-- UW@CQJ ' ~®®® ~@@@ ~@@~ ~@@~ @~~~t%[L(Q)@W~~~@@@ JO~~~(Q)~~ ~@@~

~@@© ~@@® ~@@U7 ~@@~ ~@@® ~@~@ ~@~~

. YSKEAKADEMY ~/BLETEEK GENEALOGYSK JIERBOEK 2003 U OlJWERT b : ~ /f J~ - ~ e-t.

GENEALOGYSK JIERBOEK 2003

ûnder redaksje fan Ype Brouwers, Onno Hellinga, Reid van der Ley, Pieter Nieuwland en Hein Walsweer; heraldys k meiwurker: Rudolf J. Broersma

Fryske Akademy, Ljouwert 2003 Nr. 958

© Fryske Akademy - Ljouwert/Leeuwarden - 2003

ISBN 90-6171-958-5 NUGI 647 ISSN 0928-0480

Ut dizze utjefte mei neat fermannichfäldige wurde op hokker wize ek, sûnder dat dêr skriftlike tastimrning fan de Fryske Akademy oan foaröfgiet. Foarsafier't it meitsje fan kopyen ut dizze utjefte tastien is op grûn fan artikel l 6B Auteurswet 1912j°, it Beslut fan 20 juny 1974, Stbl. 351, lykas wizige by it Beslut fan 23 augustus 1985, Stbl. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, moatte de dêrfoar wetlik ferskuldige fergoedingen foldien wurde oan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 AW Amstelveen).

Foar it oernimmen fan in part of parten Ut dizze utjefte yn blomlêzingen, readers en oare komplikaasjewurken (artikel 16 Auteurswet 1912) moat kon takt opnornmen wurde mei de ótjouwer.

Typografy: Trudy Chi Ids, Fryske Akademy. YNHALD

si de

Korneli s Terpstra, Bouwe D. van der Kertiersteat fan Douwe Jans van der Meulen, A.T. van der Meuten-van Meer (1917-2002) ...... 7 Wijk en Reid van der Ley

Harmen Foekema De Foeckema's oer heech en leech .. 25

Martin Schuppisser-Bollinger -'-, Fan Switsersk hierling ta Frysk kastlein; Matthias C. Teichert en Michel foarälden fan Marx Schudel ...... 115 Dal tra

Ype Brouwers Drie eeuwen Risselada ...... 125

Jan A. Paasman Gepensioneerde en andere oud-mili­ tairen die gediend hebben tijdens de Republiek der Verenigde Nederlanden en de Bataafse Republiek, wonende in 1810 en 1811 in Friesland ...... 163

Reid van der Ley Friese bedelaars in Veenhuizen en Ommerschans (1834-1859) ...... 179

Fryske Rie foar Heraldyk Wapenregistraasje ...... 201

KERTIERSTEAT FAN DOUWE JANS VAN DER MEER (1917-2002)

Douwe Jans van der Meer

Yn syn libbensbeskriuwing fan de op 11 desimber 2002 ferstoarne Douwe Jans van der Meer yn Ut de Smidte fan maart 2003 neamt Hans Mol him ien fan de betûftste sneupers op it gebiet fan de Fryske skiednis. Oer Van der Meer syn wurk as be­ stjoerslid en foarsitter fan it Genealogysk Wurkferbán en oer syn grêfskrifte-ûnder­ syk is in soad te finen yn K.J. Bekkema en A. de Vries har Genealogysk Wurk­ ferbán 1946-1986 (Ljouwert 1989). Van der Meer hat jierrenlang redakteur fan it Genealogysk JierboekUe) west en dêryn binne net minder as 53 artikels fan syn hän ferskynd. Fierder moat syn wapenkundich wurk neamd wurde. Yn 1957 waard er beneamd ta foarsitter fan de Fryske Rie foar Heraldyk en fjirtich jier lang hater him tige foar dy funksje ynset. Hy koe de älde wapens fan de Fryske adel en it patrisiaat as nimmen oars, en hy wist krekt yn hokker tsjerke of op watfoar bank oft se öfbylde wiene. Mar by in soad fan lis sild er benammen yn it ûnthäld bliuwe troch syn freonlike wize wêrop't er altiten ree wie om oaren te helpen. En dat is de reden dat wy in kertiersteat foar him gearstald hawwe. Van der Meer hat oer syn eigen famylje hast neat publisearre. Yn 1951 hater foar it Genealogysk Wurkferbán in lêzing hälden mei as titel: "De Trynwäldster Van der Meers". Dêr is allinnich in koart ferslach yn de oantekens fan bewarre bleaun. Fierder skriuwt er yn syn "De Fryske öfstamming fan myn fiere efternicht Jane Fonda", Genealogysk Jierboekje (1986) 64-68, dat in suster fan de yn 1651 nei Amearika emigrearre Jelis Douwes Fonda in foarmem fan hjm wie. Dêrom hawwe we lis beheind ta de earste acht generaasjes en binne wy dêrby benammen litgongen fan gegevens dy' t Bouwe van der Meulen sammele hie oer famyljes ut Tytsjerkste-

7 radiel, dêr' t de measte foarälden fan Van der Meer hikke, tein en ferstoarn binne. Liuwe van der Meer holp ûs mei de jongste kertieren fan syn heit en stelde de foto 's beskikber dy't yn dit artikel opnommen binne. simmer 2003 Kornelis Terpstra, Bouwe D. van der Meulen, A.T. van der Meulen-van Wijk en Reid van der Ley

8 Kertiersteat

1

1. Douwe Jans van der Meer, berne Menaam 13 july 1917, haad fan de skoalle te Surhusterfean, Ternaard en Reduzum, sneuper op it gebiet fan de Fryske skiednis, stoarn Ljouwert (MCL) 11 des. 2002, begroeven te Friens; tr. Smel­ lingerliin 3 febr. 1944 Tiete Jansma, dochter fan Lieuwe Jansma en Wimke de Groot.

Il

2. Jan Douwes van der Meer, berne Ljouwert 17 jann. 1886, assistint op 't suvel­ fabryk te Dronryp en Menaam, stoarn Bitgummole 24 maart 1956; tr. Baarde­ radiel 22 april 1914

De hUshtîlding fan Jan van der Meer en Grietje van der Weide; rjochts by mem sit Douwe

3. Grietje van der Weide, berne Boazum 16 maaie 1891, naaister, stoarn Bit­ gummole 14 febr. 1954. m

4. Douwe Jans van der Meer, berne Tytsjerk 31 jann. 1864, boer te Ljouwert, stoarn Dronryp 14 okt. 1908; tr. Ljouwert 17 okt. 1885

9 Grietje van der Meer-van der Weide mei har soan Douwe

5. Akke Tiemersma, berne Ljouwert 12 juny 1861, boerinne, stoarn Dronryp 13 juny 1914. 6. Sytse Klazes van der Weide, berne Marsum 22 des. 1865, frachtrider en boer te Lekkum en Boazum, stoarn Oentsjerk 16 febr. 1941; tr. Ljouwerteradiel 10 maaie 1890 7. Trijntje Piers Terpsma, berne Hjerbeam 13 sept. 1870, wenjend te Stiens, stoarn Wiuwert 19 febr. 1940.

Sytse van der Weide en Trijntje Terpsma

10 IV

8. Jan Douwes va n der Meer, berne Oentsjerk 24 april 1839, boer te Gytsjerk, Oentsjerk, Tytsjerk, Hurdegaryp en Jelsum , stoarn Gytsjerk 22 april 1913; tr. Tytsjerksteradiel 9 maaie 1863 9. Sijtske Gerrits va n der Meer, berne Ingwierrum 13 nov. 1840, stoarn Jelsum 2 1 apri l 1905. 10. Eli za Hedzers Ti emersma, berne Grou 19 febr. 1828, boer te Himpens, stoarn Tytsjerk 7 jun y 188 1; tr. Ljouwerteradiel 14 maaie 1853 11. Janke Gabes Boonstra, bern e Tytsjerk 23 april 1830, boerinne dêr, stoarn Ljouwert 30 july 1902. 12. Klaas Dirks va n der Weide berne Ryptsjerk 10 july 1835, boer te Marsum en Lekkum, stoarn Ljouwert 13 maaie 1922; tr. 1. Ljouwerteradiel 5 juny 1862 Aaltje Sjoerds Speerstra, berne Lekkum 18 july 1838, stoarn Marsum 14 april 1863, dochter fan Sjoerd Sikkes Speerstra en Jitske Reids Bearda; tr. 2. Menameradiel 9 nov. 1864 13. Martje Sijtzes Bearda (ek wol: Baarda), berne Huzum 28 aug. 1840, tsjinst­ faam te Marsum, stoarn Lekkum 31 aug. 1868.

Klaas Dirks van der Weide en Marije Sijtzes Bearda

11 14. Pier Gerlofs Terpsma, berne Easterbierrum 26 maart 1843, boer en gemier te Stiens en yn Amearika, stoarn dêr 1917; tr. Frjentsjerteradiel 31 maart 1866 15. Grietje Gerlofs Terpstra, berne Doanjum 7 jann. 1846, stoarn Jelsum 25 april 1885.

Grietje Gerlofs Terpstra en Pier Gerlofs Terpsma v

16. Douwe Jans van der Meer, berne Oentsjerk 18 april 1814, boerefeint en boer te Gytsjerk, stoarn dêr 21 aug. 1863; tr. Tytsjerksteradiel 19 maaie 1838 17. Janke Willems de Vries, berne Gytsjerk 13 sept. 1817, boerefaam, stoarn dêr 22 july 1868. 18. Gerrit Pieters van der Meer, berne Readtsjerk 22 jann. 1811, doopt Aldtsjerk 10 febr. 1811, boer te Gytsjerk, koaiker, stoarn dêr 24 febr. 1872; tr. Dantumadiel 17 maaie 1835 19. Akke Doeyes Bloemhof, berne Aldtsjerk 6 jann. 1815, boerefaam, stoarn dêr 16 april 1896; by it boulik fan Akke jout har broer Sape Bloemhof as fäd ta­ stimrning. 20. Hedzer Jans Tiemersma, berne Grou 8 juny 1798, boer te Himpens, stoarn dêr 5 febr. 1842; tr. Ljouwerteradiel 6 maaie 1819 21. Tjimke Pieters Terpstra, berne Himpens 2 nov. 1798, boerinne, stoarn Twizel 14 jann. 1861.

12 22. Gabe Kl azes Boonstra, berne Suwäld 3 juny 1799, doopt dêr 7 july 1799, boe­ refei nt, boer en herbergier te Suwäld en Tytsjerk, stoarn Ljouwert 15 febr. 1886; tr. Tytsjerksteradiel 19 maaie 1827 23. An~je Nuttes de Boer, berne Tytsjerk maaie 1804, stoarn Ljouwert 31 jann. 1876. 24. Dirk Reins van der Weide, berne Ljouwert 17 jann. 179 1, boer en drankboer te Ljouwert en Ryptsjerk, stoarn Lekkum 25 april 1860; tr. Ljouwert 2 nov. 1817 25 . Geertje Alberts Straatsma, berne Jelsum 12 nov . 1795 , doopt dêr 13 des. 1795 , stoarn Lekkum 2 nov. 1852. 26. Sytse Reids Bearda (ek wol: Bejarda), berne Goutum 18 juny 1805, doopt dêr 4 aug. 1805, boer, stoarn Huzum 30 des. 1842; si njalemi nt: "lengte: 1 el 640 st. , aangezicht: smal , voorhoofd: plat, oogen: blauw, neus: groot en spits, mond: ordinair, kin: rond, haar en wenkbrauwen: bruin, merkbare tekenen: [geen]"; tr. Ljouwerteradiel 20 juny 1832 27. Dieuwke Pieters de Jong, berne Huzum l maaie 1808, doopt dêr 15 maaie 1808, stoarn dêr 30 maart 1850; hja tr. 2. Ljouwerteradiel 4 des. 1845 Wytse Hendriks Algra, berne Gytsjerk 21 des. 1817, boer te Ryptsjerk en Grou, stoarn dêr 22 febr. 1868, soan fan Hendrik Halbes Algra en Antje Wytzes de Vries. 28. Gerlof Piers Terpsma, berne Hjerbeam 21 nov. 1813, boerefeint en boer te Easterbierrum en Hjerbeam, stoarn dêr 3 jann. 1855; tr. Frjentsjerteradiel 8 maaie 1834 29. Elske Jans Pars, berne Sint Anne 17 july 1812, boerinne te Hjerbeam, stoarn Loaüngea 10 jann. 1884. 30. Gerlof Riemers Terpstra, berne Hjerbeam 7 april 1802, doopt dêr 13 juny 1802, boer te Tsjummearum en Doanjum, stoarn dêr 29 okt. 1873; tr. 1. Bar­ radiel 28 jul y 1827 Hendrina Adams Hoek, berne Mullum 23 july 1802, stoarn 23 okt. 1830, dochter fan Adam Jacobs Hoek en Marijke Gosses Ylstra; tr. 2. Frjentsjerteradiel 28 maaie 1836 31. Trijntje Ernsts Fokkema, berne Doanjum 26 aug. 1816, stoarn dêr 7 aug. 1870.

VI

32. Jan Douwes van der Meer, berne Wyns 6 maart 1777, doopt dêr 31 maart 1777, boer te Oentsjerk, stoarn dêr 10 july 1873 ; tr. Oentsjerk 8 maaie 1813 33. Willemke Jeltes Oosterhof, berne Oentsjerk 6 jann. 1778, doopt dêr 8 maart 1778, wenjend te Wyns, stoarn Oentsjerk 26 maaie 1872. 34. Willem Gaatzes de Vries, berne Gytsjerk 23 aug. 1791, doopt dêr 9 okt. 1791 , boer dêr, stoarn dêr 1july1850; tr. Oentsjerk 14 maaie 1814 35 . Trijntje Foppes Lijsinga, berne Oentsjerk 18 nov. 1793, doopt dêr 29 des. 1793, stoarn Gytsjerk 25 sept. 1850. 36. Pieter Jans van der Meer, berne Wyns 10 nov. 1766, boer en koaiker te Mie­ dum en Readtsjerk, nimt dêr yn 1811 mei foar syn acht bern de achternamme oan, stoarn dêr 21 sept. 1852; tr. Wyns 28 maaie 1792

13 37. Sytske Gosses Algra, berne Gytsjerk 12 maaie 1769, doopt dêr 28 maaie 1769, boerinne, stoarn Readtsjerk 7 febr. 1839. 38. Doeije Sapes Bloemhof, berne Ryptsjerk 1771 , doopt dêr 5 sept. 1777, keapman en fearskipper, nimt yn 1811 te Aldtsjerk mei foar syn fjouwer bern de achternamme oan, stoarn dêr 24 maart 1832; tr. 1. Oentsjerk 14 sept. 1794 Maaike Wybrens, stoarn Oentsjerk 14 april 1796; tr. 2. Aldtsjerk 30 juny 1799 39. Beitske Foekes Noteboom, berne Aldtsjerk 23 maaie 1774, doopt dêr JO jul y 1774, stoarn dêr 14 maart 1827. 40. Jan Hedzers Tiemersma, berne Tytsjerk 15 april 1763, boer te Himpens, nimt yn 181 1 te Grou mei foar syn iene bern de achternamme oan, stoarn Himpens 11 jann. 1855; tr. Tytsjerk 29 maaie 1791 41. Baukje Sipkes de Groot, berne Marrum 16 sept. 1762, stoarn Himpens 28 sept. 1831 . 42. Pieter Klases Terpstra, berne Himpens 19 des. 1749, doopt dêr 4 jann. 1750, hllsman dêr, stoarn dêr 28 jann. 1823; tr. Himpens 26 des. 1797 43. Tjimke Wybes, berne Suwäld 25 okt. 1769, doopt dêr 10 des. 1769, stoarn Himpens 16 nov. 1798. 44. Klaas Alderts Boonstra, berne Feanwälden 18 jann. 1774, doopt dêr 6 febr. 1774, arbeider te Feanwälden en Suwäld, stoarn dêr 1 sept. 1815; tr. Feanwälden 8 maaie 1796 45. Janke Gabes Boonstra, berne Feanwälden 27 febr. 1768, doopt dêr 27 maart 1768, stoarn Suwäld 13 jann. 1848; hja tr. 2. Tytsjerksteradiel 15 jann. 1832 Louis Wybes Wiersma, berne Boarnburgum 1 maart 1768, doopt dêr 9 april 1775, timmerman te Aldegea (Smell.), stoarn 25 jann. 1855. 46. Nutte Hedzers de Boer, berne Tytsjerk 14 febr. 1760, doopt dêr 22 aug. 1762, komelker dêr, nimt dêr yn 1811 mei foar syn twa bern de achternamme oan, stoarn Ljouwert 11 juny 1832; tr. Hurdegaryp 6 maaie 1795 47. Akke Romkes Kooistra, berne Ryptsjerk om 1769 hinne, stoarn Tytsjerk 9 april 1824. 48. Rein Gatses van der Weide, doopt Ljouwert (Westertsjerke) 18 july 1749, boer, komelker en drankboer te Ljouwert, stoarn dêr 15 aug. 1823; tr. 1. Ljouwert (Westertsjerke) 16 febr. 1772 Sjoerdje Tjebbes, doopt Miedum 20 febr. 1756, stoarn foar 1775; tr. 2. Ljouwert (Westertsjerke) JO sept. 1775 49. Rinske Franses, beme Menaam febr. 1756, doopt dêr 12 des. 1756, stoarn Ljouwert 8 maaie 1818. 50. Albert Klazes Straatsma, beme Ginnum om 1763 hinne, boer te Jelsum, nimt dêr yn 1811 mei foar syn twa bern de achternamme oan, stoarn dêr 16 aug. 1826; tr. Koarnjum 7 aug. 1790 51. Lysbert Pieters, berne Koarnjum 25 jann. 1765, doopt dêr 10 febr. 1765, stoarn foar 1817. 52. Reid Rinzes Bearda (ek wol: Baarda), berne Wergea 18 maart 1761 , boer te Goutum en Ljouwert, minnist (tekenet inkele kearen in akte fan bekendheid foar minsken dy't gjin bertebewiis oerlizze kinne), stoarn Ljouwert (achter Wilaarder Terp) 26 des. 1814; tr. Goutum l maaie 1803 53. Martjen Sytses Kooistra, berne Gytsjerk 26 aug. 1772, doopt dêr 25 april 1773, boerinne te Ljouwert, stoarn dêr 7 april 1833; hja tr. 2. Ljouwert 1 juny

14 l 817 Bauke Sikkes Sixma, bern e Aldeboarn om l 772 hinne, boer, stoarn Miedum 19 aug. 1858. 54. Pieter Douwes de Jong, berne Deinum 13 okt. 1775, boer te Huzum, stoarn dêr 26 nov. 1840; tr. Huzum 30 jann. 1808 55 . Ti etje Heins de Vries, berne Huzum 12 maaie 1786, doopt dêr 4 juny 1786, stoarn dêr 25 okt. 1852. 56. Pi er Gerlofs Terpsma, berne Winaam 7 july 1778, doopt dêr 19 july 1778, boer te Hjerbeam, nimt dêr yn 1811 mei foar syn iene bern de achternamme oan, stoarn dêr 16 aug. 1857; tr. [om 1805 hinne] 57. Jantje Cornelis Hoogterp, berne Hantum 22 sept. 1774, doopt dêr 9 okt. 1774, boerinne, stoarn Hjerbeam 1 1 jann. 1842. 58. Jan Johannes Pars, berne Sint Anne om 1775 hinne, bouboer dêr en te Hjer­ beam, stoarn dêr 24 febr. 1848; tr. Sint Anne 31 maaie 1807 59. Barteltje Piers Tanja, berne Sint Anne om 1781 hinne, boerinne, stoarn Hjerbeam 21juny1845. 60. Riemer Meijes Terpstra, berne Dronryp 5 maaie 1759, doopt dêr 21 aug. 1763, boer te Tsjummearum, nimt dêr yn 1811 mei foar syn fiif bern de achternamme oan, stoarn dêr 5 maart 1827; tr. Hjerbeam 3 april 1785 61. Ytje Klazes, berne Achlum om 1765 hinne, stoarn Tsjummearum 20 maart 1819. 62. Ernst Fokkes Fokkema, berne Marsum 31 maaie 1765, doopt dêr 16 juny 1765, boer te Doanjum, nimt yn 1811 te Frjentsjer mei foar syn seis bern de achternamme oan, stoarn dêr 9 des. 1846; tr. Menaam 18 maaie 1794 63. Grietje Jouws Keuning, berne Sint Anne 18 aug. 1775, doopt dêr 17 sept. 1775, stoarn Frjentsjer 14 des. 1846.

VII

64. Douwe Sytzes van der Meer, berne Wyns om 1733 hinne (neffens it doop­ boek), doopt dêr 9 nov. 1738, earst hierboer te Wyns, nimt yn 1811 te Oen­ tsjerk mei foar syn sän bern de achternamme oan, stoarn Wyns 18 aug. 1814 (77 jier äld), lit trije pleatsen en los län nei; tr. 1. Wyns 22 aug. 1762 Symke Gerrits, berne Wyns, stoarn om 1764 hinne; tr. 2. Wyns 16 july 1769 65. Trijntje Klazes, berne Lekkum, doopt dêr 5 des. 1745, stoarn Wyns 21 sept. 1808. 66. Jelte Binnes Oosterhof, doopt Oentsjerk 13 jann. 1743, boer, nimt dêr yn 1811 mei foar syn twa bern de achternamme oan, stoarn dêr 9 nov. 1812; tr. Oentsjerk 23 maart 1777 67. Aaltje Gaeles, doopt Ryptsjerk 11 maaie 1755 (5 wike äld), stoarn Oentsjerk 5 april 1814. 68. Gaatze Pieters, doopt Gytsjerk 15 nov. 1739, boer en doarpsrjochter, stoarn dêr july 1798 (neffens akte fan bekendheid); tr. Gytsjerk 22 maaie 1774 69. Janke Rinses de Wilde, berne Gytsjerk 28 maart 1755, doopt dêr op belidenis 25 maart 1785, boerinne, nimt dêr yn 1811 as mem en fäd foar har seis bern de namme fan "De Vries" oan, stoarn dêr 27 okt. 1831 ; hja wurdt seis wol "De Wilde" neamd, hokker namme yn 1811 oannommen is troch har bruorren Andries en Anne.

15 70. Foppe Wouters Lijsinga, doopt Rinsumageast 29 april 1764, bakker te Oen­ tsjerk, nimt dêr yn 1811 mei foar syn acht bern de namme fan "Liesinga" oan , stoarn dêr 12 des. 1814; tr. Oentsjerk 22 maaie 1791 71. Baukje Pieters de Boer, berne Gytsjerk maart 1770, doopt dêr 29 april 1770, bakkerinne, stoarn dêr 5 april 1846; hja tr. 2. Tytsjerksteradiel 12 okt. 1820 Theunis Pieters Bakstra, berne Oentsjerk 1764, boer en keapman, stoarn dêr 20 sept. 1825. 72. Jan Jacobs, doopt Feanwálden 22 sept. 1715, 1749 arbeider te Feanwälden, bestiet de hóshàlding ut 2 persoanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en be­ draacht it fermogen 200 gûne, letter te Wyns, ek älderling, stoarn dêr 177611777; tr. Feanwälden 18 april 1740 73. Aagtje Jacobs, doopt B"tenpost 26 july 1722, stoarn Wyns 1799. 74. Gosse Aarents (of Aans), doopt Gytsjerk 19 maart 1730, boer dêr, 1807 eigener fan in einekoai ûnder Readtsjerk dy't brûkt wurdt troch syn skoansoan Pieter Jans (nr. 36), stoarn dêr 1sept.1811; tr. Oentsjerk 21 nov. 1762 75. Grytje Symens Algra, berne Suwàld maaie 1743, doopt op belidenjs Oentsjerk 20 mallie 1784, njmt yn 1811 te Gytsjerk mei foar har iene bern de namme fan "Algera" oan, stoarn Readtsjerk 25 jann. 1819. 76. Sape Sijbes, berne Ryptsjerk april 1743, doopt dêr 26 maaie 1743, 1794-1810 bedield, stoarn Oentsjerk 21 febr. 18JO; tr. Hurdegaryp 23 maaie 1768 77. Folkjen Doeijes, berne om 1747 hinne, 1768 te Ryptsjerk, docht sept. 1777 belidenis te Ryptsjerk, stoarn Oentsjerk april 1795. 78. Foeke Andries Noteboom, doopt Oentsjerk 13 maaie 1742, hósman, stoarn Aldtsjerk 20 nov. 1822; tr. Aldtsjerk 12 juny 1768 79. Aukje (Akke) Willems, berne okt. 1741, doopt Aldtsjerk 12 nov. 1741, stoarn dêr okt. 1806. 80. Hedzer Nuttes, doopt Garyp JO july 1718, 1749 op himsels steand arbeider te Huzum en bedraacht it fermogen 500 gûne, letter te Garyp, stoarn Grou 25 aug. 1805; tr. Suwäld 26 des. 1756 81. Elisabeth Wouters, berne 28 aug. 1733, doopt Suwäld 29 april 1742, stoarn nei 1763. 82. Sipke Gerrits, berne om 1725 hinne, tunker te Marrum, stoarn dêr 27 des. 1812; tr. 2. Marrum 19 april 1772 Ytje Doekes; tr. 1. [om 1760 hinne] 83. Jantje Y des, berne om 1730 hinne, stoarn foar 1772; by de doop fan al har bern stiet: "doopheffer de moeder"; en yn 1774 dêr ek it wêrom fan neamd: "daar de vader van menniste afkomst en nog ongedoopt was". 84. Klaas Sybrens, fan Warten, boer, docht 1738 belidenis te Warten en giet 1747 mei attestaasje nei llimpens, hat dêr 1749 "goed reau en beslag", bestiet de hushàliling ut 4 persoanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 2500 gûne, stoarn dêr JO sept. 1782; tr. 1. [om 1740 hinne] Antje Cornelis; tr. 2. Wergea 14 july 1743 85. Beitske Sytses, doopt llimpens 23 nov. 1721, stoarn nei 1783. 86. Wybe Wouters, berne Suwäld 15 febr. 1729, doopt dêr 29 april 1742, feanbaas dêr, stoarn dêr july 1787; tr. Suwäld 7 july 1761 87. Antje Rypkes, berne 7 july 1727, doopt Suwäld 27 july 1727, stoarn Burgum febr. 1794.

16 88. Aldert Klazes Boonstra, berne om l 751 hinne, 1773 te Hurdegaryp, boer en feanbaas te Feanwälden, Hurdegaryp, Suwäld en Tytsjerk, ni mt yn 1811 te Feanwälden mei foar syn twa bern de achternamme oan, stoarn dêr 21 jun y 18 12 ; tr. Feanwälden 4 april 1773 89. Fokeltje Lykles Bergsma, doopt Feanwälden 7 febr. 1751, wenjend te Fean­ wäldsterwäl, stoarn Feanwälden 17 sept. 1822 (dan bedield en "Boonstra" neamd). 90. Gabe Sipkes, doopt Feanwälden 19 aug. 1729, stoarn Hurdegaryp 14 okt. 1808; tr. Feanwälden 23 febr. 1766 91. Henke Oedses, fan Feanwälden, stoarn dêr febr. 1796. 92. =nr. 80 (Hedzer Nuttes). 93. =nr. 81 (Elisabeth Wouters). 94. Romke Andries Kooi stra, berne om 1739 hinne, doopt Suwäld 8 des. 1743, ht'.isman, nimt yn 1811 te Ryptsjerk mei foar syn trije bern de achternamme oan, stoarn dêr 8 nov. 1829; tr. Ryptsjerk 6 des. 1767 95 . Antje Gerkes Dijkstra, berne om 1747 hinne, stoarn Ryptsjerk 21 sept. 1813. 96. Gatse Reins (van der Weide), 1749 boer te Ljouwert, bestiet de ht'.ishälding ut 2 persoanen boppe de 12 jier en bedraacht it fermogen 1000 gûne, stoarn nei 1755; tr. Ljouwert (Galileeërtsjerke) 18 aug. 1748 97. Jetske Klazes, stoarn nei 1755. 98. Frans Wytses, 1749 op himsels steand arbeider te Menaam en bedraacht it fermogen 700 gûne; tr. Menaam 14 maart 1751 99. Geertje Hendriks, fan Menaam. 100. Klaas Tjeerds, doopt Wyns 10 sept. 1730, boer en diaken te Ginnum en Wyns, stoarn dêr 1795; tr. Ginnum 8 okt. 1752 101. Gettje Annes, berne 1729, nimt yn 1811 te Wyns foar har acht bern de namme fan "Straatsma" oan, stoarn dêr 14 jann. 1814. 102. Pieter Pieters, berne om 1725 hinne, 1763 te Koarnjum, komt 1781 as lidmaat te Koarnjum mei attestaasje fan Britsum, stoarn nei 1790; tr. Koarnjum 8 maaie 1763 103. Ymk(je) Johannes, doopt Koarnjum 21 sept. 1738, docht 9 maaie 1790 be­ lidenis te Koarnjum. 104. Rinse Martens, berne om 1720 hinne, 1753 te Grou, timmerman en boer dêr, minnist, stoarn 1770; tr. Wergea 15 july 1753 105. Jitske Reids, berne Wergea om 1725 hinne, stoarn foar 1791. 106. Sytse Oeges, berne Gytsjerk 1 okt. 1742, doopt dêr 21 okt. 1742, arbeider, stoarn dêr om 1800 hinne; tr. Gytsjerk 14 maaie 1769 107. Tetje Geales van der Veen, berne Stiens om 1743 hinne, doopt Feanwälden 9 jann. 1752, stoarn Rinsumageast 24 jann. 1827. 108. Douwe Pieters, fan Deinum; tr. Deinum 6 juny 1773 109. Adriaantje Dirks, fan Deinum. 110. Hein Romkes, doopt Lekkum maaie 1741 , ht'.isman, stoarn Huzum 1798; tr. l. Lekkum 23 jann. 1768 Berber Lieuwes, doopt Ljouwert 14 july 1747, stoarn Lekkum 1768; tr. 2. Lekkum 2 sept. 1770 111. Dieuwke Tjerks Terpstra, doopt Himpens 26 july 1744, stoarn Huzum 9 sept. 1816. 112. GerlofTjerks, fan Winaam, stoarn foar 1811; tr. Winaam 22maaie1774

17 113. Aaltje Piers Terpsma, berne Almenum om 1751 hinne, stoarn Hjerbeam 27 aug. 1814. 114. Kornelis Jans, arbeider te Almenum, stoarn foar 181 l; tr. Raard (Westd.) 3 maart 1765 115. Sytske Rinzes, doopt Ferwert 3 april 1744. 116 . Johannes Wiltjes, stoarn foar 18 1 l ; tr. 117. Froukje Sjoerds Pars, doopt Ferwert 15 maaie 1738, nimt 1813 as widdo te Berltsum de achternamme oan, stoarn dêr l 818. 118. Pier Dirks Tanja, berne Sint Anne 1733, boer, stoarn dêr 22 nov. 1789; tr. (ûndertr. Sint Anne april 1762) 119. Elske Harmens, doopt Sint Anne 21 maaie 1741, stoarn dêr 3 maaie 1808. 120. Meije Ydes Terpstra, fan Easterlittens, 1749 boer te Dronryp, bestiet de hus­ hälding Ut 5 persoanen boppe en 1 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fer­ mogen 2500 gûne, stoarn 1779; tr. 1. Dronryp 8 jann. 174 7 Folku Pieters, doopt Dronryp 17 juny J 714, stoarn foar J 756; tr. 2. Dronryp 11jul y 1756 121. Trijntje Riemers, fan Dronryp, stoarn 1784. 122. Klaas Willems, wenjend te Achlum; tr. [om 1764 hinne] 123. Antje Ulbes, stoarn Achlum. 124. Fokke Tjeerds, doopt Marsum 28 jann. 1731, wenjend dêr; tr. [om 1760 hinne] 125. Antje Jacobs. 126. Jouw Mijntjes, berne Sint Anne 18 juny 1741 , doopt dêr 11july1741, stoarn Menaam tusken 1801 en 1806; tr. Sint Anne 6 nov. 1763 127. Tetje Arjens Achterdijk, doopt Sint Anne 19 jann. 1744, stoarn Menaam 29 jann. 1823. VIII 128. ? Sytse Jelles, berne om 1700 hinne, 1724 te Ryptsjerk, boer dêr en te Wyns (1728-1738 brûker fan nr. 7), stoarn foar nov. 1738; tr. Ryptsjerk 19 nov. 1724 129. ? Frouckjen Jans, berne om 1700 hinne, 1724 te Ryptsjerk, kin 1749 as widdo te Wyns ''haar kost winnen", bestiet de hushälding ut 2 persoanen boppe en 1 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 500 gûne, stiet 1768 mei 250 gûne yn it personielkohier fan Aldtsjerk, dêr't yn 1771 har erven neamd wurde. 130. Klaas Klazes, berne om 1700 hinne, ferkeapet 1725 in part fan it skoallän mei in (boufallich) hûs, 1749 skoalmaster te Lekkum, bestiet de hushälding ut 2 persoanen boppe en 2 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1500 gûne, ek doarpsrjochter dêr, stoarn dêr 1749/ 1753; tr. [om 1730 hinne] 131. Grietje Tjeerds, doopt Lekkum 3 sept. 1713, is 1753 widdo mei twa bern; hja tr. 2. Jan Sytses, doopt Wyns 12 febr. 1730, stoarn Lekkum 1755, soan fan Sytse Jelles en Froukje Jans (nrs. 128 en 129). 132. Binne Pyters, berne Sumar om 1700 hinne (mooglik doopt te Garyp op 31 okt. 1697 mar de namme fan it bern dat Pieter Binnes dêr dan dope lit is ûnlêsber), 1749 "redelijk welgestelde boer" te Oentsjerk, bestiet de hushälding ut 3 persoanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1500 gûne, letter te Aldtsjerk, fierder diaken (1741-1743) en älderling

18 ( 1764-1766), stoarn 1768; tr. 2. Oentsjerk 14 febr. 1751 Grietje Ri tskes, fa n Ljouwert; tr. 1. [om 1725 hinne] 133. Willemke Willems, stoarn foar 1751. 134. Gaele Keimpes, berne Ryptsjerk sept. 1723, doopt dêr 10 okt. 1723, wurdt 1749 te Ryptsjerk typearre as in "vrijgesel, wint de cost" en bedraacht it fer­ mogen 250 gûne, letter boer te Ryptsjerk en Oentsjerk, stoarn dêr 1790/1791; tr. Ryptsjerk 14maaie 1752 135. Antje Hedzers, doopt Readtsjerk 14 maaie 1723, stoarn 1789. 136. Pieter Gerbens, doopt Gytsjerk 17 maaie 1696, 1749 ûntfanger en boer dêr, bestier de hushälding ut 6 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 2000 gûne, ek doarpsrjochter dêr, stoarn dêr 1781/1782; tr. Gytsjerk 18 maart 1725 137. Eelkje Willems, doopt Gytsjerk 30 sept. 1703, stoarn dêr 177111772. 138. Rinse Eelkes Monsma, berne 1715, 1737 te Ikkerwäld, wurdt 1749 te Moarm­ wäld typearre as in "kleine boer" , bestiet de hushälding ut 2 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 250 gûne, letter te Gy­ tsjerk, stoarn om 1768 hinne; tr. Moarmwäld 14 april 1737 139. Houkjen Andries, berne om 1715 hinne, 1737 te Ikkerwäld, stoarn Gytsjerk om 1791 hinne. 140. Wouter Foppes Lijsinga, doopt Rinsumageast 24 aug. 1732, boer en doarps­ rjochter, nimt dêr yn 1811 mei foar syn fiif bern de namme fan "Lisinga" oan mar ûndertekenet as "Lijsenga'', stamfaar fan alle Lisinga's (hoe dan ek skreaun), mei't er ien fan in trijeling wie waard er ek wol "Van Drieën" neamd, stoarn dêr 10 april 1814; tr. 1. [om 1753 hinne] Trijntje Jilles, doopt Driesum 17 des. 1730, stoarn om 1762 hinne; tr. 2. [om 1763 hinne] 141. Trijntje Gerrits, berne om 1733 hinne, doopt Rinsumageast 31 maaie 1765, stoarn dêr 14 okt. 1809. 142. Pieter Klases, doopt Gytsjerk 29 juny 1738, stoarn foar 1773; tr. Gytsjerk 14 maaie 1769 143. Rinske Sikkes, doopt Oentsjerk 25 des. 1747, stoarn oei 1773; hja tr. 2. Gytsjerk 11 april 1773 Jochem Hendriks, doopt Burgum 12 april 1739. 144. Jacob Gerrijts, berne tusken 1686 en 1692, tr. 145. Sjoerdtje Riencks, widdo te Feanwälden 1735. 146. Jacob Gerryts, doopt Bûtenpost 15 okt. 1697, mr. timmerman te Lytsewäld, Bûtenpost, Feanwälden en Eastermar, doarpsrjochter, stoarn om 1764 hinne; tr. Kollum 30 nov. 1721 147. Ybeltje Karsjens, doopt Kollum 15 nov. 1696, stoarn oei 1764. 148. Arend Gosses, doopt Oentsjerk 13 okt. 1700, boer te Gytsjerk (1728 op nr. 20 en 1738-1758 op nr. 62), wurdt 1749 dêr typearre as in "gemeen boer". bestier de hUshälding Ut 4 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1000 gûne, ek diaken (1749-1751), stoarn 1765/1766; tr. [om 1726 hinne] 149. Sijke Sijes, berne Readtsjerk, doopt Aldtsjerk 14 maart 1706, stoarn Oentsjerk 1796/1797. 150. Symen Folkerts Algra, doopt Suwäld 18 des. 1692, 1749 doarpsrjochter, -ûnt­ fanger en boer dêr, bestiet de hushälding ut 7 persoanen boppe en 6 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 3500 gûne, ek doarpsûntfanger,

19 stoarn dêr 4 july l 754; tr. 1. Suwäld 5 jann . 1716 Japke Gerryts, doopt Su­ wäld 7 febr. 1697, stoarn dêr 9 maart 1722; tr. 2. Suwäld 7 okt. 1723 Grietje Johannes Snoek, berne Tytsjerk 1701, stoarn Suwäld l 738; tr. 3. Suwäld 7 des. 1738 15 l. Sytske Sipkes, berne Surhusterfean 1716, stoarn Suwäld 28 jann. 1751. 152. Sybe Pieters, berne om 1680 hinne, l 706 te Ryptsjerk, boer te Readtsjerk en Ryptsjerk, stoarn foar 5 maaie 1746, as de boel te Ryptsjerk ferparte wurdt; tr. 1. Readtsjerk 14 febr. 1706 Yttje Sapes, berne om 1680 hinne, 1706 te Read­ tsjerk, stoarn foar 1722; tr. 2. Ryptsjerk 7 juny 1722 Aukje Theunis, doopt Burgum 20 maart 1692, stoarn om 1730 hinne; tr. 3. Ryptsjerk 27 jann. 1732 153. Lysbet Oenes, berne om 1710 hinne, 1732 te Ryptsjerk, wenjend dêr, kin 1749 dêr as widdo "ternauwernood de cost winnen", hat dan 3 bern ûnder de 12 jier en fermogen is der net. 154. Doeije Jacobs, berne om 1695 hinne, boer te Ryptsjerk (1738-1758 op nrs. 3 en 4), wurdt 1749 typearre as in "sobere boer", bestier de hushälding ut 4 per­ soanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 500 gûne, stoarn 1763/1764; tr. Oentsjerk 23 aug. 1733 155. Geertje Gerrits, berne om 1710 hinne, 1733 te Readtsjerk, stoarn Ryptsjerk 1789. 156. Andries Sijes, doopt Oentsjerk 17 jann. 1706, boer te Gytsjerk, wurdt 1749 te Readtsjerk typearre as in "kleine boer", bestier de hushälding ut 4 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 700 gûne; tr. 157. Sydske Sjoerds, berne Readtsjerk, doopt Aldtsjerk 13 maart 1707, stoarn nei 1 maaie 1772. 158. Willem Sjoerds, berne 1711, wurdt 1749 te Tytsjerk bestimpele as in "sobere boer", bestier de hushäJding ut 3 persoanen boppe en 2 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 500 gûne; tr. 159. Beitske Hedzers, doopt Aldtsjerk 20 maaie 1708, stoarn nei 1 maaie 1772. 160. Nutte Hedzers, doopt Garyp 10 maart 1689, stoarn dêr foar 1724; tr. Garyp 17 maaie 1716 161. Ruurdje Jelles, doopt Garyp 22 maart 1695. 162. Wouter Wybes, doopt Garyp 9 maaie 1700, 1749 komelker en feanbaas te Su­ wäld, "bestaat naar zijn doen redelijk wel", bestier de hushälding ut 6 persoa­ nen boppe en 2 bern ûnder de 12 jier en is der gjin fermogen, wennet dêr yn it saneamde oersettershûs, ek diaken (1758-1760) en älderling (1 762- 1764), stoarn dêr 1775; tr. Suwä.ld 16 maaie 1728 163. Tjemkjen Rinses, berne Suwäld 26 maart 1701. 168. Sybren Klazes, stoarn Warten 1743. 170. Sytse Jacobs, berne Tytsjerk 1675, wennet te Himpens; tr. [1702] 171. Berber Floris, berne Lekkum om 1680 hinne, stoarn Himpens foar 1744. 172. =nr. 162 (Wouter Wybes). 173. =nr. 163 (Tjemkjen Rinses). 174. Rypke Bonnes, doopt Suwäld 22 april 1683, hiert 1711-171 7 de tsjerkepleats te Suwäld, ferkeapet 1729 in die! fan Lyts-Hellinga te Wergea, wurdt 1749 te Tytsjerk typearre as in "gemeen boer, bestaat redelijk wel", bestier de hus­ hälding ut 4 persoanen boppe de 12 jier en bedraacht it fermogen 1500 gûne, ek diaken en älderling, stoarn nei 1754; tr. Tytsjerk 25 okt. 1711

20 175. Hylkjen Romkes, berne om 1690 hinne, wenjend te Tytsjerk, stoarn (foar) 1734. 176. Klaas Martens, berne om 1700 hinne, wurdt 1749 te Feanwälden typearre as in "welgestelde boer", bestier de hushälding ut 4 persoanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 2000 gûne, tr. l. Feanwälden 7 maaie 1724 Trijntje Abes, berne tusken 1705 en 1708, 1724 te Feanwälden, stoarn foar 1731 ; tr. 2. Feanwälden 15july 1731 177. Dirkje Joukes, berne om 1710 hinne. J 78. Lyckle Ritskes, doopt Burgum 31 jann. 1697, arbeider en boer te Burgum, Feanwälden en Tytsjerk, hat 1749 te Feanwälden in "groot huisgezin" dat ut 4 persoanen boppe en 6 bern ûnder de 12 jier bestiet, en gjin inkel fermogen, stoarn Burgum 14 des. 1776; tr. Ryptsjerk 2 sept. 1731 179. Riemke Tabes, doopt Feanwälden 29 okt. 1706, wenjend te Hurdegaryp, stoarn Burgum aug. 1787. 180. Sipke Gabes, berne Feanwälden om 1695 hinne, belidenis dêr mei de frou 18 juny 1730, diaken 8 nov. 1733, stoarn dêr foar 1743; tr. Feanwälden 30 jann. 1729 181. Hinke Geerts, berne om 1700 hinne, wennet 1749 as widdo te Feanwälden mei "gering vermogen", bestiet de hushälding ut 5 persoanen boppe en 1 bern ûnder de 12 jier en is der gjin fermogen. 182. Oeds Rinnerts, berne om 1700 hinne, 1733 te Hurdegaryp, stoarn foar 1749; tr. (ûndertr. Burgum/Hurdegaryp 20 des. 1733) 183. Janke Andries, berne Feanwälden om 1712 hinne, wennet 1749 as widdo "van gering vermogen" te Feanwälden, hat 1 bern ûnder de 12 jier yn 'e hûs en gjin inkel fermogen, stoarn nei 1773; hja tr. 2. (ûndertr. Burgum 7 juny 1750) Tjeerd Ludzers. 188. Andries Gerbens, berne okt. 1717, doopt Ryptsjerk 28 nov. 1717, boer te Lytse Geast ûnder Tytsjerk (op nr. 3), keapet 1735 de "Kobbekooi" te Ryp­ tsjerk, wurdt 1749 dêr typearre as in "gemeen boer, hebbende goed reeuw en beslagh", bestier de hUshälding ut 4 persoanen hoppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1500 gûne, stoarn foar 1760; tr. Tytsjerk 22 maart 1739 189. Neeltje Romkes, doopt Suwäld 1 okt. 1713, stiet 1774 foar 1000 gûne yn it personielkohier fan Tytsjerk, dêr't yn 1792 har erven foar 't earst neamd wurde. 190. Gerke Sijbrens, berne foar 1720, wurdt 1749 te Gytsjerk typearre as in "gering boer", bestiet de hushälding ut 3 persoanen boppe en 1 bern ûnder de 12jier en bedraacht it fermogen 500 gûne, stoarn nei 1805; tr. 2. Gytsjerk 18 sept. 1763 Sjoukje Jelles, fan Gytsjerk; tr. 1. [om 1740 hinne] 191. Aukje Theunis, berne om 1720 hinne, stoarn foar 1763. 206. Johannes Sydses, doopt Stiens 3 aug. 1690, mr. smit te Koarnjum; tr. Koarn­ jum 12 nov. 1719 207. Sieuwke Bouwes, doopt Berltsum 29 maart 1700. 208. Marten Rinses, wenjend teGrou, stoarn foar 1749; tr. Grou 15 maart 1716 (as "mennist bruidspaar") 209. Janke Sybrens, wurdt 1749 as widdo te Grou "gealimenteerd" en bestier de hushälding ut 3 persoanen boppe de 12 jier.

21 210. Reid Oenes, wurdt 1749 te Wergea typearre as in "gemeen boer", bestiet de hushälding ut 3 persoanen boppe en 1 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1000 gûne, tr. Wergea 28 jann. 1731 211. Doetje Doedes. 212. Oege Sikkes, doopt Himpens 8 nov. 1696, boer en arbeider te Gytsjerk en Suwäld, wurdt 1749 te Tytsjerk typearre as in "sober gesel, die de kost ter­ nauwernood kan winnen", bestiet de hushälding ut 2 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en is der gjin fermogen , stoarn 1755 ; tr. 1. [om 1725 hinne] Sytske Jans, fan Warstiens, stoarn tusken 1736 en 1740; tr. 2. Gytsjerk 17 sept. 1741 213. Aatje Freerks, doopt Feanwälden 23 april 1719, stoarn Tytsjerk nei 1800. 214. Geale Geerts, doopt Feanwälden 9 febr. 1710, earst te Stiens, 1749 feanbaas te Feanwälden, bestiet de hushälding ut 2 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 400 gûne, stoarn dêr foar 1765 ; tr. Feanwälden 3 jann. 1740 215 . Martje Tabes, doopt Feanwälden 18 des. 1717, lit 1765 as widdo twa bern dope. 220. Romke Heins, doopt Jelsum 4 july 1707, wurdt 1749 te Lekkum typearre as in "gemeen boer met gering beslag", bestiet de hushälding ut 3 persoanen boppe en 3 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 1500 gûne, stoarn dêr 1760; tr. 2. [om 1753 hinne] Jetske Jochums; tr. 1. [om 1740 hinne] 221. Antje Gerrits, berne om 1710 hinne, stoarn tusken 1746 en 1753. 222. Tjerk Oeges, berne Huzum om 1697 hinne, boer te Himpens (1738-1758 brû­ ker fan nr. 13), hat 1749 "goed reeuw en beslag", bestiet de hushälding ut 4 persoanen boppe en 5 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fermogen 2500 gûne, stoarn nei 1778; tr. Himpens 10 jann. 1740 223. Jetske Sytses, berne Himpens 19 maart 1714, stoarn nei 1755. 226. Pier Terpsma, gemier te Almenum; tr. 227. Jetske Sibrens. 230. Rinse Gerbens, fan Blije, farrensmaat te Ferwert en Raard (Westd.), stoarn dêr 1766; tr. 231. Doetje Harmens, fan Lichtaard. 234. Sioerd Tjallings, te Ferwert; tr. 235. Janke Thomas. 238. Harmen Bartels, berne Ljussens 12 april 1711, is 1749 mûner te Sint Anne, bestiet de hushälding ut 3 persoanen boppe en 2 bern ûnder de 12 jier en be­ draacht it fermogen 1000 gûne, stoarn dêr 1788; tr. Sint Anne 12 maaie 1737 239. Trijntje Piebes, doopt Sint Anne op belidenis 3 july 1739, stoarn dêr 1748/ 1749. 248. Tjeerd Hessels, doopt Marsum 27 nov. 1692, boer dêr en te Westergeast; tr. 1. Marsum 26 july 1716 Mens Jans, fan Marsum; tr. 2. Marsum 28 aug. 1722 249. Menke Ernstes, boerinne. 252. Mijntje Jouws Koning, wurdt 1749 te Sint Anne typearre as in "sobere boer", bestiet de hlishälding ut 4 persoanen boppe en 4 bern ûnder de 12 jier en be­ draacht it fermogen 300 gûne, stoarn tusken 1751 en 1754; tr. Sint Anne 20 jann. 1732

22 253. Antje Pi eters, doopt Sint Anne 6 sept. 1711 , stoarn dêr maart 1773; hja tr. 2. ( 1757] Dirck Feyes. 254. Arjen Gerrits, doopt Sint Anne 6 sept. 1711 , wurdt 1749 dêr typearre as in '·redelijk welgestelde boer", besti et de hushälding ut 5 persoanen hoppe en 5 bern ûnder de 12 jier en bedraacht it fe rmogen 1500 gûne, stoarn dêr yn of kaart nei 1765; tr. (1 ste prokl. Sint Anne 3 maaie 1739) 255. Ari aantje Feddes, doopt Sint Anne 30 maaie 1715, stoarn nei 1769.

23 8 10 12 14 Jan Douwes van Elisa Hedzers Klaas Dirks van Pier Gerlofs der Meer Tiemersma der Weide Terpsma

* 24 april 1839 * 19 febr. 1828 * 10 july 1835 * 26 maart 1843 Oentsjerk Grou Ryptsjerk Easterbierrum t 22 april 1913 t 7juny1881 t 13maaie1922 t 1917 Gytsjerk Tytsjerk Ljouwert Noard-Ameari k a

9 11 13 15 Sijtske Gerrits Janke Gabes Martje Sijtzes Grietje Gerlofs van der Meer Boonstra Bearda Terpstra

* 13 nov. 1840 * 23 april 1830 * 28 aug. 1840 * 7 jann. 1846 Ingwierrum Tytsjerk Huzum Doanjum t 21 april 1905 t 30 july 1902 t 31 aug. 1868 t 25 april 1885 Jelsum Ljouwert Lekkum Jelsum

x 9 maaie 1863 x 14 maaie 1853 x 9 nov. 1864 x 31 mrt. 1866 Burgum Ljouwerteradiel Menaam Frjen tsjerteradi el

4 5 6 7 Douwe Jans van Akke Sytse Klazes van Trijntje Piers der Meer Tiemersma der Weide Terpsma

*3ljann.1864 * 12juny 1861 * 22 des. 1865 * 13 sept. 1870 Tytsjerk Ljouwert Marsum Hjerbeam t 14 okt. 1908 t 13 juny 1914 t 16 febr. 1941 t 19 febr. 1940 Dronryp Dronryp Oentsjerk Wiuwert

x 17 okt. 1885 Ljouwert x 10 maaie 1890 Ljouwerteradiel

2 3 Jan Douwes van der Meer Grietje van der Weide

* 17 jann. 1886 Ljouwert * 16 maaie 1891 Boazum t 24 maart 1956 Bitgummole t 14 febr. 1954 Bitgummole

x 22 april 1914 Mantgum

1 Douwe Jans van der Meer * 13 july 1917 Menaam t 11 des. 2002 Ljouwert

24 DE FOECKEMA'S OER HEECH EN LEECH

It Foeckema-laach

Min waar, ierdetsjuster, gjin hûn bûten en de measte minsken al op bêd. Yn it hiele doarp baarnt noch mar ien ljochtsje. It mei gjin namme hawwe. Efter it taffeltsje sit in man te skriuwen. Eltse kear rieplachtet hy syn aantekeningen. Soms pûstet hy, soe it wurk ea klearreitsje. En moarn wer betiid dei . Hy moast nei Aldegea te làn• mjitten. Noch mar in oerke trochsette. Hy gappe en slipe syn pinne nochris. Rintie Reins, dat is us man, fan berop lànmjitter fan Wymbrits. Dat wie syn brea en sa fertsjinne hy in deihier. Mar syn passy wie skiednis. Syn libbenswurk it beskriu­ wen fan states en pleatsen rûnom yn it Fryske gea. It wie starich begûn. Allinnich bysûndere pleatsen dêr' t hy as mjitter west hie, skreau er op. Mar it groeide en groeide: sàn boeken hater al fol en noch gjin ein. By de T is er no, noch seis let­ ters. Nei Tersoal komt Tsjalhuzum, hjir fuortby. Eltse pöle dêr, kin hy want hy hat der wenne. Fan alle pleatsen is in àlde ruïne him it neist. Under de F hat hy der al in stikje oer opnomrnen.

"Foeckema een geruïneerde staateinde grieteny van Wimbriterseradel tot Tialhuesum ".

De state lei tsjin de àlde ringdyk fan de Middelsee. Hja hjitte in àld stee te wêzen en der gangen in protte ferhalen oer. Hjoeddeis wenne Johannes Thomas dêr mei syn frou Geertsie. Geertsie kaam ût in àld laach. Har heit en har pake, Ulbe Nannes en Nanne Ulbes, buorken der al. Hja brûkten ek beiden de skaainamme Foeckema. Hy moast der snein mar ris hinne, in piipfol prate. Koe er ien en oar moai opnimme yn syn boeken en dan koe er no op bêd. Snein nei tsjerke rûn er nei it stee fan Johannes Thomas, lykas er al yn it sin hie. Benamrnen Geertsie koe in soad fertelle. Hja wist noch dat har pake de pleats kocht hie fan in Gerrit Hoytes, ek in Foec­ kema. Dy syn heit lei begroeven yn 'e tsjerke fan Folsgeare, krekt as in pear fan syn soannen. Hy hie sit yn it gritenijbestjoer en wie dyksdeputearre. Mar syn neiteam buorke al lang net mear, hja hiene har yn Turns nei wenjen setten as timmerlju. Hoe't it krekt siet wist hja net. Mar beppe hie wolris ferteld, dat de kar foar in oare tsjerke de hushàlding finaal ut elkaar slein hie. Hja hie har pake wolris praten heard, dat hy fan syn heit heard hie dat der yn de àlde tiden, mear as hûndert jier lyn, in Wybe Ulbes mei syn frou Hanna buorke hie. Dat moast dan de pake fan Gerrit Hoytes west hawwe. Dyselde pake fertelde ek dat de pleats altyd in soad te lijen hàn hie. Net allinnich

25 fan de natoer en it hege wetter, mar ek fan de kriich. Soms fûnen hja om hûs en hiem noch älde stiennen of ferbaarnde bynten. Hoe' l dat krekt siel wist nimmen mear. It wie ommers lang ferl yn. Mar wêrom maast Rintie dat allegear witte? Rintie ferlelde dat er soks opskreau. Koene mins­ ken letter nochris lêze, hoe' l il krekt gien wie. Johannes en Geertsie seagen elkaar ri s aan en tochten beiden wakker itselde. Wa soe it wat skele kinne, dat de pleats Foeckema-sate hjitte, of wa't derop buorke hie. Eltsenien hie genóch aan himsels, en woe dy älde tiden gau ferj itte, sa skoan hiene dy net west. Mar Rintie hold it fol en och, hja fûnen it ek wakker deftich, safolle omtinken foar harren pleats. Nei de kafje en de brandewyn rûn Rintie tefreden wer nei Turns. Hy hie gelyk. It wie in gäns aide sate en sa soe er il ek opnimme yn syn boek. Middeis, fuort nei il knipperke fa n de brandewyn, skreau er: Tjallehuesen een dorp in de grieteny van Wymbritseradeel, hier woonde aleer W. U op Foeckema staate met syn wyf hanna met haar kinders, hebben veel geleden door hoog waater hunne goederen en ook door viands geweld van branden en braaken. Yn de kantline skreau hy noch: "1768 is woonende op gedagte staate een johannes thomas en gertie Nannes ". Noflik stiek er de brän yn syn piip. Sa, wer in doarp fjirder en al twei ntich letters klear.

