Kultura Na Życzenie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Kultura na życzenie W poszukiwaniu lokalnej społeczności Raport z badań Wolbrom maj - lipiec 2014 Zespół badawczy i opracowanie raportu: Pracownicy i stażyści Domu Kultury w Wolbromiu: Elżbieta Świątkowska-Kamińska, Maria Grzywa, Joanna Knap, Eliza Ciuła-Hat ,Bartosz Ściański, Justyna Olewińska, Justyna Poseł, Piotr Skrzynecki przy współpracy Anny Miodyńskiej i Weroniki Idzikowskiej. Koordynator projektu: Elżbieta Świątkowska-Kamińska Zezwala się na korzystanie z raportu „Kultura na życzenie” na warunkach licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 (CC-BY), dostępnej pod adresem http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/ 2 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 Spis treści: 1. Wstęp 2. Gmina Wolbrom – krótki opis 3. Diagnoza - wnioski 3.1 Potrzeby mieszkańców gminy 3.2 Problemy 3.3 Zidentyfikowane zasoby o potencjale kulturotwórczym 3.4 Dom Kultury w Wolbromiu 4. Metody badawcze/grupy respondentów 5. Analiza wyników badań 6. Posumowanie 7. Załączniki - skrócone opisy badań 3 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 1. Wstęp Raport jest wynikiem badań przeprowadzonych w ramach realizacji I części projektu Kultura na życzenie, Narodowego Centrum Kultury, Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014. Zostały one przeprowadzone przez pracowników etatowych i stażystów Domu Kultury w Wolbromiu,przy współpracy Weroniki Idzikowskiej (MIK) i Anny Miodyńskiej(MIK), w okresie od maja do lipca 2014 na wybranych grupach respondentów, oraz wśród przypadkowych uczestników Dni Wolbromia, zamieszkałych na terenie Gminy Wolbrom. Celem badań było zebranie informacji dotyczących potrzeb kulturalnych mieszkańców i zasobów kulturotwórczych społeczności lokalnych Gminy Wolbrom a w szczególności odpowiedzi na następujące pytania: 1. Jak mieszkańcy widzą swoją gminę w kontekście możliwości spędzania wolnego czasu. 2. Jakie są ich potrzeby i pomysły na korzystanie z przestrzeni publicznej. 3. Jaką rolę odgrywa oferta Domu Kultury w Wolbromiu w procesie aktywizacji społecznej i kulturalnej mieszkańców. 4 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 2. Gmina Wolbrom - krótki opis Miasto i Gmina Wolbrom położone są na cyplu wapiennym w jednym z najpiękniejszych i najbardziej atrakcyjnych regionów turystycznych w Polsce – Wyżynie Krakowsko – Częstochowskiej, zwanej również Jurą. Z torfowiska w Wolbromiu swój początek bierze rzeka Biała Przemsza, której górny odcinek nosi nazwę Pokrzywianki oraz rzeka Szreniawa, płynąca na wschód. Część Gminy wchodzi w skład Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych, przechodzą przez nią najatrakcyjniejsze szklaki turystyczne – Szlak Warowni Jurajskich oraz Szlak Orlich Gniazd. Gmina zajmuje powierzchnię 151 km2 (miasto - 9,7 km2) i obejmuje obszar miasta Wolbrom oraz 26 wsi: Boża Wola, Budzyń, Brzozówka, Chełm. Chrząstowice, Domaniewice, Dłużec. Gołaczewy, Jeżówka, Kaliś, Kąpiele Wielkie, Kąpiołki, Lgota Wielka, Lgota Wolbromska, Łobzów, Miechówka, Podlesice II, Poręba Dzierżna, Poręba Górna, Strzegowa, Sulisławice, Wierzchowisko, Zabagnie, Zarzecze, Załęże oraz Zasępiec. Według danych gminę zamieszkuje 23 247 osób, a sam Wolbrom liczy ich 8792 (8868 – 2012 r.). Miasto i Gmina stanowią lokalny ośrodek rolniczy, handlowy i przemysłowy, a swoim wpływem obejmuje także sąsiednie gminy. Biegnąca przez środek miasta Linia Hutniczo - Szerokotorowa z trzema przystankami na terenie gminy łączy aglomerację śląską z Hrubieszowem i dzieli miejscowość na część północną z m.in. rynkiem, kościołem, remizą OSP, osiedlami mieszkaniowymi czy licznymi placówkami oświatowymi, oraz południową część z wieloma prężnie działającymi zakładami takimi jak m.in. TRI POLAND, FTT, FAGUMIT, WOSTAL czy WOLMOT. Ponadto znajduje się tam zespół basenów kąpielowych, Dom Kultury, Centrum Medyczne WOL-MED, przedszkole, szkoły oraz osiedla. 5 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 3. Diagnoza – wnioski 3.1 Potrzeby mieszkańców gminy: Działania integrujące mieszkańców: pikniki, imprezy plenerowe(kino letnie, ogniska, turnieje sportowe, wyjazdy). Wsparcie merytoryczne w zakresie wzmacniania tożsamości lokalnej a zwłaszcza działań związanych z przekazywaniem tradycji i regionalnych zwyczajów. Zajęcia dla dzieci z terenów wiejskich, zwłaszcza ze wsi „odciętych” komunikacyjnie od Wolbromia. Przyjazne/zadbane miejsca w przestrzeni publicznej, zachęcające do aktywnego spędzania wolnego czasu (park, basen, plac zabaw, teren nad zalewem) Wzbogacenie oferty aktywizującej młodzież gimnazjalną i ponadgimnazjalną. 