1971). Het overleef je buiten de voor jou uitgedokterde genoemd, bestaat uit 21 bladen die aan Peter van der Coelen, conservator prenten bestaat vooral uit films of beter gezegd paden, buiten de ­alomtegenwoordige con­ elkaar zijn geplakt en op linnen bevestigd. en tekeningen ­documentaires die verslag doen van Conijns venties – en hoe doen anderen dat? Conijns De ­bijzondere inkleuring, met heldere tinten, bijzondere en uitdagende projecten. Een jongensachtige oeuvre toont uiteindelijk een stamt uit de tijd zelf. paar voorbeelden: het plaatsen van een door en door romantische inborst en plaatst De Antwerpse graficus Robert Peril (circa poort ­middenin een verder volledig lege zich in een traditie van kunstenaars als 1485 - na 1540; werkzaam in Antwerpen woestijn, die automatisch opent wanneer Bas Jan Ader, Jeroen Eisinga (beiden goed circa 1522-40) heeft de stamboom van een auto nadert; een poging om zelf een ­vertegenwoordigd in de collectie van het Karel V uitgebeeld, beginnend met de vliegtuig te bouwen en daar ook daad­ museum) en recentelijk iemand als Guido ­legendarische hertog Pharamond, die werkelijk mee te vliegen; een reis door van Werve. Het museum kocht vier video­ dan wordt gezien als de eerste koning der Oost-Europa met een Citroën DS waarvan werken van Conijn aan. Franken. Ter afsluiting is een voorstelling de motor zodanig is ­omgebouwd dat hij Jaap Guldemond, senior conservator moderne opgenomen van de kroning van Karel tot enkel op hout kan rijden; een fietstocht en hedendaagse kunst keizer, met aan weerszijden de zeven door het Marokkaanse Rifgebergte met ­keurvorsten die hem hebben gekozen. twee vrienden. Het zijn meer of minder Dergelijke ­afstammingsreeksen kunnen heroïsche pogingen om zelf de wereld te een zekere legitimiteit geven aan regerende ontdekken, weg van de gebaande paden en geslachten. Dat Karel V tevreden is over met een schijnbaar charmerende naïviteit. het werk van Peril blijkt uit een aanzienlijke

40 41 aanwinst #7 aanwinst #8 1603, 1603, - Anoniem Japan, baardmankruik, 18de eeuw, h. 26,5 cm, b. buik 16 Anoniem Nederland, Kandelaar, 1525 - 1575, aardewerk, glazuur, h. 14 cm, Ø 13,8 cm

Inspiratie en imitatie Frechen (Duitsland). De kruik is waarschijn­ In de nieuwe presentatiereeks van de lijk in Bizen of Tanba vervaardigd. Duitse ­collectie Van Beuningen-de Vriese die steengoed baardmankruiken komen als sinds het begin van 2007 in het paviljoen is handelswaar vanaf de 17de eeuw via de te zien, zijn enkele bijzondere aanwinsten Hollanders met de VOC in Japan terecht.

aan de opstelling toegevoegd. Een van Deze Japanse kopie is bijzonder omdat 1600 ca. Joannes van der Straet, genaamd Stradanus, Odysseus en de cycloop Polyphemus, pen en bruine inkt, gewassen in blauw, wit gehoogd, 201 x 276 mm de invalshoeken van het eerste deel van ook de medaillons met het stadswapen deze reeks opstellingen, Gebruikskeramiek van Amsterdam zijn nagemaakt. In Japan Stradanus, Odysseus en de cycloop witte hoogsels en hebben vrijwel dezelfde ­12de-19de eeuw, is de inspiratie en imitatie zijn dergelijke baardmankruiken uit het Polyphemus, ca. 1600-1603 af­metingen. Zij zijn waarschijnlijk gemaakt die tot uitdrukking komen in de voorwerpen. westen (alsook imitaties ervan) nog steeds Bij veilinghuis Sotheby’s in New York is als ontwerpen voor een prentserie, maar De volgende twee aanwinsten illustreren bij iedereen bekend, elk schoolkind weet eind januari 2007 een tekening aangekocht nooit als zodanig uitgevoerd. Stradanus deze benadering van de collectie. ook nu onmiddellijk dit object bij de naam van Jan van der Straet genaamd Stradanus maakt gebruik van de eerste Nederlandse te noemen: Higgedocurie (‘sakéfles met (Brugge 1523-1605 Florence), voorstellend vertaling van Homerus, De ­dolinge van Het museum koopt in 2007 een 16de-eeuwse bebaard gezicht’). De befaamde Japanse Odysseus en de cycloop Polyphemus, Ulysse van Dirk Volkertsz. Coornhert uit Nederlandse aardewerk kandelaar, die als pottenbakker Rosanjin Kitaoji (1883-1959) bekend uit Homerus’ Odyssee. Stradanus 1561, want hij beeldt alleen scènes uit de bodemvondst afkomstig is uit een voormalig heeft deze baardmannen zeker gekend. Hij heeft van 1553 tot zijn dood gewerkt aan eerste helft van het boek uit. De vertaling klooster in Enkhuizen. De kandelaar van schreef eens de onsterfelijke woorden: “Alle het hof van de Medici. Hij is vooral bekend van de tweede helft van de Odyssee komt witbakkende klei met groen loodglazuur is aardewerk is een kopie. De enige vraag is om zijn ontwerpen voor wandtapijten en pas uit in 1605, het jaar waarin Stradanus een directe ­vormimitatie van een bronzen waar het naar streeft, en welk aspect van gravures. Museum Boijmans bezit al sinds overlijdt. Dat is dan ook de reden dat de voorbeeld, waarvan het museum ook het origineel het probeert te evenaren.” de oprichting in 1849 drie tekeningen getekende Odysseus-serie niet is voltooid. ­prachtige exemplaren bezit die afkomstig Alexandra Gaba-van Dongen, conservator van Stradanus die andere scènes uit de Albert Elen, senior conservator zijn uit de collectie Mr. J.W. Frederiks. ­preïndustriële gebruiksvoorwerpen Odyssee uitbeelden. De nieuw verwor­ tekeningen en prenten ven tekening behoort ook tot deze ooit Een geheel ander voorbeeld is een uiteengeraakte groep, maar was tot nu ­18de-eeuwse Japanse baardmankruik, toe onbekend. De vier tekeningen zijn die een exacte navolging is van de oor­ uitgevoerd in pen en bruine inkt, afgewerkt spronkelijke steengoed voorbeelden uit met ­karakteristieke blauwe wassingen en

42 43 aanwinst #9 aanwinst #10 Cyprien Gaillard, Desniansky Raion, 2007, dvd, 30’, ed. 3/5

Cyprien Gaillard, Desniansky Raion, 2007 troosteloze maar ­fascinerende buitenwijk – Van Cyprien Gaillard, geboren in Frankrijk de naamgever van dit ­kunstwerk -, chaotisch in 1980, opgegroeid in de VS en in en amateuristisch, al cirkelend met de Zwitserland, bezit Museum Boijmans Van camera,­ op een dreigende en prachtige Beuningen inmiddels twee werken; een manier wordt geregistreerd. Cyprien Gaillard foto van een ingestort flatgebouw in het is een kunstenaar die de stedelijke utopie

1994, houten tv kast, 3 toestellen, 1 dvd, 125 x 130 cm Nam June Paik, Internet Dweller: mpbd.cgsspv, romantisch groen, zoals dat rondom jaren in verval als onderwerp kiest en geweld, tachtig nieuwbouwwijken is te vinden, en symboliek en de maakbaarheid van natuur Nam June Paik, Internet Dweller: artistieke ­vriendschappen onderhield, de indrukwekkende 29 minuten durende dvd als het terrein beschouwt voor een dyna­ mpbd.three.cgsspv, 1994 komen regelmatig in het werk voor. In Desniansky Raion. Dit kunstwerk bestaat uit misch artistiek proces van aantrekken Nam June Paik (Seoul 1932 - Miami 2006) de jaren negentig reflecteert Paik op de drie delen. In het eerste deel is een veldslag en verwerpen. staat bekend als de grondlegger van de opkomst van het internet. Dan ontstaat de te zien tussen twee hooligan bendes, de Sjarel Ex, directeur videokunst. Na zijn kennismaking met Karl Internet Dweller, een imaginair wezen dat roden en de blauwen, in een buitenwijk Heinz Stockhausen en de Amerikaanse het internet bewoont. Internet Dweller – van ­St. Petersburg. Vanaf een afstand componist John Cage, legt Paik zich toe opgebouwd uit een oud televisie kabinet, gefilmd met een verborgen camera en op op performance art en mixed media. Zijn kleurenmonitoren, one channel video’s, een soundtrack van Koudlam, vervullen Opera Sextronique (1967) en Concerto neon en antennes – is te beschouwen als de gevechten de kijker met een mix van for TV Cello and Videotapes (1971), een fusie van het experimentele vroege en ongeloof en afgrijzen. Toch is het, eenmaal uitgevoerd door de avant-garde ­celliste meer exuberante, latere werk. Ondanks gevangen door het werk, vrijwel onmogelijk Charlotte Moorman, bezorgen hem zijn sleutelrol in de jaren zestig is maar een om niet te kijken. In het tweede deel, dat wereldfaam. Paik put inspiratie uit de beperkt aantal werken van Nam June Paik naadloos volgt, is in een buitenwijk van elektronische media. De televisie, waarvan in Nederlandse collecties aanwezig. Deze Parijs een grandioos lichtspel met vuurwerk hij de opkomst ­meebeleeft, speelt een aankoop is gerealiseerd met steun van het te zien, geprojecteerd op een jaren zeventig grote rol in zijn oeuvre. Hij maakt beeldend Fonds Willem van Rede. flat, die op de climax van de ­illuminatie met gebruik van elektronica, van video en Sjarel Ex, directeur veel explosies de lucht in vliegt. Het derde geluidstapes en combineert het materiaal deel, nog steeds op dezelfde opzwepende met bijzondere ­opnames. Beelden van soundtrack, brengt de kijker naar een Joseph Beuys en ­anderen met wie hij buitenwijk van Kiev, waar een al even

44 45 In 2007 zijn meer dan twintig tentoon­ stellingen georganiseerd. Deze gingen gepaard met een programma van dialectische, educatieve en publieks­ vriendelijke aard, zoals de heropening van het Van der Steurgebouw voor De Collectie Eén, talrijke activiteiten van de Stadsredactie, en niet te vergeten de museumnacht en de grote seizoens­ opening. Al met al maken ze van het museum een bruisende en energieke plek. Gemiddeld trekt Museum Boijmans Van Beuningen zeshonderd bezoekers per dag. Zij tonen zich nieuwsgierig, leergierig, kritisch en enthousiast over het aanbod van het museum.

presentaties

46 47 tentoonstellingen 2007

De tentoonstellingen in 2007 kenmerken waarin de belangstelling voor en invloed De Collectie Eén Private/ Public zich doordat ze dicht bij de kunst en de van de ­surrealisten op ontwerpdisciplines Vanaf 20 januari - najaar 2008 24 maart - 6 mei kunstgeschiedenis blijven, dus dicht bij het is ­getoond in een surreëel decor van werk en de inhoud, en tegelijkertijd eigenwijs ontwerpers Dirk Van Saene en Walter Studiecollectie Eén Grijsaards in zwart-wit zijn in de vorm. Althans, voorzover in een Van Beirendonck. Gebruikskeramiek 12de -19de eeuw 28 april - 29 juli museum voor visuele kunsten, het ‘wat’ Vanaf 20 januari - najaar 2008 van het ‘hoe’ te scheiden is. Mede dankzij goed bezochte, fraaie Trenton Doyle Hancock - The Wayward tentoonstellingen zoals van de Rotterdamse Interventie #1 Thinker In de exposities van de moderne en Designprijs, uitgebreid met de Designprijs Marieke van Diemen - Vazen 26 mei - 12 augustus hedendaagse beeldend kunstenaars Kurt Rotterdam Opdrachtprijzen (de DROP’s), 20 januari - 28 oktober Schwitters, Joost Conijn, Trenton Doyle de prachtige, melancholiek stemmende Designprijs Rotterdam 2007 Hancock en Andreas Slominski zijn oeuvres ­tentoonstelling van Dora Dolz die ook Interventie #2 26 mei - 19 augustus gepresenteerd van kunstenaars die vrijheid in 2008 nog te zien is en vele andere Andro Wekua - Wait to Wait en fantasie koppelen aan een aanstekelijk, ­presentaties, is 2007 een geslaagd expo­ 20 januari - 24 februari 2008 Welcome into My Backyard - Zes jaar persoonlijk en autonoom idioom én wereld­ sitiejaar. Wij danken alle bruikleengevers,­ WiMBY! in Hoogvliet beeld. Hoe verschillend in tijd, bekendheid, sponsoren, de huisstichtingen en de Interventie #3 26 mei - 19 augustus discipline en vorm ook, deze kunstenaars fondsen voor het mede mogelijk maken Gerda Steiner & Jörg Lenzlinger reflecteren op de werkelijkheid en de maat­ van dit programma. Four Vegetative Sleeping Rooms Fra Angelico schappij, en doen dat op een ­beeldende 20 januari - medio 2008 31 mei 2007 manier. Mentaal zijn ze volkomen vrij. De sector Presentaties, waarvan onder meer Inhoud en vorm van de tentoonstellingen de afdeling educatie, de technische dienst IFFR, Artist in Focus 2007: Knut Åsdam Andreas Slominski - Rood Zand en een zijn in belangrijke mate in samenspraak en een projectbureau deel uitmaken, is tot 25 januari - 4 maart gelukkig nieuwjaar met de kunstenaar bepaald dan wel, zoals december 2007 geleid door Rein Wolfs, die 7 juli - 2 september het geval was bij Kurt Schwitters, uit het per januari 2008 is benoemd als directeur Woody van Amen - Woody’s Wonder oeuvre en de biografie van de kunstenaar van het Fredericianum in Kassel. 17 februari - 15 april Festival De Wereld van Witte de With gedestilleerd. 7, 8 en 9 september In kunsthistorisch opzicht is goed werk Groeten uit Rotterdam verricht met de prentententoonstelling 17 februari - 15 april Vreemde dingen: Surrealisme en design Grijsaards in zwart wit, waarin een 29 september - 13 januari 2008 ­onderwerp dat zo oud is als het leven en Kurt Schwitters en de avant-garde dus de kunst zelf, voor het voetlicht is 3 maart - 28 mei Enclosures - Paul van der Eerden gebracht: de wisselende waardering voor 29 september - 13 januari 2008 de oudere in onze maatschappij. Met de Joost Conijn Solo tentoonstelling Enclosures is een door 3 maart - 6 mei Kinderen Kopen Kunst 2007 de Stadsredactie ­opgezet onderzoek van 20 oktober - 28 oktober tekenaar en beeldend kunstenaar Paul van Arminianen in de Maasstad 375 jaar der Eerden naar geest- en vormverwant­ Remonstrantse Gemeente Rotterdam Art Angel - Krijn de Koning schap in de tekeningen en prentencollectie 10 maart - 22 april 29 en 30 november van het museum afgesloten. SOAKERS Dora Dolz ¿Adónde vas? Een tentoonstelling waarin vorm en inhoud 24 maart - 6 mei 1 december - eind mei 2008 ook prachtig in elkaar overgingen en waar de opbrengst meer is dan de som In Bijlage C en E volgt een uitgebreide der delen is natuurlijk Vreemde Dingen, toelichting op de tentoonstellingen.

48 49 Interventie Andro Wekua, foto Bob Goedewaagen tentoonstelling DesignPrijs Rotterdam 2007, foto Fred Ernst tentoonstelling Welcome into My Backyard. Zes jaar, WiMBY! in Hoogvliet, foto Bob Goedewaagen tentoonstelling Kurt Schwitters en de avant - garde, foto Hans Wilschut

50 51 Collectieentree, foto Kees Spruijt Interventie Marieke van Diemen, foto Bob Goedewaagen tentoonstelling Private/ Public, foto Bob Goedewaagen tentoonstelling Joost Conijn Solo, foto Bob Goedewaagen

52 53 educatie en publieksbegeleiding

De afdeling Educatie en publieksontwikkeling van basisonderwijs instellingen. Het museum neemt in juni deel Onderwijs en tentoonstellingen zorgt voor de ontwikkeling en organisatie aan de Kunstmarkt, tijdens de Kunstweek van Naast het onderwijsprogramma bij de van alle onderwijsprogramma’s, de pu­ tot hoger onderwijs de SKVR. Docenten uit het Primair Onderwijs vaste collectie is ook aanbod ontwikkeld blieksbegeleiding bij de vaste collectie en bezoeken vrijblijvend en op een zelfgekozen bij diverse tijdelijke tentoonstellingen. tentoonstellingen en de programmering en Primair Onderwijs en De Collectie Eén moment het museum om zich te laten infor­ Bij de tentoonstelling over de kunstenaar organisatie van activiteiten en evenementen. Ter gelegenheid van de nieuwe opstelling meren over de vele onderwijs­mogelijkheden Erik van Lieshout krijgen jongeren een Het jaar 2007 is goed: de kwaliteit van de van de vaste collectie van het museum die het museum biedt. guerrillatour langs zijn werk. Leerlingen publieksbegeleiding bij de vaste collectie De Collectie Eén is een nieuw kleuterproject uit het voortgezet onderwijs ontvangen is aanzienlijk verbeterd, er is een nieuw ontwikkeld, Nieuw vriendje in de klas. Voortgezet Onderwijs en De Collectie Eén bij de tentoonstelling Kurt Schwitters een onderwijsbeleidsplan geschreven, de Leerlingen uit groep 1 en 2 maken op Veel docenten kiezen er voor om hun tas vol voorwerpen, kijkplaten en korte onderwijsprogramma’s zijn deels herzien school kennis met Bennie het leeuwtje, leerlingen, van alle niveaus en leeftijden, opdrachten. Aan de hand daarvan krijgen en deels uitgebreid, de eerste stappen naar dat ­verdwaald is en graag terug wil naar een rondleiding langs de vaste collectie van ze een interactieve rondleiding. een nieuwe onderwijsmarketing zijn gezet zijn huis, het museum. In het museum zelf het museum te bieden. Dit gebeurt zowel De najaarstentoonstelling Vreemde dingen: en het aantal scholieren dat het museum ­ontmoeten de leerlingen aan de hand van langs de hoogtepunten binnen de collectie, Surrealisme en design is goed ontvangen bezocht is ten opzichte van het voorgaande speciaal gecomponeerde liedjes en ­verhalen als langs specifiek door de docent aan­ binnen het onderwijs. Op sommige dagen jaar gestegen. De publieks­begeleiding bij de vriendjes van Bennie. Uit evaluaties blijkt gevraagde thema’s, die bijvoorbeeld goed is het aantal leerlingen ruim 40% van de tentoonstellingen is uitvoerig, consistent dat het project positief wordt ontvangen aansluiten bij de les- en/of examenstof. Bij het totale bezoekersaantal. Voor diverse en soms vernieuwend van aard. Tot slot door zowel de kinderen als de leerkrachten. het programma Blik op kunst koppelen onderwijsniveaus is een uitgebreid aanbod gaat in het najaar een nieuwe, herkenbare Voor de hogere groepen, vanaf groep 3, VMBO-leerlingen nieuwsbeelden (kranten­ beschikbaar. Zo kunnen leerlingen uit ­activiteitenprogrammering van start. worden diverse succesvolle programma’s foto’s) aan kunstwerken en worden ze zo het Primair Onderwijs op een spannende gecontinueerd en ­geactualiseerd waar nodig. uitgedaagd om een persoonlijke mening ­ontdekkingstocht. Door al hun zintuigen te Een opvallend onderdeel van het museum­ Zo kunnen leerlingen op zoek naar dieren in over een kunstwerk te ontwikkelen en te gebruiken, maken ze kennis met de vreemde publiek is het bezoek van kinderen en de ­schilderijen (Beesten in het Boijmans), ­verwoorden. Bij het VMBO-project Kijken wereld van de surrealisten. Aansluitend jongeren dat in 2007 verdubbelt naar en maken zij kennis met het museum als ver­ met je oren combineren leerlingen kunst­ volgen ze soms een workshop: ze ontwerpen 40.000, een teken dat de extra inzet voor zamel-, bewaar- en werkplek tijdens Weet jij werken en muziek. Dit project voeren leerlin­ een eigen surrealistische ­reclameposter. educatie loont. Daarvan bezoeken in totaal wat een museum is? Voor klassen die graag gen zelfstandig in het museum uit. Colours Voor het VMBO is ook een interactieve 5.446 leerlingen uit het Primair Onderwijs zelfstandig, in kleine groepjes, het museum of Love is een project in samenwerking met ­rondleiding beschikbaar, waarbij de leer­ en 15.287 leerlingen uit het Voortgezet willen bezoeken, is het spannende zoekspel de SKVR in het kader van het Cultuurtraject. lingen aan de hand van voorwerpen en Onderwijs in schoolverband het museum; Wat past waar beschikbaar. Leerlingen van diverse onderwijsniveaus verhalen de tentoonstelling op een ­speciale 4.259 studenten van het MBO, HBO en de Ook neemt het museum in 2007 deel aan het brengen beelden ­(schilderijen, sculpturen manier beleven. Leerlingen uit de boven­ universiteiten registreren hun bezoek aan Cultuurtraject van de Stichting Kunstzinnige enzovoort) in verband met gedichten of bouw Havo/ Vwo bezoeken de tentoon­ het museum; 1.079 kinderen doen mee Vorming Rotterdam (SKVR) In het kader songteksten. Het programma bestaat uit een stelling met een rondleiding of ­zelfstandig aan Kinderen Kopen Kunst (exclusief daarvan worden twee lessen aangeboden. interactieve rondleiding en een workshop. aan de hand van het Surrealistisch Manifest ­begeleiders). Daarnaast bezoeken 22.413 De kleuters gaan in het museum op zoek­ Voor het project Geen kunst aan werkt het van de vreemde dingen, een kijkwijzer vol mensen andere educatieve activiteiten tocht naar de kunstzinnige eigenaar van museum samen met Digital Playground. vragen, opdrachten, leestekstjes en weetjes. en evenementen. In 2007 maken 3.978 een koffer die bij hen op school terecht is Jongeren gaan in het museum op zoek Leerlingen kunnen hun bezoek uitbreiden ­bezoekers gebruik van de rondleidingen. gekomen (Van wie is die koffer?), leerlingen naar iets wat volgens hen geen kunst is met een workshop bij Digital Playground, uit de hogere groepen komen van alles te en maken beeld- en geluidsopnames van waarbij zij zelf een surrealistische foto, weten over verzamelen in de Verzamelles. hun reacties en ervaringen. In een work­ website of film maken. In maart kunnen klassen die zich daarvoor shopruimte verwerken zij deze opnames Bij een aantal tentoonstellingen is voor hebben ingeschreven deelnemen aan de vervolgens tot een eigen website, beeld- docenten uit het Primair- en Voortgezet een Kunstkijkuren, een samenwerking tussen of geluidsreportage. informatieve docentendag georganiseerd. de SKVR en diverse Rotterdamse culturele

54 55 publieksbegeleiding

MBO, HBO, WO zomervakantie uitgereikt. In elk museum kan Tentoonstellingen werking met het ervaren bureau Mijksenaar is Diverse groepen uit het beroepsonderwijs een leerling na deelname aan een acti­viteit Voor alle tentoonstellingen die het museum daarvoor een startpunt. Bij de nieuwe ingang bezoeken ook in 2007 het museum. een deel van dit stickervel krijgen. In Museum organiseert zijn middelen ingezet om deze wordt een tweede informatie­balie geopend, Sommige doen dit zelfstandig, andere Boijmans Van Beuningen gaan kinderen toegankelijk te maken voor de beoogde de helft van de tentoongestelde kunstvoor­ krijgen een inleiding of toelichting van een aan de hand van oude flessenpost en een doelgroepen. Dat varieert van zaalteksten werpen krijgt een korte toelichting, de reeds van de medewerkers van het museum over speurboekje op zoek naar kapitein Don, een en bijschriften tot brochures, multimediatours bestaande multimediatour is uitgebreid,­ een bepaald aspect van de collectie of het zeeman die schipbreuk heeft geleden. en films. In het bijzonder kunnen hier worden en elke bezoeker krijgt nu bij binnenkomst museumbeleid. In samenwerking met de genoemd de multimediatour die is ontwikkeld een brochure over de ­geschiedenis en de Willem de Kooning Academie organiseert En verder bij de tentoonstelling over Schwitters en de ­collectie van het museum. Alle informatie het museum een aantal keer Meet the Aan het einde van het jaar is de klankbord­ film die de tentoonstellingVreemde dingen: wordt tweetalig aangeboden. Artist, studenten ontmoeten een kunste­ groep onderwijs gerealiseerd, waarbij een Surrealisme en design begeleidt. Ook is naar die op dat moment een tentoonstelling intensieve samenwerking wordt aangegaan een nieuw type brochure ontwikkeld, bij de Activiteiten en evenementen in het museum heeft, en praten met hem/ met een aantal docenten uit het Primair en tentoonstellingen Enclosures, Grijsaards, In het najaar start het museum met de haar over zijn/haar werk. Voortgezet Onderwijs. De professionele Andreas Slominski en Privé/Publiek. nieuwe activiteitenprogrammering. Het pool rondleiders en museumdocenten is Online publieksbegeleiding wordt de belangrijkste doel hiervan is, op een meer of JeugdVakantiePaspoort uitgebreid om nog meer (onderwijs) groepen ­komende jaren in toenemende mate minder speelse wijze, educatieve verdieping Het museum neemt weer deel aan het van dienst te kunnen zijn. ­belangrijk. Hiermee experimenteert het bij de (grotere) tentoonstellingen en de JeugdVakantiePaspoort. Alle Rotterdamse Daarnaast biedt het museum rondleidingen museum voor het eerst in de tentoonstelling vaste collectie te bieden. De opzet van de basisschoolleerlingen krijgen dat net voor de aan voor groepen buiten het onderwijs. Vreemde dingen: Surrealisme en design. ­programmering wordt de komende jaren In opdracht van het museum wordt een voortgezet en uitgebouwd, opdat het kans aantal films geproduceerd die de totstand­ krijgt aan te slaan bij het publiek. Dat ­publiek koming en het verloop van de tentoonstelling bestaat met name uit kunstliefhebbers en documenteren: over de productie van de kinderen uit de regio Rotterdam. Er wordt enorme lichaamsdelen die als vitrine dienen, zo veel mogelijk samengewerkt met andere over de rol van de technische dienst, een organisaties in voornamelijk Rotterdam. verslag van een studiedag en over het Het aanbod in 2007 bestaat uit open bezoek van een schoolklas. Tot slot is er dagen, avonden van de Stadsredactie, een tweedelige film gemaakt. Deze films zijn (familie)rondleidingen, lezingen, cursussen, te zien op het nieuwe Youtube-kanaal van ­concerten, debatten, kinderworkshops, het museum. Daarop staan ook de ruim 100 ­kinderfeestjes, kunstspreekuren en deel­ films die zijn ingezonden in het kader van de name aan festivals als de Rotterdamse Vreemde Filmwedstrijd: op uitnodiging van Museumnacht (waarvoor het museum de het museum maken studenten korte films waarderingsprijs De halve maan ontvangt) geïnspireerd door de tentoonstelling. Vijf en Festival Witte de With. Met name rond genomineerde films worden in het museum de tentoonstellingen over Kurt Schwitters en getoond en de winnaar werd gekozen door Vreemde dingen: Surrealisme en design, een gerenommeerde jury. worden activiteiten georganiseerd. De Stadsredactie van het museum organiseert De Collectie Eén een aantal filmavonden en bijeenkomsten De Collectie Eén, de presentatie van de rond actuele thema’s.

Vreemde dingen, foto Fred Ernst vaste collectie, biedt een uitgelezen kans om de publieksbegeleiding daarbij te verbeteren. Een volledig overzicht van de activiteiten De vernieuwde bewegwijzering in samen­ en evenementen is opgenomen in Bijlage F.

56 57 Kinderen bij Interventie, foto Fred Ernst Scholieren in Vreemde dingen, foto Fred Ernst Scholieren met onderwijsprogramma Vreemde dingen, foto Fred Ernst Kinderen in Kunstlab, foto Fred Ernst

58 59 Onder de sector Bedrijfsvoering vallen niet alleen de afdelingen financiën en automatisering, personeel, huisvesting en onderhoud, beveiliging en veiligheid, informatiebeheer en floormanagement, maar ook de winkel en het restaurant van Museum Boijmans Van Beuningen. In feite biedt deze sector de facilitaire ondersteuning voor de ­kerntaken van het museum. Zo zorgt de sector onder andere voor het onderhoud van het gebouw, de veiligheid van de collectie en van de bezoeker, de financiële verslaglegging en controle, en de ontvangst van gasten. Bovendien dragen de entreegelden en de opbrengst van winkel en restaurant in belangrijke mate bij aan de eigen inkomsten van het museum. Een groot deel van de circa zeventig ­medewerkers van de sector is als ­beveiliger, kassier of garderobe­ medewerker een direct aanspreekpunt voor de bezoekers en vormt zo het gezicht van het museum. De overige ­medewerkers werken achter de schermen aan het goed functioneren van museum en museumorganisatie. In 2007 is gestreefd naar verdere ­professionalisering in combinatie met kostenbeheersing. Dit laatste is ­gerealiseerd door alle inkoopprocessen te evalueren en waar mogelijk nieuwe inkoopcontracten af te sluiten voor bijvoorbeeld energie, schoonmaak maar ook voor producten als kopieer­ papier en drukwerk.

bedrijfsvoering

61 financiën, automatisering, huisvesting informatiebeheer Museum Boijmans Van Beuningen is ­sinds zalen ingrepen gedaan om het gebouw in 1935 gehuisvest aan het Museumpark, de oude luister terug te brengen. Daarnaast In 2007 is gewerkt aan de verbetering van ­postverwerking en het ­archiefbeheer van het ­midden in het centrum van Rotterdam. Het zijn vele kleine en grote werken uitgevoerd de administratieve organisatie van het museum. In 2007 zijn de archieven van het ­museumgebouw, dat sinds ­januari 2006 maar is vooral ook een grote inspanning ­museum. Daarbij is vooral gestreefd naar museum geïnventariseerd en beschreven. gehuurd wordt van het Ontwikkelingsbedrijf geleverd om een nieuw, intern depot voor het minimaliseren van mogelijke risico’s De stofkam van de archiefwet blijkt te grof Rotterdam (OBR), beslaat ruim 24.000 werken op papier voor te bereiden. Hieraan en het optimaliseren van de planning voor het museum en daarom zijn door eigen vierkante meter en bestaat uit vier delen. gekoppeld worden in 2008 een nieuw en controle­cyclus. In het verslag van medewerkers alle stukken gecontroleerd Deze zijn vernoemd naar de architecten publieksplein en een nieuwe educatieve de accountant over 2007 kan worden op mogelijke, voor de geschiedschrijving die voor het ontwerp tekenden: het Van der ruimte ingericht. Daarmee ontstaat op de nagelezen dat er veel werk verzet is; van het museum, belangwekkende Steurgebouw (een rijksmonument dat in benedenverdieping van het Bodongebouw voor openstaande actiepunten is een ­stukken. Vervolgens is het opgeschoonde 1935 werd opgeleverd), het Bodongebouw een nieuwe ­ontvangstruimte die, naast plan van aanpak ­gemaakt. Het jaar 2007 archief in tranches overgebracht naar het (1972), het Henketpaviljoen (1991) en alle ­voorzieningen voor het ontvangen is afgesloten met een positief resultaat Gemeentearchief Rotterdam. Het betreft de in 2003 opgeleverde nieuwbouw van van ­bezoekers, de kenniscentra van het zoals verantwoord in de jaarrekening die het archief van het museum als gemeente­ Robbrecht en Daem. Daarnaast beschikt museum ontsluit. Het is de bedoeling is samengesteld ­conform de vereisten van lijke dienst, dat wil zeggen tot en met 2005. het museum over externe – eveneens dat het totale benedengebied gratis toe­ titel 9, boek van het Burgerlijk Wetboek. De overdracht wordt in 2008 afgerond. gehuurde – ­depotruimte. Het OBR is gankelijk wordt. Om alle werkzaamheden Die ­jaarrekening vindt u verderop in dit verantwoordelijk voor het onderhoud van te ­coördineren en te begeleiden is het ­jaarverslag. Bij al deze werkzaamheden is het museum­gebouw en zorgt dat het ook bureau ToornendPartners te Haarlem nauw ­samengewerkt met de leden van de als zodanig kan worden gebruikt. Dat is door het OBR ingehuurd. ­auditcommissie van de Raad van Toezicht niet altijd ­makkelijk; niet alleen vragen en is volop gebruik gemaakt van de­ exper­ de ­afzonderlijke gebouwen de nodige tise van KPMG accountants. aandacht, ook de klimatologische omstan­ Vanzelfsprekend zijn ook in 2007 alle digheden binnen het gebouw moeten aan lopen­de werkzaamheden uitgevoerd: strenge eisen voldoen om de kwaliteit van facturen betalen en innen, salarissen de eigen collectie en bruiklenen van derden ­overmaken aan de medewerkers, kassen te waarborgen. tellen en kassaldi afstorten. De admini­ In 2007 is in overleg tussen museum en het stratie is, zo blijkt ook uit de controle op OBR een meerjarenonderhouds­planning de jaarrekening, op orde. gemaakt. Deze planning omvat een groot Op automatiseringsgebied worden, zoals aantal werkzaamheden op het gebied ook in 2006 geconstateerd, de eisen van (achterstallig) onderhoud, vervanging die de museumorganisatie stelt steeds en restauratie. Uitgangspunt is dat het ­dwingender. Naast investeringen in de museum gewoon openblijft tijdens de vele bestaande ­systemen wordt in samenwerking ­werkzaamheden en dat de bezoekers met de deskundigen van adviesbureau (maar ook de medewerkers) daarvan zo Reekx een ­informatieplan ontwikkeld waarin min ­mogelijk hinder ondervinden. Het alle behoeften­ op automatiseringsgebied leggen van de puzzel die hiermee gepaard museumbreed zijn geïnventariseerd. In 2008 gaat, brengt bijzondere uitdagingen met wordt met de gefaseerde implementatie zich mee. In 2007 is ter gelegenheid van van het plan begonnen. Voor het schrijven de heropening van de ingang van het van het plan is een subsidie verkregen Van der Steurgebouw bijvoorbeeld het van SenterNovem/Ministerie van OC&W. ­complete entreeportaal­ op restauratieniveau Onderdeel van het informatiebeheer zijn de ­aangepakt en zijn in verschillende museum­

62 63 museumwinkel en restaurant beveiliging

Museum Boijmans Van Beuningen exploi­ verkoop winkel en horeca met 25 procent Museum Boijmans Van Beuningen heeft een teert de museumwinkel en het restaurant stijgt. Hiertoe wordt overigens niet alleen eigen beveiligingsorganisatie. Suppoosten zelf. Het ­assortiment van de winkel bestaat de locatie aangepast maar ook het kent het museum niet meer; het personeel uit publicaties op het gebied van beeldende ­assortiment wordt geëvalueerd en op zaal is niet alleen gastheer maar ook kunst en vormgeving, waarvan de (veelal waar mogelijk beter toegesneden op erkend beveiliger. Het museum wordt al in eigen beheer uitgegeven) tentoonstel­ de wensen van de museumbezoeker. in 2006 aangemerkt als officiële stage­ lingscatalogi een belangrijk deel uitmaken. plaats voor beveiligers in opleiding en in Daarnaast worden ansichtkaarten, desig­ 2007 wordt de status van praktijkopleider nartikelen en andere geschenkartikelen verkregen voor de functies ‘Beveiliger’ en verkocht. De winkel fungeert niet alleen ‘Coördinator beveiliging’. Deze erkenning is als verkooppunt voor bezoekers: ook de afgegeven door de stichting Economisch en distributie van catalogi naar boekwinkels administratief beroepsonderwijs (ECABO), en klanten die telefonisch of per e-mail het landelijk orgaan beroepsopleidingen ­bestellingen hebben doorgegeven heeft voor ­economisch-administratieve, ICT- hier plaats. en veiligheidsberoepen. Door het intern opleiden volgens wettelijke voorschriften Het in het Henketpaviljoen gevestigde levert het museum optimaal functionerende restaurant biedt uitzicht op de tuin, het dienstverlenende ­beveiligers aan de museumpark en – in de verte – de Euromast. museale sector. Voor de ­samenstelling van het assortiment, Museum Boijmans Van Beuningen ziet het de ­inrichting (in horecatermen spreekt als een belangrijke taak om jonge mensen men van ‘look and feel’) en de personele op verschillende niveaus op te leiden en te bezetting wordt samengewerkt met Igesz interesseren voor het museumwerk. ­partymanagement. Bezoekers kunnen In aanvulling op de eigen beveiligers in het restaurant terecht voor koffie, vaak maakte het museum in 2007 gebruik met gebak of een lichte lunch. Het res­ van ­medewerkers die via de particuliere taurant wordt ook ingezet voor (avond) beveilig­ings­­organisatie HBD werden ontvangsten en openingen van tentoon­ ingehuurd. stellingen in het museum samen met de Naast de inzet van gekwalificeerd per­ diverse ­vergaderruimtes en het auditorium. soneel is het museum afhankelijk van ­gespecialiseerde beveiligingssystemen In 2007 zijn plannen ontwikkeld om de en beveiligings­apparatuur. In 2007 zijn ­museumwinkel een beter zichtbare plaats te de voorbereidingen getroffen voor ver­ geven in het entreegebied van het museum. regaande aanpassingen en ­investeringen, Op dit moment bezoekt één op de acht ­implementatie vindt plaats in de tweede bezoekers de winkel. Dat zou eind 2008 helft van 2008. moeten stijgen naar één op de vier. Naast het bestaande restaurant wordt een kleiner ­mediacafé ­gerealiseerd naast de ingang. Dit café kan flexibeler en met een kleinere ­personele bezetting worden ingezet. Het museum verwacht dat in 2009 de omzet uit

64 65 personeel en organisatie

Medio 2007 is besloten om de ­afdeling afhankelijk van de niet aflatende inzet van ­personeel en organisatie anders in te een grote groep vrijwilligers. Een goed ­richten. De bemensing door één coör­dinator vrijwilligersbeleid is één van de taken van p&o komt niet voldoende tegemoet aan de de afdeling Personeel en organisatie, een eisen die een ­middelgrote ­organisatie stelt. taak die constante aandacht heeft maar in De ­beschikbare formatie­plaats is nu opge­ 2008 zal leiden tot een meer uitgewerkt en splitst in twee deeltijdfuncties bestaande op schrift gesteld vrijwilligersbeleid. In 2007 uit een ­coördinator en een administratief wordt tenslotte een begin gemaakt met de medewerker. Om de complexe gemeen­ invoering van het INK model. telijke CAO uit te voeren en de daarmee verband houdende ­personeelsadministratie op orde te ­houden, wordt samengewerkt met een ­gespecialiseerde medewerker op ­inhuurbasis.Voor de uitvoering van het Arbobeleid is met ingang van april 2007 Arbobutler BV uit Amsterdam ­aangetrokken. Met name de directe ­eerstelijnsaanpak,

gecombineerd met de aanpak van langdurig Tentoonstelling IFFR, Artist in Focus 2007: Knut Åsdam, foto Bob Goedewaagen verzuim laat ­veelbelovende resultaten zien. In 2008 wordt voor de begeleiding en beheersing van het verzuim het zoge­ naamde sociaal medisch team nieuw leven ingeblazen. In dit overleg bespreken zakelijk leider, ­coördinator p&o, bedrijfsarts en direct leidinggevenden de begeleiding en r­eïntegratie van medewerkers.

