WK 54 Ver 17.Indd

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

WK 54 Ver 17.Indd Barbara Werner Główny Specjalista ds. Ogrodów Historycznych Muzeum Łazienki Królewskie TULIPAN Marszałek Józef Piłsudski rośnie i zakwita na 100-lecie odzyskania niepodległości Od końca XVI wieku tulipany, które do Europy zachodniej, do Niderlandów przybyły z Turcji, na dobre zadomowiły się w europejskich ogrodach i nie sposób sobie wyobrazić wiosny bez ich obecności także w Łazienkach Królewskich. Z biegiem czasu z gatunków botanicznych powstała cała gama tysięcy odmian tulipana. Pojawiły się tulipany o różnym kształcie kieli- cha kwiatu, kolorze czy pokroju liści, o zróżnicowanym okresie kwitnienia – od wczesnej do późnej wiosny. Tulipany są obecnie niemalże wszędzie. Są symbolem wio- sny, radości i odradzającej się natury. Prezentują niemal całą gamę kolorów, od białych do prawie czarnych. Są popularne na całym świecie i nierzadko upamiętniają poprzez specjalną „cere- monię chrztu” wybrane wielkie postaci w historii poszczególnych krajów. Nowe odmiany tych niezwykłych, wybranych tulipanów rejestrowane są w Holandii przez Królewskie Powszechne To- warzystwo Uprawy Roślin Cebulowych (Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, KAVB) o ponad 150-letniej historii, z siedzibą w Hillegom. Jednym z tych nadzwyczajnych, jedynych tulipanów jest ochrzczony 9 maja tego roku w Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii Tulipan „Marszałek Józef Piłsudski”. Jest to tulipan z grupy „Triumph”, o pojedynczym kwiecie, mocnej konstrukcji łodygi i liści. Jego kielich, o specjalnym kolorze karminu połączonego z odcieniem fi oletu i różu, na- wiązuje do kolorystyki elementów munduru Marszałka, czyli do aksamitnych wypustek przy kołnierzu o bardzo zbliżonym kolorze. Ten wytworny w kolorze kwiat ma jeden subtelny element. Na dnie kielicha tulipana, po jego rozkwitnięciu, znaj- dziemy złote wypełnienie, które możemy odczytać jako ukryte AZIENEK KRÓLEWSKICH Ł złote serca Marszałka… Od 9 maja 2018 roku pamięć o Marszałku Józefi e Piłsud- skim będzie trwała także w Ogrodzie Łazienek Królewskich, w rokrocznie zakwitającym wspaniałym, majowym tulipanie Jego Imienia. OGRODY OGRODY 54/ 2018 Redaktor Naczelny • Editor In Chief Rada Naukowa – Scientifi c Board Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Redaktorzy Tematyczni • Topical Editors Politechnika Wrocławska (Polska) – przewodniczący Dr Łukasz Bednarz Wrocław University of Technology (Poland) – chairman (konstrukcje murowane / masonry structures), Politechnika Wrocławska Prof. Maria Teresa Bartoli Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) (konstrukcja i konserwacja / constructions and conservation) Prof. Mario Docci Politechnika Wrocławska Uniwerstet Sapienza w Rzymie (Włochy) / Sapienza University in Rome (Italy) Dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, prof. Prof. Wolfram Jaeger (archeologia / archaeology), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Uniwersytet w Dreźnie (Niemcy) / University of Dresden (Germany) Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. Prof. dr hab. Andrzej Kadłuczka (urbanistyka, krajobraz kulturowy / urban planning, cultural landscape) Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Tatiana Kirova Prof. Andrzej Koss Politechnika w Turynie, Uniwersytet Uninettuno w Rzymie (Włochy) (konserwacja i restauracja dzieł sztuki Polytechnic University of Turin, University Uninettuno in Rome (Italy) conservation and restoration of works of art) Prof. Andrzej Koss Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie (Polska) Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski Academy of Fine Arts in Warsaw (Poland) (konstrukcja / constructions), Politechnika Białostocka Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Dr Tomasz Nowak Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) (konstrukcje drewniane / timber structures), Politechnika Wrocławska Dr hab. Jadwiga Łukaszewicz, prof. Prof. dr hab. Zdzisława Tołłoczko Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Polska) (historia sztuki, kultury, estetyka / history of art and culture, aesthetics) Nicolaus Copernicus University in Toruń (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Emma Mandelli Sekretarz Redakcji • Editorial Secretary Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) Dr Michał Krupa Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski e-mail: [email