3.2 Problemy Brak poczucia tożsamości wśród mieszkańców Wolbromia. Niska samoocena mieszkańców dotycząca więzi społecznych. Antagonizmy terytorialne, polityczne i społeczne dzielące mieszkańców gminy: miasto-wieś, „gorsze”-„lepsze” dzielnice, Niski poziom zaufania we wzajemnych relacjach 6 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 Zaniedbana przestrzeń publiczna Brak oferty działań społeczno-kulturalnych poza ofertą Domu Kultury Brak lokalnych animatorów/liderów aktywizujących mieszkańców wsi. Mała aktywność władz samorządowych Brak gminnej strategii rozwoju kultury. 3.3 Zidentyfikowane zasoby o potencjale kulturotwórczym: a. Ludzie: Rodzice dzieci i młodzieży uczęszczającej na zajęcia w DK Wolbrom Koła Gospodyń Wiejskich Członkowie i sympatycy ZPiT Wolbromiacy Aktywni sołtysi ze wsi Gołaczewy i Kaliś Lider społeczności lokalnej ze wsi Załęże Grupa nauczycieli, uczniów i absolwentów Gimnazjum nr 4 w Wolbromiu Lokalni pasjonaci: historycy/znawcy historii Wolbromia, szabelnik, twórca miniatur architektonicznych, hodowcy gołębi, pszczelarze b. Miejsca: Dom Kultury w Wolbromiu Miejska Biblioteka Publiczna w Wolbromiu Warsztaty Terapii Zajęciowej w Lgocie Wielkiej 7 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 Gołaczewy Kaliś Załęże Zalew/Nerka/przystań Verde Targ Rynek Samolot pod Domem Kultury Skatepark c. Realizowane inicjatywy oddolnie Dzień Seniora w Gołaczewach – organizowany przez sołtysa „Mikołaj” i integracyjne imprezy plenerowe w Kalisiu - inicjowane i organizowane przez Koło Gospodyń Wiejskich Projekt związany z promocją krzemienia czekoladowego z Załęża – Leszek Sikora Organizacja pikników rodzinnych, placów zabaw dla dzieci, promocja wsi- - społeczność lokalna Załęża Dzień Kobiet, spotkania opłatkowe w Dłużcu-Koło Gospodyń Wiejskich Akcje charytatywne – Agnus Dei Oddolna inicjatywa wpierająca WOŚP-nauczycielka z Gimnazjum nr 4 w Wolbromiu 8 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 d. Partnerzy biznesowi wspierający inicjatywy kulturalne i społeczne: Wszystkie duże zakłady produkcyjne i usługowe z terenu gminy: Wolmot, TRI Poland, FTT Wolbrom, Linter Goup, Bank Spółdzielczy w Wolbromiu, E system, ZGW Bolesław, SKOK Jaworzno, oraz lokalni przedsiębiorcy: FH Piwowarscy i spółka, Salon meblowy „ Meble Rogal”, FH s.c Kabalak, Gospoda pod Lasem Edyta Kiwior, FHU Nawrot, FHU Aga s.c, Hasip IMPORT – EXPORT Waldemar Ciepał. Program grantowy wspierający działania lokalne realizowany przez firmę TRI Poland w Wolbromiu e. Stowarzyszenia, fundacje, organizacje pozarządowe aktywnie działające na rzecz społeczności lokalnych: Fundacja Rosa Vita Stowarzyszenie Agnus Dei OREW I WTZ LGD Nad Białą Przemszą f. Walory turystyczno- krajobrazowe: Szlak Orlich Gniazd Szlak Warowni Jurajskich Dolina Wodącej /Jaskinia Biśnik/Skały Zegarowe Szlak Jaskiniowców Szlak Architektury Drewnianej 9 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 Bliskie sąsiedztwo Pustyni Błędowskiej Produkty regionalne (krzemień czekoladowy) 3.4 Dom Kultury w Wolbromiu: W badaniach dotyczących roli Domu Kultury w Wolbromiu w procesie aktywizacji społeczności kulturalnej, zostały wykorzystane jakościowe metody badawcze: indywidualny wywiad pogłębiony z grupą 10 osób regularnie korzystających z oferty DK Wolbrom, plenerowe działania animacyjne podczas Dni Wolbromia i wywiad fokusowy z 6 pracownikami Domu Kultury. Wykorzystano również dane dotyczące oferty, frekwencji i sugestii odwiedzających Dom Kultury osób. Mieszkańcy Gminy Wolbrom pozytywnie oceniają działania Domu Kultury o czym świadczą zarówno opinie badanych jak i frekwencja podczas organizowanych przez DK Wolbrom wydarzeń, imprez i zajęć edukacyjnych. W tej chwili Dom Kultury jest najbardziej aktywnym animatorem życia kulturalnego w gminie a z jego oferty korzystają również mieszkańcy sąsiednich powiatów – olkuskiego i miechowskiego. Na aktualną ofertę placówki składają się obecnie: biletowane wydarzenia artystyczne (ok.30 organizowanych rocznie spektakli teatralnych, koncertów, występów kabaretowych) regionalne i lokalne przeglądy działalności artystycznej, konkursy (ok. 10 rocznie) działalność zespołów ZPiT Wolbromiacy, Actus Animi, 7th Step i zajęcia taneczno-rytmiczne dla najmłodszych – łącznie ok. 180 członków zespołów w różnym wieku. Działalność Sekcji Teatralnych – ok. 30 osób w wieku od 8 – 18 lat 10 Dofinansowano ze środków Narodowego Centrum Kultury w ramach programu Dom Kultury + Inicjatywy Lokalne 2014 Uniwersytet Trzeciego Wieku – ok. 70 osób, w tym ok. 20 członków uniwersyteckiego chóru Zajęcia plastyczne – ok.30 osób Edukacja muzyczna – ok. 100 osób Kino