Een belangrijk speerpunt van het per­ soneelsbeleid van Museum Boijmans Van Beuningen bestaat uit opleidingen en ­vorming van de medewerkers. In 2007 is een begin gemaakt met in huis trainingen voor medewerkers op ­managementniveau. Deze worden in 2008 voortgezet en ­uitgebreid met andere trainingen voor diverse groepen van medewerkers. Een voorbeeld hiervan is een ­klantvriendelijkheidstraining voor al het personeel dat direct contact heeft met onze gasten. Op individueel niveau is een museumbreed opleidingsplan geschreven.

Het museum kent niet alleen betaalde Tentoonstelling Vreemde dingen: Surrealisme en design, foto Fred Ernst medewerkers; voor veel taken is het

66 67 Tentoonstelling Dora Dolz ¿Adónde vas? foto Bob Goedewaagen Tentoonstelling Grijsaards in zwartwit, foto Bob Goedewaagen Tentoonstelling Andreas Slominski. Rood Zand en een gelukkig nieuw ­ jaar, foto Bob Goedewaagen Tentoonstelling Andreas Slominski. nieuwjaar, gelukkig een en Zand Rood foto Bob Goedewaagen

68 69 Al sinds jaar en dag ondersteunen huisstichtingen Museum Boijmans Van Beuningen bij zijn belangrijkste taken: beheren, verwerven en presenteren. Die ondersteuning is van vitaal belang voor het goed functioneren van het museum. Wij danken daarom alle stichtingen voor de genereuze wijze waarop zij het museum ook in 2007 hebben gesteund en gestimuleerd.

huisstichtingen

71 Stichting H+F Mecenaat deze in langdurig bruikleen te geven aan worden uit de vriendenstichting vrijwil­ Aanwinsten Museum Boijmans Van Beuningen. Het ligers gerekruteerd die de informatiebalie De Stichting Van Beuningen/Peterich-fonds De Stichting H+F Mecenaat, sinds 2005 aan bestuur van het Fonds Willem van Rede be­man­nen, assisteren in de bibliotheek of maakt in 2007 de aankoop mogelijk van Museum Boijmans Van Beuningen komt in 2007 tweemaal ­bijeen. Het Fonds incidenteel behulpzaam zijn bij het ver­ een tekening van de Duitse kunstenaar verbonden, stelt zich de volgende doelen: Willem van Rede kan jaarlijks een bedrag zorgen van mailings. Een speciale plaats Peter Feiler. - Het stimuleren en volgen van ­ van € 150.000 tot ­€ 200.000 besteden. binnen de Vrienden wordt ­ingenomen door hedendaagse kunstenaars. de Bijzondere Begunstigers: ­bedrijven die Bestuursleden 2007 - Het verlenen van opdrachten aan en het Aanwinsten uitdrukking geven aan hun maatschappe­ De heer J. Peterich, voorzitter aankopen van werken van kunstenaars Het Fonds Willem van Rede stelt lijke verantwoordelijkheid en verbondenheid De heer mr. P.A. van Onzenoort, met het uiteindelijke doel deze te Museum Boijmans Van Beuningen in met Museum Boijmans Van Beuningen door secretaris schenken aan het museum. 2007 in staat Internet Dweller van de Stichting structureel met een jaarlijkse De heer drs. C.O.A. baron - Het bevorderen en verlenen van ­ Nam June Paik te verwerven. bijdrage van € 2.500 te ondersteunen. Schimmelpenninck van der Oije, producties door kunstenaars. penningmeester - Het aanleggen van documentatie Bestuursleden 2007 Bestuursleden 2007 Mevrouw M.A. Kraaijeveld van over hun werk. De heer drs. Sjarel Ex, voorzitter De heer mr. I.W. Opstelten, ere-voorzitter Hemert-Peterich - Het verzorgen van publicaties over het De heer P.M. Smet, penningmeester De heer drs. C.O.A. baron Schimmelpenninck De heer D.G. Peterich werk van hedendaagse kunstenaars. De heer drs. H.J.A.M. van Haaren van der Oije, voorzitter De heer H. van den Brink De Stichting H+F Mecenaat stelt op De heer W. Lentz De heer drs. Sjarel Ex, secretaris Mevrouw M.E. Stijger jaarbasis € 200.000 ter beschikking om Mevrouw mr. J. van Loon De heer drs. S.J. van der Goot, haar doelstellingen te realiseren. De heer prof.dr. L.C. Winkel penningmeester Stichting Lucas Mevrouw A.F. Boumeester-van der Vorm Aanwinsten Stichting Museum De heer mr. A.R. baron van Heemstra van Leyden Het H+F Mecenaat koopt in 2007 voor De heer mr. E.W. Koning Museum Boijmans Van Beuningen een Boijmans Van Beuningen Mevrouw M.A. Kraaijeveld van ­ Dr. J.C.J. Bierens de Haan (1867 - 1951) werk aan van Andro Wekua, Wait to Wait. Hemert-Peterich heeft een avontuurlijk leven geleid. In de Daarnaast worden met steun van het De Stichting Museum Boijmans Van De heer dr. J.R. ter Molen roerige jaren van de vroege twintigste eeuw H+F Mecenaat ­presentaties van Andro Beuningen heeft als doel de belangen De heer mr. C.W. de Monchy is hij werkzaam in oorlogsgebieden als Wekua en Gerda Steiner & Jörg Lenzlinger van het museum in het algemeen te Mevrouw C.E. Vaandrager-van Beuningen Transvaal en Oranje Vrijstaat, Griekenland gerealiseerd. ondersteunen. Zij verwezenlijkt dat onder Mevrouw drs. E.J.M. baronesse van en in Frankrijk. Hoewel Bierens de Haan andere door het op verzoek van het Wassenaer-Mersmans vanaf zijn studententijd prenten verzamelt, Bestuursleden 2007 museum verwerven van kunstwerken, het gaat hij zich er pas na zijn artsenloopbaan De heer H. Nefkens uitgeven van ­publicaties, maar ook door Stichting Van actief op toeleggen. Hij brengt een collectie Mevrouw H. Teerlinck het ­bevorderen van het bezoek aan het bijeen die van meet af aan bedoeld is De heer drs. Sjarel Ex museum en het werven van Vrienden en Beuningen/ voor Museum Boijmans en verzamelt ook Bijzondere Begunstigers. Het is bemoedi­ Peterich-fonds gericht op lacunes in de museumcollectie. Fonds Willem van Rede gend dat zoveel inwoners uit Rotterdam Zijn ­collectie van zo’n 26.000 prenten laat en de regio zich betrokken voelen bij, en De Stichting Van Beuningen/Peterich-fonds hij na aan het museum. Ook legateert Het Fonds Willem van Rede is tot stand belangstelling hebben voor de ­activiteiten heeft als doel de belangen van het mu­ hij een ­geldbedrag waarvan de jaarlijkse ­gekomen door na het overlijden van van het museum. Het aantal Vrienden is in seum in het algemeen te ondersteunen met rente bestemd is voor uitbreiding van de W. van Rede zijn legaat te schenken aan 2007 weliswaar met 5% gedaald tot 1.705, in het ­bijzonder het aankopen van heden­ collectie prenten. Dit geldfonds waarvan de Nederlandse staat met de opdracht maar daar staat een aanzienlijke stijging daagse kunst. De Stichting Van Beuningen/ de opbrengst jaarlijks wisselt, draagt ­kunstwerken te verwerven van heden­ van het aantal Bijzondere Begunstigers Peterich-fonds stelt op jaar­basis minimaal de naam ‘Stichting Lucas van Leyden’ daagse kunstenaars en ontwerpers en tegenover: van 53 naar 65. Ook in 2007 € 45.000 ter beschikking. en dient tot vandaag de dag zijn doel.

72 73 Ruim ­tienduizend prenten zijn sinds 1951 Aanwinsten met dit fonds aangekocht. De Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp maakt verscheidene Aanwinst aankopen mogelijk op het gebied van Met middelen van de Stichting Lucas van het preïndustriële gebruiksvoorwerp. Leyden wordt een 7,30 m lange prent met de stamboom van Karel V en Habsburgse Bestuursleden 2007 huis aangekocht, die in 1536 gemaakt werd Mevrouw Chr. E. Vaandrager- door Robert Peril. van Beuningen, voorzitter De heer H.J.E. van Beuningen, Bestuursleden 2007 penningmeester De heer drs. C.O.A. baron De heer J.E. van Gangelen Schimmelpenninck van der Oije, De heer prof.dr. A.M. Koldeweij voorzitter Mevrouw dr. D.A.E. Mertens De heer drs. Sjarel Ex, secretaris De heer drs. S. Ostkamp De heer drs. S.J. van der Goot, De heer drs. Sjarel Ex penningmeester

Stichting Willem Eén, Collectie De foto Bob Goedewaagen Stichting Het van der Vorm Nederlandse Gebruiksvoorwerp De Stichting Willem van der Vorm ziet toe op de naleving van de bruikleenovereen­ Als een van de eersten verzamelde komst van de collectie W. van der Vorm, het ­echtpaar Van Beuningen-de Vriese die in 1972 in langdurig bruikleen in het ­preïndustriële voorwerpen: eet-, drink- en museum kwam. kookgerei en andere dagelijkse voorwerpen uit de elfde tot halverwege de negentiende Bestuursleden 2007 eeuw. Hun omvangrijke verzameling van De heer mr. C.O. van der Vorm, voorzitter meer dan 10.000 stukken wordt aanvanke­ Mevrouw A.F. Boumeester-van der Vorm, lijk aan het museum in bruikleen gegeven, regent secretaris en in 1990 in een schenking omgezet De heer dr. R.J. Willink, regent conservator als het ­speciaal voor deze collectie gebouwde paviljoen – dat de naam van de verzamelaars draagt – wordt geopend. Deze wereld­vermaarde collectie wordt nog regelmatig aangevuld met belang­ wekkende stukken, die via de Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp een plaats in het museum vinden. De Collectie Eén, foto Bob Goedewaagen

74 75 Interventie #3 Gerda Steiner & Jörg Lenzlinger, Rooms, Sleeping Vegetative Four foto Bob Goedewaagen De Collectie Eén, Eén, Collectie De foto Bob Goedewaagen De Collectie Eén, foto Bob Goedewaagen De Collectie Eén, foto Bob Goedewaagen

76 77 Dit verkort financieel verslag is ontleend aan het financieel jaar- verslag 2007 van de Stichting tot Beheer Museum Boijmans Van Beuningen. Bij het ­financieel jaar­ verslag 2007 is een goedkeurende ­accountantsverklaring verstrekt.

Resultaat en eigen vermogen Het in 2007 behaalde exploitatieresultaat bedraagt € 327.000,-. Van dit resultaat is ­€ 225.000,- bestemd voor de alge­ mene reserve en € 102.000,- voor de bestemmingsreserves. Daarnaast is € 1.553.000,- toegevoegd aan het bestemmingsfonds. Het betreft het nog niet bestede deel van een erfenis waarvan de bestemming vast ligt en van de bijdrage van de BankGiro Loterij voor aankopen. Deze € 1.553.000,- dient bij het ­exploitatieresultaat opgeteld te worden, waardoor het positief saldo van baten en lasten over 2007 € 1.880.000,- bedraagt.

Door de genoemde toevoegingen nam de algemene reserve toe van € 18.000,- tot € 243.000,- en de bestemmings­reserves van € 50.000,- tot € 152.000,-. Het bestem­ mingsfonds bedraagt € 1.553.000,-.

Subsidie Museum Boijmans Van Beuningen ontvangt conform artikel 11 lid 1 van de verzelfstandigingsovereenkomst een structurele subsidie van de gemeente Rotterdam. De subsidiebeschikking wordt jaarlijks vastgesteld en is gebaseerd op een voortschrijdende vierjarenperiode. financieel verslag

79 balans per 31 december 2007 exploitatierekening 2007 Bedragen in duizenden euro’s en per 1 januari 2007 Bedragen in duizenden euro’s Baten 2007 2006

Activa 31 december 2007 1 januari 2007 Opbrengsten Directe opbrengsten 1.598 1.864 Vaste activa Indirecte opbrengsten 642 567 Materiële vaste activa 224 116 Totaal opbrengsten 2.240 2.431 Totaal vaste activa 224 116 Bijdragen Vlottende activa Subsidie Gemeente Rotterdam 9.503 9.799 Voorraden 386 550 Overige bijdragen 5.009 3.890 Vorderingen 2.341 1.644 Totaal bijdragen 14.512 13.689 Liquide middelen 3.658 1.048 Totaal vlottende activa 6.385 3.242 Totaal baten 16.752 16.120

Totaal activa 6.609 3.358 Lasten

Passiva 31 december 2007 1 januari 2007 Lonen en salarissen 3.748 3.402 Sociale lasten 283 238 Eigen vermogen Pensioenlasten 427 376 - Algemene reserve 243 18 Afschrijvingen 58 17 - Bestemmingsreserves 152 50 Kosten van activiteiten 6.005 6.081 - Bestemmingsfonds 1.553 - Huisvestingskosten 2.778 2.727 Totaal eigen vermogen 1.948 68 Organisatiekosten 624 650 Publiciteitskosten 254 53 Voorzieningen 82 381 Diverse personeelskosten 764 2.366

Schulden Totaal lasten 14.941 15.910 - Kortlopende schulden 4.579 2.909 Rentebaten en –lasten 69 31 Totaal passiva 6.609 3.358 Saldo baten en lasten 1.880 241

Als volgt bestemd: - Bestemmingsfonds museale activiteiten 1.330 - i.v.m. klassieke schilderkunst en kristal - Bestemmingsfonds BankGiro Loterij 223 -

Exploitatiesaldo 327 241

Als volgt bestemd: - Algemene reserve 225 191 - Bestemmingsreserves 102 50 327 241

80 81 grondslagen van waardering en resultaatbepaling

Grondslagen voor het opstellen Vorderingen De indexatie van de pensioenen is, zowel Nalatenschappen van de jaarrekening Waardering vindt plaats tegen nominale formeel als feitelijk, voorwaardelijk en is De verantwoording van nalatenschappen De jaarrekening is opgesteld conform waarde. Een eventuele voorziening wegens afhankelijk van voldoende middelen bij in de jaarrekening vindt plaats op het boek 2 titel 9 BW en artikel 7 van de oninbaarheid wordt door middel van de het pensioenfonds. De Stichting tot Beheer kasmoment; het moment dat de uitkering uitvoeringsregeling van de Subsidie­ statische methode bepaald; individueel Museum Boijmans Van Beuningen is niet heeft plaatsgevonden. verordening Rotterdam 2005. wordt het risico bepaald. verplicht bij te betalen voor indexatie van de uitkeringen. Activa en passiva Voorzieningen Activa en passiva worden in het alge­meen Voorzieningen worden gewaardeerd tegen Subsidie Gemeente Rotterdam gewaardeerd tegen de verkrijgings- of nominale waarde. Voorzieningen zijn: De subsidie van de Gemeente Rotterdam vervaardigingsprijs of de actuele waarde. a. verplichtingen of verliezen waarvan over het boekjaar 2007 wordt definitief Indien geen specifieke waarderingsgrondslag de omvang op balansdatum onzeker is, vastgesteld nadat de jaarrekening is is vermeld, vindt waardering plaats tegen doch redelijkerwijs is in te schatten of overlegd. Deze subsidie is vooruitlopend de verkrijgingsprijs. b. op balansdatum bestaande risico’s waarbij­ op de definitieve vaststelling geheel als de te verwachten verplichting of het verlies bate verwerkt. Materiële vaste activa redelijkerwijs is in te schatten of De materiële vaste activa worden ge­ c. kosten die in een volgend boekjaar waardeerd tegen verkrijgingsprijs onder worden gemaakt, maar waarvan de aftrek van lineaire jaarlijkse afschrijvingen. oorsprong mede in het huidige of in Vanaf het moment van ingebruikname een voorgaand boekjaar te vinden is. wordt afgeschreven op basis van de geschatte economische levensduur. Pensioenen Investeringen boven de € 2.500 worden De Stichting tot Beheer Museum Boijmans geactiveerd. Van Beuningen heeft zijn pensioenregeling ondergebracht bij het Algemeen Burgelijk Voorraden Pensioenfonds (ABP). De pensioenregeling Voorraden zijn gewaardeerd tegen kost­ van het ABP is een zogenaamde toegezegde prijs onder aftrek van een voorziening pensioenregeling. Het museum betaalt voor incourantheid. Onder onderhanden een jaarlijks vast te stellen premie aan het projecten zijn de kosten van projecten ABP. Er bestaat geen verplichting tot het verantwoord die nog niet afgesloten zijn. betalen van aanvullende bijdragen indien er Bij een verwacht negatief resultaat wordt, sprake is van een tekort bij het fonds anders op het moment dat dat bekend is, een dan een hogere toekomstige premie. Het voorziening getroffen. Het bedrag van de actuariële risico, inclusief het beleggings­ voorziening wordt in mindering gebracht risico ligt niet bij de stichting. De stichting op het onderhanden werk. heeft daarom de pensioenregeling verwerkt als een toegezegde bijdrageregeling en heeft alleen de verschuldigde premies tot en met het einde van het boekjaar in de jaarrekening verantwoord.

82 83 raad van toezicht

Museum Boijmans Van Beuningen wordt van de vergaderingen van de Raad van bestuurder, benoemd door het College Hoofdconservator Moderne Kunst, geëxploiteerd door de Stichting tot Beheer Toezicht wordt opgesteld en waarin over van B&W van de gemeente Rotterdam. Rijksbureau voor Kunsthistorische Museum Boijmans Van Beuningen. Deze de meer dagelijkse gang van zaken aan Documentatie stichting wordt bestuurd door een directeur/ de hand van een aantal rubrieken wordt Samenstelling en profielschets De heer prof.dr. J.A. van Manen (1950), bestuurder. Een Raad van Toezicht vervult ­gerapporteerd, worden uitgebreid met infor­ De Raad van Toezicht van Stichting accountant PriceWaterhouseCoopers de toezichthoudende taken. Bestuur en matie over mogelijke risico’s. In dat kader is tot Beheer van Museum Boijmans Van Mevrouw drs. S.J. Stuiveling (1945), toezicht verhouden zich tot elkaar conform door de Raad van Toezicht vastgesteld dat Beuningen bestaat uit zeven leden inclusief President van de Algemene Rekenkamer het ­Raad van Toezichtmodel zoals dat is de communicatielijnen tussen bestuurder de voorzitter. Bij het opstellen van een De heer Ph. van Tijn (1940), consultant beschreven in de herschreven Code Cultural en toezichthouder voldoende kort zijn en de voordracht voor een nieuw lid slaat de Governance die in 2006 is gepubliceerd. verschafte informatie zondermeer volledig Raad acht op de profielschets waarin Per 31 december 2007 zijn mevrouw en helder. de meest gewenste deskundigheden en Stuiveling en de heren Okkens en Van Tijn Cultural Governance andere kwalificaties zijn opgenomen. tussentijds afgetreden onder gelijktijdige De principes en best practices uit de De Raad van Toezicht heeft eind 2007 zijn benoeming van een tweede termijn van Code Cultural Governance, Pas toe of eigen functioneren geëvalueerd aan de Deze profielschets luidt als volgt: vier jaar. Hiermee is uitvoering gegeven Leg uit (editie 2006) worden door de hand van een aantal bilaterale gesprekken Voor het geheel van de Raad van Toezicht aan een rooster van aftreden dat enerzijds Stichting tot Beheer Museum Boijmans tussen voorzitter en leden. De uitkomsten wordt gestreefd naar een evenwichtige ­doorstroming bewerkstelligt en anderzijds Van Beuningen toegepast. hiervan zijn plenair besproken en leiden verdeling over man/vrouw, leeftijd en de continuïteit van het toezicht garandeert. niet tot aanpassingen in de werkwijze van (inter)nationale/lokale achtergrond. Eén De stichting wordt bestuurd op basis van de raad. van de leden wordt geacht expliciet het Bijeenkomsten 2007 het zogenoemde Raad van Toezichtmodel. vertrouwen te genieten van de families In 2007 komt de Raad van Toezicht vijf De directeur/bestuurder is verantwoordelijk De Raad van Toezicht kent een remunera­ die Museum Boijmans Van Beuningen keer bijeen. De Raad verleent, zoals voor de dagelijkse gang van zaken ­binnen tiecommissie die jaarlijks met de directeur/ groot hebben gemaakt. statutair vastgelegd, zijn goedkeuring het museum en de Raad van Toezicht bestuurder diens functioneren bespreekt De Raad van Toezicht dekt specifiek aan de ­jaarrekening 2007 en de begroting houdt ­toezicht op de uitvoering van het en hierover verslag uitbrengt aan de raad. ­deskundigheden af op wetenschappelijk, 2008 maar ook wordt uitvoerig stilgestaan ­vastgestelde algemene- en financiële artistiek, financieel, economisch en politiek/ bij het beleidsplan 2009 – 2012 dat bij beleid. In de statuten van de stichting zijn Een audit-commissie overlegt namens bestuurlijk gebied en één van de leden de Gemeente Rotterdam is ingediend ter de principes uit de code overgenomen, de raad meerdere keren per jaar met de heeft specifieke kennis op het terrein van ­verkrijging van meerjarige, structurele zij bepalen de scheiding van taken en ­zakelijke leiding en accountant van het publiciteit en marketing. subsidie op basis van het gemeentelijke ­verantwoordelijkheden tussen bestuurder museum en rapporteert de bevindingen kunstenplan. Daarnaast spreekt de Raad en toezichthouder. aan de raad van toezicht. Bij voorkeur heeft één van de leden over verschillende bijzondere aankoop­ een ­achtergrond in (inter)nationaal voorstellen en de plannen die het museum De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks in In de praktijk betekent dit dat de directeur/ museumbeleid. ontwikkelt om zijn ambities zowel inhoudelijk hoeverre de stichting ‘voldoet’ aan de Code bestuurder verantwoordelijk is voor het als in financiële zin te realiseren. De Raad Cultural Governance. In 2007, begin 2008 reilen en zeilen van het museum. De Huidige samenstelling hecht grote waarde aan het welbevinden werd vastgesteld dat de stichting de code Raad van Toezicht keurt de begroting De heer mr. H.R. Okkens (1941), van de organisatie en zijn medewerkers en overeenkomstig toepast, dienaangaande en de ­jaarrekening goed en ziet toe op voorzitter, oud-notaris laat zich op dit punt uitvoerig informeren werd opgemerkt dat in 2008 extra aandacht de wijze waarop de directeur/bestuurder Mevrouw F.J. Boumeester– door de directeur, de leden van de Raad wordt besteed aan de contacten met de gestalte geeft aan de doelstellingen van Van der Vorm (1961), bezoeken daartoe ook zelf regelmatig diverse contacten met de zogenaamde het museum. De directeur/bestuurder beeldend kunstenaar bijeenkomsten in het museum. ­stakeholders (o.a. gemeente, huisstichtin­ wordt benoemd en ontslagen door de Raad De heer prof.dr. H. Galjaard (1935), gen en vrijwilligers). Met betrekking tot het van Toezicht. De leden van de Raad van Emeritus Hoogleraar Humane Genetica De in 2006 herschreven Code Cultural door de code genoemde risicomanagement Toezicht worden, op voordracht van de Erasmus Universiteit Rotterdam Governance is in 2007 als richtlijn gebruikt zal het ­directeursverslag, dat ten behoeve Raad en gehoord hebbende de directeur/ Mevrouw drs. A. Hopmans (1956), bij het evalueren van de werkzaamheden

84 85 van de Raad en de samenwerking tussen directeur/bestuurder en toezichthouder. De in de code beschreven principes en best practices worden toegepast of zullen met ingang van 2008 worden toegepast. Alleen op het gebied van het arbeidsvoorwaarden­ beleid worden de practices niet gevolgd; tot en met 2010 is het museum gehouden aan de CAO van de Gemeente Rotterdam. Daarmee wordt het personeelsbeleid in dat opzicht bepaald door de gemeente en niet door het museum zelf. De Raad van Toezicht kent twee com­mis­ sies, te weten de remuneratiecommissie (bestaande uit de heren Okkens en Van Tijn) en de auditcommissie (bestaande uit de heren Galjaard en Van Manen).

De remuneratiecommissie heeft in Vazen, Diemen, van Marieke #1 Interventie foto Bob Goedewaagen 2007 een functioneringsgesprek met de directeur gevoerd en naar ­aanleiding daarvan een voorstel gedaan aan de Raad inzake de honorering van de directeur. De auditcommissie is in 2007 vier maal bijeen gekomen en heeft zich gebogen over de financiële gang van zaken ­binnen het ­museum, dit betrof met name de jaarrekening,­ de kwartaal- en ­halfjaarrapportages en de wijze waar­op het museum zijn administratieve ­organisatie inricht. Tentoonstelling Trenton Doyle Hancock, Hancock, Doyle Trenton Tentoonstelling Thinker, Wayward The foto Bob Goedewaagen

86 87 foreword

In 2007, Museum Boijmans Van Beuningen building depot in 2008. Museum Boijmans witnessed increases in almost everything Van Beuningen is thus developing into that we could possibly measure. an open and welcoming museum with an interesting programme and an We achieved a record number of exhibitions optimistic future. in association with our international partners including the Victoria & Albert Museum in On behalf of the employees and the London, the Guggenheim in Bilbao, the Supervisory Board, I would like to thank Kunsthalle in Basel, and the Fruitmarket everyone who has supported us in the Gallery in Edinburgh. The Collection One last year – the first place Rotterdam – the new arrangement in the magnificent Municipal Council – and helped to show original museum building designed by that in a large museum – yes, even in a architect Adriaan van der Steur – is a means large museum – art and art history can of exhibiting more of our own collection and be a source of celebration. offering more educational opportunities, which has been rewarded by a substantial increase in the number of children and young people visiting the museum. We are also seeing a steady increase in foreign visitors. More scientific research is being conducted and the annual structured Sjarel Ex, director contribution of € 500,000 from the BankGiro Museum Boijmans Van Beuningen Loterij has allowed the museum to acquire beautiful and seminal pieces in all its areas of expertise. One of the showpieces of the collection is the painting Landscape with Pink Clouds (1928) by surrealist Yves Tanguy. Not only is the museum attracting large numbers of visitors, but our publications are also selling well and the financial consequences of this are positive despite all the intrinsic gluttony.

For an institution that has been independent for only two years and that harbours many ambitions and yet more opportunities, this is reason to crave more. And not only in terms of attractive exhibitions and acquisitions. The year 2008 will see the opening of our new entrance area in which new educational facilities will be installed alongside a new print cabinet. We also expect to take the annual report first steps in developing our new collection

89 summary curatorial staff institutions and fundraising and sponsor­ in Museum Boijmans Van Beuningen, as the ‘what’ from the ‘how’ in a museum ship necessary to make all our activities well as providing and supervising loans to of visual arts. department possible. other institutions. The internal restoration In its second year as an independent studio specialises in the restoration of works The exhibitions of modern and contemporary The curators at Museum Boijmans Van institution, Museum Boijmans Van on paper and also has a wide advisory, art included artists who connect freedom Beuningen are responsible for conducting Beuningen saw 187,000 art lovers come controlling and executive role in the pre­ and fantasy to a contagious, personal research into the nature and origins of through its doors – which was in line sentation and conservation of the works in and autonomous idiom and world view. the collection, curating the exhibitions with our expectations. This constitutes general. The sector also provides for the Whatever the differences in period, renown, and representing the public face of the an increase of some 5,000 visitors or 3% registration and opening up of objects in discipline and form, these artists all reflect museum. Their work is overseen by the in relation to the year before. Postcode the collection, both physically and in the on reality and society by means of visual art. museum director and supported by the registration at the cash desk highlighted that form of initiating, controlling and supporting They are psychologically free. In terms of Collections and Research Sector and the 33% of the public came from the Rotterdam research with regard to the nature and art history, the lithography exhibition Going Presentations Sector. region, 55% from the rest of the country and origins of the museum and its collection. Grey in Black and White, which depicted 12% were foreign visitors to the museum. Also part of this sector is the museum the varying attitudes towards the elderly in Collection-related work consists of Free admission on Wednesdays proved library, which is responsible for developing our society, was a great accomplishment. conducting scientific research, drawing to be a very popular day again this year, a specialised collection of publications The exhibition Enclosures, which was up restoration proposals and supervising with an average of 10% more visitors on related to the collection and for docu­ment­ also organised by the City Curators, was restorations, formulating acquisition Wednesdays than on other days. ing the museum’s history. In addition, the a study by the illustrator and painter Paul proposals and purchase plans, as well library operates as an information centre van der Eerden of the like-mindedness in as writing collection catalogues and Acquisitions, exhibitions and publications for visitors. form and spirit of the drawings and prints contributions to the Boijmans Studies. would not have been possible without the in the collection. An exhibition in which Presentations of works from the museum help of our partners. The museum raised presentations sector form and content blend perfectly and collection are drafted by the curators, who a total budget of several million euros on whose combined effect was greater than also draw up proposals for expositions. top of the annual subsidy of € 225,000 More than twenty exhibitions were organised the sum of the separate effects was, of They are members of the project groups received from Rotterdam Municipal Council in 2007, coupled with programmes of a course, the surrealist exhibition Surreal responsible for organising exhibitions in the for acquisitions. For general resources, dialectic, educational and audience-friendly Things, where the interest in and influence museum. The curator develops the concept the museum received money from the nature, which included the reopening of the of the surrealists on design disciplines for an exhibition and is responsible for the BankGiro Loterij, the Turing Foundation Van der Steur Building for The Collection was displayed amidst the surreal decor quality of the catalogue and the texts that and a charitable organisation that wishes One, countless activities organised by of designers Dirk Van Saene and Walter are published in it. to remain anonymous. Exhibitions were the museum’s City Curators and, last but Van Beirendonck. made possible thanks to the support of not least, the Museum Night and grand marketing and ­ H+F Mecenaat, VSBfonds, Prins Bernhard seasonal opening. All in all, this turned 2007 was a successful year for exhibitions Cultuurfonds, the Mondriaan Stichting, the museum into a dazzling and energetic thanks, in part, to well-visited, well-organised communications staff Dienst Kunst and Cultuur van de Gemeente venue. On average, Museum Boijmans exhibitions such as the Rotterdam Design department Rotterdam and the HGIS-Cultuurmiddelen. Van Beuningen attracted 600 visitors a Prize, which was expanded to include the day, who reacted inquisitively, critically, Rotterdam Design Awards Assignment In 2007, the Marketing and Communication collection and enthusiastically and were eager to learn Awards, and the beautiful and melancholic department once again dedicated itself to about what the museum has to offer. exhibition by Dora Dolz. We would like to increasing and broadening the museum’s research sector Exhibitions in 2007 were characterised by thank everyone who lent works to us, our publicity in general, and that of the exhibi­ their remaining true to art and art history sponsors and foundations for helping to tions and special events in particular. It The Collection and Research Sector – that is, true to the work and the content make this programme possible. was also responsible for acquiring financial is responsible for conserving and – while also taking on a life of their own, at resources through lending works to other administering the works and objects least in so far as it is possible to distinguish

90 91 department of education operations sector partner foundations and accessibility The Operations Sector is not only Museum Boijmans Van Beuningen has responsible for finance and IT, HR, always relied on the support of partners to The Department of Education and property services, security and safety, carry out its core activities – administering, Accessibility provides for the development and information management and floor acquiring and presenting works of art. and organisation of all our educational management, but also for the shop and This support is of vital importance for the programmes, education at the permanent the restaurant. This sector provides facility efficient running of the museum. We would collection and exhibitions, and the management support to the museum’s core like to thank all these foundations for their programming and organisation of activities activities by attending to the maintenance generous support and stimulation over the and events. In these respects, 2007 was of the building, the security of both the past year. a good year: the quality of education collection and the visitors, financial at the permanent collection improved accountability and the reception of guests. H+F Patronage, Fonds Willem van Rede, significantly, a new education policy was Moreover, revenue generated from entrance Stichting Museum Boijmans Van Beuningen, written, the educational programmes were fees and the proceeds from the shop and Stichting Van Beuningen/Peterich-fonds, partially revised and partially expanded, restaurant provide an important contribution Stichting Lucas van Leyden, Stichting Het the first steps were taken towards a new to the museum’s income. Nederlands Gebruiksvoorwerp, Stichting means of educational marketing and the As security staff, cashiers and cloakroom Willem van der Vorm. number of students that visited the museum attendants, a large percentage of the increased sharply in comparison with the sector’s seventy staff are the direct point supervisory board previous year. Education at exhibitions was of contact for visitors and are, therefore, comprehensive, consistent and sometimes the face of the museum. The remaining Museum Boijmans Van Beuningen is innovative. Finally, this coming autumn employees work behind the scenes to governed by the Stichting tot Beheer will see the launch of a new, distinctive make sure the museum and the museum Museum Boijmans Van Beuningen, programme of activities. organisation functions efficiently. which is managed by a director/manager. In 2007 we aimed to combine increased A Supervisory Board performs the A sign that this extra attention to education professionalism with cost management and supervisory tasks. Management and is paying off is the fact that the number succeeded in the latter by evaluating all supervision are related in accordance of children and students who visited the our purchasing processes and concluding with the Supervisory Board model as museum in 2007 doubled to 40,000. In total, new purchasing contracts where possible stipulated in the revised Code of Cultural 5,446 primary school pupils and 15,287 for energy and cleaning as well as products Governance, which was published in 2006. students of secondary education visited the such as photocopy paper and printed matter. In practice, this means that the director is museum as part of their curriculum; 4,259 responsible for the day-to-day running of students from senior secondary vocational the museum, while the Supervisory Board education, higher professional education approves the budget and annual accounts and university were registered visitors to and oversees the way in which the director the museum; 1,079 children also took part works to achieve the museum’s objectives. in this programme (excluding supervisors). The director is appointed and dismissed by In total, 22,413 people took part in other the Supervisory Board, whose members in educational activities and events. Finally, turn are appointed by Rotterdam Municipal in 2007, a total of 3,978 visitors took a Council’s Municipal Executive on the guided tour. recommendation of the Board.