protected] Politechnika Białostocka (Polska) / Bialystok University of Technology (Poland) Biuro Redakcji – Koordynator • Editorial Offi ce – Coordinator Prof. Claudio Modena Mgr Jacek Rulewicz, Sekretarz Generalny SKZ Uniwersytet w Padwie (Włochy) / University of Padua (Italy) 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Prof. Andre de Naeyer tel. 22–629–21–31, e-mail: [email protected], [email protected] Uniwersytet w Antwerpii (Belgia) / University of Antwerp (Belgium) Tłumaczenie • Translation Dr hab. inż. Piotr Rapp, prof. Mgr Violetta Marzec, Mgr Marta Serafi n Instytut Technologii Drewna (Polska) / Wood Technology Institute (Poland) Projekt okładki • Cover design Prof. Gennaro Tampone Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa, prof. PK • Dr Michał Krupa Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) W projekcie okładki wykorzystano zdjęcie autorstwa Romana Marcinka. Prof. Angelo Di Tommaso Autor logotypu Uniwersytet w Bolonii (Włochy) / University of Bologna (Italy) Dr Maciej Konopka Opracowanie grafi czne i DTP • Graphic design and DTP Sławomir Pęczek, EDITUS, tel. 71–793–15–00, 502 23–43–43 Czasopismo jest wydawane drukiem w formacie A4 (wersja pierwotna) oraz w wersji www.editus.pl elektronicznej. Na stronie internetowej www.skz.pl dostępne są pełne wersje numerów czasopisma w formacie pdf. Redaktor techniczny • Technical Editor The Journal is printed in A4 format (original version) and in the electronic version. Full versions Zdzisław Majewski of the journal issues are available in the pdf format on the Internet website www.skz.pl Realizacja wydawnicza • Publishing Dolnośląskie Wydawnictwo Edukacyjne 53–204 Wrocław, ul. Ojca Beyzyma 20/b Dofi nansowano ze środków Ministra Kultury tel./fax 71–363–26–85, 71–345–19–44 i Dziedzictwa Narodowego pochodzących www.dwe.wroc.pl z Funduszu Promocji Kultury. Wydawca • Publisher Financed by the Minister of Culture and National Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków 00–464 Warszawa, ul. Szwoleżerów 9 Heritage from the resources of the Cultural Promo- tel. 22–621–54–77, fax 22–622–65–95 tion Fund. Nakład: 400 egz. Edition: 400 copies. Druk ukończono w 2018 r. Printed in 2018. Wiadomości Konserwatorskie są indeksowane przez POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/), Instrukcje dla autorów, podstawowe zasady recenzowania publikacji BazTech (http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) oraz oraz lista recenzentów dostępne są na stronie internetowej Index Copernicus (www.indexcopernicus.com) www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl Journal of Heritage Conservation are indexed by Instructions for authors, basic criteria for reviewing the publications and a list of POL-index (https://pbn.nauka.gov.pl/polindex-webapp/) reviewers are available on the Internet website BazTech(http://baztech.icm.edu.pl), BazHum (http://czasopisma.bazhum.hist.pl) www.wiadomoscikonserwatorskie.skz.pl and Index Copernicus (www.indexcopernicus.com/) Od redakcji From the Editor Oddajemy do rąk naszych Czytelników kolejny – We present our Readers with another – the second drugi w tym roku – numer kwartalnika „Wiadomości this year – issue of our quarterly “Wiadomości Konser- Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation”. watorskie – Journal of Heritage Conservation”. W dziale Nauka publikujemy kilkanaście artykułów In the Science section we have published several naukowych, które dotyczą szeroko pojętej problematyki scientifi c articles that address the vast issue of conser- konserwacji i ochrony zabytków. Publikujemy m.in. vation and monument protection. We have enclosed artykuł autorstwa Romana Marcinka o ogrodach zamku e.g. an article by Roman Marcinek about the Arundel Arundel, Jana Janczykowskiego o ruinach zamków Mało- Castle gardens, by Jan Janczykowski on castle ruins in polski w kontekście ich ochrony i udostępniania, Macieja Lesser Poland in the context of their protection and Prarata i Bernarda Jesionowskiego o najstarszych dziejach accessibility, by Maciej Prarat and Bernard Jesionowski budowlanych Wieży Kleszej na Zamku Wysokim w Mal- about the oldest building history of the Klesza Tower in borku oraz prowadzonych tam pracach konserwatorskich the High Castle in Malbork and the conservation work w wieku XIX, tekst Marty Rusnak i Joanny Szewczyk na carried out there in the 19th century, text by Marta tematu okulografu jako innowacyjnego narzędzia konser- Rusnak