Inleiding

Familie Twee jaar geleden kreeg ik bij toeval het archief van Rintje Reins onder ogen.1 In een aantal handgeschreven publicaties beschrijft hij in korte - soms ook wat cryp­ tische - bewoordingen een groot aantal dorpen en boerderijen in Fryslän. Op twee plaatsen vond ik hierin verwijzingen naar de familie Foeckema en de gelijknamige boerderij. Dit en de vondst van drie grafzerken, waarover verderop meer volgt, werd de aanleiding voor dit artikel. Dit was de aanzet om me, meer dan voorheen, te gaan verdiepen in de historie van de familie(s) Foeckema en hun belangrijkste familiebezit: de boerderij, Tjalhuizum stem 2. Een stimulans in deze interesse was het fei t dat, naarmate ik verder in de tijd terugging, hun maatschappelijke status toenam. Hierdoor waren relatief veel data te achterhalen. De eerst bekende voorouder bijvoorbeeld, Jancka Foekelaz, wordt in 1511 vermeld als eigenerfde. In de 15de en 16de eeuw was dit een aan­ zienlijke status, waarbij grondbezit en maatschappelijke positie hand in hand gin­ gen. Een positie die steeds meer afkalfde onder invloed van een steeds sterker wordend centraal gezag en een samenwerkende landadel.2 De ontwikkeling van de Foekema's lijkt bijna analoog te lopen met die van eigen­ erfden. Eind 16de en begin l 7de eeuw bekleedden zij nog posities als dorprecbter, mede­ rechter en dijksgedeputeerde. In het tweede gedeelte van de l 7de eeuw komt er een breekpunt. Gerrit Hoytes (zie I-Vd) verkoopt in relatief korte tijd bijna alle familie­ bezittingen. De maatschappelijke positie van de Foekema's verminderde fors en voor de gangbare overheidsfuncties kwamen ze niet meer in aanmerking. Economische oorzaken kunnen hieraan ten grondslag hebben gelegen. Na een wel-

26 varende periode met hoge boter- en veeprijzen liepen de inkomsten uit agrarische producten in de tweede helft van de l 7de eeuw sterk terug. 3 Bij bei de families Foekema werd dit een proces van langzame verarming. Bij de Staperts, langs vrou­ welijke lijn gelieerd aan de Foekema's, eenzelfde, zelfs markanter ontwikkeling. In de 16de eeuw waren ze nog een invloedrijke familie, één van het bracht het zelfs tot adviseur van de Duitse keizer. Toeval of niet, voor alle drie families gold dat de economische en maatschappelijke neergang zich al snel na de Reformatie inzette. In alle drie families is ook sprake va n verdeelde kerkkeuze. Een (klein) gedeelte blijft katholiek, zij had relatief het meest van de sociale en economische terugval te lijden. Standgevoelig als de Friese boeren waren, moet dit een gevoelige achteruitgang geweest zijn.

Foeckema-ghued De familienaam Foekema behoort tot de categorie namen die eindigen op het suffix -ma, waarvan de eerste vormen al voorkomen in het eerste kwart van de l 5de eeuw. Het suffix vormt patroniemen en geslachtsnamen achter voornamen, bijvoorbeeld Lycklema, Adama en Galama.4 Voor een verklaring van de naam Foeckema valt te denken aan een persoon met de naam Foecke. De herkomst van deze Foecke zullen we nooit achterhalen. Verleidelijk is het om een relatie te leggen naar de (moge­ lijke) grootvader van Wybe Janckes, Foekela,5 maar dit zal wel nooit bewezen dan wel weerlegd kunnen worden. Wel traceerbaar is, dat de twee families Foekema één boerderij gemeen hebben en waarschijnlijk ook hun naam hieraan ontlenen. De eerste keer dat de naam opduikt in 1543 is hij al niet meer gerelateerd aan een persoon, maar in gebruik als naam voor een "ghued", een boerderij. In de Beneficiaalboeken wordt een "Foeckema­ ghued" te Tjalhuizum genoemd, bewoond door Jan Bockes met 7 stuivers als flo­ reen-lasten.6 In 1562,7 met Jan Bockes nog als meier, wordt de boerderij "Foecke­ ma-saete" genoemd, evenals in 1570,8 wanneer Frans Abbesz tweederde deel van de Foeckema-state van Douwe Gales en Anna Galedr koopt. In een daarop volgend proces tussen Bonne Lycklema en Frans Abbesz tracht Bonne deze niaarkoop aan te vechten. 9 In een klein dorpje als Tjalhuizum met 8 stemmen lijkt het uit te slui­ ten , dat het hier om verschillende sates met dezelfde naam gaat. In alle drie ge­ vallen zal het hier dezelfde boerderij betreffen, het latere Tjalhuizum stem 2, nog later floreen 4. Herleiding van de floreenlasten van 1543 naar 1511 laten maar één boerderij in Tjalhuizum in aanmerking komen, die dezelfde lasten van 7 stuivers aan de pastoor en de kerk heeft, namelijk de sate van Dodo Taekaz, die "myt syn wyff ende hoer broer ende suster eygen erffd" in dat jaar eigenaar is van een sate van 48Y2 pm. 10 Dodo of Doede Taeckesz heeft deze boerderij verkregen via zijn vrouw Royts of Roytze.11 De geografische beschrijving van 1511 gaf een grote mate van zekerheid, om welke boerderij het zau gaan, latere vermeldingen bevestigden deze hypothese. Op het kaartje staat de plaats van de boerderij aangegeven, aan de oever van de oude Middelsee, vlak bij de terpen van Tjalhuizum en Pasveer. Op historische kaarten van Eekhoff en Schotanus wordt op de desbetreffende plaats wel een boerderij aangegeven, zelfs met wier, maar beiden vermelden er geen naam bij. Ook in aktes wordt na 1600 de aanduiding Foeckema-sate niet meer genoemd. 12 Pas in 1761

27 gebruikt Rintie Reins, een landmeter uit Wymbritseradeel, de oude naam weer. Er staat nu nog steeds een boerderij, waar echter niet meer geboerd wordt.

Dé. MIDDE:L~t. PI:; AL~TI:; f'OLD= Mei Pt JOHO!:; P1'01( A~ POLPl:;Ri:>:IK Micb 11•ieu

"....

.... :: " ,\:'

Kaart: Rienks en Walther "Binnendiken en Sliperdiken yn Fryslán", ingetekend Foeckema sate.

Van de oudste Foekema's (familie/) weten we dat ze in de 16de eeuw in en rond Folsgara boerden. In 1511 met eigen bezit, eigenerfden, en als meiers op de pasto­ rielanden. 13 Later vinden we ze ook in Bons en op Wallema-state te Folsgare, als meiers en mede-eigenaars. 14 Als Wybe Ulbes (familie I 11/a) in 1608 15 de naam Foeckema gebruikt, zal deze vrijwel zeker van de boerderij uit Tjalhuizum komen. Wybe Ulbes zal Foe(c)kema gekocht dan wel geërfd hebben en is de naam als

28 familienaam gaan gebruiken. Vanuit deze status, als eigenaar van de sate, wordt hij ook dorprechter in Tjalhuizum. Als meier zou hij niet in aanmerking gekomen zijn voor de functie van dorprechter. 16 Van Wybe Ulbes weten we dat hij tot 1600 in Folsgara woont. Waarna hij naar Foeckema-sate in Tjalhuizum verhuist en daar tot zijn dood circa 1620 boert. Zijn zoon Hoyte woont bij diens huwelijk in 1608 in Tjalhuizum. In 1622 woont Hoyte (weer) op Wallema in Folsgara als eigenaar en meier. Van 1622 naar 1630 is er een hiaat wat bewoning betreft. Het is mogelijk dat doch­ ter Li sk Wybes en haar man hier dan boeren, zij worden in 1623 althans te Tjal­ huizum vermeld. In 1640 is Anne Wybes Goslinga eigenaar, mogelijk namens zijn vrouw Bauck Hoytes Foeckema, een kleindochter van Wybe Ulbes. De indruk ontstaat dat Annes moeder, Lolck, de hoge schulden van diens bijna in­ solvente boedel saneert door verkopingen. Bauck met haar tweede man , Age Oenes Rouckema, en hun kinderen mogen volgens beschikking tot 1652 op de boerderij blijven wonen. In 1658 17 wordt de sate door Lolck Annes aan Ulbe Nannes (Foekema Il-lila) ver­ kocht. Ulbe was afkomstig uit Bozum en wordt drie jaar later al aangetroffen met de familienaam Foeckema. 18 Hier is het dus wel heel evident, hoe diens familie aan de naam kwam. Uit later onderzoek bleek, dat deze sate van 1658 tot 1809 in het bezit van deze Foekema-familie is gebleven, hoewel de boerderij soms op een com­ plexe manier door de familie vererft. In 1809, na het overlijden van Doeke Jacobs Foekema, verdwijnt de sate uit de familie. Dan loopt er nog slechts een dun familie­ lijntje, Simke Pieters Wytsma, de nieuwe eigenaar, heeft als overgrootmoeder Murckje Ulbes Foekema (11-Vf). Simke Wytsma boert hier nog van 1811 tot 1830. Eerst voorspoedig, maar door tegenslag moet hij steeds vaker geld lenen en de sate in 1830 aan de Sneker koopman Teetse Gongrijp verkopen. Wel blijft hij tot 1848 meier. 19 Na bijna twee en een halve eeuw is de boerderij niet langer Foeckema be­ zit. In de 18de eeuw beschrijft Rintje Reins deze boerderij als volgt: "Foeckema, een geruïneerde staate tot tialhuessum" en later "hier woonde aleer W. V. op Foecke­ ma staate met syn wyf Hanna en syn kinders". 20 Hij zegt verder nog dat "de staate veel heeft geleden van hoog waater hunne goederen en ook door viands geweld van branden en braak" en nu door Johannes Thomas met syn vrouw Geertje Nannes Foekema bewoond wordt. 21 De toevoeging "viands geweld" zal ongetwijfeld terugslaan op de pre-Saksische periode. Een uitermate roerige periode waarin Friesland geteisterd werd door de Schieringer en Vetkoperse twisten. Ook Folsgara bleef niet verschoond van dit ge­ weld. Petrus van Thabor beschrijft hoe in 1498 het dorp overvallen werd door vreemde krijgslieden uit Bolsward. Op de terugtocht uit Sneek plunderden ze Folsgare. De bewoners vluchtten naar de kerk, destijds ook al geen veilige wijk­ plaats. Want Petrus schrijft "ende worden aldaer mitter kercken ende toem ses mannen verbrant; ende drie mannen worden den hals af steken opt kerchof, alsoe dat alheel de schoene kercke verbrande, God betert".22 Het "geleden van hoog waater" zal een referentie zijn aan het feit, dat Foeckema­ sate tegen de oude Middelsee-dijk lag, in een uithoek van de Ysbrechtumer- en Skerwälderhim. Een kwetsbare plek, zowel qua onderhoud als met het oog op over­ stromingsgevaar. Misschien dat ook daarom verschillende generaties Foeckema

29 dijksgedeputeerde werden. Algemeen belang ging hier hand in hand met persoon­ lijk belang. Het ontstaan van de boerderij zal ook nauw verbonden zijn met de ontwikkeling van deze him en dijk. De bijbehorende landen liggen langs en tegen de dijk. De boerderij ligt iets hoger dan het omringende land, maar er lijkt geen sprake van terpvorming, beide factoren zullen een aanwijzing zijn voor het feit dat de boerderij ontstaan is na de periode van terpvorming en na de aanleg van de Ringdijk om de Middelsee. Rienks en Walther dateren dit vóór het midden van de 1 lde eeuw,23 wat niet inhoudt dat de boerderij ook van deze tijd dateert.

Foeckema-wapen Toen ik begon met de genealogie Foekema had ik geen associaties met oude, laat staan invloedrijke geslachten. Het leek een familie van kleine neringdoenden , tim­ merlui en dergelijke. Voor zover bekend was er ook nog nooit iets over hen ge­ pubJjceerd, of zelfs maar onderzoek naar hen gedaan. En in niets werd aan eerdere glorie van de Foekema's herinnerd. In februari 2002 werd de vloer van de kerk te Folsgara opengelegd in verband met de aanleg van vloerverwarming. Deze gelegenheid werd aangegrepen voor een in­ ventarisatie met de heren Zeinstra en Wieringa. Een en ander leidde tot de vondst van verschillende zerken. 24 Voor mij was de vondst een aantal Foekema-zerken, waarvan twee bijzonder gaaf zijn. Zowel tekst als wapen is nauwelijks aangetast, ze worden nu geëxposeerd in de kerk van Folsgara en het wapen is geregistreerd in het Genealogysk Jierboek 2002. 25

Foekema-wapen afgebeeld op de twee grafstenen in de kerk van Folsgare. De oudste steen dateert van 19 augustus 1618.

Verantwoording Ik ben dank verschuldigd aan prof. dr. Ph . Breuker, Jelle de Jong, mr. Hein Wals­ weer, dr. TjaJJing Wieringa en Henk Zeinstra, vanwege de gegevens en aanvullin­ gen die ik van hen gekregen heb.

30 Het parenteel bestaat uit twee gedeelten. Het eerste gedeelte, fa mil ie I, behandelt de nakomelingen van Wybe Janckes. Het tweede gedeelte, familie II, betreft een Foekema-familie waarbij het gebruik van deze naam teruggaat tot 1658. De onder­ linge verwantschap is op grond van aktes (nog) niet bewijsbaar. Uit terughoudend­ heid zijn ze in twee aparte hoofdstukken behandeld. Voor de volledigheid is er nog een fa milie Foekema opgenomen, waarbij geen enkele relatie met bovengenoemde families en/of boerderij gevonden is. Al s slot is een overzicht van het eigendoms­ verl oop van Tjalhuizum 2 bijgevoegd.

Wergea, mei 2003 Harmen Foekema

Parenteel familie 1: Wybe Janckes folk

Eerste generatie

1. WYBE JANCKES, geb. voor 1490, overl. tussen 1543 en 11 sept. 1545, boer te Folsgare, vermoedelijk zoon van JANCKE FOEKELAZ. Zijn vrouw is niet bekend. Wybe is waarschijnlijk een zoon van Jancka Foekelaz, die in 1511 in het Register van Aanbreng vermeld wordt als "Jancka Foekelaz eygen erffd ende meier van .xxv ponden graslandt aan de Tyaerda dick '', te Folsgare. 26 In genoemde boerderij bezit hij I 1 floreen en 16 stuivers. Dit bedrag vertegenwoordigt ongeveer de helft van de boerderij. De boerderij is 52 pdm 11 einsen groot. Andere eigenaars zijn: Klooster Thabor, de kerk te Folsgara en Nijland, Douwa Syurds wessen, en Jan Sybrensz. Ook maester Pyba, pastoor in Dronrijp, heeft bezit in deze boerderij. De toe­ voeging "eigenerfde" houdt in, dat hij die ± 26 pm geërfd heeft van zijn vader en grootvader. Mogelijke broers van Jancka zijn: 1. Hoyte Foekelaz die in 1511 27 als eigenerfde en meier te Folsgara vermeld staat. Samen "met zijn broeren ende susteren " is hij voor 8 floreen 16 stuivers mede­ eigenaar van een boerderij in Folsgare. In 155228 woont hij nog in Folsgara en is in het bezit van "speets en degen". 2. Tyaerd Foekelaz, meier van 35 ponden land in Folsgare. 29 Eerder in 150730 wordt een Tyard Foekelaz vermeld in de Sneker recesboeken in verband met een geschil over een paard. In dezelfde akte is ook sprake van een Foeka Foekazoon. Er zijn rond 1500 meer personen met het patronymicum Foekelaz in en rond Fols­ gare. 31 Verder onderzoek is nodig om verwantschap aan te tonen. In 1543 wordt Wybe vermeld als boer te Folsgara: "Wybe Janckes twintichflaems pacht toe Folsgara Pastorie ".32 Een flaems is een in die tijd gebruikte munteen­ heid. Rond Folsgara bezit en pacht Wybe nog meer land. In 1545 is hij al overleden. Dit wordt duidelijk uit een kwestie over een rentebrief tussen Jan Jansz schroer versus Watteye Hessels en Buwe Lollez als voogden over Wybe Janckez' weeskinderen. In de kantlijn staat: Wlbe Wybez, als mede-erfgenaam van zijn vader 22 okt. 1549. 33 Uit andere bronnen weten we dat er in Folsgare in 1543 een Wybe Janckesz voor­ komt als grondbezitter en in 1552 een Ulbe Wybesz. In een klein dorp als Folsgara

31 lijkt het een veilige veronderstelling, dat het hier dezelfde personen betreft. Mogelijk zijn genoemde Watse Hessels, in 154334 boer te Oosthem, en Buwe lollesz, in 155235 te Folsgare, verwanten. Syeurt Janckesz en Douwe Janckez, beiden in 1543 meier te Folsgare van res­ pectievelijk patroons- en pastorie/and, zullen broers van hem zijn. Uit dit huwelijk: 1. Ulbe Wybes, volgt Ila. 2. Inthie Wybes volgt Ifb.

Fragment uit Beneficiaalboek.

Tweede generatie

Ila. ULBE WYBESZN (zoon van 1), geb. circa 1510, boer te Folsgare, wordt in 1561 burger van Sneek, overl. tussen 2 april 1594 en 19 dec. 1595. De eerste vrouw van Ulbe is nog onbekend. In aktes vinden we haar njet vermeld. Ze moet overle­ den zijn voor 6 aug. 1563, want dan wordt hij met zijn tweede (?) vrouw JETS FEYES vermeld. Jets was eerder weduwe van een zekere HARING, schuitmaker te Sneek. Ulbe Wybesz woont in 1552 te Folsgare, in het bezit van spiets en degen. 36 We weten dat hij dan boer is, want in 1555 voert Lyoets Gate Heslinga een proces over een sate te Folsgara waar Ulbe meier is. In de akte staat verder: Lyoets Gate Hes­ linga weduwe zegt op aan Tyebbe Wytyez en zijn vrouw Auck drie vierde part van haar bezit in een sate te Folsgare. 37 Met dezelfde Tyebbe heeft Ulbe in 1556 een geschil over een schuldregeling, Tyebbe is hem 33 goudguldens schuldig.38 In I 560 verkoopt hij Jan Keyser lammeren, Jan belooft hem binnen acht dagen te betalen.39 In 1563 is hij boer af, samen met zijn tweede (?) vrouw Jets Feyes koopt hij een huis en schuur op het Luttick Sandt, het huidige Kleinzand. Blijkbaar zijn Ulbe en Jets niet onbemiddeld, want het Kleinzand was toen een voorname buurt in Sneek. 40 Tussen I563 en 1578 worden ze vaak genoemd in de Sneker hypotheekboeken. Ze voeren vele processen, vooral schuldajhandelingen, tegen de al eerder genoemde Tyebbe Wytzes, Douwe Allinga41 en Mr. Hoyte Hoytema. 42 Jets procedeert onder meer tegen de mater van het convent Groendijk, J. Ansck Frittma(=Frittema),43 die haar de huur over landerijen opzegt. 44 Niet alle conflicten lieten zich vredig via de rechtbank oplossen, want in 1565 "allegeert" Ulbe Wybes tegen Wouter Tyardts. Wouter was 's nachts in Ulbes huis geweest "makende veel rumoer'', Ulbe eist voor dit vergrijp geldelijke genoegdoening. 45 Ook zijn Ulbe en Jets actief in het onroerend goed, in 156446 kopen ze weer een huis op het Luttick Sandt en in 1586 een huis in de Merckstrate van Tryn Foeckes,

32 weduwe en burgerse te Sneek. 47 In 1578 wonen ze in Sanster Vyerendeel te Sneek, waar ze JO stuivers personele belasting betalen. 48 De hoogte van de aanslag is relatief laag, ongeveer die van een gemiddeld ambachtsman. In 1564 treedt Ulbe op als volmacht van Rinck Bocke's weduwe en haar zoon Epe Bockesz. Waarschijnlijk betreft het hier Wallema 's of Walma 's, eigenaars van de gelijknamige sate in Folsgare. 49 Dezelfde sate waar zijn zaan later boert en waar­ van zijn kleinzaon Hoyte, in 1624, meier en mede-eigenaar is. Het gaat in die kwestie om penningen die in handen zijn van Jancke Nolckez en toebehoren aan Juicke Juickedr als eifgenaam van wijlen Duycke Juyckedr, haar zuster. Dit als restant van de schuld volgens een obligatie van wijlen Bocke Epes aan Dyucke Juyckedr van 17 jan. 1558. 50 Jets was eerder getrouwd. In 158351 is ze als Jets Feyedr, huidige vrouw van Wlbe Wybez, voor zich en vanwege haar kinderen bij "Haring scuytmaker" in proces met Comelis Hendrix en Gees Evertsdr. Ulbe heeft in Sneek Zo zijn connecties, in 1585'2 is hij borg voor Aelcke Hamiens, vrouw van mr. Douwe Broersma, voor de koop van een halve huizinge te Sneek; Douwe is secretaris en advocaat in Sneek. En in 159453 draagt hij zijn curator­ schap over Dirck Dircks over aan Frans Jans, burgemeester van Sneek; misschien voelde hij zijn einde naderen, want in 1595 is hij overleden. Zijn zaan Wybe Ulbes protesteen dan - mede namens broers en zussen, allen eifgenamen van Ulbe Wy­ bes te Folsgare - tegen dezelfde Frans Jan. 54 In 1596 worden Wybe Wlbes en Eesck Wlbes samen met Frans Jans, burgemeester en curator, genoemd in een geschil. Dezelfde Frans Jans als uit het eerdere geschil met de erven van Ulbe Wybes. Eesck behoort dus tot de erven. 55 Uit het eerste huwelijk: 1. Wybe Ulbes Foeckama, volgt IIIa. 2. Misschien N. Ulbedr, trouwt Rienck Piers. Verder uitgewerkt als Foekemajamilie 11 met toelichting. 3. EESCK ULBEDR, overl. na 17 april 1596. 4. Misschien N. Ulbedr, trouwt Tierck Tjallings, huisman te Abbega. Uitgewerkt in aanhangsel.

Ilb. INTIDE WYBESZ (zoon van 1), geb. circa 1530, overl. voor 18 okt. 1595, waarschijnlijk huisman te Allingawier en/of Idzegahuizum. In 159556 zijn Wybe Ulbesz te Folsgara en Aedger Holles, burger te Sneek, vol­ machten over Wybe lnthies weeskinderen, Romck en Sibbel. Wybe is daarnaast ook curator fitis over Bauck lnthiedr. Schelle lnties handelt voor hemzelf en Sible ldtss als curator over Liuue Olferts. De akte maakt melding van een gerechtelijke ver­ koop van een huizinge onder Bonningehuisum te Allingawier en percelen land te Allingawier, ldzegahuizum en te Piaam, totaal elf percelen. Bonne Pytters te IJlst heeft daarin een rente van 1 ~ ggl. In de marge staat tot twee keer toe, dat het hier eifgenamen van lntse Wybesz betreft. Het curatorschap, de naamgeving, en het feit dat het om oldvaerslanden gaat ma­ ken een familierelatie tussen lnthe en Ulbe Wybes, als broers, aannemelijk. Aedger Hollez was als verwant nog niet te plaatsen, mogelijk is hij met een Wybedr ge­ trouwd, maar ook kan de relatie via lnthies vrouw lopen. Hij wordt regelmatig in de weesboeken van Sneek vermeld, maar dat gaf geen aanknopingspunten.57 Sible

33 Generatie -/- -Il- -Il/- -IV- -V-

Bauck Boytes foekema l . Anne ~ybes Gosllnga l Age Oenes Rouckema Ulbe Hoytesz chelte Mybes Foekema Antie Boytes I x Rickxt Jansdr Lycklama Feyte Bockes Judith Jans elck Hoytes Foekema Aalt ie Wybes liurdt Rommes l x Bocke Epes lal!ema Johannes Jans oyte Wybes Poeckeaa etse Hoitesz l . H1lty Jansdr errit Roytes Foecke1a I Geertie Tj epke Stapert ~iets Botes ybe Hoytesz

an Roytes Foekema 1 Jouck &aesdr Poecke Boytes Foeccema? Jettie Michiels Staak esck Ulbes ybe Ulbe Foeckana Schelte Tyetses Jellema I l!eynsck Hoytedr tke Tyetses Jelieaa !be liybeszn iYartke Wybes Foeke11a 1 ?Biste Ulbedr? nske Tyetses Jellema u. Tyetse iybes Jelle11a I henck Piers ybe Tyetses Jelle1a Jets Peyes ?N. Ulbedr? I ,-Johannes Taeckes Tierck Tjallings Wybe Janckez I Sinne Be lckiszn u. ybe Inthies Intse Eelckisz omck Inthiedr sk Wybedr l Dieucke iybedr . Intiedr ielcke Sinnesz MQCk ~lckedr Intbie Wybes hem Olfert inge urg . l 1 11.1. Sibbe! Intiedr Schelte Gabbesz Re1ns11a chelte Intiezn etje Sipckes auck Intiedr x Jacob Jacobs Bootna f1ger Tiem Tryntje Sipckes x Aleph Thyssen isck Wybedr x fibert Martens Sipcke Cornelis sk Sipkesdr !chelte Wybes einich Sipkes ?Hans Sipkes?

Genealogie: Wybe Janckez.

34 Jdtz is met Antke Watsedr Rheen en Lieuwe Olferts is met een lnthiedr getrouwd. Uit dit hu welijk: 1. Wybe Intiesz, geb. circa 1550, over!. okt. 1595, mogelijk boer in AJiingawier. Aan vankelijk werd deze Wybe verward met een reeds langer bekende naamge­ noot. Het zou dan gaan om een Wybe Inthies, di e in 1593 samen met lmck Douwedr 4Y2 pm land koopt in Hieslum in de sate die zij daar gebruiken.5 Uit een van zijn kinderen stamt de katholieke famili e Overmeer. 59 On ze Wybe overlijdt echter voor okt. 1595, de Wybe uit Hieslum pas na 1602. Het lijkt er dus op, dat er twee Wybes Intiesz in dezelfde tijd in dezelfde regio zijn. 2. Schel te lnties. 3. Bauck Inthiedr. 4. Romck lnthiedr. 5. Sibbe! Inthiedr. 6. N. Inthiedr gehuwd met Lieuwe Olferts. Hij heeft in 1595 Sible Idtsz (=Reen) te Ki e onder Greonterp als curator.

Derde generatie

Illa. WYBE ULBES FOECKAMA (zoon van Ila), geb. Folsgara circa 1550, over!. voor 8 nov. 1620, dorprechter Tjalhuizum en huisman te Folsgara en te Tjalhui­ zum, trouwt REYNSCK HOYTEDR, vermeld in Folsgara, Tjalhuizum en te Tirns, over!. na 4 juni 1625. Reynsk heeft een zus, wier naam we niet kennen, getrouwd met Tiepcke Broers Buma, boer en kerkvoogd te Folsgara. In 1576 is Wybe Ulbes als meier betrokken bij een "Questie " tussen Douwe Broer­ sma, secretaris te Sneek, en Hylck Albartz, schoenmaker en burger binnen Sneek, over 4 pm land in een zathe te Bons. Oets Heeres was gebruiker geweest, nu was Wybe Ulbes meier. Eigenaars zijn Gerrit Andries en zijn vrouw te Bons. 60 In 1581 boert hij (ook) in Folsgara, als gebruiker van 17 pm land pastoriegoederen, waar­ van 7 pm buiten-, en JO pm binnendijks; de huur is niet vermeld. 61 Mogelijk zijn dit dezelfde pastoriegoederen die in 1543 door zijn vader en in 1640 nog door w on Hoyte Wybes bemeierd worden, dan Folsgara stem 19 genoemd.62 In 1595 en 1597 verkoopt hij huizen in de Sneker binnenstad, in de Merckstraat en de Nauwe Noorderhome, mogelijk is dit bezit van hun overleden vader dat ge­ liquideerd wordt.6 3 Hij woont dan nog in Folsgara. 64 Tussen 160a65 en 1604 is Wybe van Folsgara naar Tjalhuizum verhuisd; in 160466 vinden we hem hier als hij procedeert tegen Tjaard Pieters, herbergier in Sneek. In 1608 gebruikt Wybe (voor het eerst?) de naam Fueckema, dit in een proces van "Wybe Ulbe Fueckema Tyallehuysem" contra Gysbert Gerrits. Gedaagde moet 32 goudguldens betalen. 6 7 De verhuizing naar Tjalhuizum, zijn gebruik van een familienaam en zijn dorp­ rechterschap suggeren een causaal verband. Het feit dat Wybe dorprechter wordt, maakt het aannemelijk dat hij eigenaar is van Foeckema-sate te Tjalhuizum, en daar zijn "skaai-namme" aan ontleent.68 Pas na 1640 werd het actief stemrecht ver­ ruimd, en kwamen meiers voor dergelijke functie in aanmerking. 69 Het zwanen­ recht dat zijn zoon een paar jaar later bezit ondersteunt de gedachte van het eige­ naar zijn.

35 Wybe is aardig vermogend, want in en na 1607 leent hij regelmatig geld uit. Zowel aan de kinderen, zaan Schelte Wybes te Folsgara 70 als aan invloedrijke mannen als Epe van Hottingha, dijkgraaf Wymbritseradeel, en Breutick Feyckes, mederechter Wymbritseradeel. 71 In 16l1 72 wordt Wybe Wlbez Fueckema vermeld met zijn vrouw Reinsck Hoitedr als "echteluyden tot Tyallehuysum ". Ze kopen "een seckere sathe lants Hetsma genaamd op Soelsterwieren" van Murck Bonnes, secretaris te IJlst. gebruikt door Watse Lyeuwes, voor de somma van 3600 goudguldens. Murck had deze sate van zijn broeder Pytter "bekomen ". Beiden zijn zaons van Bonne Pytters, secretaris en burgemeester te IJlst. Er zijn veel niaarverzaeken vanwege hypothe­ ken van de verkoper. Bonne was ook betrokken bij de verkoop van landen in Allin­ gawier, behorend aan de "oldvaer van lnthie Wybes' weeskinderen". Vanaf 1615 komt Wybe Ulbes meerdere malen als dorprechter van Tjalhuizum voor. 73 Voor of in 162074 is Wybe overleden; zijn vrouw verhuist naar Tirns waar ze in 1621 vermeld wordt als geldleenster. in 1626 leent ze 800 gg l aan Jan Marten Gravius, secretaris Wymbritseradeel, en Berber Hoytema. 75 Misschien woont ze bij dochter Auck en haar man Taecke Johannes die ook in deze akte genoemd worden. Een postume vermelding van Wybe Ulbes treffen we aan in de boedelbeschrijving te Bolsward van Saep Bernardi Eelckema in 1624, waarin gesproken wordt over een niet nader gedateerd huurcontract terzake 24 pm in Wallema-sate tussen Epe Bockes en vrouw en Wybe Ulbes en vrouw. 76 In een akte die betrekking heeft op zijn zaan Hoyte Wybes wordt vermeld, dat zijn vader hier al meier was. 77 Naast zijn meierschappen in Folsgara heeft Wybe U1bes bezit verworven in Tjalhui­ zum en in Hetsma-sate in Terzool. De maatschappelijke posities die dit opleverde heeft deze periode ook tot de meest welvarende voor de familie gemaakt. Zijn kin­ deren kunnen het bezit de en functies nog enige tijd behouden, maar niet meer uit­ bouwen. Uit dit huwelijk: 1. SCHELTE WYBES FOEKEMA, afkomstig uit Folsgara, geb. circa 1580, woont te Tjalhuizum en Folsgara en is herbergier te Sneek, daar over!. tussen 5 dec. 1638 en juli 1639; trouwt 1. voor 24 maart 1609 RICKXT JANSDR LYCKLAMA, afkomstig uit Bons, over!. voor 26 jan. 1618, dochter van Jan Bonnes Lycklama en Mey Martens; trouwt 2. circa 1620 JUDITH JANS, woont te Sneek, over!. na 5 dec. 1638. In 1610 koopt Schelte het burgerschap van Sneek. In 1614 woont hij met Rycxt Jansdr in Folsgara, als hij geld leent van Cornelis Douwes en Vlek Lolledr te Tjalhuizum; zijn broer Hoyte is borg.78 In 1618 is Rixt overleden en doordat er geen kinderen waren ontstond er een nizie tussen haar erfgenamen: haar ouders en haar man, over haar erfenis. 79 In 1630 is Schelte curator over de kin­ deren van Ricxt Sipckes en Symen Harmens. Hij wordt dan oom genoemd. 80 Ricxt is een dochter van zus Lisck. In 1634 en 1637 zijn Schelte en zijn broer Hoyte curatoren over de kinderen van hun zwager Eelcke Sinnesz. 81 In 1638 is Schelte, als herbergier binnen Sneek en echtgenoot van Judith Jansdr, regelmatig geld schuldig aan bierstekers, o.a. 200 cg! aan Augustino Claesz, 82 huisman en biersteker, "wegens gehaald hollands bier", en 600 cg! aan Bintse Hotses en Lysbeth Jans, bierstekers in Sneek. 83 In 1639 is hij overleden; zijn broer Hoyte Wybes Fuckema en zwager Sipke Cornelis te Tirns worden bewindhebber. Eigen kinderen worden niet genoemd,

36 wel dat Schelte curator was over de weeskinderen van wijlen Feddrick Jans, waarschijnlijk de broer van zijn vrouw Judith. 84 Judith zet de zaken nog even voort en koopt in 1639, venneld als weduwe, nog bier bij Evert Haubois. 85 Uit geen van beide huwelijken zijn kinderen bekend. 2. AALTIE WYBEDR, afkomstig uit Folsgara, geb. circa 1580, over!. Bolsward voor 2 mei 1605, trouwt BOCKE EPES WALLEMA, zoon van Epe Bockes Wallema en Saep Bernardusdr Eelckema. ln 161 7 wordt Aeltie vermeld als overleden dochter van Wybe Ulbes en vrouw van Bocke Epes. 86 Aaltie is al veel eerder overleden, want op 2 mei 1605 is Bocke te Bolsward voor het gerecht getrouwd met Pietke Pieters uit Bolswa rd. Bocke is een man met een reputatie, zawel in eigen als in schoonfamilie. Het testament van zijn ouders uit ]59g87 onthult dat zij overwegen hem te onterven vanwege onbehoorlijk gedrag. Dit wordt later afgezwakt, maar zijn erfdeel blijft beperkt tot het vruchtgebruik van de erfenis. Bij de afhandeling van zijn schulden aan de schoonfamilie moet een zwager, ldske Pauli Assema, als borg in de bres springen. Na het overlijden van schoonvader Wibe Ulbes in 162088 komt het tot een proces. Bocke wordt hierin omschreven als "gedaegde wil­ lende een Romscatolyc persoon wesen behoort hem wel grotelicks te scamen zijne evenaeste so scantelick toe iniureren ende van falsheit te besculdigen buiten alle reden en sonder enichfundament". 3. Lisck Wybedr volgt IVa. 4. Hoyte Wybes Foeckema, volgt IVb. 5. Tyartke Wybedr Foeckema, volgt IVc. 6. AUCK WYBEDR, geb. Folsgara circa 1590, overl. na 9 nov. 1629, trouwt TAECKE JOHANNES, woont te Tirns, overl. tussen 1630 en 1634. In 1624 zijn Johan Marten Gravius, ontvanger Wymbritseradeel, en Berber Hoytema 400 goudguldens schuldig aan Taecke Johannes en Auck Wybedr te Tirns. De akte wordt mede ondertekend door Regnerus Gravius als oom. 89 In 1629 treden Taecke Johannes te Tirns en Tiete Jelles op als echtgenoten van respectievelijk Auck en Tyartke Wybedr. Bocke Epes Wallema is hun, als erf­ genamen van wijlen Wybe Ulbes, 100 goudguldens schuldig. 90 In 163091 leeft Taecke nog en is hij curator over de kinderen van zwager Eelcke Sinnesz, maar in 1634 is hij opgevolgd door Schelte Wybes en vennoedelijk overleden. In 1640 is er een Joannes Taeckes meier van Tirns stem 4, mogelijk een zaon van Taecke en Auck. 7. Ansk Wybedr, volgt IVd.

Vierde generatie

IVa. LISCK WYBEDR (dochter van Illa), overl. 6 juli 1659, begr. te Tirns, trouwt SIPCKE CORNELIS, woont eerst in Tjalhuizum, is later kloostermeier te Tirns, woont later te Ysbrechtum en Sneek, overl. tussen 1659 en 1660. In 161292 worden Sipcke en Marten Cornelis respectievelijk te Ysbrechtum en Britswerd genoemd, als Tjalling Tiercks en Rixt Jelledr uit Heeg aan hen 100 ggl schuldig zijn. Dezelfde Sipcke en Marten Cornelis worden in 161093 genoemd met Johannes Jans te Poppingawier als curator en oom. In 1618 is Johannes Jans nog

37 curator en leent hij namens Sipcke en Marten Cornelis geld aan Bate Birdes en 9 Hylck Ulbedr in Goënga. ./ Of het hier dezelfde Sipcke Cornelis betreft is niet ge­ heel zeker, maar de verwijzing in i 612, dat Sipcke in Ysbrechtum woont, maakt het wel aannemelijk. Sipcke en Lisck wonen in 1623 in Tjalhuizum, als ze iOO ggl lenen aan Jan Hylckes en Hans Tiepckedr van Folsgara. 95 in i 629 wonen ze in Tirns, waar ze 500 ggl lenen aan Anne Wybes Goslinga. dorprechter te Tjalhuizum en toekomstig zwager. Dit zwagerschap weerhoudt Sipcke er niet van om Anne voor dit geld onderpand te vragen in de vomi van zijn land in Tjalhuizum. 96 In i 63997 zien we de familierelatie bevestigd: Sipcke is als zwager bewindvoerder over kinderen van Schelte Wybes, samen met Hoyte Wybes Foeckema, broer. Lisck is dus een zuster van Hoyte en Schelte. in 1640 is hij kloostermeier op Tirns stem 2. in 1645 woont hij in Sneek, hij wordt vermeld als lidmaat, afkomstig uit Ysbrechtum; zijn vrouw blijft on­ genoemd. 9 in 1658 assisteert hij zijn dochter Trijntje bij een boedelscheiding. 99 Lisck is in 1659 overleden. Op een grafsteen onder de vloer van de kerk in Tirns staat: Anno i659 den 6 ivlivs in den/ Heere gerust den eerbaren/ (fro? = frou?) Lisck Wybes dochter/ die echte hvisvrouwe van/Sepke Cornelis ende leidt/alhier begra­ ven met haerldochter Reinich Sepkes. 100 In 1660101 is ook Sipcke overleden, in de sterfhuisinventaris van Jacob Jacobs (Bootsma), man van dochter Metje, wordt dit ve1meld. Uit dit huwelijk onder meer: 1. Metje Sipckes, wonend te Oldeklooster en Hartwerd, daar over!. 20 juni 1677, trouwt 1. Jacob Jacobs Bootsma, huisman Oldeklooster, over!. Hartwerd 22 april 1659; trouwt 2. Wonseradeel (gerecht) 25 juni 1660 Alger Tiercx, bij huwelijk van Pingjum, huisman te Hartwerd, daar over!. 15 maart 1676, zoon van Tyerck Algers, boer te Pingjum, en Houck Wygersdr. In 1639 is Jacob, wonend te Hartwerd, borg voor Andries Sybrants, getrouwd met Swob Algers te idzega, als ze 100 ggl lenen van Hoyte Wybes Foeckema, mederechter van Wymbritseradeel. 102 Als Jacob Jacobs Bootsum is hij in 1640 meier van Hartwerd stem 1 en stem 4. Dit zijn grote boerderijen van respec­ tievelijk 881/i en 65 pm. In 1659 wordt Jacob in het overlijdensregister van R.K. Roodhuis Jacob Jacobs Bootsma genoemd. In zijn sterfhuisinventaris van i660103lezen we dat Jacob huisman was op "de Vijf Ackeren" te Hartwerd, dit is stem 4. Wijlen zijn schoonvader Sipcke Cornelis heeft hem in twee termijnen veel geld geleend, 900 ggl, een bedrag dat hij bij zijn overlijden nog gro­ tendeels schuldig is. Gerrit Hoytes Foeckema, neef van zijn vrouw, en Obbe Jacobs, aangetrouwde familie, beiden van Nijland, worden curatoren over zijn vier kinderen. Metje huwt opnieuw met Alger Tjercx. 104 Alger komt van Pingjum, maar gaat boeren in Hartwerd. in 1667105is hij daar met Albert Martens curator over de wezen van wijlen Schelte Wybes en Ansk Sipkedr, en in 1676 is hij, weer met zwager Albert Martens, curator over Wybe Scheltes, zaan van wijlen Schelte Wybes. 106 Waarschijnlijk zijn er geen kinderen uit zijn huwelijk met Metje. Al­ thans, ze worden niet genoemd bij de kleinkinderen in de scheidingsakte van zijn moeder, Houck Wygersdr, in 1678. 107 Metje en Algers beider overlijden wordt vermeld in het overlijdensregister van de R.K. statie Roodhuis.

38 2. Reinich Sipkes, overl. voor 6 juli l 659, begr. te Tirns. 3. Trijntje Sipkes, geb. circa 1620, woont in Tirns, trouwt 1. Sneek (gereformeerd) 23 jan. 1651 met Alef Thijsen, overl. Tirns voor 1658, waarschijnlijk boer te Tirns, zoon van Thijs Alephs en Maycke Jetses; trouwt 2. voor 31 dec. 1658 Albert Martens, boer in Tirns. Het eerste huwelijk van Trijntje duurt kort, in 1658108 is Alef al overleden, Thijs Alephs is als grootvader curator over Eelck, Alefs dochter bij Trijntje. Eelck krijgt kleren en 2250 ggl uit het vaderlijk deel. Albert wordt dan al als Trijntjes echtgenoot vernield. Gezien het beroep van vader Thijs en het feit dat Albert Martens in Tirns blijft boeren, zal Thijs ook wel uit de agrarische sector afkomstig zijn geweest. In 1662 109 is Albert Martens als stiefvader curator over de 9-jarige Eelck Allefdr. In 1667 is Albert ook curator over de kinderen van zijn zwager Schelte Wybes en Ansk Sipkedr. 11 0 in 1670 - bij de meerderjarigheid van Eelkje - wo rdt Ulbe Hoytes Foeckema haar oude curator genoemd. Naast de verant­ woording voor de weesrekening verleent hij zijn toestemming voor een reis van Eelkje door Zeeland en Vlaanderen en voor 30 cg! als uitgave voor een gast­ maal. Toelichting over doel en aard van deze reis en het gastmaal ontbreken. Ook Albert Martens wordt vernield in de akte. IJl 4. Ansk Sipkes, geb. 1622, overl. 23 april 1661, begr. Tirns, trouwt Schelle Wy­ bes, geb. rond 1621 Hartwerd, overl. 4 febr. 1660, begr. Tirns, zoon van Wybe Jans en Teetske Scheltes. In 1642 zijn Wybe Jans, vader, en Hoyte Wybes Foekema curatoren over Schel­ te in verband met de nalatenschap van zijn grootmoeder Frouck Reins. 11 2 Hoyte Wybes is langs twee lijnen verwant met dit echtpaar. Ansk is de dochter van zijn zus Lisck en Schelte is de zoon van zijn zwager Wybe Jans. 113 Ansk en Schelle hebben zes kinderen. In de kerk van Tirns zijn beider grafstenen gevonden met de navolgende teksten: "Anno 1661 den 23 april is in den Heere gerust den eerbaren Ansck Sepkes dochter, die huisvrouwe van Schelte Wybes, out 39 Jaer". En "A nno 1660 den 5 febreuari is in den Heere gerust den Eersamen Schelte Wybes, out 39 jae­ ren ". Onder deze tekst een wapenschild met een klaverkruis en in de vier kwadranten een vijjbladige bloem. 114 5. Mogelijk Hans Sipkes, woont in 1674 te Sneek waar hij curator is over de zoon van Joannes Jans en Eelck Hoytedr Foeckema; hij wordt dan bloedverwant genoemd (zie 1-Vc)

IVb. HOYTE WYBES FOECKEMA (zoon van Illa), geb. Folsgara 158311584, boer en dorprechter te Folsgara, dijksgedeputeerde en mederechter van Wymbritse­ radeel. Op oudere leeftijd woonde hij enige tijd in Sneek, overl. 11 juli 1661, begr. Folsgara; trouwt Wonseradeel (gerecht) 3 juli 1608 HILTY JANSDR, geb. Olde­ kJooster, overl. na 1652, dochter van Jan Harmens en Bouk Wybes. Op veertienjarige leeftijd zou Hoyte beneficiant van het Sint Geertruidsleen te Ab­ bega zijn geworden. We weten dit, aangezien in 1637 Wybe Tietses Jellema, oom­ zegger van Hoyte Wybes, erkenning als beneficiant tracht te krijgen. Diens advo­ caat Martinus Gravius beweert dat Hoyte in 1597 een placet van dit leen verkre-

39 gen heeft om te studeren. Deze erkenning wordt inzet van een conflict tussen de Buma's, Foekema 'sen de Jellema 's versus her Sint Geertruidsleen uit Abbega. Het conflict gaar over hun afstamming en daarmee het recht op een studie/een. Haentie Tiepkes wordt in dar proces "de Ne ve van Hoyte" genoemd, ende "susterling van medegedaagde ". Of Hoyte een bloedverwant is geweest van heer Gaffe, de stichter van het leen, is onduidelijk. Abma doet als auteur suggesties over een mogelijke verbintenis langs de vrouwelijke lijn. De moeders van Hoyre Wybes en Haentie Tiepkes zauden dan gerelateerd zijn aan heer Gaffe, stichter van het leen. 115 Voor de helft is dit aantoonbaar. Haenties vader, Tiepke Broers Buma, is getrouwd met een Hoytedr. Volgens Osin­ ga was deze Hoytedr eerder getrouwd met een Hans N. Uit dit huwelijk had ze twee kinderen: Hoyte en Atke Hanses. 116 In 1613 is Tiepcke Buma curator over Atke Hanses en procedeert hij tegen Atkes huidige man Evert Pytters. 117 Tiepcke is dus curator over een voorkind van zijn vrouw, N. Hoytedr, zuster van Reynsk Hoytedr. Hiermede is de relatie tussen de Buma's en Foeckema's en het "neveschap van Haentie en Hoyte" verklaard. De gesuggereerde rel atie met heer Goffe heb ik niet kunnen vinden. Vanaf zijn huwelijk gebruikt Hoyte de naam Foeckema. Hoite was gerechtigd tot het houden van zwanen. Een hierop betrekking hebbend register uit het EVC-archief vermeldt onder Nijland: "Hoite Wibes een merck betaald". 11 8 Voornoemd recht was voorbehouden aan en verbonden met het bezit van een bepaalde sate. Omdat het merk geregistreerd staat op Nijland is het aannemelijk, dat dit betrekking heeft op Foeckema-sate te Tjalhuizum. Een afbeelding van zijn merk heb ik helaas niet kunnen vinden.

Uit het EVC-archief Hoyte Wybes betaalt zijn (zwanen)merck.

In 1631 11 9 hypothekeert Hoyte samen met Antie en Rixtie Aysma een zathe te Ter­ zaol; gezien de betrokkenen gaat het hier weer om Hetsma-sate in Terzool. Antie en Rixt, hier Aysma genoemd, gesteund door hun mannen Agge Siersma en Reyner Jans, zijn dochters van Eelck Epedr Wallema en ldske Pauli Assema uit Bolsward, en kleinkinderen van Saep Bemardi Eelckema.

40 Hoyte is dorprechter te Folsgara. Er wordt ook gerefereerd aan de verkoop van 24 pm in Wallema. Dankzij de optekening van de nalatenschap van Saep Bernardi Eelckema weten we dat Hoyte Wybes van 1622 tot 1624 een derde gedeelte van Wallema-sate te Folsgara huurde tegen een jaarlijkse pachtsom van 47 goudgul­ dens. 120 Dit derde gedeelte, betreft waarschijnlijk de eerder genoemde 24 pm. De oppervlakte van Wallema wordt in J 640 als 64 pm en in 1698 als 90 pm vermeld. Over dit land voert Hoyte in 1635 een proces tegen mede-eigenaar Albert Feytes Wallema. Albert heeft zander overleg en instemming een gedeelte van de landen afgegra ven. In dit proces staat ook, dat Hoytes vader al meier was van Wallema. 121 Hoyte wordt dan dorprechter en ontvanger van Folsgara genoemd. Hoyte woont dus bij huwelijk in Tjalhuizum, in 1622 is hij meier in Folsgara waar hij in 1631 dorprechter wordt. Vermoedelijk is hij na het overlijden van zijn vader, rond 1621 , verhuisd en heeft zich ingekocht in de reeds door de familie bemeierde sate Wallema. Uit hoofde van zijn openbare functies, dorprechter en mede rechter, komt hij vaak voor in de boeken van Wymbritseradeel. Ook treedt hij vaak op als curator en borg. Tussen 1623 en 1643 is hij curator over de kinderen van broer Schelte, zus­ sen Ansk en Tyardtke, zwager Wybe Jans en dochter Bauck. In 1640 is hij eigenaar van Folsgara stem 20, groot 24 pm, en meier van Folsgara stem 19, dit is pastorie/and groot 50 pm. Stem 19 is de boerderij, die naast de kerk in Folsgara staat. in 1652 verkopen de etfgenamen van Gats Feytes haar etfdeel in Wallema aan Cornelis Haubois, burgemeester van Sneek. Uit de akte blijkt dat hij het andere gedeelte al bezit. Hoyte Wybes heeft blijkbaar voor 1640 zijn 24 pm in Wallema al aan Cornelis Haubois verkocht. De sate omvat "huyse, schuyre, hovin­ ge, watermolen sampt gerechtigheid van visserij, leger(?) en swanejacht". 122 In 1652123 leent hij samen met Hilty, nog wonend in Folsgara, 500 egt aan Andreas Theodoris. notaris te Sneek. Andreas was in 1642 een van de grootste crediteuren van Anne Wybes Gos/inga. Gezien zijn functies en zijn meierschap van de pastorielanden124 kunnen we aanne­ men, dat hij gereformeerd zal zijn; dat blijkt in 1655, wanneer hij als lidmaat te Sneek wordt vermeld. Ook is hij bijzitter en hij woont op het Suyrend Sneek. 125 In 1661 overlijdt hij. Op zijn grafsteen staat: "Anno den 11 iulij is inden heere/ Godsalichlijck ontslapen Hoytel Wybes Foeckama in Leuen mede Rechlter dycx­ edeputeerde van Wymlbritseradeel ende Ontfanger dorpsrechlter in den dorpe Folsgara out/int 77iaer en leyt alhier begraven". Uit dit huwelijk: 1. Bauck Hoytedr Foekema, volgt Va. 2. Ulbe Hoytesz, afkomstig uit Folsgara, overl. 19 aug. 1618, begr. Folsgara. Hij is begraven in de kerk van Folsgara. Op zijn grafsteen wordt hij samen met zijn broer Wybe vermeld. 3. Antie Hoytedr, volgt Vb. 4. Eelck Hoytedr Foeckema, volgt Vc. 5. Waarschijnlijk Jetse Hoitesz, geb. circa 1610, overl. na 1639. In 1639 is er een Jetse Hoytesz curator over kinderen van Antie Hoytesdr.126 Patronymicum, woonplaats en curatorschap suggereren een familieverband. 6. Gerrit Hoytes Foeckema, volgt Vd.

41 7. Wybe Hoytesz, afkomstig uit Folsgara, over!. 6 juni 1641 , begr. Folsgara. Hij is begraven in de kerk van Folsgara. Op zijn grafsteen wordt hij samen met zijn broer Ulbe vermeld. 8. Ulbe Hoytes Foeckema, volgt Ve. 9. Jan Hoytes Foeckema, volgt Vf. 10. Waarschijnlijk Foecke Hoytes Foeccema, volgt Vg.

IVc. TYARTKE WYBEDR FOECKEMA (dochter van Illa), geb. Folsgara circa 1590, woonde te Tjalhuizum en Bolsward, overl. voor 1642, trouwt TYETSE WY­ BES JELLEMA, deurwaarder te Leeuwarden en te Bolsward, overl. voor 1632. Tyetse is de boerenstand ontstegen, in 1618 vinden we hem als gerechtsdeurwaar­ der van de Provinciale Staten te Leeuwarden. 127 In J629 is hij als man van Tyartke ook "proviandmeester van de sontcant", een nevenbaan? Hij is dan samen met zwager Taecke Johannes te Tirns partij in verband met de nalatenschap van wijlen schoonvader Wybe Ulbes. 128 In 1634 is Tyetse overleden. Dit weten we uit de sterf­ huisinventaris van broer Uilcke Wybes Jellema, mederechter van Wonseradeel. Hierin wordt Hoyte Wybes curator genoemd over zijn kinderen bij Tyardtke Foeckema. De kinderen worden met name genoemd: Schelte, Atke, Anske en Wybe Tyetses. Zij erven de helft van het bezit van hun oom Uilcke. De andere helft gaat naar tante Bauck Wybedr Jellema, getrouwd met Watte Lolles Hannema. 129 Atke en Anske zijn mede-ondertekenaars van de akte. In 1634 wordt dr. Martinus Gravius, gedeputeerde van de Staten van Friesland, curator over Wybe, dezelfde die in 1637 als zijn advocaat optreedt in het proces tegen het Sint Geertruidsleen. 130 Uit dit huwelijk: 1. Schelte Tyetses Jellema, overl. na 3 mei 1634. 2. Atke Tyetses Jellema, overl. na 3 mei 1634. 3. Anske Tyetses Jellema, overl. na 3 mei. 1634. 4. Wybe Tyetses Jellema, overl. na 1637, in dat jaar wordt hij voorgedragen als beneficiant van het St. Geertruidsleen. 131

IVd. ANSK WYBEDR (dochter van Illa), geb. Folsgara tussen 1590/1600, trouwt voor 1620 EELCKE SINNESZ, kloostermeier te Tirns, overl. voor 10 juli 1623. In 1607 is Eelcke kloostermeier te Tirns, op een halve zathe lands van 50 pm ei­ gendom van het Thabor Clooster. 132 Eelcke overlijdt in of voor 1623, zijn zwagers Taecke Johannes en Hoyte Wybes zijn dan curatoren over zijn kinderen. Ansck is mogelijk al in I6I7 in het kraambed overleden, gezien de naamgeving van het jongste kind. Evenals de inventaris worden sate en landen verkocht, die respectie­ velijk 1I18 goudguldens en 4250 goudguldens opbrengen. 133 In 1629 wordt Eelcke Synes nog wel als naastligger genoemd, wanneer Anne Wybes Gos/inga zijn land in Tjalhuizum als onderpand voor een lening van Sipcke Cornelis moet gebruiken134 (Eelcke 's land in Tirns grensde aan de landen in Tjalhuizum). In 1634 is Schelte Wybes Foeckema de nieuwe curator; Taecke Johannes is overle­ den, de drie kinderen worden met name genoemd: Sinne en lntse Eelckiszn en Ansck Eelkedr. 135 In 1637 neemt Sinne het curatorschap over zijn zuster Ansck over, Intse is net meerderjarig geworden. Bij de inventaris wordt nog vermeld dat de vordering op Hylcke Tiercks (=Heringa, zie aanhangsel) "bescheidt tot enige zwarigheid". 136

42 Fragment van Wymbritseradeel uit de Schotanus-atlas. Ingetekend zijn een paar boerderijen waar in de loop der tijden Foekema's boerden.