92 93 94 95 96 97 A Global & Local en Beleidsplan 2009-2012 100

B Museumpublicaties 102

C Activiteiten Stadsredactie 105

D Restauraties 108 Aanwinsten 109 Uitgaande bruiklenen 129

E Tentoonstellingen 146

F Educatieve activiteiten 154

G Personeel en organisatie 156

bijlagen

99 bijlage A global & local en beleidsplan 2009-2012 een samenvatting

Voornemens van het museum hecht aan een actieve muren worden opgezet. Dat kost gratis entree. Het zou goed zijn bedrijf. Onderzoek speelt zich wat betreft fondsenwerving leidt ­verzelfstandigde Museum wisselwerking met kunstenaars uit natuurlijk wel wat en het kan dan de vaste collectie voor iedereen veelal binnenskamers af, maar meteen tot een aanzienlijke verar- Boijmans Van Beuningen de stad. Daarom is het zorgelijk ook alleen maar in samenwerking gratis­­ ­toegankelijk te maken. Zo de resultaten ervan moeten ming van de ­mogelijkheden. Het Ten behoeve van de verzelf- dat juist de Stadsredactie­ finan- met anderen. Het RDM-terrein wordt aan het begrip cultuurparti- wel zichtbaar worden. Via een museum gaat daar realistisch mee standiging per 1 januari 2006 cieel onder druk staat. Er wordt biedt mogelijkheden voor een cipatie een pragmatische invulling nieuwe serie wetenschap- om en vertrouwt op zijn ­reputatie, ondergaat het Museum Boijmans naar compenserende middelen internationale beeldende kunst ­gegeven. Het is de ambitie om pelijke ­publicaties - Boijmans daad- en slagkracht om de Van Beuningen een reorganisa- gezocht. manifestatie. in 2009 een bezoekersaantal Studies - worden de bevindingen doelen keer op keer te halen. Dat tie. Inhoudelijk is het museum van 200.000 mensen te halen. ontsloten voor deskundigen en neemt niet weg dat het museum anders gestructureerd en dat Zonder de steun van de gemeente Het museum streeft een Met 187.000 mensen in 2007 ligt andere ­geïnteresseerden. De vraagt om een verhoging van het leidt tot personele veranderin- zou het museum niet bestaan. samenhangend programma na. het museum op koers. Vooral ­onderzoeksresultaten komen aankoopbudget van € 200.000,- gen en een ­reductie van het De museumorganisatie stelt zich Daartoe worden kunstenaars en het aantal jongere bezoekers ook aan bod in publieksgerichte naar € 500.000,- per jaar. Om aantal ­medewerkers. De nieuwe echter ondernemend op, zodat ontwerpers gedurende langere neemt toe, uit alle delen van ­informatie zoals zaalteksten, in de kunstsector een serieuze organisatie kent een eenhoofdige extra middelen beschikbaar tijd gevolgd. Het gaat om kunst de Rotterdamse samenleving. de (digitale) nieuwsbrief, in positie te bevestigen, is dat een directie, twee staf­afdelingen - de komen en met name het aankoop- en vormgeving die beklijft. Het Projecten als ‘Kinderen Kopen audio­ ­guides en via de verhalen minimum. Zorgelijk is dat bij een Conservatoren en Marketing budget ruimer wordt. De steun museum kiest voor een brede, Kunst’ zijn een succes. die de rondleiders vertellen. voortdurende stijging van de vaste en communicatie - en drie van ­verzamelaars en schenkers interdisciplinaire opzet van het Juist ­vanwege deze informatie- lasten de inhoudelijke activiteiten sectoren: Collectie en onderzoek, is ­daarbij van oudsher doorslag- collectie- en tentoonstellings­ Museum Boijmans Van Beuningen verstrekking op verschillende moeten inleveren en afhankelijker Presentaties, en Bedrijfsvoering. gevend. Er worden allerlei programma dat ­encyclopedisch ziet het financieren van cultuur niveaus is het van belang dat er worden van fondsenwerving. Het Iedere museumactiviteit krijgt een nieuwe initiatieven op dat gebied van aard is. Dwarsverbanden niet als liefdadigheid, maar als projectmatig wordt gewerkt, zodat museum stelt zich zoveel mogelijk projectteam. onder­nomen, met als pregnant tussen oude, moderne en een investering die loont, ook in binnen het museum de informatie op als een self earning organisa- voorbeeld het H+F mecenaat, hedendaagse kunst en vormgeving economische zin. Het museum wordt gedeeld en voor iedereen tie en slaagt erin om - van vriend Het museum profileert zich een recente toevoeging aan de vormen de ­leidraad. Alle onder- is een aantrekkelijke­ investering- ter beschikking komt. Nieuwe tot ­mecenas - mensen aan zich te ­internationaal vanuit de locale huisstichtingen. delen kunnen zo versterkend ten partij voor allerlei instellingen, ­bestandscatalogi en ontsluiting binden en gaat ook commerciële situatie. Met een collectie van opzichte van elkaar werken. Het het bedrijfsleven, de industrie, van het museumkapitaal in digi- activiteiten met zaalverhuur, mondiale ­allure en kwaliteit heeft De collecties moeten optimaal leidt tot eigenzinnige presentaties particulieren en de overheid. tale vorm kunnen eraan ­bijdragen horeca en museumwinkel niet uit het museum een plaats bij de top worden bewaard en er zijn die allerlei ­collectieonderdelen Het museum is daarom op zoek en zijn ook goede ­middelen de weg. Uitgangspunt daarbij is drie van de Nederlandse kunst- ambitieuze plannen voor een in een verrassend perspectief naar zinvolle samenwerking om het publiek op de hoogte te dat alle opbrengsten ten goede musea veroverd. Het voornemen Collectiegebouw dat voor meer plaatsen. Interventies door met uiteenlopende partijen. De houden. Het museum wil voor komen aan de hoofdtaken van het is om die positie op zijn minst partijen dan het museum alleen hedendaagse kunstenaars in de waarde van de opgebouwde iedereen op een adequate manier museum. te behouden en te bevestigen. is bedoeld. De studies hiervoor historische collecties blijken een collectie is daarbij van groot toegankelijk zijn. Dat betekent een De verzamel­gebieden zijn: oude van architectenbureau MVRDV intrigerende aanvulling op het belang. Andere musea uit de uitbreiding van het palet, zowel Museum Boijmans Van Beuningen kunst, prenten en tekeningen, mo- zijn aansprekend en kunnen bij tentoonstellingsbeleid. hele wereld vragen voortdurend naar de kant van de specifieke heeft een publieksvriendelijke, derne en hedendaagse kunst, en ­uitvoering een nieuwe hoogtepunt Ieder museaal object heeft een tal van bruiklenen aan. Daarmee deskundigheid als naar de kant van dienstverlenende houding. We toegepaste kunst. Deze ­collecties in de Rotterdamse bouw­ ­eigen verhaal. Die verhalen wil wordt de reputatie van het de onwetende bezoeker. Meer dan gaan uit van de spelende mens, worden op een aantrekkelijk geschiedenis vormen. Een andere het museum inzichtelijk maken museum keer op keer bevestigd. voorheen is dat ‘a long stretch’. de homo ludens, die zowel als manier toegan­kelijk gemaakt. Dat toegankelijkheid van de collectie voor iedereen. De kunst van Dat maakt het ook ­mogelijk voor maker en als kijker in het museum gebeurt met zowel beproefde als maakt het mogelijk er flexibeler, het kijken, is in aanleg iedereen eigen ­tentoonstellingen in ruil De museumorganisatie ­verwerft zich meer dan welkom weet. nieuwe middelen in het tijdperk dynamischer en gevarieerder gegeven en die krijgt binnen bijzondere kunstwerken naar veel extra middelen via de van de e-cultuur. mee om te gaan. Het museum is het museum alle ruimte. Met Rotterdam te halen en spraak­ huistichtingen en fondsen zoals meer dan een opslagplaats met particuliere middelen wordt een makende tentoonstellingen van de BankGiro Loterij, de Mondriaan Het museum kiest voor een trans- een etalage. Museum Boijmans educatief- en kenniscentrum elkaar over te nemen. Stichting, de Vereniging parante relatie tussen museum en Van Beuningen is een podium in gerealiseerd. Het is de bedoe- Rembrandt, het VSBfonds, het stad. Een driehoofdige stads- de stad, maar ziet de stad ook ling dat iedereen zich welkom Naast collectioneren en Prins Bernhard Cultuurfonds redactie geeft nu vorm en inhoud als podium. Museale activiteiten voelt en enerverende ­dingen presenteren is onderzoek een en tal van andere partijen. Een aan een stedelijk programma. Het kunnen ook buiten de museum- ­meemaakt. Op woensdag is er belangrijk aspect van het museale minder succesvolle periode voor

100 101 bijlage B museumpublicaties

In 2007 heeft Museum Boijmans Publicaties door het museum Een nieuw collectiegebouw Collection, floorplan, Surrealistisch manifest van Grijsaards in zwart-wit: Van Beuningen de eerste uitgave uitgegeven: voorwoord: Sjarel Ex; programma masterpieces de Vreemde Dingen de verbeelding van de ouderdom uitgebracht in de serie Boijmans van eisen: Jean Hilgersom, Hanneke de Man – Museum Karen de Moor - Museum in de Nederlandse prentkunst Studies, een reeks wetenschap- Jaarverslag 2006 Museum ToornendPartners - Rotterdam: Boijmans Van Beuningen, 2007 - Boijmans Van Beuningen, 2007 - (1550-1650) pelijke publicaties over de eigen Boijmans Van Beuningen OntwikkelingsBedrijf Rotterdam Ongepag. [14 p.] : ill.; 21 cm Ongepag.: ill.; 24 cm Anouk Janssen - Zutphen: collectie. Hiermee wordt de rijke voorwoord: Sjarel Ex - Museum [OBR]; Museum Boijmans Van (Geschreven voor het V.O. De Walburg Pers, 2007. - 352 p.: traditie die het museum kent op Boijmans Van Beuningen, 2007 - Beuningen, 2007 - Ongepag. Enclosures: gids - guide voor kinderen van 15-18 jaar) ill.; 27 cm ISBN 9789057304675 het gebied van publicaties over 143 p.: ill.; 21 cm [23 p.] : ill.; 30 cm Patricia Pulles, Paul van der Tentoonstelling: Rotterdam, Tentoonstelling: Rotterdam, de eigen collectie nieuw leven Eerden - Museum Boijmans Museum Boijmans Van Beuningen, Museum Boijmans Van Beuningen, ingeblazen. Het museum streeft Kurt Schwitters en de Grafisch vuurwerk: huisstijl 2007 Van Beuningen, 2007 - Ongepag. 2007/09/29-2008/01/13 2007/04/28-2007/07/29 naar twee uitgaven per jaar die in avant-garde Jeroen Junte - Museum Boijmans [14 p.] : ill.; 21 cm eigen beheer worden uitgegeven. Redactie Karin Orchard, Isabel Van Beuningen, 2007 - Ongepag. Tentoonstelling: Rotterdam, Agenda 2008: Joost Conijn: ijzer & video Het ontwerp van de reeks is van Schulz, en een bijdrage over [3 p.] : ill.; 30 cm Museum Boijmans Van Beuningen, = Iron & video Thonik. Kurt Schwitters en de Nederlandse 2007/09/29-2008/01/13 In Focus II auteurs: Joost Conijn et al. - De reeks is bedoeld om een Avant-garde door Sjarel Ex - Köln: Vreemde dingen: Surrealisme samenstelling: Hanneke de Amsterdam: Valiz, 2007 - breed scala aan onderzoeken te Dumont; Rotterdam: Museum en design Grijsaards in zwart-wit: de Man, Tessa van der Waals - 176 p.: ill.; 22 x 30,5 cm ISBN presenteren, die zowel op een Boijmans Van Beuningen, 2006 - Ghislaine Wood, Thimo te Duits - ­verbeelding van de ouderdom Stichting Museum Boijmans 9078088044 ISBN 9789078088042 enkel werk of een deelcollectie, 248 p.: ill.; 28 cm Museum Boijmans Van Beuningen, in de Nederlandse prentkunst Van Beuningen, 2007 - Tentoonstelling: Rotterdam, als op de eigen geschiedenis ISBN 3832177361 Tentoonstelling: 2007 - 222 p.: ill.; 25 cm van de 16de en 17de eeuw: Ongepag.: ill.; 23 cm Museum Boijmans Van Beuningen, betrekking kunnen hebben. Het Rotterdam, Museum Boijmans Van ISBN 9789069182223 gids = Going grey in black and 2007/03/03-2007/05/06 kan gaan om een bestandscatalo- Beuningen, 2007/03/03-2007/05/13 Tentoonstelling: Rotterdam, white: images of old age in Publicaties niet door Museum gus, een restauratieverslag, of een Museum Boijmans Van Beuningen, Nederlandish prints of the 16th Boijmans Van Beuningen Pendrecht Cultuur Prijs essayistische benadering van een Miscellanea delineata: 2007/09/29-2008/01/13 and 17th centuries: guide ­uitgegeven, maar wel 1998-2007 onderwerp. Gemeenschappelijke Nederlandse tekeningen tekst: Anoek Janssen; red.: ­gerelateerd aan het museum: Rotterdam: Stichting Pendrecht noemer is de collectie van 1780 - 1860 uit de collectie Ploos Eigen publicaties in het kader Peter van der Coelen, Chris Will - Fonds; Moois Media, 2007 - ill.; Museum Boijmans Van Beuningen. van Amstel Knoef in Museum van publiekbegeleiding: Museum Boijmans Van Beuningen, Designprijs Rotterdam 2007 19 cm (DVD) Als eerste publicatie in deze Boijmans Van Beuningen, 2007 - 352 p.: ill.; 27 cm ­voorwoord: Annemartine van reeks is verschenen Miscellanea Rotterdam Andreas Slominski: gids - guide Tentoonstelling: Rotterdam, Kesteren; teksten: Gert Staal, Soakers: Peter S. Brenner, delineata – Nederlandse Marius van Dam - Museum tekst: Rein Wolfs; red.: Chris Will - Museum Boijmans Van Beuningen, Bas Heijne - Stichting Designprijs Iris van Dongen, Serge Game, tekeningen 1780-1860 uit de Boijmans Van Beuningen, 2007 - Museum Boijmans Van Beuningen, 2007/04/28-2007/07/29 Rotterdam, 2007 - 137 p.: ill.; 24 cm Renie Spoelstra, Maurice collectie Ploos van Amstel Knoef 191 p.: ill.; 24,5 cm + cd 2007 - Ongepag. ISBN 9789086900879 Thomassen, Anne Wenzel geschreven door Marius van (Boijmans Studies, 1) [14 p.] : ill.; 21 cm Private / Public Tentoonstelling: Rotterdam, Bregje van Woensel - Rotterdam: Dam. Dit boek bevat onder meer ISBN 9789069182230 Tentoonstelling: Rotterdam, [tekst: Mark Kremer; red.: Wilfried Museum Boijmans Van Beuningen, Veenman-Gijs Stork, 2007 - 32 p.: essays over het ontstaan van de Museum Boijmans Van Beuningen, Lentz, Jaap Guldemond, Deirdre 2007/05/26-2007/08/19 ill.; 24 cm verzameling van ruim 4.000 vroeg Miscellanea delineata: Dutch 2007/07/07-2007/09/02 Carasso] - Museum Boijmans Van ISBN 9789086900701 negentiende-eeuwse Nederlandse drawings 1780-1860 from Beuningen, 2007 - Ongepag. Designprijs Rotterdam Tentoonstelling: Rotterdam, tekeningen, schetsboeken en the Ploos van Amstel Knoef Collectie, plattegrond, [13 p.]: ill.; 21,5 cm 2007: juryrapport Museum Boijmans Van Beuningen, albums die in 1998 door de ­collection in Museum Boijmans meesterwerken Tentoonstelling: Rotterdam, Bas Heijne – Stichting Designprijs 2007/03/24-2007/05/06 Stichting Genootschap Cornelis Van Beuningen, Rotterdam Hanneke de Man - Museum Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam, 2007 - Ongepag. Ploos van Amstel Knoef werd Marius van Dam - Museum Boijmans Van Beuningen, 2007 - 2007/03/24-2007/05/06 [6 p.]; 24,5 cm Tentoonstelling: geschonken aan het museum. Op Boijmans Van Beuningen, 2007 - Ongepag. [14 p.] : ill.; 21 cm Rotterdam, Museum Boijmans Van de bijgesloten cd wordt de hele 191 p.: ill ; 24,5 cm + cd Beuningen, 2007/05/26-2007/08/19 verzameling ontsloten. (Boijmans Studies, 1). ISBN 9789069182247

102 103 bijlage C activiteiten stadsredactie

Surreal Things: presentaties Guestroom Woody’s Wonder - Een ­installatie Surrealism and Design Doorlopend van Woody van Amen ed. by Ghislaine Wood - Londen: StadsCollectieSelectie Geïnspireerd op het internationale 17 februari - 15 april V&A Publications, 2007 - 362 p.: Doorlopend en open karakter van de kunst- Museum Boijmans Van Beuningen ill.; 29 cm ISBN 9781851775019 De StadsCollectieSelectie toont wereld van de stad Rotterdam, toont de eerste film van Woody Tentoonstelling: Londen, elke twee maanden een nieuwe plaatst de Stadsredactie een van Amen geïnspireerd op zijn vele Victoria & Albert Museum, selectie uit de Stadscollectie. Het monitor waarop werken getoond reizen naar Zuidoost-Azië. Deze 2007/03/29-2007/07/22 betreft Rotterdams werk uit de worden van kunstenaars die filmSources of Inspiration uit Tentoonstelling: Rotterdam, ­museumcollectie of niet aan de de Stadsredactie ontmoet. Dat 2007 verraadt zijn ongebreidelde Museum Boijmans Van Beuningen, museumcollectie gebonden werk varieert van werk van beeldend reisdrift. 2007/09/29-2008/01/13 met een interessante relatie tot het kunstenaars tot filmmakers tot Tentoonstelling: Bilbao, fenomeen stad. muzikanten, altijd getoond op dvd. Groeten uit Rotterdam Guggenheim Museo Bilbao, Het doel van deze presentaties is Door het jaar heen worden werken 17 februari - 15 april 2008/03/03-2008/09/07 het opnieuw betekenis geven aan vertoond van Eli Stertz, Marinella Gelijktijdig met de presentatie werken uit de collectie en om op Senatore, TimeStero, Donatella di Woody’s Wonder van Woody van Trenton Doyle Hancock: een directe manier te tonen wat er Cicco en Edwin Li. Amen toont de Stadsredactie het The Wayward Thinker gebeurt in de stad. drieluik Groeten uit Rotterdam. ed. by Fiona Bradley - Edinburgh: Museum Van Nagsael Deze drie films uit 1980 van Fruitmarket Gallery, 2007 - 93 p.: Talk of the Town - PRAudioGuide 20 januari - 1 april Dick Rijneke en Mildred van ill.; 27 cm ISBN 094791224X van Felix Janssens Museum Van Nagsael is van Leeuwaarden verhalen over Tentoonstelling: Edinburgh, Doorlopend 1995 tot en met 2006 het kleinste de Rotterdamse kunst- en The Fruitmarket Gallery, PRAudioGuide is een telefonisch museum van Rotterdam. De ­muziekwereld eind jaren zeventig 2007/02/10-2007/04/08 netwerk dat gemeenschappelijke Rotterdamse­ ­kunstenaars Silvia B. en bieden het werk van Van Amen Tentoonstelling: Rotterdam, informatie verspreidt, deelde en Rolf Engelen en ­verschillende een historische context. Museum Boijmans Van Beuningen, en ­genereerde. Bellers kun- museumdirecteuren maken samen 2007/05/26-2007/08/26 nen telefoongesprekken over met de Stadsredactie een kleine Exchanging Roles - Alternative actuele thema´s uit de kunstwereld ­vitrineopstelling en presenteren een platforms from Rotterdam WiMBY! Hoogvliet: toekomst, ´afgeluisteren´ en een reactie op publicatie die een ­‘retrospectieve’ 21 maart - 14 april verleden en heden van een New het antwoord achterlaten, hieruit blik biedt op elf jaar kunst tonen in De Stadsredactie organiseert op Town of het grote WIMBY boek ontstond een telefoongesprek. Museum Van Nagsael. uitnodiging van Careof in Milaan = WIMBY (Welcome into my Deze zijn te beluisteren op een presentatie van alternatieve backyard!) ­www.praudioguide.nl en door Vier Filmavonden platformen die Rotterdam rijk Crimson Architecturel Historians, ­nummers te bellen van door 14, 21, 28 februari en 7 maart is: Antistrot, Stichting B.a.d., Felix Rottenberg - Rotterdam: de stad verspreidde stickers. Vier avonden fungeert het museum Fucking Good Art, Museum Van NAi Uitgevers, 2007 - 432 p.: In het kader van het project als filmhuis. Melvin Moti, Jeroen Nagsael, PAGES, De Player, Het ill.; 21 cm ISBN 9789056625948 PRAudioGuide: Talk of the Town Eisinga, Mels van Zutphen en Bik Wilde Weten en Wormhole. Alle Tentoonstelling: Rotterdam, organiseert de Stadsredactie in Van Der Pol tonen hun selectie deelnemers hebben gemeen dat ze Museum Boijmans Van Beuningen, samenwerking met het Team uit de museumcollectie in de aula in de stad Rotterdam extra ruimte 2007/05/26-2007/08/19 TCHM en Hajo Doorn van WORM van het museum met als doel de en mogelijkheden creëren voor het de avond OursPace TheirTube. ­film- en videocollectie van het artistieke klimaat en door hun open, Dit is een debatavond over museum beter zichtbaar te maken. vrije karakter tevens mogelijkheden ‘echte media’: het vertrouwen, Alle werken worden vertoond op tot internationale uitwisseling de informatieverspreiding en originele drager. bevorderen. communicatie in de media met live ­gepresenteerde voorbeelden. Sprekers en mediakenners als Fransisco van Jole en Koen Kleijn leiden deze avond. SOAKERS en toont hiermee zes jaar ideeën documentaire en fictie, videoclip en activiteiten vertoning van filmportretten (door Avond NUR LITERATUR 24 maart - 7 mei en projecten voor de naoorlogse film, geluid en muziek ruw in elkaar Ricky Rijneke) van kunstenaars van 15 november; 180 bezoekers Groepstentoonstelling met Peter woonwijk Hoogvliet, grenzend aan over. Het omdraaien van rollen, Extern Seminars SOAKERS. Letteren en niets dan de letteren. S. Brenner, Iris van Dongen, Serge Rotterdam. doorbreken van clichés en het 6 januari; 22 bezoekers, De Stadsredactie nodigt NUR Game, Renie Spoelstra, Maurice omver gooien van de hokjesgeest 6 mei; 15 bezoekers Avond Activistische videoclips LITERATUR uit een aflevering in Thomassen, Anne Wenzel. Trenton Doyle Hancock vormen de rode draad in 7002. Tweejaarlijks inhoudelijke 26 april; 60 bezoekers het museum te organiseren. Met: Onvermoeibaar hervatten de The Wayward Thinker gespreksmiddagen met collega Filmscreening aan de hand Ernest van der Kwast, Walter van SOAKERS steeds weer het ­gevecht 26 mei - 12 augustus Enclosures conservatoren van musea met een van terroristenportretten van den Berg, Herman Brusselmans, met het medium. Met nieuwe, De grote installaties van Trenton Paul van der Eerden hedendaagse kunstcollectie rond kunstenaar Maurice Thomassen Iris Koppe, Paul Mennes, Ester bezeten energie zuigen ze zich Doyle Hancock (USA, Texas, 29 september - 13 januari 2008 actuele thema’s. Van historificatie en een videoclip van Salah Naomi Perquin, A.L. Snijders, er in vast en laten niet meer los. 1974) te zien in het museum, zijn Museum Boijmans Van Beuningen tot publieksbereik. Edin. Interviews met Salah Edin, Bernard Wesseling. Pers: column Het is een haat-liefde verhouding, opgebouwd uit muurschilderingen, toont ruim honderd door Paul van Mohammed Benzakour, Ab & Sal, de Volkskrant door A.L. Snijders; een fetisjisme waaraan geen schilderijen, collages en teksten. der Eerden geselecteerde prenten Intern Seminars Eelko Ferwerda. recensie in De Pers. ontsnapping mogelijk is. Filmmaker Hancocks beeldtaal is geïnspireerd en tekeningen. De Stadsredactie januari, april, oktober; Pers: Algemeen Dagblad; NPS Ricky Rijneke maakt filmportretten op die van videospelletjes, strips van het museum heeft de 60 bezoekers (5 x 12) radio; Nederlands Islamtische van de zes kunstenaars die op en speelgoed. In zijn beeldverhaal kunstenaar gevraagd op te treden Interne lezingenmiddag met Omroep (o.a. videoverslag); state- zaal getoond worden. De opening creëert hij een eigen mythologie als gastconservator en een keuze onderzoekend gesprek naar magazine.nl (o.a. videoverslag); bestaat uit ‘atelierinterviews op waarin verschillende personages te maken uit de wereldberoemde actuele thema’s. Van inhoudelijke diverse websites publicatie artikel locatie’ door criticus Hans den de strijd tussen het Goede en het verzameling van het museum. dilemma’s bij het maken van een Metropolis M No. 4 2007. Hartog Jager (NRC Handelsblad) Kwade voeren. In de tentoonstelling Enclosures specialistische tentoonstelling tot en een celloconcert. Inhakend op zijn naast zijn keuze prenten en het bepalen van een houding met Avond Privé/ publiek de tentoonstelling SOAKERS vindt 7002 HOTEL & DUVEL tekeningen uit de museumcollectie betrekking tot culturele diversiteit. april en september; 2 x 15 op 26 april een avond plaats over 7 - 9 september en verzamelingen van derden Met onder anderen Sjarel Ex, bezoekers in huiskamersetting ‘beeldvorming door de media’. Met Een filmische observatie door een dertigtal werken van Van Friso Lammertse, Mienke Simon Twee verzamelaarsavonden aan interviews met rapper Salah Edin, grafisch ontwerpbureau HOTEL en der Eerden zelf te zien. Thomas, Rein Wolfs. Externe gast: de hand van de tentoonstelling schrijver Mohammed Benzakour, musicus DUVEL (Ritchie Zebeda) socioloog Willem Schinkel. Privé/ Publiek (Jaap Guldemond Ab & Sal (NPS), filmmaker Eelko “[…] Onder het piepend geluid en Sjarel Ex in samenwerking met Ferwerda. van een handrem vertalen we Avond Decoding Spaces ­verzamelaar Wilfried Lentz). onze waarnemingen.” 8 februari; 250 bezoekers Edwin van der Heide De film7002 , die zijn wereld­ Lezingenavond en boekpresentatie Symposium Design Pneumatic Sound Field première in Museum Boijmans over nieuwe perspectieven op/voor Prijs Rotterdam 10 - 29 april Van Beuningen beleeft, is een de publieke ruimte aan de hand van 30 juni; 50 bezoekers Tijdens het DEAF festival wordt op experiment van HOTEL en DUVEL, de ‘Rotterdam Code’, met onder Symposium rondom Design Prijs de binnenplaats van het museum de frontman van de Rotterdamse anderen ZUS, Lieven de Cauter, Rotterdam met presentaties door het werk Pneumatic Sound Field underground hiphopformatie Rudy Luijters, René Boomkens, onder anderen M&M Paris. van Edwin van der Heide getoond. Duvelduvel. 7002 toont een Jeanne van Heeswijk, Powerhouse In de installatie creëren wind, interessante wisselwerking tussen Company, Studio Popcorn, Andries Avond OursPace TheirTube luchtdruk en geluid een ‘ademende’ de composities van DUVEL en het Geers & Johan de Wachter; Pers 25 oktober 2007; 80 bezoekers, architectuur van geluidsculpturen. filmscenario van HOTEL. Zowel diverse uitingen via stichting AIR. uitverkocht HOTEL als DUVEL hebben in het Met Fransisco van Jole en Koen Welcome into My Backyard verleden hun creatieve sporen op Avond SOAKERS Kleijn (Groene Amsterdammer) Zes jaar WiMBY! in Hoogvliet straat verdiend. Hun jarenlange 23 maart; 350 bezoekers over ‘echte media’ in samenwerking 25 mei - 19 augustus observaties vinden hun neerslag in Event gekoppeld aan de met WORM en TEAM TCHM De Stadsredactie presenteert in het dit korte filmexperiment, waarmee groepstentoonstelling SOAKERS (PRAudioGuide), in het kader van Rotterdamse architectuurjaar de HOTEL en DUVEL zich op onbe- met ‘atelierinterviews op locatie’ PRAudioGuide. tentoonstelling WiMBY! Hoogvliet kend terrein wagen. In 7002 lopen door Hans den Hartog Jager en

106 107 bijlage D restauraties, aanwinsten en uitgaande bruikleen

restauraties Abraham van den Tempel toegepaste kunst en design ontzouten van 11 tegels Anoniem Zuidelijke Nederlanden Jan van der Ploeg Portret van Jan van Amstel en door Archeoplan Delft (Antwerpen) Wall Painting No. 155 ‘Staff’, 2006 oude kunst zijn vrouw Anna Boxhoorn, 1671 Bokaal, 17de eeuw Jesse, 1500-1525 acrylverf op muur inv.nr. 1852 (OK) verguld zilver 25 beschermende stoelhoezen eikenhout, grotendeels 348 x 3681 cm Atelier Rembrandt inv.nr. MBZ 194 (KN&V) door Saskia Rijsdijk oorspronkelijke polychromie aankoop kunstenaar De man met de rode muts, Charles Leickert door Michiel Langeveld 34 x 29 x 6,5 cm (incl. sokkel: 41 x 3573 (MK) ca. 1660 Stadsgezicht in de winter, nieuwe afdruk door Marijn de Jong 31,8 x 8,3 cm) inv.nr. 2113 (OK) datering onbekend Pablo Picasso van foto van een vrouw met kanten bruikleen Stichting Museum Phoebe Unwin inv.nr. 2188 (OK) Le Hibou Gris, 1953 T-shirt uit de collectie van Maiden’s Boijmans Van Beuningen, schenking Untitled, 2007 Joachim Patinir aardewerk Blush, 006 particuliere verzameling acryl en olieverf op linnen Landschap met grazende ezel, Aelbert Cuyp inv.nr. A 3222 (KN&V) Marijn de Jong/Ulrike Rapp St 222-3 145 x 120 cm ca. 1520 Riviergezicht, ca. 1650-1675 door Lindsey Bogle inv.nr. DTM 236 (KN&V) aankoop Wilkinson Gallery, London inv.nr. 2474 (OK) inv.nr. 1133 (OK) Anoniem Zuidelijke Nederlanden 3575 (MK) alle bovengenoemde schilderijen zijn Willem C. Brouwer aanwinsten (Antwerpen) Joachim Patinir gerestaureerd door Annetje Boersma Groen kannetje Veronica met soldaat, ca. Yves Tanguy Brand Sodom en Gomorra, aardewerk oude kunst – bruiklenen 1510-1515 Paysage avec nuages roses, 1928 ca. 1520 moderne kunst inv.nr. A 4611 (KN&V) eikenhout, met oorspronkelijke olieverf op doek inv.nr. 2312 (OK) door Lindsey Bogle Jan Claerhout de Jongere polychromie en vergulding 92 x 76 cm Piero Manzoni Boslandschap met figuren op een 38 x 28 cm aankoop particuliere collectie Peter Paul Rubens Achrome, 1958 Société Céramique Maastricht pad, 17de eeuw bruikleen Stichting Museum met steun van de BankGiro Loterij, De kroning van Maria, inv.nr. 3018 (MK) Stroopkan met los deksel olieverf op paneel Boijmans Van Beuningen, schenking de Vereniging Rembrandt, de ca. 1620-1625 door Gwendolyn Boevé aardewerk Ø 51 cm particuliere verzameling Mondriaan Stichting, het VSBfonds, inv.nr. 2416 (OK) inv.nr. V 1314 (KN&V) bruikleen particuliere collectie St 222-4 het Prins Bernhard Cultuurfonds Mark Rothko door Lindsey Bogle BRL 2007-03 (OK) Zuid-Holland, het Breeman Domenico Beccafumi Grey, Orange on Maroon, 1960 Anoniem Zuidelijke Nederlanden Talle Fonds en dankzij tientallen De H. Catharina ontvangt de inv.nr. 2764 (MK) Suikerpot M.O.L., 1770-1780 Atelier ‘met het rooster’ (Mechelen) particulieren en bedrijven die via stigmata, 1545 door Gwendolyn Boevé porselein De Verrijzenis, 1460-1470 Aanbidding der koningen, ca. 1500 een benefietgaladiner middelen ter inv.nr. 2898 (OK) inv.nr. A 2010 (KN&V) eikenhout (retabel) beschikking hebben gesteld Paul Thek door Lindsey Bogle 45,8 x 28 x 16 cm eikenhout, sporen van polychromie 3577 (MK) Aert van der Neer Ganymed, 1969 bruikleen Stichting Museum 89 x 66,5 x 20 cm Molens in de avond, inv.nr. 3442 (MK) Paul Schuitema Boijmans Van Beuningen, bruikleen Stichting Museum Pieter Ouborg datering onbekend door Gwendolyn Boevé Stoel schenking particuliere verzameling Boijmans Van Beuningen, schenking Opengaande stilte, 1931 inv.nr. 2293 (OK) inv.nr. V 1063 (KN&V) St 222-1 particuliere verzameling olieverf op board Charles Despiau intern St 222-5 27,5 x 33 cm Joris Hoefnagel Assia, 1937 Hans van Haechten aankoop Christie’s Amsterdam Allegorie op de vriendschap inv.nr. BEK 1244 (MK) Paul Schuitema Twee reliëfs, ca. 1605-1620 moderne kunst – aankopen met de erfenis Borsje tussen de schilder en Joannes door Wandalin van den Abeele, WA Stoel albast met resten van originele 3579 (MK) Radermacher, datering onbekend Metaalrestauratie inv.nr. V 1666 (KN&V) polychromie en vergulding Victor Man inv.nr. 1308 (OK) intern a: 15,9 x 12 cm Leading by example, 2006 Pieter Ouborg Ossip Zadkine b: 16,2 x 12 cm olieverf op doek, geplakt op Untitled, 1931 Bartholomeus van der Helst Orphée, 1948 J.A. Brinkman en L.C. van der Vlugt bruikleen Stichting Museum multiplex olieverf op doek Abraham del Court en zijn inv.nr. BEK 1370 (MK) Telefooncel, 1931 Boijmans Van Beuningen, 38 x 22,5 cm 33,5 x 41,5 cm echtgenote Maria de Keerssegieter, door Wandalin van den Abeele, WA inv.nr. V 1844 (KN&V) schenking particuliere verzameling aankoop Annet Gelink Gallery, aankoop Christie’s Amsterdam 1654 Metaalrestauratie intern St 222-2 a-b Amsterdam met de erfenis Borsje inv.nr. 1296 (OK) 3572 (MK) 3580 (MK)