and Joanna Szewczyk about the eye tracker watorskiego, a także Aleksandry Marcinów o organizacji as an innovative conservation tool, as well as by Alek- i strukturze ochrony zabytków na pruskim Śląsku. sandra Marcinów on the organisation and structure of W dziale Książki publikujemy recenzję monografi i monument protection in Prussian Silesia. autorstwa Michała Krupy pt. „Rabka-Zdrój. Aspekty In the Book section we have published a review urbanistyczno-architektoniczne dziedzictwa kultu- of the monograph written by Michał Krupa, entitled rowego”, która została wydana w pierwszej połowie “Rabka-Zdrój. Urban-architectonic aspects of cultural bieżącego roku. heritage”, printed during the fi rst half of this year. Redakcja „Wiadomości Konserwatorskich” serdecz- The editors of “Wiadomości Konserwatorskie” nie gratuluje laureatowi nagrody „Conservator Ecclesiae would like
Recommended publications
  • The Małopolska Way of St James (Sandomierz–Więcławice Stare– Cracow–Szczyrk) Guide Book
    THE BROTHERHOOD OF ST JAMES IN WIĘCŁAWICE STARE THE MAŁOPOLSKA WAY OF ST JAMES (SANDOMIERZ–WIĘCŁAWICE STARE– CRACOW–SZCZYRK) GUIDE BOOK Kazimiera Orzechowska-Kowalska Franciszek Mróz Cracow 2016 1 The founding of the pilgrimage centre in Santiago de Compostela ‘The Lord had said to Abram, “Go from your country, your people and your father’s household to the land I will show you”’ (Gen 12:1). And just like Abraham, every Christian who is a guest in this land journeys throughout his life towards God in ‘Heavenly Jerusalem’. The tradition of going on pilgrimages is part of a European cultural heritage inseparably connected with the Christian religion and particular holy places: Jerusalem, Rome, and Santiago de Compostela, where the relics of St James the Greater are worshipped. The Way of St James began almost two thousand years ago on the banks of the Sea of Galilee (Lake Tiberias). As Jesus was walking beside the Sea of Galilee, he saw two brothers, Simon called Peter and his brother Andrew. They were casting a net into the lake, for they were fishermen. ‘Come, follow me,’ Jesus said, ‘and I will send you out to fish for people’. At once they left their nets and followed him. Going on from there, he saw two other brothers, James son of Zebedee and his brother John. They were in a boat with their father Zebedee, preparing their nets. Jesus called them, and immediately they left the boat and their father and followed him. (Matthew 4:18‒22) Mortal St James The painting in Basilica in Pelplin 2 The path of James the Apostle with Jesus began at that point.
    [Show full text]
  • Nr 3/4 2004 Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004
    Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004 Ochrona Zabytków Nr 3/4 2004 Indeks – 367605 ISSN 0029-8247 Cena 40,00 z∏ (0% VAT) WYDAWCA Uwaga! Przedsi´biorcy, w∏aÊciciele firm ma∏ych i du˝ych, Krajowy OÊrodek Badaƒ i Dokumentacji Zabytków ul. Szwole˝erów 9, 00-464 Warszawa dystrybutorzy i sprzedawcy wyspecjalizowanych towarów i us∏ug! tel. (22) 628-48-41, 622-60-92, fax (22) 622-65-95, e-mail: [email protected] RADA REDAKCYJNA Szanowni Paƒstwo dr Zbigniew Beiersdorf Zapraszamy do zamieszczania na ∏amach „Ochrony Zabytków” reklam i tekstów sponsorowanych. dr Rafa∏ Eysymontt „Ochrona Zabytków” dociera do ÊciÊle okreÊlonego grona odbiorców zainteresowanych problematykà opieki i kon- serwacji zabytków zarówno z racji wykonywanego zawodu, jak i osobistych pasji. Trafia do mi∏oÊników sztuk wszel- prof. dr hab. Kazimierz Flaga kich, kolekcjonerów, uczelni, szkó∏, najwi´kszych bibliotek, muzeów, urz´dów konserwatorskich, samorzàdów. dr in˝. arch. Marcin Gawlicki Naszymi autorami sà autorytety Êwiata nauki, znakomici praktycy w dziedzinie ratowania dziedzictwa kulturowego, mgr Marek Gierlach m∏odzi pracownicy nauki, których zamieszczane u nas artyku∏y liczà si´ w dorobku naukowym. dr hab. in˝. Jerzy Jasieƒko ks. pra∏at Stanis∏aw Kardasz „Ochrona Zabytków” jest kwartalnikiem o wieloletniej tradycji. Ukazuje si´ od 1948 r. i utrzymuje wysoki poziom merytoryczny. Jest cenionym w Êrodowisku forum wymiany myÊli mi´dzy naukowcami ró˝nych dyscyplin nauki, prof. Andrzej Koss których ∏àczy jeden cel – ratowanie dóbr kultury narodowej. Czasopismo to tak˝e znakomite êród∏o wiedzy dla stu- dr in˝. arch. Renata Mikielewicz dentów uniwersytetów, akademii sztuk pi´knych, wydzia∏ów architektury politechnik, uczelni rolniczych. mgr Tadeusz Morysiƒski prof.