Uit dit huwelijk: J. Sinne Eelckes, geb. Tirns. circa 1610, overl. na 27 sept. 1637. 2. Intse Eelckes, geb. Tirns circa 1612, overl. na 27 sept. 1637. 3. Ansck Eelckedr, geb. Tirns circa 1617, overl. na mei 1669, trouwt Schelle Gabes Reinsma, dorprechter te Longerhouw. In 1642 is Hoyte Wybes Fuckema curator over Ansckien Eelckedr. De nu meer­ derjarige Ansckien wordt vermeld met haar man Schelte Gabes Reynsma. 137 Na haar huwelijk komt Ansck regelmatig voor in aktes met de "skaainamme" Clin­ genburg. 138

Vijfde generatie

Va. BAUCK HOYTEDR FOECKEMA (dochter van IVb), geb. Tjalhuizum 1607/ 1608, overl. 25 juni 1662 en begr. Tjalhuizum, trouwt l. ANNE WYBES GOSLIN­ GA, geb. circa 1600, boer en dorprechter te Tjalhuizum, over!. 15 sept. 1640, begr. Tjalhuizum, zoon van Wybe Clases Goslinga en Lolk Annedr. Zij trouwt 2. tussen 164111643 AGE OENES ROUCKEMA, geb. 1614, boer te Tjalhuizum, overl. 16 febr. 1671, begr. Tjalhuizum, zoon van Oene Gerrits en Griet Jetses. 139 Anne Wybes Goslinga was eerder getrouwd met GERBRICH BAUKES, overl. voor 20 dec. 1625, en met JELCKE DOUWEDR ALGERA, overl. 12 aug. 1629, begr. Tjalhuizum. Annes vader is volgens zijn grafsteen in 1627140 "verraderlijk" vermoord. In 1628 wo rdt Anne als allang meerderjarig vermeld, wanneer hij 1000 cg! leent van Fol­ kert Jans Plumioen en Hidtke Ates, echtelieden te Sneek. Hij is dan dorprechter en -ontvanger te Tjalhuizum. 141 Zijn twee eerste vrouwen Gerbrich Bauckedr en Jelck Douwedr sterven jong, bij beiden heeft hij één kind, respectievelijk Wybe en

43 Douwe. Ook zelf wordt hij niet oud. In 1640, het jaar van zijn overlijden, is Anne (mede-)eigenaar van 4 boerderijen. Hij is eigenaar van Tjalhuizum stem 3 (tevens gebruiker), Tjalhuizum stem 2, Ysbrechtum stem 20, en - samen met Andreas Theo­ dori - eigenaar van Folsgara stem 17. Op het eerste gezicht een vermogend man, maar de hypotheekboeken schetsen ook een keerzijde. Tussen 1634 en 1640 verkoopt hij nog verschillende keren land, onder meer te Minnertsga, aan Schelte Wopkes Popta, stiefvader, en Hoyte Wybes Fouckema, schoonvader. 142 Ook leent hij nogal eens geld, in 1629143 van Jelle Riemers, dorp­ rechter in Oosthem, van Suffridus Rispens 1000 cgl, 144 van schoonzus Tyartke Wybedr1 45 en van zwager Sipcke Comelis die zelfs land in onderpand vraagt. 146 Zijn schulden zijn groot, in 1642 moeten alleen aan Dr. Simonides al aan aflossing 2664 caroliguldens 8 stuivers betaald worden. 147 Baucks huwelijk met Anne duurde nog geen elf jaar, de nasleep en afwikkeling twintig jaar. Dit wordt aanvankelijk geweten aan "duistemis in het testament van Anne Wybes". 148 Maar er zijn meer redenen aan te voeren, Bauck bleef achter met de zarg van vijf kinderen. Twee stiefkinderen uit verschillende huwelijken van Anne en zelf had ze ook drie (nog in leven zijnde) kinderen uit twee huwelijken. Daarbij leek de hoeveelheid bezittingen, maar vooral ook de hoeveelheid schulden, een correcte verdeling uiterst complex te maken. Bauck's vader en de oud-bouw­ meester van Sneek, Gysbert Aerts Gorp, zijn hier dan ook twintig jaar druk mee. Na diverse uitspraken is er in 1644 een tussenvonnis. Het compromis bestaat eruit, dat Bauck met haar tweede man Age Oenes zeven en een half jaar blijft boeren op Tjalhuizum stem 2. Ze zullen de kinderen kleden, verzargen en leren schrijven, tot het jongste kind zestien jaar is, waarbij Wybe, het oudste kind, alvast 50 goud­ guldens voor jaarlijks onderhoud krijgt. Deze verzargingskosten worden verrekend met de huur die Bauck aan schoonmoeder moet betalen. Behalve de huur moet Bauck ook alle belastingen op de "plaats hoeden". Plus de rente van de 1300 ggl waarmee de kinderen bezwaard zijn. Lolck Annes, weduwe van Wybe Clasens, nu getrouwd met Schelte Wopckes Popta, 149 krijgt de huur, is dus eigenaresse en ook Schelte is bij de afhandeling annex en krijgt 63 goudguldens eeuwige rente. Voor ieders overlijden is er een variant uitgewerkt. Kortom, in 1652 zau de definitieve regeling kunnen plaatsvinden. Maar pas in 1660150 is de slotafrekening en er blijkt al veel van het bezit van Anne Wybes te gelde te zijn gemaakt: Hessel Epes koopt Ysbrechtum stem 20 in termijnen. En de post verkochte landen voor de somma van 6705.10.8 cgl slaat waarschijnlijk op Tjalhuizum stem 2. (Deze is in 1658 door Lolk Annedr aan Ulbe Nannes verkocht.) De verdeling wordt dat Wybe, uit Annes eerste huwelijk, een kwart krijgt en de drie kinderen, Douwe, Claes en Jeltie uit het tweede en derde huwelijk samen drie­ vierde part. Wybe, uit het tweede huwelijk, is dan al overleden. In deze slotafwik­ keling, compromis genoemd, staat "dat men de ontstane questie wilde effenen, ac­ corderen ende sa herhaaldelijk afspieren wilde voorcomen ". Hieraan verlenen ook Taeckele Thomas Ferx, burgemeester van Sneek, en Haentie Tiepkes Buma hun medewerking. 151

44 Handtekeningen van Hoyte Wybes en Bauck Hoytedr Foeckema, Age Oenes Rouckema onder de ontscheidingsakte na overlijden Anne Wybes Goslinga.

Bauck overleeft al deze perikelen maar kort, twee jaar na de eindbeschikking over­ lijdt ze. Op haar grafsteen op het kerkhof van Tjalhuizum staat "Anno] 662 den 25 luny is in den Heere gerust de Eerbare Bauck Hoytes Foccama out 54 laer ende feit hier begraven ". 152 Het is een familiegraf; naast haar twee echtgenoten, Anne Wybes Goslinga en Age Oenes Rouckema, ligt ook Jelcke Douwes Algera, onder dezelfde zerk begraven. Kinderen uit het huwelijk Bauck met Anne Wybes Goslinga: l. Claes Annes Goslinga, geb. Tjalhuizum circa 1630, boer aldaar, overl. 6 okt. 1685, begr. Tjalhuizum, trouwt voor 1 febr. 1660 Naanck Bauckes Teppema van Goinga, overl. 2 jan. 1707, begr. Tjalhuizum. 153 Zij was weduwe van Corne­ lis Pytters en dochter van Baucke Wybes Teppema en Sjouk Dooitzens. 2. Jeltie Annes Goslinga, geb. Tjalhuizum juli 1632, overl. 11 okt. 1632, begr. Tjalhuizum. Op de bekende zerk op het kerkhof van Tjalhuizum staat "Anno 1632 den 11 October sterft Ieltie Annes out 14 weken en feit hier begraven". 3. Jeltie Annes Goslinga, geb. Tjalhuizum circa 1635, berbergierske te Bols­ ward, 154 trouwt Bolsward (gereformeerd) 20 okt. 1656 Romcke Rommerts Rom­ merda, zoon van Rommert Reyns en Tuentie (Thoentie) Romckes van Bols­ ward. Rommert was eerder gehuwd met Taetke Haeringsdr. 155 Uit het huwelijk van Bauck met Age Oenes Rouckema: 4. Anne Ages Rouckema, geb. Tjalhuizum circa 1645, vroedsman te Sneek, overl. 11 maart 1677, begr. Sneek, trouwt Sneek 1 juni 1674 Wypckien Baukes Wiersma, eerder weduwe van Zacheus Abbema. Uit het huwelijk van Anne Douwes Goslinga met Gerbrich Baukes: 1. Wybe Annes Goslinga, geb. Tjalhuizum voor 20 dec. 1625, woont in Tjalhui­ zum, overl. voor 1 febr. 1660, trouwt Sneek (gereformeerd) 27 jan. 1648 Sybbel Dircks,. In 1648 is Gysbert Aemts Gorp zijn curator, in 1660 voor de definitieve boe­ delscheiding van zijn vader is hij al overleden. 156

45 Uit zijn tweede huwelijk met Jelcke Douwes Algera: 2. Douwe Annes Goslinga, geb. Tjalhuizum 1625/1629, over!. voor 12 juni 1674, trouwt 1. Bolsward (gereformeerd) 8 maart 1657 Anüe Hansen, afkomstig uit Jelsum, over!. voor 1669, mogelijk dochter van Hans Claesen en Aetie Edes uit Jelsum; 157 trouwt 2. voor 22 febr. 1669 Hiltie UI bes, woont te Tjalhuizum en Y s­ brechrum. In 1652 worden Romcke Oenes en Pyter Clasen voogden genoemd over de 18- jarige Antie Hanses. 158 Bij haar huwelijk is Antie afkomstig van Jelsum. In de inventarisatie van wijlen Antie Hansen op 22 febr. 1669 worden de kinderen uit het eerste huwelijk, benevens Douwes tweede vrouw, Hiltie genoemd. Romcke Oenes, oudoom, en Eede Hanses, oom, zijn de curatoren over de twee kin­ deren. 159

Vb. ANTIE HOYTEDR (dochter van IVb), geb. Folsgara circa 1610, woont te Folsgara en Oosthem, over!. voor 1639, trouwt Rauwerderhem (gerecht) 10 nov. 1628 FEYTE BOCKES, afkomstig van Irnsum, meier te Oosthem, overl. voor of in 1642, zoon van Bocke Feytes en Aelcke Piers. Feyte trouwt 2. JOUCK SY­ BRENSDR, overl. na 1642. in 1628, bij hun huwelijk, wordt Antie vermeld als afkomstig van Folsgara en Feyte van Irnsum. In 1639 is Antie al overleden; Jetse Hoitesz, waarschijnlijk haar broer, is curator over de kinderen. 16° Feyte is in 1640 meier van Oosthem stem 12. In 1642 overlijdt ook Feyte. Curatoren over de nagelaten wezen zijn: Eelck Hoytedr, Jelle Hommes, Pier Clases en Otte Jelles. Eelck is Anties zuster, Jelle Hommes is de zwager van Eelck, Pier Clases is de (eerste) man van Jouck Bockedr, waarschijnlij Anties schoonzuster. In zijn sterfhuisakte worden zijn tweede vrouw Jouck Sybrensdr, zijn kinderen Hoyte, Pieter en Nanne (later ook Namme en Anne) en zijn broer Pier genoemd. Pier in verband met het verzetten van een graf 161 Kinderen uit dit huwelijk: 1. Hoyte Feytes, trouwt mogelijk Sneek (gereformeerd) 20 jan 1682 Maycke Cornelis, afkomstig van Sneek. 2. Pieter Feytes, mennist, trouwt mogelijk Rauwerderbem (gerecht) 27 febr. 1663 Tryntje Ages, van Poppingawier, dochter van Age Mirck en Antie Sytses te Poppingawier. In 1680 is een Pyter Feytes te Goyinga curator over Siuke Ages dochter van Age Mircx; Pyter neemt hierbij God tot getuige. 162 3. Nanne Feytes, geb. 1634/1635, overl. na 10 aug. 1659. In 1659 wordt hij bijna meerderjarig en is Otte Jelles zijn curator. Zijn broers Hoite en Pytter staan hem dan bij. 163

Vc. EELCK HOYTEDR FOECKEMA (dochter van IVb), geb. Folsgara circa 1610, woont te Irnsum en Tirns, overl. tussen 1654/1674; trouwt 1. Rauwerderbem (ge­ recht) 8 juni 1629 RIURDT HOMMES, van Irnsum, over!. voor 1652, zoon van Homme Jelles en Syds Riurdtsdr; trouwt 2. JOHANNES JANS, huisman te Tirns, over!. Tirns voor 20 maart 1674. In 1628 wordt Riurd met zijn zus Diuw en hun curator Bocke Peytes (= Feytes zie 1-Vb) genoemd in verband met de nalatenschap van hun ouders. 164 In 1631 wordt

46 Jelle Hommes te Irn sum bij de finale afrekening vermeld als gewezen curator van jjn broer Riurdt Hommes in Wirdum.165 In 1642 is Riurdt al overleden; Eelck als wedu we wordt gesterkt door Jelle Hommes, zijn broer. 166 Eelck is in 1652 hertrouwd met Johannes Jans, ze wonen in Tims als ze een zathe aan Jacob Jacobs, oud-deurwaarder te Leeuwarden, verkopen. 167 In 1674 zijn bei­ den overleden, Sybren Freerx en Hans Sipkes, beiden te Sneek, doen dan aangifte bij het gerecht dat "hun naaste bloedverwant '', Joannes Jans te Tims, is over­ leden. In de in ventaris is sprake van een safe te Tirns van 51 pm, en er wordt één zaan genoemd, Jan Johannes oud 18 jaar, over wie Hans Sipkes curator wordt.168 Uit het tweede huwelijk I. Jan Johannes, geb. 1655/1656, overl. na 1674.

Vd. GERRIT HOYTES FOECKEMA (zoon van IVb), geb. Tjalhuizum circa 1612, boer in Sandfirden en Nijland, dorprechter en dijksgedeputeerde aldaar, overl. na 29 aug. 1671 , trouwt 1. GEERTJE TJEPCKES STAPERT, dochter van Tjepck Saeckes Stapert en Maycke Abbedr, overl. voor 1656; trouwt 2. Nijland 27 mei J 656 TIETS BOTES, bij huwelijk van Nijland, dochter van Bote Doytses en Buw Simckes. Tiets was eerder getrouwd met JAN TIALCKES, van Nijland, zoon van Ti alcke Dircx en Aecht Pytters. Gerrit boert niet in de traditionele Foeckema-omgeving van Folsgara of Tjal­ huizum, maar in Sandfirden. In 1640 is hij hier gebruiker van stem 8/69 eigendom van de schoonfamilie, de Staperts. De Staperts waren een oud en invloedrijk katholiek geslacht. Geertjes grootvader wordt in 1580 genoemd in de Conscriptio Exulum170 bij de inwoners van Sneek: "Mr. Saecke Stapert, consul Snaecanus obiit Emricae cum uxore Abada anno 1580 ". Hij was via huwelijken gelieerd aan de Hoppers en de Albada's. Haar oudoom Sybren/Sipcke - of deftiger Cyprianus Vomelius - was raadsheer en schatbewaarder voor de bisschop van Mainz. 171 In 1640 steunt Gerrit zijn schoonmoeder, Maycke Abbedr, in een proces contra Aete Alles, dorprechter in Gaastmeer. Bij deze gelegenheid wordt Maycke "wedu­ we van Tiepke Stapert van Nijland" en Gerrit "haer swaeger" genoemd. 172 Dit proces sleept zich voort tot in 1641, Gerryt Hoytes Fueckema wordt nu "haer swa­ ger ende landsate " genoemd. 173 Swager moet hier begrepen worden als schoonzaon en landsate als huurder. In I653174 gaat Gerrit naar het Bolswarder Nieuwlant, mogelijk na het overlijden van Geertje, mogelijk door financiële nood gedwongen. Hij huurt hier voor zeven jaar 52 'l1 pm land, gezien de afmeting moet het hier om Nijland stem 6 gaan. Dit was klooster/and en in 1640 nog eigendom van het Landschap, en het Gasthuis in Bolsward bezat hierin 11 pm. In 1653 is het eigendom van de erven Jencke Taec­ kes. In 1656 vertoeft Gerrit even in adellijke sferen: in zijn professie als rechter en ontvanger te Nijland is hij lasthebber van Joannes Demetrius Goraysky baron de Goray en Everdina van Albarda. Het betreft hier de afhandeling van de erfenis van Elisabeth van Alberda en Jonker Guilhelmus Mackdowel uit Nijland. 175 Gerrit hertrouwt hier met Tiets Botes. In 1661 is hij nog dorprechter, als hij cura­ tor is over de kinderen van wijlen Tialcke Dircks; Gerrit wordt dan neef vaderszij­ de genoemd. Tialcke Dircx is de vader van Tiets' eerste man, Jan Tialckes.176 In 1642 werd Tiets met Jan Tialckes genoemd, in een "questie" contra Bate Doytses, haar vader. 177

47 In 1663 is Gerrit dijksgedeputeerde; 17 hij wordt met zijn (overleden) vrouw, Geer­ tje, genoemd bij een decretale verkoop van 4 pm Land in Sandfirden, dat haar kinderen geëtfd hebben. In 1664 verkopen de etfgenamen van Maycke Abbes 14 pm land in Idzega. Naast Saecke Stapert en Gerrit Hoytes, namens zijn eerste vrouw, worden Tjepcke, Pieter en Jeltje Jelles als "beppesizzers " van Maycke ver­ meld. 179/n hetzelfde jaar verkoopt Gerrit Hoytes Foeckema te Nijland 13 pm land aan Ulbe Nannes Foeckema en Geertie Jans te Tjalhuizum; de verkoop betreft een gedeelte in de 85 pm grote Stapertsate. Deze sate wordt "de moederlijke goede­ ren " genoemd, ze zijn via Gerrits eerste vrou w, Geertje Tjepckes Stapert, aan zijn kinderen vererfd. Bij deze verkoop worden ook zijn drie kinderen Aedtie, Wybe en Ybel genoemd. 180

Taede Taedes Tyminga die de akte mee ondertekent, worden later ook verwant. Het gaat hier om Teede Teedes, gehuwd met Yfke Jans Wigmana, een telg uit het Tee­ des-geslacht van Longerhouw. Later zal Gerrits zoon Wybe (Vla) met Teede's dochter Trijntje trouwen. In 1668 is Gerrit Hoytes Foeckema als "dorprechter in Nieuwlant, olt 56 jaars" getuige in een proces van Watse Riencks Bonnema contra Antje Folckerts, in verband met afkoop sekere sate en landen. 181 Gerrit verkoopt steeds meer land, maar zijn maatschappelijke carrière lijdt hier niet onder. In 1671 wordt hij vermeld als medegedeputeerde van Wymbritseradeel en dijksgedeputeerde; hij is dan borg voor zijn minderjarige dochter Aetty Gerrits Foeckema, getrouwd met Hille Jouckes Osma. Onderpand zijn de landen in Sta­ pertsate. Het voorschot moet uit de koopsom betaald worden ten laste van Vlbe Nannes. 182 Opvallend zijn zijn talloze verkopingen, praktisch het gehele onroerend-goedbezit van zowel de Staperts, zijn schoonfamilie, als van de Foekema's verkoopt hij. De waarschijnlijke oorzaak is de algehele economische teruggang, die agrarisch Fries­ land trof in de vorm van lagere opbrengsten uit pacht, grond- en productieprijzen. Hij laat zijn kinderen dan ook vrijwel geen land na. Zijn enige zoon, Wybe, heeft nog 7 pm uit Stapertsate en wat land, geërfd via zijn vrouw vanuit de familie Wig-

48 mana. Hij blijft dan ook geen boer, maar wordt timmerman in Tirns. Zijn dochter Ibel trouwt met een kuiper en sterft arm. Aetty, de andere dochter, huwt nog wel in het boeren"laag", maar moet het ook doen met alleen een borgstelli ng van vader, als ze met Hille land aankoopt. 183 Bij het overlijden van Gerrits schoonmoeder, Maycke Abbedr, wordt onder meer vermeld dat zij "veel om de religiën hare familie uitgestaen hebbende". 184 Zijn eerste vrouw was katholiek, zijn tweede vrouw gereformeerd, gezien zijn functie kan het niet anders dan dat ook hij lid was van de staatskerk. Ook in zijn gezin zet deze tweespalt zich voort. Zijn dochter Aetty is gereformeerd, de twee anderen zijn of trouwen katholiek. En de lijn in deze familie wordt: de gereformeerden blijven boeren met landbezit, de katholieken worden handwerkslieden zonder land. Uit dit huwelijk: 1. Wybe Gerrits, volgt Vla. 2. TIEPCKE GERRYTS FOECKAMA, overl. 1661 , begraven Nijland.185 3. AETTY GERRYTS FOECKEMA, geb. circa 1650, ondertrouwt Nijland 2 febr. 1668 en trouwt Workum (gereformeerd) 29 maart 1668 HILLE JOUCKES OSMA, van Workum, overl. na 29 aug. 1671. Hille was eerder getrouwd Wor­ kum 10 juli 1664 (gerecht) His Tiebbedr, afkomstig van Workum In 1927 wordt op een zilvertentoonstelling te Leeuwarden een brandewijnskom, gemaakt door Elias Voet, geëxposeerd. Deze kom, gedateerd 1668, heeft als inscriptie "Adttie Gerridts Fockama en Helle Joucke Oetsma ", met twee wapens onder een helm. De wapens worden omschreven als: een pegasus en 3 klaverbladen met een huismerk. 186 De pegasus, een gevleugeld paard, lijkt op het Stapertwapen waar een steigerend paard in voorkomt. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen bekend, Hille had uit het eerste huwelijk een dochter Jet. 4. lbel Gerrits, volgt Vlb.

Ve. ULBE HOYTES FOECKEMA (zoon van IVb), geb. rond 1620, boer te Tirns, overl. na 1670, trouwt N.N. 187 In 1651 is Vlbe Hoytes Foeckama - samen met Jan Ipes - curator over Hessel Ipes, zaon van Ipe Taeckles. 188 In 1666 wordt hij genoemd als adviseur van Jouck Emedr, weduwe van zijn broer, te Folsgara. 189 In 1670 is hij medecurator met Petrus Rollema over de kinderen van Aleph Tysen en Tryntje Sipkes te Tirns. 190 Zijn vier kinderen erven na I698 Tirns stem 5 die tot 1738 in de (schoon)familie blijft. 191 Uit dit huwelijk: 1. Eelck Ulbes Foekema, volgt Vlc. 2. BAUCK ULBES FOEKEMA, overl. voor 1698, trouwt HILLE TACONIDES, huisman te Tirns. In 1698 is Hille mede-eigenaar van Tirns stem 5. 3. N. ULBEDR, woont te Tirns, overl. voor 1698, trouwt RUURD SYBRENS, van Tirns. Haar voornaam is niet bekend, maar in 1698 wordt Ruurdt Sybrens als eifge­ naam nomine uxoris van Tirns stem 5 vermeld. 4. Wybe Ulbes Foekema, volgt Vid.

49 Vf. JA HOYTES FOECKEMA (zoon van IVb), geb. circa 1620, huisman te Fols­ gara, over!. voor 12 juni 1666, trouwt JOUCK EMESDR, woont te Folsgara, over!. na 1666, waarschijnlijk dochter van Eme Sybolts. In 1666 is Jan Hoytes Foekama al overleden. In een proces van zijn vrouw met haar broer Anne Emes wordt hij wijlen genoemd. Jouck is dan eigenares van een vierde gedeelte van sate en land te Folsgara, die ze van haar ouders geëifd heeft. 192 Waarschijnlijk Folsgara stem 3, waar Eme Sybolts, haar vader(?), in 1640 eigenaar en gebruiker is. Jouck laat zich in dit proces adviseren door haar zwager Ulbe Hoytes Foekama.193 Uit dit huwelijk: 1. Waarschijnlijk IEME FOEKEMA, overl. 7 mei 1707, begr. Folsgara. Een in februari 2002 gevonden hoofdsteen vermeldt "1707 den 7 May den Eer­ same ieme {. .. }eckema in den Heere gerust oud int {. . .}te laer ende leit alhier begraven". 194 Het wapen op de grafsteen vertoont grote gelijkenis met de andere Foekema­ wapens; gecombineerd met de nog leesbare uitgang " .. . eckema" wordt het aannemelijk dat we hier met een Foekema te maken hebben. De naam Ieme en de tijd zouden hem in dit gezin doen passen.

Vg. FOECKE HOYTES FOECCEMA? (waarschijnlijk zoon van IVb), geb. circa 1633, over!. 13 okt. 1692, begr. Ysbrechtum, schoolmeester, dorprechter en dorp­ ontvanger te Ysbrechtum, trouwt FETTIE MICHIELS STAAK, geb. circa 1639, overl. 18 sept. 1702, begr. Ysbrechtum, dochter van Michiel Jurjens Staak en Tytje Franscisci Wieringa. Fettie trouwt 2. Sneek (gereformeerd) 31 okt. 1697 SIMON GORP, vroedman, te Sneek. In 1671 zijn Foeke Hoytes en Frans Michiels, beiden als ooms, curator over Michel Jouckesz, oud 4 jaar, zoon van wijlen Antje Michiels en Joucke Scheltis. 195 In 1678 ondertekende hij met 32 andere "edellieden, eygeneifden ende andere gequalificeerde ingesetenen" een stuk tegen het misbruik van het grietmanschap. Als gevolg van de economische omstandigheden liepen de inkomsten uit grondbezit terug. Openbare functies werden daardoor steeds lucratiever en gewilder, het grietmansambt werd een van de meest begeerlijke ambten. Met name de Friese adel ging gretig op banenjacht, in Wymbritseradeel poogden de Burmania's zelfs dit ambt aan de familie te binden. Foecke Hoytes toonde zich een tegenstander van deze vorm van nepotisme. De brief werd door de Van Aylva 's gretig gebruikt om de machtswellust van de Burmania 's te kijk te zetten, in te perken en daarmee hun eigen invloed te vergroten. Foeke Hoytes (Foeccema) was toen dorprechter te Ys­ brechtum. 196 In 1693 leent Schelte Scheltes 150 cgl van Fettie Michiels, weduwe van Folcke Hoytes. 197 Schelte is een zoon van Schelte Wybes en Ansk Sipkedr ( l-IVa-3 ). In de grafschriften van Ysbrechtum wordt hij vermeld onder steen 14 als "Foeke Hoytes, school Meester en Ontfanger te Ysbrechtum, 59 jaar". Hij is evenals zijn vrouw begraven in de kerk van Ysbrechtum. 198

50 Zesde generatie

Vla. WYBE GERRITS (zoon van IVd), geb. in 1644, afkomstig van ijland, tim­ merman in Tirns en meier in Tirns en Tjalhuizum, over!. Bolsward voor 19 febr. J717, trouwt circa 1670 TRYNTJE TEEDES, over!. na 1694, dochter van Teede Teedes en Yfke Jans Wigmana. 199 Wybe en Tryntje Teetes, zoals het in het R.K. doopboek Roodhuis staat, laten hier in J6 72 een zoon "Harre " dopen. Ze wonen in 1694 in Tims in huizinge nr. 5, waar ze 8 pm land in Tjalhuizum huren. Zowel huizinge als land is pastoriebezit. 200 Behalve meier is Wybe ook timmerman en als zodanig wordt hij in 1696 in de inventaris van Sioerdtie Sioerds genoemd. 201 Saillant is dat de beide families Foekema van 1698 tot na 1708 samen mede-eigenaar zijn van Stapertsate, Nijland stem 19. Naast Wybe Gerrits: Nanne Ulbes Foekema, Otte Clasen Jellema, Dirk Jacobs en Jan Ulbes. Wybe is eigenaar via zijn moeder, de anderen zijn erfge­ namen van Ulbe Nannes Foeckema (zie 11-IVa). Wybe bezit in 1700 ook nog 5 pm binnendijks land in Nijland. 202 In 1699 is Wybe Gerrits curator over de kinderen van zijn schoonzuster Hiltie Tea­ des en wijlen Meinert Ates, samen met zijn zwager Jan Teades uit Oudega. 203 In een proces tussen Radbodus Dircx, zwager van Wybe's vader, en Sybrens Annes over de plaats van een schuur bij een zathe moet Wybe getuigen. Het proces van J 706204 vermeldt hem als mr. timmerman in Tims, 62 jaar oud. In 1708 en 1711 is hij meier van 25 pm pastorie land, Tirns floreennr. 23. In 1711 woont Wybe in Tirns, bewoner van een "camer cum annexis" met een huur van 23 cgl. 205 De kamer maakt deel uit van het latere perceel Tims 37-39 waar zijn nakome­ lingen tot 1877 blijven wonen. Dit perceel ligt in de kerkeburen bij de brug aan de Franekervaart en is nog redelijk authentiek. Vroeger woonden hier drie families en werden er twee bedrijven uitgeoefend, een timmerzaak en een schoenmakerij. Nu woont er één gezin. In of voor 1716 is Wybe van Tirns naar Bolsward verhuisd, ik leid dat af uit de kerkcontributie van Roodhuis, waar zijn naam ontbreekt. Uit de sterfhuisinventaris van dochter Geertje weten we dat Wybe ná Geertje, maar vóór de definitieve scheiding overleed. Bij de verdeling wordt Geertjes elfdeel van 270 cgl heel prak­ tisch al meegenomen. Yfke Jans wordt hierin Geertjes bestemoeder genoemd. Wybes eifenis bedraagt 1080 cgl. 206 Het parochiearchief van Bolsward vermeldt dat er 6 october 1719 een Wibe Gerrits is overleden, als bezitter van obligaties. 207 Mogelijk is dit een andere Wibe Gerrits (die ik niet vond in Bolsward) of een fout van de pastoor. Uit dit huwelijk: 1. Hoyte Wybes, volgt Vila. 2. Gerrit Wybes, volgt Vllb. 3. Geertie Wybes volgt Vllc. 4. Acke Wybes, volgt Vlld.

Vlb. IBEL GERRITS (dochter van IV d), geb. circa 1650, over!. voor 1681, trouwt BOTE DIRCX, kuiper te Bolsward, over!. voor 11 mei 1692. Bote trouwt opnieuw Bolsward (gerecht) 11 april 1681 YPK SYBRENS, afkomstig van Bolsward.

51 Bate vinden we in 1672 al als burger binnen Bolsward, waar hij in of voor 1692 overlijdt. Zijn zwager W:ybe Gerrits te Tims, volle oom moederszijde, is curator over hun twintigjarige dochter Geertje uit zijn eerste huwelijk. Uit deze akte blijkt dat Bate mr. kuiper was te Bolsward. Geertje laat de eifenis, die uit schulden be­ staat, aan haar stiefmoeder Ypk Sybrens. 208 Uit het eerste huwelijk: 1. Theodorus, geel. R.K. Roodhuis 9 okt. 1671 , jong overleden. 2. Geertje Botes, geb. circa 1672, over!. na 1751 , trouwt Bolsward (gerecht) 4 mei 1701 Jan Jansen Ketelaar, afkomstig van Luik, lakenkoper en winkelier te Bols­ ward. In 1704 wordt Jan Jansen "uit 't land van Luick" burger van Bolsward. In 1710 wil Jan Jansen, winkelier, getrouwd met Geertje Botes, een huis op het Grootzand kopen. Er wo rdt een niaar opgelegd en toegekend. 209 Ze krijgen vier kinderen, tussen 1734 en 1751 is Geertje herhaaldelijk meter (doopgetuige) voor haar kleinkinderen. 210 Nakomelingen zijn de katholieke familie KETE­ LAAR.

Vlc. EELCK ULBES FOEKEMA (dochter van Ve), geb. circa 1650, woont te Tirns en Sneek, over!. na 1694, trouwt JURRJEN MICHELS STAAK, geb. rond 1645, schoenmaker te Sneek, over!. circa 1694, zoon van Michiel Jurjens Staak, predikant, en Tytje Franscisci Wieringa. In 1669 is hij burger van Sneek en mr. schoenmaker. 211 In 1698 is Michiel Staak nomine liberorum voor 113 part eigenaar van Tims stem 5. De erven Jurrien Staak blijven tot 1738 mede-eigenaar van deze boerderij. Uit dit huwelijk: 1. Tytje Jurjens Staak, ged. Sneek (gereformeerd) 15 mei 1672, daar over!. juli 1742. 2. Grietje Jurjens Staak, ged. Sneek (gereformeerd) 24 febr. 1675, daar over!. juni 1747. In 1743 zijn Banle Jans en Beitske Andles (l-Vllg), echtelieden te Ysbrechtum, 500 cg/ schuldig aan Grietie Staak, weduwe van wijlen Jan Jansen Posthumus, vroedman te Sneek. 212 3. Ulbe Jurjens Staak, geel. Sneek (gereformeerd) 1 jan. 1678, daar over!. voor 1690. 4. Michiel Jurjens Staak, ged. Sneek (gereformeerd) 25 juli 1686, schoenmaker te Sneek, daar over!. juli 1748. 5. Antje Jurjens Staak, geel. Sneek (gereformeerd) 2 maart 1688, daar over!. okt. 1718. 6. Ulbe Jurjens Staak, ged. Sneek 3 jan. 1690 (gereformeerd), wolkammer te Sneek, daar over!. aug. 1720. 7. Frans Jurjens Staak, geb. en ged. Sneek (gereformeerd) 24 juni 1691. 8. Dieuwke Jurjens Staak, geb. en geel. Sneek (gereformeerd) 12 jan. 1694.

Vld. WYBE ULBES FOEKEMA (zoon van Ve), geb. circa 1655, boer te Ysbrech­ tum, over!. voor 1698, trouwt voor 1685 HANCKE LIEUWES, geb. circa 1659, woont te Ysbrechtum en over!. na 1728, waarschijnlijk dochter van Lieuwe Pieters en Antie Taeckes.

52 fn 1694 is Wybe gebruiker van Ysbrechtum stem nr. 10, dit is pastorieland. 21 3 In 1698 is hij al overleden. Zijn vrouw, nu eens Auck, dan weer Hanck genoemd, is als Hancke Wybes gebruiker van Ysbrechtum stem 10 en van de prebendelanden daar, tevens is ze mede-eigenaar van Tirns stemnr. 5. Jn 1722 is Auck, 63 jaar en weduwe, samen met Ulbe en Lieuwe Wybes, Murck Cfases en Tryntje Martens (allenfamilieleden), getuige in een Breugeliaans pro­ ces. Het is een zaak van Martinus Schuurmans versus Acke Alles. Martinus is een welgestelde boerenzaon uit Sneek, Acke een dienstmeid bij de Gosliga's. Het gaat over een kermisbezaek van Martinus met Laas en Sybe Gosliga op 12juni 1720 in Oostenvierum. Het bezaek loopt wat uit de hand, met gevolgen voor Acke in de vo rm van een zwangerschap. Acke eist onderhoudskosten voor haar en haar kind en zegt dat Martinus trouwbeloften gedaan heeft. De zanen van dominee Gosliga uit Oosthem nemen het op voor Acke, zij is dienstmeid bij Laas Gosliga. Zij vinden dat Martinus zijn verantwoordelijkheid moet nemen en onderstrepen hun argumen­ ten door Martinus danig te mishandelen. Na het kemiisbezaek in Oosterwierum komen zij op hun weg terug bij de boerderij van Murck Clases in Ysbrechtum. Murck is niet thuis, hij is een koe aan het kopen. Zijn dienstmeid, Trijntje Sipckes, wel. Ze bezweren Trijntje, dat ze Martinus nog wel eens zullen krijgen. Hier nemen allen de nodige glaasjes op. Waarna het uitdraait op een nieuwe vrijpartij in het hooi in de stal. Lieuwe Wybes Foekema, zwager van Murck, had bij de vrijpartij een minder actieve rol gespeeld. De drank had hem al in een eerder stadium ge­ veld. 's Nachts vond de dienstmeid hem slapend in haar bed. De volgende dag, bij zijn terugkomst, had Murck hen samen in haar bed aangetroffen. Maar volgens iedereen waren ze za dronken geweest, dat ze dit niet van elkaar hadden gemerkt. Het geheel wordt in het proces, door middel van tientallen getuigen, tot in de details gereconstrueerd. "Zoals gebruikelijk krijgt de vrouw de schuld vanwege aanstootgevend gedrag en gaan de boerenzanen vrijuit. 214 Lieuwe speelt een pos­ tume rol in dit proces, hij is tussen 1720 en 1722 overleden. In 1728 leeft Hanck nog en is als weduwe meier van Ysbrechtum stem 10. 215 Uit dit huwelijk: 1. Ulbe Wybes Foekema, volgt Vlle. 2. ANTJE WYBES FOEKEMA, over!. voor 1721, trouwt te Ysbrechtum 5 april 1711 SCHELTE EDGERS, afkomstig uit Nijland, boer, timmerman, diaken en ouderling te Nijland en Tjalhuizum. Schelte trouwt 2. Ysbrechtum 30 maart 1721 Jiskje Jans, afkomstig uit Lutkewierum. Uit het eerste huwelijk geen en uit het tweede huwelijk vier kinderen. In 1711 doen Schelte en Antje belijdenis in Ysbrechtum. 216 Bij zijn tweede hu­ welijk is hij timmerman van Ysbrechtum en in 1728 meier van Ysbrechtum stem 11. 217 In 1736 wordt hij de jongste diaken genoemd en in 1743 is hij ouderling te Ysbrechtum. 218 ln 1749 is Schelte Edgers timmerman te Tjalhuizum. 3. PYTIE WYBES FOEKEMA, trouwt Wommels 5 okt. 1710 ALBERT WYBES, van Wommels. Mogelijk trouwt Albert Wybes opnieuw te Kubaard 2 dec. 1725 met Tryntje Cornelis. 4. Dieuwke Wybes Foekema, volgt onder Vllf.

53 5. LIEUWE WYBES FOEKEMA, geb. Ysbrechtum voor 1698, ongehuwd over!. 1720/1722. 6. Wybe Wybes Foekema, volgt Vllg.

Zevende generatie

Vila. HOYTE WYBES (zoon van Vla), geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 18 juli 1672, timmerman en kerkeman te Tirns, over!. Tirns 3 sept. 1743, trouwt circa 1710 REYNSK PIETERS, over!. 2 febr. 1753 te Tirns. In 1672 wordt hij als Horre219 gedoopt. In de katholieke kerk bestond in die tijd het gebruik om eigennamen, die kinderen bij de geboorte van de ouders krijgen, te ver­ vangen door de naam van een heilige die er althans in klank nog enigszins op lijkt. Eelkje bijvoorbeeld werd Emerantia, Sjoerd Swigbertus en Sinne werd Zenobius. In zuidelijker streken is het vieren van de naamdag, het feest van de heilige dus, nog belangrijker dan de eigenlijke verjaardag. Hoytes naamdag, feest van de heilige Horres, valt op 13 maart. Een mogelijke theorie hierachter is, dat in de geschiede­ nis van de kerk voornoemd gebruik een probaat middel tot christianisering is ge­ bleken. De Friezen wilden hier echter niet zo aan en vonden de volgende uitweg. Het vierde gebod zegt "Eert uw vader en uw moeder", dan moet het toch ook mo­ gelijk zijn om je vader en moeder te vernoemen? Achteraf bezien wordt deze posi­ tiebepaling als cruciaal gezien voor het voortbestaan van patroniemen in deze streken. 220 In 1714 en 1715 is Hoyte, namens zijn dorp Tirns, kerkeman van de statie Rood­ huis. Zes afgevaardigden uit verschillende dorpen bestuurden samen met de pas­ toor de statie. Jaarlijks vinden we zijn handtekening onder de jaarstukken van de statie. 22 1 Van 1716 tot 1718 is Hoyte Wybes gebruiker van huis Tirns 37, met als buren Gerrit Wybes, zijn broer, en zwager Dirk Dirks (1-Vlld). 222 In 1727 wordt duidelijk dat Hoyte Wiebes net als zijn vader timmerman is. Hij heeft "een houten staende knaap om 't kazuifel op te hangen" voor de kerk te Roodhuis gemaakt voor 14 stui­ vers. 223

Fragment uit het R.K. Parochiearchief Roodhuis.

In 1743 overlijdt hij te Tirns. 224 Reynsk is in 1735 meter voor Geertje Cornelis, dochter van Cornelis Pieters en Tryntje Douwes Bootsma (1-V/lc). Mogelijk is

54 Reynsk een zuster van Comelis en als zadanig meter. Maar er lopen meerdere fa­ milielijnen tussen haar en genoemd echtpaa r. Ui t dit huwelijk: 1. Pi eter Hoytes, volgt VIiia. 2. Wybe, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 27 okt. 1719, waarschijnlijk jong over­ leden.

Vllb. GERRIT WYBES (zoon van Vla), geb. Tirns circa 1694, boer en R.K. kerke­ rna n te Tirns en te Oosterend, over!. Oosterend 13 jan. 1780, trouwt R.K. Roodhuis 25 aug. 1716 TRYNTJE GOSSES SIPPENS, geb. 1685, over!. Oosterend 3 dec. 1762, dochter van Gosse Ulbes Sippens en Ytje Douwes. Trijntjes grootmoeder, Goyck Annes Rispens, wordt vermeld als groot weldoenster van de kerk. 225 Ook haar vader, boer te Hidaard, speelde een belangrijke rol in de statie Roodhuis; grietman Oene van Grovestins dwong hem regelmatig grote som­ men geld af in ruil voor een gedoogbeleid ten opzichte van de statie. Later kreeg Cosse bittere ruzie met pastoor Tiara, die hem hierin te toegeeflijk vond. 226 In 1698 is Trijntje met broers en zusters mede-eigenares van Hidaard stem 5 Sippenssate, dat al sinds generaties familiebezit is. Na hun huwelijk wonen Gerrit en Trijntje op Tims nr. 39. Gerrit is dan meier van 4 pm vrijland te Tirns 34, samen met Ulbe Wybes (familie 1- Vlld) en Obbe Jacobs (gehuwd met een Wigmana) en gebruiker van de pastorielanden te Tims 39. 227 In 1718 wordt in het parochiearchief van Roodhuis vermeld dat Gerrit Wybes uit Tirns de nieuw te bouwen kerk in Roodhuis heeft aangenomen. Hij ontvangt hier­ voor 709 cg !. 14 stuivers. 228Van huis uit is hij dus timmerman. Misschien is het de boerenafkomst van Tryntje die Wybe doet terugkeren naar het oude Foekema.­ metier. Voor of in 1720 verhuist hij naar Oosterend, waar hij in 1728 op Jellema­ state, stem 51 woont, het huidige Sittenserleane 27. 229 Hij boert hier tot op hoge leeftijd, want in 1778 wordt hij hier nog vermeld. In 1749 wordt hij "boer, goed beslag" genoemd, met een aanslag van 55 cg! 9 stuivers, representatief voor een welgestelde boer. Binnen de familie is Gerrit een echte pater familias, hij is regelmatig curator. In 1728 is hij curator, samen met Pier Cornelis van Tirns, over de kinderen van Sjoerd Teedes; Sjoerd is een broer van zijn moeder. 230 In I 743 is hij curator over de kinderen van Trijntje Sjoerds en Douwe Douwes in Longerhouw. 231 Trijntje is een dochter van zijn schoonzus Tietske Gosses Sippens en Sjoerd Gerbens. Zij zijn de voorouders van de katholieke familie VAN DER WERF. 232 Als oudoom van Hoyte Pieters (1-/Xa) is Gerrit van 1755 tot diens huwelijk in 1772 curator. 233 Behalve als curator helpt hij familieleden met geld of goederen; in 1777 koopt Gerrit "sekere huisinge en hovinge op de Markt te Bolsward" voor zijn kleinzaon, Gerrit W:vbes Foekema. Verkopers zijn Dr. Montanus Hettema, advocaat ten Hove van Friesland, 234 en Rinske Hettema voor de somma van 1175 cgl 20 st. 235 In 1762 overlijdt Trijntje in Oosterend op 77-jarige leeftijd. Gerrit overlijdt in 1780, zijn leeftijd wordt vanwege de hoge ouderdom speciaal vermeld in het overlijdens­ register van de statie Roodhuis. 236 Uit dit huwelijk: l . Wybe Gerrits Foekema, volgt VIIIb.

55 2. Gosse Gerrits, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 31 jan. 1719, ongehuwd overl. Oosterend 14 maart 1772. 3. TRYNTJE GERRITS FOEKEMA, geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 1 okt. 1720, over!. Bolsward l april 1789. in 1749 woont ze in Oosterend en wordt vermeld als Gerrit Wybesdochter "wel in staat" met een aanslag van 10 cgl 12 stuivers. Zij verhuist later naar Bols­ ward, waar ze ongehuwd en kinderloos overlijdt. Broer Wybe en zus Ytje zijn haar eifgenamen, die een voor die tijd fors bedrag van 6.347.12 cg! aan obli­ gaties, goud en zilver erven. 237 4. Ytje Gerrits Foekema, volgt VIIIc.

Vllc. GEERTIE WYBES (dochter van Vla), geb. circa 1680, woont in Tirns, over!. Burgwerd 29 maart 1713, trouwt met attestatie van gerecht Wonseradeel 17 febr. 1703 en R.K. Roodhuis 18 febr. 1703 DOUWE PIETERS BOOTSMA, huisman te Burgwerd en te Hidaard, over!. Lutkewierum 28 juni 1745, zoon van Pieter Douwes Bootsma en Sybrich Siouckes. Douwe trouwt 2. Wonseradeel (gerecht) 5 okt. 1715 en R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 5 okt. 1715 ACKE JACOBS, afkomstig van Burgwerd, over!. Hidaard 27 jan.1725. Pieter stamt uit een geslacht van boeren en kerkvoogden uit Roordahuizum, zijn overgrootvader was met een Hopperus getrouwd. In 1693, na het overlijden van zijn vader, is Nicolaas Aggeus Bruinsma, mederechter in Leeuwarderadeel, cura­ tor over hem. 238 Bij zijn huwelijk woont hij al in Burgwerd, waarschijnlijk boert hij op Burgwerd stem 30, waarvan hij in 1708 met Douwe Lieuwes, zijn neef, eigenaar is. In 1713 overlijdt Geertje in het kraambed, een week na de geboorte van dochter Pieterick. De boede/inventaris in 1717, vanwege het tweede huwelijk van Douwe Pieters, maakt een sobere indruk en de schulden zijn groter dan de bezittingen. De kin­ deren resteren na schuldkwijting slechts een geboortelepel en wat "zijdesilver" van moeder als eifenis. In de scheidingsakte worden genoemd: Hoyte Wybes als oom, die ook ondertekent, Durk Durks als aangetrouwd oom, Wybe Gerrits als overleden vader en Yjke lans als bestemoeder. Kinderen zijn Tryntie Douwes in het 1 Jde, Sybrigh in het 9de en Pyttrich omtrent 4 jaar. 239 Uit dit huwelijk: 1. Tryntje Douwes Bootsma, geb. circa 1707, woont in Tirns, daar over!. 4 nov. 1779, trouwt R.K. Roodhuis 18 mei 1734 Cornelis Pieters, arbeider te Tirns, over!. aldaar 15 maart 1782. Ze hebben vier kinderen, waaronder een dochter Afke die trouwt met Yde Willems. Hun kinderen nemen later de naam YDEMA aan. 2. Sybrigh Douwes Bootsma, geb. circa 1709. 3. Pyttrich Douwes Bootsma, geb. circa 1713, woont Burgwerd, over!. na 9 nov. 1748, in dat jaar is ze doopgetuige voor Anske Tjeerds, dochter van Tjeerd Eeltjes en Tetje Douwes.

Vlld. ACKE WYBES (dochter van Vla), geb. circa 1680, over!. Tirns 10 juni 1733, trouwt DIRCK DIRCKS, koopman te Tirns en te Bolsward, overl. Tirns 2 mei 1748, waarschijnlijk zoon van Dirck Heerts.

56 In / 7 J6 is Dirk Dirks eigenaar en gebruiker van het huis Tirns nr. 38 met een huur va n 25 cg!. 240 In /720 blijkt hij koopman in Tirns te zijn. Samen met Hamme Diurres, mr. schoen­ maker, en Jan Pieters, wolkamm.ersknecht, is hij voogd over Ybeltje, Elske, Doetie en Pieter, nagelaten wezen van Jan Pieters, m.r. wolkammer, en Antje Heerts die op 4 aug. J 720 haar testament maakte. 241 Antje is vermoedelijk zijn tante. Uit dit huwelijk: I. Heerl Dirks, geb. Tirns, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 21 febr. 1711.

VIIe. ULBE WYBES FOEKEMA (zoon van Vld), geb. 1683, koemelker en boer te Tirns, over!. na 2jan. 1747, trouwt Ysbrechtum 14 april 1715 TRIJNTJE MAR­ TENS, geb. Ysbrechtum 1683, over!. na 1747. In 1716 is Ulbe mede-gebruiker van pastorie/and te Tirns. in 1722, in het hiervoor genoemde proces van Martinus Schuurmans, worden hun beider nam.en en leef­ tijden genoemd. 242 In 1747 zijn Ulbe Wybes en Trijntje Martens, echtelieden te Tirns, 224.1.10 cg! schuldig aan Gerrolt Martena van Burmania. Het betreft achterstallige huur in een zathe te Tirns. Trijntje tekent met handm.erk. 243 In 1749 wordt een Ulbe Wybes met gezin te Tjalhuizum "onderhouden". Er figureert in de­ zelfde tijd nog een Ulbe Wybes met een Trijntje te Ysbrechtum en omstreken, die regelmatig verwarring geven. Omdat de Ysbrechtumer Ulbe in 1743 als overleden lidmaat genoemd wordt, zou dit "onze " Ulbe kunnen zijn. Maar gezien de woon­ plaats Tjalhuizum kan dit ook een omdraaiing van patroniem en naam betreffen en dan zou het hier om zijn zoon gaan (1-V/lld). Uit dit huwelijk: 1. Hanna Ulbes, ged. Ysbrechtum 12 sept. 1717. 2. Wybe Ulbes Foekema, volgt VJIId.

Vllf. DIEUWKE WYBES FOEKEMA (dochter van Vld), geb. voor 1690, over!. voor 11 mei 1721, trouwt Ysbrechtum 7 mei 1713 MURCK CLASES, geb. circa 1690, hujsman te Ysbrechtum, zoon van Claas Foppes en Reinsck Sikkes. Murck trouwt 2. Ysbrechtum 11 mei 1721 ANTJE FRANSES REENSTRA, bij huwelijk van Ysbrechtum, dochter van Frans Sibles Reenstra. In 1714 doen Dieuwke en Murck belijdenis te Ysbrechtum, dus pas na hun huwe­ lijkssluiting. Vlak na de geboorte van haar tweede kind overlijdt Dieuwke. In 1722 is Murck getuige in het eerder genoemde proces met Martinus Schuurman; hij wo rdt met beroep en leeftijd genoemd. Uit dit huwelijk: l. Joanna Murks, zie VIIIe. 2. Claas Murks, ged. Ysbrechtum 12 febr. 1719.

YIIg. WYBE WYBES FOEKEMA (zoon van Vld), geb. voor 1698, boer te Ys­ brechtum, over!. voor 6 febr. 1735, trouwt Ysbrechtum 28 juli 1726 BEITSKE ANDLES, ged. Achlum 4 febr. 1701 , over!. na 1750, dochter van Andle Foeckes, huisman te Achlum en te Dongjum, en Tjitske Feddricks. Beitske trouwt 2. Ysbrechtum 23 juni 1737 BARTLE JANS, boer te Ysbrechtum en te Nijland, over!. na 1749.

57 Wybe doet in 1726 belijdenis te Ysbrechtum, waar hij in 173 5 overlijdt, voor de ge­ boorte van hun derde kind. In 1738 wordt Bartle Jans voor 113 mede-erfgenaam van Tims stem 5, via Beitskes eerste man aanbeërfd. Ze boeren in Nijland, waar Bartle Jans in 1749 "ann coter­ boer en arbeyder" is. Volgens de hypotheekboeken leent hij regelmatig geld, eerst voor zijn koopschulden, later kan hij zelfs de huur niet meer betalen. 244 Uit dit huwelijk: 1. LIEUWE, ged. Ysbrechtum 9 mei 1728, jong overleden. 2. TTITSKE, ged. Ysbrechtum 25 mei 1732, jong overleden. 3. WYPKE, ged. Ysbrechtum 6 febr. 1735, jong overleden.

Hiermede is deze tak in mannelijke lijn uitgestorven.

Achtste generatie

VIila. PIETER HOYTES (zoon van VIia), geb. Tirns circa 1715, timmerman te Tirns, daar over!. 11 juni 1754, trouwt 1. Hennaarderadeel (gerecht) 11 mei 1743 en R.K. Roodhuis mei 1743 GOITSKE OEGES, afkomstig van Hidaard, over!. Tirns 28 maart 1746, dochter van Oege Hommes en Geertje Thomas; trouwt 2. R.K. Roodhuis 14 mei 1748 MARYKE PIETERS, geb. Loënga, ged. R.K. Rood­ huis 24 sept. 1726, dochter van Pieter Jacobs en Durkje Lases. Maryke trouwt 2. R.K. Roodhuis 18 dec. 1755 HA YE THOMAS, geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 23 juli 1732, over!. Tirns 11 nov. 1780, zoon van Thomas Jacobs en Geertje Hayes. Pieter zet de timmerzaak van zijn vader voort. Uit de Reëelcohieren blijkt dat de zaken redelijk florerend verlopen. Bij de Volkstelling in 1744 wordt zijn huishou­ ding geteld als 5 personen. Zijn huwelijk verloopt minder voorspoedig, Goitske overlijdt in 1746 aan de mazelen, mogelijk met haar kind. 245 Hij trouwt in 1748 opnieuw met Marijke Pieters, bij wie hij drie kinderen krijgt, van wie twee jong overlijden. In 1749 wordt hij "Meester Timmerman " genoemd, die "syn cost wel can winnen ". Bij de grote aannemingsklussen vond ik zijn naam niet, wel bij het kleine tim­ merwerk. In het parochiearchief bijvoorbeeld: "Pieter Hoytes, mr. timmennan tot Tirns, gemaakt ter eeren godts lijsten voor prenten geschonken door Johannes Jacobs " en "voor het lymen van de lijsten der schilderijen in de kerk ".246 In 1755 overlijdt hij, nog maar 39 jaar oud. Gerrit Wybes, de broer van zijn vader, wordt curator over zijn enig kind. De timmerzaak wordt volgens de speciekohieren tijdelijk verhuurd aan Haye Sjoerds Elselo. Maryke trouwt opnieuw met Haye Thomas ook te Tims, bij wie ze 5 kinderen krijgt, van wie drie, mogelijk vier, jong overlijden. Kinderen van haar dochter Gertie, ge­ trouwd met Hidde Douwes, nemen later de naam HOBMA aan. Uit het tweede huwelijk: 1. Hoyte Pieters Foekema, volgt IXa. 2. Theodora, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 2 nov. 1752 (doopgetuige was Tjets Klases, de vrouw van Nanne Ulbes Foekema), jong overleden. 3. Petronella, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 28 okt. 1754, jong overleden.

58 VIIIb. WYBE GERRITS FOEKEMA (zoon van VIlb), geb. Tirns, ged. R.K. Rood­ huis 5 mei 1717, timmerman te Hidaard en Bolsward, overl. Bol sward 22 mei J 806, trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 17 febr. 1745 en R.K. Roodh ui s 17 febr. J 745 MARIJKE DOUWES, afkomstig uit Tirns, overl. na 1748, dochter van Dou­ we Douwes en Willemke Symens (zie voor hen ook Vllle). WYb e moet haastig trouwen, drie maanden na hun huwelijkssluiting kregen ze al

11:11 eerste kind. Waarschijnlijk verhuizen ze vlak daarna naar Bolsward. Na twee generaties gebruikt Wybe als eerste van deze familie de naam Foekema weer. Bij de geboorte van zijn won Gerrit in 1748 wordt hij Wybe Gerrits Foexema ge­ noemd. Vennoedelijk is hij de Wybe Gerrits die in 1749 als "boerenarbeider, wint de kost" in Bolsward venneld staat. Pas in 1758 wordt hij als burger van Bolsward ingeschreven, komend van Oosterend. 247 In 1764 is hij, samen met Symen Jans, huisman te Mantgum, en Minne Anskes, huisman te Scharnegoutum, curator over Willemke Hermanus, dochter van zwager Hermanus Douwes, huisman in Hi­ daard. 248 In de boedelinventaris van zijn zus Trijntje, in 1789, wordt hij vermeld als mr. tim­ merman te Bolsward. 249 Wybe was geen oranjeklant, want in 1799 tekent hij de loyaliteitsverklaring aan de Bataafsche Republiek. 250 Hij overleeft zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen en bij zijn overlijden in 1806 lega teert hij bijna al zijn bezittingen aan neef Gerrit Lolkes. De erfenis omvat 4841.17.8 cgl en 1132 deel in het "coffeschip d' Anna Sophia ". Aan Trijntje Bau­ kes, die de laatste jaren als meid bij hem gediend heeft, laat hij de interesse (rente) van 2000 cgl oude Friesche Landschapsobligaties na. 251 Uit dit huwelijk: 1. Willemke Wybes, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 24 mei 1745. 2. Gerrit Wybes Foekema, volgt IXb.