108 109 Pieter Ouborg met steun van de BankGiro Loterij Joost Conijn Joost Conijn Luc Tuymans Terence Koh Symbolen in het oneindige, 1955 BEK 1766 (MK) Olland. Morocco, 2007 Auto op dak. The Netherlands, Untitled, 1987 Horny, 2004 olieverf op doek video, 50’ Amsterdam, 1996 olieverf op doek mixed media 90 x 103 cm Superflex aankoop kunstenaar video, 2,5’ 83 x 102,7 cm 61 x 92 x 213 cm aankoop Christie’s Amsterdam Copy Right (Brown version), 2007 met steun van de Mondriaan Stichting schenking kunstenaar bruikleen particuliere collectie, bruikleen particuliere collectie, met de erfenis Borsje ed. 1/1 FKI 94 (MK) FKI 99 (MK) Nederland Nederland 3581 (MK) 60 bruine stoelen, zaagsel, hout BRL 2006-08 (MK) BRL 2006-14 (MK) 85 x 600 x 32 of 85 x 490 x 615 cm Cyprien Gaillard Edwin van der Heide Erik van Lieshout aankoop 1301PE, Los Angeles Desniansky Raion, 2007 Cuts and Layers / Doorsneden en Luc Tuymans Folkert de Jong Fantasy me, 2004 met steun van de Mondriaan Stichting dvd, 30’ Stapelingen, 2006 Zwemvest, 1993 Meet me and Mr. Beefy, 2001 ed. 2/3 BEK 1767 (MK) ed. 3/5 installatie olieverf op doek polyuretaan, styrofoam dv omgezet naar dvd, kleur, geluid, 6’ aankoop Cosmic Galerie, Parijs onderdeel van de tentoonstelling 47,5 x 72,5 cm diverse afmetingen papier, hout, staal Nam June Paik met steun van de Mondriaan Stichting ‘Cut for purpose’ in de Straatgalerij bruikleen particuliere collectie, bruikleen particuliere collectie, h. 280 cm , Ø 750 cm Internet Dweller: mpbd.cgsspv, 1994 FKI 95 (MK) van maart t/m juli 2006 Nederland Nederland aankoop Stella Lohaus Gallery, houten tv kast, 3 tv toestellen, schenking kunstenaar BRL 2006-09 (MK) BRL 2006-15 (MK) Antwerpen 1 dvd Robert Smithson Stad-FI 8 met steun van de Mondriaan Stichting 125 x 130 cm Spiral Jetty, 1970 Marc Bijl John Bock BEK 1747 (MK) bruikleen Instituut Collectie digibeta, kleur/geluid, 35’ moderne kunst – bruiklenen Forever, 2002 Raumspanncholeriker, 2005 Nederland, aankoop James Cohan aankoop Electronic Arts Intermix, plastic, zwarte verf metaal, wol, 5 tubes benadryl Ad de Jong Gallery, New York New York Avner Ben-Gal 140 x 120 cm 2 films op dvd: Start A New Art World, Model I, met steun van het Fonds Willem van FKI 97 (MK) Farmer, 2005 bruikleen particuliere collectie, Film: 5:17 min.; Essen: 4:21 min. 2007 Rede olieverf op doek Nederland 5 metalen objecten: epoxy, fiberglas, pigmenten BEK 1804 (MK) moderne kunst – schenkingen 70 x 70 cm BRL 2006-10 (MK) 400 x 4 x 3 cm 240 x 175 x 390 cm bruikleen particuliere collectie, 160 x 5 x 3,5 cm aankoop Galerie Annette De Keyser, Melvin Moti Karin van Dam Nederland Rachel Harrison 80 x 2,8 x 1 cm (met sok) Antwerpen No show, 2004 Kapsalon (Hairdresser’s saloon) BRL 2006-04 (MK) Untitled, 2004 180 x 100 x 50 cm met steun van de Mondriaan Stichting 16 mm film op dvd, kleur, geluid, 25’ Xiamen, 2006 hout, pleister, acrylverf, spraypaint 100 x 10 x 0,8 cm BEK 1761 (MK) aankoop kunstenaar inktjetprint op papier Avner Ben-Gal 114 x 63,5 x 76 cm bruikleen particuliere collectie, FKI 77 (MK) 142 x 112 cm Who’s next, 2003 bruikleen particuliere collectie, Nederland Tobias Putrih schenking kunstenaar acryl op doek Nederland BRL 2006-16 (MK) Lux (1), 2006 Melvin Moti 3574 (MK) 195 x 200 cm BRL 2006-11 (MK) mdf, glas, karton The Black Room, 2005 bruikleen particuliere collectie, Neo Rauch 145,5 x 45 x 45 cm 16 mm film op dvd, kleur, geluid, 25’ Urs Fischer Nederland Rachel Harrison Runde, 2003 aankoop Gareija Gregor Podnar, aankoop kunstenaar Barfuss mit Erich Muehsam, 2006 BRL 2006-05 (MK) Brownie, 2005 olieverf op papier Ljubljana FKI 78 (MK) vinyl, latex mixed media 267 x 198 cm met steun van de Mondriaan Stichting maten zijn variabel Avner Ben-Gal 213,4 x 91,4 x 61 cm bruikleen particuliere collectie, BEK 1762 (MK) Joost Conijn schenking kunstenaar Crisis, 2004 bruikleen particuliere collectie, Nederland Vliegtuig, The Netherlands BEK 1746 a-b (MK) olieverf op doek Nederland BRL 2006-17 (MK) Regula Maria Müller Morocco, 2000 140 x 80 cm BRL 2006-12 (MK) Vanitasstilleven (met koralen), 2007 video, 29’ Tseng Yu-Chin bruikleen particuliere collectie, Charlotte Schleiffert staal, vilt, glaskralen, keramiek aankoop kunstenaar From 2003 to 2007 and now on, Nederland Rachel Harrison Politieke kopstukken en dingen die h. 93 cm, Ø 34 cm met steun van de Mondriaan Stichting 2007 BRL 2006-06 (MK) Untitled, 2003 voorbij gaan, 2000 aankoop Galerie Phoebus, FKI 92 (MK) 2 dvd’s hout, pleister, acrylverf, spraypaint, mixed media: takken, ei-tempera, Rotterdam schenking kunstenaar Avner Ben-Gal blikje hoogglansverf, oil-stick, acrylverf, BEK 1765 (MK) Joost Conijn FKI 96 (MK) Disgusted, 2004 95 x 64 x 70 cm glimmend papier, geprepareerd C’est une Hek. The Netherlands, acryl op doek bruikleen particuliere collectie, katoen Matti Suuronen Morocco, 1997 Wim T. Schippers 160 x 120 cm Nederland 260 x 200 cm Futuro, 1968 (prototype) video, 18’ Summer in the fields, 1967 bruikleen particuliere collectie, BRL 2006-13 (MK) bruikleen particuliere collectie, diverse materialen aankoop kunstenaar betacam, 11’ Nederland Nederland h. 400 cm, Ø 800 cm met steun van de Mondriaan Stichting schenking Filmmuseum, Amsterdam BRL 2006-07 (MK) BRL 2006-18 (MK) overname Centraal Museum Utrecht FKI 93 (MK) FKI 98 (MK)

110 111 Paul McCarthy container met behandelkamer Wim T. Schippers aankoop kunstenaar Sotheby’s) zwart krijt op papier Santa Candy Cane, 2004 container 600 x 245 x 260 cm Vragen omtrent het omgevallen MB 2007/T 14 (PK) MB 2007/T 8 (PK) 330 x 255 mm ed. 5/5 bruikleen Women on Waves huis, 1960 bruikleen Adriaan van Ravesteijn brons, beschilderd, houten sokkel BRL 2007-31 (MK) pen en Oost-Indische en bruine inkt, Ronald Cornelissen Krijn de Koning BRL 2007-08 (PK) h. ca. 165 cm grafiet, collage, vet krijt, witte dekverf Home Sweet Home, 2004 Work, a place for, I, 2007 bruikleen particuliere collectie, Andro Wekua 245 x 490 mm potlood, pen en penseel en verfroller grafiet over digitale print Salvo Nederland Wait to Wait, 2007 aankoop Galerie A, Amsterdam in inkt 307 x 460 mm Zonder titel, ca. 1985 BRL 2006-19 (MK) installatie, diverse materialen MB 2007/T 5 (PK) 720 x 970 mm schenking kunstenaar rood krijt op blauw papier 200 x 300 x 225 cm aankoop kunstenaar MB 2007/T 10 (PK) 330 x 219 mm Pyke Koch bruikleen H+F mecenaat Manu Baeyens MB 2007/T 15 (PK) bruikleen Adriaan van Ravesteijn Portret Jacob Mees, ca. 1938 BRL 2007-32 (MK) Bush, supernumerary, 2007 Jean Michel Basquiat BRL 2007-11 (PK) olieverf op doek, geplakt op paneel gemengde techniek Ronald Cornelissen Untitled, ca. 1980-1988 35 x 30 cm Herman Kruyder 450 x 293 mm Vogelenzang, 2007 oliepastel, viltstift Salvo bruikleen particuliere collectie Zelfportret te Blaricum, 1927-1934 aankoop Th Gallery, Den Haag potlood, pen en penseel in inkt 775 x 1075 mm Zonder titel, ca. 1985 BRL 2007-01(MK) olieverf op doek MB 2007/T 6 (PK) 720 x 970 mm overdracht Centraal Museum Utrecht kleurenviltstift op blauw papier 65,5 x 65,5 cm aankoop kunstenaar MB 2007/T 17 (PK) 330 x 220 mm Pyke Koch bruikleen ICN, schenking erven Manu Baeyens MB 2007/T 16 (PK) bruikleen Adriaan van Ravesteijn Stilleven met peren en citroen, Louis Bongers Star fur, 2007 Jan Dibbets BRL 2007-12 (PK) ca. 1945 BRL 2007-33 (MK) gemengde techniek Peter Feiler German floor 360º, 1978 olieverf op doek 450 x 293 mm Was nog fehlt, 2006 fotocollage, grafiet Salvo 23 x 35 cm prentenkabinet aankoop Th Gallery, Den Haag grafiet, kleurpotlood, bruin krijt, pen 755 x 845 mm Zonder titel, ca. 1985 bruikleen particuliere collectie tekeningen – aankopen MB 2007/T 7 (PK) en penseel en Oost-Indische inkt overdracht Centraal Museum Utrecht blauwe balpen op blauw papier BRL 2007-02(MK) 450 x 257,3 cm MB 2007/T 18 (PK) 330 x 220 mm Joannes van der Straet, Ronald Cornelissen aankoop kunstenaar bruikleen Adriaan van Ravesteijn Salvo genaamd Stradanus Tuut tuut boink boink Poppy en met steun van de Stichting Van prentenkabinet BRL 2007-13 (PK) Negatief van Zonder titel Odysseus en de cycloop Sharkie, 2007 Beuningen/ Peterich Fonds tekeningen – bruiklenen Salvo (ol tresore), 1972 Polyphemus, ca. 1600-1603 potlood, pen en penseel in inkt MB 2007/T 19 (PK) Zonder titel, ca. 1985 kleurenfoto op aluminium pen en bruine inkt, gewassen in 720 x 970 mm Salvo blauwe balpen op blauw papier 92,5 x 92,5 cm blauw, wit gehoogd aankoop kunstenaar prentenkabinet Zonder titel, 1982 330 x 220 mm bruikleen Adriaan van Ravesteijn 201 x 276 mm MB 2007/T 11 (PK) tekeningen – schenkingen potlood op bruin papier bruikleen Adriaan van Ravesteijn BRL 2007-04 (MK) aankoop veiling New York 350 x 245 mm BRL 2007-14 (PK) (Sotheby’s) Ronald Cornelissen Cornelis Pronk (toeschrijving) bruikleen Adriaan van Ravesteijn Jeff Wall MB 2007/T 1 (PK) De Aardappeleetsters, 2007 Schetsboekblad met panorama van BRL 2007-05 (PK) Salvo Children, 1988 pen, penseel en verfroller in inkt het Noordbrabantse dorp Mierlo Zonder titel, ca. 1985 9 cibachrome dia’s in lichtkasten Willem van Mieris 720 x 970 mm en een schets van het buurdorp Salvo blauwe viltstift op blauw papier elk met een doorsnede van 73 cm Bacchanaal met dronken satyr, aankoop kunstenaar Geldrop, 18de eeuw Zonder titel, 1986 330 x 220 mm bruikleen H+F Collection ca. 1702 MB 2007/T 12 (PK) zwart krijt potlood op blauw papier bruikleen Adriaan van Ravesteijn BRL 2007-29 (MK) zwart krijt op perkament 127 x 199 mm 350 x 220 mm BRL 2007-15 (PK) 257 x 388 mm Ronald Cornelissen schenking galerie Hans, Hamburg bruikleen Adriaan van Ravesteijn Thomas Rentmeister aankoop veiling New York Black Oak, 2006 MB 2007/T 4 (PK) BRL 2007-06 (PK) Salvo Rosa Luft, 1992 (Sotheby’s) potlood, pen en penseel en verfroller Zonder titel, ca. 1985 ed. 1/3 MB 2007/T 2 (PK) in inkt, collage Maerten de Vos Salvo zwart en wit krijt op grijs papier polyester 720 x 970 mm Ezra en de Engel op berg Sion, 1582 Zonder titel (calla’s), 1984 330 x 220 mm 80 x 90 x 45 cm Willem van Mieris aankoop kunstenaar zwart krijt, pen en bruine inkt, zwart krijt op papier bruikleen Adriaan van Ravesteijn bruikleen kunstenaar De Kindermoord te Bethlehem, MB 2007/T 13 (PK) gewassen in bruin, doorgegriffeld 330 x 255 mm BRL 2007-16 (PK) BRL 2007-30 (MK) 1696 190 x 292 mm bruikleen Adriaan van Ravesteijn zwart krijt op perkament Ronald Cornelissen schenking mevrouw dr. N. de Roy BRL 2007-07 (PK) Salvo Atelier van Lieshout 187 x 276 mm Norwegian Wood, 2005 van Zuydewijn, ter nagedachtenis Zonder titel, ca. 1985 Behandelkamer Women on Waves, aankoop veiling New York potlood, pen en penseel in inkt aan haar echtgenoot drs. A.W.F.M. Salvo blauwe viltstift op blauw papier 2001 (Sotheby’s) 720 x 970 mm Meij (aankoop veiling Londen, Zonder titel (appels), 1984 330 x 220 mm MB 2007/T 3 (PK)

112 113 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Salvo schenking A.J. Schouten Jan van Huchtenburg schenking J.P. Veerman Anoniem (naar Michiel van BRL 2007-17 (PK) Zonder titel, ca. 1985 MB 2007/1 (PK) Herbergscène met moeder met twee MB 2007/14 (PK) Miereveldt?) blauwe viltstift op blauw papier kinderen, 17de eeuw Portret van Philips Willem, Salvo 330 x 220 mm Jac. Jongert mezzotint Naar Albrecht Dürer (kopie) 17de eeuw Zonder titel, ca. 1985 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Sluitzegel 11e Nederlandsche 309 x 371 mm (plaatrand) De vier ruiters van de Apocalyps, gravure blauwe viltstift op blauw papier BRL 2007-25 (PK) Jaarbeurs Utrecht, ca. 1930 schenking J.P. Veerman 17de eeuw 184 x 126 (plaatrand) 330 x 220 mm litho MB 2007/8 (PK) ets schenking J.P. Veerman bruikleen Adriaan van Ravesteijn Salvo 68 x 40 mm 389 x 288 mm MB 2007/21 (PK) BRL 2007-18 (PK) Zonder titel, ca. 1985 schenking A.J. Schouten Bonaventura Peeters (?) schenking J.P. Veerman groene viltstift op blauw papier MB 2007/2 (PK) Nederlandse schepen op zee, MB 2007/15 (PK) Anoniem Salvo 330 x 220 mm 17de eeuw Gezicht op een grot, Zonder titel, ca. 1985 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Jac. Jongert ets Naar Albrecht Dürer (kopie) 17de eeuw blauwe balpen op blauw papier BRL 2007-26 (PK) Strooibiljet Van Nelle’s tabak, 96 x 179 mm Het mannenbad, 17de eeuw ets 330 x 220 mm ca. 1930 schenking J.P. Veerman ets 277 x 198 mm bruikleen Adriaan van Ravesteijn Salvo offset MB 2007/9 (PK) 388 x 280 mm schenking J.P. Veerman BRL 2007-19 (PK) Zonder titel, ca. 1985 265 x 167 mm schenking J.P. Veerman MB 2007/22 (PK) blauwe viltstift op blauw papier schenking A.J. Schouten Bastiaan Stopendaal MB 2007/16 (PK) Salvo 330 x 220 mm MB 2007/3 (PK) Zeeslag van Michiel de Ruyter bij Naar Albrecht Dürer (kopie) Anoniem (naar Michiel van Zonder titel, ca. 1985 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Sicilië in 1676, Kruisiging, 17de eeuw Miereveldt?) blauwe viltstift op blauw papier BRL 2007-27 (PK) Annibale Carracci laatste kwart 17de eeuw ets Portret van Philips Willem, 330 x 220 mm Postbode, 1646 ets, gravure 387 x 279 mm 18de eeuw bruikleen Adriaan van Ravesteijn Salvo ets 267 x 355 mm (plaatrand) schenking J.P. Veerman gravure BRL 2007-20 (PK) Zonder titel, ca. 1985 155 x 259 mm (blad) schenking J.P. Veerman MB 2007/17 (PK) 177 x 117 mm groene viltstift op blauw papier schenking J.P. Veerman MB 2007/10 (PK) schenking J.P. Veerman Salvo 330 x 220 mm MB 2007/4 (PK) Arnold Houbraken MB 2007/23 (PK) Zonder titel, ca. 1985 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Anoniem Nederland Christus te Emmaüs, blauwe viltstift op blauw papier BRL 2007-28 (PK) Wallerant Vaillant Portret van Floris II, 17de eeuw 17de eeuw Anoniem Nederland 330 x 220 mm Portret van Soliman III, 17de eeuw gravure, boekdruk ets Portret van Alva, 18de eeuw bruikleen Adriaan van Ravesteijn prentenkabinet mezzotint, staat III schenking J.P. Veerman 158 x 128 mm gravure BRL 2007-21 (PK) prenten – aankopen 225 x 185 mm MB 2007/11 (PK) schenking J.P. Veerman 133 x 81 mm schenking J.P. Veerman MB 2007/18 (PK) schenking J.P. Veerman Salvo Robert Peril MB 2007/5 (PK) Anoniem Nederland MB 2007/24 (PK) Zonder titel, ca. 1985 Stamboom van Karel V en het Eedzwering, 17de eeuw Naar Guercino (?) blauwe viltstift op blauw papier Habsburgse Huis, 1536 Pieter Schenk ets, gravure Jongeman ten halven lijve, J. van Schley 330 x 220 mm houtsnede, ingekleurd met Portret van Maximilaan Emanuel, 166 x 259 mm 17de eeuw naar H. Nieuwenhuysen bruikleen Adriaan van Ravesteijn waterverf, geplakt op linnen ca. 1680-1712 schenking J.P. Veerman gravure Minerva met symbolische figuren BRL 2007-22 (PK) ca. 725 x 47,5 cm (21 bladen van mezzotint MB 2007/12 (PK) 170 x 211 mm (plaatrand) (titelprent van de Verhandelingen 35 x 47,5 cm) 198 x 124 mm schenking J.P. Veerman van het Zeeuwsch Genootschap der Salvo aankoop Librairie Valette, Parijs schenking J.P. Veerman Anoniem MB 2007/19 (PK) Wetenschappen), 1769 Zonder titel, ca. 1985 met steun van de Stichting Lucas MB 2007/6 (PK) Het eiland Mauritius, 17de eeuw gravure blauwe viltstift op blauw papier van Leyden gravure (blad met vier Anoniem (naar Michiel van 166 x 116 mm 330 x 220 mm L 2007/1 Pieter Schenk voorstellingen) Miereveldt?), uitgegeven door schenking J.P. Veerman bruikleen Adriaan van Ravesteijn Portret van Johannes Olearius, ca. 222 x 316 mm (blad) H. Jacopse MB 2007/25 (PK) BRL 2007-23 (PK) prentenkabinet 1680-1712 schenking J.P. Veerman Portret van Philips Willem, prenten – schenkingen mezzotint (in bruin) MB 2007/13 (PK) 17de eeuw N. van de Meer jr. naar J. Buys Salvo 245 x 177 mm (plaatrand) gravure De arme schipper, 18de eeuw Zonder titel, ca. 1985 Jac. Jongert schenking J.P. Veerman Anoniem Nederland 181 x 122 (plaatrand) gravure, gedrukt in rood blauwe viltstift op blauw papier Proef omslag folder MB 2007/7 (PK) Gezicht op de St. Martin des schenking J.P. Veerman 148 x 83 mm 330 x 220 mm Volksuniversiteit, 1920 Champs, 17de eeuw MB 2007/20 (PK) schenking J.P. Veerman bruikleen Adriaan van Ravesteijn houtsnede ets MB 2007/26 (PK) BRL 2007-24 (PK) 265 x 167 mm 107 x 134 mm

114 115 N. van de Meer jr. naar J. Buys schenking J.P. Veerman ets 169 x 244 mm W. Steelink naar J.H. Egenberger Gillot naar Honoré Daumier De arme en rijke, 18de eeuw MB 2007/33 (PK) 33 x 73 mm (plaatrand) schenking J.P. Veerman Historisch tafereel, 19de eeuw Croquis d’hiver, blad met vier litho’s gravure, gedrukt in rood schenking J.P. Veerman MB 2007/47 (PK) staalgravure uit het Journal Amusant, 148 x 83 mm Anoniem, Nederlands MB 2007/40 (PK) 190 x 240 (plaatrand) 3 december 1864 schenking J.P. Veerman Riviergezicht met kapel, Petrus Johannes Arendzen naar L. schenking J.P. Veerman litho MB 2007/27 (PK) 18de eeuw C.W. Kolbe Alma Tadema MB 2007/54 (PK) 427 x 303 mm (blad) ets Landschap met eikenbomen, Monnik met twee vrouwen, schenking J.P. Veerman N. van de Meer jr. naar J. Buys 117 x 185 mm 19de eeuw 19de eeuw Jozef van Raay MB 2007/61 (PK) De goede raad, 18de eeuw schenking J.P. Veerman ets ets Atelier van de schilder, 1898 gravure, gedrukt in rood MB 2007/34 (PK) 185 x 262 mm 261 x 325 mm (plaatrand) ets Gillot naar Honoré Daumier 148 x 83 mm schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman 477 x 401 mm Croquis parisiens, blad uit Journal schenking J.P. Veerman Anoniem MB 2007/41 (PK) MB 2007/48 (PK) schenking J.P. Veerman Amusant, nr. 422, 19de eeuw MB 2007/28 (PK) Klederdracht van exotische J.A. Boland MB 2007/55 (PK) litho volkeren, 18de eeuw? Twee monniken, 1883 J.C. d’Arnaud Gerkens naar Cornelis 427 x 303 mm Anoniem, Nederlands ets, aquatint ets Kruseman F.H. Weissenbruch schenking J.P. Veerman Verzamelblad met 12 symbolische 200 x 250 mm (blad) 95 x 73 mm Musicerend gezelschap, Portret van J. Spoel, 19de eeuw MB 2007/62 (PK) en allegorische voorstellingen, schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman 19de eeuw litho gedrukt van 5 platen, 18de eeuw, MB 2007/35 (PK) MB 2007/42 (PK) litho (chine collé) 212 x 155 mm W. Steelink naar J.A. Kruseman ets, 450 x 292 mm 168 x 175 mm schenking J.P. Veerman Fantaisie, 19de eeuw schenking J.P. Veerman Anoniem Cornelis Springer naar Evert Koster schenking J.P. Veerman MB 2007/56 (PK) staalgravure MB 2007/29 (PK) Landschap met astronomen, Waterramp van 1855, 1855 MB 2007/49 (PK) 422 x 344 mm (blad) 18de eeuw ets C. Ed. Taurel schenking J.P. Veerman P. Tanjé naar L.F. Dubourg gravure 129 x 216 mm (plaatrand) A.J. Ehnle Portret van A. Schelfhout, MB 2007/63 (PK) Vergadering van Quakers te 275 x 198 mm schenking J.P. Veerman Portret van Isaac da Costa, 19de eeuw Amsterdam, 18de eeuw schenking J.P. Veerman MB 2007/43 (PK) 19de eeuw litho C.C. Huysmans gravure MB 2007/36 (PK) litho 334 x 249 mm (blad) Heuvellandschap met wandelaars, 165 x 210 mm F.G.W. Oldewelt 290 x 215 mm (blad) schenking J.P. Veerman 19de eeuw schenking J.P. Veerman Cornelis Huyberts naar Ottmar Op ’t atelier, 19de eeuw schenking J.P. Veerman MB 2007/57 (PK) ets MB 2007/30 (PK) Elliger de Jonge ets (chine collé) MB 2007/50 (PK) 200 x 284 mm Christus zegent de kinderen, 1700 230 x 173 mm (plaatrand) C. Curtenius Bentinck naar Ary schenking J.P. Veerman P. Tanjé naar L.F. Dubourg gravure schenking J.P. Veerman R. Craeyvanger Scheffer MB 2007/64 (PK) Vergadering van Quakers te 137 x 202 mm MB 2007/44 (PK) Vondelbeeld van Louis Royer, Historisch tafereel (De drie wijzen Londen, 18de eeuw schenking J.P. Veerman 19de eeuw uit het oosten?), 19de eeuw H.J. Backer naar C.C. Huysmans gravure MB 2007/37 (PK) A. Schuler ets litho Boerderij, 1838 155 x 210 mm Constantinopel, 19de eeuw 150 x 117 mm (plaatrand) 344 x 257 mm litho schenking J.P. Veerman Anoniem Nederland staalgravure schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman 268 x 384 mm (blad) MB 2007/31 (PK) De kruisafname, ca. 1700 185 x 242 mm (plaatrand) MB 2007/51 (PK) MB 2007/58 (PK) schenking J.P. Veerman ets, gravure schenking J.P. Veerman MB 2007/65 (PK) Anoniem 250 x 202 mm MB 2007/45 (PK) L. Alma Tadema Willy Steelink Aandelenhandel Mississippi, schenking J.P. Veerman Vrouw met ram, 19de eeuw Het yacht, 19de eeuw H.J. Backer naar C.C. Huysmans 18de eeuw MB 2007/38 (PK) R. Vinkeles naar C. van Hardenberg litho ets Landschap met boerentafereel, ets Dijkbreuk bij Erichem in 1809, Ø 252 mm 175 x 227 mm (plaatrand) 19de eeuw 337 x 300 mm Ferdinand Kobell eerste kwart 19de eeuw schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman litho schenking J.P. Veerman Gezelschap bij kapel, 18de eeuw ets, gravure MB 2007/52 (PK) MB 2007/59 (PK) 269 x 383 mm MB 2007/32 (PK) ets 250 x 340 mm schenking J.P. Veerman 224 x 188 mm schenking J.P. Veerman L. de Koningh naar Otto Howen Nicolaas van der Waay MB 2007/66 (PK) Anton Hertzinger naar Jacob schenking J.P. Veerman MB 2007/46 (PK) Gezicht op een moskee bij Caïro, In Felix, 19de eeuw Ruisdael MB 2007/39 (PK) 19de eeuw ets Anoniem Landschap met waterval, 1795 J.H. Weissenbruch litho 229 x 172 (plaatrand) Slapend hondje in landschap, ets, aquatint Ferdinand Kobell Donkere plas, 1891 253 x 350 mm (blad) schenking J.P. Veerman 19de eeuw 611 x 502 mm Liggende jongen, 18de eeuw ets schenking J.P. Veerman MB 2007/60 (PK) ets MB 2007/53 (PK) 85 x 131 mm (plaatrand)

116 117 schenking J.P. Veerman Paviljoen van Delftsche Nijverheid, schenking J.P. Veerman schenking kunstenaar prentenkabinet zilverpleet, hout MB 2007/67 (PK) Olieafdeling, Wereldtentoonstelling MB 2007/80 (PK) MB 2007/87 (PK) prenten – bruiklenen h. pot 15,2 cm te Amsterdam, 1895, 1895 aankoop weekmarkt Rotterdam Desguerrois & co. kleurenlitho, reclameblad voor Jaurat (?) Joseph Beuys Salvo V 2493 a-e (KN&V) Inhuldiging Willem (I) als soeverein Delftsche Sla-olie Bordurende vrouw, 19de eeuw Zeichen aus dem Braunraum, 1984 Sette incisioni e sette poesie, 1993 vorst, 30 maart 1814, 19de eeuw 268 x 200 mm (blad) ets, gravure, gedrukt in rood zeefdruk, 28/150 portfolio met 7 etsen en 7 gedichten, BLESS beauty products litho schenking J.P. Veerman 265 x 200 mm (plaatrand) grafiekmap (zonder map en ingelijst) 18/50 Hairbrush small 2003 Z 90 x 141 mm MB 2007/74 (PK) schenking J.P. Veerman 670 x 520 mm 250 x 170 mm hout, haar schenking J.P. Veerman MB 2007/81 (PK) overdracht Centraal Museum Utrecht bruikleen Adriaan van Ravesteijn aankoop BLESS MB 2007/68 (PK) Marius Bauer MB 2007/89 a-h (PK) BRL 2007-09 (PK) V 2472 (KN&V) De uitvaart van de Nederlandsche Jan Veth Théophile Alexandre Steinlen Etsclub, 1895 Portret van dr Willem Leyds, 1896 Kennet Price, Ed Ruscha Salvo Harmen Brethouwer Advocaten (?), 1898 litho litho (chine collé) Frog flies, 1969 Zonder titel, 1983 Tichelaars Koninklijke Makkumer litho 303 x 499 mm 219 x 191 mm litho, 36/40 portfolio met 3 litho’s en voorblad, Aardewerk- en Tegelfabriek N.V. 444 x 309 mm schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman 620 x 890 mm 12/30 Verbeterde bloemen 1/3, 2007 schenking J.P. Veerman MB 2007/75 (PK) MB 2007/82 (PK) overdracht Centraal Museum Utrecht 330 x 255 mm majolica MB 2007/69 (PK) MB 2007/90 (PK) bruikleen Adriaan van Ravesteijn h. 89 cm Onbekend Frans Jan Holswilder BRL 2007-10 (PK) aankoop Harmen Brethouwer Hans Richard v. Volkmann Vrouw voor de spiegel, 19de eeuw Jozef Israëls, 1887 Joel Shapiro A 7700 (KN&V) Monniken bij een kapel in het bos, litho, gedrukt in blauw litho Untitled, 1979 toegepaste kunst en design – 1898 200 x 80 mm 336 x 247 mm (blad) litho, 2/30 aankopen Alison Britton kleurenlitho schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman 1225 x 965 mm Prop AB103, 2006 237 x 195 mm MB 2007/76 PK) MB 2007/83 (PK) overdracht Centraal Museum Utrecht Anoniem Nederland keramiek schenking J.P. Veerman MB 2007/91 (PK) Kandelaar, 1525-1575 h. 41 cm MB 2007/70 PK) Louis Anquetin J.C. d’Arnaud Gerkens aardewerk, glazuur aankoop Barrett Marsden Gallery, Drumont et Vacher, 1898 naar J.H. Koelman Mel Ramos h. 14 cm, Ø 13,8 cm Londen Carlos Schwabe litho Vrouw met bloemen, 19de eeuw Currassow, 1969 aankoop H.J.E. van Beuningen A 7701 (KN&V) Noël (het uitdelen van cadeaus aan 440 x 308 mm (blad) litho litho F 9777 (KN&V) kinderen), 1890 schenking J.P. Veerman 324 x 221 mm (blad) 590 x 702 mm Alison Britton kleurenlitho, uit het tijdschrift MB 2007/77 (PK) schenking J.P. Veerman overdracht Centraal Museum Utrecht Anoniem Japan Sink AB110, 2007 L’Illustration MB 2007/84 (PK) MB 2007/88 (PK) Baardmankruik, 18de eeuw keramiek 378 x 288 mm Onbekend Duits (?) h. 26,5 cm, b. buik 16 cm h. 40,5 cm schenking J.P. Veerman Vier taferelen met pelgrims, Lyonel Feininger Daniel Buren aankoop E. van Drecht aankoop Barrett Marsden Gallery, MB 2007/71 (PK) 19de eeuw Rule Germania!, 1914 D’une impression à l’autre, 1983 F 9775 (KN&V) Londen litho kleurenlitho fotografie, zeefdruk, offsetdruk A 7702 (KN&V) Carlos Schwabe elk 80 x 110 mm 220 x 190 mm 35,6 x 52,7 cm Anoniem Spanje Noël en Terre-Sainte (kerstmis in schenking J.P. Veerman schenking J.P. Veerman overdracht Centraal Museum Utrecht Papkom, 1500-1550 Franco Deboni het Heilig Land), 1892 MB 2007/78 a-d (PK) MB 2007/85 (PK) 2007/568 aardewerk, goudluster Vaas, 2005 kleurenlitho, uit het tijdschrift h. 7 cm, b. 17,5 cm glas L’Illustration, 1892 Onbekend Raymond Jacqet en Jean Taricco Dieter Roth aankoop E. van Drecht h. 26,4 cm, b. 29 cm 378 x 283 mm Gezicht op New York, 19de eeuw naar Salvador Dalí Daily Mirror (Kwadraat-Blad), 1962 F 9776 (KN&V) aankoop Galerie Philippe Denys, schenking J.P. Veerman litho Inferno cantiche 13, 1959-63 60 litho’s in grafiekmap Brussel MB 2007/72 (PK) 80 x 95 mm kleurenhoutsnede 25 x 25 cm Anoniem Spanje 2074 (KN&V) schenking J.P. Veerman 256 x 184 mm overdracht Centraal Museum Utrecht Kom met twee oren, 1525-1575 FDH (?) MB 2007/79 (PK) schenking J.P. Veerman 2007/567 h. 10,5 cm, b. 18 cm Gerrit Willem Dijsselhof Peasants of L’Arricia, 1830 MB 2007/86 (PK) aankoop H.J.E. van Beuningen Schoorsteenstuk, 1892 kleurenlitho Naar Jacques Gérard Milbert F 9778 (KN&V) aquarel, snijwerk, spiegel, verguld 272 x 360 mm Preek van de Wederdopers in de Hans Citroen hout schenking J.P. Veerman Verenigde Staten, 19de eeuw Geen punt, 2007 Koninklijke Van Kempen en Begeer h. 250 cm MB 2007/73 (PK) litho, handgekleurd inktjetprint S.A.C. Begeer aankoop S. Wartena, Frankrijk Onbekend Nederland 125 x 210 mm (blad) 210 x 297 mm Mokkaservies, 1958 Div. M 89 a-b (KN&V)