    [Show full text]
  • Małopolska Organizacja Turystyczna
    KL IKO WS K A o g e i k s d u a K j s e L ł i I i z K P d . o O ł J o W . K z . S s r o W K a g e A i m k c i n r e w D . J 3 Ma J. Mar Jszałka ja E I BIAŁKA TATRZAŃSKA TARNÓW (CIT) NOWY SĄCZ (CIT) - a t K a i WOŹNIKI Małopolska Tourist Information System Points o z z 19°10’ 19°20’ 19°30’ 794 19°40’ 19°50’ 20°00’ 20°10’ 20°20’ a ul. Środkowa 179A, 34-405 Białka Tatrzańska Rynek 7, 33-100 Tarnów ul. Szwedzka 2, 33-300 Nowy Sącz MIERZAWA i S r c a a c g 791 i o a Park o 793 B B B z r w WOŹNIKI SĘDZISZÓW +48 18 533 19 59 +48 14 688 90 90 +48 18 444 24 22 d p w w l z 792 g w g M TARNÓW s s a ó o I a [email protected] [email protected], [email protected] e c o Ś e 78 ą . n 5 KRAKÓW OLKUSZ i a i k k r i Ż T w z z w r k ir a k k r y Strzelecki www.ugbukowinatatrzanska.pl [email protected] www.ziemiasadecka.info io 765 K w S i Sieć InfoKraków, www.infokrakow.pl ul. Floriańska 8, 32-300 Olkusz t s a 5 n s Poniatows- A h j r s .
    [Show full text]
  • Studies on Female Patronage in the 17Th and 18Th Centuries Uniwersytet Pedagogiczny Im
    studies on female patronage in the 17th and 18th centuries Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Prace Monograficzne 890 studies on female patronage in the 17th and 18th centuries TRANSLATION Mariola Dyl-Wąsik, Paulina Mierzwa, Radosław Rozumowski EDITED BY Bożena Popiołek Urszula Kicińska Anna Penkała-Jastrzębska Agnieszka Słabyby 2019 © Copyright by Authors Kraków 2019 ISSN 0239-6025 ISBN 978-83-8084-271-7 e-ISBN 978-83-8084-272-4 DOI 10.24917/9788380842717 Reviewers: prof. dr hab. Marian Chachaj prof. dr hab. Filip Wolański Proofreading: Libron Layout and cover design: Libron On the cover: Portrait of Marianna Denhoff, née Bielińska by Antoine Pense, fot. Piotr Ceraficki (Łazienki Królewskie Museum in Warsaw) and graphics from: vecteezy.com Project funded by the National Science Center as part of the program no. UMO 2015/19/B/HS3/01797 “Benefactresses and clients. The specificity of women’s patronage and clients relations in the Saxon era” Wydawnictwo Naukowe UP 30-084 Kraków, ul. Podchorążych 2 tel./fax 12 662-63-83, tel. 12 662–67–56 e-mail: [email protected] http://www.wydawnictwoup.pl Table of contents 7 Introduction Natalia Starchenko 17 Patronage System as a Formal Power Mechanism in the Early Modern Polish-Lithuanian Commonwealth Natalia Biłous 37 Clientele of Tomasz Zamoyski in the Kyiv palatinate (in the light of correspondence 1619–1637) Rita Regina Trimoniene 59 An international noble family in the Grand Duchy of Lithuania in the second half of the 16th and early 17th century Piotr Oczko 79 Some remarks from a completely different world. Could (female) patronage take place in the Dutch Republic? Karolina Kwaśna 91 And when he died, his widow continued the business… Widows from New England Dorota Żołądź-Strzelczyk 107 Influence of women on education in the modern age – family and social contexts Anna Szylar 119 “Let them diligently see the humors and fantasies of the founders so that they will not bring any turmoil to the monastery…” Women – founders of women’s monasteries in the 17th and 18th centuries.