Vlllc. YTJE GERRITS FOEKEMA (dochter van Vllb), geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 27 febr. 1724, woont Oosterend, Bolsward en Longerhouw, overl. na 28 okt. 1799, trouwt LOLCKE GRUELTS, geb. Ritseburen, ged. R.K. Blauwhuis 19 okt. 1708, overl. Longerhouw aug. 1762, boer te Longerhouw, zoon van Greolt Py­ ters en Pietrik Nolkes. lolcke is in 1749 "gemeen boer met kostganger" te Longerhouw, zijn gezin bestaat uit 3 personen boven de 12 jaar. Vijf van zijn zeven kinderen overlijden jong; ook lolke wordt niet oud, vlak na de geboorte van zijn jongste kind overlijdt hij. Ytje leeft nog in 1799, ze is dan als Ytje Lolkes meter voor een kind uit het tweede huwelijk van schoonzaon Taeke Durks Taekema. 252 Uit dit huwelijk: 1. Pietrikje, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 17 febr. 1751, jong overleden. 2. Gerrit, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 13 april 1753, jong overleden. 3. Pietertje, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 21 april 1754, jong overleden. 4. Pietertje, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 20 juli 1756, jong overleden. 5. Gerrit Lolkes, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 26 okt. 1757, huisman Burgwerd, overl. daar 7 april 1807, trouwt Wonseradeel (gerecht) 5 mei 1781 en R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) Antje Durks Taekema, geb. Hieslum, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 22 jan. 1760, overl. Burgwerd 11 april 1816 Bolsward, dochter van Durk Taekes en Tjerkje Foppes.

59 In 1806 is hij enig eifgenaam van zijn oom Wybe Gerrits Foekema, hij is dan huisman in Burgwerd en erft meer dan 4841.17.8 cg /. 253 Gerrit en Antje hebben één kind, Lolke, die jong overlijdt. 6. Trijntje Lolkes, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 12 april 1759, overl. tus­ sen 1783 en 1788, trouwt 24 mei 1783 Wonseradeel (gerecht) Taeke Durks Taekema, geb. Burgwerd, ged. R.K. Bolsward (stati e St. Franciscus) JO dec. 1751, boer te Longerhouw, daar overl. 11 mei 1824, zoon van Durk Taekes en Tjerkje Foppes. Taeke trouwt opnieuw Longerhouw 16 aug. 1789 met Sjoukje Tjallings Kuiper. Uit het eerste huwelijk geen, uit het tweede huwelijk twaalf kinderen met de naam T AEKEMA. 7. Pi etertje, geb. Longerhouw, ged. R.K. Makkum 3 jan. 1762, jong overleden.

VIIJd. WYBE ULBES FOEKEMA (zoon van VIIe), ged. Ysbrechtum 12 febr. 1719, woont te Tirns en Tjalhuizum, overl. na 1758, trouwt Ysbrechtum 1 jan. 1746 JilSKE CLASES, afkomstig uit Oosterwierum. Wybe staat niet venneld in de Quotisatiekohieren van Wymbritseradeel, wel is er een Ulbe Wybes in Tjalhuizum (zie opmerkingen onder 1-VI/d). Pas in 1752 vinden we ze, wanneer beiden belijdenis doen in Ysbrechtum, jaren na hun huwelijks­ sluiting en de geboorte van hun eerste kinderen. 254 Uit dit huwelijk: 1. Martzen Wybes Foekema, ged. Tjalhuizum 25 sept. 1746. 2. Ulbetje Wybes Foekema, volgt onder IXc. 3. Klaaske Wybes Foekema, ged. Tjalhuizum 22 juni 1755. 4. Antje Wybes Foekema, ged. Tjalhuizum 12 febr. 1758.

VIIle. JOANNA MURKS (dochter van VIIf), ged. Ysbrechtum 18 nov. 1714, woont te Wommels, overl. Hidaard 20 juni 1768, trouwt Folsgara 19 mei 1735 SYMON DOUWES, van Oosterend, koterboer te Oosthem en arbeider te Tirns, Hidaard en Wommels, zoon van Douwe Douwes en Willemke Symens. In 1733 elft Symon - samen met zijn broers Hannannus, Douwe en Wybe en zus Marijke - 6 pm land in Rauwerd. leder krijgt 115 deel, het land komt van hun moeder Willemke Symens. Genoemd land wordt even later verkocht aan Tierck Thomas Dotinga, ontvanger te Rauwerd. 255 Bij hun huwelijk komen beiden van Tirns. In 1740 wordt Hanna Murks bij de doop van haar tweede kind als niet-katholiek venneld. Hoewel deze toevoeging bij de volgende dopen ontbreekt, staat ze niet venneld bij de gedoopte volwassenen. In 1749 is er een Symon Dou­ wes koterboer te Oosthem met vier kinderen jonger dan 12 jaar. Bij de dopen van 1746 en 1752 woont hij volgens het doopboek weer in Wommels. Kinderen uit dit huwelijk: 1. Willemke Symons, geb. Wommels, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 5 febr. 1737. 2. Dieuwke Symons, geb. Wommels, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 18 aug. 1740, trouwt R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 4 nov. 1764 Wopke Lammerts, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 13 aug. 1740, zoon van Lammert Jans Bryder en Teetske Wopkes. Hun kinderen nemen onder meer de naam VAN RJilJN aan.

60 3. Oouwe Symons, geb. Wommels, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) april 1746. 4. Murk Symons, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 20 mei 1752. 5. Johannes Symons Foekkema, volgt IXd. 6. Rinse Symons Boersma, geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 11 april 1758, sla­ ger en koopman, over!. Warga 11 okt. 1818,256 trouwt Hinke Jans Jorna. Zijne­ men de naam BOERSMA aan. 7. Jan Symons Foekema, volgt IXe.

Negende generatie

IXa. HOYTE PIETERS FOEKEMA (zoon van VIiia), geb. Tirns, ged. R.K. Rood­ hui s l april 1749, woont Ysbrechtum en timmerman in Tirns, over!. Oosterend 4 sept. 1825, trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 27 mei 1772 en R.K. Roodhuis 27 mei 1772 RIEMKE BOKKES DIJKSTRA, geb. onder Sneek, ged. R.K. Sneek 30 jan. 1749, over!. Oosterend 11 okt. 1826, dochter van Bokke Jaans Dijkstra en Bauckjen Hessels. Hoyte, enig kind, verliest zijn vader op jonge leeftijd. Tot zijn huwelijk treedt zijn oudoom Gerrit Wybes op als zijn curator. 257 Hij zet de traditie voort en neemt in of voor 1774258 de timmerzaak van vader over. Deze was na de dood van zijn vader tijdelijk verhuurd. Uit de speciekohieren blijkt dat de zaak redelijk floreert, tot J801 betaalt Hoyte jaarlijks 7.10 cg/ belasting en biedt werk aan meerdere knechten. Veel laten de archieven niet over hem los; in 1804 geeft hij 6.10 cgl voor een nieuw orgel in de kerk te Roodhuis. 259 En in 1817 vult hij op een boelgoed in Tims zijn inventaris aan door voor 20 cent "steengoed" uit de veiling van win­ kelman Abraham Klases lanting te kopen. In 1811 neemt Hoyte, voor zich en zijn drie kinderen, de naam Foekema aan. In 1819, hij is dan zestig jaar, verkoopt hij zijn timmerzaak - in 1821 op te leveren, omschreven als "kapitale huizinge met grote timmerschuur etc. " - voor 1800 cgl aan Watse van der Weide, een boer op Thabor. 260 Het waarom is niet duidelijk. De zaak lijkt goed te lopen; zijn won, ook timmerman, heeft net uitstel van militaire dienst gehad, wegens onmisbaarheid in de zaak. In hetzelfde jaar maakt Riemke haar gedeelte van de erfenis te gelde. Samen met haar broers en zusters heeft ze land in Abbega geërfd. 261 Hoyte leent ook nog eens 900 cg/ van Riemkes broer Ate. 262 In korte tijd maken Hoyte en Riemke een relatief grote som gelds vrij. Een mogelijke reden is dat ze schoonzaon Rinnert Donia steunen bij de koop van een boerderij. Rinnert had eerder al geprobeerd Foeckema-sate te kopen. In hetzelfde jaar koopt Hoyte een "in weinig tijds, nieuw gebouwde kamer met erf en hok" te Tirns van Comeliske Jarichs, weduwe van Ype laarstra. Maar lang woont hij daar niet; zes jaar later, in 1825, overlijdt hij in Oosterend huizinge nr. 66. Dit is het huis van zijn dochter Baukje en schoonzaon Rimmert Thomas Donia, boer aldaar. Riemke overlijdt hier een jaar later. Hun nalatenschap is niet groot, er is geen notaris vereist en ook geen beschrijving. 263 Uit dit huwelijk: 1. Marijke Hoites Foekema, volgt Xa. 2. Baukje, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 22 dec. 1775, overl. Tirns 22 dec. 1775.

61 3. Pieter, geb. Tirns 31 okt. 1781, ged. R.K. Roodhuis l nov. 1781, over!. Tirns 1 nov. 1781. 4. Baukjen Hoites Foekema, volgt Xb. 5. Pieter Hoites Foekema, volgt Xc.

IXb. GERRIT WYBES FOEKEMA (zoon van VIllb), geb. Bolsward, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 24 juni 1748, mr. verwer, over!. Bolsward 24 febr. 1782, trouwt Bolsward (gerecht) 1 febr. 1775 SJOUKJE JOHANNES, geb. Schet­ tens, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 9 jan. 1752, woont te Bolsward en te Wommels, over!. in 1778, dochter van Johannes Everts Yntema en Antie Feikes. In 1777 huurt Gerrit Wybes Foekema een "huisinge en hovinge" op de Markt nr. 106 te Bolsward. Dit huis is indertijd gekocht door zijn grootvader Gerrit Wy­ bes. 264 Op ditzelfde nummer woont ook Pier Jakles (voorouder katholieke Tols­ ma 's). Gerrit woont er maar kort en kent er weinig geluk. In 1778 overlijdt zijn vrouw bij de geboorte van hun tweede kind, nadat hun eerste kind twee jaar daarvoor ook al overleden is. Hij overleeft vrouw en kinderen maar een paar jaar, in 1782 overlijdt Gerrit. Zijn nalatenschap bestaat, naast een verfwinkel met in­ ventaris, uit een aantal huisjes en land in Wolsum, Greonterp en Parrega. 265 Omdat hij geen kinderen en vrouw meer heeft en nauwelijks andere familie, legateert hij alles aan zijn schoonvader Johannes Everts Yntema te Wommels. Zijn vader, nog wel in leven, wordt in de erfenis niet genoemd. Uit dit huwelijk: 1. Wybe, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 15 okt. 1776, jong overleden. 2. Wybe, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 1 aug. 1778, jong overleden.

Met Gerrit sterft deze tak Foekema in mannelijke lijn uit.

IXc. ULBETJE WYBES FOEKEMA (dochter van VIIId), ged. Tjalhuizum 25 juli 1751, overl. Sneek 15 sept. 1808, begraven aldaar 17 sept. 1808, trouwt Ysbrech­ tum 23 aug. 1778 ALGER KLASES, geb. Witmarsum 19 maart 1754, daar ged. 31 maart 1754, woont in Ysbrechtum en is turfdrager in Sneek, daar over!. 22 sept. 1811; zoon van Claas Gerrits, arbeider Witmarsum en Hiltje Algers. Alger, ook vaak Aldert genoemd, woont bij zijn huwelijk in Ysbrechtum, later woont hij in de Gealanden onder Sneek waar hij turfdrager is. Hier overlijdt hij, volgens de burgerlijke stand 60 jaar oud. Ulbetje is al eerder overleden; bij haar overlijden, op de Gealanden, wordt ze vermeld als moeder van 6 kinderen?266 Uit dit huwelijk: 1. Hiltje Algers, geb. 8 febr. 1779, ged. Ysbrechtum 24 febr. 1779, trouwt 1. Sneek (gereformeerd) 4 sept. 1803 Meindert Jans van Sneek; trouwt 2. Sneek (ge­ reformeerd) 2 dec. 1810 Jorrit Teekes van Sneek. Haar man en haar twee kin­ deren nemen in 1811 de naam JORRITSMA aan. 2. Gerritje Alderts, ged. Sneek (gereformeerd) 7 mei 1789. 3. Tjalling Algers, ged. Sneek (gereformeerd) 9 febr. 1792.

IXd. JOHANNES SYMONS FOEKKEMA (zoon van Ville), geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 14 april 1754, woont te Schraard, over!. Wons 3 okt. 1815, trouwt Schraard en R.K. Makkum 15 dec. 1793 REINSKE PIERS FOEKEMA, geb. en

62 ged. Schraard 17 aug. 1764, daar over!. 6 dec. 1830, dochter va n Pier Cornelis en Cathari na Johannes. In J8 11 neemt hij te Schraard voor zichzelf en zijn twee nog in leven zijnde kin­ deren, Symon en Johantje, de naam Foekema aan. 267 Uit dit huwelijk: l. Simeon, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 23 febr. 1794, jong overleden. 2. Simon, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 26 nov. 1795, jong overleden. 3. Simon Johannes Foekema, volgt onder Xd. 4. Johanna, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 13 sept. 1799, jong overleden. 5. Pier, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 5 febr. 1801 , jong overleden. 6. Johanna Johannes Foekema, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 10 april 1802, arbeidster te Gaast en Franeker, over!. Wons 18 juli 1874, trouwt 1. Franeker 13 juni 1830 Sidonius Frans Cordel, geb. en ged. R.K. Franeker 22 april 1792, ar­ beider Franeker, daar overl. 14 juni 1836. Zij trouwt 2. Franeker 30 april 1837 Petrus Willems Zeinstra, geb. Vijfhuizen, ged. R.K. Franeker 21 juli 1796, ar­ beider te Franeker, daar overl. 17 febr. 1840, zoon van Willem Jans Seinstra en Foekje Jans Jorna. Petrus was eerder getrouwd met Antje Jans Roorda. Johanna trouwt 3. Franeker 4 juli 1847 Gosse Jans Homminga, ged. R.K. Franeker 23 okt. 1799, arbeider te Franeker, daar over!. 16 maart 1860, zoon van Jan Jelles Homminga en Trientje Aukes Homminga. 7. Catrina, geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 7 sept. 1804, jong overleden.

IXe. JAN SYMONS FOEKEMA (zoon van Vllle), geb. Hidaard, ged. R.K. Rood­ huis 26 maart 1761, looiersknecht te Bolsward, daar over!. 30 okt. 1812, trouwt Bolsward (gerecht) en R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 24 nov. 1784 ANTJE ANNES POSTMA, geb. rond 1763, bij huwelijk van Bolsward, woont Oosterend, daar over!. 25 juni 1834. In 1811 neemt Jan Symons, net als zijn broer, voor zichzelf en zijn drie kinderen, Johanna, Anne en Siemmentje - in Bolsward - de naam Foekema aan. Kinderen uit dit huwelijk: 1. Joanna, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 26 febr. 1785, jong over­ leden. 2. Joanna Jans Foekema, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 27 mei 1786, woont in 1811 in Sneek. 3. Anne Jans Foekema, volgt onder Xe. 4. Simentje Jans Foekema, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 14 febr. 1791, in 1811 te Bolsward. 5. Martinus, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 2 okt. 1793, jong overle- den. 6. Marten, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 16 mei 1796, jong overleden. 7. Marten, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 6 juli 1798, jong overleden. 8. Grietje, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 1 aug. 1803, jong overleden. 9. Grietje, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 23 juni 1806, jong overleden.

63 Tiende generatie

Xa. MARIJKE HOITES FOEKEMA (dochter van IXa), geb. Ysbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 27 sept. 1773, arbeidster, overl. Huizum 16 febr. 1817, trouwt R.K. Irnsum 2 nov. 1795 THIJS JANS WESTRA, ged. R.K. Joure 21 dec. 1762, arbeider te Rauwerd en Deersum, over!. Huizum 6 april 1837, zoon van Jan Pieters en Janke Willems. Uit deze familie stamt de katholieke familie WESTRA. Uit dit huwelijk: l. Jan Thijs Westra, geb. Le Rauwerd, ged. R.K. Irnsum 10 sept. 1796, over!. voor 1880, trouwt Sneek 11 juni 1826 Jantje Johans Tichelaar, geb. Midlum, ged. R.K. Harlingen 12 aug. 1797, overl. Sneek 19 mei 1880. 2. Hoyte Thijs Westra, ged. R.K. Irnsum 18 okt. 1798. 3. Pieter Thijs Westra, geb. Deersum, ged. R.K. Irnsum 18 juni 1801, overl. Leeu­ warden 1 juni 1848, arbeider Greonterp, trouwt Wonseradeel 8 dec. 1838 Stientje Berends Brouwer, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 22 nov. 1805, over!. Irnsum 9 maart 1859, arbeidster, dochter van Berend Eelkes Brouwer en Tietje Boukes Brouwer; zij was eerder getrouwd met Sybren Johannes van der Wal, geb. Winsum, ged. R.K. Dronrijp 25 okt. 1793, over!. Dronrijp 11 april 1836, zoon van Johannes Minnes en Lipkje Hoites. 4. Binne Thijs Westra, geb. Deersum, ged. R.K. Irnsum 14 sept. 1804. 5. Ri mke Thijs Westra, geb. Deersum, ged. R. K. Irnsum 8 okt. 1807.

Xb. BAUKJEN HOITES FOEKEMA (dochter van IXa), geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 13 april 1783, overl. Bolsward 21 dec. 1857, trouwt R.K. Roodhuis 8 mei 1809 RINNERT THOMAS DONIA, geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 29 mei 1781, overl. Tirns 12 dec. 1856, huisman en kerkeman, zoon van Thomas Oeges en Ringertie Jacobs. In 1805 is Rinnert, volgens de Reële Goedschatting, voor een zesde deel eigenaar van Foeckema-sate. In 1807 koopt hij het andere 116 gedeelte van Hamme Wy­ brens te Hidaard, die dit 116 part geëtfd had van Jancke Thomas. 268 Op dat moment is Baukje dus met haar man voor 113 deel eigenares van de familiesate. Mogelijk krijgen ze de financiering voor de gehele koop niet rond, want in 1811 koopt Simke Pyters Wisma (zie Foeckema-ghued) de boerderij. Rinnert boert in 1819 in Oosterend, waar zijn schoonouders hun laatste jaren slijten. Uit dit huwelijk: 1. Ringertje Rinnert Donia, geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 16 nov. 1810, dienstmeid in Oosterend en Hitzum, overleden Franeker 26 juni 1892, trouwt Franekeradeel 31 okt. 1840 Paulus Louws Andela, geb. Makkum, ged. R.K. Makkum 5 sept. 1797, landbouwer te Hitzum, overl. Hitzum 15 mei 1847, zoon van Louw Sierks Andela en Leukjen Paulus. Paulus was eerder getrouwd met l. Janneke Anes Terpstra269 en 2. met Janneke Gerrits Hollander. Ringertje trouwt 2. Franekeradeel 28 april 1876 Abe Louws Franzen. 2. Thomas Rinnerts Donia, geb. Oosterend 9 maart 1813, overl. 21 sept. 1858, trouwt 1. Wymbritseradeel 5 mei 1838 Gettie Jacobs Postma, dochter van Jacob Jacobs Postma en Gettie/Hedwig Franses Engwerda (zie l/-Vl/c-5); trouwt 2. Wyrnbritseradeel 5 mei 1855 Antje Jaspers Zijlstra, dochter van Jasper Tbeunis Zijlstra en Hotske Hessels Lolkema (zie l -Xe -3).

64 3. Riemke Rinnerts Donia, geb. Oosterend 7 dec. 1814, daar over!. 28jan. 1815.

Xc. PIETER HOITES FOEKEMA (zoon van IXa), geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 21 sept. 1788, timmerman en timmerknecht te Tirns, over!. Haskerdijken 7 aug. J 846, trouwt Tirns l 9 juni 1819 TRYNTJE SYMENS TUINSTRA, geb. Leegland onder Grouw, ged. Irnsum R.K. 27 juli 1796, woont te Tirns en te Wijtgaard, over!. Wijtgaard 18 mei 1866, bij huwelijk dienstmeid, dochter van Symen Piers Tuinstra en Sytske Hendriks Hanema. Pieter wordt in 1819 vrijgesteld van militaire dienst wegens onmisbaarheid in het bedrijf, in hetzelfde jaar trouwt hij met Trijntje en verkoopt zijn vader de tim­ merzaak "wegens gebrek aan opvolging". Een reden voor deze tegenstrijdigheden heb ik niet kunnen vinden. Tot 1821 blijft Pieter timmerman; na overdracht wordt hij timmerknecht te Tirns, in 1844 is hij verhuisd naar Tirns nr. 39. In 1846 overlijdt hij in Haskerdijken, pas een week later wordt hij in Wymbritseradeel als overledene ingeschreven. Het parochiearchief van Roodhuis ve1meldt zijn over­ lijden als: "onverwacht gevallen bij buurtschap Nieuwe Haske zander sacramen­ ten ". 210 Trijntje komt uit een gezin van achttien kinderen, haar vader was boer op Tiemer­ sma-sate tussen Grouw en Warga. Haar moeder heeft veel voorouders gemeen met Douwe Pieters Bootsma (1-Vllc). De laatste jaren, maar mogelijk al vanaf 1849, woont ze naast haar oudste dochter in Wijtgaard in huis nr. 34 waar ze ook over­ lijdt. Kinderen uit het huwelijk: 1. Sytske Pieters Foekema, geb. Tirns 8 april 1820, over!. Wijtgaard 21 nov. 1868, trouwt Idaarderadeel 19 mei 1849 Tjalling Jacobs Rooda, geb. Swichem 6 febr. 1826, boerenarbeider te Warga, over!. Wirdum 16 maart 1883, zoon van Jacob Sytses Rooda en Grietje Tjallings Terpstra. 2. Riemkje Pieters Foekema, geb. Tirns 23 sept. 1821, over!. Tirns 7 mei 1858, trouwt Wymbritseradeel 8 mei 1847 Pieter Symens Aardema, geb. Oldeklooster 8 nov. 1811, boerenarbeider te Tirns, over!. Tirns 23 april 1892, zoon van Sy­ men Pieters Aardema en Gatske Yttes van der Meer. Ze hebben drie kinderen. 3. Huite Pieters Foekema, geb. Tirns 28 aug. 1823, timmerman te Tirns, daar over!. 5 juni 1849, trouwt Wymbritseradeel 8 mei 1847 Sibbeltje Sjoukes Faber, geb. Wirdum 18 aug. 1821, over!. Tirns 2 febr. 1878, dochter van Sjouke Ger­ bens Faber en Reintje Ruurds Jongema. Huite zet de traditie voort en is de zesde generatie Foekema die timmerman is in Tirns. Maar het is geen vetpot, dit blijkt onder meer bij zijn huwelijks­ sluiting, waarbij hij een bewijs van onvermogen overlegt. Vlak na de geboorte van hun enig kind, zaan Pieter, overlijdt hij, 26 jaar jong. Sibbeltje moet de kost als arbeidster verdienen. In 1850 woont ze samen met zus Lolkje, moeder Reintje en won Pieter in huis Tirns nr. 41, waar ze een paar jaar later overlijdt. Sibbeltjes vader was bakker, maar stamt uit een geslacht van smeden, wat hun naam - Faber - al suggereert. Haar moeder, een Jon­ gema, komt uit een oud boerengeslacht, dat bijna drie eeuwen boerde onder Grouw. Hun boerderij stond vlak aan de autoweg c.q. spoorlijn Leeuwarden­ Heerenveen. Het viaduct bij Grouw is naar deze boerderij, Lyts Jongema, ver­ noemd.

65 Xd . SIMON JOHANNES FOEKEMA (zoon van IXd), geb. Schraard, ged. R.K. Makkum 28 aug. 1798, boerenarbeider te Wons, daar overl. 20 apr. 1870, trouwt Wonseradeel l juni 1822 LYSBETH KLASES KLEIN, geb. Makkum 22 sept. 1793, daar ged. (gereformeerd) 21 nov. 1793, overl. Wons 14 juli 1869, dochter van Klaas Douwes Klein en Botje Jans Haga. Uit dit huwelijk: 1. Johantje Symons Foekema, geb. Wons 19 aug. 1822, dienstmeid, overl. Wons 4 april 1881 , trouwt Wonseradeel 20 mei 1848 Tiete Baukes Reitsma, geb. Fra­ neker 16 jan. 1816, boerenarbeider te Tjerkwerd, overl. Schettens 18 juni 1893, zoon van Bauke Douwes Reitsma en Pietje Ates. 2. Johannes Symons Foekema, geb. Wons 12 nov. 1824, boerenarbeider te Wons, daar overl. 11 april 1893, trouwt Wonseradeel 8 mei 1858 Saakje Minses de Vries, geb. Schraard 3 april 1829, dienstmeid te Wons, over!. Kimswerd 18 jan. 1866, dochter van Minse Dirks de Vries en Hinke Theunis Hidma. 3. Klaas, geb. Schraard 18 okt. 1828, daar overl. 13 aug. 1830. 4. Bonje Symons Foekema, geb. Schraard 3 mei 1831, dienstmeid te Wons, daar over!. 3 april 1901 , trouwt Wonseradeel 16 mei 1863 Fokke Jelles Dokkum, geb. Molkwerum 7 febr. 1823, boerenarbeider te Wons, daar overl. 17 april 1890, zoon van Jelle Fokkes Dokkum en Anne Hendriks van der Meer. 5. Klaaske Symons Foekema, geb. Wons 9 sept. 1832, naaister te Wons, daar overl. 27 dec. 1891, trouwt Wonseradeel 16 mei 1863 Rients Joukes Wiersma, geb. Wons 20 aug. 1836, boerenarbeider te Wons, daar over!. 20 juni 1888, zoon van Jouke Annes Wiersma en Doetje Wybrens Bouma. 6. Douwe, geb. Wons 20 mei 1838, daar overl. 21mei1838.

Xe. ANNE JANS FOEKEMA (zoon van IXe), ged. R.K. Bolsward (statie St. Fran­ ciscus) 28 aug. 1788, boerenarbeider te Tirns en bottelier te Sneek, overl. Tirns 27 juni 1859, trouwt Wymbritseradeel 15 mei 1832 MARIJKE JANS BERGSMA, ged. R.K. Woudsend 24 okt. 1810, arbeidster in Tirns, daar over!. 1 april 1845, dochter van Jan Jelles Bergsma en Reinskje Harmens de Boer. Uit dit huwelijk: l. Johannes Annes Foekema, geb. Tirns 15 juni 1834, boerenarbeider te Wouds­ end, Indijk en te Bolsward, daar overl. 26 febr. 1876, trouwt Doniawerstal 23 mei 1862 Ybeltje Jans Brouwer, geb. Tjerkgaast 6 dec. 1832, overl. Bolsward 13 dec. 1885, dochter van Jan Durks Brouwer en Wyntje Wiebes Hettinga. Zij krijgen tien kinderen, zeven kinderen overlijden jong. Van de overige drie kinderen sterven er twee rond hun twintigste jaar. Alleen hun dochter Wyntje wordt volwassen en trouwt met Klaas Kuipers; ze krijgen 8 kinderen van wie vier jong overlijden. 2. Antje Annes Foekema, geb. Tirns 12 juni 1837, naaister te Woudsend, onge­ huwd overleden Woudsend 13 juni 1874. 3. Reinskje Annes Foekema, geb. Tirns 5 sept. 1839, overl. Bolsward 15 mei 1927, trouwt Wymbritseradeel 9 mei 1863 Hessel Jaspers Zijlstra, geb. Ooster­ end 14 febr. 1834, overl. Bolsward 20 febr. 1919, zoon van Jasper Theunis Zijlstra en Hotske Hessels Lolkema. Zij hebben zes kinderen. 4. Hermanus, geb. Tirns 21 febr. 1842, daar overl. 17 dec. 1842. 5. Harmen, geb. Tirns 26 maart 1845, daar overl. 25 juli 1846.

66 Parenteel familie Il: Ulbe Nannes folk

In J 661 , een paar jaar na de aankoop van Tjalhuizum 2, tooit UI be Nannes zich met de naam Foeckema. De naam en de boerderij waren tot die tijd nauw verbon­ den met de Wybe Janckes-familie. Een verwantschap tussen koper en verkoper leek ni et te bestaan en ik ging er vanuit, dat er twee families Foekema waren. De naamsovereenkomst bleef boeien en om die reden heb ik lang gezocht naar bloed­ verwantschap. Er lijken verbanden te bestaan, maar veiligheidshalve heb ik ervoor gekozen beide families apart op te nemen in een parenteel. Tevens geef ik hierbij mijn overwegingen die tot de onderstaande hypothese hebben geleid.

Inleiding Ulbe Nannes, de nieuwe eigenaar van Tjalhuizum 2, was een zoon van Hiske Ul­ bes, getrouwd met Nanne Tierck, huisman en papist te Bozum. Haar vader was Ulbe Riencks, getrouwd met Mirck Friesckedr. 27 1 Hiske Ulbedr had in 1623 twee curatoren: Hylcke Tiercks Heringa, dorprechter in Abbega, en Thomas Emes. Curatorschap wijst doorgaans op verwantschap van of­ wel mans- ofwel vrouwszijde, Thomas Emes werd als van vaderskant bestempeld. Hylcke Tiercks zou dus van vrouwskant kunnen komen. Maar bij dit construeren bleek dat Hylckes vader Tierck Tyallings (ook) een zoon Ulbe had. Er waren dus een Ulbe Riencks en een Ulbe Tyallings en ook nog een Ulbe Piers, zoon van Pier Riencks. En naast dit ge­ zamenlijk Ulbeschap was Hylcke curator over een Ulbedr, Hiske. Als nu zowel Tierck Tyallings als Pier Riencks met een gezuster Ulbedr getrouwd zou zijn, was zowel de vernoeming als het curatorschap verklaard. Als vervolgens ook deze Ulbedr dochters waren van Ulbe Wybesz, dan zou daarmee de naamsovereenkomst verklaard zijn. Het is een hypothese die (nog) niet te verifiëren of te falsificeren valt. De procla­ matieboeken die meer over de koop van 1658 hadden kunnen vertellen zijn er niet meer, waardoor protesten en niaars onbekend zijn. Wel is het opvallend dat Ulbe Nannes meer Foeckema-bezit aankoopt, zoals lan­ derijen in Stapertsate. Het meterschap van Tjertje Clases, vrouw van Nanne Ulbes, voor een dochter van Pieter Hoites in 1752 zou dan ook via verwantschapslijnen lopen.

Eerste generatie

I. N. ULBEDR (mogelijk dochter van Ulbe Wybes familie 1), afkomstig uit Folsga­ ra , geb. circa 1540, woont te Abbega, trouwt RIENCK PIERS, huisman te Abbega, over!. voor 1627, zoon van Pier Riencks, eigenerfde te Abbega. In 1511 wordt een Rienck of Renick Piers venneld als eigeneifde te Abbega. Met zijn zuster heeft hij daar verschillende percelen land, totaal 36 pm in eigendom. 272 Ook is er sprake van een Pier Renicx state te Idzega, evenals van een Pier Renicx camp te Oudega. In 1564 koopt een Pier Riencks van Leepck Piers (mogelijk iden­ tiek met Liopck) land in Abbega. 273 Ook in Oppenhuizen is een Pier Riencx/Renicks met landen, dit zal een ander be­ treffen. 2 74

67 Fragment uit het Register van de Aanbreng van Abbega.

In 1543 is er sprake van Peer Rienckeszaon grasland te Abbega. 275 In 1552 wordt te Abbega een Rienck Piers vermeld met "hamas, rincraeg, speedts en degen ''. 276 Onze Rienck is circa 1540 geboren. Het is niet onmogelijk dat deze Rienck zijn grootvader is. Plausibeler lijkt echter het gegeven in een andere akte, die Rienck Lupckes gehuwd met een Wabbel als mogelijke grootouders in aanmer­ king doet komen. 277 De hoeveelheid land alsook het bezit van een hamas suggereert, dat genoemde Rienck Piers een welgesteld man was. Zowel zijn zoon Ulbe als zijn dochter Rienck heeft een dochter Hiske, mogelijk is elk van beiden vernoemd naar haar grootmoeder. Voorzichtige conclusie: Rienck is mogelijk met een Hiske Ulbedr getrouwd. Uit dit huwelijk: 1. Waarschijnlijk Pier Riencks, volgt lla. 2. Ulbe Riencks, volgt Ilb. 3. Rienck Riencksdr, volgt llc. 4. Eeue Riencks of N. Riencksdr, volgt Ild. 5. Wabbel Riencx, geb. Abbega circa 1580, trouwt Gosse Ysbrandts van Inst. In 1627 is Gosse overleden; Wabbel wordt weduwe genoemd. 278

Tweede generatie lla. PIER RIENCKS (mogelijk zoon van 1), over!. voor 1650, trouwt N.N. In 1618 is Wlbe Piers getrouwd met Tyaertke Syoerdsdr; Wlbe, nog geen 25 jaar, wordt bijgestaan door zijn vader Pier Riencks. 279 In 1650 is er sprake van een Ulbe Piers en de erven van Pier Riencks; het betreffende boek is zwak en de akte der­ mate zwaar aangetast, dat ik hieruit nauwelijks nadere bijzanderheden kon vast­ stellen. 280 Uit dit huwelijk: 1. Ulbe Piers, geb. Abbega circa 1595, boer en dorpontvanger te Abbega, trouwt Tyartke Syoerdtsdr, geb. Makkum 1594/1595, dochter van Syoert Tyaerts en Tryn Ygedr. Tyartke wordt in 1605,281 JO jaar oud, vermeld als weeskind van wijlen Syoert Tyaerts en weduwe Tryn Yghedr. Haar grootvader is Jghe Wopckes, van Abbe-

68 ga, en haar oom is Pyter Tyaerts, de stamvader van de katholieke Wigmana 's, later te Abbega. Pytter is de vader van Auck Pyters Wigmana, moeder van Ulbe Na nnes ' vrouw Geertje (11-!Va). In 1640 is Ulbe eigenaar en gebruiker van Abbega stem 26. Dit is mogelijk de sate van zijn voorouders, waaro ver het proces van 1627 (genoemd onder !l-1!/a) gaat. In 165a282 is hij curator voor de zaan van !ge Meyes Algera en wo rdt dan neef genoemd, mogelijk is zijn vader met een Algeradr getrouwd, maar de lijn kan ook via zijn moeder Tryn lopen. In 1653 is Ulbe getuige in het testament van Keimpe Sickes Ennema en Jancke Douwes Bruinsma. 283 In 1655 wo rdt hij vernield als vader van Bauck en bestevader van Tryntje Bauckedr Bruynsma. 284 In 1671 leeft hij nog, hij ondertekent dan een akte voor Jan Ennes en Reynsk Jochems in Abbega.285

Jib. ULBE RIENCKS (zoon van 1), geb. circa 1570, huisman te Abbega, overl. tussen 1617 en 11 sept. 1618, trouwt MIRCK FRIESCKEDR, over!. voor 27 jan. 1626. Mirck trouwt 2. JELGER CORNELIS, zoon van Cornelis Jelgers. In 1617 woont Ulbe in Abbega, hij wordt een broer van Rienck Riencksdr te Ping- . _,J 286 1um genoeniu. In 1618 is Mirck al weduwe, ze wordt vermeld in een weesrekening van zwager Pybe Agges. 287 In hetzelfde jaar stelt zij het voogdijschap ter beschikking. 288 In 1620 bij de afwikkeling van de weesrekening van schoonzus Rienck, worden beiden erven van Ulbe Riencks genoemd. 289 In 1626 is Mirck overleden; uit haar sterf­ huisinventaris blijkt dat ze na de dood van Ulbe opnieuw getrouwd is met }elger Comelis, ook Je/gers vader wordt hierin genoemd. Nanne Tiercks, man van doch­ ter His, en Oentie Hemmez, curator over dochter Doothie, regelen de scheiding met }elger Comelis. His en Doethie moeten 565.9.4 ggl verdelen. Voogden zijn oom Tierck Tietses en Thomas Emes van vaderszijde. De handmerken van Thomas Emes, Nanne Tiercx en Tierck Tietses staan onder de akte. 290 Uit dit huwelijk: 1. Hiske Ulbes, volgt Illa. 2. Doethie Ulbedr, ook wel Doothie, volgt Illb. lic. RIENCK RIENCKSDR (dochter van I), geb. Abbega circa 1570, overl. Ping­ jum voor 3 sept. 1616, trouwt PYBE AGGES, afkomstig uit Gaast, woont te Ping­ jum, overl. voor 13 maart 1617, zoon van Agge Hoytesz en Pytrick Pybedr. Pytrick trouwt later met Jaen Heeresz, boer te Idzegahuizen. Pybe Agges was eerder getrouwd met Gaets Lolles en trouwde later Jencke Eppedr van Allingawier. Pybe Agges is drie keer getrouwd geweest. Uit het eerste huwelijk had hij een zaan, Agge, geboren circa 1587, uit het tweede huwelijk met Rienck waren vijf kinderen. Doordat ook zijn moeder Pytrick kinderen uit twee huwelijken had, zijn de familie­ verhoudingen complex. Pybe Agges boert op de Bootlanden te Pingjum. Daar overlijdt hij in 1617. 291 In presentie van Heere Syb/es te Allingawier, Eeue Ulbes, schoonvader van Agge Pybes, en Agge en Heere Jaens. De laatste twee, als ooms vaderskant, en Ulbe Riencx als oom moederskant, zijn voogden over zijn nakinderen bij Rienck Riencksdr. De kinderen worden allen met naam en leeftijd genoemd. Rienck is al eerder, voor 3 sept. 1616, overleden; in de akte wordt Pybe met zijn derde vrouw

69 Jenck Eppedr van Allingawier genoemd. In 1618 overleggen schoonzus Mirck Friesckedr en Agge Jaens te Gaast, halfbroer, de wees rekening over de vijf Uong­ ste) kinderen van Pybe Agges bij Rienck Rienckdr. 292 Zijn dochter His is inmiddels getrouwd met Tyalcke Eeuus.

Generatie -1- -Il- -111- -IV- -V- -VI-

Bauck Ulbes l ~auck e Agges B~uyn sma Pier Riencks? rilbe Piers l Jelle Gosses llrgu u . Tyartke Syoerd ts Trynt je Ulbes Öege Keimpes Bansma

cethie Olbedr ~esse! S~bolts r,ieter Remls x Sybolt Hessels FroJck Pieters Bauckien

anne Ulbes Fcel:eaa ' jertje Clases? Doodtie Ulbes Foeke•a !be Riencl:s l Otte Clasen Jel!eu hrck Friesckedr iltie Ulbes Foekena . . rtiopck Pim ~ibren Ockes Pier l'lencks . . . 4 _1e_nc_.1_P1_ e_rs---t f.i tert Bernties h. 1 1 ?Eiske Ulbedr? Tjalling Fongm iske Ulhes rtJlbe Ames Foel:e1a an Ulbes Foekeaa i-an-ne- T-ie-r-cks- -' ~eertje Jm Vigmana ~ietske Meyes ,Pytter Pybes incke Ulbes Foel:eaa iE Pybes ~irck Gerbens l ie nek Riencksdr îyal cke Eeuves urckien Ulbes Fcekeu x-----t-.Allert Pybes folle Si1pctes Wim Pybe Agges l'eth Pybes fnliries Jans iienck Pybes cke Ulbe Foecke1a äirck Ja.cabs u_u_R_i e_nc_k_s _ _,rluu Buiies 1 N.N. 'jebbe Goitiens abbe 1 Rieacx ~osse î&brandts

Genealogie Pier Riencks

In 1620 wordt opnieuw een weesrekening overlegd, nu vanaf 11 sept. 1618, door Agge Jaens te Gaast. Dit gebeurt in presentie van Agge Wybes, er wordt gesproken over de erven van wijlen Ulbe Riencks.293 Al met al wordt dus nogmaals bevestigd dat Ulbe en Rienck broer en zus waren. De jongste zaan Rienck is inmiddels over­ leden. Uit dit huwelijk: L Pytter Pybes, geb. circa 1597, woont te Pingjum, overl. na 1620. 2. His Pybes, geb. circa 1600, trouwt voor 11 sept. 1618 Tyalcke Eeuwes, boer te Zurich. Tyalcke is in 1640 boer/eigenaar van Zurich stem 1 L 3. Aliert Pybes, geb. circa 1604, woont te Pingjum, overl. na 1620. 4. Teth Pybes, geb. circa 1608, woont te Pingjum, overl. na 1620. 5. Rienck Pybes, geb. circa 1610, overl. Pingjum tussen 1617 en 1620.

70 Hd. EUUE RIENCKS? of N. RIENCKSDR?, gehuwd met een EEUE In het proces van 1627 wordt gesproken over een Eeue Eeuwes als kleinkind, resp. achterkleinkind van Rienck Piers en Pier Riencks, zij wordt hierin met haar man ve rmeld. 294 Hieruit wordt duidelijk dat haar vader een Rienckszoon moet zijn ge­ weest, dan wel haar moeder een Rien cksdo chte t~ gehuwd met Eeue N. Uit dit huwelijk: l. Euue Euues, geb. circa 1600, trouwt Tjebbe Goitiens, boer te Abbega. In 1640 is Tjebbe meier van Abbega stem 13. Hun zoon Eeue Tiebbes, man van l auwer Teeckes, wordt in 1658 met erfgenamen genoemd bij de sterfhuisinven­ taris van Willem Gerbens. 295

Derde generatie ma. HISKE ULBES (dochter van Ilb), geb. Abbega circa 1601 , over!. Tjalhuizum 31 aug. 1669, trouwt circa 1620 NANNE TIERCKS, geb. circa 1596, over!. voor J 2 mei 1651, huisman te Bozum, zoon van Tierck Jans, meier en kerkvoogd te Bozum, en Siuw Harmens. In 1623 is Hiske 22 jaar, ze woont in Bozum als vrouw van Nanne Tiercx, hij is 27 jaar. Ze voert een proces tegen haar voogden, Hylcke Tiercx Heringa en Thomas Emes, wegens slechte voogdij. Die hebben "taliter qualiter omgesprongen ende gehandelt naar hun eigen appetyt ende weinig tot profyt van de impetrante ". Omgekeerd betwisten de curatoren de wettigheid van haar huwelijk en het meerderjarig schap van Hiske. De rechter ver­ oordeelt de curatoren tot opening van zaken en voegt eraan toe, dat haar "crancke vader, met weinig verstand" op zijn sterfbed haar voogden benoemde. 296 Vier jaar later is Hiske betrokken bij een proces dat veel informatie over Hiskes voorouders verschaft, naast een flagrante onwaarheid. Pier Riencks, overgrootva­ der, had testamentair vast-gelegd dat hij zijn zanen, Rienck en Liopck, zijn huis, state en zathe te Abbega zau nalaten. Dit op voorwaarde dat ze de sate zouden blij­ ven bewonen. Anders verviel het recht aan de andere erf-genamen. Liopck heeft deze sate echter verhuurd aan Hamme en Tiet Jarichs, geen bloedverwanten. De andere erfgenamen gaan niet accoord met deze verhuur en zij beschuldigen elkaar van contractbreuk. Tjebbe Goitiens, man van Eu Euues te Abbega, Wabbel Riencz te IJlst, weduwe van Gosse Ysbrands, zijn impetranten, en Doethe Ulbedr, met cu­ rator Oentie "Lieuwes" te Wolsum, en Hiscke Ulbedr, met man Nanne Tiercx, zijn gedaagden. 297 Tiebbe, als impetrant, eist zijn recht op bewoning. Het Hof verklaart de eis in 1627 niet ontvankelijk. Dit proces stelt spijkerhard, dat de Ulbedochters nakomelingen zijn van Liopck Piers, de verhuurder. Uit een aantal hierboven genoemde weesaktes blijkt dit on­ houdbaar en onwaar. Deze procesakte maakt het mogelijk, met behulp van de wees­ aktes, Hiskes familie tot circa 1500 te reconstrueren. Oentie Lieuwes, voogd, wordt elders Oentie Hemmes genaamd en is een zoon van Hemme Edgers, getrouwd met een Friesckedr. 298 Nanne is in 1640 meier van Bozum stem 9, met de toevoeging "papist". Deze stem wordt al veel langer door zijn familie beboerd. In 1585 koopt zijn vader, Tierck Jans te Bozum, land van Godsfrient ten Indijck, grietman van Ferwerde-

71 radeel. 299 In 1599 wordt Tierck genoemd als naastligger van Jan Everts en Eepe Ha yes. 300 En in hetzelfde jaar wordt hij genoemd als meier in de Bongier. 301 ln 1604 koopt Tierck, nu samen met zijn vrouw Siuw Harmens genoemd, 11/i pm land van Sjouk Lolles, weduwe van Harmen Sjoerds. Ede Tietes Hoytema wordt als naastligger genoemd. 302 Vermoedelijk komen het (mede-)eigendom en het meierschap van deze sate via zijn vrouw, Siouw Harmens, in de familie. Want in 1578 boert op Bongier stem ~ 03 al een Harmen Jans, vader van Siouw. 304 Harmen koopt in 1580 een halve pm land, in een stuk land van 2 pm in de "Bosumer mafte" van Pieter ldserts, burger uit Sneek. 305 De andere eigenaren zijn Hylcke Walta voor een halve pm en Saeckle Everts voor de resterende pm. In 1637 leent Nanne 100 ggl aan Poppe Piers en Tiets Ededr (Hoytema) te Idze­ ga. 306 Ook een Pier Haebel Tysessedr, weduwe van Pier Poppes uit Abbega, zijn in hetzelfde jaar geldleners. 307 Nanne leent in de loop der tijden vaker geld uit en hij wordt dan ook met een zekere frequentie vermeld in het hypotheekboek van Baarderadeel, o. a. leent hij geld aan de weeskinderen van Tiete Edes Hoytema308 en aan broer Harmen Tiercx tot Bosum. 309 Regelmatig is hij curator voor familie. In 1641 is zijn dochter Doothie overleden, als curator koopt hij uit de gescheiden boedel de helft van Ab­ bega stem 5. 310 Ook voor broer Harmen 's weeskind Sjuke is hij curator. ln 1641 koopt hij, samen met broer Pyter Tyercks, land op de lrnsumer schar onder Pop­ pingawier. 311 Voor 12 mei 1651 is Nanne overleden, zijn curatorschap over Sjuke Harrnens gaat dan naar zijn andere broer Jan te Teerns.312 Hiske leent als weduwe in 1654 nog 100 ggl aan Eelcke Gerryts en Ytje Meinerts in Aegum.313 ln 1669 overlijdt ze, het kerkarchief vermeldt dat "Hiske Nannes in den Heere ontslapen is op 31 aug." en dat ze "door christelijke liefde gedreven" 35 cg! aan de kerk gele­ gateerd heeft. 3 14 Uit dit huwelijk is slechts één kind bekend: 1. Uibe Nannes Foeckema, volgt IVa.

Illb. DOETHIE ULBEDR (dochter van Ilb), geb. rond 1600, over!. voor 25 maart 1641, trouwt SYBOLT HESSELS, huisman te Abbega, over!. tussen 1641 en 1698, zoon van Hessel Obbes en Rinck Tyessedr315 en broer van Houck Hessels.316 Hij trouwt 2. voor 1641 DIRCKIEN TIERCKS. Sybolt is in 1640 boer en voor 40 pm mede-eigenaar van Abbega stem nr. 5. In 1641 is Doethie al overleden en is Sybolt hertrouwd. Bij de daaruit voortvloeiende boedelscheiding kan Sybolt het moederlijk eifdeel van zaan Hessel niet finan­ cieren. Zijn schoonvader Nanne Tiercx, curator van Hessel, koopt hem uit, waarna hij en het weeskind ieder de helft van genoemde boerderij bezitten. 317 Sybolt koopt samen met Dirckien in hetzelfde jaar een sate van 68 pm in Abbega van Frouck van Gos/inga en Cornelis Heerma. Dit weten we uit een proces in 1705, waaraan deze koopakte is toegevoegd. 318 Daaruit blijkt dat het hier om Ab­ bega stem 17 ging, later beboerd door dochter Dirckien en haar man.

72 Fragment uit de koopakte van Abbega stem 5, met handtekeningen van Nanne Tyercks en Sybolt Hessels.

Uit het eerste huwelijk: 1. Hessel Sybolts, volgt IVb. Uit het tweede huwelijk: 2. Doetje Sybolts, volgt IVc. 3. Tierck Sybolts, volgt IVd.

Vierde generatie

IVa. ULBE NANNES FOECKEMA (zoon van Illa), geb. Bozum circa 1620/1630, boer en ontvanger te Tjalhuizum en kerkeman, daar overl. 28 juli 1696, trouwt Baarderadeel (gerecht) 13 nov. 1651 GEERTJE JANS WIGMANA, geb. Lutke­ wierum circa 1620/1630, overl. Tjalhuizum 21 sept. 1690, dochter van Jan Thomas en Auck Pyters Wigmana. Bij zijn huwelijk woont hij in Bozum en in 1653 wordt hij daar nog vermeld. 319 In 1658 koopt hij Tjalhuizum stem 2, Foeckema-ghued of state. Dit weten we uit zijn sterfhuis-inventaris, 320 waarin melding wordt gemaakt van "Twee gelijke coop­ brief van sekere sathe en landen in dorpe Tiallehuysen 60 pm", gekocht van Lolkje Annes, weduwe van Wybe Clasen (zie /-Va). Daarna vinden we hem alleen nog met de achternaam Foeckema. In 1661 kopen "Ulbe Nannesfoeckema en Geertie Jans echtelieden Tjalhuizum 13 pm land gelegen in 85 pm, Stapertsate genoemd" van Gerrit Hoytes Foeckema te Nijland. 321 In 1670 op 12 mei, rekendag, wordt Ulbe tot boekhouder van de statie Roodhuis gekozen. In 1675 zamelt hij op voorspraak van pastoor Andreas Tiara geld in voor "vrijkopinge van een slaaf". Het gaat om Sibe Martens, een zeeman afkomstig uit Bolsward, die gevangen zit in Algiers. In 1676 is er een aantekening dat "Deese gevangene is verlost en behouden in het vaderlant gearriveert is". Maar in 1677 wordt er nog eens 20 cg! uit de parochiekas vrijgemaakt voor Sibe, nu vermeld als gevangene in Turkije(!). Ulbes aantekeningen in het rekenboek geven een aardig tijdsbeeld van de situatie van de katholieken in het algemeen en van de pastoor in het bijzonder. In 1670 reserveert Ulbe twee legaten van 25 cgl voor de mogelijk-

73 heid dat "die pastoor fangen warde ofte andere swarigheyt machte comen in die kryte ".322 Ook geeft hij namens de statie nogal wat geld uit aan boetes wegens "illegale vergaderingen", alleen in 1680 al bijna 300 cg!. Ulbe koopt nogal wat onroerend goed. waaronder in 1681 een huis te Bozum. 323 in 1683 koopt hij van Brecht Siouckesdr, weduwe van Tia erd Gatses Wigmana, JO pm te Oldehuys. Brecht heeft dit Land van Gerlof Tiernes Gerlsma, oom van haar man, geërfd. Het niaar wordt gelegd door Douwe Pytters, scheepstimmerman te IJlst, curator van haar zus Ymck Siouckes. 324 Douwe Pytters is een van de stamvaders van de Bolswarder Van der Werffs. 325 Vermoedelijk overlijdt Geertje, zijn vrouw, in 1690, als Geertje Ulbes te Tjalhui­ zum. 326 In 1694 koopt hij, nu ook vermeld als "ontfanger tot Tjallehuysum ", nog eens 4 pm Land in Oldehuys van Lolck Jans.327 Bij zijn overlijden in 1698 blijkt uit de boedelinventaris, dat hij (mede-)eigenaar is van 4 boerderijen, waaronder: Tjalhuizum stem 2, de helft van Abbega stem 5, mede-eigenaar van Hieslum stem 3 en van 201h pm in sate Oude huis (= Olden­ huys) in Lutkewierum. 328 Daarnaast veel losland in Nijland, Lutkewierum en Uit­ wellingerga. De groei van zijn bezit is in groot contrast met de neergang in bezit van de andere familie Foekema. Uit dit huwelijk: 1. Nanne Ulbes Foeckema, volgt Va. 2. Doodtie Ulbes Foeckema, volgt Vb. 3. Hiltie Ulbes Foeckema, volgt Vc. 4. Jan Ulbes Foeckema, volgt Vd. 5. Siucke Ulbes Foeckema, volgt Ve. 6. Murckien Ulbes Foeckema, volgt Vf. 7. Acke Ulbes Foeckema, volgt Vg.

Fragment uit de sterfhuisinventaris van Ulbe Nannes Foeckema ondertekend door alle kinderen en schoonzoons.

74 JVb. HESSEL SYBOLTS (zoon va n Illb), boer te Abbega, over!. voor 12 aug. 170 1, trouwt FROUCK PIETERS, over!. voor 12 aug. 1701 , dochter van Pieter Gosen en Tryntje Ipes Bangama. In her testament van Tryntje lpes Bangama in 1701 staan Hessel, genoemd als Hessel Sybolr Hessels, en Frouck, "als mijn dochter ", reeds beiden als overleden aangegeven.3 29 Uit dit huwelijk: 1. Pi eter Hessels, geb. Abbega circa 1675, daar huisman, later brou wer te Bol s­ ward, over!. voor 17 febr. 1723, trouwt Bauckjen N. Pieter is in 1696330 mede-eigenaar van Abbega stem 5, maar hij woont dan te Bolsward. In 1705 is hij eifgenaam van zijn grootmoeder Trynrje Ypes Banga­ ma. 331 In 1708, 332 in de inventaris van Tjalling Fongers (zie 11-Vc), blijkt dar ze samen eigenaar zijn van Abbega 5, Pieter wordt brouwer in Bolsward genoemd. In 1723, bij de doop van Baukje, dochter van Hessel Pieters en lnske Thomas, treedt Bauckjen, weduwe van Pieter Hessels, op als doopgetuige. Het zal deze Hessel zijn, die mede-eigenaar is van stem 5 van Abbega. Hessel Pieters boeit in 1749 nog in Abbega als welgestelde boer, zijn kinderen nemen later de naam DIJKSTRA aan. Riemke, vrouw van Hoyte Pieters Foekema (1-/Xa), is zijn kleindochter.