118 119 Richard Hutten aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 10,3 cm, Ø 19 cm l. 16,5 cm Mabie Todd & Co Ltd Jan Hendricksz. Verstraeten Goldsteen, ’s-Hertogenbosch vervaardigd aankoop August Agasi schenking Thimo te Duits Vulpen met houder, ca. 1935 Bord, 1645-1655 Stoel Sexy Relaxy Mirrorsteel, 2002 h. 7,9 cm, Ø 35,7 cm V 2479 (KN&V) F 9654 c-d (KN&V) kunststof, metaal aardewerk aluminium aankoop August Agasi l. pen met dop 13,3 cm Ø 17,8 cm h. 71,4 cm, b. 56 cm, d. 73 cm V 2473 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Anoniem Nederland schenking A. Pacqué-Puijk schenking Sebastiaan Ostkamp aankoop Vivid gallery, Rotterdam Kom, 1900-1940 Kan, 1550-1575 V 2490 a-c (KN&V) F 9821 (KN&V) V 2470 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht geglazuurd aardewerk, industrieel aardewerk, groen glazuur Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd h. 20,5 cm, b. 15 cm Floris Meydam Veronika Pöschl Richard Hutten aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 11,1 cm, Ø 21,2 cm schenking Sebastiaan Ostkamp Vaas, 1974 Kom met glimlach, 2003 Studio Richard Hutten, Rotterdam vervaardigd aankoop August Agasi F 9822 (KN&V) (Leerdam-unica) keramiek Stoel Sexy Relaxy Wood, 2002 h. 7,5 cm, Ø 39 cm V 2480 (KN&V) glas schenking M.R.E. Willems hout aankoop August Agasi Anoniem h. 17,2 cm, b. 27,5 cm h. 73,5 cm, b. 58,5 cm, d. 73 cm V 2474 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Reisscheermes, 20ste eeuw schenking A.L. den Blaauwen Veronika Pöschl aankoop Vivid gallery, Rotterdam Kom, 1900-1940 bakeliet, metaal 2075 (KN&V) Vaas opgebouwd uit rolletjes, 2003 V 2471 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht geglazuurd aardewerk, industrieel onderdelen: verschillende keramiek Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd afmetingen, max. l. 4,2 cm; doos Floris Meydam h. 51 cm, b. 19 cm Kristal Unie Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 10,2 cm, Ø 19,5 cm (met deksel): 4,6 x 4,0 cm Vaas, 1977 schenking M.R.E. Willems Kom renaissance, 1932 vervaardigd aankoop August Agasi schenking Bart van Meggelen (Leerdam-unica) glas h. 7,1 cm, Ø 34,5 cm V 2481 (KN&V) V 2454 a-f (KN&V) glas Gustavo Perez h. 10 cm, Ø 24,4 cm aankoop August Agasi h. 35,9 cm Vaas aankoop A. Haisma-van der Meulen V 2475 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Lis Ehrenreich schenking A.L. den Blaauwen keramiek V 2491 (KN&V) Kom, 1900-1940 Pot Albarello, ca. 2005 2076 (KN&V) 23 x 18 cm N.V. Société Céramique, Maastricht geglazuurd aardewerk, industrieel h. 21 cm, Ø 28,5 cm schenking M.R.E. Willems Chris J. Lanooy (decor) Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd schenking D.U. Kuyken-Schneider R.N. Roland Holst (decor) Kirsten Coelho Firma Wed. N.S.A. Brantjes en Co. aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 10,1 cm, Ø 18,8 cm A 7698 (KN&V) N.V. De Sphinx v/h Petrus Regout Kom Vaas vervaardigd aankoop August Agasi & Co. porselein, celadonglazuur aardewerk, geglazuurd h. 7,2 cm, Ø 34,1 cm V 2482 (KN&V) Fritz Hansen Eft. Slaschotel met het wapen van de schenking M.R.E. Willems h. 35 cm, b. 25,5 cm, Ø mond 9,5 aankoop August Agasi Hans Sandgren Jakobsen NOF, 1927 cm, Ø voet 14,5 cm V 2476 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Viper, 1994 geglazuurd aardewerk, Zsolnay, Hongarije aankoop Henk van der Eerden Rijstschaal, 1900-1940 aluminium gesjabloneerde decoratie Schaal met kreeft en slang, jaren ’30 V 2468 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel uitgerold: h. 160 cm, b. 300 cm h. 4,2 cm, b. 22,8 cm, l. 32 cm aardewerk Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd opgerold: Ø 40 cm schenking Ankie Smit h. 27,6 cm, l. 29,5 cm Petrus Regout & Co., Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 7,8 cm, Ø 37 cm schenking P.M. van den Linden-de V 2489 (KN&V) schenking M.R.E. Willems Schotel, 1880-1930 vervaardigd aankoop interieurwinkel Sissyboy Feijter V 2504 aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 7,3 cm, Ø 33,9 cm V 2483 (KN&V) V 2498 (KN&V) Siemens vervaardigd aankoop August Agasi Föhn met doos Carolein Smit h. 6,7 cm, Ø 36,1 cm V 2477 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Muriel Grateau bakeliet, hout, papier, textiel Kleine schedel met kroon, 2006 aankoop J.P.W. Otte Rijstschaal, 1900-1940 5 delen uit het servies föhn: l. 22 cm, b. 9,4 cm, doos: h. 9,7 aardewerk V 2495 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel Luna encre de Chine cm, l. 30,5 cm, d. 14,0 cm 15 x 27 cm Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd steengoed, zwart glazuur schenking Emile en Diana Mertens schenking M.R.E. Willems Petrus Regout & Co., Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 7,1 cm, Ø 34,1 cm verschillende afmetingen, V 2467 a-b (KN&V) Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd aankoop interieurwinkel Sissyboy max. h. 6,8 cm, max. Ø 20,1 cm Carolein Smit aardewerk, geglazuurd, industrieel h. 7,2 cm, Ø 33,7 cm V 2484 (KN&V) schenking D.U. Kuyken-Schneider Ettore Sottsass jr. Hunting Cup, vossenkop als vervaardigd aankoop August Agasi V 2497 a-e (KN&V) Vaas, 1988 drinkbeker, 2006? h. 6,5 cm, Ø 36,4 cm V 2478 (KN&V) toegepaste kunst en design – hout, zilver aardewerk aankoop interieurwinkel Sissyboy schenkingen Keith Haring h. 52 cm, Ø voet 21,8 cm, Ø 23 x 27 x 27,5 cm V 2485 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht Vaas, 1992 bovenzijde 25 cm schenking M.R.E. Willems Kom, 1900-1940 Onbekend porselein schenking C.H. Coolen-Kalkman A 7709 (KN&V) N.V. Société Céramique, Maastricht aardewerk, geglazuurd, industrieel Wegwerpvork en -mes, ca. 2006 h. 26 cm, b. 25 cm, d. 13,6 cm V 2469 (KN&V) Rijstschaal, 1900-1940 vervaardigd hout schenking C.H. Coolen-Kalkman V 2488 (KN&V)

120 121 Carolein Smit Johan van Loon Christiane Schwaderlap Nils Thorson Eduard Hermans toegepaste kunst en design – Hubertusbokaal, bokaal met drie Twee flessen grijs en zwart met Suikerpot en melkkan grijs Serviesdelen, 2 eierdoppen, 2 Kandelaar Huisje op krissen, bruiklenen hertenkoppen, 2006 kleurglazuur, 2000 porselein schaaltjes: Corinna 1990-1998 aardewerk porselein suikerpot: h. 9 cm, b. 11,2 cm, aardewerk, geglazuurd steengoed Anoniem Nederland 47 x 27 cm h. 34 cm en h. 37 cm deksel: h. 2,7 cm, b. 6,7 cm, verschillende afmetingen, schenking M.R.E. Willems Kunstkabinet, ca. 1660-1670 schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems melkkan: h. 6 cm, b. 10,5 cm max. h. 4,6 cm, max. b. 18,5 cm ebbenfineer, zilver schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems Johannes Blinxsma h. 170 cm, b. 120 cm, d. 43 cm Carolein Smit A.D. Copier voor Eschenbach V 2502 a-c (KN&V) 4 moccalepeltjes met klavertje vier bruikleen Erasmusstichting (uit Baby op schaap, 2003 Servies Larissa, 1953 Richard Manz zilver de verzameling van Elie van aardewerk (melkkan, koffiekan, kop en schotel) Dick Lion Dekselpot met twee friezen met l. 9,1 cm, b. 1,6 cm Rijckevorsel) 72 x 74 x 40 cm porselein Albert & Victoria, peper en zoutstel figuren, 1978-‘79 schenking M.R.E. Willems B 394 (KN&V) schenking M.R.E. Willems h. koffiekan 23 cm, b. 19 cm porselein porselein MBZ 499 a-d schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems h. 23 cm Anoniem Lies Cosijn schenking M.R.E. Willems Paolo Venini (1895-1959) Stoel, ca. 1960 Grote zeskantige doos, 1979 Dick Lion Sacha Wardell Zakdoekvaas Fazeletto, 1953? metaal, kunststof, hout aardewerk 6 bekers met 6 verschillende Kom ovaal met lichtblauwe Jan Eisenloeffel glas h. 80,5 cm, b. zitting 34,5 cm 42 x 42 cm onderkanten, 3 in grijs en 3 in blauw insnijdingen Theeset schenking M.R.E. Willems bruikleen Adriaan van Ravesteijn schenking M.R.E. Willems porselein porselein messing, ongemerkt B 598 (KN&V) A 7703 (KN&V) schenking M.R.E. Willems 10,5 x 15 x 11 cm schenking M.R.E. Willems Karl Scheid schenking M.R.E. Willems Zwart object, 1979 Anoniem Italië Lies Cosijn Alev Siesbye Piet Stockmans porselein Stoel, 20ste eeuw Annet in haar Tuin, 1976 Zwarte kom, 2004 Sacha Wardell Blauwe vaas, 2001 h. 6 cm, Ø 12 cm kunststof (tweedelig potplastiek) steengoed Kom rond, geslepen vlakken in porselein schenking M.R.E. Willems h. rug 76,7 cm, b. 55,8 cm steengoed h. 15 cm diverse nuances blauw 19,5 x 20,5 cm bruikleen Adriaan van Ravesteijn pot met deksel, h. 24,5 cm, deksel schenking M.R.E. Willems porselein schenking M.R.E. Willems Mieke de Groot B 596 (KN&V) (b) Ø 23,5 cm schenking M.R.E. Willems Vaas op drie pootjes, ca. 1990 schenking M.R.E. Willems Alev Siesbye Harry Bertoia steengoed Anoniem A 7710 a-b (KN&V) Kobaltblauwe kom Jan van der Vaart Stoel Diamond met oranje zitting, h. 14 cm, b. 15 cm Stoel, 20ste eeuw steengoed Blokjesvaas, turkoois-grijs 1950-1953 schenking M.R.E. Willems metaal, kunststof Lies Cosijn h. 10 cm steengoed metaal, textiel h. 80,8 cm, b. 47 cm Rechthoekige bak, 1983 schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems h. 78 cm Mieke de Groot bruikleen Adriaan van Ravesteijn aardewerk schenking M.R.E. Willems Gebogen object met stekels Rolling B 599 (KN&V) 28,5 x 27,5 x 27,5 cm Wim Borst Nils Thorson, Royal Kopenhagen Stone schenking M.R.E. Willems Gestileerde theepot nr. 21, ca.1986 Groen bakje met visje, 1955 Afra en Tobia Scarpa steengoed Anoniem A 7704 (KN&V) steengoed porselein, celadon glazuur Stoel model Africa, ontwerp 1978 h. 24,5 cm, b. 35 cm Stoel, 1955-1956 19 x 19,5 x 6,5 cm h. 5,5 cm, b. 13,3 cm, l. 13,3 cm pallissander hout schenking M.R.E. Willems hout Lies Cosijn schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems h. 78,5 cm, b. 55,7 cm h. 74,5 cm, b. zitting 38,5 cm Bedekt zijn, 1989 A 7707 (KN&V) V 2503 (KN&V) schenking M.R.E. Willems Anoniem China bruikleen Adriaan van Ravesteijn (plastiek) V 2499 (KN&V) Bord type Rose Medaillon, B 600 (KN&V) aardewerk Dick Lion Nils Thorson, Royal Copenhagen 1850-1900 schenking M.R.E. Willems Theepot Fris, 1975-1990 Vaas met blauw visdecor, 1920 Pierre Paulin porselein Anoniem porselein porselein Fauteuil h. 3,6 cm, Ø 24,2 cm Barkruk, 20ste eeuw Lies Cosijn h. 11,9, b. 22 cm 17 x 15,5 cm metaal, leer legaat Roeland Jan Kroesen hout, triplex Beatrijs, 1994 schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems A 7699 (KN&V) h. rug 71 cm (drieluik) V 2500 a-b (KN&V) h. zitting 60 cm, b. 35 cm aardewerk Nils Thorson Wim Borst J.H. Audree bruikleen Adriaan van Ravesteijn h. 45,8 cm, b. ca. 62 cm Dick Lion Vaas, 1960 Vaas Vaas B 601 (KN&V) schenking M.R.E. Willems 3 delen servies Metropolis, 1987? porselein, ijzerglazuur aardewerk, perspex aardewerk A 7711 a-c (KN&V) porselein 19,5 x 12 cm schenking M.R.E. Willems h. 10, d. 10 cm Anoniem schenking M.R.E. Willems schenking M.R.E. Willems legaat G. Bendik-Samson Bank, 1955-1956 A 7686 (KN&V) hout

122 123 h. 43,5 cm, d. 25,8 cm, l. 179,7 cm gele slib b. 2 cm, l. 16,1 cm Gebruiksvoorwerp Anoniem China porselein bruikleen Adriaan van Ravesteijn h. 7 cm, Ø 36 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9790 (KN&V) Bord, ca. 1625 h. 3 cm, Ø 13,5 cm B 602 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp F 10656 (KN&V) Anoniem China h. 3,8 cm, Ø 21,5 cm Gebruiksvoorwerp Anoniem F 9686 (KN&V) Kom, ca. 1600 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9804 (KN&V) Klapstoel, ca. 1930 Anoniem België (Bouffioulx) porselein Gebruiksvoorwerp metaal, hout Anoniem Nederland (Haarlem: Drie zalfpotten, 1550-1600 h. 10 cmt, b. 5,3 cm F 9796 (KN&V) Anoniem China h. rug 87,5 cm, b. 37,5 cm Verstraete) steengoed bruikleen Stichting Het Nederlandse Bord, 1600-1620 h. ingeklapt 99, b. 3 cm Bord, 1625-1650 zalfpot a: h. 6,8 cm, Ø 4,9 cm Gebruiksvoorwerp Anoniem China porselein bruikleen Adriaan van Ravesteijn majolica zalfpot b: h. 5,5 cm, Ø 4,5 cm F 9791 (KN&V) Kop, ca. 1625 h. 3,4 cm, Ø 14,3 cm B 603 (KN&V) h. 3,4 cm, Ø 18,8 cm zalfpot c: h. 5,2 cm, Ø 3,7 cm porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China h. 7,3 cm, Ø 8,4 cm Gebruiksvoorwerp Hans Coray Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Kraaikop, 1600-1625 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9805 (KN&V) Stoel, ca. 1938 F 9780 (KN&V) F 10647 a-c (KN&V) porselein Gebruiksvoorwerp metaal, aluminium, rubber bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9797 (KN&V) Anoniem China h. 75 cm, b. 51 cm Anoniem Nederland (Haarlem, Anoniem China Gebruiksvoorwerp Bord, 1600-1620 bruikleen Adriaan van Ravesteijn mogelijk Verstraete) Bord F 9788 (KN&V) Anoniem China porselein B 604 (KN&V) Bord, 1625-1650 porselein Kom, ca. 1625 h. 3,4 cm, Ø14,2 cm majolica h. 2,8 cm, Ø 20 cm Anoniem China porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem h. 7 cm, Ø 19,1 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse Klapmuts, 1625-1650 h. 6,2 cm, Ø 11,8 cm Gebruiksvoorwerp Stoel, ca. 1960 bruikleen Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9806 (KN&V) metaal, hout, kunstleer Gebruiksvoorwerp F 9802 (KN&V) h. 4,5 cm, Ø 14 cm Gebruiksvoorwerp h. rug 81,5 cm, b. armleuningen F 9781 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9798 (KN&V) Anoniem China 62,5 cm Anoniem China Gebruiksvoorwerp Voetbeker, 1600-1620 bruikleen Adriaan van Ravesteijn Anoniem Nederland (Noord-Holland) Bord F 9792 (KN&V) Anoniem China porselein B 597 (KN&V) Vaas, 1600-1625 porselein Bord, ca. 1625 h. 5 cm, Ø 4,3 cm faience h. 2,8 cm, Ø 20 cm Anoniem China porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem België (Raeren) h. 7 cm, b. 9,8 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse Bord, 1625-1650 h. 3,8 cm, Ø 21 cm Gebruiksvoorwerp Boerendanskruik met verguld bruikleen Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9807 (KN&V) zilveren deksel, 1583 Gebruiksvoorwerp F 9803 (KN&V) h. 5,6 cm, Ø 28,5 cm Gebruiksvoorwerp steengoed, zilver F 9782 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9799 (KN&V) Anoniem China bruikleen C. Meijling Anoniem China Gebruiksvoorwerp Kom, 1600-1620 B 395 (KN&V) Anoniem Nederland Stemcup F 9793 (KN&V) Anoniem China porselein Schotel, Werra imitatie, ca. porselein Kom, ca. 1625 h. 3,8 cm, Ø 6,7 cm Anoniem Japan 1600-1625 h. 7,1 cm, Ø 7 cm Anoniem China porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse Porseleinen drinkkan met zilveren rood aardewerk, slibversiering bruikleen Stichting Het Nederlandse Kom, 1600-1625 h. 4,8 cm, Ø 9,2 cm Gebruiksvoorwerp deksel, 17de eeuw h. 4 cm, Ø 25,5 cm Gebruiksvoorwerp porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9808 (KN&V) porselein, zilver bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9819 (KN&V) h. 3,4 cm, Ø 5,3 cm Gebruiksvoorwerp bruikleen C. Meijling Gebruiksvoorwerp bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9800 (KN&V) Anoniem China B 396 (KN&V) F 9786 (KN&V) Anoniem China Gebruiksvoorwerp Kom, 1600-1620 Bord, 1575-1600 F 9794 (KN&V) Anoniem China porselein Anoniem Nederland Anoniem Nederland porselein Bord, fragment, ca. 1625 h. 5,3 cm, Ø 9 cm Schaal Vijzel, ca. 1590-1650 bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse wit bakkend aardewerk glas Gebruiksvoorwerp Kom, ca. 1625 h. 3,6 cm, b. 18,7 cm Gebruiksvoorwerp h. 7 cm, Ø 12,5 cm h. 9 cm, Ø 13 cm F 9789 (KN&V) porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9809 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse h. 3,8 cm, Ø 21,5 cm Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9801 (KN&V) Anoniem China F 9684 (KN&V) F 10652 (KN&V) Stemcup, ca. 1600 Gebruiksvoorwerp Bord, 1600-1620 porselein F 9795 (KN&V) Anoniem China porselein Anoniem Nederland Anoniem Nederland h. 7,3 cm, b. 6,5 cm Bord, 1600-1620 h. 4 cm, Ø 20,5 cm Vergiet Vork, 17de eeuw bruikleen Stichting Het Nederlandse rood aardewerk, loodglazuur, koper

124 125 bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China Anoniem Duitsland h. 18 cm, b. 19 cm Gebruiksvoorwerp Stemcup, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Klapmuts, 17de eeuw Kruik, ca. 1600 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9810 (KN&V) porselein F 10666 (KN&V) porselein steengoed, bruine engobe, knijpen Gebruiksvoorwerp h. 7 cm, Ø mond 7,6 cm h. 4,5 cm, Ø 14 cm h. 22 cm, b. 12 cm F 9704 (KN&V) Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse Bord, 1600-1620 Gebruiksvoorwerp Bord, fragment, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Anoniem Duitsland (Dieburg) porselein F 10660 (KN&V) porselein F 10673 (KN&V) F 9710 (KN&V) Kruikje, 1200-1250 h. 3,2 cm, Ø 20,4 cm b. 14,1 cm proto-steengoed bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China Anoniem Duitsland (Duingen) h. 16 cm, b. 13 cm Gebruiksvoorwerp Kom, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Klapmuts, 17de eeuw Veldfles, 1650-1700 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9811 (KN&V) porselein F 10667 (KN&V) porselein steengoed Gebruiksvoorwerp h. 4 cm, Ø mond 6,2 cm h. 4,5 cm, Ø 14,1 cm h. 15,5 cm, b. 13 cm F 9705 (KN&V) Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse Bord, 1600-1620 Gebruiksvoorwerp Bord, fragment, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Anoniem Duitsland (Langerweke) porselein F 10661 (KN&V) porselein F 10674 (KN&V) F 9711 (KN&V) Miniatuur kruikje, 15de eeuw h. 3 cm, Ø 20,5 cm b. 12,6 cm steengoed, zoutglazuur bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China Anoniem België (Bouffioulx) h. 7 cm, b. 5 cm Gebruiksvoorwerp Kop, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Bord, 17de eeuw Beker, 1500-1550 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9812 (KN&V) porselein F 10668 (KN&V) porselein steengoed (grijs) Gebruiksvoorwerp h. 6,5 cm, Ø mond 7 cm h. 3 cm, Ø 14,4 cm h. 9 cm, b. 11 cm F 9707 (KN&V) Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse Deksel van een vaas, ca. 1600 Gebruiksvoorwerp Kom, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp Anoniem Duitsland (Frechen) porselein F 10662 (KN&V) porselein F 10675 F 9712 (KN&V) Fragment baardmankruik met portret h. 8,5 cm, Ø 20 cm h. 3,4 cm, Ø 10,1 cm Philips II, 1580-1600 bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Denemarken Anoniem België (Bouffioulx) steengoed, stempelen Gebruiksvoorwerp Bord, fragment, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Kookpot, 1610-1620 Kruik, 1500-1550 bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9813 (KN&V) porselein F 10669 (KN&V) roodbakkend aardewerk, steengoed, bruine engobe Gebruiksvoorwerp b. 18,7 cm loodglazuur, groene en gele slib h. 15,5 cm, b. 13,5 cm F 10510 (KN&V) Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China h. 17,5 cm, b. 20 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse Bord, 1600-1620 Gebruiksvoorwerp Kom, 17de eeuw bruikleen Stichting Het Nederlandse Gebruiksvoorwerp Anoniem Engeland porselein F 10663 (KN&V) porselein Gebruiksvoorwerp F 9713 (KN&V) Schotel en kom, ca. 1750 h. 3 cm, Ø 16 cm h. 10,4 cm, b. 20 cm F 9694 (KN&V) creamware, handbeschilderd bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Duitsland (Dieburg) schotel: h. Ø 2,1 cm, 8,8 cm Gebruiksvoorwerp Bord, fragment, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Anoniem Duitsland (Westerwald) Kan, 1375-1450 kom: h. 3 cm, Ø 4,8 cm F 9816 (KN&V) porselein F 10670 (KN&V) Pispot, 1675-1725 proto-steengoed bruikleen Stichting Het Nederlandse b. 10 cm steengoed, zoutglazuur, stempelen, h. 29 cm, b. 20 cm Gebruiksvoorwerp Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China indrukken bruikleen Stichting Het Nederlandse F 10646 a-b (KN&V) Stemcup, 1625-1650 Gebruiksvoorwerp Bord, 17de eeuw h. 13,7 cm, b. 21 cm Gebruiksvoorwerp porselein F 10664 (KN&V) porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9706 (KN&V) Anoniem Frankrijk (Nevers) h. 8,5 cm, Ø 8,7 cm h. 3,5 cm, Ø 22 cm Gebruiksvoorwerp Plooischotel, 17de eeuw bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9708 (KN&V) Anoniem Duitsland (Dieburg) faience Gebruiksvoorwerp Bord, fragment, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Kookpot, 1200-1250 h. 6,8 cm, Ø 30 cm F 9817 (KN&V) porselein F 10671 (KN&V) Anoniem Duitsland (Westerwald) proto-steengoed bruikleen Stichting Het Nederlandse b. 13,4 cm Kruik, ca. 1700 h. 18 cm, b. 19 cm Gebruiksvoorwerp Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China steengoed, zoutglazuur, krassen bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9784 (KN&V) Stemcup, 1625-1650 Gebruiksvoorwerp Bord, 17de eeuw h. 38 cm, b. 24 cm Gebruiksvoorwerp porselein F 10665 (KN&V) porselein bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9104 (KN&V) Anoniem Frankrijk (Saintonge) h. 8,5 cm, Ø 9,2 cm h. 3,6 cm, Ø 22 cm Gebruiksvoorwerp Zalfpot, 1500-1550 bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem China bruikleen Stichting Het Nederlandse F 9709 (KN&V) Anoniem Duitsland (Dieburg) witbakkend aardewerk, groen glazuur Gebruiksvoorwerp Klapmuts, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Kookpot, 1200-1250 h. 12,5 cm, Ø (mond) 5,5 cm F 9818 (KN&V) porselein F 10672 (KN&V) proto-steengoed bruikleen Stichting Het Nederlandse h. 5 cm, Ø 21 cm

126 127 Gebruiksvoorwerp Anoniem Nederland (Delft) loodglazuur Anoniem Nederland Chris Steenbergen Tentoonstelling F 9695 (KN&V) Schaal, 1680-1725 h. 9,2 cm, b. 10 cm Melkteil, 17de eeuw Groot couvert en viscouvert ‘The Mirror and the Mask: Portraiture aardewerk bruikleen Stichting Het Nederlandse roodbakkend aardewerk, zilver in the Age of Picasso’ Anoniem Frankrijk (Normandië) h. 3 cm, Ø 11,5 cm Gebruiksvoorwerp loodglazuur verschillende afmetingen, max. l. Periode Fles, 17de eeuw bruikleen Stichting Het Nederlandse F 10595 (KN&V) h. 18,5 cm, b. 54 cm 21,7 cm, max. h. 4,7 cm Madrid: 2007/02/06 - 2007/05/20 steengoed Gebruiksvoorwerp bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Museum Fort Worth: 2007/06/17 - 2007/09/16 h. 18 cm, Ø voet 6 cm F 10645 (KN&V) Anoniem Nederland Gebruiksvoorwerp Boijmans Van Beuningen Object bruikleen Stichting Het Nederlandse Papkom, 1520-1570 F 10594 (KN&V) MBZ 498 a-e (KN&V) - Inv.nr.: 2345 (MK) Gebruiksvoorwerp Anoniem Nederland (Enkhuizen) lichtbakkend aardewerk, groen Toorop, Charley F 10654 (KN&V) Schotel, 1612 loodglazuur Anoniem Nederland uitgaande Drie generaties, 1941-1950 h. 4,4 cm, Ø 22 cm h. 9,2 cm, b. 10 cm Wijwatervat, 1600-1650 Anoniem Italië (Ligurië) bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse aardewerk, loodglazuur bruiklenen 4 Bord, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp h. 7,8 cm, b. 9 cm Bruikleennemers aardewerk, tinglazuur F 10649 (KN&V) F 10596 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse moderne kunst Tate Modern, Londen h. 2,5 cm, Ø 20,8 cm Gebruiksvoorwerp Haus der Kunst, München bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Portugal Anoniem Nederland F 10651 (KN&V) 1 Gebruiksvoorwerp Kom, 17de eeuw Papkom, 1520-1570 Bruikleennemer Tentoonstelling F 9783 (KN&V) aardewerk, tinglazuur lichtbakkend aardewerk, groen Anoniem Nederland Palazzo Zabarella, Padua ‘Gilbert & George retrospective’ h. 6 cm, Ø 11,7 cm loodglazuur Lepel, 18de eeuw Tentoonstelling Periode Anoniem Italië (Ligurië) bruikleen Stichting Het Nederlandse h. 7,3 cm, b. 17,2 cm tin ‘Giorgio de Chirico’ Londen: 2007/02/15 - 2007/05/07 Bord, 17de eeuw Gebruiksvoorwerp bruikleen Stichting Het Nederlandse b. 4,5 cm, l. 20 cm Periode München: 2007/06/11 - 2007/09/09 aardewerk met tinglazuur F 9779 (KN&V) Gebruiksvoorwerp bruikleen Stichting Het Nederlandse 2007/01/20 - 2007/05/27 Objecten h. 3 cm, Ø 20,8 cm F 10597 (KN&V) Gebruiksvoorwerp Object - Inv. nr.: 2844 a-y (MK) bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Portugal F 10657 (KN&V) - Inv.nr.: St 125 Gilbert and George Gebruiksvoorwerp Kan, 1600-1650 Anoniem Nederland Chirico, Giorgio de Dark Shadow no. 4 Spring, F 9785 (KN&V) aardewerk Kom met afbeelding van man met Anoniem Nederland De troubadour, 1923-1924 1974 h. 14,5 cm, b. 9,2 cm tulband, 1500-1550 Lepel, 18de eeuw - Inv. nr.: 2959 a-y (MK) Anoniem Italië (Montelupo) bruikleen Stichting Het Nederlandse aardewerk tin 2 Gilbert and George Bord, 1600-1650 Gebruiksvoorwerp h. 5,1 cm, Ø 11,2 cm b. 2,1 cm, l. 11,7 cm Bruikleennemers Queer, 1977 aardewerk, tinglazuur F 10644 (KN&V) bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Het Nederlandse Nasher Sculpture Center, Dallas Ø 32 cm Gebruiksvoorwerp Gebruiksvoorwerp San Francisco Museum of Modern 5 bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Spanje F 10655 (KN&V) F 10658 (KN&V) Art, San Francisco Baltimore Bruikleennemer Gebruiksvoorwerp Bord, 1600-1650 Museum of Art, Baltimore Galleria Civica d’Arte Moderna, F 10648 (KN&V) aardewerk Anoniem Nederland Anoniem Nederland Tentoonstelling Turijn h. 4,4 cm, Ø 22 cm Schotel met afbeelding van Lepel, 18de eeuw ‘Matisse: the Painter as Sculptor’ Tentoonstelling Anoniem Italië (Faenza) bruikleen Stichting Het Nederlandse omgekeerde kookpot, 1600-1625 tin Periode ‘Collage/Collages. 1912-1962’ Schotel, 1600-1650 Gebruiksvoorwerp roodbakkend aardewerk b. 2,7 cm, l. 12,1 cm Dallas: 2007/01/21 - 2007/04/29 Periode aardewerk F 10650 (KN&V) h. 4,5 cm, Ø 18 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse San Francisco: 2007/06/10 - 2007/10/04 - 2008/01/31 h. 7,5 cm, Ø 26,5 cm bruikleen Stichting het Nederlandse Gebruiksvoorwerp 2007/09/02 Object bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Frankrijk (Tessonière Gebruiksvoorwerp F 10659 (KN&V) Baltimore: 2007/10/07 - 2008/01/13 - Inv.nr.: 2765 (MK) Gebruiksvoorwerp Savignier) F 9703 (KN&V) Object Kitaj, R.B. F 9814 (KN&V) 15 objecten en fragmenten Chris Steenbergen - Inv.nr.: BEK 1402 (MK) Halycon Days/Med., 1964 steengoed, 15de eeuw Anoniem Turkije (Iznik) Roomstel, 1942 Maillol, Aristide Anoniem Nederland (Enkhuizen) steengoed Bord, fragment, ca. 1600 zilver Studie voor ‘La Méditerranée’, 6 Deksel, 1600-1625 bruikleen Stichting Het Nederlandse aardewerk, wit glazuur, florale melkkan: h. 7 cm, b. 8,9 cm, 1902 Bruikleennemer rood bakkend aardewerk, gele en Gebruiksvoorwerp decoratie suikerpot: h. 5,8, b. 11,6 cm, Schirn Kunsthalle, Frankfurt groene slib F 10653 a-o (KN&V) b. 12,5 cm, l.16 cm blad: h. 3,3 cm, b. 11,5 cm, l. 28 cm 3 Tentoonstelling h. 1,5 cm, Ø 12,5 cm bruikleen Stichting Het Nederlandse bruikleen Stichting Museum Bruikleennemers ‘A.R. Penck’ bruikleen Stichting Het Nederlandse Anoniem Nederland Gebruiksvoorwerp Boijmans Van Beuningen Museo Thyssen Bornemisza, Madrid Periode Gebruiksvoorwerp Wijwaterhouder, 1520-1570 F 10643 (KN&V) MBZ 497 a-c (KN&V) Kimbell Art Museum, Fort Worth 2007/06/10 - 2007/09/09 F 9690 (KN&V) lichtbakkend aardewerk, groen

128 129 Object Objecten - Inv.nr.: BRL 2004-11 (MK) 13 - Inv.nr.: BRL 93-01 (MK) - Inv.nr.: MB 2006/2 (MK) - Inv.nr.: 2979 (MK) -Inv.nr.: BEK 1563 (MK) Dolron, Desirée Bruikleennemer Ader, Bas Jan Bas Jan Ader Penck, A.R. Judd, Donald Cerca Obispo, 2002 Gagosian Gallery, New York Untitled (‘Flower work’), 1974 ‘In search of the Miraculous’, Irrationelle Welt, 1975 Galvanized iron, 1975 - Inv.nr.: BRL 2004-12 (MK) Tentoonstelling - Inv.nr.: MB 1992/1 (MK) 1974 - Inv.nr.: MB 1981/T 43 (MK) Dolron, Desirée ‘Walter de Maria’ Ader, Bas Jan Invitation for Kabinett für 7 Rotella, Mimmo Cerca Crespo, 2002 Periode Kabinett für Aktuelle Kunst, Aktuelle Kunst, Bruikleennemer Senza titolo, 1961 - Inv.nr.: BRL 2004-13 (MK) 2007/03/30 - 2007/05/05 Bremerhaven, 1971 Bremerhaven, 9 November – Museum Het Prinsenhof, Delft - Inv.nr.: 2984 (MK) Dolron, Desirée Object - Inv.nr.: VKI 90 (MK) 8 December 1974 Tentoonstelling Warhol, Andy Industria Cerca, 2002 - Inv.nr.: BEK 1603 (MK) Ader, Bas Jan ‘Contour’ The Kiss (Bela Lugosi), 1963 - Inv.nr.: BRL 2004-14 (MK) De Maria, Walter Primary time, 1974 15 Periode Dolron, Desirée A Computer which will solve - Inv.nr.: FKI 45 (MK) Bruikleennemer 2007/03/04 - 2007/05/29 11 Habana Libre, 2002 every problem in the world / Ader, Bas Jan Museum Dhondt-Dhaenens, Deurle Object Bruikleennemer - Inv.nr.: BRL 2004-15 (MK) 3-12 Polygon, 1984 Fall I, Los Angeles, 1970 Tentoonstelling - Inv.nr.: 3101 (MK) Centrum Kunstlicht in de kunst, Mthethwa, Zwelethu - Inv.nr.: FKI 46 (MK) ‘Martin Kippenberger’ Westerik, Co Eindhoven Bright Catholic Church series 14 Ader, Bas Jan Periode De handkus, 1984 Tentoonstelling (Two men standing), 2003 Bruikleennemer Fall II, Amsterdam, 1970 2007/04/22 - 2007/06/10 ‘Woody van Amen’ - Inv.nr.: BRL 2004-16 (MK) Kunsthalle, Basel - Inv.nr.: FKI 47 (MK) Object 8 Periode Mthethwa, Zwelethu Tentoonstelling Ader, Bas Jan - Inv.nr.: BEK 1673 (MK) Bruikleennemer 2007/01/27 - 2007/06/03 Bright Catholic Church series ‘Bas Jan Ader – Fall’ Nightfall, 1974 Kippenberger, Martin Bruce Museum, Greenwich Object (Woman standing behind desk), Periode - Inv.nr.: FKI 48 (MK) Ohne titel, 1993-1994 Tentoonstelling - Inv.nr.: BEK 1432 (MK) 2003 2007/04/01 - 2007/05/20 Ader, Bas Jan ‘Fakes and Forgeries’ Amen, Woody van - Inv.nr.: BRL 2004-17 (MK) Objecten I’m too sad to tell you, 16 Periode Kaleidoskoop, 1967 Mthethwa, Zwelethu - Inv.nr.: 3275 (MK) 1970-1971 Bruikleennemer 2007/05/12 - 2007/09/02 Bright Catholic Church series Ader, Bas Jan - Inv.nr.: FKI 49 (MK) Schaulager, Münchenstein Object 12 (Young girl), 2003 Please don’t leave me, 1969 Ader, Bas Jan Tentoonstelling - Inv.nr.: St 1 Bruikleennemers - Inv.nr.: BRL 2004-18 (MK) - Inv.nr.: 3276 (MK) Broken fall (geometric), West- ‘Robert Gober. Work 1976-2007’ Meegeren, Han van CRAC Alsace, Altkirch Mthethwa, Zwelethu Ader, Bas Jan Kapelle - Holland, 1971 Periode De Emmausgangers, 1937 BE-PART, platform voor actuele Sugar cane series (Untitled # 1), All my clothes, 1970 - Inv.nr.: FKI 50 (MK) 2007/05/12 - 2007/10/14 kunst, Waregem 2003 - Inv.nr.: 3277 (MK) Ader, Bas Jan Object 9 Tentoonstelling - Inv.nr.: BRL 2004-19 (MK) Ader, Bas Jan Broken fall II (organic), - Inv.nr.: BEK 1650 (MK) Bruikleennemers ‘So Close so Far Away’ Mthethwa, Zwelethu I’m too sad to tell you, 1970 Amsterdamse Bos - Holland, Gober, Robert Galeries Nationales du Grand Periode Sugar cane series (Untitled # 2), - Inv.nr.: 3278 (MK) 1971 Untitled (Torso), 1990 Palais, Parijs Altkirch: 2007/03/04 - 2007/05/20 2003 Ader, Bas Jan - Inv.nr.: FKI 73 en 74 (MK) Sprengel Museum, Hannover Waregem: 2007/11/11 - 2008/01/27 - Inv.nr.: BRL 2004-20 (MK) Pitfall on the way to a new Ader, Bas Jan 17 Tentoonstelling Objecten Mthethwa, Zwelethu Plasticism, West-Kapelle - Piece G, 1970 / IHC Hillside Bruikleennemer ‘Nouveau Réalisme’ - Inv.nr.: BRL 2004-07 (MK) Sugar cane series (Untitled # 3), Holland, 1971 Piece, 1969 Wilfried Lentz, Rotterdam Periode Dolron, Desirée 2003 - Inv.nr.: 3280 (MK) - Inv.nr.: VKI 94 (MK) Tentoonstelling Parijs: 2007/03/26 - 2007/07/02 Cerca Paseo De Marti - Inv.nr.: BRL 2004-21 (MK) Ader, Bas Jan Ader, Bas Jan ‘Private/Public’ Hannover: 2007/09/19 - 2008/01/27 (Blackboard), 2002 Mthethwa, Zwelethu Broken fall Geometric, West- Niagara Falls, 1971 Periode Object - Inv.nr.: BRL 2004-08 (MK) Untitled series # 10, 1998 Kapelle - Holland, 1971 - dvd met documentair materiaal 2007/03/22 - 2007/05/06 - Inv.nr.: BEK 1495 (MK) Dolron, Desirée - Inv.nr.: BRL 2004-22 (MK) - Inv.nr.: 3281 a-d (MK) - Inv.nr.: MB 2006/1 (MK) Objecten Bontecou, Lee Escuela Julio Mella (School Mthethwa, Zwelethu Ader, Bas Jan Bas Jan Ader - Inv.nr.: 3297 (MK) Untitled, 1960 girl), 2002 Untitled series # 14, 1998 On the road to a new Neo ‘In search of the Miraculous’, Levine, Sherrie - Inv.nr.: BRL 2004-09 (MK) - Inv.nr.: BRL 2004-23 (MK) Plasticism, West-Kapelle - 1975 Untitled (After Karl 10 Dolron, Desirée Mthethwa, Zwelethu Holland, 1971 Invitation for Clair S. Copley Blossfeld:12), 1990 Bruikleennemer Escuela Julio Mella (School Untitled series # 20, 1998 - Inv.nr.: 3282 (MK) Gallery, - Inv.nr.: 3323 a-b (MK) Gemeentemuseum, Den Haag boy), 2002 - Inv.nr.: BRL 2004-24 (MK) Ader, Bas Jan 22 April – 17 May 1975 Lawler, Louise Tentoonstelling - Inv.nr.: BRL 2004-10 (MK) Mthethwa, Zwelethu Untitled (‘Tea-Party’), 1972 Glass cage, 1991-1993 ‘De Sixties’ Dolron, Desirée Flex, 2002 Periode Cerca Muralla (Boys in smoke), 2007/01/20 - 2007/04/29 2002