    [Show full text]
  • Wiadomości Konserwatorskie Nr 42
    42 / 2015 Radaktor Naczelny • Editor In Chief Rada Naukowa – Scientifi c Board Prof. dr hab. Kazimierz Kuśnierz Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Redaktorzy Tematyczni • Topical Editors Politechnika Wrocławska (Polska) – przewodniczący Dr Łukasz Bednarz Wrocław University of Technology (Poland) – chairman (konstrukcje murowane / masonry structures), Politechnika Wrocławska Prof. Maria Teresa Bartoli Prof. dr hab. Jerzy Jasieńko Uniwersytet we Florencji (Włochy) / University of Florence (Italy) (konstrukcja i konserwacja / constructions and conservation) Prof. Mario Docci Politechnika Wrocławska Uniwerstet Sapienza w Rzymie (Włochy) / Sapienza University in Rome (Italy) Dr hab. Hanna Kóčka-Krenz, prof. Prof. Wolfram Jaeger (archeologia / archaeology), Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Uniwersytet w Dreźnie (Niemcy) / University of Dresden (Germany) Dr hab. Dominika Kuśnierz-Krupa Prof. dr hab. Andrzej Kadłuczka (urbanistyka, krajobraz kulturowy / (urban planning, cultural landscape) Politechnika Krakowska (Polska) / Cracow University of Technology (Poland) Politechnika Krakowska Prof. Tatiana Kirova Prof. Andrzej Koss Politechnika w Turynie, Uniwersytet Uninettuno w Rzymie (Włochy) (konserwacja i restauracja dzieł sztuki Polytechnic University of Turin, University Uninettuno in Rome (Italy) conservation and restoration of works of art) Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Prof. Andrzej Koss Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie (Polska) Prof. dr hab. Czesław Miedziałowski Academy of Fine Arts in Warsaw (Poland) (konstrukcja / constructions), Politechnika
    [Show full text]
  • Wiadomości Konserwatorskie Nr 54
    Barbara Werner Główny Specjalista ds. Ogrodów Historycznych Muzeum Łazienki Królewskie TULIPAN Marszałek Józef Piłsudski rośnie i zakwita na 100-lecie odzyskania niepodległości Od końca XVI wieku tulipany, które do Europy zachodniej, do Niderlandów przybyły z Turcji, na dobre zadomowiły się w europejskich ogrodach i nie sposób sobie wyobrazić wiosny bez ich obecności także w Łazienkach Królewskich. Z biegiem czasu z gatunków botanicznych powstała cała gama tysięcy odmian tulipana. Pojawiły się tulipany o różnym kształcie kieli- cha kwiatu, kolorze czy pokroju liści, o zróżnicowanym okresie kwitnienia – od wczesnej do późnej wiosny. Tulipany są obecnie niemalże wszędzie. Są symbolem wio- sny, radości i odradzającej się natury. Prezentują niemal całą gamę kolorów, od białych do prawie czarnych. Są popularne na całym świecie i nierzadko upamiętniają poprzez specjalną „cere- monię chrztu” wybrane wielkie postaci w historii poszczególnych krajów. Nowe odmiany tych niezwykłych, wybranych tulipanów rejestrowane są w Holandii przez Królewskie Powszechne To- warzystwo Uprawy Roślin Cebulowych (Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur, KAVB) o ponad 150-letniej historii, z siedzibą w Hillegom. Jednym z tych nadzwyczajnych, jedynych tulipanów jest ochrzczony 9 maja tego roku w Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii Tulipan „Marszałek Józef Piłsudski”. Jest to tulipan z grupy „Triumph”, o pojedynczym kwiecie, mocnej konstrukcji łodygi i liści. Jego kielich, o specjalnym kolorze karminu połączonego z odcieniem fi oletu i różu, na- wiązuje do kolorystyki elementów munduru Marszałka, czyli do aksamitnych wypustek przy kołnierzu o bardzo zbliżonym kolorze. Ten wytworny w kolorze kwiat ma jeden subtelny element. Na dnie kielicha tulipana, po jego rozkwitnięciu, znaj- dziemy złote wypełnienie, które możemy odczytać jako ukryte AZIENEK KRÓLEWSKICH Ł złote serca Marszałka… Od 9 maja 2018 roku pamięć o Marszałku Józefi e Piłsud- skim będzie trwała także w Ogrodzie Łazienek Królewskich, w rokrocznie zakwitającym wspaniałym, majowym tulipanie Jego Imienia.
    [Show full text]