IYc. DOETJE SYBOLTS (dochter van IIlb), afkomstig uit Abbega, geb. rond 1640, over!. na 1705, trouwt GOSSE PIETERS (of Gosen Pieters), huisman te Abbega, over!. voor 1705, zoon van Pieter Gosses en Tryntje Ippes Bangama.333 Gosse komt uit een familie met aanzien. Zijn grootvader was /pe Oenez Bangama, zijn grootmoeder Frouck Hotties Lycklama. Zijn voorvaders boeren al decennia lang in Oosthem. Al in 1605334 elft Gosses overgrootvader sate "it Bask" van zijn vader Oene Elings Bangama. In 1698 is Gosses moeder Trijntje, dan weduwe, nog eigenares van de ze state "it Bask ", nu Oosthem stem 19 genoemd. In 1701 over­ lijdt ze en wordt begraven in de kerk van Oosthem. 335 Gosse boert in 1698, op Abbega stem nr. 17; deze boerderij komt van Doetjes kant. Maar na het overlijden van Trijntje verhuist hij van Abbega naar Oosthem stem 19. In 1696 is Gosse curator over Sioerdt Sioerdts, zaan van zijn zuster Jildu Pieters, man van Sioerd Pieters. 336 In deze akte wordt Tryntje hun grootmoeder genoemd. Gosse boert hier maar kort, voor of in 1705 is hij al overleden; zijn schoonzaon lpe Hiddes komt op de boerderij. Deze voert in dat jaar, samen met Doetje, een proces tegen dominee Sujfridus Rodenhuis. In dit proces gaat het over het begrip "hoog en laag ". De pastorie heeft een stuk land dat Ype Hiddes, volgens de domi­ nee ten onrechte, maait. Het betreft 2 pm in 12 pm van de kerk in Abbega. Het is een lijvig proces met veel getuigen en aktes. Men grijpt terug op het Register van Aanbreng uit 1511 en ook op een extract van een koopakte van Sybolt Hessels en Dirckien Tjerks uit 1641. 337 Uit dit huwelijk: 1. Biuw Gosses, van Abbega, trouwt R.K. Blauwhuis 1704 Gerben lpkes, van Tjerkwerd, woont in Workum, over!. voor 23 april 1729, zoon van lpke Oenes

75 en Anck Gerbensdr (zie II-Ve). Hiervan stammen onder meer de katholieke families HOMMINGA en VISSER 2. Dorsen Gosses, geb. rond 1680, over!. na 1714, trouwt R.K. Blauwhuis 1704 Ipe Hiddes, boer te Abbega. /pe is vanaf 1705 boer te Abbega, bij Dorsen krijgt hij tien kinderen, uit wie de katholieke families HOEKSTRA , SIEMONSMA, PIETERSMA en LANGENDIJK voortkomen. Doetje is waarschijnlijk identiek met Dirkje Gosses, die in 1713 meter (doopgetuige) is van tantezegger Gosen Gerbens. 3. Frouk Gosses van Abbega, trouwt 1. R.K. Blauwhuis Auke Jelles, van Workum, over!. tussen 1707 en 1715; trouwt 2. circa 1716 Otte Andries, in 1749 boer te Abbega, zoon van Andries Ottes en Hilick Teackes. Uit het eerste huwelijk stamt de katholieke familie BROUWER, uit het tweede huwelijk komt de katho­ lieke familie ANDERSMA/ANDRIESMA voort.

JVd. TIERCK SYBOLTS (zoon van IIIb), geb. rond 1660, huisman te Abbega, overl. voor okt. 1734, trouwt GRIETJE SJOERDS, woont in Abbega, overl. na okt. 1734. In I688 koopt Tierck Sybout 42 1h pm land van Jantsen Aabes, weduwe van Pier Elings; hij betaalt hiervoor 500 ggl. 338 In 1700 wordt duidelijk dat het om Abbega stem I6 gaat. 339 In I707 wordt Tierck Sybolts in de sterfhuisinventaris van Age Edgers Bruinsma genoemd als huisman te Abbega. Het bijbehorende koopbrief uit 1705 vermeld, dat hij - samen met Age en Jan Foockes - 23 pm losland gekocht heeft van de weduwe van Ede Willems.340 In I734 wordt zijn vrouw, Grietje Sjoerds, weduwe genoemd en mede-erfgenaam van Oege Johannes. 341 Uit dit huwelijk: 1. Sibolt Tierks, volgt Vh. 2. Sjoerdje Tiercks, van Abbega, trouwt R.K. Blauwhuis 16 mei 1720 Ide Sybes, boer te Abbega en Greonterp. In I745 lenen Yde Sybes en Sioerdtie Tjerks, als echtelieden te Abbega, 600 cgl aan Gosen Ypes en Siouk Thomas, huisman te Abbega342 (Gosen is een won van 11-/Vc-2). In 1749 is Ide een welgestelde boer in Abbega. In I756 Leeft hij nog, want dan is hij peter over zijn kleinwon bij dochter Grietje. 343 Zijn kleinkin­ deren nemen Later de naam YDEMA aan. 3. Aafke Tierks, van Abbega, trouwt circa 1733 met Jan Yebs, timmerman te Gaast. Jan is in 1749 welgesteld timmerman te Gaast. Hij was eerder gehuwd met Haebeltje Sikkes, bij wie hij een won, Ide, had. Uit het tweede huwelijk heeft hij nog een dochter Grietje. 4. Dirtsen Tierks, woont in Wolsum, overl. tussen 1734 en 1739, trouwt Sybren Feckes, afkomstig uit Wolsum, meier aldaar, overl. na 1738, zoon van Fecke Sybrants en Frouk Melis. 'Ze worden in I734 als echtpaar en erfgenaam van Oege Johannes genoemd in het bij Nanne Ulbes (Il-Va) aangehaalde vonnis. Fecke is in 1738 meier en mede-eigenaar van Wolsumfloreennummer 3. In I739 laat Dirtsen 8 pm en 3 einsen land na, waarschijnlijk zijn ze kinderloos gestorven. 344

76 Vijfde generatie

Va. NANNE ULBES FOECKEMA (zoon van JVa), geb. Tjalhuizum voor 1672, overl. Tjalhuizum 6 sept. 1738, huisman en kerkeman te Tjalhuizum, trouwt R.K. Roodhuis 8 sept. 1701 TJERTJE CLASES, over!. na 2 nov. 1752. In 1697 is Nanne curator over de kinderen van zijn zuster Siuke, hij moet dan al meerderjarig zijn. 345 In 1698 is hij samen met zijn zwagers Otto Clasen (Jellema) en Dirck Jacobs, elk voor 113, mede-eigenaar van Tjalhuizum nr. 2. Nanne is meier op deze, ouderlijke, boerderij tot na 1728. ln 1708 vinden we hem ook als mede-eigenaar van Nieuw­ lant 19, aangeë1fd via zijn moeder. 346 En in 1718 als eigenaar van Nijland flo­ reennr. 114. Na nne is in 1708, samen met broer Jan, curator over de jongste zaan van zus H ilt/ 47 en in 1709 ook ave r de kinderen van zus Dootie. 348 Net als zijn vader is hij boekhouder en kerkeman (= mede-bestuurder van de statie Roodhuis); vanaf 1710 komt zijn naam regelmatig voor als ondertekenaar van de stukken. 349 De statie is net verhuisd, het ene schuilkerkje, Bonga-state, dat een blauw dak had, is ingewisseld voor het daarvoor verbouwde huis van Albert Mar­ tens. De pastoor markeerde deze gebeurtenis door het nieuwe centrum te voorzien van rode pannen. In de kroniek van oud-pastoor Tiara heet het vervolgens "daer nu Roodhuys staet". Roodhuis werd later ook de naam van de statie. In 1731 is Nanne Ulbes betrokken bij een proces over de boerderij die zijn vader in 1685 te Hieslum gekocht had van Sicke en Ocke Johannes. Samen met Oege Johannes, Rintie Reins en Sybolt Sjoerds, allen crediteuren, had hij deze sate ge­ kocht, ieder zijn bepaald deel. Zijn erfgenamen verkopen hun deel van de boerderij in 1718, maar de nieuwe eigenaren krijgen een conflict over de vraag, welk ge­ deelte nu precies verkocht is. In een jarenlang proces draven steeds meer familie­ leden op om te getuigen. 350 In een vonnis van 1734351 worden meer dan zestig na­ men genoemd, allen erfgenamen van Ulbe Nannes en Oege Johannes. Alle klein­ kinderen van Ulbe Nannes blijken de naam Foeckema!Foekema te gebruiken. Op 6 sept. 1738 overlijdt Nanne te Tjalhuizum. 352 Zijn vrouw Tjertje is in 1752 als Tjets Klases nog meter voor een dochter van Pieter Hoites (1-Vllla) en Marijke Pieters. Uit dit huwelijk: 1. Geertje Nannes Foekema, volgt Vla. 2. Eelkje Nannes, volgt Vlb. 3. Meinert Nannes, volgt Vlc. 4. Grietje Nannes, volgt Vld. 5. Gerben Nannes, volgt Vle. 6. Ulbe Nannes, overl. Tjalhuizum 30 april 1731. 7. Waarschijnlijk Hiltje Nannes, geb. circa 1700, over!. na 1756, trouwt R.K. Roodhuis 13 nov. 1731 Oege Joannes, huisman en kerkeman te Tirns, daar over!. 15 april 1749. Het patroniem de naam Hiltje (naar haar grootmoeder) en de regio waar ze woont, zouden haar in dit gezin doen passen. Oege moet overigens niet verward worden met de Oege Johannes, genoemd in het proces over de Hieslum-sate. Mogelijk zijn er - gezien de wederzijdse peterschappen - ook nog een Hidde

77 - l Nannes en een Liesbeth Nannes, getrouwd met Tjisse Sybrens Jongma, huisman in Poppingawier.

Vb. DOODTIE ULBES FOECKEMA (dochter van IVa), geb. circa 1655 vermoe­ delijk te Bozum, woont in Tjalhuizum en te Witmarsum, over!. voor 29 april 1702, trouwt Wonseradeel (gerecht) 11 okt. 1675 en R.K. Roodhuis 21 sept. 1675 OTTE CLASEN JELLEMA/JELBEMA, boer te Witmarsum, daar over!. 170811709. Hij trouwt 2. Wonseradeel (gerecht) 15 mei 1702 HOTSKE ALLERTS van Franeker, weduwe van Douwe Dirx. In 1689 bezit Otte een vermogen van J 1.000 cg!, in 1706 volgt een fiscale aanpas­ sing en wordt het op 8. 000 cg! gesteld. 353 Hij is in 1698 meier op Witmarsum stem 24 en mede-eigenaar van Tjalhuizum stem 2. Ook is hij via zijn vrouw in 1708 mede-eigenaar van Nijland stem 19. 354 In 1709 lezen we dat Otte "onlangs te Witmarsum is overleden"; zijn zwager Jan Ulbes Foeckema en oudste w on Claas (33 jaar) zijn curatoren over zijn kinde­ ren. 355 In 1711 erven zijn vier kinderen ieder 2000 cgl; Claes Ottes te Witmarsum is nog curator over Geertie, Sipke en Nanne Ottes. Nanne woont inmiddels in Hies­ lum. In 1710 testeert Hotske, zijn tweede vrouw; ze vererft alles naar haar familie in Franeker, met name naar haar broer Sybe en diens kinderen. 356 Uit het eerste huwelijk: 1. Cl aas Ones Jellema, geb. circa 1676, in 1730 landmeter te Bolsward, 357 over!. na 1731. 2. Nanne Ottes Jellema, geb. Witmarsum circa 1678, woont te Longerhouw, Hies­ lum en te Witmarsum, over!. voor 1 maart 1730, trouwt 1. Wonseradeel (ge­ recht) 9 mei 1711 Martjen Sybrants, dochter van Sybrant Fongers en Aafcke Sjoukes; trouwt 2. Wonseradeel (gerecht) 16 juni 1714 en R.K. Blauwhuis 25 juni 1714 Acke Sybrens, bij huwelijk van Hieslum, dochter van Sybren Feites en Tetje Doeckes. Hun kleinkinderen gebruiken later de naam JELGERSMA, YPMA en POSTHUMUS. 3. Sipke Ottes Jellema, geb. circa 1680, woont te Hieslum, over!. Witmarsum 1752, trouwt 1. Franeker (gerecht) 5 mei 1714 en Franeker (gereformeerd) 24 mei 1714 Hiske Sytses, bij huwelijk van Franeker, overl. tussen 1722 en 1726; trouwt 2. Wonseradeel (gerecht) 11 jan. 1727 Tetje Doekes, bij huwelijk van Witmarsum, overl. voor of in 1735; trouwt 3. Bolsward (gerecht) 5 mei 1735 Hencke Jans, weduwe van Doede Laurens te Bolsward. Hij heeft vele beroepen op vele plaatsen gehad, in 1723 was hij huisman te Tjerkwerd, 358 in 1730 huisman te Kubaard,359 in 1734 te Hieslum, in 1741 mr. distillateur te Bolsward, 360 en in 1749 "suinig boerenarbeider" te Bolsward. 361 Zijn kleinkinderen gebruiken later de naam JELLEMA. 4. Geertje Ottes Jellema, geb. Witmarsum voor 1690, trouwt Wonseradeel (ge­ recht) 19 okt. 1715 Si bolt Tierks ( zie II-Vh).

Vc. lilLTIE ULBES FOECKEMA (dochter van IVa), geb. 1655 of 1656, woonde te Tjalhuizum en te Abbega, overl. voor 14 nov. 1708, trouwt 1. R.K. Roodhuis 17 aug. 1676 SIBREN OCKES, boer te Nijland, daar overl. 11 dec. 1680,362 zoon van Ocke Reyns; trouwt 2. R.K. Roodhuis 17 april 1682 ALLERT EERNTIES/EEN­ TIES, overl. Nijland 21 mei 1693, boer te Nijland, mogelijk zoon van Eentie Al-

78 len s. Zij trouwt 3. R.K. Roodhuis 6 dec. 1694 TJALLING FONGERS, boer te Abbega, overl. voor 1696. Sibren woont bij zijn huwelijk te Nijland, zaon van Ocke Reyns. In I680 is hij al overleden, er is één dochter, Lysbeth, over wie Fedde Thomas(= Galema) in 1696 curator is, Lysbeth is dan 16 jaar.363 Uit haar tweede huwelijk heeft ze ook een dochte r, Rinske Allerts, die pas acht jaar is als haar vader, Allert Eerntses, overlijdt. Haar oom Yp e Pyters van Hidaard is haar curator.364 Ook haar derde huwelijk met Tjalling duurt maar kort. In 6 jaar overlijden twee van haar echtge­ noten; ze heeft drie kinderen uit drie huwelijken, die de vererving van bezittingen gecompliceerd maken. In 1728 zijn de drie kinderen mede-eigenaar van Abbega stem 5, te weten Ulbe Tjallings, Beem Fransen en Rein Tjalkes. de Laatste twee via hun vrou w. Hiltie boert met haar respectievelijke echtgenoten op Abbega stem 22, de Wigmana-state en geboorteplaats van Hilties moeder. In 1698 is ze, samen met neef Pieter Hessels (zaon van 11-IVb-I ), eigenaar van Abbega stem 5. In 1706 is Tjalling peter voor Tienne Fongers, zaon van Fonger Willems. 365 Uit de boedel­ inventaris van Tjalling en Hiltje in 1708366 kennen we de grootte van hun boerde­ rij, zij hebben o.a. 18 melkkoeien, ook elkaars inbreng bij huwelijk wordt venneld. Er is veel zilverwerk, waaronder een zilveren oorijzer met Hilties initialen. Ook zijn er twee wapens in de inboedel, waarvan gezegd wordt: "Tjalling alleen toe­ behorende". Met dezelfde nadruk wordt venneld, dat Abbega 5 alleen Hiltie toebehoort. In de inventaris bevindt zich ook een "si/veren liaeck " met de inscrip­ tie "Duike Gerbens". Bij de inschulden wordt een Dieuke Gerbens genoemd, vrouw van Romke Fongers, wonend in Longerhouw. Mogelijk is deze Romke een broer van Tjalling. Schoonzaon Beem is curator over Ulbe, 13 jaar oud. Uit het eerste huwelijk: 1. Lysbeth Sibrens, geb. Nijland 1679/1680, trouwt Rauwerderhem (gerecht) dec. 1697 en R.K. Roodhuis 26 nov. 1697 Beern Fransens, bij huwelijk van Akkrum, boer te Nijland en te Tirns. In 1698 is Beem mede-eigenaar van Grouw stem 4 en Mantgum stem 17. In 1709 vinden we hem als curator over de kinderen van Jan Teedes en Yfke Jans Wigmana. 367 Van 1712 tot 1724 is hij boekhouder van de R.K. statie Roodhuis. Hij boert in Tirns op stem 12, waarvan hij in 1718 ook voor de helft eigenaar is. Uit dit gezin komt de katholieke familie ROM KES voort. Uit het tweede huwelijk: 2. Rinske Allerts, geb. Nijland circa 1689, trouwt voor 1708 Rein Tialckes, geb. 1683, huisman te Tjerkwerd en Longerhouw, zoon van Tialcke Reins Bonnema en Antje Gerryts. In 1732 is Rein Tjalckes, 49 jaar, huisman onder Longerhouw, getuige voor Ulbe Nannes Foeckema in het eerder genoemde proces over een sate te Hies­ lum. Hij verklaart dat hij van zijn elfde tot zijn negentiende jaar in Hieslum woonde. In dezelfde akte wordt hij de neef van Rein Feddes (Galama) ge­ noemd.368 (Rein is een broer van Thomas Feddes, zie 11-Ve-2.) Uit het derde huwelijk: 3. Ulbe Tjallings, geb. Abbega 9 febr. 1697, koopman en winkelier te Bolsward, trouwt Bolsward (gerecht) 7 febr. 1725 en R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 8 febr. 1725 Tetje Mintes, bij huwelijk van Bolsward. De geboortedatum van Ulbe staat venneld op een geboortelepel, "welke hem

79 - geschonken is uit het sterfhuis van Antie Hiddes";369 in de autorisatieakte van i 708 wordt hij dertien jaar genoemd, dus is hij van i 695. in i 727 is Ulbe Tjal­ lings als koopman en winkelier te Bolsward curator over Sytse Hylkes.370 En in 1753 is hij samen met zijn vrouw doopgetuige bij zijn kleinzaon Ulbe Sietses, zaon van dochter Hiltje bij Sietse Anes. 371

Yd. JAN ULBES FOECKEMA (zoon van IYa), geb. Tjalhuizum circa 1660, huis­ man te Nijland, over!. tussen 5 jan. 1709 en 3 I aug. I 709, trouwt R.K. Roodhuis 23 mei 1695 SIETSKE MEYES, geb. Greonterp 167211673, dochter van Meye Tieerds en Elske Reins Bonnema. in i698 is Jan mede-eigenaar van Abbega stem 22, de Wigmana-sate, en meier van Nijland stem 24, een boerderij van 50 pm.372 In i708 is hij naast gebruiker ook eigenaar van Nijland stem 24. Zijn vrouw Sietske verkoopt in 1699 - samen met Tieerd Thomas, Fedde Fopckes en Bauck Reins - 9 pm land onder Warga aan Sierck Broers. 373 Dit land is via haar overgrootmoeder Sytske Jans Unia, getrouwd met Meye Tiaerdts, in de familie ge­ 375 komen. 374 Van vaderszijde werd in Gaastmeer en Hieslum geboerd. In 1705 is er een geschil tussen Jan Ulbes en Jacob Ypes versus dominee Hayo Tuinhout van Nijland over het eigendom en gebruik van land op Nijland stem i9 (Stapertsate). Het gaat met name om de gebruiks- c.q. hooirechten en het geschil loopt hoog op. Men grijpt terug op het Register van Aanbreng en de Beneficiaal­ boeken. 376 Met name ds. Tuinhout geeft de indruk dat ook de animositeit tussen protestant en katholiek een rol speelt. 377 In januari 1709 is Jan kortstondig curator over de kinderen van wijlen zijn zwager Claas Ottes Jelbema. In augustus van hetzelfde jaar is hij reeds overleden en wordt als curator opgevolgd door zijn broer Nanne. 378 In 1717 worden zijn kinderen, hun leeftijden en respectievelijke partners genoemd; er zijn liefst vier curatoren: zijn zwagers Andries Jans, Wybe Jelles te Dedgum en Dirck Jacobs te Folsgara en broer Nanne van Tjalhuizum. 379 Wybe Jelles is met Sietskes zuster Uylck gehuwd. Zijn kinderen blijven tot na 1737380 eigenaar van de boerderij in Nijland. Bij deze boerderij behoort een recht op drie graven, met blauwe steen, op het kerkhof van Nij land.38 1 Uit dit huwelijk: 1. Elske Jans Foekema, volgt Vlf. 2. Hiske Jans Foekema, volgt Vlg. 3. Geertje Jans Foekema, volgt Vlh. 4. Meyke Jans Foekema, volgt Vli.

Ve. SIUCKE ULBES FOECKEMA (dochter van IVa), geb. Tjalhuizum circa 1660, overl. Ymswoude 12 juli 1693, trouwt Wonseradeel (gerecht) 15 nov. 1684 en R.K. Roodhuis 13 nov. 1684 DIRCK GERBENS, huisman te Tjerkwerd, daar over!. voor 16 sept. 1697. In de sterfhuisinventaris van Sieuke van 1693 wordt gesproken over drie weeskin­ deren, ze worden niet met name genoemd; Ulbe Nannes Foekema wordt als groot­ vader vermeld. 382 Drie jaar na Siucke is ook Dirck overleden, in de sterfhuisinven­ taris van Ulbe Nannes wordt hij "saliger" genoemd, de kinderen Antie en Ulbe zijn de erfgenamen; Ulbe is dan in de "cost" bij Maycke Gerbens, mogelijk zijn

80 tante. 383 in i697 zijn de zwagers Ypke Oenes te Westhem en Nanne Ulbes curatoren over hun twee kinderen, Antie is J i jaar en Ulbe 5 jaar, het derde kind zal over­ leden zijn. Dirck wordt aangeduid als huisman te Tjerkwerd. 384 in i698 zijn Dirk Gerbens' erven tot Tjalhuizum en Ypke Oen.es samen eigenaar van Tj erkwerd stem 14, beiden worden papist genoemd. ipke is gehuwd met Anck Gerbensdr, de boerderij zal dus wel van de Gerbenskant komen. Uit dit huwelijk: 1. An ti e Dircks, geb. Tjerkwerd circa 1686, trouwt Wonseradeel 30 jan 1706 (ge­ recht) Thomas Feddes Galema, huisman te Arum, overl. Tjerkwerd circa 1736, zoon van Fedde Thomas Galama en Jelcke Reins Bonnema. Thomas was we­ duwnaar van Imke Ottes. in i 728 is Thomas boer op Tjerkwerd stem 14, waarvan hij voor "ongeveer" de helft eigenaar is namens zijn vrouw, de andere helft is van de e1fgenamen van zwager Ulbe Dirks. 385 2. N. Dircks, geb. Ymswoude circa 1690, jong overleden. 3. Ulbe Dircks Haringsma, geb. Tjerkwerd 1692, woont te Irnsum, overl. na 1732, trouwt Rauwerderhem (gerecht) 10 april 1720 en R.K. Irnsum l l april 1720 Sibbeltje Claessen, bij huwelijk van Irnsum, dochter van Claas Jacobs en Eelck Broers uit Rauwerd. Zijn kinderen en kleinkinderen blijven de naam HARlNGSMA voeren en maken dit in 1811 in Rauwerd officieel.

Vf. MURCKIEN ULBES FOECKEMA (dochter van IVa), geb. Tjalhuizum circa 1670, woont te Wommels, trouwt 1. Hennaarderadeel (gerecht) 30 juli 1690 en R.K. Roodhuis 25 juli 1690 LOLLE SIMPCKES WISMA, overl. voor 1707, huis­ man te Wommels, zoon van Simcke Simckes en Liupck Jansdr; trouwt 2. Hennaar­ deradeel (gerecht) 5 maart 1707 ANDRIES JANS, van Burgwerd, boer te Wom­ mels, overl. Burgwerd 12 juli 1728. Lolles voorvaderen, zawel van vaders- als van moederszijde, boeren al heel lang in Wommels. Zijn grootmoeder was Hylck Broer Sippens en zijn overgrootmoeder een Kingmadr. Behalve in Wommels hebben ze ook bezit in Hitsum, Wons en Ooster­ end. in 1696 bij de sterfhuisinventaris van Ulbe Nannes wordt Lolle Simkes als van Wons genoemd. 386 Samen met zijn broer Simcke is hij in 1698 eigenaar van Wom­ mels stem 40, ieder voor de helft. Met de andere broers Jan, Rienk en Broer is hij voor de helft eigenaar van Wommels stem 39, Lolle is hier tevens gebruiker. In 1707 is Lolle overleden, zaan Simcke wordt met naam en leeftijd genoemd, de andere kinderen als"zijn zuster en broeder". Jan Simckes wordt curator en legt hierbij de eed vanfideliteyt af Murckje trouwt opnieuw met Andries Jans van Burgwerd. 387 Hij boert verder in Wommels en is daar in 1707 curator over de kinderen van zwager Jan Ulbes Foe­ kema.388 In 1728 overlijdt hij te Burgwerd; Simke Lol/es is enig erfgenaam.389 Uit dit huwelijk: 1. Simke Lolles, geb. Wommels circa 1692, boer te Kubaard, overl. na 1749, trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 25 mei 1719 en R.K. Irnsum 27 mei 1719 Trijntje Gelkes, van Flansum, overl. 6 jan. 1770 te Wommels, dochter van Gelcke Harings.

81 In 1710 zijn Marten Sickes te Wommels en Claes Pytters uit Rauwerd curatoren over Trijntje Gelckes, kleindochter van Haring Gelckes uit Tirns, die in Rau­ werd is overleden.390 In 1719 trouwt ze, komend van Rauwerd, haar nieuwe cu­ rator Sybren Riencx is getuige. In de doopklapper van Bolsward komt ze wis­ selend voor als Trientje Gelkes, Nienke Gelkes, Nienke Lolles en Nienke Simkes. In 1728391 wordt Simke vermeld als huisman te Kubaard; hoewel hij enig erf­ genaam is boert hij dus niet in Wommels op de ouderlijke boerderij. In 1749 is hij welgesteld boer in Kubaard, zijn berekend vermogen bedraagt meer dan 11.000 cg!. Zijn kleinzaon Simke Pyters Wytsma zal in 1811 Foeckema-sate te Tjalhuizum kopen. Uit deze familie komen onder meer de katholieke families WYTSMA en ZON­ DERI.AND voort. 2. Geertje Lolles Wisma, geb. Wommels circa 1700, over!. na 1732, trouwt ldaar­ deradeel (gerecht) 23 maan 1716 Tjisse Reiners Jongema, huisman te Sijbran­ daburen, Roordahuizum en Friens, zoon van Reiner Tjisses Jongema en Aaltje Simmes. Tjisse is een telg uit het Jongema-geslacht te Grouw. Maar hij boert niet op de ouderlijke stee. Van 1728 tot 1748 is hij meier van Roordahuizum stem 3. In 1749 is hij welgesteld boer te Friens. Uit dit gezin komen de katholieke families JONGEMA en LEISTRA voort. 3. Gosse Lolles, geb. Wommels circa 1700. In 1719 leeft hij nog en is getuige bij het huwelijk van broer Simke.

Vg. ACKE ULBE FOECKEMA (dochter van IVa), geb. Tjalhuizum, ged. R.K. Roodhuis 25 dec. 1671 , over!. na 1730, trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 29 mei 1695 en R.K. Roodhuis 29 mei 1695 DIRCK JACOBS, van Oosterend, meier te Oosterend en Folsgare, daar overl. 28 febr. 1734. In 1671 wordt Acke, als Austerberta, gedoopt te Roodhuis. De al eerder opgemerk­ te voorkeur van de pastoors om Friese namen over te zetten naar daarop gelijken­ de namen van katholieke heiligen lag hieraan ten grondslag. Van 1698 tot 1728 is Dirk mede-eigenaar van Tjalhuizum stem 2 (namens zijn vrouw) en meier van Oos­ terend stem 4. In 1717 is hij mede-curator over de kinderen van zwager Jan Ulbes Foekema. 392 In 1728 is hij meier van Folsgara nrs. 15 en 16en17. Uit dit huwelijk: 1. Jacob Durks, geb. Folsgare, ged. R.K. Blauwhuis dec.1705, overleden na 1736. Bij zijn doop wordt de naam van zijn moeder niet vermeld, maar de woonplaats, het peterschap van Jan Ulbes en zijn peterschap in 1736 bij het kind van zus Geertje zijn sterke indicaties dat hij in dit gezin thuishoort. 2. Geertje Durcks, geb. circa 1710, overl. Folsgare 20 okt. 17 42, trouwt R.K. Roodhuis 27 okt. 1734 Pier Heerkes, van Hilaard, boer te Oosterend,393 daar overl. 27 maart 1782, zoon van Heerke Pieters Westerhuis394 en Antie Piers. Pier trouwt 2. Wommels 2 jan. 1746 Tietske Reins, dochter van Rein Feddes Galama en Feikje Roukes. Geertje en Pier krijgen een dochter Akke Piers, over wie Antje Piers en Acke Ulbe in 1738 doopgetuigen zijn. Akke trouwt later met Doeke Jacob Foekema

82 (volgt Il- Vllb) en via haar komt Tjalhuizum 2 weer voor een gedeelte in het be­ zit van de Foekema 's.

Vh. SIBOLT TIERKS (zoon van IVd), geb. Abbega circa 1695 , huisman in Wol­ sum en Abbega, trouwt Wonseradeel (gerecht) 19 okt. 1715 GEERTJE OTTES JELLEMA, geb. Witmarsum circa 1690, over!. na 1741 (dochter van II-Vb). In 1718 is hij, samen met zijn zwagers Nanne Vlbes en Dirk Jacobs, allen namens hun vrouw, elk voor 113 eigenaar van Tjalhuizum stem 2.395 in 1739 is Sybolt huis­ man te Wolsum. 396 In 1744 verkopen zij 22 pm greidland gelegen in Wolsum stem 3, een sate van 70 pm; in de akte worden alle broers en zusters met partners ge­ noemd als erfgenamen. 397 In 1749 is hij "welgesteld boer" in Abbega. Uit dit huwelijk: l. Dortien/Dortsen Sybolts, geb. rond 1715, over!. na 1749, trouwt Age Wybes, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 14 nov. 1710, huisman te Oudega, Oosthem en Abbega, overl. na 1777, zoon van Wybe Ages en Rigt Sybrants. In 1742 is Age, dan huisman onder Abbega, met Obe Sioerds curator over de nagelaten goederen van Viltje Jacobs en Fokeltje Ages. 398 In datzelfde jaar ver­ koopt Age als curator over Uiltje Jacobs ' kinderen een huizinge te Abbega voor 255 ggl. 399 In 1749 wordt Age Wybes een redelijk boer te Oudega genoemd. Zijn zoon neemt in 18I I te Heeg de naam VAN DER BERG aan. 2. Grietie Sibolts, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 2 aug. 1717, trouwt 1. Won­ seradeel (gerecht) 25 april 1767 Taeke Gerbens, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 9 dec. 1724, zoon van Gerben Teekes en Antie Wybes; trouwt 2. circa 1740 Jacob Jacobs, geb. voor 1720, woont in Wolsum; trouwt 3. Franeker (gereformeerd) 20 mei 1760 en Wonseradeel (gerecht) 24 mei 1760 Hylke Sjoerd, huisman te Tjerkwerd; Hylke was eerder getrouwd R.K. Blauwhuis 1 maart 1734 met Jetske Steffens, dochter van Steffen Lolckes en Feyck Johan­ nes. 400 3. Tierk, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 16 juli 1718, jong overleden. 4. Tierk Sibolts, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 20 okt. 1719, ongehuwd overl. Abbega 16 dec. 1790. In I790 overlijdt hij kinderloos, al zijn bezittingen, kleine percelen land, gaan naar de broers en zwagers of hun minderjarige kinderen. Met name naar de kinderen van broer Otte en zusters Jetske en Dortien. De totale erfenis bedraagt 1568.15 cgl. 401 5. Jetske Sibolts, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 10 okt. 1722, trouwt R.K. Blauwhuis 14 sept. 1747 Jarig Hessels, boer te Abbega en te Nijland, overl. voor 1790, zoon van Hessel Jarichs en Tryntje Lolkes. Jarig is bij zijn huwelijk afkomstig van Houw onder Cornwerd, waar zijn ouders boeren. In I749 is hij gemeen boer te Nijland. In I790 zijn Jetske en Jarig al overleden, hun zoon Hessel Jarigs erft dan van zijn oom Tierck Sybolts. Hieruit komt de katholieke familie VAN DER MEER voort. 6. Jantsin, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 1 april 1724, jong overleden. 7. Otto Sibolts, geb. Wolsum, volgt onder VIj 8. Sioert, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 3 april 1727, jong overleden. 9. Sioert, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 8 maart 1728, jong overleden.

83 10. Jantje Sibolts, geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 17 dec. 1729. 11 . Sioert Sibolts, geb. Wolsum, ged. R.K. Bl auwhui s 18 sept. 1732.

Zesde generatie

Vla. GEERTJE NANNES FOECKEMA (dochter van Va), geb. Tjalhuizum circa 1702, overl. Nijland 30 juli 1771, trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 20 okt. 1723 en R.K. Roodhuis 27 okt. 1723 JOHANNES THOMAS, huisman te Nijland, overl. Tjalhuizum 3 dec. 1770, zoon van Thomas Johan ni s en Jancke Hendericx. In 1739" 02 kopen Geertie Nannes Foekema en Joannes Th omas, huisman onder Tjalhuizum, van Geertie Ottes Je/bema en Sybout Tierks te Wolsum "113 sate, landen en quotele huizinge met schuur, hieminge, bomen en plantinge cum an­ nexis", geheel 73 pm te Tjalhuizum, gebruikt door koperse cum marito. Hiermee bezitten ze 213 deel van de Foekema-boerderij. Het andere derde deel bezitten (tante) Acke Ulbes ' erfgenamen. Johannes boert hier in 1749 "met goed reeuw en beslag ". In 1760 is hij samen met Minne Anskes, zijn schoonzoon, curator over Bonne Sikkes tot Boer. Bonne is erfgenaam van Gerbens Sjoerds Jongman te Hi­ daard. 403 Rintje Reins noemt hen in 1768 als bewoners van Foeckema-state.404 In 1778 is dochter Jancke Johannes, als Minne Anskes' weduwe, voor 213 eigena­ res; alle andere kinderen zullen (jong) overleden zijn.

Fragment uit het register van Rintje Reins, met zijn beschrijving van Tjalhuizum.

Uit dit huwelijk: 1. Jancke, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 8 okt. 1724, jong overleden. 2. Jancke Joannes, volgt VIIa. 3. Nanne, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 9 jan. 1729, jong overleden. 4. Jeltje, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 10 maart 1732, jong overleden. 5. Ulbetje, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 19 okt. 1735, jong overleden. 6. Jeltje, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 12 jan. 1739, jong overleden.

84 - Vlb. EELKJE NANNES (dochter van Va), geb. Tjalhujzum circa 1710, over!. na 1752, trouwt IJl st (gerecht) 22 mei 1730 ATHE HILLEBRANTS, boer te Tirn s en te Tjerkwerd, over!. na 1759, zoon va n Hillebrant Douwes en Luts Sibolts. In 1730 bij zijn huwelijk komt hij van Woudsend. Hij boert beurtelings te Tjerk­ we rd, Tims en weer Tjerkwerd waar hij 1749 "seer gering boer" is met een aan­ slag van 34 cgl 19 stuivers. Uit dit huwelijk: l. Nanne Ates, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 4 juli 1732, trouwt Parrega 25 dec.1764 Houk Pieters, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 22 okt. 1741 , dochter van Pytter Jurjens en Tietske Jacobs. Uit deze farrulie komt o.a. de ka­ tholieke famjJie VELDBOER voort. 2. Hjllebrant Ates, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 13 jan. 1736, trouwt 1. R.K. Blauwhuis 31 aug. 1761 Sjoukje Gerckes, geb. Tjalhuizum, ged. R.K. Roodhuis 3 sept. 1741 dochter va n Gercke Sjoukes en ltske Sjoerds; trouwt 2. Workum (gerecht) en R.K. 28 sept. 1772 Grietje Martens, ged. R.K. Workum 20 nov. 1734, dochter van Marten Hendriks en Uilkje Baukes. Hieruit is de ka­ tholieke fami li e DE BOER te Workum voortgekomen. Hillebrant trouwt 3. Workum (gerecht) en R.K. 13 aug. 1782 Aatje Lieuwes, ged. Workum 24 sept. 1755, dochter van Lieuwe Robijn en Mjnke Meies. Hieruit komt de katholieke farrulie nLDERTS te Hindeloopen voort. 3. Douwe Ates, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 1 maart 1738, trouwt 1. Par­ rega 2 aug. 1767 Siuwke Gerckes, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 24 nov. 1738, over!. tussen 1775/1779, dochter van Gercke Sjoukes en ltske Sjoerds; trouwt 2. Gaast 4 april 1779 en R.K. Makkum 6 april 1779 Sibrig Jans, bij huwelijk van Gaast. Uit deze familie komt de katholieke farrulie VAN DE BOS voort. 4. Gerben Ates, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 2 sept. 1741 , trouwt Sneek (ge­ recht) 7 jan. 1769 en Sneek (gereformeerd) 22 jan. 1769 Geiske Gerrits, bij huwelijk van Sneek. 5. Dieuke Ates, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 7 maart 1744. 6. Jentie Ates, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 30 sept. 1747. 7. Luets Ates, geb. en ged. R.K. Workum 6 mei 1752.

Vlc. MEINERT NANNES (zoon van Va), geb. Tjalhuizum circa 1710, bij huwelijk van IJlst, huisman te Heeg, over!. na 1758, trouwt IJlst (gerecht) 23 aug. 1737 HIN­ KE WYBRENS, geb. Ferwoude, ged. R.K. Workum 10 dec. 1710, dochter van Wy­ bren Bottes en Froukje Jentjes.405 In 174ü406 is Meinert, als huisman onder IJlst, curator over Marijke, dochter van Outger Gosses en Antie Claases in llsbrechtum. Antie is mogelijk een zuster van zijn moeder Tjertje. In 1749 is hij "welgesteld boer" te IJlst met een aanslag van 57 cgl 19 stuivers. In 1756 is hij voor "hemzelf en anderen" collateraal erfgenaam van Gurtsen Jenties, huisman te Oudega.407 Gurtsen is een broer van Hinkes moe­ der. In 1758 wordt hij nog genoemd als curator over minderjarige kinderen van wijlen zus Grietje. 408 Uit dit huwelijk: l. Elisabeth Meinerts, geb. lfüt, ged. R.K. Sneek 3 april 1741 , jong over!. 2. Nanne Meinerts, geb. IJlst, ged. R.K. Sneek 4 juni 1742. 3. Wybren Meinerts, geb. Ifüt, ged. R.K. Sneek 12 april 1744.

85 4. Hessel Meinerts, geb. IJlst, ged. R.K. Sneek 25 aug. 1745. 5. Frouckje Meinerts, geb. IJlst, ged. R.K. Sneek 30 maart 1747. 6. Elisabeth Meinerts, geb. IJlst, ged. R.K. Sneek 14 jan. 1749. 7. Klaas Meinerts, geb. IJlst, ged. R.K. Sneek 20 sept. 1750.

Vld. GRIETJE NANNES (dochter van Va), geb. circa J 720, overl. voor 20 jan. 1758, trouwt 1. R.K. Roodhuis 9 juni 1739 JACOB DOECKES, geb. tussen 1718 en 1722, woont te Tirns en als meier te Bozum, overl. te Bozum voor 1745, zoon van Doecke Obbes,409 boer te Bozum, en Styntje Thomas; trouwt 2. in 1753 JOANNES MEINDERTS, geb. Flansum, ged. R.K. Irnsum 27 dec.1729, overl. voor 26 jan. 1758, zoon van Meindert Douwes en Jeltje Jouws. Bij de doop van zijn eerste twee kinderen woont Jacob in Tirns, maar in 1743 boert hij op Bozum stem 23. Het is de boerderij van zijn vader, die voor de helft eige­ naar is. De boerderij dateert al van voor 1512 en is bekend als Wlbetsma Staeten. 410 Zijn voorouders in vrouwelijke lijn boeren hier al bijna tweehonderd jaar. Voor 1748 overlijdt Jacob en tot 1753 blijft Grietje hier meierse.411 In 1752 wordt wijlen Jacob vermeld in het testamentaire codicil van zijn grootmoeder liskje Jacobs. 4 12 In 1754 zijn Haring Claasen te Mantgum en Jouw Gerlofs te Oosterwie­ rum curatoren over Doecke (14), Dieucke (12) en Jacob Jacobs (10), kinderen van wijlen Jacob Doeckes en Grietje Nannes, voor de verdeling van hun vaderlijke goederen. Dit op verwek van Grietje Nannes die in ondertrouw is gegaan met Johannes Meynderts van Bozum.413 Johannes wordt meier van Bozum stem 23, tot Grietjes kinderen hun aandeel in 1759 verkopen. 414 In 1758 is Grietje Nannes overleden; haar broers Meynert, huisman te IJlst, en Gerben te Loënga worden curatoren over de kinderen volgens het testament van Grietje en Johannes. 415 Kinderen uit het tweede huwelijk zijn niet bekend. Uit dit huwelijk: 1. Doeke Jacob Foekema, volgt Vllb. 2. Dieuwke Jacobs, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 7 febr. 1742. 3. Jacob Jacobs Postma, volgt Vllc.

Vle. GERBEN NANNES (zoon van Va), geb. Tjalhuizum circa 1716, boer te Loën­ ga, over!. 15 juni 1806,41 6 trouwt PIETJE PIETERS, geb. Loënga, ged. R.K. Rood­ huis 14 sept. 1725, over!. 10 aug. 1745, dochter van Pieter Wybes en Meynske Ath es. In 1749 is Gerben Nannes "redelijk boer" in Loënga. Het overlijdensboek van de R.K. statie Roodhuis vermeldt hem bij overlijden als waarschijnlijk 90 jaar. Uit dit huwelijk: 1. Minke Gerbens, geb. Loënga 4 febr. 1745, ged. R.K. Roodhuis 5 febr. 1745, over!. Loënga 26 april 1818, trouwt Wymbritseradeel (gerecht) 17 sept. 1776 Pieter Jans Teppema, huisman, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 14 febr. 1752, over!. te Oosterend 6 okt. 1826, zoon van Jan Murks Jorna en Marij­ ke Hendriks Mulder.4 17 Uit dit gezin stamt de katholieke familie TEPPEMA.

86 VIf. ELSKE JANS FOEKEMA (dochter van Vd), geb. Nijland circa 1697, woont te Irnsum, over!. na 1731 , trouwt R.K. Roodhuis 21maart1719 HESSEL THOMAS, schoenmaker en boer te Irnsum, over!. na 1749. In I 728 is Hessel met zijn zwagers Jan Tiercks, Sieds Gerlofs en Jouke Gerbens eigenaar van Nijland stem 24. In 1737 wordt hij mr. schoenmaker te Imsum ge­ noemd. 418 In 1749 is hij samen met IJsbrand Geeles curator over de jongste kinde­ ren van Stijntje Thomas en Doeke Obbes.419 Hessel is dan huisman in Irnsum. Bij deze generatie verdwijnt de "c"uit de naam Foeckem.a. Uit dit huwelijk: J. Jan Hessels, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum J7 dec. 1725. 2. Thomas Hessels, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 12 juni 1727. 3. Aaltje Hessels, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 21 mei 1730. 4. Sytske Hessels, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 7 nov. 1731.

Vlg. HISKE JANS FOEKEMA (dochter van Vd), geb. Nijland circa 1699, over!. na 1740, trouwt R.K. Irnsum 5 juli 1722 en Rauwerderhem (gerecht) 8 juli 1722 JOUKE GERBENS, boterkoopman te Irnsum, over!. na 1748, zoon van Gerben Martens en Jeltie Pytters. In 1736 verkopen Jouke en Pytter Gerbens 63 pm zate en landen te Folsgara aan Taecke Gerbens en Tjeerd Tjeerds, beiden te Irnsum.420 In 1740 is hij medecurator over de kinderen van Rein Feddes Galama.421 In 1748 wordt hij nog genoemd als eigenaar en naastligger van fl.oreennr. 42 van Nijland. 422 Uit dit huweUjk: 1. Jeltje, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 17 april 1723, jong overleden. 2. Jeltje, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 20 april 1726, jong overleden. 3. Jan, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 28 juli 1727, jong overleden. 4. Jeltje, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 30 sept. 1733. 5. Gerben Joukes, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 21maart1737. 6. Jan Joukes, geb. Irnsum, ged. R.K. Irnsum 11 of 21 nov. 1740, koopman te Warga, over!. Irnsum 16 sept. 1801, trouwt Rauwerderhem (gerecht) 14 jan. 1772 Antje Harmens, geb. Poppingawier, ged. R.K. Irnsum 10 april 1747, doch­ ter van Harmen Sakes en Antje Ages (dit zijn Engwerda's). Uit dit gezin stam­ men de kathoUeke families JANSE en JANSEN.

Vlh. GEERTJE JANS FOEKEMA (dochter van Vd), geb. Nijland circa 1700, over!. na 1737, trouwt JAN TIERCKS, afkomstig van Burgwerd, boer te Nijland, mogelijk zoon van Jancke Tiercks. 423 In 1716, bij het overlijden van zijn schoonvader Jan Ulbes Foeckema, wordt hij genoemd als persoon te Burgwerd. 424 ln 1723 is Jan Tiercks, huisman te Nieuw­ land, 500 cgl schuldig aan Sioerd Mircks en Meicke Auckedr te Nieuwland.425 In 1737 verkopen zij Geertjes 114 erfdeel in Nijland stem 24 aan Bauke Ates en Trijntje Gerbens te Folsgara voor 2000 cgl. 426 Uit dit huwelijk: 1. Sietske, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 12 aug. 1720, jong overleden. 2. Sietske, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 17 okt. 1722, jong overleden. 3. Tierck, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis l sept. 1724, jong overleden. 4. Sietske, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 6 sept. 1725, jong overleden.

87 5. Tierck, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 30 jan. 1729, jong overl eden. 6. Tierck Jans, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhui s 18 mei 1735. 7. Sietske Jans, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 11 juli 1736.

Vli. MEYKE JANS FOEKEMA (dochter van Vd), geb. Nijland circa 1702, over!. Ysbrechtum 15 okt. 1738, trouwt SYTSE GERLOFS, afkomstig uit Loënga, woont in Tirns, Nijland en IJsbrechtum. Meyke Jans en haar man Sytse Gerlofs worden in 1728 wel, maar in 1737 niet meer genoemd als eigenaars van Nijland stem 24. Sytses zuster Tryntje Gerlofs, weduwe van lpe Hiddes, is dan voor dit kwart eigenares. Uit dit huwelijk: 1. Sietske, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 28 jan. 1725, jong overleden. 2. Sietske, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 11 juni 1726, jong overleden. 3. Martje, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 26 okt. 1727, jong overleden. 4. Sietske, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 8 april 1730, jong overleden. 5. Martje Sietses, geb. IJsbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 22 nov. 1731, trouwt Burgwerd en R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 13 mei 1759 Tjalling Pieters, geb. Bolsward, ged. R.K. Bolsward (statie St. Martinus) 6 juli 1724, mr. kuiper te Bolsward en Burgwerd, zoon van Pieter Mintes en Sjoukje Tjallings. Uit dit gezin komt de katholieke familie KUIPERS voort. 6. Sietske, geb. IJsbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 23 jan. 1733, jong overleden. 7. Sietske Sietses, geb. IJsbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 5 jan. 1735. 8. Gerlof Sietses, geb. IJsbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 17 jan. 1736. 9. Jan Sietses, geb. IJsbrechtum, ged. R.K. Roodhuis 3 april 1737.

Vlj. OTTO SIBOLTS (zoon van Vh), geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 31 okt. 1725, woont te Abbega, daar over!. voor 26 dec. 1790, trouwt 1. R.K. Blauwhuis 17 maart 1761 BERBER ALBERS, geb. rond 1730, over!. na 1779, mogelijk dochter van Albert Hermanus; trouwt 2. Wymbritseradeel (gerecht ) 22 jan. 1788 Marijke Johannes, van Abbega. Otto is voor 1790 overleden, zijn minderjarige kinderen erven dan van zijn broer Tjerk Sybolts. 427 Berber komt mogelijk van Heeg, waar de doopboeken pas rond 1750 beginnen. Uit dit huwelijk: 1. Albert Ottes Foekema, volgt onder VIld. 2. Geertien, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 27 maart 1771, jong overleden. 3. GEERTJE OTTES FOEKEMA, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 29 jan. 1774, woont te Abbega, over!. Workum 6 april 1829, trouwt Parrega 1 mei 1808 JOHANNES JELLES HIEMSTRA, geb. Westhem, ged. R.K. Blauwhuis 22 juni 1784, woont te Greonterp, Workum en Oudega, over!. Oudega 5 jan. 1848, zoon van Jelle Johannes Hiemstra en Renk Rintjes (in de overlijdensakte Aukje Rienks Graafsma). 4. Sybolt Ottes Foekema, volgt onder VIle. 5. Sioeke Ottes, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 29 maart 1779.

88 Zevende generatie

Vila. JANCKE JOANNES (dochter van Vla), geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 21 sept. 1726, over!. Tirns 14 aug. ] 802,428 trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 20 okt. 1746 en R.K. Roodhuis 24 okt. 1746 MINNE ANSKES, geb. Lutkewierum voor 1716,429 boer te Scharnegoutum, over!. Tirns 5 sept. 1783, zoon van Anske Minnes en Acke Pyters Wigmana. Bij hun huwelijk hebben zij wegens verwantschap in de 3de en 4de graad dispensa­ rie nodig. De gezamenlijke familielijn loopt via de Wigmana 's. Janckes grootmoe­ der is Geertje Jans Wigmana, Anskes grootvader is Pyter Jans Wigmana. In 1762 geeft Jancke, vermeld als Jancke Minnes Foeckema uit Goutum, geld voor het altaar van de kerk in Roodhuis. 430 In 1764 is Minne huisman te Scharnegourum, met Wybe Gerrits (1-Vlllb) is hij dan curator over kinderen van Harmanus Douwes (broer van 1-Vllle), huisman te Hidaard. 431 In 1778 renteniert hij in Tirns, als hij samen met zijn broer Pytter Anskes 14 pm land in Abbega verkoopt aan Ytje Min­ nes en Wybe Sjoerds. 432 In 1778 is Jancke voor 213 deel mede-eigenares van Tjalhuizum stem 2, geëifd van haar moeder. Jancke en Minne zijn in gemeenschap van goederen getrouwd, want Minne laat haar in 1783 alles na: 4463.13.10 cgl. , een half huis te Tirns, 1112 sathe te Schillaard en 2250 cgl "liggend geld". 433 "Ze overlijden kinderloos en hun bezittingen, waaronder 213 gedeelte van Tjalhuizum 2, vererven naar beider fami­ lies. 434 Eifgenamen zijn namens Anske Minnes de kinderen van broer Pieter: Sim­ ke, Jan en Gelke, Marike, Akke en Trientie Pieters, de meesten zullen zich Wytsma noemen. Bij Janke vereift het complexer, omdat al haar broers of zussen al over­ leden zijn, gaat haar 113 deel naar Hamme Wybrens Bootsma. Homme is een kleinzaon van Janckes tante, Geertje Thomas (vrouw van Oege Hommes). In de reële goedschatting van 1805 is Minnes helft nog niet verdeeld en worden Minne Anskes voor 113 en Hamme Wybrens met neef Rinnert Thomas Donia voor 113 en Gertie Doeckes Foeckema voor 113 als eigenaar genoemd. Hamme heeft dus al 116 aan Rinnert verkocht. Jancke vererft naast Foeckema-sate ook 1112 zathe in Schil­ /aard, afkomstig uit de Anskes-familie. Haar huis in Tirns en de obligaties gaan naar "de Roomse armen van 't Roodhuis". De totale eifenis bedraagt collateraal 5633 cg!.

Vllb. DOEKE JACOBS FOEKEMA (zoon van Vlld), geb. Tirns, ged. R.K. Rood­ huis 2 april 1740, meier te Tjalhuizum, over!. Tjalhuizum 7 sept. 1808,435 trouwt Hennaarderadeel (gerecht) 6 mei 1772 en R.K. Roodhuis 10 mei 1772 AKKE PIERS, geb. Folsgara 13 nov. 1738, ged. R.K. Roodhuis 14 nov. 1738, over!. Oosterend 29 sept. 1776, dochter van Pier Heerkes en Geertje Durcks (zie II-Vg); trouwt 2. R.K. Roodhuis 7 juni 1791 YNSKE JOANNES, geb. en ged. R.K. Warga 23 april 1755, over!. Tjalhuizum 28 sept. 1808,436 dochter van Joannes Diurres en Aukje Sakes. Doekes huwelijk met Akke duurt maar vier jaar, maar dankzij dit huwelijk komt Tjalhuizum stem 2 weer voor een deel in deze familie Foekema. Akke heeft name­ lijk 113 deel van stem 2 van haar grootmoeder, Acke Ulbes Foeckema, geërfd. In 177s437 is Doecke (namens zijn vrouw) mede- eigenaar. Acke heeft zelf niet op deze boerderij gewoond, pas na haar overlijden en het vertrek van meier Claas

89 Ysbrands (= Galema) zal Doecke hier gaan wonen. Tot die tijd woont het echtpaar in Oosterend, waar ze hun enig kind, Gerrie, krijgen. Van l 78243 tot zijn dood is Doecke boer op Foeckema-sate, waar hij hertrouwt met Ynsk e en waar ze nog twee kinderen krijgen. Eén daarvan overlijdt jong. In 1808 overlijden Doeke en Yn ske in dezelfde maand. Een jaar na hun dood is er in ventarisatie. Uit het testament blijkt dat Gertje Doekes en haar man Wybe op Foeckema-sate blijven wonen, tot het huurcontract is verstreken. Gerties halfbroer Jacob erft 1000 cg! van vader en 1000 cg! van moeder in de vorm van obligaties. De sate blijft voorlopig in de boedel. De huizinge wordt getaxeerd op 4882 cg!. De levende have bestaat uit 20 koeien, 4 rieren, 6 kalveren, schapen en lammeren, l paard en 2 varkens. De curatoren zijn Pieter Jans (Teppema), huisman Loyenga en Tjalling Jans Jorna te "Eelsum ". 439 Op 30 dec. 1811 neemt Pieter Jans Teppema (11-Vle) voor zijn pupil Jacob, oud 19 jaar, te Tirns de naam FOEKEMA aan. 440 Voor de kinderen van broer Jacob is hij ook voogd, wat niet tot naams-overeenkomst zal leiden. Uit bet eerste huwelijk: 1. Gertie Doekes Foekema, volgt VIiia. Uit het tweede huwelijk: 2. Jacob Doekes Foekema, volgt VIIIb. 3. Johannes, geb. Tjalhuizum, ged. R.K. Roodhuis 1 okt. 1795, jong overleden.

VIIc. JACOB JACOBS POSTMA (zoon van Vld), geb. Bozum, ged. R.K. Wijt­ gaard 31 aug. 1744, boer te Scharnegoutum, daar over!. 16 juli 1805,441 trouwt 1. Wymbritseradeel (gerecht) 1 juni 1773 ANTJE SJOERDS, geb. Tirnsrfhabor, ged. R.K. Roodhuis 27 jan. 1751 , over!. Scharnegoutum 17 mei 1782,442 dochter van Sjoerd Heerkes en Sytske Oeges; trouwt 2. Wymbritseradeel (gerecht) 15 nov. 1785 en R.K. Roodhuis 17 nov. 1785 GEERTJE LUERTSES, geb. Baijum, ged. R.K. Dronrijp 11 juli 1755, over!. Scharnegoutum 13 juli 1806,443 dochter van Luertzes Tjerks en Geertje Sjoerds. In 1778 is Jacob Jacobs meier van Scharnegoutum 5. Geertje en Jacob trouwen in 1773 met dispensatie van de Apostolische Nuntiatuur te Brussel. Zij heten in de 3de graad verwant te zijn. In 1788 is hij, met zijn zwagers Watse Jans (van der Weide) te Tirns en Claas Ysbrands (Galama) te Tjerkwerd, mede-erfgenaam van Sjoerd Heerkes, ieder uit naam van zijn vrouw. Op 30 dec. 1811 neemt voogd Pieter Jans Teppema te Scharnegoutum de naam POSTMA aan voor zijn pupillen Luitzen, Jacob, Anne, Grietje, Gettje en Akke, kin­ deren van Jacob Jacobs, allen te Scharnegoutum. Uit bet eerste huwelijk: 1. Margaretha, geb. Scharnegoutum, geel. R.K. Roodhuis 11 april 1775, jong over­ leden. 2. Sietske Jacobs, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 17 april 1777, over!. Scharnegoutum 17 maart 1809 in kraambed, trouwt R.K. Roodhuis 17 juni 1799 Epke Sikkes Romkes, geb. Mantgum, ged. R.K. Wijtgaard 28 april 1771 , boer en gemeenteraadslid in Scharnegoutum, daar over!. 2 jan. 1853, zoon van Sikke Joannes en Neeltje Epkes. 3. Sjoerd, geb. Scharnegoutum, geel. R.K. Roodhuis 5 febr. 1780, jong overleden.