130 131 - Inv.nr.: 3324 (MK) Object - Inv.nr.: FKI 48 (MK) - Inv.nr.: BEK 1254 (MK) Tentoonstelling Georges de Bellio et à sa fille Lawler, Louise - Inv.nr.: 3325 (MK) Ader, Bas Jan Grosman, John ‘Corneille. Some of these days’ Victorine Donop de Monchy’ What goes on here?, 1990 Lawler, Louise I’m too sad to tell you, Roofvis, 1955 Periode Periode - Inv.nr.: 3325 (MK) Pollock & Tureen, arranged by 1970-1971 - Inv.nr.: BEK 1604 (MK) 2007/06/19 - 2007/09/30 2007/10/09 - 2008/02/03 Lawler, Louise Mr. and Mrs. Burton Tremaine, - Inv.nr.: FKI 50 (MK) Gaag, Lotti van der Object Object Pollock & Tureen, arranged by Connecticut, 1984 Ader, Bas Jan De wachtende, 1950 - Inv.nr.: 2628 (MK) - Inv.nr.: St 93 Mr. and Mrs. Burton Tremaine, Broken Fall (organic), 1971 - Inv.nr.: BRL 93-20 (MK) Corneille Monet, Claude Connecticut, 1984 20 Gaag, Lotti van der Parmi les pierres, 1961 Lente in Vétheuil, 1880 - Inv.nr.: 3334 a-b (MK) Bruikleennemer 23 Vogel (vuurtong), 1952 Lawler, Louise Gemeentemuseum, Den Haag Bruikleennemer 29 32 Collage / Schwitters / Sotheby’s, Tentoonstelling De Pont, Stichting voor 26 Bruikleennemer Bruikleennemer 1991 ‘ANNA’ hedendaagse kunst, Tilburg Bruikleennemer Museum De Fundatie, Heino San Francisco Museum of Modern - Inv.nr.: 3336 (MK) Periode Tentoonstelling Barbican Centre, Londen Tentoonstelling Art, San Francisco Welling, James 2007/06/16 - 2007/09/23 ‘René Daniëls’ Tentoonstelling ‘Het oog van de kenner. 50 jaar Tentoonstelling 1916 Sample book, 1993 Object Periode ‘Panic Attack! Art in the Punk Years’ Hannema-de Stuers Fundatie’ ‘Take your time: Olafur Eliasson’ - Inv.nr.: 3337 (MK) - Inv.nr.: BEK 1609 (MK) 2007/05/12 - 2007/08/26 Periode Periode Periode Welling, James Anna Objecten 2007/06/05 - 2007/09/09 2007/09/14 - 2008/01/20 2007/09/08 - 2007/02/28 Jacquartonic Bobbin Array # 2, Mijn plaats aan tafel 2, - Inv.nr.: 3024 (MK) Objecten Object Object 1990 1972-1973 Daniëls, René - Inv.nr.: MB 1982/T 9 (MK) - Inv.nr.: St 1 - Inv.nr.: BEK 1742 (MK) - Inv.nr.: 3338 (MK) Avenue Plantage Moyen, 1980 Basquiat, Jean Michel Meegeren, Han van Eliasson, Olafur Welling, James 21 - Inv.nr.: 3058 (MK) Untitled (Jack Johnson), 1982 De Emmausgangers, 1937 Notion Motion, 2005 Jacquard Cartons, 1993 Bruikleennemer Daniëls, René - Inv.nr.: MB 1982/T 10 (MK) - Inv.nr.: MB 1992/9 (MK) Fondazione Donnaregina, Napels De revue passeren, 1982 Basquiat, Jean Michel 30 33 Feldman, Hans Peter Tentoonstelling Untitled (Sword and Sickle), Bruikleennemer Bruikleennemer Ceasar ‘Piero Manzoni’ 24 1982 Leeum, Samsung Museum of Art, Centraal Museum , Utrecht Periode Bruikleennemer - Inv.nr.: MB 1982/T 11 (MK) Seoul Tentoonstelling 18 2007/05/19 - 2007/09/24 Tate Modern, Londen Basquiat, Jean Michel Tentoonstelling ‘The Suspended Moment – H&F Bruikleennemer Object Tentoonstelling Untitled (Man with halo), 1982 ‘Flash cube’ collection’ Transat Vidéo, Caen - Inv.nr.: 3018 (MK) ‘Dalí & film’ - Inv.nr.: BRL 00-15a (MK) Periode Periode Tentoonstelling Manzoni, Piero Periode Basquiat, Jean Michel 2007/07/04 - 2007/09/30 2007/08/03 - 2007/10/29 ‘Film festival Côté Court’ Achrome, 1958 2007/06/01 - 2007/09/09 Kings of Egypt II, 1982 Objecten Object Periode Object - Inv.nr: BRL 00-15b (MK) - Inv.nr.: 3354 (MK) - Inv.nr.: BRL 2007-29 (MK) 2007/04/04 22 - Inv.no.: 2751 (MK) Basquiat, Jean Michel Sugimoto, Hiroshi Wall, Jeff Objecten Bruikleennemers Dalí, Salvador Kings of Egypt III, 1982 La Paloma, Encinitas, 1993 Children, 1988 - Inv.nr.: FKI 49 (MK) Kunsthalle Nürnberg, Nürnberg Shirley Temple, le jeune - Inv.nr.: 3355 (MK) Ader, Bas Jan Bawag Foundation, Wenen monstre Sacré du cinéma de 27 Sugimoto, Hiroshi 34 Broken fall Geometric, West- Tentoonstelling son temps, 1939 Bruikleennemer Union City Drive-in, Union City, Bruikleennemer Kapelle - Holland, 1971 ‘Romantic Conceptualism’ Musei Civici Veneziani, Venetië 1993 Zacheta National Gallery of Art, - Inv.nr.: FKI 50 (MK) Periode 25 Tentoonstelling - Inv.nr.: 3356 (MK) Warschau Ader, Bas Jan Nürnberg: 2007/05/10 - 2007/07/15 Bruikleennemer ‘Enzo Cucchi’ Sugimoto, Hiroshi Tentoonstelling Broken Fall (organic), 1971 Wenen: 2007/09/14 - 2007/12/01 Museum Swaensteyn, Voorburg Periode Rosecrans Drive-in, Paramount, ‘Bicycle Club’ Objecten Tentoonstelling 2007/06/08 - 2007/10/07 1993 Periode 19 - Inv.nr.: 3277 (MK) ‘De Nieuwe Ploeg 1951-1959’ Object - Inv.nr.: 3357 (MK) 2007/07/16 - 2007/08/26 Bruikleennemer Ader, Bas Jan Periode - Inv.nr. : MB 1980/T 21 (MK) Sugimoto, Hiroshi Object Documenta (Fridericianum), Kassel I’m too sad to tell you, 1970 2007/06/02 - 2007/09/30 Cucchi, Enzo Orinda Theatre, Orinda, 1992 - Inv.nr.: FKI 46 (MK) Tentoonstelling - Inv.nr.: 3279 (MK) Objecten A terra d’uomo, 1980 Ader, Bas Jan ‘Documenta XII’ Ader, Bas Jan - Inv.nr.: BEK 1245 (MK) 31 Fall II, Amsterdam, 1970 Periode Farewell to Faraway Friends, Dobbelman, Theo 28 Bruikleennemer 2007/06/16 - 2007/09/23 1971 Twee zittende meisjes, 1956 Bruikleennemer Musée Marmottan Monet, Parijs Cobra Museum voor Moderne Kunst, Tentoonstelling Amstelveen ‘Hommage au collectionneur

132 133 35 Objecten - Inv.nr.: 3349 (MK) Periode oude kunst 4 Bruikleennemer - Inv.nr.: BEK 1709 (MK) Noland, Cady 2007/12/14 - 2008/04/06 Bruikleennemers Henie Onstad Kunstsenter, Peeters, Antoinetta Squeaky shouting at officer, Object 1 National Gallery, Londen Høvikodden Zonder titel, 1997 1993-1994 - Inv.nr.: St 108 Bruikleennemer Mauritshuis, Den Haag Tentoonstelling - Inv.nr.: BEK 1710 (MK) - Inv.nr.: BEK 1654 (MK) Kandinksy, Wassily Museo Nacional del Prado, Madrid Tentoonstelling ‘From 60 to 70’ Peeters, Antoinetta Noland, Cady Sonntag (Alt Russisch), 1904 Tentoonstelling ‘Masterpieces of Seventeenth- Periode Zonder titel, 1997 Spaghetti Cowboy Template I, ‘Joachim Patinir’ Century Dutch Portrait Painting’ 2007/08/23 - 2007/09/23 1990 44 Periode Periode Objecten 38 - Inv.nr.: 3478 (MK) Bruikleennemer 2007/07/02 - 2007/10/07 Londen: 2007/06/27 - 2007/09/16 - Inv.nr.: FKI 45 (MK) Bruikleennemer Noland, Cady Gemeentemuseum, Den Haag Objecten Den Haag: 2007/10/13 - 2008/01/13 Ader, Bas Jan Milton Keynes Gallery, Willams Randolph Hearst, 1990 Tentoonstelling - Inv.nr.: 2312 (OK) Objecten Fall I, Los Angeles, 1970 Milton Keynes - Inv.nr.: 3479 (MK) ‘Picasso in Den Haag’ Patinir, Joachim - Inv.nr.: 1296 (OK) - Inv.nr.: FKI 46 (MK) Tentoonstelling Noland, Cady Periode Landschap met de brand van Helst, Bartholomeus van der Ader, Bas Jan ‘Phoebe Unwin’ Betty Ford, 1994 2007/12/15 - 2008/03/30 Sodom en Gomorra, ca. 1520 Abraham del Court en zijn Fall II, Amsterdam, 1970 Periode Objecten - Inv.nr.: 2474 (OK) echtgenote Maria de - Inv.nr.: FKI 48 (MK) 2007/09/22 - 2007/11/04 41 - Inv.nr.: 3042 (MK) Patinir, Joachim Keerssegieter, 1654 Ader, Bas Jan Object Bruikleennemer Picasso, Pablo Ruiz Landschap met grazende ezel, - Inv.nr.: 1852 (OK) I’m too sad to tell you, - Inv.nr.: 3575 (MK) Von der Heydt-Museum, Wuppertal Couple, 1970 ca. 1520 Tempel, Abraham van den 1970-1971 Unwin, Phoebe Tentoonstelling - Inv.nr.: BRL 83-01 (MK) Portret van Jan van Amstel en Untitled, 2007 ‘August Renoir and the landscape of Picasso, Pablo Ruiz 2 zijn vrouw Anna Boxhoorn, 36 Impressionism’ Le peintre, 1963 Bruikleennemer 1671 Bruikleennemers 39 Periode Musée d’art et d’histoire du Dom Kino, Sint Petersburg Bruikleennemer 2007/10/28 - 2008/01/27 45 Judaïsme, Parijs 5 Cinephantom, Moskou Groninger Museum, Groningen Object Bruikleennemer Tentoonstelling Bruikleennemer City Gallery Hall Galereya, Izhevsk Tentoonstelling - Inv.nr.: 2614 (MK) Stedelijk Museum, Schiedam ‘Rembrandt and the New Jerusalem’ Kunsthistorisches Museum, Wenen National Centre for Contemporary ‘Struycken’ Renoir, Pierre-Auguste Tentoonstelling Periode Tentoonstelling Arts, Kaliningrad Periode Jong meisje in roze, zittend in ‘Onmetelijk optimisme’ 2007/03/28 - 2007/07/01 ‘Der späte Tizian und die Sinnlichkeit Tentoonstelling 2007/09/22 - 2007/12/02 een landschap, ca. 1903 Periode Objecten der Malerei’ ‘Dutch Punch festival’ Object 2007/12/08 - 2008/03/02 - Inv.nr.: 1043 (OK) Periode Periode - Inv.nr.: BEK 1558 (MK) 42 Objecten Berckheyde, Hiob (Job) 2007/10/17 - 2008/01/06 Sint Petersburg: 2007/09/01 - Struycken, Peter Bruikleennemer - Inv nr.: BRL 00-02 (MK) Adriaensz Object 2007/09/24 Blocks 2 (31.VIII.76), 1976 LWL-Landesmuseum für Kunst und Constant De oude beurs te Amsterdam, - Inv.nr.: 2569 (OK) Moskou: 2007/09/01 - 2007/09/24 Kulturgeschichte, Münster Vogel, 1949 ca. 1670 Titiaan Izhevsk: 2007/09/01 - 2007/09/24 40 Tentoonstelling - Inv nr.: BRL 00-04 (MK) - Inv.nr.: 1229 (OK) Jongen met honden in een Kaliningrad: 2007/09/01 - 2007/09/24 Bruikleennemer ‘Freiheit der Linie - Von Hermann Saul, Peter Gelder, Aert de landschap, ca. 1565-1576 Object Palais de Tokyo, Parijs Obrist und dem Jugenstil zu Marc, Ice box, 1961 Abraham en de engelen, ca. - Inv.nr.: FKI 51 (MK) Tentoonstelling Klee und Kirchner’ 1680-1685 6 Ader, Bas Jan ‘The Third Mind’ Periode 46 Bruikleennemer Eén spoel en één dvd met: I’m Periode 2007/11/25 - 2008/02/17 Bruikleennemers 3 Smithsonian Institution, Freer too sad to tell you, Fall 1, Fall 2007/09/27 - 2007/12/30 Object Art Institute of Chicago, Chicago Bruikleennemer Gallery of Art and Arthur M. Sackler 2, Broken Fall (Geometric), Objecten - Inv.nr.: 2677 (MK) Musée d’Orsay, Parijs National Gallery, Londen Gallery, Washington Broken Fall (Organic), Nightfall - Inv.nr.: 3253 (MK) Kandinksy, Wassily Tentoonstelling Tentoonstelling Palais des Beaux Arts, Brussel Noland, Cady Grosse Studie, 1914 ‘Ambroise Vollard: Patron of the ‘Renaissance Siena: Art for a City’ Tentoonstelling 37 Eat yer fuckin face off!, 1990 Avant-Garde’ Periode ‘Encompassing the globe’ Bruikleennemer - Inv.nr.: 3258 (MK) 43 Periode 2007/10/24 - 2008/01/13 Periode Montevideo, Amsterdam Noland, Cady Bruikleennemer Chicago: 2007/02/17 - 2007/05/12 Object Washington: 2007/06/23 - 2007/09/16 Tentoonstelling SLA Group shot # 3, 1990 Groninger Museum, Groningen Parijs: 2007/06/18 - 2007/09/16 - Inv.nr.: 2898 (OK) Brussel: 2007/10/27 - 2008/02/03 ‘Visual Soundings’ - Inv.nr.: 3328 (MK) Tentoonstelling Object Beccafumi, Domenico Objecten Periode Noland, Cady ‘Russische sprookjes, volksverhalen - Inv.nr. : 2390 (MK) De Heilige Catharina ontvangt - Inv.nr.: 2116 (OK) 2007/08/24 - 2007/10/07 Manson Girls ‘Sit-In’ Cut-Out, en legenden’ Vallotton, Félix de stigmata, ca. 1545 Post, Frans Jansz 1993-1994 Portret van Ambroise Vollard, Een suikerfabriek, ca. 1902 1650-1660

134 135 - Inv.nr.: BRL 2005 SK-A-4986 10 13 - Inv.nr.: 1831 (OK) Objecten Periode (OK) Bruikleennemer Bruikleennemer (alleen in Dordrecht) - Inv.nr.: F I 91 (PK) 2007/04/07 - 2007/07/08 Mostaert, Jan Suermondt-Ludwig-Museum, Aken Koninklijk Museum voor Schone Storck, Abraham Saint-Aubin, Gabriel Jacques Objecten Afrikaanse man, ca. 1520-1525 Tentoonstelling Kunsten, Antwerpen Italiaanse haven, ca. 1680 Groot nachtelijk waterfeest, - Inv.nr.: BdH 2262 - BdH 2264, ‘Willem Kalf’ Tentoonstelling - Inv. nr.: 2139 (OK) 1772 BdH 2266 (PK) 7 Periode ‘Vlaamse primitieven, de mooiste Troost, Cornelis - Inv.nr.: F I 92 (PK) Swanevelt, Herman van Bruikleennemer 2007/03/03 - 2007/06/03 tweeluiken’ Het blindemanspel, ca. 1740 Saint-Aubin, Gabriel Jacques Geschiedenis van Adonis, ca. Diözesanmuseum Freising, Freising Objecten Periode - Inv.nr.: 3144 (OK) Schetsboekblad, ca. 1755 1625-1655 Tentoonstelling - Inv.nr: 1391 (OK) 2007/03/03 - 2007/05/27 Lairesse, Gerard de - Inv.nr.: F I 266 (PK) - Inv.nr.: BdH 11179 - BdH 11185 ‘Christopher Paudiss und die Malerei Kalf, Willem Objecten Rome op den throon, 1689 Saint-Aubin, Gabriel Jacques (PK) am Fürstenhof zu Freising’ Boerendeel, ca. 1642 - Inv.nr.: 2450 (OK) - Inv.nr.: 3145 (OK) Studie van een zakhorloge, Swanevelt, Herman van Periode - Inv.nr.: 2503 (OK) Geertgen tot Sint Jans Lairesse, Gerard de 1751 Suite met dieren, ca. 1625-1655 2007/03/29 - 2007/07/08 Kalf, Willem De verheerlijking van Maria, Rome van den throon, 1689 - Inv.nr.: BdH 11195 (PK) Object Stilleven met een Ming-schaal, ca. 1490 4 Swanevelt, Herman van - Inv.nr.: 2511 (OK) ca. 1660 - Inv.nr.: 2470 (OK) tekeningen en prenten Bruikleennemers Landschap, ca. 1625-1655 Paudiss, Christoph - Inv.nr.: VdV 43 Memling, Hans Royal Academy of Arts, Londen - Inv.nr.: HvS 2 (PK) Stilleven met glas bier, haringen Kalf, Willem Twee paarden in een 1 Sterling and Francine Clark Art Swanevelt, Herman van en rookgerei, 1660 Interieur van een boerenschuur, landschap, ca. 1490 Bruikleennemer Institute, Williamstown Landschap, ca. 1625-1655 ca. 1645 Museo Nacional del Prado, Madrid Tentoonstelling - Inv.nr.: MB 321 (PK) 8 - Inv.nr.: VdV 99 14 Tentoonstelling ‘The Unknown Monet: Pastels and Swanevelt, Herman van Bruikleennemer Kalf, Willem Bruikleennemer ‘Jacopo Tintoretto (1518-1594)’ Drawings’ Italiaans landschap, ca. Musées d’art et d’histoire, Genève Boerderij-interieur met Museum of Fine Arts, Houston Periode Periode 1625-1655 Tentoonstelling knielende man, 1645 Tentoonstelling 2007/01/15 - 2007/04/29 Londen: 2007/03/17 - 2007/06/10 - Inv.nr.: MS 449 (PK) ‘Philippe de Champaigne ‘The temptations of Flora: Jan van Object Williamstown: 2007/06/23 - Swanevelt, Herman van (1602-1674)’ 11 Huysum (1682-1749)’ - Inv.nr.: I 452 (PK) 2007/09/16 St. Antonius en de duivel, ca. Periode Bruikleennemer Periode Tintoretto, Jacopo Object 1625-1655 2007/09/20 - 2008/01/13 PricewaterhouseCoopers 2007/02/18 – 2007/05/13 Studie van een man met stok, - Inv.nr.: F II 142 (PK) Object Tentoonstelling Object 1538-1594 Monet, Claude 7 - Inv.nr.: 1120 (OK) Tefaf - Inv.nr.: 2501 (OK) Schets van vijf jongens, ca. Bruikleennemers Champaigne, Jean-Baptiste de; Periode Huysum, Jan van 2 1864 Drents Museum, Assen Platte Montagne, Nicolas de 2007/03/08 - 2007/03/18 Mandje met bloemen, ca. 1740 Bruikleennemer Frisia Museum, Spanbroek Portret van J.B. de Champaigne Object Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid 5 Gemeentemuseum Arnhem, Arnhem en van Nicolas de - Inv.nr.: 2113 (OK) 15 Tentoonstelling Bruikleennemer Tentoonstelling Plattemontagne, 1654 Rembrandt, atelier van Bruikleennemers ‘Dürer and Cranach. Art and Palazzo dei Diamanti, Ferrara ‘Het Mankes-perspectief’ De man met de rode muts, ca. Dordrechts Museum, Dordrecht Humanism in Renaissance Tentoonstelling Periode 9 1660 Staatliche Museen Kassel, Kassel Germany’ ‘Tura and Francesco del Cossa. Assen: 2007/02/10 - 2007/05/13 Bruikleennemer Tentoonstelling Periode Art in Ferrara at the time of Spanbroek: 2007/05/27 - 2007/09/16 Gemäldegalerie der Akademie der 12 ‘De kroon op het werk’ 2007/10/02 - 2008/01/06 Borso d’Este’ Arnhem: 2007/10/13 - 2008/01/21 bildenen Künste Wien, Wenen Bruikleennemer Periode Object Periode Object Tentoonstelling Museo di San Marco, Florence Dordrecht: 2007/02/18 - 2007/05/27 - Inv.nr.: MB 1958/T 24 (PK) 2007/09/23 - 2008/01/06 - Inv.nr.: MB 1974/T 8 (PK) ‘Traum vom Süden’ Tentoonstelling Kassel: 2007/06/23 - 2007/09/30 Dürer, Albrecht Object Mankes, Jan Periode ‘L’Angelico miniatore-pittore e pittore Objecten Studie van twee voeten, ca. - Inv.nr.: I 180 (PK) Landschap (Gelderland), ca. 2007/11/08 - 2008/03/09 miniatore’ - Inv.nr.: 1457 (OK) 1507-1510 Tura, Cosimo 1900-1920 Objecten Periode Limborch, Hendrik van Hercules en de Nemeïsche - Inv.nr.: 1080 (OK) 2007/12/20 - 2008/04/19 Achilles tussen de dochters van 3 leeuw, ca. 1450-1495 8 Both, Jan Object Lykomedes, ca. 1710 Bruikleennemer Bruikleennemer Italiaans landschap bij avond - Inv.nr.: 2555 (OK) - Inv.nr.: 1751 (OK) The Frick Collection, New York 6 Staatliche Kunsthalle Karlsruhe, met ossenwagen, ca. 1645 Fra Angelico Ruysch, Rachel Tentoonstelling Bruikleennemer Karlsruhe - Inv.nr.: 1133 (OK) Madonna met kind tussen twee Boomstam, omgeven door ‘Gabriel de Saint-Aubin (1724-1780)’ Stadsmuseum Woerden, Woerden Tentoonstelling Cuyp, Aelbert engelen, ca. 1420 veldbloemen en door vlinders Periode Tentoonstelling ‘Grünewald and his time’ Riviergezicht, ca. 1660 en andere dieren, 1685 2007/10/30 - 2008/01/27 ‘Herman Swanevelt (ca. 1600-1655)’

136 137 Periode - Inv.nr.: N 184 (PK) Periode 16 - Inv.nrs: WLM 364-366 - Inv.nr.: VdV 27 a-b (KN&V) 2007/12/08 - 2008/03/02 (alleen in Brussel) 2007/07/30 - 2007/10/31 Bruikleennemer Willebeek Le Mair, Henriëtte Anoniem Nederland (Delft), Object Anoniem Noordelijke/Zuidelijke Object Van Abbemuseum, Eindhoven Drieluik Sneeuwwitje, 17de eeuw - Inv.nr.: MB 1947/T 17 (PK) Nederlanden, 16de eeuw; - Inv.nr.: BdH 7166 (PK) Tentoonstelling ca. 1909-1966 Tulpenpot met deksel, 1675 Dürer, Albrecht Gossaert, Jan, omgeving van Heyden, Pieter van der, naar ‘Vormen van Verzet: kunstenaars en - Inv.nrs: WLM 367-369 Portret van een jonge vrouw, Studieblad met o.a. een kop van Pieter Bruegel de Oude het verlangen naar maatschappelijke Willebeek Le Mair, Henriëtte 2 1505 een meisje, 1543 Jacobus bezoekt de tovenaar veranderingen van 1871 tot nu’ Drieluik Roodkapje, Bruikleennemer - Inv.nr.: N 81 (PK) Hermogenes, 1565 Periode ca. 1909-1966 Jüdisches Museum, München 9 (alleen in Beijing) 2007/09/22 - 2008/01/06 Tentoonstelling Bruikleennemers Stockt, Vrancke van der 13 Objecten 19 ‘Jewish Collections and Jewish Palais des Beaux-Arts Bruxelles, De kruisdraging, ca. 1424-1495 Bruikleennemer - Inv.nr.: MB 1951/44 a (PK) Bruikleennemer Collectors in Munich’ Brussel De Nieuwe Kerk, Amsterdam Picasso, Pablo Ruiz Kunsthaus Zürich, Zürich Periode The Palace museum, Beijing 10 Tentoonstelling Sueño y Mentira de Franco, 1937 Tentoonstelling 2007/03/20 - 2007/06/24 Tentoonstelling Bruikleennemer ‘Helden van Holland’ - Inv.nr.: MB 1951/44 b (PK) ‘Nicolaes Pietersz Berchem – The Objecten ‘Het verboden rijk’ Zeeuwse Bibliotheek, Middelburg Periode Picasso, Pablo Ruiz light of Italy’ - Inv.nr.: A 3582 (KN&V) Periode Tentoonstelling 2007/08/11 - 2007/11/11 Sueño y Mentira de Franco, 1937 Periode Anoniem Italië (Florence), Brussel: 2007/02/15 - 2007/05/06 ‘J.C. van der Meer Mohr’ Object 2007/04/28 - 2007/08/20 15de eeuw Beijing: 2007/06/27 - 2007/09/05 Periode - Inv.nr.: BdH 7452 (PK) 17 Objecten Apothekerspot, ca. 1400-1450 Objecten 2007/06/24 - 2007/08/04 Dalen I of II, Cornelis van; Bruikleennemer - Inv.nr.: H 79 (PK) - Inv.nr.: A 3619 (KN&V) - Inv.nr.: MB 1789 (PK) Object Lievens, Jan Stedelijk Museum, Amsterdam Berchem, Nicolaes Anoniem Italië (Faenza), Savery, Roelant, toegeschreven - Inv.nr.: MvS 216 (PK) Maarten Harpertsz. Tromp, Tentoonstelling Bergachtig landschap met drie 16de eeuw aan Meer Mohr, Johannes ca. 1612-1674 ‘Andy Warhol. Other Voices. watervallen, ca. 1660-1665 Schotel Staande man op de rug gezien, Carolus van der Other Rooms’ - Inv.nr.: MB 1923 (PK) - Inv.nr.: A 3638 (KN&V) ca. 1596-1639 Hal van een 14 Periode Berchem, Nicolaes Anoniem Italië (Urbino), - Inv.nr. : MB 1792 (PK) oudevrouwentehuis, Bruikleennemer 2007/10/12 - 2008/01/13 Titelrand met vier scènes uit het 16de eeuw Savery, Roelant, toegeschreven ca. 1821-1875 Armando Museum, Amersfoort Object leven van Paulus, ca. 1640-1683 Schotel, ca. 1540 aan Tentoonstelling - Inv.nr.: MB 1976/61 a-j (PK) - Inv.nr.: A 3648 (KN&V) Drie staande boeren, 11 ‘In het woud – op zoek naar Warhol, Andy toegepaste kunst en design Anoniem Italië (Deruta), ca. 1596-1639 Bruikleennemer betekenis’ Mick Jagger 16de eeuw - Inv.nr.: H 1 (PK) Musée d’Unterlinden, Colmar Periode 1 Albarello, 1501 Goltzius, Hendrick Tentoonstelling 2007/10/07 - 2008/03/16 18 Bruikleennemer - Inv.nr.: A 3649 (KN&V) Portret van een man met baard, ‘Grünewald. Le retable d’Issenheim’ Object Bruikleennemer Gemeentemuseum Den Haag Anoniem Italië (Deruta), 1597 Periode - Inv.nr.: L 1958/48 (PK) Museum Swaensteyn, Voorburg Tentoonstelling 16de eeuw - Inv.nr.: MB 1690 (PK) 2007/12/09 - 2008/03/02 Ruisdael, Jacob van Tentoonstelling ‘Vazen met tuiten’ Schotel, ca. 1500-1510 Brueghel de Oude, Jan Objecten Pad langs een moeras, ca. ‘Henriëtte Willebeek Le Mair’ Periode - Inv.nr.: A 3653 (KN&V) Berglandschap met havenstad, - Inv.nr.: MB 248 (PK) 1648-1682 Periode 2007/03/30 - 2007/09/23 Anoniem Italië (Deruta), 1596 Altdorfer, Albrecht (bij de brand in het Armando 2007/10/06 - 2008/01/13 Objecten 16de eeuw - Inv.nr.: MB 1978/T 27 (PK) Gevecht tussen ridder en Museum verloren gegaan) Objecten - Inv.nr.: A 2240 (KN&V) Schotel, ca. 1510-1530 Savery, Roelant lansknecht, 1512 - Inv.nrs: WLM 352-354 Victorsz., Louwys, ‘De dobbele Ruïne, ca. 1596-1639 - Inv.nr.: MB 1958/T 29 (PK) 15 Willebeek Le Mair, Henriëtte Schenckan’ (Delft) 3 - Inv.nr.: N 74 (PK) Grünewald, Mathaeus Bruikleennemer Drieluik Assepoester, Tulpenhouder, ca. 1700-1725 Bruikleennemer Anoniem Zuidelijke Nederlanden Maria met Christuskind op de Kunsthal Rotterdam, Rotterdam ca. 1900-1950 - Inv.nr.: A 2807 a-b (KN&V) Nationaal Glasmuseum, Leerdam (Brugge), 15de eeuw wolken, ca. 1515-1520 Tentoonstelling - Inv.nrs: WLM 355-357 Anoniem Nederland, 18de eeuw Tentoonstelling Stichteres in landschap, ‘Exota! World of Art Interior Willebeek Le Mair, Henriëtte Tulpenhouder met deksel, ‘Richard Meitner’ ca. 1490 12 & Design’ Drieluik Hans en Grietje, ca. 1700-1800 Periode - Inv.nr.: N 158 (PK) Bruikleennemer Periode ca. 1909-1966 - Inv.nr.: VdV 42 a-b (KN&V) 2007/02/14 - 2007/04/29 Cleef, Hendrick (III) van Limburgs Museum, Venlo 2007/09/15 - 2007/09/16 - Inv.nrs. WLM 361-363 Anoniem Nederland (Delft), 18de Objecten De toren van Babel, Tentoonstelling Object Willebeek Le Mair, Henriëtte eeuw - Inv.nr.: 1854 (KN&V) ca. 1525-1589 ‘Zwerkballen, grobbebollen en - Inv.nr.: DN 1999/320 (PK) Drieluik Doornroosje, Tulpenvaas met deksel, 1725 Meitner, Richard - Inv.nr. : N 167 (PK) toverkollen. Heksen en tovenaars Rembrandt van Rijn ca. 1909-1966 Staaf van helder glas met zwarte Beuckelaer, Joachim van toen en nu’ Liggende naakte vrouw (negerin), blaas ingesloten, 1980 Vismarkt, ca. 1530-1574 1631

138 139 Periode Vaas (rechthoekige hoge koker), stadscollectie - Inv.nr.: 1855 (KN&V) Object Meubelfabriek n.v. 2007/10/06 - 2008/03/02 1977 Meitner, Richard - Inv.nr.: F 9680 (KN&V) Draaibare bureaustoel, Object - Inv.nr.: A 5294 (KN&V) 1 Staaf van helder glas met Anoniem Nederland 1933-1934 - Inv.nr.: A 3109 (KN&V) Loon, Johan van Bruikleennemer uitgesloten zwart decor, 1980 Kom met sgraffito-decoratie, - Inv.nr.: V 1857 (KN&V) Colenbrander, Th.A.C.; Bak (ovaal met oren), 1979 Stedelijk Museum, Schiedam - Inv.nr.: 1940 a-b (KN&V) ca. 1475-1525 Schuitema, Paul; D3 Metalen N.V. ‘s-Gravenhaagsche - Inv.nr.: A 5295 (KN&V) Tentoonstelling Meitner, Richard Meubelfabriek n.v. Kunstaardewerkfabriek Loon, Johan van ‘Advanced Failure’ Twee vazen, 1988 6 Stoel met armleuningen, Wandbord, 1886 Vaas (trechtervormig),1977-1978 Periode - Inv.nr.: 1983 (KN&V) Bruikleennemer 1933-1934 - Inv.nr.: A 5383 (KN&V) 2007/09/08 - 2007/11/25 Meitner, Richard Kasteel van Gaasbeek - Inv.nr.: V 2041 (KN&V) 11 Loon, Johan van Objecten Porc Epic, 1996 Tentoonstelling Verbeek, Arie Willem Bruikleennemer Kom (ovaal onregelmatig), 1978 - Inv.nr.: Stad-T 45 - Inv.nr.: 1993 (KN&V) ‘Allemaal ridders. Van Ivanhoe tot Verstelbare stalenbuis fauteuil, College van Kerkrentmeesters - Inv.nr.: A 7596 (KN&V) Egberts, Otto Meitner, Richard Heden’ 1925-1950 Hervormde Gemeente Poortugaal Loon, Johan van L’Histoire se répète, 1987 Someone in gold, 1996 Periode - Inv.nr.: V 2382 (KN&V) Tentoonstelling Vaas (met gouden krul), 2001 - Inv.nr.: Stad-T 46 - Inv.nr.: 2013 (KN&V) 2007/06/15 - 2007/11/04 Schuitema, Paul Monumentendag Egberts, Otto Meitner, Richard Object Stoel, datering onbekend Periode 13 , 1987 Vaas met noppen, 1991 - Inv.nr.: BZ 51 (KN&V) Zonder titel 2007/09/08 Bruikleennemer - Inv.nr.: Stad-T 133 Firma J.M. van Kempen & Zn. 8 Objecten Archeologisch Museum Haarlem Egberts, Otto 4 Bokaal, 1847 Bruikleennemer - Inv.nr.: BZ 23 (KN&V) Tentoonstelling Bruikleennemer Liljevachs Konsthalle, Stockholm Detailed study on a detail of the Sonnemans, Hermanus ‘Hoogversierd aardewerk’ , 1991 Historisch Museum Rotterdam 7 Tentoonstelling crucifixion Avondmaalbeker, 1641 Periode - Inv.nr.: Stad-T 134 Tentoonstelling Bruikleennemer ‘Hands on movement – crafted form - Inv.nr.: BZ 24 (KN&V) 2007/12/13 - 2008/05/18 Egberts, Otto ‘Rotterdam Ontwerpt’ Gemeentemuseum Den Haag in dialogue’ Sonnemans, Hermanus Objecten , 1991 Periode Tentoonstelling Periode Studie rond de kruisiging Avondmaalbeker, 1641 - Inv.nr.: F 1373 (KN&V) - Inv.nr.: Stad-T 137 2007/03/03 - 2007/08/26 ‘Volmaakt Verchroomd’ 2007/06/16 - 2007/08/26 - Inv.nr.: BZ 25 (KN&V) Anoniem, 14de eeuw Egberts, Otto Objecten Periode Object Vignon, Sacharias Kan (fragment), geknepen voet, , 1991 - Inv.nr.: 1155 (KN&V) 2007/06/22 - 2007/10/07 - Inv. nr.: V 2464 (KN&V) Ziekte in het paradijs Avondmaalschotel, ca. 1687 1350 - Inv.nr.: Stad-T 138 Anoniem Engeland, 18de eeuw Objecten Ted Noten - Inv.nr.: BT 3 (KN&V) - Inv.nr.: F 3399 (KN&V) Egberts, Otto (glasblazer); Anoniem - Inv.nr.: V 359 (KN&V) Deur (Yekaterinburg), 2006 Anoniem, 18de eeuw Anoniem, 14de eeuw , Nederland (decorateur), Schuitema, Paul Hangend vlees en twee lijnen Schotel Kan (fragment), 1300 1991 18de eeuw Stoel model nr. 55, ca. 1935 9 - Inv.nr.: BT 4 (KN&V) - Inv.nr.: F 3400 (KN&V) - Inv.nr.: Stad-T 140 Wijnglas, ca. 1725-1775 - Inv.nr.: V 1059 (KN&V) Bruikleennemer Anoniem, 18de eeuw Anoniem, 14de eeuw Egberts, Otto - Inv.nr.: BZ 8 (KN&V) Schuitema, Paul; D3 Metalen Sint-Michaëlskerk, Sint-Lievens- Schotel Kan, geknepen voet, 1300 , 1991 Haan, Cornelis de Meubelfabriek n.v. Houtem Pose inutile - Inv.nr.: BT 5 (KN&V) - Inv.nr.: F 3922 (KN&V) - Inv.nr.: Stad-T 141 Schaal, 1681 Fauteuil, prototype, ca. 1935 Tentoonstelling Anoniem, 18de eeuw Anoniem Zuidelijke Nederlanden Egberts, Otto - Inv.nr.: OM 247 (KN&V) - Inv.nr.: V 1060 (KN&V) ‘Devotie en Ontucht. Op bedevaart Avondmaalkan (Vlaanderen), 13de/14de eeuw , 1991 Anoniem Nederland, 19de eeuw Schuitema, Paul; D3 Metalen met Livinus’ Terechtstelling 0240986E Kan, 1275-1325 - Inv.nr.: Stad-T 153 Strooibus, ca. 1800-1825 Meubelfabriek n.v. Periode 12 - Inv.nr.: F 4031 (KN&V) Egberts, Otto - Inv.nr.: V 1035 (KN&V) Fauteuil, prototype, ca. 1935 2007/06/30 - 2007/08/19 Bruikleennemer Anoniem, 14de eeuw , Elenga, Henk; Hard Werken - Inv.nr.: V 1063 (KN&V) Object De kunst van het overleven Princessehof, Leeuwarden Kan (fragment), geknepen voet, 1990 Lamp De Stam, 1983 Schuitema, Paul; D3 Metalen - Inv.nr.: OM 389 (KN&V) Tentoonstelling 1325 - Inv.nr.: Stad-T 154 Meubelfabriek n.v. Anoniem Zuidelijke Nederlanden ‘Levenswerk 05 – Johan van Loon’ - Inv.nr.: F 4587 (KN&V) Egberts, Otto 5 Tafelstoel, model nr. A, ca. (Vlaanderen), 15de eeuw Periode Anoniem, 14de eeuw , Bruikleennemer 1930-1935 Pelgrimsinsigne, ca. 1400-1500 De kunst van het overleven 2007/11/04 - 2008/05/04 Kan (fragment) 1990 Regionaal historisch centrum - Inv.nr.: V 1666 (KN&V) Objecten - Inv.nr.: F 5450 (KN&V) - Inv.nr.: Stad-T 186 Limburg, Maastricht Schuitema, Paul; D3 Metalen 10 - Inv.nr.: A 3995 (KN&V) Anoniem, 13de eeuw Egberts, Otto Tentoonstelling Meubelfabriek n.v. Bruikleennemer Loon, Johan van Twee scherven van een grote , 1987 ‘Tekens aan de wand. Middeleeuwse Stoel (tafelstoel) met Gemeentemuseum Den Haag Zonder titel Kom, 1960 geschubde kan - Inv.nr.: Stad-T 187 tekeningen in de Sint-Pietersberg’ armleuningen, ca. 1933 Tentoonstelling - Inv.nr.: A 5106 (KN&V) - Inv.nr: F 10601 (KN&V) Egberts, Otto Periode - Inv.nr.: V 1803 (KN&V) ‘Rozenburg. Plateel uit Haagse Loon, Johan van Anoniem, 14de eeuw , 1987 2007/06/01 - 2007/08/01 Schuitema, Paul; D3 Metalen kringen (1883-1917)’ Zonder titel Kan

140 141 - Inv.nr.: Stad-T 188 diverse verzamelgebieden - Inv.nr.: 3414 (MK) - Inv.nr.: DTM 74 (KN&V) - Inv.nr.: 3446 (MK) - Inv.nr.: 2159 (OK) Egberts, Otto Ray, Man Margiela, Martin; La Maison Thek, Paul Troyon, Constant Zonder titel, 1988 1 Coat Stand, 1920-1975 Martin Margiela Chinese grace, 1969 Boslandschap, datering - Inv.nr.: Stad-T 191 Bruikleennemer - Inv.nr.: BEK 1467 (MK) Pruik van bontjas, 1997 - Inv.nr.: BEK 1697 (MK) onbekend Egberts, Otto Victoria and Albert Museum, Londen Dalí, Salvador Thek, Paul Zonder titel, 1992 Tentoonstelling Venus de Milo aux tiroirs, 1936, 3 Meatcable, 1968 6 ‘Surreal things: Surrealism and gegoten in 1964 Bruikleennemer - Inv.nr.: BEK 1699 (MK) Bruikleennemer 2 Design’ - Inv.nr.: BEK 1491 (MK) Kunsthal Rotterdam, Rotterdam Thek, Paul Noordbrabants Museum, Den Bosch Bruikleennemer Periode Ray, Man Tentoonstelling Show-Case, left: plate as a Bredius Museum, Den Haag Frac Nord-Pas de Calais, 2007/03/29 - 2007/07/22 L’Enigme d’Isodore Ducasse, ‘Willem Roelofs (1822-1897)’ palette with meat, right: white Drents Museum, Assen Leffrinckoucke Objecten 1920-1971 Periode plate with ‘ice’ in shape of a Tentoonstelling Tentoonstelling - Inv.nr.: 2709 (MK) - Inv.nr.: BEK 1502 (MK) 2007/03/17 - 2007/05/13 penis, 1969 ‘Meesters en molens. Van ‘Schaduwen in het Paradijs’ Magritte, René Ray, Man Objecten - Inv.nr.: BEK 1700 (MK) Rembrandt tot Mondriaan’ Periode On the Treshold of Liberty, 1930 Venus restaurée, 1936-1971 - Inv.nr.: 1729 (MK) Thek, Paul Periode 2007/07/01 - 2007/09/30 - Inv.nr.: 2937 (MK) - Inv.nr.: BEK 1685 (MK) Roelofs, Willem Seat of a swing, 1969 Den Bosch: 2007/01/27 - 2007/05/28 Object Dalí, Salvador Ray, Man Koeien aan de plas, - Inv.nr.: BEK 1701 (MK) Den Haag: 2007/06/15 - 2007/09/02 - Inv.nr.: Stad-B 158 Drieluik met touwtjespringend Cadeau Audace, 1921-1974 ca. 1880-1885 Thek, Paul Assen: 2007/09/18 - 2007/12/09 Atelier van Lieshout meisje, 1936 - Inv.nr.: MB 1995/0 (MK) - Inv.nr.: 1730 (MK) Blind, 1969 Objecten Mercedes met 57 mm kanon, - Inv.nr.: 2939 (MK) Ernst, Max Roelofs, Willem; Haas, Johannes - Inv.no.: BEK 1703 (MK) - Inv.nr.: 1603 (OK) 1998 Magritte, René Histoire Naturelle, 1926 Hubertus Leonardus de Thek, Paul Nuyen, Wijnand Jan Joseph La reproduction interdite, 1937 (drie prenten uit de serie) Landschap met koeien, ca. 1860 Whip-top painted as a Waterland met molen, 1836 bibliotheek - Inv.nr.: 2940 (MK) - Inv.nr.: 3497 a-r (MK) - Inv.nr.: MB 582 (PK) mushroom, 1969 - Inv.nr.: 1964 (MK) Magritte, René Bellmer, Hans Roelofs, Willem - Inv.nr.: MB 1994/T 21 (PK) Weissenbruch, Johannes 1 La jeunesse illustrée, 1937 Jeux de la poupee, 1949 Landschap met ruiter, 1845 Thek, Paul Hendrik Bruikleennemer - Inv.nr.: 2941 (MK) - Inv.nr.: V 2228 (KN&V) Sketch of the leg of Franz Landschap met molen bij Chabot Museum, Rotterdam Magritte, René Dalí, Salvador 4 Deckwitz as he sat drawing in a Schiedam, 1873 Tentoonstelling La saignée, ca. 1938-1939 Parfumfles in de vorm van een Bruikleennemer rowboat at Ponza, 1970 - Inv.nr.: 2293 (OK) ‘Otto Gleichmann (1887-1963)’ - Inv.nr.: 2988 (MK) pijp, ca. 1945 Zentrum für Kunst und - Inv.nr.: MB 1994/T 22 (PK) Neer, Aert van der Periode Dalí, Salvador - Inv.nr.: 198/229 Medientechnologie, Karlsruhe Thek, Paul Molens in de avond, 2007/11/25 - 2008/03/02 Couple aux têtes pleines de Nougé, Paul (tekst), Magritte, Tentoonstelling Portrait of Franz Deckwitz, 1970 datering onbekend Objecten nuages, 1936 René (illustraties) ‘Paul Thek in the context of today’s - Inv.nr.: MB 1994/T 24 (PK) - Inv.nr.: 2520 (OK) - Inv.nr.: 2000/49 - Inv.nr.: 2990 (MK) Catalogue Samuel contemporary art’ Thek, Paul Ruisdael, Jacob van Tentoonstelling van vrij-religieuse Dalí, Salvador Maison Ch. Muller, S. Samuel et Periode Cherries, fishes, burning wood Watermolen bij een kunst en portretten, 1924. - Espagne, 1938 Cie, successeurs 2007/12/15 - 2008/03/30 (backside of a letter), 1973 boerenwoning met rietdak, Ongep. : - Inv.nr.: 2992 (MK) 30, boulevard Bischoffsheim, Objecten - Inv.nr.: MB 1994/T 25 (PK) ca. 1660-1665 ill. ; 24 cm Magritte, René Bruxelles, 1928 - Inv.nr.: 3440 (MK) Thek, Paul - Inv.nr.: PAK 2217 (PK) - Inv.nr.: 2000/50 Le modèle rouge, 1937 Thek, Paul Sketch after ‘Ganymed’ of Schelfhout, Andreas De Branding: catalogus. - - Inv.nr.: 3394 (MK) 2 Interior Studio Keizersgracht, Rembrandt, 1973 Schets van een molen, Rotterdam : De Branding, 1923. - 4 Cahun, Claude Bruikleennemer 1970/02/25 ca. 1802-1870 p. : ill. ; 30 cm Self-Portrait, 1929 Historisch Museum Rotterdam - Inv.nr.: 3441 (MK) 5 - Inv.nr.: PAK 2220 (PK) - Inv.nr. : 2000/51 - Inv.nr.: 3395 (MK) Tentoonstelling Thek, Paul Bruikleennemer Schelfhout, Andreas Oproep tot toetreding als Cahun, Claude ‘Bloedmooi, de wrede schoonheid Polderlandscape (in pink), 1969 Musée d’Orsay, Parijs Watermolen, ca. 1802-1870 begunstigend lid van ‘De Self-Portrait, ca. 1928 van dierlijk materiaal’ - Inv.nr.: 3442 (MK) Tentoonstelling - Inv.nr.: PAK 2239 (PK) Branding’. – - Inv.nr.: 3396 (MK) Periode Thek, Paul ‘La fôret de Fontainebleau, un atelier Schelfhout, Andreas Rotterdam : De Branding, 1918 Bellmer, Hans 2007/09/30 - 2008/03/30 Ganymed, 1969/10/18 grandeur Nature’ Molen, ca. 1802-1870 - Inv.nr.: 2000/55 L’idole, 1937 Objecten - Inv.nr.: 3444 (MK) Periode - Inv.nr.: JvK 3 (PK) De Branding: catalogus. - - Inv.nr.: 3397 (MK) - Inv.nr.: BEK 1657 (MK) Thek, Paul 2007/03/05 - 2007/05/30 (alleen in Den Bosch) Rotterdam : De Branding, 1922. - Bellmer, Hans Grünfeld, Thomas Comet/Feather of an angel, 1973 Objecten Kessel, Jan van ongep. (8 p.) : La poupée, 1938 Misfit IV, 1989-1990 - Inv.nr.: 3445 (MK) - Inv.nr.: 1424 (MK) Een riviergezicht (Gezicht op de ill. ; 30,5 x 23,5 cm Thek, Paul Kuytenbrouwer, Martinus Antonius Omval bij Amsterdam), Earth as a mandala, 1974 Les Gorges d’Apremont, 1848 datering onbekend

142 143 - Inv.nr.: H 191 (PK) - Inv.nr.: MvS 142 (PK) 9 - Inv.nr.: Stad-F 21 (alleen in Den Haag) Hove, Bartholomeus Johannes Bruikleennemer Golden, Daan van Visscher, Claes Jansz. van Frans Hals Museum, Haarlem Kathmandu, 1986 De windmolen, ca. 1600-1615 Stadsgezicht met vervallen Tentoonstelling kerk, ca. 1790-1880 ‘Israels aan zee – Hollandse en 11 7 - Inv.nr.: MvS 158 a (PK) Italiaanse strandtaferelen door Isaac Bruikleennemer Bruikleennemer Karsen, Kasparus Israels’ Koninklijke Musea voor Schone Museum Mesdag, Den Haag Wintergezicht in een stad met Periode Kunsten, Brussel Tentoonstelling bevroren vaart, ca. 1810-1896 2007/06/09 - 2007/08/19 Tentoonstelling ‘Dwars door de stad’ - Inv.nr.: OB 1694 b (PK) Objecten ‘Rubens in het Museum van Brussel’ Periode Zwart, Willem de - Inv.nr.: 2665 (MK) Periode 2007/09/21 - 2008/01/06 Bij de draaimolen (rechts), 1924 Israels, Isaac 2007/09/14 - 2008/01/28 Objecten - Inv.nr.: OB 1694 c (PK) Twee badende jongens aan het Objecten - Inv.nr.: 1404 (MK) Zwart, Willem de strand, ca. 1925-1930 - Inv.nr.: 2416 (OK) Klinkenberg, Johannes Bij de draaimolen (links), 1924 - Inv.nr.: II 61 (PK) Rubens, Peter Paul Christiaan Karel - Inv.nr.: OB 1694 d (PK) Israels, Isaac De Kroning van Maria, De korte Vijverberg te Zwart, Willem de Schetsboek nr. 61, ca. 1865-1934 ca. 1620-1625 ‘s-Gravenhage, 1876 Kinderen bij de draaimolen - Inv.nr.: II 16 (PK) - Inv.nr.: 2515 (OK) - Inv.nr.: 1823 (MK) (rechts), 1924 Israels, Isaac Rubens, Peter Paul Springer, Cornelis - Inv.nr.: St 16 Schetsboek nr. 16, ca. 1865-1934 De marteling van de H. Livinus, Stadhuis en markt te Naarden, Zwart, Willem de ca. 1633-1635 1864 De Heerengracht te 10 - Inv.nr.: MB 5002 (PK) - Inv.nr.: 2225 (OK) ’s-Gravenhage, ca. 1920-1925 Bruikleennemer Rubens, Peter Paul Nuyen, Wijnand Jan Joseph - Inv.nr.: St 38 (PK) Nederlands Fotomuseum, Rotterdam Het martelaarschap van twee Stadsgezicht bij winter, 1837 Breitner, George Hendrik Tentoonstelling heiligen, datering onbekend - Inv.nr.: II 10 (PK) De Teertuinen op het ‘Dutch Eyes’ - Inv.nr.: V 27 (PK) Israëls, Isaac Prinseneiland te Amsterdam, Periode Rubens, Peter Paul Een gracht in Amsterdam, datering onbekend 2007/04/18 - 2007/08/26 Studies van een wenende vrouw, ca. 1865-1934 - Inv.nr.: 2188 (OK) Objecten een arm en een paar benen, - Inv.nr.: MB 561 (PK) Leickert, Charles - Inv.nr.: MB 1977/20 (PK) datering onbekend Arntzenius, Pieter Florentius Stadsgezicht in de winter, Dekkers, Ger - Inv.nr.: V 104 (PK) Nicolaas Jacobus (Floris) datering onbekend Breakwater, 2, Flevoland, 1975 Rubens, Peter Paul Afbraak, ca. 1912 - Inv.nr.: Stad-F 18 De prediking van Johannes de - Inv.nr.: MB 562 (PK) 8 Golden, Daan van Doper, datering onbekend Tholen, Willem Bastiaan Bruikleennemer Aventicum, 1986 Gezicht op daken, Singer Museum, Laren - Inv.nr.: 2858 (MK) ca. 1860-1931 Tentoonstelling Dibbets, Jan - Inv.nr.: MB 1963/T 13 (PK) ‘Oosters avontuur. Marius Bauer Zonder titel, 1974 Israëls, Isaac 1867-1932’ - Inv.nr.: 2948 a1-6 (MK) Dienstmeid bij een gracht, Periode Elk, Ger van ca. 1893 2007/01/19 - 2007/04/29 Studie voor -conversation piece- - Inv.nr.: MvS 141 (PK) Objecten missing persons, 1976 Hove, Bartholomeus Johannes - Inv.nr.: 2267 (MK) - Inv.nr.: 2948 b (MK) van Bauer, Marius Alexander Jacques Elk, Ger van Stadsgezicht met gracht, Het paleis van de Radjah van Studie voor -conversation piece- ca. 1790-1880 Bharatpur, 1917 missing persons, 1976 - Inv.nr.: MB 801 (PK) - Inv.nr.: MB 1977/19 (PK) Bauer, Marius Alexander Jacques Dekkers, Ger Een boerendans, 1885 Plantation near Biddinghuizen, 1974

144 145 bijlage E tentoonstellingen

De Collectie Eén een feestrede de nieuwe entree diverse producten in de vorm van opnieuw kan worden getoond en Interventie #3 IFFR, Artist in Focus 2007: Vanaf 20 januari - najaar 2008 en aanschouwt als eerste De keukengerei en serviesgoed tot geïnterpreteerd. Op verzoek van Gerda Steiner & Jörg Knut Åsdam Conservator: Alle conservatoren en Collectie Eén. stand komen. Museum Boijmans Van Beuningen Lenzlinger - Four Vegetative 25 januari - 4 maart begeleiding door Thimo te Duits De inrichting van het Paviljoen ontwerpt ze een installatie waarin Sleeping Rooms Conservator: Jaap Guldemond Inrichting: Maarten Spruyt Studiecollectie Eén is vormgegeven door het een omvangrijke collectie West 20 januari - medio 2008 Met dank aan het IFFR Mede tot stand gekomen dankzij Gebruikskeramiek Amsterdamse ontwerpbureau Germany vazen te zien is als een Conservator: Sjarel Ex Knut Åsdam is gekozen als artist de nalatenschap van mevrouw 12de -19de eeuw Concern. groot autonoom kunstwerk. Hoe Met dank aan het H+F Mecenaat in focus tijdens het Internationaal Van Riemsdijk-Borsje voor oude Vanaf 20 januari - najaar 2008 wordt een alledaags product een Het Zwitserse kunstenaarsduo Film Festival 2007 in Rotterdam. schilder- en beeldhouwkunst Conservator: Alexandra ­Gaba-van Drie interventies begerenswaardig object? De seri- Gerda Steiner & Jörg Lenzlinger is Deze Noorse filmkunstenaar is Op 20 januari 2007 opent Museum Dongen Vanaf 20 januari ële productie van de vazen en de geïnteresseerd in kunstmatige tui- al meer dan tien jaar prominent Boijmans Van Beuningen De In het Paviljoen Van Beuningen-de Museum Boijmans Van Beuningen soms minieme verschillen in kleur nen, natuurlijke groeiprocessen en aanwezig in de internationale Collectie Eén, een geheel Vriese van het museum is, als onderbreekt de nieuwe opstelling en detaillering zijn aspecten die in alle cross-overs tussen cultuur kunstwereld. In Nederland heeft vernieuwde opstelling van de integraal onderdeel van collectie- De Collectie Eén op een vernieu- optimaal in Van Diemens installa- en natuur. Tijdens de Biënnale van zijn werk minder aandacht gekre- verzamelingen van het museum. presentatie De Collectie Eén, een wende wijze met drie interventies tie tot uitdrukking komen. Impliciet Venetië van 2003 dwarrelen in de gen dan het verdient, Museum Vanaf dat moment is de rijke vernieuwde opstelling van de ver- van Andro Wekua, Marieke van toont Marieke van Diemen aan dat rooms-katholieke kerk Santa Stae Boijmans Van Beuningen brengt Rotterdamse collectie van de zameling keramiek te bezichtigen. Diemen en het kunstenaarsduo de manier waarop je objecten laat aan het Canal Grande duizenden daar verandering in. 16de tot de 21ste eeuw in haar Deze is grotendeels samengesteld Steiner & Lenzlinger. Deze drie zien, van doorslaggevende invloed blaadjes en plantjes aan takken Knut Åsdam (1968, Trondheim, volle kwaliteit te bewonderen, in op basis van de collectie Van presentaties­ ­reflecteren op de is op de perceptie en waardering naar beneden. De bezoeker kan Noorwegen) levert voor het IFFR samenspel met de architectuur Beuningen-de Vriese, aangevuld collectie en het museumgebouw ervan. liggend op een groot bed naar de een bijzonder veelzijdige bijdrage. van het museumgebouw van 1936 met stukken van de Stichting Het geven de hedendaagse kunst een hemel staren om dit wonder te Niet alleen toont hij zijn eigen van stadsarchitect Van der Steur. Nederlandse Gebruiksvoorwerp prominente positie. Deze visuele Interventie #2 aanschouwen. recente korte films, maar bouwt De Collectie Eén heeft een eigen en relevante voorwerpen uit de uitspraken worden versterkt door Andro Wekua - Wait to Wait Op uitnodiging van Museum ook een grote installatie in het mu- ingang via de oorspronkelijke andere museumverzamelingen. de afwisseling met bestaande 20 januari - 24 februari 2008 Boijmans Van Beuningen, daartoe seum, The Care of the Self Finally entree onder de toren. Een breed scala aan voorbeelden kunst uit de collectie waardoor een Conservator: Rein Wolfs in staat gesteld door het H+F Edit (1999). Dit werk neemt de Het museum toont vanaf 20 januari van aardewerk, steengoed, majo- spanningsveld ontstaat. De drie Met dank aan het H+F Mecenaat Mecenaat, bouwen Gerda Steiner vorm aan van een groezelig stads- 2007 zijn collectie op een nieuwe, lica, porselein en vroegindustriële interventies scherpen zo het kijken Andro Wekua ontwikkelt speciaal en Jörg Lenzlinger in de vier parkje bij avondschemer. Deze chronologische en ­activerende keramiek geven een scherpe blik van het publiek en dwingen tot voor Museum Boijmans Van grote vitrines in het museum een hangplek voor jongeren, waarin manier. Door de nieuwbouw van op de vormgeving van het kera- nadenken. Beuningen een nieuwe instal- nieuwe vegetatieve installatie. vluchtige seksuele contacten en het museum en de aanleg van de mische gebruiksvoorwerp uit het De interventies van Gerda Steiner latie, die als een hedendaagse De intieme kamertjes met grote drugshandel floreren, vormt een parkeergarage Museumpark is verleden en het assortiment dat & Jörg Lenzlinger en Andro Wekua ­interventie met een haast klas- etalages worden voorzien van deel van het verhaal van de stad in de voorgaande jaren de vaste gedurende de afgelopen eeuwen komen tot stand dankzij het H+F sieke atmosfeer een ­scharnierpunt een bottenboom, een jungle, een waardoor Åsdam wordt geïntri- collectie slechts gedeeltelijk en voor de consument beschikbaar is. Mecenaat. in het nieuw ingerichte parcours zadenkamer en een uit ureum geerd. Het is ook een synthese van versnipperd getoond. Vanaf 20 Als een heus warenhuis toont het van de vaste collectie oude groeiend roze kristallenbos. Elke diverse motieven uit zijn oeuvre: januari 2007 kan het publiek museum honderden voorbeelden. Interventie #1 meesters vormt. Een jongens- kamer is toegankelijk en er gaat architectuur, verstedelijking, cine- opnieuw kennismaken met vele Zo krijgt de bezoeker inzicht Marieke van Diemen - Vazen achtige figuur schommelt op een weldadige rust van uit die je matografische mise-en-scène en hoogtepunten van de oude in de historische vormgeving, 20 januari - 28 oktober een schommelstoel, mysterieus voert langs leven en dood en die vooral de aandacht voor mentale schilder- en beeldhouwkunst, gebruiksfunctie en symbolische Conservator: Sjarel Ex verscholen achter het gekleurde je onttrekt aan de drukte van het processen. Over hoe verlangen, de tekeningen en prenten, de betekenis van oeroude kookpotten, Vanaf 1930 produceert de Duitse glas van een enorme vitrine. museum. politiek en het alledaagse zich moderne en hedendaagse kunst middeleeuws aardewerk, het hard- keramische industrie grote aantal- Collages versterken de klassieke, tot elkaar verhouden. Op een en kunstnijverheid en design. gebakken steengoed, de kleurrijke len vazen, die uit een oneindige dromerige en raadselachtige sfeer sterk ruimtelijke en visuele wijze Maarten Spruyt, stilist en majolica en het glanzende hoeveelheid van vormen, kleuren van het werk. Wekua’s Wait to gebruikt hij geluid, film, video en vormgever, is verantwoordelijk porselein dat vanaf het begin van en formaten bestaan. Voor de Wait wordt gerealiseerd door het fotografie met een nadruk op de voor de vormgeving van de de 17de eeuw vanuit China onze export worden ze gemerkt met H+F Mecenaat en wordt hiermee ervaring van de toeschouwer. Vier opstelling van De Collectie Eén streken bereikt. De complexe West Germany. Marieke van onderdeel van de vaste collectie onderwerpen zijn essentieel in zijn en, samen met de conservatoren, ontwikkeling en wederzijdse Diemen buigt zich over de van het museum. werk: spreken, leven, seksualiteit ook voor de keuze van de werken. beïnvloeding van de uiteenlopende vraag hoe dit eens zo populaire, en het gevecht. Burgemeester Opstelten opent met keramiektradities laten zien hoe de typisch massa industriële product

146 147 Woody van Amen Deze drie films uit 1980 van ­collectie van het Sprengel Arminianen in de Maasstad presenteert recent werk van Peter lectie van een Nederlandse Woody’s Wonder Dick Rijneke en Mildred van Museum in Hannover. 375 jaar Remonstrantse S. Brenner, Iris van Dongen, verzamelaar en plaatst deze in 17 februari - 15 april Leeuwaarden verhalen over de Bij de tentoonstelling verschijnt Gemeente Rotterdam Serge Game, Renie Spoelstra, een museale context. Andersom Conservator: Patricia Pulles Rotterdamse kunst- en muziek- een rijk geïllustreerde catalogus. 10 maart - 22 april Maurice Thomassen en Anne worden ­museumstukken in Mede dankzij een subsidie van wereld eind jaren zeventig van de Conservator: Mienke Simon Wenzel. Zij leveren zich volledig een privécontext getoond bij het Ministerie van OC&W voor twintigste eeuw en geven het werk Joost Conijn Solo Thomas over aan het schilderen, tekenen de verzamelaar thuis. In beide de stadsredactie van Museum van Van Amen een historische 3 maart - 6 mei Speciaal ter gelegenheid van en beeldhouwen en vertalen tentoonstellingen staat één aspect Boijmans Van Beuningen context. Conservator: Sjarel Ex het 375jarig bestaan van de hun ideeën en maatschap- centraal: Museum Boijmans Van Beuningen Museum Boijmans Van Beuningen Rotterdamse Remonstrantse pelijke waarnemingen binnen het gefotografeerde landschap. toont de eerste film van Woody Kurt Schwitters en presenteert een actueel overzicht Gemeente presenteert het de mogelijkheden van deze Twee keer per week ontvangt deze van Amen (Eindhoven, 1936) die de avant-garde van het werk van Joost Conijn. museum het bezit van deze traditionele media. De bindende verzamelaar bezoekers geïnspireerd is op de vele reizen 3 maart - 28 mei Het gecrashte vliegtuig, de kerk. Door de eeuwen heen, factoren van deze kunstenaars op afspraak en licht de presentatie die hij de afgelopen decennia heeft Conservator: Sjarel Ex auto op hout en vijf videofilms maar vooral in de zeventiende zijn de mentaliteit, volharding en toe. Met de presentatie ­ gemaakt naar Zuidoost-Azië. Deze Coproductie met Sprengel maken deel uit van deze eerste eeuw, schenken vooraanstaande geestkracht die telkens achter het Privé/ Publiek geeft het museum filmSources of Inspiration uit Museum Hannover en Kurt und solotentoonstelling van Conijn remonstranten zilveren voorwer- beeld schuilgaat. op twee manieren die elkaar goed 2007 verraadt zijn ongebreidelde Ernst Stiftung in Nederland. Twee nieuwe films pen aan de kerk. Van enkelen Schilder-, teken- en beeldhouw- aanvullen betekenis aan kunst . reisdrift. Veelvuldig komt daarin Met dank aan het Prins Bernhard - OK-KUL 09 (2006) en Olland zijn de namen bekend, zoals de kunst wordt vaak ingeschaald in Deze confrontatie van een private het straatbeeld voor van Zuidoost- Cultuurfonds, de Mondriaan (2007) - gaan in première. echtgenote en de dochter van termen van ‘in’ of ‘uit’ de mode, en publieke verzamelingen roept Azië en het verhaalt over religie, Stichting en het VSBfonds Conijns adagium is doen. admiraal Aert Jansse van Nes. terwijl voor deze kunstenaars hun onmiddellijk vragen op. Waarin de mens en de schoonheid van Museum Boijmans Van Beuningen Helemaal gaan; een plan, een Deze bijzondere collectie objecten medium een ‘fait accomplit’ is. schuilt het verschil tussen een de natuur. Verwondering speelt organiseert een grote overzichts- reis, een film. Bevlogen, bewust wordt in zijn geheel getoond. Het Het komt in deze tentoonstelling privé-verzameling en een publieke een belangrijke rol in het werk van tentoonstelling van het werk van onbevangen. Joost Conijn Gemeentearchief in Rotterdam dan ook vooral aan op het ‘kijken’ verzameling? Is de blik anders, Woody van Amen. Zijn experimen- Kurt Schwitters. Ruim 60.000 (Amsterdam, 1971) plaatst exposeert op hetzelfde moment en het inlevingsvermogen van de wordt er anders gezocht, anders teerdrift met nieuwe industriële bezoekers zien voor het eerst in een poort in de woestijn die belangwekkende historische toeschouwer. Soakers kan worden verworven? Herken je als bezoe- materialen en zijn voorliefde voor Nederland het werk van de Duitse automatisch opent als hij er met documenten uit de geschiede- gezien als ode aan de concen- ker het oog van de verzamelaar? het object zorgen samen met zijn avant-gardist op deze schaal. zijn auto opafrijdt. Stijgt met een nis van de Remonstrantse tratie voor het beeld. De werken Of is deze vergelijkbaar met het niet aflatende onderzoeksgeest Behalve schilderijen, collages en zelfgebouwd vliegtuig op in de Gemeente. Op 11 maart vieren de nodigen de beschouwer vooral uit publieke 'oog' van het museum? voor een groot en divers oeuvre. assemblages is ook Schwitters Sahara. Reist met een op hout Remonstranten het jubileum en om zich te verdiepen en verder Om het private en publieke aspect Wanneer Van Amen in 1978 voor totaalkunstwerk, de Merzbau gestookte auto door Rusland tot bezoeken zij gratis de tentoonstel- te kijken dan alleen het zichtbare van het verzamelen op scherp het eerst naar Zuidoost-Azië reist, te zien. in de zone van Tsjernobyl. Filmt ling van hun eigen waardevolle om zo de autonome waarde te te zetten, stelt de verzamelaar raakt hij in een taxi in Singapore De tentoonstelling geeft een een jaar lang zijn buurkinderen zilver en een bijzonder onderdeel beoordelen. zijn huis in de nabijheid van geïntrigeerd door een decoratie- overzicht van Schwitters’ oeuvre aan de rand van de beschaving. van de kansel van hun eerste Bij de tentoonstelling Soakers het museum op afspraak open. patroon met dubbelkruizen. Uit dit en bevat meer dan driehonderd Verbetert zijn vliegtuig, vertrekt (schuil)kerk in Rotterdam. Het verschijnt een gelijknamige Binnen deze particuliere context patroon ontwikkelt hij in 1985 de schilderijen, assemblages, voor een lange reis, en stort neer. museum grijpt in april de gelegen- publicatie. laat de verzamelaar delen van ruimtelijke vertaling hiervan: de collages, reliëfs, sculpturen en Fietst door het Marokkaanse heid aan om een studiemiddag Voorafgaand aan de opening van zijn collectie zien naast werken Taxat-vorm. De rangschikking van documenten. Daarnaast biedt de Rifgebergte met twee vrienden; voor zilverexperts te organiseren. de tentoonstelling Soakers vindt uit de publieke collectie van het de schermen waarop het museum tentoonstelling de mogelijkheid ze worden warm onthaald en op vrijdag 23 maart een speciaal museum. de film toont, is dan ook inherent om zijn werk te beschouwen in de communiceren met handen en SOAKERS voorprogramma plaats. Hans den aan deze vorm. context van het modernisme. Door voeten over wat er in de wereld 24 maart - 6 mei Hartog Jager, schrijver en kunst- Grijsaards in zwart-wit op cruciale momenten in te zoo- gaande is. Conservator: Bregje van Woensel criticus voor NRC Handelsblad, 28 april - 29 juli Groeten uit Rotterdam men op de artistieke discussies die Het zijn doortastende observaties, Mede dankzij een subsidie van leidt geïnteresseerd publiek door Conservator: Peter van der Coelen 17 februari - 15 april hij met bevriende collega’s voert, grote vragen fysiek vertaald. het Ministerie van OC&W voor de tentoonstelling als het ware Naar aanleiding van promotie­ Conservator: Patricia Pulles toont zij tevens een caleidosco- Vanuit een kijk dwars door het de stadsredactie van Museum een atelierbezoek in het bijzijn onderzoek van Anouk Janssen Mede dankzij een subsidie van pisch beeld van de internationale oppervlak van de gangbare Boijmans Van Beuningen van de kunstenaars. Het museum brengt ruim honderd het Ministerie van OC&W voor avant-garde van het begin van de beeldvorming heen. Met een De Stadsredactie van het museum prenten uit de eigen verzameling de stadsredactie van Museum twintigste eeuw. onafhankelijke houding beweegt toont met de tentoonstelling Privé/ Publiek samen in een aantal themagroe- Boijmans Van Beuningen De tentoonstelling bevat bruik­ Joost Conijn zich door het leven Soakers recent werk van een 24 maart - 6 mei pen die een overzicht geven van Gelijktijdig met de presentatie lenen uit onder meer het MOMA en speelt het grote spel van de jonge generatie Rotterdamse Conservator: Jaap Guldemond het positieve en negatieve ouder- Woody's Wonder van Woody van te New York en het Centre kunst. Met bravoure, en toch kunstenaars die zich op dat Met de tentoonstelling Privé/ domsbeeld. Oude mensen worden Amen toont de Stadsredactie het Pompidou in Parijs en een totaal gemeend. moment op het scherpst van hun Publiek ontsluit Museum Boijmans vroeger gerespecteerd vanwege drieluik Groeten uit Rotterdam. af­gewogen selectie uit de rijke ontwikkeling bevindt. Soakers Van Beuningen de fotografiecol- hun wijsheid en vroomheid.