90 Uit het tweede huwelijk: 4. Luitzen Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 18 aug. 1786, over!. Wirdum 8 okt. 1826, trouwt Wymbritseradeel (mairie Nijl and) 1 sept. 1815 Anna Franses Engwerda, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 25 jan. 1788, over!. Sneek 2 febr. 1864, dochter van Frans Meinderts Engwerda en Akke Harmens Ingwerda. 5. Jacob Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 26 maart 1788, boer te Scharnegoutum en Kubaard, over!. Kubaard 1 jan. 1847, trouwt Wym­ britseradeel (mairie Nijland) 1 sept. 1815 Hedwig Franses Engwerda, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 6 juli 1790, over!. Bolsward 20 juni 1869, dochter van Frans Meinderts Engwerda en Akke Harmens Ingwerda. 6. Sjoerd, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 12 jan. 1790, jong overleden. 7. Ane Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 11 maart 1792, ongehuwd overleden Scharnegoutum 16 nov. 1859. 8. Margaretha (Grietje) Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 6 maart 1794, dienstmeid te Wirdum, over!. Wijtgaard 11 okt. 1844, trouwt Leeuwarderadeel 12 juni 1828 Pier Thomas Stornebrink, geb. Wirdum, ged. R.K. Wijtgaard 29 juli 1787, landbouwer onder Wirdum, woont later in Sint Ni­ colaasga, over!. Sneek 24 febr. 1868, zoon van Thomas Hendrik Stornebrink en Grietje Sentjes. Weduwnaar van Antje Dirks Terpstra, geb. Wijtgaard, ged. R.K. Wijtgaard 27 febr. 1789, over!. Wirdum 7 sept. 1826, dochter van Dirk Klases Terpstra en Aaltje Doedes. 9. Geertje (Gertrudis) Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 9 mei 1796, over!. Oosterend 16 okt. 1830, trouwt Wymbritseradeel 28 mei 1819 Keympe Pieter Teppema, geb. Loënga, ged. R.K. Roodhuis 16 nov. 1780, overl. Oosterend 7 juli 1858, zoon van Pieter Jans Teppema en Minke Gerbens (zie II-Vle). 10. Akke Jacobs Postma, geb. Scharnegoutum 29 juni 1799, ged. R.K. Roodhuis 30 juni 1799, overl. Franeker 26 nov. 1855, trouwt Franeker 21 mei 1820 Obe Jans Ypma, geb. Witmarsum, ged. R.K. Bolsward (statie St. Franciscus) 11 okt. 1797, landbouwer onder Franeker, overl. Bolsward 1 juli 1873, zoon van Jan Y ps Ypma en Gerritje Hili es Vellinga.

Vlld. ALBERT OTTES FOEKEMA (zoon van Vlj), geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 2 april 1768, boerenknecht te Wolsum en Abbega, overl. Wolsum 5 juni 1841, trouwt Parrega en Tjerkwerd en R.K. Blauwhuis 12 mei 1805 YFKE SIED­ SES (SIEDSMA), geb. Wolsum, ged. R.K. Blauwhuis 1 mei 1776, overl. Wolsum 20 febr. 1810, dochter van Sietse Johannes en Gatske Lolles. In 1811 neemt hij voor zichzelf en zijn kinderen Otte, Sytse en Hendrik de naam FOEKEMA aan. Uit dit huwelijk: 1. Otto Alberts Foekema, volgt onder Vlllc. 2. Siedse, ged. R.K. Blauwhuis 28 juli 1807, jong overleden. 3. Hendrik Alberts Foekema, volgt onder Vllld.

Vlle. SYBOLT OTTES FOEKEMA (zoon van Vlj), geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 18 jan. 1775, arbeider te Oudega, woont in Abbega en Wolsum, daar

91 over!. 16 mei 1842, trouwt Oudega 20 mei 1792 AKKE GERBENS, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhujs 29 juni 1761 , over!. Westhem 13 dec. 1845, dochter van Ger­ ben Impkes en Dieuwke Gerbens. In 1811 is Sybolt naamgever van deze tak, hij neemt voor zichzelf, zijn dochters Berber en Dieuwke en zijn won Otte de naam FOEKEMA aan te Heeg. 444 Uit dit huwelijk: 1. Berber Siebolts Foekema, geb. Abbegaaster Ketting, ged. R.K. Blauwhuis 17 jan. 1794, woont in Schettens, daar ongehuwd overl. 26 jan. 1834. 2. Dieuwke, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 9 febr. 1795, jong overleden. 3. One, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis l sept. 1796, jong overleden. 4. Dieuwke Sybolts Foekema, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 12 okt. 1797, woont te Abbega en te Oudega, ongehuwd overl. Abbega 22 sept. 1855. 5. Otto, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhuis 24 dec. 1798, jong overleden. 6. Otto Sybolts Foekema, geb. Abbega, ged. R.K. Blauwhws 18 okt. 1800, winke­ Uer en schoenmaker te Oudega, daar overl. 29 dec. 1875, trouwt 1. Wonseradeel 10 mei 1828 Rigtje Willems van der Meer, geb. Dedgum, ged. R.K. Blauwhuis 28 mei 1796, overl. Abbega 19 febr. 1848, dochter van Willem Sakes van der Meer en Tryntje Jelmers; trouwt 2. Wymbritseradeel 28 april 1860 Pietje Pieters Nota, geb. Bolsward 28 maart 1812, woont Abbega, overl. Bolsward 11 aug. 1897, dochter van Pieter Sjoerds Nota en Johanna Widmers Koopmans.

Achtste generatie Vllla. GERTIE DOEKES FOEKEMA (dochter van Vlla), geb. Oosterend, ged. R.K. Roodhuis 3 mei 1775, over!. Sneek febr. 1811 , trouwt R.K. Roodhuis 29 mei 1796 WIEBE JANS BLEEKER, geb. Nijland, ged. R.K. Roodhuis 25 april 1767, boer te Tjalhuizum en op Tinga onder Sneek, over!. Sneek 26 aug. 1812, zoon van Jan Wiebes en Gatske Meies. Wiebe trouwt 2. Sneek 10 mei 1812 REINTJE THOMAS WIERSMA, geb. Tirns, ged. R.K. Roodhuis 9 aug. 1775, overl. Wor­ kum 12 juni 1837, dochter van Thomas Doeckes Wiersma en Ytje Sybolts.445 Reintje trouwt opnieuw Sneek 21 jan. 1816 Reinder Jans Jilderts, geb. Hindeloo­ pen, ged. R.K. Bakhuizen 3 juni 1771, timmerman te Workum en Bakhuizen, over!. Workum 8 nov. 1834, zoon van Jan Jilderts Jilders en Marijke Reinders, eerder weduwnaar van Sieuwke Ruurds. In 1796 staat Gertie voor 113 als eigenares van Tjalhuizum 2 in het reëelkohier, Minne Anskes' weduwe voor het andere 213 deel. Waarschijnlijk Gerties moederlijk erfdeel vanwege vaders tweede huwelijk. 446 Gertie is hiermee de laatste Foekema op Tjalhuizum stem 2. Dit laatste hoofdstuk laat zich lezen als een Griekse tragedie, het noodlot lijkt wel alle betrokkenen te willen treffen. In 1808 overlijden Doeke Jacobs en zijn vrouw. Hun (stief)dochter Gertje verliest in korte tijd vijf van haar kinderen, voor ze zelf in 1811 overlijdt. Na haar dood wordt de boerderij verkocht. Haar enig overgeble­ ven kind Acke verhuist met vader naar Tinga onder Sneek, waar Wiebe hertrouwt. Het jaar daarop overlijdt hij, Acke is op haar tweede jaar al wees. Zij trouwt jong, maar overlijdt binnen een jaar na haar huwelijk. Haar man hertrouwt, maar ver­ drinkt een paar jaar later in een storm met een roeiboot,· vlak bij zijn huis. In korte tijd zijn er tien mensen en drie generaties overleden. Een dramatischer afscheid tussen familie en sate is nauwelijks denkbaar.

92 Uit dit huwelijk: t . Akke, geb. Tjalhuizum, ged. RK Roodhui s 18 maart 1797, jong overleden. 2. Akke, geb. Tjalhuizum, ged. RK Roodhuis 15 juni 1799, jong overleden. 3. Johannes, geb. Tjalhuizum, ged. RK Roodhuis 18 april 1802, jong overleden. 4. Joannes, geb. en ged. R.K. Sneek 22 febr. 1807, jong overleden. 5. Joannes, geb. en ged. R.K. Sneek 16 april 1808, jong overleden. 6. Akke Wybes Bleeker, geb. en ged. R.K. Sneek 11 jan. 1810, overl. Oosterend 8 mei 1830, trouwt Wymbritseradeel 16 mei 1829 Jan Anskes Zonderl and, geb. Lutkewierum, ged. R.K. Roodhuis 18 jan. 1803, boer te Oosterend, verdronken te Ysbrechtum 3 maart 1835, zoon van Anske Pieters Zonderland en Pietje Rientses Sl ippens. Jan trouwt 2. Hennaarderadeel 19 jan. 1832 Antje Epkes Romkes, dochter van Epke Sikkes Romkes, geb. Scharnegoutum, ged. R.K. Roodhuis 8 sept. 1804, boerin Tirns, overl. Tirns 2 febr. 1850, dochter van Epke Sikkes en Sietske Jacobs.447

Vlllb. JACOB DOEKES FOEKEMA (zoon van Vllb), geb. Tjalhuizum, ged. R.K. Roodhuis 17 febr. 1792, boerenarbeider te Tirns, overl. Tjerkwerd 5 jan. 1854, trouwt Wymbritseradeel 8 mei 1824 SYBRIGJE HOMMES BOOTSMA, dienst­ meid, geb. Hidaard, ged. R.K. Roodhuis 9 nov. 1798, over!. Rien 15 jan. 1841, dochter van Hom.me Wybrens Bootsma en Jantje Sybrens. In 1824, als hij wil trouwen, vormen zijn huwelijkse bijlagen een omvangrijk dos­ sier. Door het overlijden van zawel ouders als grootouders moet hij via zeven ge­ tuigen aantonen, dat hij is wie hij voorgeeft te zijn. 448 Uit dit huwelijk: 1. Doodgeboren kind, geb. Tirns 9 april 1828. 2. Doeke Jacobs Foekema, geb. Tirns 9 mei 1829, overl. Tirns 23 jan. 1872, trouwt Wymbritseradeel 11 mei 1861 Pietje Sybrens Schaafsma, geb. Warga 24 jan. 1832, over!. Oosterwierum 7 jan. 1914, dochter van Siebren Pieters Schaaf­ sma en Gatske Pieters Tevesen. Pietje trouwt 2. Martinus Slippens van Bols­ ward. 3. Jantje Jacobs Foekema, geb. Lutkewierum 16 april 1833, dienstmeid te Ooster­ end, overl. Tirns 5 maart 1903, trouwt Wymbritseradeel 5 mei 1860 Fedde Cornelis Ypma, geb. Tirns 10 maart 1817, arbeider, schipper en koopman te Oosterend, over!. Tirns 21 febr. 1913, zoon van Cornelis Feddes Ypma en Geertje Rintjes Ketelaar. Fedde was eerder getrouwd met Siebregje Uiltjes Plantinga. 4. Homme Jacobs Foekema, geb. Lutkewierum 16 juni 1834, arbeider te Tjerk­ werd, over!. Westhem 25 febr. 1904, begr. R.K. Blauwhuis, trouwt Wonseradeel 8 mei 1869 Sjoukje Jarigs Dijkstra, geb. Bolsward 9 juli 1846, over!. Westhem 5 aug. 1927, dochter van Jarig Foekes Dijkstra en Susanna Pieters Postma. 5. Ynskje Jacobs Foekema, geb. Lutkewierum 11 sept. 1835, daar over!. 16 okt. 1835. 6. Johannes Jacobs Foekema, geb. Lutkewierum 17 dec. 1836, daar overl. 20 april 1838. 7. Ynskje Jacobs Foekema, geb. Lutkewierum 9 juni 1840, daar over!. 9 juni 1840.

93 VIIIc. OTIO ALBERTS FOEKEMA (zoon van Vlld), geb. Westhem, ged. R.K. Blauwhuis 13 april 1806, arbeider te Westhem, daar over!. 16 juni 1855, begr. Abbega; trouwt Wymbritseradeel 20 juni 1837 GERRlTJE EKES SYMENSMA, geb. Tjerkwerd, ged. R.K. Blauwhuis 25 april 1808, over!. Blauwhuis 27 jan. 1901 , begr. aldaar, dochter van Eke Simons Symensma en Tjitske Lases Jonkman. Uit dit huwelijk: 1. Albert Ottes Foekema, geb. Abbega 14 juli 1839, schipper en arbeider te West­ hem en te Bolsward, over!. Bolsward 20 febr. J 929, begr. aldaar 23 febr. J 929, trouwt Wymbritseradeel 25 mei 1872 Grietje Hendriks Bakker, geb. Nijemir­ dum 1 juni 1840, dienstmeid, over!. Bolsward 10 nov. 1924, dochter van Hen­ drik Annes Bakker en Durkje Teyes de Boer. 2. Eke Ottes Foekema, geb. Westhem 16 aug. 1840, boerenarbeider Westhem en Workum, over!. Workum 18juli 1918, begr. aldaar 22juli 1918, trouwt 1. Wor­ kum 9 mei 1869 Anna Maria Elisabeth Bloem, geb. Makkum 28 aug. 1840, dienstmeid Nijhuizum, daar over!. als Elisabeth Blom 13 juni 1887, begr. Wor­ kum, dochter van Sybren Sjerps Bloem en Angenietje Jans de Witte; trouwt 2. Wymbritseradeel 16 nov. 1889 Aaltje Altena, geb. Idskenhuizen 2 mei 1862, huishoudster, over!. Workum 12 sept. 1932, dochter van Jan Johannes Altena en Klaaske Sikkes van der Zee. 3. Sybolt Ottes Foekema, geb. Abbega 24 sept. 1843, boerenarbeider te Idzega, over!. Greonterp 6 juli 1909, begr. R.K. Blauwhuis 9 juli 1909, trouwt Wym­ britseradeel 10 mei 1873 met Berendje Nagelhout, geb. Bakhuizen 25 dec. 1848, overl. Greonterp 1 okt. 1918, begr. R.K. Blauwhuis.449 4. Yfke Ottes Foekema, geb. Abbega 4 mei 1845, overl. Westhem 24 dec. 1895, begr. R.K. Blauwhuis 27 dec. 1895, trouwt Wymbritseradeel 2 juni 1881 Sjoerd Jans Roorda, geb. Heeg 15 jan. 1844, arbeider te Westhem, overl. Westhem 13 juni 1931, zoon van Jan Doedes Roorda en Marijke Sjoerds Brattinga. 5. Romke Ottes Foekema, geb. Abbega 21 juni 1847, daar overl. 21 mei 1860. 6. Jacob Ottes Foekema, geb. Abbega 26 mei 1850, over!. Tirns 2 dec. 1850. 7. Tjitske Ottes Foekema, geb. Abbega 26 mei 1850, dienstmeid te Westhem, over!. Workum 18 dec. 1938, trouwt Wymbritseradeel 31 jan. 1874 Sjoerd Sjoerds Hoekstra, geb. Westhem 5 mei 1833, kuiper te Westhem, daar overl. 27 sept. 1920, zoon van Sjoerd Klases Hoekstra en Sytske Sjoerds Palstra. Sjoerd is weduwnaar van Elisabeth Hendriks Postma. 8. Jacob Ottes Foekema, geb. Westhem 12 juli 1853, daar overl. 4 mei 1855.

VIIId. HENDRIK ALBERTS FOEKEMA (zoon van Vlld), geb. Westhem, ged. R.K. Blauwhuis 9 dec. 1809, arbeider en praamschipper te Abbega en te Midlum, overl. Abbega 17 febr. 1871, trouwt 1. Franekeradeel 19 mei 1838 HIELKJE PIE­ TERS VELDBOER, geb. Parrega 16 maart 1811, ged. R.K. Blauwhuis, dienstmeid te Abbega, over!. Harlingen 2 juli 1839, dochter van Pieter Nannis Veldboer en Liesbeth Hielkes Veldman; trouwt 2. Wymbritseradeel 7 mei 1842 LUUTSKE RIN­ DERTS LOLKEMA, geb. Parrega 12 april 1813, dienstmeid te Abbega, over!. Westhem 15 febr. 1897, begr. R.K. Blauwhuis 19 febr. 1897, dochter van Rindert Lolkes Lolkema en Klaaske Ypkes Visser.

94 Aanhangsel

Zoals eerder werd vermeld is het curatorschap van Hylcke Tierck Heringa over Hi s­ ke de belangrijkste reden om verwantschap met de onderstaande personen te ver­ moeden . Het feit dat Tierck Tjallings een zoon Ulbe heeft, is we li swaar niet meer dan een indicatie, maar om verder onderzoek door anderen te vergemakkelijken wordt ze hier toch genoemd.

I. N. ULBEDR, mi sschien dochter va n Ulbe Wybes (zie Foekema I-Ila), geb. circa 1540, trouwt TIERCK TJALLINGS, boer te Abbega, overl. na 16 aug. 1611. In 16 11 voert Tierck Tjallings een proces voor Gedeputeerde Staten van Friesland regen Pytter Tiaertsz, dijkgraaf, vanwege gaten in de dijk Oosterschattinge. 450 Pyt­ te r Tiaertsz is mogelijk identiek met de Pytter, genoemd onder l/-1/a, oom van Tyartke Syoerds, stamvader van de Wigmana 's. Kinderen uit dit huwelijk: 1. Tjalling Tiercks, geb. circa 1570, boer en mederechter onder Heeg, over!. voor 13 nov. 1616, trouwt Rixt Jelledr, dochter van Jelle Riemers en Tjaertke Tjaertsdr, van Oosthem. Een van zijn kinderen is Ulbe Tjalling, mogelijk ge­ noemd naar Tjallings grootvader Ulbe Wybes. In 1606 huurt Tjalling Tiercx "toe Dray bij Heech" (= Draaisterhuizen) 90 pm van Hemelumer Clooster. 451 Op 13 nov. 1611 is er boelgoed ten sterjhuize van Tjalling Ti ercx, en blijkt dat er zes kinderen zijn. Ondertekenaars zijn onder meer broer Hylcke, zwager Riemer Jelles en Ulbe Tyallings als voogden over de jongste kinderen, en schoonzaon Gerrit Aukes, getrouwd met dochter Tjaertje. 452 2. Aeme Tiercks woont Abbega, overl. na april 1605.453 3. Hylcke Tiercks Heringa, dorpontvanger en dorprechter te Abbega, over!. voor 20 jan. 1629, trouwt Gats Douwes. In 1625 zijn Hylcke Tiercks Heringa, dorprechter en ontvanger te Abbega, en Gats Douwes echtelieden geld schuldig aan Hoyte Wybes Foeckema als curator van Eelcke Sinnes ' weeskinderen. 454 In 1631 is er sprake van "geabandoneerde boedel" van Hylck Tyercx cum uxore Gats Douwes.455 Gats Douwedr is dan al getrouwd met Naentze Haux, en Gerrit Auckes (een Wieringa) uit Oosthem is curator over hun weeskinderen. 4. Gerben Tiercks, woont Abbega, over!. voor 21 dec. 1622, trouwt Sas Hansedr. Op 21 dec. 1622 zijn Ayck Thomas Comelisdr weduwe geassisteerd door Eeuw Hoytema voogden over de drie wezen van wijlen Gerben Tyercx en Sas Han sedr.456

Parenteel familie ID: Sybrand Foekes folk

Bij deze familie Foeckema is geen verbinding of aansluiting gevonden met een van de twee andere families, noch met de boerderij in Tjalhuizum. Het is waarschijnlijk dat deze Foeckema's hun naam ontleend hebben aan het patroniem Foeke, wat in deze familie regelmatig voorkomt. Omdat het genealogisch gezien wel interessant was om álle Foekema's in één ar­ tikel te bundelen, is ook deze familie, zij het beknopt, opgenomen.457

95 Nakomelingen van deze familie wonen voornamelijk in Noord- en Zuid-Holland en Utrecht.

Eerste generatie

1. SYBRAND FOEKES FOEKEMA, circa 1710, bij huwelijk van Langweer, woont in Sneek en is koster, organist en schoolmeester in Stavoren, daar over!. circa 22 maart 1765458 en begr., trouwt 1. SEESKE DIRKS, van Langweer, over!. Sneek tus­ sen 15 febr. 1737 en 1738; trouwt 2. Sneek (gereformeerd) 28 dec. 1738 DIEU­ WERTJE JETSES REITSMA, geb. Sneek circa 1710, woont in Stavoren en te Watergang. Bij zijn eerste huwelijk trouwt hij met attestatie van Langweer. Bij zijn tweede hu­ welijk is zowel Sybrand als Dieuwertje van Sneek; Wybe Jetses is de aangever, hij is waarschijnlijk een broer van Dieuwertje. In 1742 verhuizen Sybrand en Dieuwertje van Sneek naar Stavoren. In 1743 wordt zijn naam genoemd in een kwi­ tantie "wegens reparaatsie en lf,i jaar klok- en uu1werksmeren ". 459 In 1747 wordt hij benoemd tot diaken en in 1749 blijkt hij ook koster en organist te Stavoren te zijn. Bij zijn overlijden wordt hij tevens als schoolmeester vermeld. 460 In de be­ graafboeken van Stavoren worden nog twee, niet met naam genoemde, kinderen van "meester Foekema" als begraven vermeld. Van 1769 tot 1781461 woont Dieu­ wertje op vier verschillende adressen in Stavoren. In 1781 verhuist ze met haar ge­ zin naar Watergang in Noord-Holland, waar ze ook overlijdt. Uit het eerste huwelijk: 1. Foeckien Sybrands, ged. Sneek (gereformeerd) 15 febr. 1737, daar over!. 24 febr. 1737. 2. Tryntje Sybrands, ged. Sneek (gereformeerd) 15 febr. 1737, daar over!. 24 febr. 1737. Uit het tweede huwelijk: 3. Waarschijnlijk Antje Sybrands Foekema, volgt onder 11-a. 4. Lysbeth, ged. Staveren 31 mei 1744, jong overleden. 5. Lysbeth Sybrands Foekema, ged. Stavoren 15 okt. 1745, woont in Watergang. 6. Foeke Sybrands Foekema, ged. Stavoren 24 juli 1748, over!. Stavoren 23 mei 1757, begr. aldaar. 7. Maria Sybrands Foekema, ged. Stavoren 17 mei 1752, woont in Watergang, over!. Grootebroek circa 25 sept. 1796, begr. aldaar op 28 sept. 1796. 8. Lydia Sybrandsz Foekema, volgt onder Il-b. 9. Jetse, ged. Stavoren 15 juni 1757, over!. aldaar 27 april 1758. 10. Jetse Sybrandsz Foekema, volgt onder II-c.

Ila. ANTJE SYBRANDS FOEKEMA (waarschijnlijk dochter van 1), geb. Stavoren circa 1740, woont in Stavoren en Grootebroek, daar over!. 19 mei 1810, en begr. aldaar 23 mei 1810; trouwt 1. Grootebroek 13 oktober 1759 KLAAS GAES, schoolmeester en voorzanger, geboren circa 1700, woont in Westwoude, te Dirks­ horne en te Grootebroek, daar overl. 28 jan. 1772, en begr. aldaar; trouwt 2. Groo­ tebroek 14 oktober 1772 JAN PIETERS HAM, geb. Grootebroek, ged. Boven­ karspel (gereformeerd) 24 maart 1743, veekoopman en schepen in Grootebroek en

96 Broekerhaven, daar overl. 23 mei L810, zoon va n Pi eter Ham, wijnkoper, en Antje Jan Noordeloos. Ui t het tweede huwelijk: 1. Sytje Jans Ham, ged. Grootebroek (gereformeerd) 30 jan. 1774, trouwt Jan Kl aasz Koning, geboren circa 1775, woont in Grootebroek, daar overl. in 1804.

Ilb. LYDIA SYBRANDSZ FOEKEMA (dochter van I), geb. Stavoren 8 maart 1754, daar ged. 10 april 1754, woont in Grootebroek, daar overl. 16 jan. 1826, trouwt BARTEL WILLEMSZ STOMPEDISTEL, geboren circa 1750, kuiper in Grootebroek, overl. na jan. 1826. Uit dit huwelijk: 1. Willem Stompedistel, ged. Grootebroek 9 sept. 1787, timmerman aldaar, overl. na 1826. 2. Dieuwertje Bartels Stompedistel, ged. Grootebroek (gereformeerd) 7 maart 1790. 3. Tryntje Bartels Stompedistel, ged. Grootebroek (gereformeerd) 22 sept. 1792.

lic. JETSE SYBRANDSZ FOEKEMA (zoon van I) , geb. en ged. Stavoren 14 maart 1759, woont in Landsmeer, Watergang, Uitgeest en als landman te Wijde Wormer, over!. Westzaan 4 febr. 1839, trouwt Landsmeer 26 oktober 1778 MAARTJE PIETERS LOOPER, over!. Landsmeer circa 10 febr. 1783, daar begr. 13 febr. 1783; (onder)trouwt 2. Landsmeer 21 juni 1783 BIJTJE KLAVER, ged. Monnickendam (gereformeerd) 31 aug. 1752, overl. Landsmeer 6 oktober 1792, en begr. 8 oktober 1792, dochter van Klaas Klaver en Willemijntje Huberts; trouwt 3. Watergang 12 april 1795 JANNETJE BREEMBURG, geb. Edam circa 1752, overl. 20 oktober 1831 , begr. Wijde Wormer. Uit het eerste huwelijk: 1. Sybrand, ged. Landsmeer (gereformeerd) 7 maart 1781 , woont in Watergang, overl. Landsmeer, begr. aldaar op 7 jan. 1782. 2. Pieter, geb. Landsmeer 26 dec. 1782, begr. aldaar 11 aug. 1783. Uit het tweede huwelijk: 3. Sybrand Foekema, ged. Watergang (gereformeerd) 25 april 1784. 4. Klaas Foekema, volgt onder IIl-a. 5. Willem, ged. Watergang (gereformeerd) 11 juni 1786, daar over!. 11 juni 1786. 6. Pieter, ged. Watergang (gereformeerd) 16 dec. 1787, daar overl. l aug. 1788 en daar begr. 5 aug. 1788. 7. Dieuwertje, geb. Watergang 1788, daar over!. 25 dec. 1789 en daar begr. 8. Dieuwertje, ged. Watergang (gereformeerd) 28 maart 1790, begr. Landsmeer 14 febr. 1793. 9. Pieter, ged. Watergang (gereformeerd) 22 april 1792, begr. Landsmeer 10 sept. 1792.

Illa. KLAAS FOEKEMA (zoon van Ilc), geb. 9 mei 1785, ged. Amsterdam (Noor­ derkerk) (gereformeerd) 11 roei 1785, kuiper, boer en kastelei n in Watergang, te Landsmeer, te Wijde Wormer en te Heiloo, overl. Ilpendam op 16 sept. 1841 , trouwt 1. Watergang (gereformeerd) 14 juni 1807 ARIAANTJE NOORDA, gebo­ ren circa 1785, woont in Landsmeer, over!. tussen 1808 en 1810; trouwt 2. Lands-

97 meer 29 april 1810 ANTJE VETTE, geb. Heiloo circa 1786, overl. Landsmeer 29 oktober 1814, dochter van Nicolaas Bernardus Vette, kastelein en chirurgijn, en Dirkje Westerbaan ; trouwt 3. Jisp 7 april 1816 NEELTJE RUYTERMAN, ged. Purmerend (gereformeerd) 12 maart 1786, woont in Jisp, over!. Ransdorp 14 febr. 1860, dochter van Cornelis Sijmensz Ruyterman en Jannetje Jans Schot. Uit het eerste huwelijk: 1. Ariaantje Foekema, geb. Watergang 15 april 1808, ged. Watergang (gerefor­ meerd) 15 mei 1808, dienstmeid in Landsmeer en Uitgeest, over!. Zaandam 29 sept. 1852, trouwt Zaandam 15 oktober 1828 Jacob Hoorn, landman, geb. Zaan­ dam circa 1806, zoon van Jan Jacobsz Hoorn en Grietje Klaas Boter. Uit het tweede huwelijk: 2. Jetse Foekema, geb. Watergang 15 jan. 1811 , daar overl. 5 nov. 1811 en begr. aldaar. 3. Nicolaas Bernard Willem Foekema, geb. Watergang 15 jan. 1811 , daar overl. 2 febr. 18 I l en begr. al daar. 4. Bijtje Foekema, geb. Landsmeer 16 mei 1812, over!. Landsmeer 4 juni 1812. 5. Dirkje Foekema, geb. Landsmeer 9 mei 1813, woont in Zaandam, trouwt Zaan­ dam 11 mei 1834 Pieter Hoorn, geb. Zaandam circa 1814, landman aldaar, zoon van Jan Jacobsz Hoorn en Treyntje Beets. 6. Antje Foekema, geb. Landsmeer 28 oktober 1814, over!. Westzaan 15 april 1886, trouwt 1. Zaandam 24 april 1831 Klaas Hoorn, geb. Zaandam circa 1810, landman, overl. voor 1833, zoon van Jan Jacobsz Hoorn en Grietje Klaas Boter; trouwt 2. Landsmeer 28 april 1833 Jan Maas, geb. Westzaan circa 1808, huis­ knecht in Landsmeer, overl. na 1834, zoon van Pieter Maas en Lysbeth Jans de Ram. Uit het derde huwelijk: 7. Jetse Foekema, volgt onder IVa. 8. Bijtje Foekema, geb. Wijde Wormer 20 juli 1818, daar overl. 25 sept. 1818. 9. Beitje Foekema, geb. Landsmeer 16 juli 1822, daar overl. 16 aug. 1822. 10. Jannetje Foekema, geb. Landsmeer 12 maart 1824, woont in Den Helder, daar overl. 27 sept. 1872, trouwt Ilpendam 17 febr. 1842 Cornelis Leonardus Ame­ lius Klinker!, geboren circa 1820, timmerman in Den Helder, zoon van Pieter Klinkert en Meletha Amelia van Lienden. 11. Cornelis Foekema, geb. Heiloo 15 aug. 1826, daar over!. 23 sept. 1826.

IVa. JETSE FOEKEMA (zoon van Illa), geb. Jisp 3 maart 1817, kuiper en arbeider in Ilpendam, Amsterdam en Den Helder, over!. Amsterdam 12 maart 1894, trouwt 1. Ilpendam 28 april 1842 EEFJE BEKEBREDE, geb. Ilpendam 29 maart 1818, over!. Nieuwer-Amstel 21 febr. 1868, dochter van Willem Harm Bekebrede en Ma­ rietje Alberta Schouten; trouwt 2. MARIA JOHANNA GEVERS, geb. Utrecht 6 okt. 1833, dochter van Pieter Tobias Gevers en Alice Langlois.

98 Naschrift

In 1811 nemen in Friesland 9 mensen de naam Foekema aan.

Drie Foekema 's uit de Ulbe Wybesfamilie: Hoite Pieters te Tirns, Jan Simons in Bolsward, Johannes Symons in Schraard.

Drie Foekema 's uit de Hiske Ulbefamilie: Doeke Jacobs ' kinderen in Nijland, Sybolt Ottes in Abbega, Sjoerd Pieters in Bolsward.

Twee Foekema 's gebruiken later een andere naam: Taede Douwes in Idzega heet bij overlijden van Foeken. Johannes Foekes in Metslawier gebruikt later de naam Fockema.

De 9de Foekema is: Z. Fukema Bolsward onder vermelding "geen gevens, had de naam al" is niet teruggevonden.

Eigendomsverloop Tjalhuizum stem 2

Op chronologische wijze zijn hier de eigenaren en gevonden mutaties aangegeven betreffende Foeckema-sate gedurende de periode 1511-1858. Tot 1640 komt deze boerderij een aantal keren voor als Foe(c)kema-ghued, -sate of zelfs -state. Na 1640 in de stemkohieren als Tjalhuizum stem 2. De floreenkohieren na 1700 noemen deze boerderij Tjalhuizum floreennummer 4. Niet alleen vanwege de gebrekkige metingen destijds, maar ook door het gebruik van verschillende maten variëren de oppervlakten van de boerderij nogal eens. Een pondemaat in 1511 was niet per definitie gelijk aan een pondemaat in 1700.

Overzicht

1511 Dodo Taeckaz myt syn wijff ende hoer broer ende suster eigenerffd van 48Y2 pm 24 flor 7 st. Mede-eigenaars: "Peter Douwaz Sneek 3 ponden, patroen en pastoor Tyalla­ huyssum 14 st, Hessel Epaz 3 flor".462 Dodo heeft eerder rentes uit zijn boerderij in Sijbrandaburen verkocht en boert nu in Tjalhuizum op de boerderij die zijn vrouw Royts is aangeëifd. 463 1543 Foeckema-ghued daar Jan Bockes op woont 7 stuivers aan de kerk, 7 stuivers aan de pastorie. 464 Omdat er in 1511 en 1543 in Tjalhuizum maar één boerderij lasten heeft van 14 stuivers mag men aannemen, dat het hier om dezelfde sates gaat. 1562 "Rinck Hesselsdr voor haar zelf en recht hebbend van Gaele Anckesz op 15 pm 2 penn. 5 roeden 1 voet in Foeckema saete van Jan Bockez en Rynts voor

99 Als oppervlakte wordt dan ve rmeld 19 bunders bijna J J roeden = 52 pm. 1825 Simke Pi eters verkoopt de sate voor f 22.200,- aan Teetse Gongrijp, later burgemeester van Sneek. Gedwongen door financiële nood moet Simke de boerderij verkopen, via veel geldleningen heeft hij nog getracht dit uit te stellen. Na zijn overlijden boert zijn weduwe hier nog tot 1848. 1828 Teetse Gon grijp, koopman te Sneek, bezit all e percelen van stem 2 =flor. 4. 1838 Eigenares mej . Mjnke ten Cate, weduwe Teetse Gongrijp. Plaatsbepaling: Macadamweg ten zuiden, de Groendijk ten westen. 1858 Eigenares Rinske Gongrijp, echtgenote van Johannes Sems. Meier Johannes Pieters Bleeker = schoonzoon van Simke Pyters. De boerderij wordt kadastraal omschreven als Nijland sectie A 391 , 395, 396, 397, 398, 441,447, 448, 449.

Literatuur

Dr. N.E. Algra, Ein, Enkele Rechtshistorische Aspecten van de Grondeigendom in Westerlauwers Fri esland, Groningen/Batavia 1966. Dr. N. E. Algra, Oudfries Recht 800-1256, Ljouwert 2000. Dr. G. Bakker e.a. Wymbritseradiel, Skiednis fan in greidgrietenij, Boalsert 1974. H. Bolt, Geschiedenis van het Sint Geertruidsleen te Abbega 1508-1933, Abbega 1933 (aanvulling dr. G. Abma Stavoren). Ph .H. Breuker, Toponymy fan Boazum, Ljouwert 1978. Dr. J. Faber, Drie eeuwen Friesland, Leeuwarden 1973. K.F. Gildemacher, Wymbritseradiel. Skiednisfan gea en minsken, Sneek 1980. GJ, Genealogysk Jierboek GJ 1994: Hein Walsweer; De Broekster Rouckema' s. G.F.E. Gongrijp, Friese eigenerfdenwapens, Naarden 1943 (apocrief). Victoria B. Greep, Wytskes ' in memoriam en de kroniek van haar familie, De Vrije Fries 1997. J.J. Kalma, Geschiedenis van Friesland, Leeuwarden 1980. D. Kooistra en H. Oldenhof, Fryslfins Ferline, Leeuwarden 2002. M. Oosterhout, Snitser Recesboeken 1490-1517, Assen 1960. Ir. K.A. Rienks en Ir. G.L. Walther, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslfin, Ljouwert 1954. J.J. Spahr v.d. Hoek Geschiedenis van de Friese Landbouw, deel 1, Drachten 1952. Petrus van Thabor, Historie van Vrieslant, Leeuwarden 1973. J.C. Tjessinga (ed.) De Aanbreng der Vijf Deelen van 1511en1514, Assen 1942- 1954. J. Visser Wapens ut de Conscriptio Exulum (1584), It Beaken 31 (1969). Dr. Oebele Vries, He t Heilige Roomse Rijk en de Friese Vrijheid, Leeuwarden 1986. M.H. de Vries, He t geheim van de Oude polle. Nijkerk 1987.

102 Alle verwijzingen naar archivalia zijn te vinden, tenzij anders vermeld , op het Ryksargyf Friesland (nu Tresoar).

Afkortingen

Afgekort zijn geldaanduidingen: carolusgulden als cgl, goudgulden als ggl. De oppervlaktemaat pondemaat als pm; De afkortingen voor grietenijen zoals gebruikelijk op het Tresoar.

Daar waar bij geboortes en huwelijken wel een datum en plaats maar geen instantie staat, dient als instantie "gereformeerd" gelezen te worden.

Gebruikte afkortingen

DTB =Doop-, trouw- en begraafboeken. EVC =Familiearchief Eijsinga-Vegelin van Claerbergen. FK = Frysk Kertiersteateboek onder redactie van Melle Koopmans, Andries Koornstra en Reid van der Leij. Leeuwarden 1996. GJ = Genealogysk Jierboek. HvF = Hof van Friesland. Not. Arch. = Notarieel Archief. NT =Nadere toegang (Tresoar). OFO = Oudfries(ch)e Oorkonden, P. Sipma en 0. Vries (ed.). PKAF = Prekadastrale Atlas fan Fryslän, J.A. Mol en P.N. Noomen (red). RvdA = Register van Aanbreng. RR = Rentmeestersrekening. T =Toegang. Van Sminia = Familiearchief van Sminia Toegang 327.

De jaartallen 1640 en 1698 verwijzen naar de Stemkohieren van de desbetreffende grietenij. Het jaartal 1749 verwijst naar de Quotisatiekohieren.

NOTEN

1 Rintje Reins leefde van 1720-1776, woonde in Abbega en Tirns. Hij was van beroep landmeter, maar is beter bekend als regio-historicus van Wymbritseradeel. Overge­ leverd zijn acht handgeschreven boekwerken die in het Ryksargyf toegankelijk zijn als NT 318.30. 2 Faber, blz. 343; Spahr van der Hoek, blz. 334. 3 Faber, blz. 220; Oldenhof, blz. 218. 4 Dr. P. Sipma, Fryske Nammekunde. 5 Zie familie 1-1. 6 Beneficiaalboek; het hier genoemde bedrag van 7 stuivers vertegenwoordigde het bedrag dat de kerk, c.q. de pastorie jaarlijks ontving. 7 In 1542/3 zijn Rinck Hesselsdr en Gaele Anckesz rechthebbend op 15 pm 2 penningen 5 roeden en 1 voet in Foeckema-saete met een rente van X1J ggl 21 stuivers en wordt Jan Bockes met zijn vrouw Rynts als meier genoemd (Rentmeesterrekeningen, band XXIV 14).

103 Als oppervlakte wordt dan vermeld 19 bunders bijna 11 roeden = 52 pm. 1825 Sirnke Pieters verkoopt de sate voor f 22.200,- aan Teetse Gongrijp, later burgemeester van Sneek. Gedwongen door financiële nood moet Simke de boerderij verkopen, via veel geldleningen heeft hij nog getracht dit uit te stellen. Na zijn overlijden boeit zijn weduwe hier nog tot 1848. 1828 Teetse Gongrijp, koopman te Sneek, bezit alle percelen van stem 2 = flor. 4. 1838 Eigenares mej. Minke ten Cate, weduwe Teetse Gongrijp. Plaatsbepaling: Macadamweg ten zuiden, de Groendijk ten westen. 1858 Eigenares Rinske Gongrijp, echtgenote van Johannes Sems. Meier Johannes Pieters Bleeker = schoonzaon van Simke Pyters. De boerderij wordt kadastraal omschreven als Nij land sectie A 391, 395, 396, 397, 398, 441,447, 448,449.

Literatuur

Dr. N.E. Algra, Ein, Enkele Rechtshistorische Aspecten van de Grondeigendom in Westerlauwers Friesland, Groningen/Batavia 1966. Dr. N. E. Algra, Oudfries Recht 800-1256, Ljouwert 2000. Dr. G. Bakker e.a. Wymbritseradiel, Skiednis fan in greidgrietenij, Boalsert 1974. H. Bolt, Geschiedenis van het Sint Geertruidsleen te Abbega 1508-1933, Abbega 1933 (aanvulling dr. G. Abma Stavoren). Ph.H. Breuker, Toponymy fan Boazum, Ljouwert 1978. Dr. J. Faber, Drie eeuwen Friesland, Leeuwarden 1973. K.F. Gildemacher, Wymbritseradiel. Skiednis fan gea en minsken, Sneek 1980. GJ, Genealogysk Jierboek GJ 1994: Hein Walsweer; De Broekster Rouckema's. G.F.E. Gongrijp, Friese eigenerfdenwapens, Naarden 1943 (apocrief). Victoria B. Greep, Wytskes' in memoriam en de kroniek van haar familie, De Vrije Fries 1997. J.J. Kalma, Geschiedenis van Friesland, Leeuwarden 1980. D. Kooistra en H. Oldenhof, Fryslans Ferline, Leeuwarden 2002. M. Oosterhout, Snitser Recesboeken 1490-1517, Assen 1960. Ir. K.A. Rienks en Ir. G.L. Walther, Binnendiken en Slieperdiken yn Fryslan, Ljouwert 1954. J.J. Spahr v.d. Hoek Geschiedenis van de Friese Landbouw, deel 1, Drachten 1952. Petrus van Thabor, Historie van Vrieslant, Leeuwarden 1973. J.C. Tjessinga (ed.) De Aanbreng der Vijf Deelen van 1511 en 1514, Assen 1942- 1954. J. Visser Wapens ut de Conscriptio Exulum (1584), It Beaken 31 (1969). Dr. Oebele Vries, Het Heilige Roomse Rijk en de Friese Vrijheid, Leeuwarden 1986. M.H. de Vries, Het geheim van de Oude polle. Nijkerk 1987.

102 Alle verwijzingen naar archivalia zijn te vinden, tenzij anders vermeld, op het Ryksargyf Friesland (nu Tresoar).

Afkortingen

Afgekort zijn geldaanduidingen: carolusgulden als egt, goudgulden als ggl. De oppervlaktemaat pondemaat als pm; De afkortingen voor grietenijen zoals gebruikelijk op het Tresoar.

Daar waar bij geboortes en huwelijken wel een datum en plaats maar geen instantie staat, dient als instantie "gereformeerd" gelezen te worden.

Gebruikte afkortingen

DTB =Doop-, trouw- en begraafboeken. EVC = Familiearchief Eijsinga-Vegelin van Claerbergen. FK = Frysk Kertiersteateboek onder redactie van Melle Koopmans, Andries Koornstra en Reid van der Leij. Leeuwarden 1996. GJ = Genealogysk Jierboek. HvF = Hof van Friesland. Not. Arch. =Notarieel Archief. NT =Nadere toegang (Tresoar). OFO = Oudfries(ch)e Oorkonden, P. Sipma en 0 . Vries (ed.). PKAF = Prekadastrale Atlas fan Fryslän, J.A. Mol en P.N. Noomen (red). RvdA = Register van Aanbreng. RR = Rentmeestersrekening. T =Toegang. Van Sminia =Familiearchief van Sminia Toegang 327.

De jaartallen 1640 en 1698 verwijzen naar de Stemkohieren van de desbetreffende grietenij. Het jaartal 1749 verwijst naar de Quotisatiekohieren.

NOTEN

1 Rintje Reins leefde van 1720-1776, woonde in Abbega en Tirns. Hij was van beroep landmeter, maar is beter bekend als regio-historicus van Wymbritseradeel. Overge­ leverd zijn acht handgeschreven boekwerken die in het Ryksargyf toegankelijk zijn als NT 318.30. 2 Faber, blz. 343; Spahr van der Hoek, blz. 334. 3 Faber, blz. 220; Oldenhof, blz. 218. 4 Dr. P. Sipma, Fryske ammekunde. 5 Zie familie 1-l. 6 Beneficiaalboek; het hier genoemde bedrag van 7 stuivers vertegenwoordigde het bedrag dat de kerk, c.q. de pastorie jaarlijks ontving. 7 In 1542/3 zijn Rinck Hesselsdr en Gaele Anckesz rechthebbend op 15 pm 2 penningen 5 roeden en l voet in Foeckema-saete met een rente van XU ggl 21 stuivers en wordt Jan Bockes met zijn vrouw Rynts als meier genoemd (Rentmeesterrekeningen, band XXN 14).

103 8 Ype Brouwers, Adama, Genealogysk Jierboek 1979 blz. 9. Douwe en Anna Galedr zijn kinderen van Gaele Anckesz (Scholtema) en Rinck Hesselsdr, meiers van Adama-sate te Scharnegoutum, na 1555 vern1.eld te Tjalhuizum. 9 HvF YY8 199. 10 RvdA deel 2, blz. 375. "Doedo Taekaz XXJV flor. VIl st. Somma XLVUIJ ponden". Il Vriendelijke mededeling van drs. Y. Brouwers. Over Doedo Taekaz is meer te vinden in de Oudfriesche Oorkonden. 12 1n Toponymy fan Boazum verklaart Breuker het in onbrui k raken van boerderijnamen door de aanleg van de registers van 1511 en 1542 en de latere stemkohieren. Breuker, blz. 24. 13 RvdA deel 2, blz. 355. 14 SNE 22 318. 15 SNE 101 401 v. 16 AJgra, Ein, blz. 148. 17 WYM 38 52. 18 WYM 91, d.d. 24 juli 1661. 19 WYM tlor.koh. 20 Interpretatie: eerst staat er "W. . Foeckema met syn wyf hanna", later verbeterd met tussenvoegingen in "W.U. op Foeckema staate met syn wyf hanna". Er zijn meer Foeckema's met de naam Wybe Ulbes Foekema (Vld en VIIId), onder wie een met een vrouw Hanna Lieuwes. Alleen deze Wybe Ul bes heeft, voorzover bekend, niet in Tjal­ huizum, maar op IJ sbrechtum stem 10 geboerd. De andere Wybe Ulbes van Tjalhuizum 2 was getrouwd met Reynsk Hoitedr. Mogelijk heeft de tijd de herinnering van Rintie Reins beïnvloed en voor deze vergissing gezorgd. Ook is het mogelijk, dat er sprake is van een niet bekend huwelijk. 21 NT 318-30 invent.nr. 8. Rintje Reins verzamelde publicaties. 22 Petrus van Thabor, blz. 126. 23 Rienks en Walther, Tekst blz. 130 en Atlas blz. 66. 24 Zie Grêfskriften Wymbritseradiel omslag Folsgare. 25 Volgens heraldici (onder wie wijlen D.J. van der Meer van de Fryske Rie foar Heral­ dyk) zijn de balken, respectievelijk palen, in de onderste kwartieren zeer typerend voor dit wapen. Palen zijn symbolen die in andere Friese wapens nauwelijks worden aange­ troffen. In de aantekeningen van wijlen D.J. van der Meer werd één soortgelijk wapen vermeld. Het betreft een foto c.q. schets van het alliantiewapen van Wytske Heerema, overl. nov. 1573, oud 4 jaar. Wietske is een dochter van Luts lvos Fritema en Douwe Herema. Genoemd alliantiewapen was als tableau afgebeeld op de zuidmuur in de Martinikerk te Bolsward. In "De Vrije Fries" van 1997 wordt uitgebreid ingegaan op deze muurschildering, de familieherkomst en de teloorgang na een wat al te rigoreuze schoonmaak. Ook de ster en de klavers komen in dit wapen voor. Verdere conclusies en nasporingen waren nog niet mogelijk, uit bestaande gegevens was geen (familie)relatie te herleiden. Greep, blz. 37-54. 26 RvdA deel 2, blz. 275. "Janke Foekelaz eygenerffd ende meier". Met behulp van de geografische aanwijzingen van 1511 is dit perceel met grote waarschijnlijkheid terug te plaatsen als Folsgara stem 5 resp. 25 in 1640. (NB: in PKAF wordt vermeld, dat stem­ kohier 5 en 25 verwisseld zij n; zie PKAF Wymbritseradiel-Noard, diel 11, side 39, noat 5.) 27 RvdA deel Il, blz. 357. 28 Monstercedelen. 29 RvdA deel Il, blz. 359. 30 Oosterhout, nr. 3018. 31 Onder anderen een Folkert Foekelaz in 1511 te Idzega en in 1491 en 1494 een " Ulbet Fokelaz toe Bons" die dan verschillende processen voert (Oosterhout nrs. 522, 581 en 897). 32 Beneficiaalboek. 33 RA SNE 21 348v. 34 Beneficiaalboek. 35 Monstercedelen (kopie 6030). 36 Monstercedelen. 37 SNE22318v. 38 SNE 23 113. 39 SNE 23 560.

104 40 SNE 24 41. 41 SNE 25 167. 42 SNE 25 628v. 43 Ansck Frit(t)ema was pnonn van het klooster Groendijk en zuster van Wytske, genoemd onder noot 25. 44 SNE 25 515. 45 SNE 24 6616v. 46 SNE 24 52/54. 47 SNE 28 20v. 48 Pers. lmpositie Cop. 4002 nr. 4058. 49 De naam Epe Bockes komt overeen met Epe Bockes Wall ema, di e met Saep Bernardus Eelckema gehuwd is. ln de in ventarisatie van Saep bevindt zich een akte van liquidati e tussen Rinck Bockes en Tjalling Agges. Hoe de relatie precies loopt is nog onduidelijk. 50 SNE 24 550v. 51 SNEll17. 52 SNE 09, d.d. 25 mrt. 1585. 53 SNE 144, d.d. 2 apr. 1594. 54 SNE 181, d.d. 19 dec. 1595. 55 SNE 144 114, d.d. 17 april 1596. 56 WON 5 209v. 57 SNE 144 d.d. 25 maart 1594 als curator over Heere Heeres; en in 1616 in SNE 149 130 als grootvader en curator van Tryncke Freercks, gehuwd met Goeitien Brueticks, zoon van Breitick Feyckes, rechter van Wymbritseradeel. 58 WON S60 9. 59 M. Flapper. Kwartierstaat Bate Flapper, Genealogysk Jierboek 1999, blz. 190 nr. 1177. 60 SNE D9, 26 okt. 1576. 61 Toeg. 345 242, invent. kerk, pastorie, vicariegoederen Wymbritseradeel. 62 WYM stemkoh. 63 SNE 181 , 25 nov. 1594. 64 SNE 181 , 19 dec. 1595. 65 SNE 181 , 19 sept. 1600. 66 SNE 181, 10 aug. 1604. 67 SNE 101 401v. 68 Algra, Oudfries Recht blz. 284. 69 Algra, Ein, blz. 148. 70 WYM XI, 27 mei 1608. 71 WYM Xl 71. 72 RAU A5 379, 25 nov. 1611 en GJ 1994, blz. 78. 73 WYM X3, 15 mei 1615 en A. de Vries, Fierdere Foarfilden, Harmen de Vries, Genealogysk Jierboek 1977, blz. 42. 74 ln een akte, betrekking hebbend op Bocke Epes Wallema d.d. 8 nov. 1620, wordt Wibe Ulbez wijlen genoemd, BOL 39 249. 75 WYM 86 1, d.d. 19 mei 1621en4 juni 1625. 76 BOL 127 40. 77 HvF 16504 31. 78 WYM X2 261. 79 SNE W 10 418. 80 SNE 159 588. 81 WYM 47, d.d. 27 sept. 1637. 82 SNE 90 93v. 83 SNE 90 233. 84 SNE 163 23 . 85 SNE 233 105. 86 BOL 127 40. 87 HvF EEEl 536v. 88 BOL 39 249 e.v., d.d. 8 nov. 1620. 89 WYM 86 97. 90 BOL 249 77. 91 WYM X6, d.d. 5 nov. 1630. 92 WYM 83 73v. Voor Tjalling Tiercks zie 3, Aanhangsel.

105 93 BAA55,28dec.1610. 94 WYM X3 442. 95 WYM 85 165. Hans Tiepckedr is de dochter van Tiepcke Broers Buma en . Hoytedr, mogelijk een zuster van Reynsk Hoitedr (zie 1-illa) . 96 WYM 86 223. 97 SNE 233 23. 98 S E 679i. Usbrechtum en Tirns vormen samen één kerkgemeenschap. 99 WYMQ91. 100 Op een als grafsteen gebruikte altaarsteen, in 1999 gevonden bij werkzaamheden aan de vloer in de kerk van Tirns, werd haar naam gevonden. De eerste leners van haar voor­ naam waren moeilijk te ontcij feren, een later gevonden akte bracht duidelijkheid. Graf­ schriften kerk Tirns: vriendelijke mededeling H. Zeinstra. 101 wo 149 8. 102 WYM 88 221. 103 WO 149 8. Metjes dochter Antje is de grootmoeder van Doecke Obbes (zie familie Il-Vld). 104 WON S52 8. 105 WYM QIO 76v. 106 WYM Ql2 246. 107WO 167-17, d.d. Il febr. 1678. 108WYM Q9 1. 109 SNE 13.200-586. 110 WYM Ql 0 76v. 111 WYM Ql 1 36. Eelck is dus al op achttienjarige leeftijd meerderjarig verklaard. 112 WON S39 36. 113 Hilty Jans, vrouw van Hoyte, en Wybe Jans zijn beiden kinderen van Jan Harmens en Bouk Wybes uit Oldeklooster. 114 Grafschriften kerk Tirns, vriendelijke mededeling H. Zeinstra. 115 Abma, blz. 24 ev. 116 Osinga, GEN 510 310. 117WYM 14 17. 118 EVC 323.01 897. 119 RAU U3 86. 120 BOL 127 40. 121 HvF 16504 31. 122 WYM 89 346. A. de Vries noemt in Fierdere foaralden Harmen de Vries, Genealogysk Jierboek 1977, blz. 43, Gaedts Feytes in 1652 als tweede vrouw. Dit is niet correct, de akte waarop dit gebaseerd is is inderdaad verwarrend met nogal wat Hoyte-kinderen, maar zij zijn kinderen van Hoyte Feytes, broer van Gaedts. Hoyte Wybes en Hiltje Jans worden bovendien in 1652, na het overlijden van Gaedts dus, nog als echtelieden vermeld. 123 SNE Hyp.boek 234 212, d.d. 8 juli 1652. 124 NB. In veel grietenijen staat bij eigenaars/huurders de religie vermeld, in Wymbritse- radeel is dit minder gebruikelijk. 125 SNE DTB 679i. 126 WYM Q7, 24 jan. 1639. 127 Abma, blz. 26. 128 BOL 249 77. 129 BOL 129 152. Watte Lolles zal identiek zijn met Watse Lolles die in 1640 met zijn zoon eigenaar van Folsgare stem 15 is. 130 HvF 16792 339. 131 Abma, blz. 25. 132 Leesz. 102. Adm. en Fiskale Boarnen oangeande Fryslan yn de ier-modeme tiid (J.A. Mol en P. ieuwland). 133WYM47156. 134 WYM 86 223. 135WYM 47, 3 dec. 1634. 136WYM 47, 27 sept.1637. 137WYM Q8 39. 138 HvF 8439. In bijlage verkoopcontract t.n.v. Schel te Gabbes Reinsma en Ansck Eelckes Clingenburg.