148 149 Althans, dat is één kant van de tra- waarin verschillende personages Didier Krzentowski (directeur van historisch archiefmateriaal het eerst in Nederland een grote Witte de With is het museum het ditionele beeldvorming. Tegenover de strijd tussen het Goede en het Galerie Kreo, Parijs) en Gareth tot en met hoorspelen en van tentoonstelling van het werk van toneel van twee filmpremières. De dit stereotype staat namelijk het Kwade voeren. Williams (curator V&A Museum, filmtrailers tot en met maquettes. de Duitse kunstenaar Andreas experimentele korte film7002 van beeld van de depressieve, door “Behold!, Sesom! I am Painter, London). Zij prijzen Thonik voor de WiMBY! is een project van Crimson Slominski (1959). Zijn getoonde bureau HOTEL en Rotterdamse zijn nageslacht gehate, gierige and these are colors!” Zo begint ingezonden verkiezingscampagne Architectural Historians en Felix werken uit de laatste twintig jaar rapper Duvel wordt vrijdag 8 en zelfs op seks beluste oudere. de installatie van de Amerikaanse van de Socialistische Partij. Rottenberg dat zich richt op omvatten objecten, installaties en september voor het eerst vertoond. Deze visies op de ouderdom kunstenaar Trenton Doyle Naast de geldprijs worden dit jaar Hoogvliet, een oude modernistische schilderijen die actuele trends in de De OneMinutes jukebox, een kennen een lange traditie. Aan Hancock. In de tentoonstelling zijn enkele opdrachtprijzen uitgereikt. satellietstad van Rotterdam in het kunst weerspiegelen: valstrikken, speciaal voor de Olympische de verbeelding hiervan hebben drie episodes te zien van de sage Het bestuur van de Stichting Botlekgebied. fietsen met boodschappentassen Spelen in Beijing ontwikkelde film- Nederlandse prentkunstenaars rondom de Mounds (het Goede) en Designprijs Rotterdam weet een en piepschuimschilderijen zijn machine, beleeft dezelfde avond uit de zestiende en zeventiende de Vegans (het Kwade), Sesom en portefeuille van opdrachten uit Fra Angelico voorbeelden van deze typische zijn wereldpremière. Het museum eeuw, zoals Lucas van Leyden, de Blestian Room waar Sesom en het Rotterdamse bedrijfsleven 31 mei 2007 Slominski-kunst. Eén van deze brengt bovendien een ode aan de Maerten van Heemskerck, Hans zijn leerlingen samenkomen. Het bijeen brengen. Wijkcorporatie Conservator: Jeroen Giltaij piepschuimschilderijen uit 2005, oude helden van de graffiti. De Bol, Maerten de Vos, Jacques verhaal wordt verteld in een wirwar Com*wonen, de Kamer van Het schilderij Madonna met kind wordt toegevoegd aan de collectie OneMinutes jukebox is niet gevuld de Gheyn, Hendrick Goltzius, van grote kleurrijke collages, Koophandel Rotterdam en de en twee engelen uit de collectie van hedendaagse kunst. met muziek maar met één minuut Abraham Bloemaert, Rembrandt schilderijen, tekeningen, prenten, Economic Development Board Museum Boijmans Van Beuningen Installaties als een kinderfiets, durende filmpjes van kunstenaars, van Rijn, een essentiële bijdrage beelden en teksten op de muren. Rotterdam geven elk aan een van is door de experts Laurence Kanter zwaar beladen met plastic professionele filmmakers en geleverd met fraaie allegorieën en Trenton Doyle Hancock bewerkt de genomineerden een ontwerpop- van het Metropolitan Museum of boodschappentassen, een steiger amateurs van over de hele wereld, veelzijdige genrevoorstellingen. in Rotterdam meer dan honderd dracht. Hiermee hoopt de Stichting Art in New York en Victor Schmidt met een vrouwelijke kunstenaar geplaatst op www.theoneminutes. Voorafgaand aan de tentoonstel- strekkende meter muuroppervlak. Designprijs Rotterdam ook een van de Rijksuniversiteit Groningen die een onzichtbaar naakt­model org. De redactie van dit platform ling verschijnt het proefschrift De expositie is eerder te zien actieve en voortdurende impuls te toegeschreven aan de renais- natekent en een speciale oven maakte uit de duizenden filmpjes Grijsaards in zwart-wit. De geweest in de Fruitmarket Gallery geven aan het ontwerpklimaat in sancekunstenaar Fra Angelico en voor het verbranden van Y-vormige een selectie. Ontwerper Dick van verbeelding van de ouderdom in Edinburgh. Nederland. gedateerd omstreeks 1420/21. takken zijn onderdelen van de Hoff heeft voor het vertonen van in de Nederlandse prentkunst Over de identiteit van de kunste- tentoonstelling. deze compilatie een speciale (1550-1650) van de kunsthistorica Designprijs Rotterdam 2007 Welcome into My Backyard naar van het werk bestaat lange Kerst in de zomer en een gelukkig jukebox ontwikkeld die deel zal Anouk Janssen bij Walburg Pers, 26 mei - 19 augustus Zes jaar WiMBY! in Hoogvliet tijd onzekerheid. Het Metropolitan nieuwjaar in juli: voor zijn tentoon- uitmaken van Beijings ‘cultural Zutphen. Conservator: Annemartine 26 mei - 19 augustus Museum of Art in New York presen- stelling in het museum laat Andreas programme’ tijdens de Olympische van Kesteren Conservator: Patricia Pulles teert in 2007 het schilderij in zijn Slominski één van Rotterdams Spelen in 2008. Trenton Doyle Hancock Met dank aan de Gemeente Mede dankzij een subsidie van context en bevestigt na restauratie meest bekende winkelstraten The Wayward Thinker Rotterdam, dienst Kunst en het Ministerie van OC&W voor de toeschrijving aan de jonge Fra stralen alsof het in de zomer hartje Vreemde dingen: 26 mei - 12 augustus Cultuur. Mede dankzij een de stadsredactie van Museum Angelico. winter is. De Oude Binnenweg Surrealisme en design Conservator: Sjarel Ex, subsidie van het Ministerie van Boijmans Van Beuningen De Madonna met Kind in het in Rotterdam is opgetuigd met 29 september - 13 januari 2008 Patricia Pulles OC&W voor de stadsredactie van De stadsredactie van het museum Rijksmuseum is mogelijk nu niet kerstversiering. Bij hoogzomerse Conservator: Thimo te Duits, Rein In samenwerking met The Museum Boijmans Van Beuningen presenteert de tentoonstelling meer het enige werk van deze temperaturen wordt het winkelend Wolfs, Alexandra van Dongen Fruitmarket Gallery, Edinburgh Van 26 mei tot en met 19 ­augustus WiMBY! Hoogvliet en toont hiermee Renaissanceschilder in Nederland. publiek getrakteerd op gezellige In samenwerking met het Victoria Mede dankzij een subsidie van 2007 laat Museum Boijmans Van zes jaar ideeën en projecten voor Op 31 mei wordt het schilderij in lichtjes en prachtige kerstkransen. & Albert Museum te Londen en het Ministerie van OC&W voor Beuningen de meest toonaan- de wijk Hoogvliet, een naoorlogse Museum Boijmans Van Beuningen Het werk in de tentoonstelling van het Guggenheim te Bilboa de stadsredactie van Museum gevende creatieve visies van woonwijk grenzend aan Rotterdam. gepresenteerd ter gelegenheid de Duitse kunstenaar Slominski is Met dank aan de Boijmans Van Beuningen de afgelopen twee jaar uit de Het element dat Hoogvliet gemeen van een symposium waar deze buiten­gewoon divers en reflecteert Mondriaan Stichting, HGIS Museum Boijmans Van Beuningen Nederlandse design zien. Uit meer heeft met vele andere modernis- toeschrijving wordt bediscussieerd. op de kunst en de hedendaagse Cultuurprogramma van het presenteert voor het eerst in dan tweehonderd inzendingen tische nederzettingen uit de hele Tijdens deze studiedag spreken cultuur, vol bijtende humor en spot. Ministerie van Onderwijs, Europa een solotentoonstelling van diverse ontwerpers, bureaus, wereld is de hoogbouw. WiMBY! Bram de Klerck, Albert Elen, Jan Cutltuur en Wetenschap en het van de kunstenaar Trenton Doyle opdrachtgevers en bemiddelaars (Welcome into My BackYard!) de Jong, Anneke de Vries, Jeroen Festival De Wereld Ministerie van Buitenlandse Zaken Hancock (USA, Texas, 1974). Zijn worden veertien genomineerden is een installatie in de vorm van Giltaij, Victor Schmidt en Henk van Witte de With De sensatie van het jaar is de grote installaties, opgebouwd uit geselecteerd voor de presentatie. een karakteristiek flatgebouw uit van Os. 7, 8 en 9 september tentoonstelling Vreemde dingen muurschilderingen, schilderijen, Thonik, buro voor visuele com- de wijk: de appartementen van Conservator: Bregje van Woensel die door ruim 81.000 geïnteres- collages en teksten zijn geïnspi- municatie neemt de hoofdprijs van de Corten-stalen galerijflat. Deze Andreas Slominski - Rood Zand Mede dankzij een subsidie van seerden wordt bezocht. In een reerd op de beeldtaal van video- € 20.000,- in ontvangst uit handen installatie toont op uiteenlopende en een gelukkig nieuwjaar het Ministerie van OC&W voor ontwerp van modeduo Walter Van spelletjes, strips en speelgoed. In van Lidewij Edelkoort. wijze de hoogtepunten van zes jaar 7 juli - 2 september de stadsredactie van Museum Beirendonck en Dirk Van Saene zijn beeldverhaal in het museum De jury bestaat uit Fernando WiMBY! Hoogvliet, van animatie- Conservator: Sjarel Ex, Rein Wolfs Boijmans Van Beuningen toont Museum Boijmans Van creëert hij een eigen mythologie Brizio (ontwerper, Portugal), films tot en met tableaux vivants, Het museum presenteert voor Tijdens het festival De Wereld van Beuningen de bizarre wereld van

150 151 het surrealisme als totaalervaring. Boijmans Van Beuningen gewoon kiezen wat ze zelf het gevarieerde oeuvre van de De surrealistische kunstwerken Met dank aan de Stichting mooist vinden. De tentoonstelling Spaanse kunstenares Dora Dolz van het museum zijn van top- Fonds voor Beeldende Kunsten, Kinderen Kopen Kunst is strikt (1941-2008). Zij woont en werkt kwaliteit. Ze zijn in 2007 voor het Vormgeving en Bouwkunst. verboden voor volwassenen. meer dan veertig jaar in Nederland eerst te zien in een omgeving van Museum Boijmans Van Beuningen Het is de vierde keer dat het en is bij het brede ­publiek vooral unieke kunstwerken en objecten toont 130 door Paul van der museum Kinderen Kopen Kunst bekend dankzij haar kleurige, uit particuliere verzamelingen en Eerden geselecteerde prenten en organiseert. Met deze verkoop- keramische ­objecten in parken internationale museumcollecties. tekeningen. De Stadsredactie van tentoonstelling wil het museum en op pleinen, zoals het bankje in Zo worden honderden vreemde het museum vraagt de kunstenaar kinderen kennis laten maken met het Zocherspark bij de Euromast dingen bij elkaar gebracht. Ze op te treden als gastconservator kunst, een eigen smaak laten en de zetel op de hoek van de getuigen van de visuele en en een keuze te maken uit de ontwikkelen en hen in de gelegen- Heemraadssingel. Haar oeuvre – intellectuele revolutie die het sur- wereldberoemde verzameling van heid stellen zelf een verzameling dat naast keramische voorwerpen realisme ontketende. De invloed het museum. In de tentoonstelling aan te leggen. ook schilderijen, tapijten, kleden van deze stroming uit de jaren Enclosures zijn naast zijn keuze en glazen objecten omvat - bevindt twintig van de vorige eeuw is tot op van prenten en tekeningen uit de Art Angel - Krijn de Koning zich op het grensgebied tussen de dag van vandaag merkbaar. museumcollectie en verzame- 29 en 30 november kunst en vormgeving. Binnen de Alles wat we kennen neemt in lingen van derden een dertigtal Conservator: Sjarel Ex Nederlandse kunst is Dolz' oeuvre de tentoonstelling de gedaante werken van Van der Eerden zelf te In samenwerking met Sikkens onontkoombaar aanwezig als een aan van een vreemd ding: zien. Van der Eerden baseert zijn Foundation organiseert Museum krachtige, speelse en ook zeer meubels, schilderijen, ­sculpturen, keuze met name op tekenkundige Boijmans Van Beuningen twee Spaanse esthetiek met een onmis- mode-items en juwelen, aspecten als gebruik van het avonden waarop filmproducties kenbare afzender. Het is tragisch architectuurmodellen, keramiek, vlak, stapeling, negatieve ruimte van de Engelse organisatie dat zij tijdens de looptijd van de textiel, affiches, foto's en films. en platheid. Het resultaat is een Artangel worden getoond. expositie komt te overlijden. Van het strijkijzer met spijkers verrassend dwarsverband tussen Sinds de jaren negentig heeft deze In daglichtzaal en de belendende van Man Ray en de oorbellen die vijf eeuwen tekenkunst. In de ten- Londense organisatie een reeks tuin wordt de intieme en warme Yves Tanguy beschilderd voor toonstelling zijn werken te zien van internationaal beroemde projecten sfeer opgeroepen die ook het Peggy Guggenheim, tot Meret onder anderen Francesco Melzi, gerealiseerd met toonaangevende interieur kenmerkt van Dora Oppenheims Tafel met vogelpoten Albertus Jonas Brandt, Lucas van kunstenaars als Francis Alys, Dolz' atelierwoning in Rotterdam. en de dramatische Skeletjurk van Leyden, Edmund Monsiel en Puvis Matthew Barney, Steve Mc Queen, Meubelstukken, afkomstig uit de Elsa Schiaparelli. de Chavannes. Rachel Whiteread en anderen. collecties van Museum Boijmans Bij de tentoonstelling verschijnt Vanuit haar gedrevenheid om Van Beuningen en het Rotterdams de gelijknamige publicatie. Het Kinderen Kopen Kunst 2007 nieuwe wegen in te slaan, werkt Historisch Museum, zijn geplaatst museum schrijft ook een Vreemde 20 oktober - 28 oktober Art Angel met allerlei vormen op vloerkleden van haar hand filmwedstrijd uit en vertoont de Coördinator: Tanja de Koning van zendmedia, waaronder film, en omgeven door objecten, vijf genomineerde films in het Met dank aan de Stichting televisie, radio en internet. schilderijen en schetsontwerpen museum. Alle ingezonden films Museum Boijmans Van Beuningen Deze filmvertoningen­vinden plaats die zij heeft gemaakt, waaronder worden vertoond via YouTube Museum Boijmans Van Beuningen rondom de Piet Mondriaanlezing veel glaswerk: monumentale, en de eigen website. Na het organiseert in de herfstva- op 1 december in de Van etherische lampen, grillige schalen sluiten van de tentoonstelling kantie speciaal voor kinderen Nellefabriek en de plaatsing van en vazen. Breekbare kronen, kunnen geïnteresseerden de een verkooptentoonstelling. een nieuw beeld van Sikkensprijs- glanzende spiegels en uiterst acht reusachtige lichaamsdelen Kinderen maken hun keuze uit winnaar Krijn de Koning bij het fragiele pijpen van glas verwijzen uit de tentoonstelling Vreemde de tentoongestelde werken van Centrum Beeldende Kunst op de naar de vanitassymboliek van de dingen gratis ophalen wat leidt tot gerenommeerde kunstenaars, Binnenweg, Rotterdam. zeventiende-eeuwse schilderkunst. surrealistisch taferelen. terwijl hun ouders slechts via een Op zondag 2 december opent camera toekijken en het kunstwerk Dora Dolz ¿Adónde vas? Philip van Tijn, lid van de Raad Enclosures - Paul van der Eerden betalen. De tientallen litho’s van 1 december - 9 maart 2008 van Toezicht van het museum, 29 september - 13 januari 2008 gerenommeerde kunstenaars Conservator: Sjarel Ex, de tentoonstelling Dora Dolz Conservator: Patricia Pulles kosten € 35. De namen van de Jonieke van Es ¿Adónde vas? Mede dankzij een subsidie van kunstenaars zijn afgeplakt, zodat Onder de titel ¿Adónde vas? het Ministerie van OC&W voor de kinderen niet worden beïnvloed ­presenteert het museum de stadsredactie van Museum door bekende namen, maar een ­selectie uit het rijke en

152 153 bijlage F educatieve activiteiten en evenementen

Gratis rondleidingen Gratis rondleiding met Kunstenaars&Co en Vervolgcursus Symboliek Gratis rondleiding Familierondleidingen Het gehele jaar elke zondag 3 maart t/m 28 mei TransArtists. Najaar Vanaf 29 september elke zondag 21, 24 en 28 oktober, Gratis rondleidingen over Tijdens de tentoonstelling Kurt Tiendelige cursus symboliek in de Over Vreemde dingen: Surrealisme 23, 26 en 30 december De Collectie Eén. Schwitters en de avant-garde elke Filmscreening kunst II in samenwerking met de en design. Familierondleidingen in het kader zondagmiddag gratis rondleiding 26 april Vrije Academie. van de tentoonstelling Vreemde Nieuwjaarsfeest over deze tentoonstelling. Filmscreening aan de hand van ter- NUR LITERATUR dingen: Surrealisme en design. 20 januari roristenportretten van kunstenaar Cursus Het surrealisme 15 November Open dag met als thema de Kinderworkshops Maurice Thomassen en videoclip Najaar De Stadsredactie nodigt NUR Kunstspreekuur vaste collectie van het museum: 4 en 18 maart van Salah Edin, en interviews Driedelige cursus Het surrealisme LITERATUR uit een aflevering in Mode en design een kunstgeschiedenisestafette Bouw mee aan een dagboekgrot met Salah Edin, Mohammed in samenwerking met de Vrije het museum te organiseren. Met 3 november onder leiding van Nico Haasbroek, in het kader van de tentoonstelling Benzakour, Ab & Sal, Eelko Academie. medewerking van Ernest van Kunstspreekuur voor mode- en rondleidingen achter de schermen Kurt Schwitters en de avant-garde. Ferwerda. der Kwast, Walter van den Berg, designobjecten. (ondergronds en in de toren), een Festival Witte de With Herman Brusselmans, Iris Koppe, tien uur durende mammoetrond- Preview SOAKERS Huisbezoeken 7, 8 en 9 september Paul Mennes, Ester Naomi Perquin, Kinderworkshop leiding, een boekpresentatie van 23 maart april, september Wereldpremière van de A.L. Snijders, Bernard Wesseling. 4 en 18 november Museum Van Nagsael, familierond- Evenement bij de groepsten- In het kader van de tentoonstelling one-minutes­ Jukebox en een Kinderworkshop De Collectie Eén. leidingen en een kinderworkshop. toonstelling SOAKERS met Private / Public kunnen muse- filminstallatie door grafisch Meet the Artist ­‘atelierinterviews op locatie’ umbezoekers twee middagen per ontwerpbureau HOTEL en musicus 11 november, 9 december Dag van Mode en Design Decoding Spaces: lezingen- door Hans den Hartog Jager en week ook een huisbezoek brengen Ritchie Zebeda (DUVEL) en Meet the Artist met Paul van der 9 november avond en boekpresentatie vertoning filmportretten (door Ricky aan verzamelaar Wilfried Lentz. En kinderworkshops Helden. Eerden Lezingen van Rein Wolfs, hoofd 8 februari Rijneke) van kunstenaars van er worden twee verzamelaarsavon- presentatie, en Jurgen Bey, ontwer- Over nieuwe perspectieven op/ SOAKERS. den georganiseerd. Kunstluiers Kinderworkshops per, en een presentatie van Andrea voor de publieke ruimte aan de 21 september, 19 oktober, 7 en 21 oktober, 2 en 16 december Camarosano, ontwerper. hand van de ‘Rotterdam Code’, Kunstgeschiedeniscursus Kinderworkshop Dada 16 november en 21 december Kinderworkshops in het kader van met medewerking van onder Voorjaar 6 en 20 mei Een kunst- en speeluur voor de tentoonstelling Vreemde dingen. Filmmatinee anderen ZUS, Lieven de Cauter, Tiendelige introductiecursus kunst- In het kader van de tentoonstelling 2-4 jarigen. 27 december Rudy Luijters, René Boomkens, geschiedenis in samenwerking met Kurt Schwitters en de avant-garde. Literaire avond Filmmatinee The Science of Sleep, Jeanne van Heeswijk, Powerhouse De Vrije Academie. Concert Vazen/Vases 18 oktober in samenwerking met Filmtheater Company, Studio Popcorn, Andries Symposium DesignPrijs 22 september Literaire avond met optreden van Lantaren/Venster Geers & Johan de Wachter. Symboliekcursus Rotterdam Bij de tentoonstelling van Marieke Spinvis, in samenwerking met Voorjaar 30 juni van Diemen. ARMINIUS. Vier filmavonden Tiendelige cursus symboliek in de Rondom de Design Prijs Rotterdam 14, 21, 28 februari, 7 maart kunst in samenwerking met de Vrije met presentaties door onder Seizoensopening Kinderen kopen kunst Vier Rotterdamse kunstenaars, Academie. anderen M&M Paris. 29 september 20 - 28 oktober Melvin Moti, Jeroen Eijsinga, Bik Seizoensopening rondom Vreemde Kinderen tot 18 jaar kochten betaal- Van Der Pol en Mels van Zutphen Lezing met muziek Kunstgeschiedeniscursus dingen: Surrealisme en design: bare kunst naar eigen keuze. maken een selectie uit de collectie 1 april Najaar filmprogramma, (familie)rondleidin- bewegend beeld van het museum. Kunsthistorica Wies van Moorsel Tiendelige introductiecursus kunst- gen, dromenverklaring, voordracht OursPace TheirTube en pianist Peter Beijersbergen van geschiedenis in samenwerking met uit surrealistische manifesten en 25 oktober Rotterdamse Museumnacht Henegouwen verzorgen een lezing De Vrije Academie. literatuur, kinderworkshop, Meet OursPace TheirTube, met 3 maart met muziek over Kurt Schwitters en the Artist - Paul van der Eerden, Fransisco van Jole en Koen Kleijn Museumnacht in Museum Boijmans Nelly van Doesburg. Symboliekcursus een cursus automatisch schrijven, (Groene Amsterdammer) over Van Beuningen met optredens Najaar voordrachten van schrijvers van De ‘echte media’, in samenwerking van onder anderen Jaap Blonk en De dag van Schwitters Tiendelige cursus symboliek in de Revisor (waaronder Ilja Leonard met WORM en TEAM TCHM Codarts. Het museum is de winnaar 22 april kunst in samenwerking met de Vrije Pfeijffer, Arjen Duinker en Kees (PRAudioGuide). van De Nieuwe Maan, prijs voor het Lezingen van Sjarel Ex, Meta Knol Academie. ’t Hart), lezing door Ghislaine beste programm en K. Schippers, in ­samenwerking Wood, ­samensteller van de tentoonstelling.

154 155 bijlage G personeel en organisatie personeelslijst met functie 2007

Arbeidsomstandigheden Ziekteverzuim en arbo Mobiliteit Naam In dienst Uit dienst Functie Het verzuimcijfer bedroeg in 2006 Er is sprake van een grote M. Albers 01-okt-01 medewerker bibliotheek Formatiestaat 31-12-2007 5,4%. In 2007 is het verzuimcijfer doorstroom en uitstroom in 2007. P.A.B. Angela 01-jan-93 medewerker technische dienst Aantal fte 91,3 gestegen tot 7,5%. Dat is te hoog, De instroom is groter vanwege C.M.Y. Arends 03-jan-03 15-jan-07 senior medewerker educatie Aantal medewerkers 107 gestreefd wordt naar een cijfer bepaalde vacatures die al langer S. Atabay 01-dec-83 medewerker kassa onder de 5%. Een uitsplitsing van open stonden. Er is geworven S. Belhaj 18-apr-05 31-aug-07 coördinator personeel en organisatie Kengetallen personele het verzuimcijfer laat zien dat het voor een restaurator papier en J. Blokland 15-mrt-04 senior medewerker administratie ­samenstelling 2007 hoge verzuimcijfer vooral wordt enkele vacatures bij de afdeling M.A.S. Boelaarts 01-jun-82 medewerker nacht- en avondbewaking Aandeel vrouwen 46% bepaald door enkele ­langdurige, Educatie waarvan de kandidaten R. Bonten 01-okt-07 medewerker restauratie Aandeel mannen 57% niet arbeidsgerelateerde, ver­ in 2008 in dienst treden. H.J.A. van Boxtel 01-sep-01 hoofd bibliotheek Aandeel ouderen (55+) 15,8% zuimcases. Het korte verzuim W. Braber 01-apr-81 hoofd huisvesting (van 1 tot 7 dagen) bedraagt ­ Kengetallen mobiliteit 2007 E. van Buchem 20-mrt-06 projectleider presentaties 0,8 %­­ en het middellange verzuim Aantal wachtgelders 5 D. Carasso 15-mei-06 hoofd afdeling educatie en publieksbegeleiding ­(8 tot 42 dagen) eveneens 0,8%. Instroom 17 P.J.G. van der Coelen 01-aug-03 conservator Het lange verzuim (van 43 Uitstroom 9 S. Cornelissen 13-mrt-06 hoofd afdeling marketing en communicatie dagen tot en met 365 dagen) is C.A. Cribbelier 16-sep-01 algemeen medewerker 5,2 ­procent en het extra lange A.L.P. Damen 15-aug-69 hoofd conservering verzuim (van 366 dagen tot en A.G.A. van Dongen 01-feb-86 conservator met 2 jaar) komt uit op 0,7%. T.G. te Duits 01-dec-95 conservator Ziekteverzuimcijfers ­worden A.J. Elen 01-okt-02 senior conservator ­berekend ­exclusief ­zwanger­- M.M. van Elsen 01-sep-02 medewerker marketing en communicatie schaps- en bevallingsverlof. J.B. van Es 15-mei-06 hoofd sector collectie en onderzoek W.H. Eschbach-Troost 01-dec-95 31-okt-07 medewerker collectieregistratie Kengetal ziekteverzuim 2007 K.M.T. Ex 01-mei-04 directeur Ziekteverzuimpercentage W. Frank 01-jul-97 medewerker bibliotheek (excl. zwangerschaps- en P. Gerritse 01-feb-98 medewerker postkamer ­bevallingsverlof) 7,5 % J.C. Geurtsen 01-febr-02 medewerker secretariaat J. Giltaij 01-dec-72 senior conservator K.E. van Ginkel 01-jan-06 zakelijk leider, plaatsvervangend directeur M.I.D. Gouweloos 01-jan-02 01-feb-07 medewerker marketing en communicatie J. de Graaff 01-nov-87 medewerker digitale collectieregistratie I.E. Guicherit 15-mei-06 senior medewerker informatiebeheer R.J. Guldemond 01-feb-02 senior conservator T.K. Haarsma 01-jul-06 hoofd afdeling financiën, informatiebeheer en automatisering F. Haijtema 15-mei-07 medewerker marketing en communicatie J.C.C. Haspers 16-jan-73 medewerker beveiliging N. Hauck 01-jan-07 medewerker beveiliging C. van Hees 01-apr-93 registrar E. van der Heiden 01-apr-06 coördinator beveiliging A.M. van der Hek 01-okt-84 medewerker financiële administratie R. Hendriks 16-aug-80 systeem- en netwerkbeheerder J. Huiskens 01-dec-06 medewerker beveiliger J.H. Hulsman 01-jan-83 depotbeheerder P.G. Jansen 01-feb-01 medewerker restauratieafdeling G.M.C. Jansen 15-sep-01 conservator F. de Jong 01-sep-66 beheerder beelddocumentatie H.K. de Jong 01-sep-98 medewerker bibliotheek, documentalist S. de Jong 11-mei-98 projectleider presentaties

156 157 Bestuurlijke ­activiteiten en Rotterdams museaoverleg M. Kasanpawiro 01-mrt-92 medewerker beveiliging nevenfuncties directie Miniconvent (overleg directeuren R.H. Kern 01-dec-95 coördinator beveiliging van de grote Nederlandse J. Klavers 01-nov-91 receptionist, telefonist, bewaker Sjarel Ex, directeur musea voor moderne kunst) F. Klijn 15-okt-06 projectleider presentaties Bestuursfuncties (huis-) ARdam overleg (samenwerking T. Koning 01-mei-07 medewerker educatie stichtingen: van culturele instellingen in G4) F. Krieg 15-dec-83 assistent horecamanager Voorzitter Fonds Willem Cimam (International Council of F. Lammertse 01-sep-92 conservator van Rede Museums, vereniging van 120 E. de Langen 01-sep-01 medewerker beveiliging Secretaris Stichting Museum grote musea voor moderne G.I. Lansdorf 01-apr-01 medewerker museumwinkel Boijmans Van Beuningen kunst wereldwijd) E. Leemans 01-jul-04 hoofd beveiliging, bewaking en veiligheid Secretaris Stichting Lucas van T.A. Lemm 01-feb-04 receptionist, telefonist Leyden Naast deze reguliere werkzaam- B. van Lieshout 01-dec-04 meewerkend voorman technische dienst Penningmeester Stichting H+F heden incidenteel deelname in W.L. Louman 01-mrt-05 hoofd technische dienst Mecenaat stedelijke en landelijke advies- S. Martins 01-dec-06 medewerker beveiliging Bestuurslid Stichting Nederlands commissies, ad-hoc adviezen J.J.A. Mast 01-feb-02 secretaresse sector presentaties Gebruiksvoorwerp voor cultuurfondsen, deelname W.B. van Meggelen 01-nov-83 31-dec-07 medewerker technische dienst Deelnemer zonder bestuurslid vergaderingen Nederlandse N. Mertens 01-nov-96 medewerker beveiliging maatschap Stichting Willem Museum Vereniging, et cetera. K. de Moor 01-jun-07 senior medewerker educatie van der Vorm E. Mulder 15-mrt-94 medewerker technische dienst Erik van Ginkel, zakelijke leider, A.A.M. van Opdorp 01-apr-01 medewerker museumwinkel Bestuurslidmaatschappen: plaatsvervangend directeur J. Oudheusden 01-apr-03 medewerker financiële administratie Bestuurslid Stichting Museumpark, Voorzitter Stichting TransArtists, I.S. Plet 01-apr-97 algemeen medewerker Rotterdam Amsterdam J. van der Poel 01-jan-07 medewerker beveiliging Bestuurslid Beeldspoor (collectie Penningmeester Stichting Dance W.J. Pullen 01-mrt-86 medewerker nachtbewaking Schouwburg, Rotterdam) Works Rotterdam, Rotterdam J.G. Rapmund 01-jul-91 registrar Bestuurslid Sikkens Foundation, Lid Amsterdamse Kunstraad, G. Richters 01-febr-80 medewerker werktuigbouwkundig onderhoud Sassenheim Amsterdam R. van Riemsdijk 01-jan-07 medewerker beveiliging Bestuurslid Holland Art Cities, Lid bestuur Prins Bernhard N. van Ruiven 01-jan-07 medewerker beveiliging Den Haag Cultuurfonds Zuid-Holland, H. Schmidt 01-mrt-91 medewerker technische dienst Secretaris Stichting Paleis voor Den Haag C.A.E. Seebregts 01-jan-02 manager relations en partnerships Volksvlijt, Amsterdam Lid Raad van Toezicht SMART M.W.F. Simon Thomas 01-apr-93 senior conservator Secretaris Stichting Projectspace, Amsterdam J.C.J. Siteur 01-mei-81 medewerker beveiliging Designprijs Rotterdam Lid Museumconvent, overleg M. Sparreboom 01-mei-91 coördinator meldkamer Bestuurslid algemeen bestuur zakelijke directeuren T. van der Stoel 01-mrt-07 medewerker beveiliging Vereniging Deltametropool, Nederlandse kunstmusea. J.V. Tatsakis 01-nov-04 registrar Bestuurslid algemeen bestuur G.R. Tel 01-nov-96 medewerker onderhoud EDBR (Economic Development S. Terra 01-dec-05 projectleider bedrijfsvoering Board Rotterdam) F.A. Terveer 01-febr-04 helpdeskmedewerker Lid Raad van Toezicht Theater P.L.C.M. Teunissen 10-feb-97 hoofd afdeling collectieregistratie Instituut Nederland (TIN), G.J. Visser 01-sep-01 floormanager Amsterdam W.H. de Vlieger 15-okt-83 medewerker beveiliging D.E.A. Vos de Waal 01-sep-00 01-aug-07 medewerker educatie Overlegorganen, (advies) D.A. van de Vrie 01-dec-87 registrar commissies: D.D. de Vries 14-okt-02 hoofd museumwinkel Lid Kunstcommissie Port of M.J. van der Waal 16-mei-93 directiesecretaresse Rotterdam M. Wafelbakker 01-mei-97 registrar Lid Beroepenveldcommissie M.A. Wijlacker 01-aug-06 medewerker technische dienst Willem de Kooning Academie C. Will 15-jan-88 01-aug-07 senior medewerker educatie Adviseur toekomst BAT collectie R.C. Wolfs 15-nov-01 31-dec-07 hoofd sector presentaties Directeurenoverleg Rotterdamse R. de Zoete 01-aug-91 medewerker bibliotheek culturele instellingen C.E.M. Zwetsloot 01-okt-02 secretaresse sector collectie en onderzoek

158 159 colofon Redactie: medewerkers van Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam Eindredactie: Alex de Vries, Den Haag Vormgeving: Thonik, Amsterdam

Museum Boijmans Van Beuningen Museumpark 18-20 NL-3015 CX Rotterdam Postbus 2277 NL-3000 CG Rotterdam www.boijmans.nl

161