106 139 GJ 1994, bl z. 78. 140 Zerk kerkhof Tjalhuizum en Grafschriften Wymbritseradeel, omslag Tjalhuizum . 141 WYM 86 230. Folcken Jans Plumioen al s goudsmid, schipper en gezworen gemeens- man in Sneek (SNE Weesboeken l 53 630 en 155 323. 142 BAR 85 174v,180v en 190. 143 WYM X6, d.d. 12 aug. 1629. 144 WYM 87 , d.d. 25 sept. 1629. 145 WYM X6, d.d. 3 juli 1629. 146 WYM X7 232. 147 WYM 49 194. 148 WYM 48 92 v. 149 WYM Q8 92v/93. 150 WYM 49 194. 151 Idem. 152 Grafschriften Wymbritseradeel, omslag Tjalhuizum. 153 Hun beider overlijdensdatum staat op de "Foekema-zerk" te Tjalhuizum. 154 BOL Stadsrekening XI 142. 155 Zie verder A. de Vries, Fierdere Foaràlden Harmen de Vries, Genealogys k Jierboek 1977, blz. 41. 156 WYM 49 194. 157 GJ 1994, blz. 72 . 158 LWL L1 , d.d. 1 juni 1652. 159 WYM 37, d.d. 22 febr. 1669. 160 WYM Q7, 24 jan. 1639. 161 WYM Q8 43. 162RAUJ1, d.d.25nov.1680. 163 WYM Q9 98v. 164 RAU 7 184. 165 RAU 8 18v. 166 WYM Q8 43. 167WYM X8 , 31maart1662. 168 WYM Ql 2 l 83v. 169 Jelle de Jong, Buwa Wabbaz Le Sandfirden, Genealogysk Jierboek 1999, blz. 91 , noot 90: stem 7 en 8 lagen in de dorpskom van Sandfirden, een ten westen en een ten noord­ oosten binnen een straal van l 00 m. van de kerk. Volgens PKAF telt deze boerderij in 1640 38 pm. In 1698 bestaat ze nog als een huisstede. 170 Leesz. 190. Conscriptio Exulum Frisiae of Naamlijst van Uitgewekenen die uit getrouw­ heid aan den Koning en aan de Roomsche eeredienst uit Friesland gedreven en ge­ bannen zijn. 171 Zie verder J. Visser, Farnilia Stapertica Perantica, Genealogysk Jierboek 1955, blz. 40. 172 WYM 26, d.d. 1 dec. 1640. 173 WYM 26, d.d. april 1641. 174 WYM 90 29. 175 TIE 95 154 en 229v t/m 231. Met dank aan Melle Koopmans te Grijpskerk. 176 BOL 122 208. 177 WYM 26, d.d. 23 dec. 1642. 178 WYM 79 97v. 179 J. Visser, Familia Stapertica Perantica; Genealogysk Jierboek 1955 vermeldt slechts twee kinderen bij Tjepcke en Maycke Abbedr, namelijk een Saecke en een naamloze dochter. De dochter die getrouwd zou zijn met een Dirck N. heb ik, mede door het on­ tbreken van een bronvermelding, niet thuis kunnen brengen. Naast deze twee kinderen is er dus nog Geertje, en een Stapert met als kinderen Jelcke, Pieter en Jeltje Jelles. (Hun ouders zijn of een Jelle Stapert, of een Jelle gehuwd met een Stapertsdr). 180 WYM 91, d.d. 24 juli 1664. 181BOL63 214/217. 182 WYM 92, d.d. 29 aug. 1671. 183 WYM 92, d.d. 4 mei 1668. 184 R.K. Roodhuis DTB 406. 185 Op een hoofdsteen, vermeld als nummer 4506 in de kerk van Nijland, staat "Tiepke Gerrits Foeckama 1661 ffGS 1665". De afkorting "TGS 1665" heb ik niet kunnen duiden. De steen is in 1751 opnieuw gebruikt als grafsteen voor Scjouke Watses

107 Agema. (Coïncidentie? 1665 is het geboortejaar van Sj ouke Agema.) Grafschriften Wymbritseradeel, omslag ijland. 186 Catalogusnummer 339. De catalogus van deze tentoonstelling vermeldt dat de kom toen in het bezit was van mr. A. Fockema, een telg ui t de Fockema 's van Nij awier in Oost­ dongeradeel. Vermoedelijk heeft hij het opschrift Fockama herleid als behorend tot zijn eigen fami li e, en niet herkend als Foeckema. Er is geen relatie bekend tussen de Foec­ kema's en deze Fockema· s. 187 Ulbe is in 1670 curator over de kinderen van Aleph Tyssen en Tryntje Sipckes, mogelijk is hij met een Sipckedr getrouwd, wat zijn betrokkenheid zou verklaren. 188WYM 840. 189 T. 327 622. Sminia Archief. 190WYM QI 1 36. 191 WYM flor.koh. 192 WYM 92, d.d. 12 juni 1666. 193 T. 327 622. Sminia Archief. 194 Grêfskriften Wymbritseradeel, omslach Folsgara, gevonden febr. 2002. 195 WYM Ql2 141. 196 Bakker, blz. 98. 197 WYM Xl3, d.d. 23 mei 1693. 198 Grafschriften Usbrechtum, Van der Meer en S. ten Hoeve, en Het geslacht Staak, Genealogysk Jierboek 1972, blz. 57. 199 Mr. B. van Haersma Buma, Wigmana, Genealogysk Jierboek 1976, bl z. 101 . 200 Kerkeraadsverslagen Tirns/Usbrechtum. 201 WYM 38 42. 202 WYM flor.koh. 203 SNE l 26 384. 204 WYM 17 155 v. 205 WYM reëelkoh. 206 WON 89 262. 207 BOL, Par.archief 808, bl z. 66. 208 WON 02 52v. 209 Hettema-archief 334.02 55. 210 BOL DTB 153. 211 SNE Burgerboek; zie voor verdere gegevens Het geslacht Staak, Genealogysk Jierboek 1972, blz. 57. 212 WYM 98 312. 213 Kerkeraadsverslagen Tirns/ Usbrechtum. 214 Hvf 11 208. 215 WYM flor.koh. 216 DTB Usbrechtum 893f. 217 WYM flor.koh. 218 DTB Usbrechum 893g. 219 Horre/Horres komt voor in de Doopnamenlijst van de Jezuïeten (Leesz. 112). 220 Vrij naar dr. J. van der Schaar, Uit de wordingsgeschiedenis der Hollandse doop- en familienamen, dissertatie Leiden 1953, en dr. Obe Postma, Over het ontstaan der oudste Friese geslachtsnamen, Saxo Frisia. 221 T. 273-08 4 Par.arch. Roodhuis. 222 WYM reëelkoh. 223 NT 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 224 NT 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 225 P. oomen, Buwaldaburen te Tjerkwerd, Genealogysk Jierboek 1989, blz. 42, en M.H. de Vries, blz. 110. 226 M.H. de Vries, blz. 117. 227 WYM reëelkoh. 228 M.H. de Vries, blz. 164. 229 HEN flor.koh . 230 WYM 35, JO aug. 1728. 231 WON 03 70. 232 GEN 1166 Douwe Douwes van der Werf van Ul st, Folkert van der Werf, blz. 135 . 233 WYM 36 13. 234 Tevens mede-auteur van het Friesch Adelboek.

108 235 BOL 233 l 29v. 236 DTB Roodhuis 406. 237 RA Coli. 6408 380. 238 L WL L3, d.d. 23 sept. 1693. 239 WON 89 262. 240 WYM reëelkoh. 241 BOL 123 120, d.d. 4 aug. 1720. 242 HvF 11208. 243 WYM 99 169. 244 WYM 99 135. 245 NT 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 246 NT 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 247 BOL 6046.2. 248 HEN 19, d.d. 17 mei 1764. 249 RA Coll. 6408 380. 250 BOL Gemeentearchief lnvent.nr. 88. 251 T 26 19002 nr. 41, Notaris Visser te Bolsward. 252 DTB 834, doopboek Makkum, d.d. 28 okt.1799. 253 T 26 19002 nr. 41, Notaris Visser te Bolsward. 254 DTB 893g, Lidm.boek Usbrechtum. 255 WYM 98 22. 2561. Nota, Jorna 1, Genealogysk Jierboek 1997, blz. 44. 257 WYM 36 13. 258 Speciekohieren van Wymbritseradeel van 1766 tot 1773 ontbreken. 259 Toeg. 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 260 T 26 I200I2 110, otaris Wiersma te Sneek. 261 WYM I 10 93 en Notaris Visser T26 11096 106. 262 T 26 120012 110, Notaris Wiersma te Sneek. 263 Memories van Successie nr. 40I 2. 264 BOL 233 I29v. 265 Staten van Friesland T5 6503, d.d. 24 febr. I 782. 266 SNE DTB 1025e en SNE beluidensboek 654a 267 In de akte van Naamgeving staat hij als "Foekkema" met dubbel k, AvN WIT 58. 268 WYM 75 98v. 269 H.A. Zeinstra, De fami !ie Hollander van Herbayum, Genealogysk 1ierboek I 98 I, blz. 33/34. 270 Toeg. 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 271 WYM 46 358. 272 RvdA, deel Il blz. 297. 273 Rentmeesterrekeningen, band 25 24; mogelijk is Leepck zijn dochter Liopck. 274 GJ 1994, blz. 42. 275 Beneficiaalboek. 276 Monstercedelen. t 277 HvF WW2 324. 278 HvF 16497, 27 okt. I627. 279 WYM Q5 4I6v. 280 WYM 26 3e fiche, l e rij. 281 WON S6 77. 282 HvF EEEI 303/4. 283 HvF EEEI 80. 284 WON Y6, d.d. 22 aug. 1657. 285 WYM QI2 I I2. 286 WON SIS I6. 287 WON SI 9 44. 288 WYM 45 246. 289 WON S21 50. 290 WYM Q6 358. 291 WON S18 I6. 292 WYM 45 246. 293 WON S2 I 50.

109 294 HvF WW18, 27 okt. 1627. 295WYM Q94. 296HvFWW1452, 16sept.1623. 297 HvF 16497, 27 okt. 1627. 298WYM Q5 417v. 299 HvF lII 8 247. 300 BAA P2, d.d. 20 aug. 1599, met dank aan prof. Ph.H. Breuker. 301 LWL F4, d.d. 5 okt. 1599. 302 BAA 63 139. 303 Deze boerderij bestaat niet meer. enkele decennia geleden, rond 1975, is ze afgebroken. De oorspronkelijke plaats is gemakkelijk terug te vinden . De bomen die eertijds de boerderij omzoomden staan er nog wel, dit maakt de lege plek alleen markanter. De boerderij lag aan de weg Bozum-Oosterwi erum, noordelijk van de kruising Froonackers­ dijk, vlak bij het elektriciteitsstati on. 304 Vriendelijke mededeling van prof. Ph .H. Breuker. 305 BAA 62 160 v. 306WYM 88 211. 307 WYM 88 201. 308 BAA 88 183. 309 BAA 87 334. 310WYM47, d.d.25maan 1641. 311 RAU A9 341v. 312 BAA N6 138. 313 IDA 72 174. 314 NT 273-08 4, Par.arch. Roodhuis. 315 Vriendelijke mededeling van Jelle de Jong. 316 Zie voor haar Jell e de Jong, Buwa Wabbaz te Sandfirden, Genealogysk Jierboek 1999, blz. 39. 317 WYM 47, d.d. 25 mrt 1641. 318 HvF 8427, d.d. 31 maart 1705. 319 HE M5, d.d. 2 mei 1653. 320 WYM 38 52. 321 WYM 91 , 24 juli 1661. 322 T. 273-08 23. 323 BAA P5 171. 324HEN 48, 27 juni 1683. 325 GEN 1166, Douwe Douwes van der Werf van Ulst, Folkert van der Werf, blz. 59. 326 DTB 405 Roodhuis, Register van Overledenen. 327 HEN 48 209v. 328 WYM 02, 13 aug. 1696. 329 HvF 16782 187. 330 WYM 02, d.d. 13 aug. 1696. 331HvF16782 187. 332 WYM 38 57. 333 Zie verder Onno Hellinga, Kertiersteat Tina Annes Voolstra, Genealogysk Jierboek 1996, blz. 134, nr. 14596. 334 HvF EEEl 32v. 335 Grêfskriften Wymbritseradiel, omslach Oosthem. 336WYM 38 13. 337 HvF 8427, d.d. 31maart1705. 338 Jelle de Jong, Buwa Wabbaz te Sandfirden, Genealogysk Jierboek 1999, blz. 46. 339 WYM PK.AF. 340 WYM 38 326. 341 WON 46 l 70v. 342 WYM 99 118. 343 DTB 891 Blauwhuis. 344 WYM 65 275v. 345 WYM 35 34. 346 WYM flor.koh. 347 WYM 35 69.

110 348 wo 02 93 . 349 M. de Vries, blz. 148. 350HvFCiv.Sent.1567. 351WON46-171v. 352 DTB 405 Roodhuis, Regi ster van Overledenen. 353 Gemeentearch. WO Personele kohieren. 354 WYM flor.koh . 355 WON 02 93 . 356 BOL 123, d.d. 8 febr. 1713. 357 WON 02 195v. 358 WON GG25 73. 359 HEN MlO 105v en 115. 360 BOL 281 23v. 361 BOL Quot.koh. 362 DTB 405 Roodhuis, Regi ster van Overledenen. 363 WYM 35 22v. 364 WYM 35 36. 365 DTB 891 , doopboek Blauwhuis. 366 WYM 38 57. 367 BOL 123, d.d. 26 jan. 1709. 368 HvF Civ. Sent. 12567. 369 WYM 38 57. 370 BOL 123, d.d. 3 sept. 1727. 371 DTB 153, Bolsward statie Martinus. Waarschijnlijk stierf deze tak voor 1800 uit. 372 WYM flor.koh. 373 IDA 56 735v. 374 Huwelijk Wonseradeel gerecht 12 maart 1621. 375 WYM X6 d.d. 3 sept. 1630. 376 Er lijkt een analogie met het conflict van Doethie Sybolts en Ipe Hiddes (II-IVc) versus ds . Suffridus Rodenhuis te bestaan. 377 WYM 16 433/460. 378 WON 02 93/95. 379 BOL 123, d.d. 17 mei 1720. 380 WYM flor.koh. 381 WYM 65 58v. 382 WON S85 9. 383 WYM 02, 13 aug. 1696. 384 WYM 35 34. 385 Zie ook G. Galema, Galama familieboek 171. 386 WYM 02, 13 aug. 1696. Het kan zijn dat Lolle enige tijd boer is op Wons stem 27, welke boerderij in 1640 van een Semcke Semckes tot Wommels was, zijn vader. 387 HEN M5 88. 388 BOL 123, 17 mei 1720. 389 Staten van Fries!. 6489, d.d. 12juli 1728. 390 BOL 123, d.d. 10 mei 1710. 391HEN19, d.d. 9 maart 1728. 392 BOL 123, d.d. 17 mei 1720. 393 HEN Quot.koh. 394 H.A. Zeinstra, Tolsma, Genealogysk Jierboek 1996, blz. 78. 395 WYM flor.koh. 396 WYM 65 120v. 397 WYM 65 275v. 398 WYM 35 168. 399 WYM 65 193, d.d. 20 maart 1742. 400 Feick Johannes is een dochter van Johannes Sybolts en kleindochter van Houck Hessels, zie Illh. 401 T. 5 6542. 402 WYM 65 l 20v. 403 HEN 19, d.d. 29 maart 1760. 404 Zie inleiding Foeckema-ghued.

111 405 Noot Jelle de Jong, Buwa Wabbaz te Sandfirden, Geneal ogysk Jierboek 1999, blz. 77. 406 WYM 35 165. 407 WYM 110 54v. 408 BAA 32 114. 409 Doecke Obbes is een zoon van Obbe Doeckes en Liskje Jacobs en een kleinzoon van Jacob Jans en Antie Jacobs. Antie is een dochter uit het eerste huwelijk van Metje Sipckes met Jacob Jacobs Bootsma (zie 1-rYa- l ). 410 PKAF Baarderadiel die! 5 blz. 62:Wlbetsma Staeten wordt vermeldt in 1512 en OFO IJ 3 12. d.d. 1525. Zie ook Breuker blz. 23 en 80. 411 BAA reëelkoh. 412 BAA 32 94. 413 BAA 32 97. 414 BAA reëelkoh. en BAA PIO 91 . 415 BAA 32 114. 416 DTB 406 Register van Overledenen Roodhuis. met toevoeging "90 jaar ?". 417 J. ota, Jorna 1, Genealogysk Jierboek 1997, blz. 39. 418 WYM 65 58v. 419 WYM 35 86 (Doecke Obbes en Stijntje Thomas zijn de ouders van Jacob Doeckes Il-Vld). 420 WYM 65 60. 421 RAU 35, d.d. 3 nov. 1740. 422 WYM 65 346. (NB. Deze pagina ontbreekt op microfiche, is abusievelijk niet verfilmd.) 423In 1698 is Jancke Tierck meierse van Burgwerd stem 10 en in 1724 is zij meter van Tierck Jans, zoon van Jan Tiercks en Geertje Jans Foekema. 424BOL 123, d.d. 17 j uni 1717. 425 WYM 96 179. 426 WYM 65 58v. 427 T. 5 6542. 428 De kerkelijke en de collaterale archieven lopen hier niet synchroon. Het overlijdens- register van R.K. Roodhuis zegt 14 augustus, collateraal 15 aug. 429 Doopboek Roodhuis heeft lacune tussen 1672 tot 1716. 430 M.H. de Vries, blz. 196. 431 HEN 19, d.d. 17 mei l 764. 432 WYM 69 117. 433 WYM 110 74 en T5 6542. 434 T8 2419. 435 Datum DTB Roodhuis. 436 DTB 406 Register van Overledenen Roodhuis. 437 WYM fl or.koh. 438 WYM Reëelkohier. 439 WYM 39 577. 440 AvN Nijland 138v. 441 DTB 406 Register van Overledenen Roodhuis. 442 DTB 406 Register van Overledenen Roodhuis. 443 DTB 406 Geertie Luertses, waarschijnlijk overleden als Geertje Jacobs te Scharne- goutum. 444 A vN Heg 78. 445 Haar grootouders van vaderskant waren Doecke Obbes en Stijntje Thomas, zie Il-Yld. 446 WYM Reëelkohier. 447 Zie voor hun Vil c. 448 WYM Burg.stand 8 mei 1824, nr. 16. 449 Zie voor haar voorouders Frysk Kertiersteateboek, blz. 120. 450 HvF T5 2955 1, d.d. 16 aug. 161 1. 451 Leesz. 102. Adm. en Fis kale Boarnen oangeande Fryslàn yn de ier-moderne tiid (J .A. Mol en P. Nieuwland). 452 WYM 45 fiche 8 of Q5 246. 453 WYM 7 101. 454WYM X5 1. 455 HvF WWl 9 192. 45600N 01.

112 457 Niet-aangesloten Foekema's. Voor de voll edi gheid ve rmeld ik nog enkele personen met de naam Foe(c)kema, die niet met een van de drie fa milies verbonden konden worden: - Mirck Foekema, genoemd 26-8-1497 in de Oudfriese Oorkonden in een geschil om 4 pm land tussen Lo/ka Folgerss inte Snits en Sybolt volmacht van Mirck (OFO 86 4 11 4). Douwe Fu ckema, genoemd in 1511 onder Gauw als naastligger van Tzumm.e Rennerts (RvdA ). Tjerck Douwes Foeckema (zaan van bovenstaande), genoemd in 1536 als voormond van lnne Yges in proces contra Oene Anskes en Gabbe Pauli (WW2 -247). Jacob lpes Foeckema, geel. Harlingen (gereformeerd) 21 maart 1656, zaan van lpe Foeckema en Hiltje Jans. - Ytje Pieters Foeckem.a, trouwt 1. Nijland 12 sept. 1686 Wybe Bouwes Bruinsma, en trouwt 2. circa 1689 Age Bouwes Bruinsma, dorprechter te Westhem. Ytje overlijdt in april 1739 in het 71' jaar en wordt begraven te Nijland. Op haar grafsteen is vermeld dat ze een dochter is van Pieter Annes (Grafschriften Wymbritseradeel omslag Nijland). Foeckema's in de omgeving van Dokkum, Niawier en Anjum. Doorgaans betreft het hier Fockema' s wier naam "verkeerd" gespeld is, o.a.: - Tiart Foeckama met zoon? Haeyttie Tiards Fockama in 1511 te Twizel (RvdA ). - Douwe Foeckenw 1511 in Wolterwold (RvdA). - Roeleff Foeckema, in 1578 vermeld te Anjum (Pers. Imp. nr. 910). Fockema/Foeckema's uit Stamboek van den Frieschen Adel: - Jancke Fockema met als dochter Fueck Foeckema die huwt met een Oenema. Een relatie tussen hen en de bovenstaande Foeckema's is niet gevonden. 458 De data, vermeld in de begraafboeken van Stavoren, zijn doorgaans betaaldata en geen begraafdata . oot J.A. Vi sser, beheerder kerkarchief Stavoren. 459 Kerkenraadsadministratie kerk Stavoren. 460 DTB 688 Stavoren begrafenissen. 461 STA Speciekohieren. 462 RvdA deel Il, blz. 375. 463 Vriendelij ke mededebng Ype Brouwers. 464 Beneficiaalboek. 465 RR band 24 fol. 14. 466 HvF YY8-199. 467 Gegevens 1640 en 1698 WYM stemkohieren. 468 WYM 38 52. 469 Gegevens 1728 t/m 1838 Wym flor.koh. 470 NT 318-30 invent.nr 8, Rintie Reins verzamelde publicaties. 471Toegang8 2419. •

113

FAN SWITSER§K HIERLING TA FRYSK KASTLEIN; FOARALDEN FAN MARX SCHUDEL

Martin Schuppisser-Bollinger t Matthias C. Teichert Michel Dalstra

Marcus Schudel en syn Switserske öfkomst

Op 9 oktober 1746 boaskje twa fan myn (M.C.T.) foarälden, Marcus Schudel en Jacoba Folkerts Wiarda, yn de Jakobiner tsjerke yn Ljouwert. Al in tal jierren wie ik tige nijsgjirrich nei dy Marcus Schudel, omdat neffens my syn famyljenamme op in Dutsk komöf tsjut. Om te begjinnen hie ik utfûn dat 'Schudel' öflaat is fan it wurd 'Tschaude' ut it Alemanni-dialekt foar in man mei wyld, ûngedien hier, en sadwaande tocht ik ek oan in Switserske öfstamming. 1.2 In koarte sykaksje nei 'Schudel' op it ynternet joech oan, dat de measte ' hits' bûten Amearika Switsersk binne. In Switserske öfstamming waard fierder oannimliker troch it feit, dat der mar fjouwer Schudels fûn waarden yn Dutske tillefoanboeken, wyl st der 758 minsken en bedriuwen mei dy namme yn Switserske tillefoanboeken steane. Alhoe­ wol't dat allegearre yndied op in Switserske öfkomst tsjut, joegen lykwols dy beide boarnen gjin oanwizings oer de fraach , yn hokker plak wy Marcus it bêste sykj e koenen. Op it Ryksargyf yn Ljouwert wie der ek neat oer te finen . Mar in lyts stikje ynformaasje die bliken fan grut belang te wêzen om it sykjen nei de foarfaars fan Marcus beheine te kinnen fan hiel Switserlän ta inkeld marien lyts doarpke.

Switserske plakken fan komöf en boargerskip

Yn Switserlän hat eltse famylje in wetlik plak fan komöf, Bürgerort, Heimatort of 3 commune d'o rigine neamd. .4 Sy kinne dêr harren boargerskip fan öfliede. En it docht der net ta, wêr' t hja dan wenje. De akten fan Switserske famyljes wurde bewarre yn sawol de hjoeddeiske wenplakken as yn harren Bürgerorte. lt is lykwols gjin wûnder, dat in protte Switsers noch nea harren eigen Bürgerorte sjoen hawwe. Aldergeloks hat de Schudel-famylje mar ien Bür• gerorte, nammentlik it doarp Beggingen yn it noardeastlike kanton Schaffhausen.5

De St. Sylvestertsjerke te Beggingen, om 1890 hinne. Kurt Bächtold, Die Geschichte des Randendorfes Beggingen, Schleitheim 1991.

115 De Heilige Jungfrautsjerke te Schleitheim, 1956. Staatsarchiv, Schafthausen.

En dêrom meie wy oannimme dat alle Schudels op de iene of oare manier oan inoar besibbe binne en dat bja dêre allegearre weikomme. Mar fansels wie dat noch gjin foldwaande bewiis, dat Marcus yndied ek yn Beggingen berne wie. It iennichste dat wis wie is dat syn foarfaars dêr wei kamen en dêr libbe hawwe. Aldergeloks jouwe de ynljochtings fan pleatslike genealogen en skiedkundigen oan, dat foar de 19de ieu de Schudel-farnylje allinnich mar yn it kanton Schaffhausen fûn waard en dat de famyljeleden bast allegearre yn Beggingen wenne hawwe. Dat kanton kin om­ skreaun wurde as in dearinnende hoeke fan Switserlän, omdat it hast hielendal troch Dutslän begrinzge wurdt. Yn it kanton is Beggingen wer in efteröf lizzend en rêstich doarp, omfieme troch bosken, en it leit yn in bedelte fan de saneamde Ran­ den-heuvels. Dy geografyske lizzing op it fuottenein fan it kanton Schafthausen is wierskynlik de oarsaak fan de isolaasje fan de famylje.

116 Bürgerorte fan famyljes yn de kertiersteat fan Marx Schudel

Famylje Bürgerorte

Bachmann Beggingen, Schaffhausen Blum Beggingen

Ecreeo --- Haas Schleitheim, Beggingen Leupp Beggingen Maag Neunkirch, Schaffhausen Pfeiffer Beggingen Sch udel Beggingen Vogelsanger Beggingen Walther Löhningen, Schaffhausen Wanner Beggingen Werner Beggingen

6 7 8 · • It bepalen fan de álden fan Marcus

Nei 't wy dus uteinlik it wierskynlike berteplak fan Marcus fûn hiene, moasten wy ek noch twa oare saken oannimrne. Yn it foarste plak giene wy derfan ut, dat hy omstrings 1720 berne wie, dit fanwege syn houlik yn 1746. Yn it twadde plak na­ men wy oan, mei it each op de nammen fan syn bern , dat syn älden Hans en Elisa­ beth hieten. Yn it ferline bestie yn dat part fan Switserlän in tradysje fan fernea­ men, basearre op de namrnen fan de älden, omkes en muoikes, pakes en beppes, en yn it bysûnder de peetälden. Mar yn tsjinstelling ta de mear formele gewoanten yn Fryslän is der yn Switserlän gjin echte folchoarder foar it ferneamen. Hja koene dêr in kar meitsje ut in kroadfol namrnen. Fierder waard der yn Switserlän doe gjin gebrûk makke fan patronimen. Dat soe dus bêst betsjutte kinne, dat de bern fan Marcus nei hiel oare minsken ferneamd wiene as nei syn älden. Lykwols waard der gjin inkelde Marcus Schudel fûn yn it doopboek fan Beggingen, mar der wiene wol ferskate Marx Schudels doopt yn de snuorje fan 1690 oant 1740. Wol füf fan har hiene in heit Hans, mar nimrnen in mem Elisabeth. Uteinlik bleaune der twa ferskillende Marx Schudels oer. Beiden waarden om 1720 hinne doopt en hiene älden en/of peetälden fan wa 't de namrnen oerienkamen mei de namrnen fan de bern fan Marcus, Hans en Elisabeth.

Op 6 septimber 1716 litte de skearbaas Hans Melchior Schudel en syn frou Els­ betha Schudel ut Beggingen harren soan Marx dope. Alhoewol't de namrnen fan dy älden oerienkomsten ha mei de namrnen fan de bern fan Marcus, moat hjir tsjinyn Jein wurde, dat de namrne fan de heit eins Melchior is en net Hans. Yn Dutsktalige Jannen is it namrnentlik de gewoante om de namrne fan in persoan yn de tsjerklike - en letter ek yn de sivile - boeken op te skriuwen mei de doop- of twadde foar­ namme earst, folge troch de earste foarnamme. Nimrnen fan dy Marx syn peetälden hiet Hans of Eli sabeth. Seis jier letter, op 5 april 1722, litte de seefmakker Wilhelm

117 Schudel en syn frou Elsbetha Leupp lil Beggingen ek in soan Marx dope. De peetälden fa n dy Marx wiene Hans Vogelsanger en Elisbetha Etzweiler ut Beg­ gingen. As wy de mooglikheid iepenhälde, dat de bern fan Marcus neffens de Switserske tradysje ferneamd wiene, dan is dy Marx ek in mooglike kandidaat. Sa­ wol foar as nei dy twa persoanen wiene der gjin oare Marx Schudels mei älden of peetälden mei de narnrnen Hans en Elisabeth. Ek it doopboek fan Schleitheim, dêr't ut en troch ek wolris in Schudel doopt waard, makket gjin gewach fan in Marcus of Marx Schudel. Sadwaande jouwe de doopgegevens gjin oanlieding om de iene Marx boppe de oare foar kar te nirnrnen. Letter waard lykwols fûn dat de dea fan Marx Schudel, de soan fan de seefmakker Wilhelm Schudel, optekene wie yn Beg­ gingen. Oan de oare kant is gji n oantekening fûn fa n in houlik of de dea fan Marx, de soan fan skearbaas Hans Melchjor Schudel yn Beggingen, wat fan tinken wol hawwe koe, dat hy foargoed ut Beggingen fuorttein wie, en dat past fansels goed by it berop fan in Switserske hierling. Nettsjinsteande de oanwizingen bleaut de genealogyske bewiisfiering swak. Yn Fryske boarnen is neat te finen oer bertejier of komöf fa n Marcus, dat wy moatte it dwaan mei it boppesteande.

Marx Schudel en syn rezjimint

By de ûndertrou op 24 septimber 1746 fan Marcus Schudel en Jacoba Wiarda wurdt der gewach fan makke, dat hja beiden fan Ljouwert kamen en dat hy soldaat wie yn de kompanjy fan majoar Franz Stockar.9 It iennichste Switserske rezjimint dat yn 1746 yn Ljouwert legere wie, wie dat fan luitenant-generaal Salomon Hirzel von Wülfingen, sûnt 1725 kornrnandant fan dat rezjimint. Yn 1740 brekt de Easten­ rykske Suksesjeoarlach ut, wêrby't de Republyk fan de Ferienige Nederlannen har sterk makket om de Sudlike Nederlannen te beskermjen tsjin in driigjende Fränske ynfaazje. Foar dat doel wurde yn dat jier in tal Switserske rezjiminten fersterke, wêrûnder dat fan luitenant-majoar Hirzel, dy't twa ruje kompanjyen fan elts 150 man derby kriget. It jier dêrop wurdt it rezjimint mei nochris fjouwer kompanjyen fersterke en komt it op in totale sterkte fan trije bataljons fan elk fjouwer kom­ panjyen.10 It is dan ek wierskynlik dat Marx him yn dy tiid by it rezjimint foege hat. Yn it algemien wiene der trije redenen foar Switsers om har as hierling oan te tsjin­ jen. De foarnaamste wie de ekonomyske driuwfear, wannear't der thus net genöch besteansmiddels wiene. Yn it twadde plak foar it aventoer en de mooglikheid om eat fan de wräld te sjen. En yn it tredde plak koe it wêze, dat immen twongen waard om tsjinst te nimmen as straf foar wangedrach. Dat bestie faak ut lytse din­ gen as opstannichheid, loaiïchheid of seis wurkleazens. Yn it gefal fan Marx ha wy gjin inkelde oanwizing. Yn 1744 binne de bataljons fan Marx syn rezjimint legere yn Henegouwen, wêrby't it earste bataljon yn Charleroi wie en it twadde en tredde bataljon yn Mons. 11 It rezjimint komt yn de maaitiid fan 1745 wer byinoar yn de sitadel fan Tournai (Doornik), dêr't in 50.000 man sterk Fränsk leger mei in grutte numerike oermacht ûnder lieding fan de Maréshal de Saxe it belis slein hie foar de stêd. 12 Tsjin alle fer­ häldings yn witte de ferdigeners seis wiken lang stän te hälden, oant al har munysje ferbrûkt is en in ûntsettingsleger, besteande ut Britske, Hannoverske en Steatske troepen ûnder de hartoch fan Cumberland, op 11 maaie 1745 by Fontenoy troch de Fränske troepen ferslein wurdt. De Fränsken binne lykwols sa ûnder de yndruk fan

118 de moed dy' t it rezjirnint sjen litten hat yn de ferdigening, dat hja tastean dat by de oerjefte, op 23 maaie 1745, de soldaten mei behàld fan harren wapen en mei folie militêre eare de fêsting ferlitte. Hja moatte lykwols al tasizze, dat hja nea wer de wa pens opnimme sille tsjin reguliere Frànske troepen; in belofte dy't il jier dêrop noch wol in sturtsje krije sil. lt rezjimint fan Hirzel waard letter dat jier opnommen yn de troepemacht dy' t de Republyk fan de Ferienige Nederlannen nei Grut-Brittanje stjoerde om stipe te jaan 13 14 yn de striid tsjin de Skotske rebellen. · Yn septimber-oktober 1745 stiek dy leger­ groep oer nei Ingelàn. Nei de oertocht teagen de troepen nei Newcastle, dêr' t se op 9 novimber oankamen. Yn de tiid fan harren detasjearring yn Ingelàn wiene sy net by gefjochtshannelingen belutsen. Har aktiviteiten bleaune foarearst beheind ta in ferpleatsing nei de omkriten fan Leeds (7-10 desimber). Dat hong gear mei de op­ mars fan de rebellen nei Midden-Ingelàn. Op 1 jannewaris 1746 wiene de troepen wer werom yn Newcastle. Inkelde dagen letter krige de kornmandant, de prins fan Nassau-Ouwerkerk, opdracht fan de Steaten-Generaal om mei syn troepen nei de Republyk werom te kommen. Dat barde uteinlik yn april 1746. De ienheden dy't earder yn Doornik legere wiene, krigen garnizoenen yn Gelderlàn, Fryslàn en Oerisel. Yn juny 1746 kaam ut Ingelàn noch in groep fan sa'n 150 man, dy't fan­ wege syktme earst yn Newcastle efterbleaun wie. Yn tsjinstelling ta wat der yn in eardere publikaasje fernijd is, hat Marx' rezjirnint dus net dielnommen oan de fer­ neamde fjildslach by Culloden op 16 april 1746, wêrby't Bonnie Prince Charlie's Skotske Heechlanners ferpletterjend ferslein waarden .15 Nei de weromkear yn de Republyk bleaut Marx' rezjymint earst noch in hoartsje yn Gorinchem en giet dan troch nei Ljouwert. It is ûnwierskynlik dat Marx foar 1746 ea yn Ljouwert west hat, dus it moat wol yn de simmer fan 1746 west ha, dat hy syn takomstige frou foar it earst yn Ljouwert moete hat. It moat hast wol leafde op it earste each west ha, as men betinkt dat hja al ein septimber yn ûndertrou geane en yn oktober boaskje. Hoelang at Marx noch yn it leger bliuwt nei 't er troud is, is net krekt bekend. Wy witte lykwols dat hy yn 1754 al yn de Readeskuorre ûnder Stiensgea wenne. Foar dy tiid litte hy en syn frou in bern dope yn Ljouwert, mar dat seit der neat oer, oft hy noch yn tsjinst wie of net. Syn rezjirnint bliuwt oan 1749 as garnizoen yn Ljou­ wert legere en ûndergiet yn 1748, nei it beëinigjen fan de Eastenrykske Suksesje­ oarloch, in reorganisaasje, wêrnei 't it aUinnich noch mar ut rnilitêren ut it kanton Zürich bestiet. It is dus goed mooglik, dat Marx dan ek by dy gelegenheid it leger ferlitten hat. Yn dat gefal is Marx dus fanwege it tltbrekken fan dy oarlocb nei de Republyk kommen en bat hy salang tsjinne as de oarloch duorre bat.

Kertiersteat fan Marx Schudel

N.B. Alle dopen binne protestantsk. Beggingers waarden foar 1644 yn Scbleitbeim doopt.

Generaasje l

1. Marx (Marcus) Scbudel (Schoetel), 16 doopt Beggingen (kanton Scbafthausen, Switserlàn) 6 sept. 1716, soldaat yn de kompanjy fan majoar Franz Stockar,

119 rezJimrnl Hirzel Swi tserske ynfantery, letter kastlein yn 'de Wildeman' , stoarn Suderdrachten 1789; tr. Ljouwert (Grutte of Jakobiner tsjerke) 9 okt. 1746 Jacoba (Koba) Folkerts Wiarda, doopt Dokkum 28 juny 1719, stoarn Noarderdrachten 8 maart 1806, dochter fan Folkert Johannes Wiarda, master glêsmakker, ek soldaat, en Antje Jacobs. Yn 1754 komt Marcus Schoetel fan Readeskuorre ûnder Stiensgea nei Noarder­ drachten nr. 67 (speesjekohier). Hy wennet dêr noch altiten yn 1770, wannear't er n.eanul wurdt as kastlein. Yn 1774 fe1fa 11 er nei Suderdrachten nr. 45. Marcus ferstjert yn 1789 en wurdt as bewenner opfolge troch syn widdo. Yn 1797 ferfart hja nei hûs 317 yn. Noarderdrachten.. Ut dit houlik: l. Elisabeth Marcus Schudel, doopt Ljouwert 30 juny 1747, jong ferstoarn. 2. Anna Marcus Schudel, berne (tink Readeskuorre ûnder Stiensgea) om 1750 hinne, stoarn Suderdrachten 16 febr. 1810; tr. Drachten 5 maaie 1776 Taede Gerbens va n Manen, doopt Drachten 8 des. 1754, master sul versmid, stoarn Suderdrachten 12 jann. 1814, soan fan Gerben Taedes van Manen, master sulversmid te Suderdrachten, en Duifke Pieters Minnema. 3. Hans Marcus Brouwer, berne wierskynlik te Readeskuorre om 1752 hinne, brouwer, stoarn Drachten 18 juny 1837; tr. Drachten 14 sept. 1777 Ybeltje Wytses, berne Drachten 8 jann. 1753, stoarn dêre 30 maart 1842, dochter fan Wytse Alles en Jitske Riemers. Hoewol't Hans yn 1777 n. eamd waard as 'Schudel ', nimt hy yn 1811 de namme 'Brouwer' oanfoar himsels en syn bem: Jacoba 31, Elizabeth 24, Jetske 20 en Wietske 16. Hy giet yn 1778 nei hûs nr. 89 (speesjekohier), dêr't syn. skoanmem earder wenn.e hie. 4. Elizabeth Marcus Schudel, doopt Drachten 29 juny 1755. 5. Folkert Marcus Schudel, doopt Drachten 19 nov. 1758. 6. Johannes Marcus Schudel, doopt Drachten 30 maaie 1762.

Generaasje II

2. Hans Melchior Schudel, skearbaas, doopt Beggingen 4 okt. 1668, stoarn dêre 7 nov. 1741 ; trout Beggingen 21 sept. 1699

3. Elsbetha Schudel, doopt Beggingen 14 jann. 1672, goedfrou, stoarn dêre 11 des. 1727. Neiteam fan dit pear (jan de soannen Hans Melchior, Hans en Mattheus) komt noch in protte foar yn Beggingen. Melchior en Elsbetha wiene de peetalden fan Georg Haas, dy't postum doopt waard op 12 desimber 1704, soan van Jacob Haas (stoam yn 1704 yn Hollän) en Anna Blum. Ut dit houlik (berne/doopt te Beggingen): 1. Barbara Schudel, doopt 21 jann. 1700. 2. Verena Schudel, doopt 3 april 1701 , stoarn Beggingen 25 des. 1736, net troud west. 3. Hans Melchior Schudel, doopt 13 aug. 1702, skearbaas en skoalmaster; tr. Beg­ gingen 2 jann. 1726 Barbara Wanner, doopt Beggingen 4 des. 1707, dochter fan Isaac Wanner, mûnder te Beggingen, en Magdalena Blum.

120 4. Küngolt Schudel, doopt 2 des. 1703, stoarn Beggingen 25 jann. 1704. 5. Hans Schudel ('Schär-Hans'), berne 2 febr. 1705, skearbaas, stoarn Beggingen 17 jann. I 772; tr. dêr 24 juny 1729 Magdalena Pfeiffer, fan Beggingen. 6. Elsbetha Schudel, berne 14 juny 1706, stoarn Beggingen 30 july 1707. 7. Mattheus Schudel ('Schär-Theis' ), berne 27 febr. 1708, skearbaas; tr. Beggin­ gen 26 jann. 1730 Magdalena Haas, fa n Beggingen. Kaart nei de berte fan harren achtste bem yn 1745 reizge hy mei synfamylje rûn. yn it suden fan Dûtslàn, wurkjend as skjirresliper. Hjir waarden twa bem beme: yn Gundelfingen en Fehrstett (Vörstetten) by Freiburg im Breisgau. Ut­ einlik kamen sy we rom en ferskate leden fan har n.eiteam tsjinnen yn de 19de ieu as gemeentepresidint fan Beg gingen. 8. Hans Jacob Schudel, berne 1 maaie 1709, stoarn Beggingen 18 sept. 1711. 9. Marx Schudel, berne/doopt 5 okt. 1710, stoarn Beggingen 24 des. 171 1. 10. Marx Schudel, doopt 6 sept. 1716 (sjoch 1).

Generaasje lil

4. Hans Melchior Schudel, doopt Schleitheirn 4 sept. 1636, skearbaas en skoalmas­ ter, stoarn Beggingen 25 aug. 1693; tr. dêr 24 nov. 1664

5. Barbara Werner, doopt Beggingen 14 jann. 1644, goedfrou, stoarn Beggingen 3 nov. 1703. Ut dit houlik (doopt te Beggingen): l. Kunigunda Schudel, doopt 10 des. 1665. 2. Fida Schudel, doopt 17 maart 1667; tr. Beggingen (St. Syl vester) 10 nov. 1692 Hans Vogelsanger, fan Beggingen. 3. Hans Melcbior Schudel, doopt 4 okt. 1668 (sjoch 2). 4. Anna Schudel ('Schär-Anna'), doopt 23 jann. 1670, stoarn Beggingen 3 july 1726; net troud west. 5. Hans Schudel, doopt 14 maaie 1671. 6. Johannes Schudel, doopt 22 des. 1672. 7. Johannes Schudel, doopt 30 aug. 1674; tr. Beggingen 23 febr. 1702 Magdalena Werner, fan Beggingen. Nei de doop fan harren twadde bem Hans Melchior, op 29 oktober 1702, wurdt dizz.e famylje net langer yn de registers neamd. Yn. it begjin fan de l 8de ieu emigrearren in protte Switsers nei de Carolina's yn Amearika, mar omdat dizz.e famylje net neamd wurdt yn de emigrantelisten, is hja mooglik emigrear­ re sûnder tastimming fan de magistraat. 8. Martin Schudel, doopt 16 april 1676, stoarn Beggingen 1683. 9. Küngold Schudel, doopt 23 juny 1678. Hja krige in ûnwettige soan Georg Schudel, dy't doopt waard op 19desimber1710. As heit neamde hja de koper­ slagger Georg Leupp te Beggingen. Hja en har soan waarden ûnder tromge­ roffel, beselskippe troch de pastoar, it doarp utband en neffens it pleatslik gebrûk waard it har ferbean ea werom te kommen. lt is net bekend wêr't hja bedarre, mar hja is yndie nea yn Beggingen weromkaam. 10. Maria Schudel (Gäbilimarie), doopt 10 okt. 1680, stoarn Beggingen 18 jann. 1748; tr. 1. dêr 11 july 1703 Ludwig Werner, stoarn Beggingen 23 jann. 1719;

121 tr. 2. Beggingen 5 maaie 1726 Wilhelm Schudel, fan Beggingen, foarke­ makker, stoarn dêr foar 1748. 11. Matthias Schudel, doopt 5 okt. 1682; tr. Beggingen 11 april 1709 Verena Blum, fan Beggingen. Lykas syn broer Johannes binne Matthias en syn frou wierskynlik k/andestyn nei de Carolina 's emigrearre, nei de berte fan har twadde bern Hans Mel­ chior, dy't doopt waard 11maart1712. 12. Martin Schudel, doopt 12 okt. 1684.

6. Hans Schudel ('Jung Marxlis'), doopt Schleitheim 8 sept. 1639, mooglik 'vogt' fan Beggingen, stoarn Beggingen 24 aug. 1693; tr. 1. dêr 13 maaie 1658

7. Verena Blum, doopt Schleitheim 10 april 1637, stoarn Beggingen 1672. Hy tr. 2. Beggingen 20 maart 1673 Anna Schudel, fan Beggingen, berne om 1643 hinne, stoarn Beggingen 24 des. 1702. Ut it earste houlik (doopt te Beggingen): 1. Marx Schudel, doopt 16 okt. 1659. 2. Anna Schudel, doopt 6 okt. 1661. 3. Marx Schudel, doopt 22 maart 1663, 'untervogt' fan Beggingen ( 1724-1737), stoarn dêr 6 nov. 1745; tr. Beggingen (St. Sylvester) 9 febr. 1688 Elisabetha Wanner, fan Beggingen, dochter fan Georg Wanner en Anna Bachmann. Hja krigen acht bern: Hans (1 689), Georg (1691), Verena (1695), Anna (1698), Elsbetha (1700), Ursula ( 1702), Marx (1704) en Elsbetha (1705). 4. Wilhelm Schudel, doopt 26 maart 1665. 5. Hans Schudel, doopt 18 nov. 1666. 6. Magdalena Schudel, doopt 17 maaie 1668. 7. Elsbetha Schudel, doopt 14 jann. 1672 (sjoch 3). Ut it twadde houlik (doopt te Beggingen): 8. Verena Schudel, doopt 20 april 1674. 9. Andreas Schudel, doopt 24 okt. 1675; tr. Beggingen 25 maart 1702 Verena Schudel, fan Beggingen. 10. Fronegg Schudel, doopt 22 april 1677; tr. Beggingen 29 nov. 1703 Michael Wanner, fan Beggingen. 11. Ursula Schudel, doopt 20 july 1679. 12. Verena Schudel, doopt 8 jann. 1682. 13. Michael Schudel, doopt 8 maart 1683. 14. Margaretha Schudel, doopt 23 aug. 1685. 15. Agnesa Schudel, doopt 18 maart 1688. 16. Michael Schudel, doopt 25 maaie 1690.

Generaasje IV

8. Hans Melchior Schudel fan Beggingen, berne om 1607 hinne, skearbaas; tr. (net yn Beggingen of Schleitheim, mooglik Löhningen of Beringen) om 1632 hinne

9. Vida Walther fan Löhningen, berne om 1611 hinne. Ut dit houlik (doopt te Scbleitheim):

122 ------

1. Anna Schudel , doopt 10 maart 1633. 2. Verena Schudel, doopt 15 maart 1635. 3. Hans Melchior Schudel, doopt 4 sept. 1636 (sjoch 4). 4. Margreth Schudel, doopt 1 okt. 1637.

10. Hans Werner, fan Beggin gen, berne om 1615 hinne; tr. (mooglik eunkirch 1643) ll. Küngolt Maag, fan Neunkirch, berne om 1619 hinne. Ut dit houlik (doopt te Beggingen): l. Barbara Werner, doopt 14 jann. 1644 (sjoch 5). 2. Magdalena Werner, doopt 14 jann. 1644 (twilling mei Barbara). 3. Jacob Werner, doopt 6 des. 1646.

12. Marx Schudel, fan Beggingen, berne om 1594 hinne; tr. om 1619 hinne

13. Anna Egg, fan Beggingen, berne om 1598 hinne. Ut dit houlik (doopt te Schleitheim): l. Marx Schudel, doopt 2 july 1620. 2. Anna Schudel, doopt 27 jann. 1622. 3. Wilhelm Schudel, doopt 19 maart 1624. 4. Elsbeth Schudel, doopt 16 okt. 1625. 5. Wilhelm Schudel, doopt 22 juny 1628. 6. Margaretha Schudel, doopt 17 okt. 1630. 7. Wilhelm Schudel, doopt 10 maart 1633. 8. Wilhelm Schudel, doopt 28 febr. 1636. 9. Hans Schudel, doopt 8 sept. 1639 (sjoch 6).

14. Wilhelm Blum, fan Beggingen, berne om 1611 hinne; tr. Schleitheim 27 maart 1636

15. Magdalena Vogelsanger, fan Beggingen, berne om 1615 hinne. Ut dit houlik (doopt te Schleitheim): l. Verena Blum, doopt 10 april 1637 (sjoch 7). 2. Magdalena Blum, doopt 29 july 1638. 3. Magdalena Blum, doopt 27 okt. 1639. 4. Margreth Blum, doopt 27 maart 1642. 5. Anna Blum, doopt 17 sept. 1643.

Tankwurd De skriuwers sizze ûnder oaren de folgjende persoanen hertlik tank foar harren stipe: de hear Ype Brouwers, Ljouwert; drs. J.P.C.M. van Hoof, Landmacht Insti­ tuut voor Militaire Geschiedenis, Den Haag; lt.-kol. (b.d.) dr. H.L. Zwitzer en de hear Klaas J. Bekkema ut Drachten foar syn Fryske oersetting. Teffens wol ik (M.C.T.) de hear Liekele Helmus ut Hilversum tanksizze foar it idee fan in Switser­ ske hierling en de hear Sjoerd van der Molen, Holland Family History, foar it mei op priemmen setten fan dizze speurtocht nei myn Fryske (en Switserske) foarfaars.

123 NOATEN

Horst Naumann, Das Grafie Buch der Familiennamen. Alter, Herkunft, Bedeutung. München 1999. 2 It Alemanni-dialekt wurdt yn ferskillende foarmen sprutsen yn Sud-Dutslän, Elzas­ Lotharingen en Switserlän. 3 Shirley J . Riemer, The German Research Companion. Sacramento, California, 2000. 4 S. Chris Anderson & Ernest Thode, A Genealogist 's Guide to Discovering Your Germanic Ancestors. Cincinnati, Ohio, 2000. S Swiss Surnames: A Complete Register (ek bekend as Familiemuunenbuch der Schweiz). Camden, Maine, USA, 1995. 6 Delbert Gratz. Was lsch Dini Nahme ?, Morgantown, Penn sylvania, USA, 1997. 7 Swiss Sumames: A Complete Register. 8 De Egg-famylje ut Beggingen is wierskynlik in tûke fan de Egg-famylje ut Wilchingen, dy' t dêr yn it begjin fan de 16de ieu neamd wurdt, mar dy' t yn de l 7de ieu utstoarn is. 9 Majoor Franz Stockar wie fan in bekende Schaffhausenske adellike famylje. 10 May de Romainmotier, Histoire militaire des Suisses. Bern 1772. 11 'L' armée des Provinces-Unies des Pays-Bas pendant la Guerre de Succession d' Autriche. Tournay-Fontenoy 250e anniversaire, Carnet de la Sabretache' . Bulletin des Collectionneurs de Figurines Historiques et des Amis de l'Histoire Militaire. ouvelle Série No. 126, 4e Trimestre 1995. 12 Werner Hirzel, Tanta est fiducia gentis: Les régiments suisses au service des Pays-Bas. Fondation pour l'histoire des Suisses à l'étranger, 1972. 13 H.L. Zwitzer, Het Staatsche Leger, die! IX (manuskript), hst. XIl en XIll. 14 Op 19 augustus 1745 länet de katolike Charles Edward Stuart, better bekend as Bonnie Prince Charlie, yn Glenfinnan op it fêstelän fan Skotlän om te besykjen de kroanen fan Skotlän en lngelän te krijen fan de protestantske kening George II en efkes sjocht it der werklik nei ut, dat soks ek slagje sil. Yn Grut-Brittanje is men bang, dat dizze Skotske opstän gearfalle sil mei in Fränske ynfaazje en dêrom freget men om militêre stipe fan de Republyk. De Steaten-Generaal beslute om fjouwer rezjiminten ut te stjoeren, wêrûnder dat fan Marx, ûnder algemien kommando fan de prins fan Nassau-Ouwerkerk. 15 R. Murray Bakker Albach, 'De Zwitserse regimenten in Staatse dienst, 1693-1797'. Gens Nostra XLII (1987), 254-292. 16 Jolt Oostra Rzn., Drachtster Namen - Toponymie van Drachten.

124 DRIE EEUWEN RISSELADA

Inleiding

iet eens zo heel lang geleden ging het verhaal, dat de familie Risselada van Itali ­ aanse origine zou zijn. En nog wat langer geleden opperde men, dat zij stamde uit het geslacht Van Teetlum en dat zij in 1664 deel uitmaakte van een gezelschap dat toen een gouden bruiloft vierde.' Uit onderzoek door Jelle Miedema te Leiden,2 voortgezet door ondergetekende, bleek dat de vork niet zo in de steel zat. Voor zover we de voorvaderen kunnen vol­ gen, en dat is haast tot aan de nevelen der Middeleeuwen toe, blijkt hun geschiede­ nis nauw verweven te zijn met die van terp en boerderij Rysselaerdt, later Groot Rillaard, vlak benoorden het dorp Lollum. En dat bleef zo tot ruimschoots in de 19de eeuw. Het dorp Lollum, ook Ruigelollum, ligt in Wonseradeel. Even noordelijker ligt de buurtschap Lollum, ook Lutkelollum, dat onder de jurisdictie van Franeker valt. Ook daar leefden voorvaderen en we zullen hierna beide plaatsen onderscheiden als Lollum resp. Lutkelollum.

Rond 1600 hadden twee broers twee boerderijen te verdelen, Bonnemasate te Witmarsum en Rysselaerdt. Dat leidde ertoe dat de ene broer als Rienck Epez Bonnema door het leven ging. Sterker, toen hij in 1617 die boerderij verkocht, be­ dong hij nadrukkelijk dat hij de "tittil van Bonnema" behield. De andere broer stond bekend als Here Epez. Het zou tot de tweede helft van de 18de eeuw duren, dat ook diens nazaten de naam van hun boerderij tot de hunne maakten. Rond die tijd vertakte het geslacht zich; één tak zal verder worden uitgewerkt in Nederland's Patriciaat 2005. Wij beperken ons hier tot een beschrijving van het geslacht over de drie eeuwen waarin het met de boerderij te maken had, ruwweg van 1535 tot 1835. De eerste vijf generaties worden weergegeven in een stamreeks, met de gebruikelij­ ke generatienummering 1., II. enz. Verschillende voorvaderen kennen we voorna­ melijk, zo niet uitsluitend, in de context van hun schoonfamilie. In die gevallen is een overzichtje (met de generatienummering A., B. enz.) van die familie opgeno­ men. Alvorens de genealogie wordt behandeld wordt ingegaan op de historie van de boerderij(en). Er is nogal wat wisselwerking tussen Rysselaerdt en de buurterp Lo­ pens, daarom is als bijlage een overzicht van de familie van die laatste terp opge­ nomen. Een woord van dank komt Risselada-nakomeling de heer J.M. Schout Velthuys te Rotterdam toe, zonder wiens aanhoudende interesse niets van dit onderzoek was gekomen. In dank memoreer ik de royale en plezierige medewerking van de heer J. Miedema te Leiden en samenwerking met de heer D.J. van der Meer, die ons op 11 december jl. is ontvallen.

Leeuwarden, maart 2003 Ype Brouwers

125 De terp Rustlevurt, (Groot en) Klein Rysselaerdt

De terp heeft oude papieren, deze blijkt al s "Rustl evurt" al voor te komen in een regi ster va n bezittingen van de abdij Fulda van 945.3

In 15074 verkrijgen Jancka, Hermen en Abba Piersz bij scheiding het aandeel in "Tryn to Rissellaerderae Ziette " te Lollum uit de nalatenschap van hun ouders Peer Sytzaz en Joest. Die Peer en Joest hadden rond 1480 dus bezit in de boerderij die in 1507 door Tryn werd bewoond. De overgeleverde kopie-akte vermeldt overigens "Rissewaerderae". In 15435 beurt de pastorie van Lollum jaarlijks drie hoomsguldens uit de sate toe Rysselaerdt, bewoond door Heer Epez. Maar ook een halve enkele gulden rente uit de "zaete toe Rysselaerdt" aldaar, eigendom van Tierck Hesselsz uit naam van zijn kinderen en gebruikt door Poppe Geerloffsz. De terp Rysselaerdt herbergde in 1543 dus twee bedrijven. In de loop van de 16de eeuw duikt de naam Rysselaerdt nog een keer of wat vaker op. Het is soms wel en soms niet duidelijk, om welke van de twee sates het daarbij gaat. Die vindplaatsen volgen hier, terwijl in de volgende paragraaf de vermeldingen aan bod komen die met zekerheid Groot Rysselaerdt betreffen, de voorvaderlijke boerderij van het on­ derhavige geslacht. In 153613'16 worden door de rentmeester betalingen gedaan aan heer Joucke, pas­ toor te Lollum, 5 st., heer Pier, vicaris aldaar, 5 st. , Lieuwe Poppis 6 st. , Jelte Poppis 3 st. , Poppe "te Ritselaert" 3 st. , Pier Wygles 3 st., Claes inde Flaeren 3 st. , heer Tjerck Jansz en heer Tjaerck Andriesz elk 5 st. en Jan Albertsz 3 st. , en wel omdat zij op verwek van de procureur-generaal afgezien hebben van verdere procedures tegen Jarich Maertensz. Zowat de halve bevolking van Lollum passeert in deze uitzonderlijke akte de revue. Tegenpartij Jarich woonde even verderop, op Lopens onder Kubaard (vergelijk bij­ lage). In 15507 procedeert Tyerck Hessels, kerkvoogd te Cornwerd, tegen Lyuwe Poppez te Lollum. De eigenaar van Klein Rysselaerdt heeft een kwestie met een inwoner van Lollum. Het lijkt goed mogelijk, dat de kwestie verband houdt met die sate. Lyuwe Poppez, zoon van Poppe Piers en Jets, was de vader van Matheus Lyeuwez (zie bijlage Lopens), die een rente van 5 goudg. uit Rysselaerdt naliet (zie hierna, 1598). In 15528 is Poppe Gerlyfz een van de (vijftien) weerbare mannen van Lollum. lil ook Lyuwe Poppez, die voorzien is van een hamas. In 15639 procedeert Hans Douwez Stickenbuyr uit naam van zijn won Ghysbert, "clercq des bisdoms van Utrecht ", en dus vanwege de prebende te Tzum, tegen mr. Hessel Werstera te Bolsward. De laatste wordt veroordeeld om hen uitwijzing te doen van 17 pm 0 eins in "Ritlaerdera sate".

126 We concluderen voorzichtig, dal de prebendaris van Tzum kennelijk de opbreng­ sten an het genoemde land in die sate toekomen. De rol van Werstera i voorals­ nog onduidelijk. In 1578 wordt te Lollum "Elcke Janz Risselaerd" voor 2 carg. aangeslagen in de personele impositie. Mattheus Lyuewez woonde in dal jaar te Bolsward, aanslag l Y2 carg. 10

1 J ~ Il · ~ ,' -d. .~ ~ . ,..,. "

Kl. Rillaard (jloreennr. 5) en Gr. Rillaard (jloreennr. 4) uit Prekadastrale Atlas fan Fryslán, diel 9, utjûn troch J.A. Mol en P.N. Noomen, Ljouwert 1999.

127 In 159811 overlegt Bmer Tzalingz te Wons de eindafrekening van zijn voogdij sedert 1588 over Ebel Matheusdr die inmiddels getrouwd is met Tae Tyaerdsz. Ebels zuster is vrouw van !ge Rommartha. Onder de inkomsten van de Matheus­ kinderen treffen we jaarlijks 5 goudg. huuropbrengst "wt Resselaerd " te Lollum aan, 13 goudg. uit Piersmasate en inkomsten uit twee huizen te Bolsward. Het lijkt er het meest op, dat de genoemde vindplaatsen (behal ve wellicht die van 1563) betrekking hebben op Klein Rillaard. In 1640 zijn de erven van Sioerd Tieb­ bes Popta te Harlingen eigenaars van die sate (stem 5, floreennr. 5, groot 50 pm); dorprechter Heere Ypes is dan eigenaar en gebruiker van Groot Rillaard (stem 1, floreennr. 4 van Lollum, groot 80 pm).

Groot Rysselaerdt

Het is vast niet meer te achterhalen, wie rond 1500 boer was op Groot Rysselaerdt, maar wel kan uit latere gegevens worden afgeleid dat er rond die tijd twee soorten eigenaars waren. De ene soort bestond uü Watthie Tyaerdts van het iets zuidoos­ telijker Jornahuysen en/of diens vrouw. In drie takken van hun nakomelingen wordt bezit in de boerderij aangetroffen. En de andere soort moeten Beyma's zijn geweest van bet iets noordwestelijker Beyem. Rond 1535 trouwt Heere Epez, stamvader van de fami lie Risselada, met een doch­ ter van genoemde Watthie en vestigt hij zich op de boerderij. Na zijn dood heeft zijn weduwe Lollum verlaten, maar rond 1579 komt hun zoon Epe Heresz terug op het bedrijf en sindsdien leven hier lange tijd en zonder onderbreking nakome­ lingen. In 1543 treffen we Heere Epez aan als boer op Rysselaerdt. We zullen nu, zoveel mogelijk chronologisch, de verdere gebeurtenissen aldaar volgen. in 157012 kopen Epe Heresz en Bauck Ryenxdr41/z pm in "Ryselaerder sate in Lol­ lumergae" van Wats Tyetedr, vrouw van Dirck Govertsz, voor I 57 goudg. De verkoopster was een volle nicht van moederskant van Epe Heresz (genealogie I.Ba.3). Dankzij de rivaliteit van Epe Herez met de familie Hoytema/Rheen komen we wat meer aan de weet van boerderij en naaste omgeving in het eind van de 16de eeuw. In I 57913 procedeert Jeldu Hoytema, weduwe Hette Lolckez, tegen Epe Heerez te Ruigelollum. In I 58214 zet Lolcke Hettez te Goutum uit naam van zijn zuster Bauck Hettes Rheen als mede-erfgename van haar moeder Jeldu Hoytema het proces voort, dat moeder voerde tegen Epe Heresz te (doorgehaald Witmarsum, verbeterd in) Lollum. Uitspraak: Epe moet "die scheydinge ende deylinge vande fenne van Rislaerder saete tot Lollum" nakomen, wals bij akte en akkoord van 20 nov. I577 voor het Hof van Friesland met Lolcke Hettez overeengekomen is. Van eerdere procedures voor het Hof blijkt overigens niets. Het is nu duidelijk dat Jeldu Hoytema een aandeel in Rysselaerdt bezat, maar het is in eerste instantie een raadsel wat die dame daar in Lollum te zoeken had. Zij was geboren te Oudega (rond 1510, dochter van Symon Hottiez) 15 en leefde te Wirdum en Goutum met haar beide mannen Reyn Alefs Aylwa16 en Hette Lolckez Reen. En ook van hen worden te Lollum geen sporen aangetroffen.

128 Het antwoord vinden we op haar zerk te Goutum, waar Jeldu op 7 dec. 1579 over­ leden is. Naast haar (Hoytema-) vaders wapen zijn daarop als moederswapen twee rozen en twee lelies uitgebeiteld: het wapen van de oude familie Beyma. En daar­ mee komen we wèl in de buurt, want Beyem grenst aan Rysselaerdt. Grootvader van Jeldu was waarschijnlijk Wytze Lyeuwes Beyem, die in 1494 leefde, en het be­ zit in Rysselaerdt zal eerder aan hem hebben toebehoord. De "slip of the pen" inzake Epes woonplaats is verhelderend. Het betreft een ver­ betering, dus leefde Epe in 1582, net als in 1579, te Lollum. In het personele kohier van 1578 treffen we de man daar echter nog niet aan (en evenmin elders in Wonseradeel). We mogen, denk ik, concluderen, dat Epe ten tijde van het akkoord van 1577 te Witmarsum woonde. Zo ook in 1578, en wel op schoon vaders bedrijf aldaar. Aldus kan Epes terugkeer naar zijn geboortedorp Lollum heel scherp wor­ den gedateerd: in 1578 of ' 79. In 158317 speelt een kwestie tussen Lolke Hettesz - uit naam van zijn zuster Bauk Hettedr - en Epe Herez te Ruigelollum. Het Hof oordeelt dat "d' afgravinge van hun mande fenne van Ryselaerderasate" moet gebeuren in hun gemeenschap­ pelijke landen, op gemeenschappelijke kosten. Het is een hele bedrijvigheid, deze jaren, en om te beginnen zal in de terp gegraven worden. Dat moet dan eerlijk gebeuren, op beider kosten. Voorts stuiten we hier op een tegenstrijdigheid, lijkt het. In 1582 zal immers de deling van de fenne geëf­ fectueerd zijn, terwijl in 1583 opnieuw sprake is van de gemeenschappelijke fenne. Bij de verkoop, in 1657, blijkt echter dat het oude Hoytema-bezit een fenne van 16Y2 pm en de helft van een stuk land van 16 pm, gemeenschappelijk bezit met de (Risselada-)kopers, omvatte. Vermoedelijk betroffen de procedures van 1582 en 1583 dus twee verschillende fennen. In 158318 procedeert Lolcke Hettes Reen te Goutum uit naam van zijn zus Bauck Hettes Reen, "triumphant'', tegen Epe Heeres te Witmarsum, "condempneerde". Uitspraak: " 't Hoff verclaart dat die condempneerde die reedt ende driffte over des triumphants landen, leggende tot Ruygelollum in Rislaerdera zate, vrijlick zal moegen gebruycken, in gaen, drijven ende rijden, in ende uuyt zijn condempneer­ des landen aldaar tot allen tijden zae als hem des dienstich zal zijn; condemp­ nerende den triumphant sulcx te gehengen ende gedogen ende uuyt bewegende oorsaacken compenseert de casten". Een nieuwe kwestie dus en nogmaals heet het, dat Epe te Witmarsum woont. Dat kan deze keer zeker niet juist zijn, want Epe krijgt recht van overpad over land van Bauck, te gaan en te rijden en het vee erover te drijven, en dat alles dus te Lollum. Door scheiding van de nalatenschap is het bezit van Jeldu Hoytema in Rysselaerdt geheel-en-al aan haar dochter Bauck gekomen; die Bauck trouwde tussen 1583 19 en 158420 mr. Gabbe Meynsma, advocaat voor het Hof van Friesland. In 158Y1 procedeert Epe Herez te Ruigelollum, impetrant, tegen mr. Gabbe Meyn­ sma, gedaagde. Het Hof oordeelt dat Meynsma moet gedogen dat er een dijk vanaf "de pael opte singel van d' impetrants huys noordwerts geleyt zal werden ". Een commissaris had die paal geslagen. Met die "dijk" zal een rijweg bedoeld zijn. Noordwaarts, dus over de inmiddels af­ gegraven terp. Er was van tevoren een commissaris ingeschakeld, die had aange­ duid waar die weg dan moest lopen. Leuk is het dat we aan de weet komen, dat het erf van Epe omsingeld was.

129 In 158612 procedeert mr. Gabbe Meynsma uit naam van zijn vrouw tegen Epe Herez te Ruigelollum. Het Hof oordeelt, dat Epe moet gedogen dat er een dam wordt gelegd. Meyn sma, advocaat te Leeuwarden, wilde in het landelijke Lollum een dam leggen tot ongenoegen van de lokale agrariër. Het is het laatste dat we vernemen va n de geschrnen tussen de boer en diens mede-eigenaren van Ri sselaerdt. Ruim zeventig jaar later verkocht een kl ei ndochter23 van Gabbe en Bauck het bezit aldaar aan een kl ei nzoon van Epe Herez. In 165724 kopen Jimck Com elis, weduwe van Here Epes, voor de ene helft en Thys Heres, ontvanger van Ruigelollum, en Aettie Feddes voor de andere helft 16'h pm lands genaamd "d' oude fenne " aldaar van Juffr. Bauckien van Meinsma, vrouw van den manhaften Johan van Murraey, kapitein van een compagnie soldaten te voet, voor 110 goudg. 14 st. per pondemaat. In 165725 kopen Thys Heres, ontvanger, en Aetie Feddes te Ruigelollum de helft van 16 pm, "d' Huyncampen " aldaar, gemeenschappelijk bezit met de kopers, van dezelfde verkoopster voor 82 goudg. 14 st. per pondemaat. Volgens het stemkohier van 1640 was de dorprechter Heere Ypes baas op eigen bedrijf. Zoals is gezien behoeft dat enige nuancering: Bauck Hettes Reen bezat toen nog een aandeel van 24Y2 pondemaat. Daarnaast kennen we nog een rente van 4 goudg. uit de sate, die ooit toebehoorde aan Ymck Mintsedr (circa 1550 - circa 1605). Wanneer we ervan uitgaan dat te Lollum, net als in het aangrenzende Ku­ baard, een goudgulden rente overeenkomt met 2 à 3 pondematen, betreffen die vier goudg. een pondemaat of tien. Via een verarmde tak van de familie kwam die rente later aan de diaconie van Wommels. In 1651 26 koopt Suffridus Bruynsma, secretaris van Hennaarderadeel, een eeuwige rente van 4 florenen uit de landen welke wijlen !mek Mintses in "Ryselaerder saete " te Lollum toekwamen van de armvoogden van Wommels vanwege Bauck Heredr, vrouw van Doede Jans, in ruilkoop tegen een huis en stede bij de wind­ molen aldaar. De koop is niet doorgegaan of teruggedraaid, want anderhalve eeuw later wordt exact die rente door een Risselada-nakomeling afgekocht. In 179l2 7 koopt Heere Feddes, huisman te Lollum, een eeuwige rente van 5 carg. 12 st. uit zijn sate van de diaconen van Wommels voor 65 carg. Deze "eeuwige rente" is, zoals zal blijken, rond 1550 gesepareerd van de sate en met de inlossing rond 1800 heeft dit exemplaar zijn eeuwigheidswaarde bewezen. Erflaatster Imck Mintses was, evenals Wats Tyetedr (1570, hiervoor), kleindochter van Watthie Tyaerdts; Epe Heerez was diens kleinzoon. Andere transacties worden in de proclamatieboeken van Wonseradeel niet aan­ getroffen en we mogen er daarom op rekenen dat Groot Rillaard sedert 1657, af­ gezien van genoemde rente, geheel-en-al familiebezit was. De sate kwam in bezit van de zoon Tys Heeres van Heere Ypes, en in 1698 zijn diens twee kinderen Here en Pyttrick Tyssen eigenaars, elk voor de helft. De sate bleef vervolgens ruwweg een eeuw lang in twee helften verdeeld onder nakomelingen van die broer en zus. Van circa 1715 tot 1749 is Pytter Hessels, schoonzoon van de zus, hier boer. Hessel Heres, zoon van de broer, volgt hem op, maar al vanaf 1755 wordt het bedrijf aan derden verhuurd. In 1783 komt opnieuw een familielid op het bedrijf, Heere Feddes

130 Risselada, de man die in 1797 de rente afkocht, kleinzoon van Here Tyssen. Hij wordt opgevolgd door zoon Fedde en in deze periode komt de sate weer geheel in bezit van die tak van de familie. Nog in 1828 is Fedde hier boer en, samen met de kinderen van zijn zuster, eigenaar. In 1838 is Fedde van het toneel verdwenen. Twee zusterskinderen zijn dan eigenaars en voor 1848 is het bedrijf in percelen verkocht. Aldus kwam rond 1835 een eind aan de betrokkenheid van de Risselada's in man­ nelijke lijn met Groot Rillaard.

Genealogie

1. Here Epez, boer op Rysselaerdt te Lollum, over!. niet lang na 1548, trouwt voor 1538 Ymck Watthiedr, dochter van Watthie Tyaerdts en N.N. Bottedr (zuster van Botte Bottez to Berckwert). Zij trouwt 2. Mintse Jarichs, boer op Lopens, over!. tussen 1566 en 1568. Zie voor hem bijlage Lopens Illb. In 152512628 koopt Hero Eepoz 7 pm in de sate Wijns onder Oosterend van Schelto Eelkoz voor 50 goudg. In 151129 zijn onder anderen Eelcke Scheltez, Douwa Abbaz en zijn zwager eigenaars van lutke Wijns. Het is niet duidelijk geworden, of dit een heel vroege vermelding van onze Here betreft of een naamgenoot aanduidt. In 154330 beurt de pastorie van Lollum jaarlijks drie hoomsguldens uit de sate toe Rysselaerdt, bewoond door Heer[e} Epez. In 154831 moet kerke/and verkocht worden om de bouw van een nieuwe toren te Tzum te bekostigen. Het betreft onder andere 25 pm in de sate bewoond door Sal­ vius te lacquert, waarbij bedongen wordt dat de patroon (de kerk) 12 pm in die sate behoudt, welk land verhuurd zal worden tegen dezelfde prijs als het verkochte deel. Here Epez en Dirck Taeckez brengen gezamenlijk een bod uit; met een hoger bod wordt Uuylcke Oenez Oenema koper. In het monstercedel van Wonseradeel van 1552 treffen we Here niet meer aan.

Schoonfamilie

A. Watthie Tyaerdts was afkomstig van de boerderij Jornahuysen,32 zijn familie is door J.W. Heringa adequaat beschreven.33 De boerderij ligt in het uiterste noord­ westen van het dorpsgebied van Kubaard, op een steenworp afstand van Rysse­ laerdt. Watthie was, evenals zijn broers en zusters, eigenaar van 2Y2 floreen rente uit de sate; dat komt overeen met 7Y2 pondemaat. Zijn vrouw kennen we niet bij naam, maar zijn schoonmoeder leefde te Kubaard. In 151134 bezit Houck Botte' weduwe toe Bercwert een rente van 19 goudg. 241/i st. in haar boerderij, Bercwert dus, met een totale huurwaarde van 28 goudg. Dat is bijna 57 pm. En voorts een rente van 221/i stuivers uit lopens, dat betreft waarschijnlijk 2 pm. De zoon Botte Bottez toe Berckwert volgt haar op en sedert 1541 is diens weduwe Rinck boerin op Berckwert. In de jaren rond 1540 blijkt dat de kinderen van Watthie Tyaerdts uitgerekend in die twee Kubaarder boerderijen bezit hebben en wel 2 pm in Lopens en ongeveer (of precies) een kwart van 57 pm in Bercwert. Daardoor is duidelijk, dat Houck van

131 ,

1511 hun grootmoeder va n moederskant was. We zetten nu eerst enkele gemeen­ schappelijke activiteiten van die kinderen op een rijtje. Vervolgens vi nden we dan bij de kleinkinderen (gen . B) het bezit te Jornahuysen terug, dat van Watthie af­ komstig was. Voor de overzichtelijkheid worden hier ook de gegevens van dochter Ymck Wattiedr behandeld, welke betrekking hebben op deze, haar eigen, familie. Watthie' s kleinkinderen zijn mede-eigenaars van Rysselaerdt en het werd helaas niet duidebjk, of dat bezit oorspronkelijk bij Watthie of bij zijn vrouw va ndaan kwam. In 153835 hebben Heere Epez en Tiete Lolckez een kwestie met Botte toe Berck­ we rt. In 153836 erkent Botte toe Berckwert dat de erven van Watze Tyaertzoen eigenaars zijn van 13 pm 4 eins in zijn sa te, plus een rente van 1 goudg. In 153()3 7 procederen Hero Epez en Tiete Lolckez vanwege hun vrouwen Ymck en Bath Watzedrs met hun broers Botte en Tyaerd Watzez tegen Botte toe Berckwert; zij willen hem de huur opzeggen van I 3 pm 4 eins en een rente van 1 goudg. in zijn sate. Op 3 febr. 1541 38 procedeert dezelfde partij eisers, nu contra Botte toe Berckwert en Alle Adez, over dezelfde kwestie. Botte werpt tegen, dat hij de landen in eeuwige huur heeft. En Hero Epez deelt mee dat hij, uit naam van zijn vrouw, van zijn eis aftreedt. Watthie liet dus vier kinderen na: 1. Bott, volgt Ba. 2. Y mek, zie 1. en vergelijk Bb. 3. Botte Watzes, waarschijnlijk kinderloos overleden tussen 3 febr. en 15 sept. 1541. 4. Tyaerd Watzes, leeft nog in 1547, vermoedelijk kinderloos overleden. Op 19 jan. 1541 39 wordt Douwe toe Loepens de huur opgezegd van 1 pm in zijn sate door Hero Epez vanwege Botte en Tyaerdt, de broers van zijn vrouw. De broers Botte en Tyaerdt Watzes hadden samen 1 pm in Lopens in bezit. Ook zuster Both bezat (verkocht) \12 pondemaat, dus zal het aandeel van Ymck W atzedr ook zo groot zijn geweest.

Ba. Bott Wattiedr, testeert als weduwe 11 sept. 1567, over!. voor 1570, trouwt voor 1536 Tyette Lolckez, "mesmaecker" te Sneek, geb. voor 1511 , over!. na 1541. In 153640 koopt Douue Maertenz toe Lopens 1h pm in Lopens van Tiete mes­ maecker te Sneek. Oppositie tegen de verkoop door Douue Eepez en door Abbe Tyerckz die optreedt voor het weeskind van Ayle. Het jaar daarop vindt de verkoop alsnog doorgang, dan kopen Douue Martenz to Lopens en Eeck Y2 pm in Lopens van Tete Lolckez en Bath Watzedr te Sneek. 41 Op 6 juli 1541 42 wordt Rinck, Botte Bottez' weduwe, bijgestaan door haar broer Jelle Hoeytez, mede als voogd over de kinderen, in de kwestie met Tiete mes­ maecker die deze aanhangig maakte bij het Hof van Friesland. Uit het huwelijk van Tyette en Bott drie kinderen: 1. Evert Tyettez, kinderloos overleden voor 1580. 2. Een dochter, trouwt mr. Warner. Zij zijn de ouders van Aefke mr. Warnersdr die in (of kort voor) 1580 Hemrne Jansz trouwt. In l 58a43 kopen Ryuerdt Saeckles en lmpck Mintsedr te Lopens onder Kubaard

132 3 pm 9 eins in Jomehuysen in rui/koop met Aefke Wemersdr, vrouw van Hemme Jm1Sz. Er komt protest van (bewoner) Feddrick Epez vanwege zijn recht op eeuwige huur van 1 pm 3 eins daarvan, dat verkoopster was aan­ beërfd van haar oom Evert Tetes. We treffen hier bezit aan, dat afkom sti g was van grootvader Watthie Tyaerdts en wel exact de helft van diens 7Y2 pm. Een derde deel daarvan had ver­ koopster Aefke geërfd van haar oom Evert. Zodoende ligt het voor de hand, dat zij ook van haar moeder een derde deel geërfd heeft, terwijl het laatste derde deel haar zal zijn toegevallen bij de scheiding van 1580 (hi ern a). 3. Wats Tyetedr, trouwt voor 1570 Dirck Goverts, overl. Leeuwarden circa 1591. In 1601 44 wordt te Leeuwarden de inventaris beschreven ten huize van Wars Tyetedr, weduwe van Dirck Goverdtsz die een jaar of tien eerder was over­ leden, op ve rzoek van Wopcke Jarichs als vader van zijn kinderen bij wijlen Metke Dirck Govertsdr en Jan van Loen als voogd over Bottke Dirck Go­ vertsdr. Er wo rden zeer veel akten beschreven, de meest relevante volgen hier. Het tes­ tament van Fije ( ?) Hermens van 1524. Koopakte van 3 pm bij Sneek, in 1536 gekocht door Tyete Lolckes van Hoyte Syurdts. Testament van Bott Tyete ' weduwe van 11 sept. 1567. Reversaal en quitantie inzake de verkoop in 1570 van 4'h pm in Ryselaerder sate (zie paragraaf Groot Rysselaerdt). Aankoop­ aktes van 1577 en 1579 van vierde delen van het huis bij de Vismarkt, verko­ pers: Tyepcke, Lisck en Tyets Goverts. Scheidingsakte van J 1 febr. 1580 tussen Dirck Goverdtsz vanwege zijn vrouw Wats Tyettedr en Hemme Jans als voogd van Aejf mr. Wamersdr betreffende de nalatenschap van hun (groot)ouders Tyette Lolckez en Bott Ayledr en van hun broer resp. oom Evert Tyettes. Merk op, dat de (groot)rnoeder hier Bon Ayledr wordt genoemd, terwijl we de vrouw van Tyette Lolckez niet anders kennen dan als Bott Wattiedr.

Bb. Ymck Wattiedr, trouwt 1. voor 1538 Here Epez, over!. na 1548; trouwt 2. Mintse Jarichz, over!. op Lopens tussen 1566 en 1568. Hier volgen gegevens welke specifiek Ymck en haar familie betreffen. Meer over haar en haar gelijknamige dochter in bijlage Lopens, Illb. Op 15 sept. 154J45 koopt Rinck Botte' weduwe te Berckwert voor zich en haar kin­ deren 113 van 11 pm en 113 van een rente van 1 floreen uit haar sate in wandel­ koop met Hero Epez "toe Lollum" en Ymck. Gezien die derde delen kunnen we vermoeden, dat Botte Watzez kort tevoren overleden is. Met de verkoop kwam een eind aan de betrokkenheid van Here Epez met de sate te Berckwert. In 154746 koopt Pier Wigglez toe Berswert te Lollum l 'h pm in Lopens, gebruikt door Douwe en Jarich toe Lopens, van Heere Epez en Botte Aylez te Lollum. Er komt protest van Tyaard Wattiez en van gebruiker Jarich Martens to Lopens die, uit naam van zijn vrouw, de koop van het aandeel van Heere Epez wil overnemen. Kennelijk is er een familierelatie tussen Jarichs vrouw, Syts Abbedr, en Here Epez of diens vrouw Ymck Wattbiedr. Het aandeel van Ymck moet Y2 pondemaat zijn geweest, zcx:lat (haar neef?) Botte Aylez 1 pm aan de verkoop bijgedragen zal heb­ ben. Voor de zoon Epe Heres uit haar eerste huwelijk zie II.

133 Uit het huwelijk van Ymck met Mintse: 2. Imck Mintsedr, trouwt Ryuerdt Saecklez, op Lopens, zoon van Saeckle Ryoerdtsz en Syuerdtke Fongersdr Jousma. In J5 7'14 7 kopen Ryuerdt Saecklez en Ymck Mintsedr te Lopens 3 pm in Jome­ huysum, gebruikt door Dirck Andriesz, van Heercke Feddrixz. In 1580 (zie Ba. 2) kopen zij 3 pm 9 eins in die sate van nicht Aeff mr. Wemersdr. In 158148 zegt Ryuerdt Saecklez te Kubaard Feddrick Epez de huur op van J O'h pm lands. In 158349 laat Feddrick Epez te Kubaard /O'h pm in zijn sate in vrijdom aan Ryuerdt Saecklez en Ymck met de aantekening dat hij het land verbeterd had. In 158450 koopt Syuerdtke Fongersdr, weduwe Saeckle Ryoerdtsz, te ltens als bloedverwante de lO'h pm over hoog en laag in Jomehuysum, die gebruiker Feddrick Epez gekocht had van Ryoerdt Saecklez en lmck. In 1585'1 kopen Feddrick Epez en Pietrick Jaspersdr een aantal (weggevreten hoeveel) pondematen in hun sate Jornehuysum van Ryuerdt Saecklez en Ymck Mintsedr. Ryuerdts moeder neemt in 1584 de koop over, maar we mogen erop rekenen dat hetzelfde aandeel in 1585 alsnog bij gebrujker Feddrick terecht is gekomen. We zien dat Ryuerdt en vrouw 6 pm 9 eins in Jornehuysum kochten en ver­ volgens 101h pm in die sate verkochten. Klaarblijkelijk hadden zij dus 3 pm 9 eins geërfd. Dat kan, dat was natuurlijk de andere helft van de 7Y2 pm ilie afkomstig was van Watthie Tyaerdts. De conclusie lijkt niet te driest, dat voor 1580 diens twee zonen kinderloos waren overleden en dat zodoende zijn bezit in Jornehuysum toen gelijkelijk was verdeeld onder (nakomelingen van) zijn dochters Botten Ymck Wattiedrs.

Uit het huwelijk van Here en Ymck stellig niet meer dan één kind: 1. Epe, volgt II.

Tweede generatie

II. Epe Heres, geb. voor 1543, te Witmarsum, sedert 1579 boer op Rysselaerdt te Lollum, over!. tussen 1596 en 1602, trouwt voor 1570 Bauck Riencksdr, van Wit­ marsum, over!. na 1602, dochter van Rienck Jelles (Bonnema). In 1568 en 156<)52 treedt Epe Herez naast Egge Jarichz en Tzalinck Wattyez regel­ matig op als voogd over de weeskinderen van Mintse Jarichz. Zie voor Mintse en zijn weesdochter Imck verder bijlage Lopens Illb. In 1570 (zie paragraaf Groot Rysselaerdt) kopen Epe en Bauck bezit in Rysselaerdt van zijn nkht Wats Tyetedr (gen. 1. Ba.3).

Schoonfamilie Bonnema

De schoonfamjlje was afkomstig van Bonnemasate te Witmarsum. Daar vestigde zich (stellig voor 1526) een Jelle Hidkema. In 152512653 koopt Feddrick toe Joemehuys een rente van 1 goudg. van Jelle Hint­ kema voor 20 goudg.

134 in J 529!3a54 koopt Otto Obbez een rente van J goudg. te Witmarsum in wijlen Jancke Bonnema ' guet, gebruikt door Jelle Hidkema, voor 22 goudguldens van Feddrick Tiaertz. Het is dezelfde Feddrick die koopt en verkoopt en het zal dus om dezelfde rente gaan.55 Waarschijnlijk is het deze Jelle Hidkema, die we in 1552 als Jelle Bonnema in het monstercedel van Witmarsum aantreffen. En waar chijnlijk was hij de vader van:

A. Rienck Jellez, draagt in 1578 te Witmarsum met een aanslag van 1 Yi carg. bij in de personele impositie, over!. circa 1580, trouwt circa 1535 .N. (wellicht Wiek). Zij zijn eigenaars van de gehele Bonnemasate te Witmarsum en van 2 pm in een fenne van Aylua zaete aldaar. In J 59Y6 kopen Epo Aylua en Auck Aylua te Schraard 2 pm lands te Witmarsum in een fenne van Aylua zaete van Bauck Rienckxdr, vrouw van Epe Herez, Hansck Seerps, vrouw van Rineke Gerloffs, en Hidde Hansz vanwege zijn kinderen en mede namens Takte Seerpz voor 100 goudg. Bonnemasate, op de ruimte bij Harkezijl, was, wanneer de tekenen niet bedriegen, een uitgesproken familiebedrijf. Hier leefde de oude Rienck Bonnema met zijn drie dochters. Rond 1560 trouwde de oudste en het is goed mogelijk dat zij op het be­ drijf bleef: later was haar dochter Wyck Seerpsdr, vrouw van Hidde Hansz, hier boerin, tot circa 1590. De ongehuwde dochter Ricxt bleef, tot haar dood in 1584, op Bonnemasate en het is aannemelijk dat ook dochter Bauck met haar man Epe Herez hier tot rond 1579 boerden. Sedert circa 1590 werd het bedrijf verhuurd en rond 1598 vestigde kleinzoon (de jonge) Rienck Bonnema, zoon van Bauck, zich hier. Wyck en haar man hadden in hun tijd bijna de helft van de sate in eigendom verkregen; Rienck de jonge werd, evenals zijn grootvader, weer volledig eigenaar van het bedrijf en wel rond 1603 met de aankoop van het deel van de erven van Wyck. In 1617 verkocht hij het bedrijf en vestigde zich te Bolsward. Omwille van het overzicht zullen we ook de wederwaardigheden van Rienck de jonge (en diens moeder) in dit Bonnema-overzicht plaatsen. Uit dit huwelijk: 1. N. [lmpck?] Riencksdr, volgt Ba. 2. Bauck Riencksdr, volgt Bb. 3. Ricxt Riencksdr, beter bekend als Rickxt-muye, kinderloos overleden circa zes weken voor mei 1584, bewoonde tot haar dood Bonnemasate. Neef Froucke Anckes (Ba.2) hield nauwlettend aantekening bij van haar nalatenschap. Notities betreffende het sterfhuis van tante Rickxt Rinckxdr, in 1584 overleden, uit het register van wijlen Froucke Anckez. Hidde Hansz had van 1584-1589 haar huizing bewoond zander daarvoor huur te betalen "ofte het huis eenich­ sens te repareren alsoe dat het in anno 1590 gans vervallen is ". Ook had Hidde van tante Ricxt 5 koeien gekregen ter waarde van circa 100 goudg. , nog van Gerben Feddes 8 goudg. ontvangen welke Ricxt toebehoorden en dat gaat Zo nog even door. 57 Een en ander moest na het overlijden van die Hidde (Ba. l) uiteraard verdis­ conteerd worden. Dan zien we ook, dat Hidde Hansz (20 pm land in en) 519 van de stede van Bonnemasate bezat, zoals moge blijken uit het testament van Ricxt Riencxdr. Hidde had zijn zwager Takle Seerps (voor 575 goudg.) uit het

135 bezit van Bonnema gekocht; dat leverde 1/9 van de stede op, en we mogen dus verstaan dat Ricxt bij testament haar 1/3 deel van de stede aan neef Hidde toegemaakt had.

Ba. N. [Impck?] Riencksdr, trouwt circa 1560 Seerp Taklez. Op 21 april 1587 over­ legt Epe Heeres de eindafrekening van zijn voogdjj over de kjnderen en wordt de nalatenschap verdeeld. Uit dil huwelijk: 1. Wyck Seerpsdr, over!. voor 1595, trouwt circa 1583 Hidde Hansz, boer op Bon­ nemesate van 1584-1589, over!. Sloten 1601. Twee kjnderen: Impck Hiddedr (geb. 1584, overl. voor 1607, trouwt Symen Wybes, te Bolsward) en Wiek Hiddedr (geb. 1586, trouwt voor 1607 Pier Gauckes). In 1601 58 zijn te Sloten Impck en Wyck Hiddedochters, kinderen van wijlen Wyck Seerpsdr, bijgestaan door Frieske Reinties, in onderhandeling met Rint­ ze Berghuis te Ruigelollum, Pybe Taeckez te Wolsum en (Doede ?) Hylaridus te Heeg over voogdijschap. Hoewel hun vader Hidde Hansz te Sloten overleden was vond in 160259 inventarisatie plaats in Wonseradeel, waar de meeste bezittingen lagen. Voogd Pybe Taeckez overlegt de eindafrekening van zijn voogdij in 160760 weer te Sloten. Dan zijn de 20 pm in Wonseradeel (lees: in Bonnemasate) inrruddels verkocht en heeft Bauck Epe' weduwe de vordering van 50 goudg. voldaan. Verdere relevante gegevens uit dit tweetal zeer rijke akten zijn in dit overzicht Bonnema verwerkt. 2. Hansck Seerpsdr, testeert Lollum 3 april 1621 , trouwt 1. Froucke Anckes, te Sloten 1587, (broer van Jaen Anckes, grietman van Lemsterland); trouwt 2. 1590 Rineke Gerloffsz Berghuys, dorprechter van Lollum; trouwt 3. 1619 Jelte Lyuues. Uit het eerste huwelijk: Anne Frouckes; uit het tweede: Gerloff, Frouck, Impck, Seerp, Rixt, Haye en Rincke.61 De boerderij Berghuys grenst aan Rysselaerdt. Hansck Seerpsdr had bij tes­ tament van 3 april 1621 "haere gebuieren" Here lpez en Jetse Claesen te Lollum aangesteld tot "opsichters" van het goed van haar voorzaon Anne Frouckes, soldaat in de compagnie van hopman Ducco van Hittinga. Na diens overlijden overleggen de curatoren in 162662 hun afrekening waarbij zij "voor hen moeite, Lopen ende draven" 8 carg. in rekening brengen. 3. Takle Seerpz, in 158663 te Sloten, in 1601 te Enkhuizen.

Bb. Bauck Riencksdr, overl. na 1602, trouwt voor 1570 Epe Herez, stellig boer op Bonnemasate tot 1578179, sindsdien op Rysselaerdt, overl. tussen 1596 en 1602. In 159564 verlaat Albert Romckez, mede vanwege Froucke Ottez, ten behoeve van Epe Herez uit naam van zijn vrouw Bauck en vanwege Hidde Hansz voor zich en voor zijn kinderen de sate te Harckezijl die hij het jaar daarvoor huurde. In 159665 kopen Epe Heroz en Bauck Riencksdr op Risselaadt te Lollum het aan­ deel van de verkopers van 113 van 113 van Bonnema zaete te Witmarsum, gebruikt door Albert Romckes, tevens 114 van 113 van de stede aldaar en nog 113 van een perceel dat voordien door Jancke Takles als voogd over de weeskinderen van Seerp Takles was "ingekocht" van Hansck Seerpsdr, vrouw van Rineke Gerloffz Birchuis, voor 525 goudg.

136 In 1602 regelt Pybe Taekez als voogd over de weeskinderen van Hidde Hansz een scheiding met Rienck Epez uit naam van zijn moeder Bauck Riencx en zijn zus en broeders in overeenstemming met het testament van hun tante Ricxt. De uitkomst is da t Bauck Epe' weduwe en de erven van Epe Heeres de weeskinderen 50 goudg. zullen uitkeren. Uit dit huwelijk, naast een zus en broers (zie generatie III.): 1. Rienck, volgt Ca.

Ca. Rienck Epes Bonnema, boer op, en eigenaar van, Bonnemasate te Witmarsum (1598-1617), wordt burger van Bolsward 1620, graanhandelaar, daar overl. voor 1625, trouwt Ryuerdtke Alledr, over!. tussen 1613 en 1617, dochter van Alle Ruyrdts Gerlsma, dorprechter en ontvanger van Gaast, en Bauck Wlbets. We zagen dat in 1596 Albert Romkes nog huurboer was op Bonnemasate, Rienck Epes werd daar voor het eerst in 1602 aangetroffen. We kunnen de start van Rienck op Bonnema nog iets nauwkeuriger dateren. In 1611 66 is Albert Romkes te Witmarsum overleden en is zijn weduwe Dyeu Ger­ bens opnieuw getrouwd met Geelle Tyalckes. Halfbroer Rompcke Alberts te Ping­ jum treedt op voor de kinderen Syts, in haar lOde jaar, en Doed, 7de, van Albert en Dyeu. Vastgoed: de huizing te Witmarsum, die op 5.2.1598 gekocht was van Douue Kempez en Stijn Pytters. Riencks voorganger Albert Romkes kocht begin 1598 een boerenhuizing. We mogen er haast wel van uitgaan, dat hij toen Bonnemasate verliet en dat Rienck daar toen zijn plaats innam. Tussen 1602 en 1605 kocht Rienck het aandeel van 20 pm van de erfgenamen van Wyck Seerpsdr in Bonnema. In 160<;/'7 kopen Tyaerdt Evertsz, burgemeester van Bolsward, en Rinck Pyttersdr van Jelle Buuez 2 pm te Witmarsum, genaamd "Ockehell", welke verkopers ' moe­ der Fou Jelledr Bonnema in 1603 gekocht had van Rienck Claas en Pyttrick Pyt­ tersdr, en een half pm aldaar, door verkopers' moeder gekocht van Rienck Epes, voor 205 goudg. In 1609 en 161368 kopen en verkopen Rienck Epez Bonnema en Ryurdtke Alledr te Witmarsum enkele percelen Lands te Wons en Schettens. In 1617'9 verkoopt Rienck Epez Bonnema te Witmarsum, voor zich en voor zijn kin­ deren bij wijlen Ryuerdtke Alledr, een sate aldaar bij Harckezijl, groot 50 pm, "mits dat hij Rienck hem de tittil van Bonnema reserveert ". Hoogste bieder met een bod van 6750 goudg. en daarmee koper wordt Boyen Claesz te Spannum. De verkoop markeert meteen ook het vertrek van Bonnemasate. Het jaar daarop is op die boerderij namelijk Riencks opvolger al overleden. In 161870 is bij Harckezijl te Witmarsum Baucke Eelckes overleden; weduwe is Syouck Hansedr. Hun landheer is Boyen Claeses te Spannum. Er is een vordering van Rienck Epez Bonnema groot 320 goudg. welke door Boyen Claesen op Rienck was overgedragen, en ook een vordering van Here Epez Bonnema te Lollum groot 28 goudg. wegens koop van een koe. Grappig dat in deze akte ook Here Epez te Lollum met toenaam Bonnema van zich laat horen. In 1619 is Rienck nog voogd over de kinderen van Rineke Berghuys (verg. Ba.2), maar voor 1625 is hij overleden. Dat jaar overleed zijn schoonmoeder en zodoende

137 leren we met één akte zowel Riencks schoonfamilie als zijn kinderen kennen. In 162571 wordt te Gaast de nalatenschap beschreven van Bauck Wlbedr, weduwe Alle Ryurdtsz Gerlsma. Van hun kinderen zijn Haye, Goslick en Ruierd Alles Gerlsma dan nog in leven; Gepck, Douw, Ruirtcke, Houcke en Wlbet Alles Gerlsma zijn allen al overleden en voogden treden op voor de belangen van hun weeskinderen. De e1fgenamen van Rui11cke zijn dan Watze Riencx Bonn.erna te Lollum en Wiek Riencxdr Bonnema, vrouw van Rienck Fongers, te Bolsward, ter­ wijl Haye Allis Gerlsma optreedt voor Epe Riencxz Bonnema, het nog minderjarige weeskind van Rienck Epez Bonnema, te Bolsward overleden, bij Ruiertke Alledr. Elke staak erfde voor 118 deel; beschreven werd het testament van Alle en Bauck van 26 okt. 1614. De kinderen van Ruiertke erven 1250 goudg., terwijl ook een rente van JO goudg. te Gaast en 17 eins land aldaar tot hun erfdeel hoorden. In 162572 is Doede Eeverts, burger van Bolsward, 346 goudg. 24 st. schuldig aan Haie Allez Gerlsma en Heere lpez als voogden over het weeskind van Rienck /pez Bonnema als gevolg van geleverde waren en granen. In 1627 en 162973 overlegt oom Heere Eepis Bonnema te "Rugalollum" rekenin­ gen van zijn voogdij over Epe Rincx Bonnema. Er worden huurinkomsten gemeld uit bezit (17 eins fen/and en een rente van 10 goudg.) te Gaast. Heere zet beide keren een zwierige handtekening onder de akte: Here Ippes. Uit dit huwelijk: 1. Wiek Riencx Bonnema, trouwt 1. Pier Tiallings te Witmarsum; trouwt 2. (der­ de proclamatie Bolsward 16 jan. 1625) Rienck Fongers, schoenmaker (1625), herbergier (1629), burger hopman, raadsman, doet belijdenis Bolsward 8 april 1627, over!. onder de klokslag 1658, zoon van Fonger Harings, "proviant- en amminutiemeester", weduwnaar van Doetke Johannes. Dopelingen te Bol­ sward: Rienck (8 april 1627), Doedtje (19 nov. 1629), Rienck (17 nov. 1631). Rienck trouwt 3. Beyts Broers Axma, dopeling Fonger (8 sept. 1644); hij trouwt 4. Bolsward 1 aug. 1657 Rinck Wopkes, weduwe Claes Gepkes. Al sedert 1654 komt Rienck voor met zijn vierde vrouw Rinck. Zij vestigen zich op een boerderij onder de klokslag van Bolsward, waar Rienck in 1658 komt te overlijden. Universeel erfgenaam is zijn zoon Fonger (van 1644). 74 In 162s75 zijn Rinck Fongers, burger en mr. schoenmaker te Bolsward, en Wiek Rincxdr Bonnema 1162 goudg. schuldig aan Fonger Harings, "proviant- en amminutiemeester in de schans Bellingwolstersyl", zijn vader, als gevolg van de koop van een huis aan het Grootzand. In 162976 zijn Rienck Fongers en Wickien Riencxdr Bonnema, herbergiers, ruim 153 carg. achter bij Ede Reinalda en Hotscke Pauli Ens wegens geleverd bier. Meteen wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om een contract op te stellen over leverantie en afname in de toekomst van goed Hollands bier. In 164777 staat Rienck Fongers, na aftrek van "twee vette koeyen ", nog voor 1324 carg. in het krijt bij Hans Hansen Bruinsma vanwege gehaald bier. 2. Watse Riencx Bonnema, te Lollum 1625, 1627, Leeuwarder schipper te Bol­ sward, doet daar belijdenis 8 aug. 1647, trouwt 1. N.N.; trouwt 2. Bolsward 18 juni 1654 Hid Jans; trouwt 3. Bolsward 21 aug. 1662 Tiets Harmens, afkomstig van Heerenveen; trouwt 4. Bolsward 29 juli 1675 Jitje Folkerts. Dopeling Rienck (18 aug. 1644).

138 3. Epe Riencx Bonnema, trouwt (derde proclamatie Bolsward 13 febr. J 629) Siouck Heres. Dopelingen aldaar: Willem (22 sept. 1633; zij trouwt Bolsward 6 juni 1658 Claes Everts van Noutena, bombazijnwerker) en Doedtje (17 nov. 1635). In 16327 hebben Eepe Rienx en Siouck Heredr te Bolsward de rekening op­ gemaakt met Jelte Douwes te Makkum; zij moeten nog 60 carg. 12 st. voldoen wegens koop van kalk. In 163379 staan Epe Rienxz Bonnema en Siouck Heresdr, burgers van Bol­ sward, 100 carg. in het krijt bij Ete Agges en Tiall Baukesdr "ter cause van achterstallinge huishuyren ". In 1635 koopt zijn oom en voormalige voogd Here Epes (IJL) de rente van JO goudg. te Gaast.

Uit het huwelijk van Epe Heres en Bauck Riencksdr: 1. Rienck Epes Bonnema, zie hiervoor Ca. 2. Here, volgt lll. 3. Ymck Epodr, van Lollum, trouwt Gerecht Hennaarderadeel 3 mei 1609 Hero Oeges, boer te Barwert onder Spannum, kastelein (1630); hij tr. 1. circa 1595 Hendrick Hiddedr; tr. 3. voor 1628 Gretz Intzedr. Uit zijn eerste huwelijk: Oege (1596), Martzen (1598), Hidde (1602), en Ryuerdt (1604). Op 1 l.4.160

139 "mijn biersteecker" Dirck Obbes, groot 124 carg. van geleend geld en "ge­ haelde byeren ende impost". We zagen hiervoor dat vader Hero zijn bedrijf moest verkopen om aan de ver­ plichtingen jegens de kinderen uit zijn eerste huwelijk te kunnen voldoen. Gezien de geringe solvabiliteit is het niet zo verwonderlijk dat we geen verdere weesakten aantreffen. Uit het huwelijk van Hero en Ymck: Bauck Heredr, doet belijdenis Wommels 15 april 1660, trouwt in feite ci rca 1646 en in de kerk van Wommels 27 jan. 1656 Doede Jans, doet belijdenis Wommels 1665, overl. 1673. Dopelingen van Doede Jans te Wommels: Ippe (7 maart 1647) en Ymck (3 1 aug. 1656). In 1651 verkopen de armvoogden van Wommels vanwege Bauck Heredr, vrouw van Doede Jans, een rente uit Rysselaerdt, zie paragraaf Groot Rys­ selaerdt.

Derde generatie

III. Here Epes, boer op Groot Risselaard, ontvanger van Lollum, overl. tussen 1648 en 1656, trouwt 1. voor 1614 Jouwer Goslyckdr, dochter van Goslyck Abbez, boer op Berswart te Lollum, en Beyts Tackledr (Lopens IIIa.2); trouwt 2. voor 1624 lmpck Cornelisdr, overl. (vermoedelijk te Achlum) na 1657, dochter van Cornelis Tysz, boer te Fatum onder Tzum, en Aeff Epedr.

Twee van de drie kinderen uit dit huwelijk worden hierna ondergebracht in het overzicht van de schoonfamilie, het andere kind zet de stamreeks voort. Ongetwijfeld heeft Here zijn hele leven (behalve misschien zijn prilste jeugd) op Risselaard doorgebracht. Met Jouwer woonde hij in 1614 te Lollum toen zij een aandeel van de nalatenschap van lmck Mintsedr verkochten, en we hebben een po­ sitief bewijs dat hij in 1621 op Risselaard woonde: toen was hij buurman van Hansck Seerps (gen. IL Ba.2) op Berghuys. In 163585 kopen Here Epes, dorprechter te Lollum, en Jimck Comelisdr een rente van 10 goudg. uit bezit te Gaast van Epe Riencx (gen. ll. Ca.3) en Siouck Heredr voor 262 goudg.

140 -- In 164786 koopt Sinne Sickes te Workum een rente van 10 goudg. uit bezit te Gaast van Here Epes, dorprechter te Lollum, en Jimck Comelisdr, die die rente voordien gekocht hadden van Epe Riencx en Siouck Heredr, voor 180 goudg. in 164B87 wordr bij de verkoop door de wedu we van Lieuue Gerloffs tot Berghuys van huizing etc. te "Ruygelollum " het recht van overpad door Here Epez gememo­ reerd. In 1657 (paragraaf Groot Rysselaerdt) koopt weduwe Impck samen met de zoon Thys Heres de Meyn sma's uit het bedrijf. In 166a88 wordt te Lollum de nalatenschap beschreven van Tyal Johannes, eerst wedu we van Wlbe Jacobs, daama vrouw van Lieuue Claessen. Onder andere wordt een aantal schulden beschreven, de belangrijkste zijn: een vordering van lmpk Cornelis, weduwe Here Epes, te Achlum van 1656 groot 300 goudg., een vordering van Douue Lieuues en Bauck Heredr te Achlum van 1658 groot 150 goudg. , een vordering van Comelis Heres en Moey Sioerds te Arum van 1659 groot 150 goudg. en twee vorderingen van 1658 en 1659 van elk 100 goudg. van Hans Feyckes en Trijntie Wlbes.

Schoonfamilie

A. Cornelis Tysz, boer te Fatum onder Tzum, trouwt Aeff Epedr, dochter van Epe N.N. en Syts Baerns; zij trouwt 2. voor 1614 Gerben Sybes. In 161489 is Syts Baems overleden ten huize van Gerben Sybes en Aeff Epedr. Erfgenamen zijn de dochter Aeff Epedr en de kleindochter /mek Poppedr, geb. 1592. Aeff had ooit 217 goudg. geleend van haar moeder en daarover moest ook nog rente berekend worden sedert 1606. In 161590 wordt op verzoek van Wilcke Tysz en Pyter Hessels als voogden over Syoenke en /mek, de weeskinderen van wijlen Cornelis Tysz bij Aeff Epedr, die in­ middels henrouwd is met Gerben Sybes, een scheiding geregeld. Moeder en stief­ vader blijven op de boerderij te Fatum onder Tzum, behouden het vee, schulden en vorderingen. De kinderen zullen zij in 1616 samen 1400 goudg. uitkeren als va­ dersgoed. In de marge van de akte quiteren in 1624 Syuenke Cornelis, vrouw van Jan Rey­ ners, te Tzum en Heero Epes als man van lmpck Cornelis voor ontvangst van hun erfdeel. De handtekening "Here lppes" is dezelfde als die te Bolsward 1627, 1629. Met andere woorden : de broer van Rienck Epes is dezelfde man als de schoonzoon van Cornelis Tysz. Uit dit huwelijk: 1. Syuertke Cornelis, trouwt voor 1624 Jan Reyners, boer te Fatum op stem 22 van Tzum, 64 pm groot, eigendom van de kerk, in 1640. Op 20 juni 1648 worden de ooms Tonis en Claes Reynders aangesteld tot voogden over Hylck, 20 jaar, Gadts, 17, Diuw, 24, en Siouwck, 22 jaar, nagelaten weeskinderen van wijlen Jan Reynders bij Sioerdtie Cornelis. 2. Impck, volgt B.

14 1 B. Impck Cornelis, trouwt voor 1624 Here Epes. Uit dit huwelijk (dochter Bauck is heel misschien uit Heres eerste huwelijk): l. Bauck, volgt Ca. 2. Thys Heeres, volgt IV. 3. Cornelis, volgt Cb.

Ca. Bauck Heeres Phinia, overl. na 1678, trouwt l. voor 1644 Wybe Jansen Finia, boer op Phinia state te Achlum, overl. 1652/53; trouwt 2. tussen 1656 en 1658 Douwe Liuwes, in 1640 boer op stem 17 van Midlum (groot 80 pm), over!. voor 1668, stellig broer van Doede, Eede en Inse Liuwes te Midlum. Op 9 nov. 1656 doet zowel Bauck, dan weduwe van Wybe, als Douwe belijdenis te Achlum. Zij komt nog voor op de lidmatenlijsten van 1668 en 1678 van dat dorp. In 164491 lenen Wybe Jansen Finia en Bauck Heeredr te Achlum 1000 goudg. Het echtpaar leent in 1646, 1652 en 1647 nog bedragen van 1000 en 100 carg. en 200 goudg. 92 Jn 164l93 lenen zij 500 goudg. van Douwe Lieuwes, vrijgezel te Achlum. In I64594 lenen zij 300 goudg. van hun broer Rinnert Jansen Finia. In I65395 leent Bauck Heeres, weduwe Wybe Jansen, te Achlum op Phinia state en sate 200 carg. van de kerkvoogden aldaar. In 165496 koopt Douue Lieuues te Midlum 11/i pm weideland te Arum met de door Cornelis Epes gebruikte Landen ten westen, noorden en oosten naastgelegen, van Ids en Tyttie Jans aldaar voor 80 goudg. In I65897 lenen Douwe Liuwes en Bauck Heeres te Achlum 500 carg. van Liuwe Jans, "cleermaker" te Hitsum. In I66098 lenen Douwe Liuwes en Bauck Heeres te Achlum 400 goudg. van Inse Liuwes, huisman te Midlum. In 166999 bekent Bauck Heeres Phinia, weduwe Douwe Liuwes, te Achlum dat zij eerder al 500 carg. geleend had van Liuwe Joannis te Hitsum. Uit het huwelijk van Douwe en Bauck: l. Lieuwe Douwes, boer op Finia sate te Achlum (1 698, stem 2, groot 138 pm), ged. Achlum 7 aug. 1659, daar overl. 1726, trouwt circa 1696 Sytske Luytsens, ged. Achlum 7 juli 1680, dochter van Luytien Jans en Grietje Ludsers. Beiden doen belijdenis te Achlum 1 nov. 1696. Dopelingen te Achlum: Douwe (1696), Jetske (1698), Jan (1700), Bauckje (1703), Jan (1705), Luytsen (1708) en Bauckjen (1710). Op I 1 febr. 1726 worden Sioerd Cornelis, mr. schoenmaker te Tzum, en Jo­ hannes Luitiens, huisman aldaar, aangesteld tot voogden over Jan, 20 jaar, Luitien, 18, en Bauckjen, 16, de minderjarige weeskinderen van Lieuwe Douwes, huisman te Achlum, en Sytscke Luitiens, beiden overleden. In I 726100 wordt op verzoek van genoemde voogden de nalatenschap van Lieu­ we Douwes en Sytske Luytiens beschreven. We worden gewaar, dat Lieuwe sedert de scheiding in Wonseradeel op 25 mei 1721 voogd was over de wees­ kinderen van Symon Symons, huisman te Arum, en Acke Sircks. Er wordt een vordering van 300 carg. van 1721 op Johannes Douwes, schoenmaker te Oosterend, beschreven.

142 Cb. Cornelis Heeres, boer te Arum, trouwt voor 1659 Moey Sioerd Hoytinga, dochter van Sjoerd Ri encx Hoytinga, beiden overl. na 1666. In 1663101 lenen Cornelis Heris en Moercke Sioerdts Hoytinga te Arum 400 goudg. van Wybe Siercx Meylema te Tzum. In de marge van de akte deelt hun zoon Rienk Cornelis in i687 mee, dat die schuld afbetaald is. In i664102 lenen zij 2000 goudg. van dorprechter en ontvanger Agge Wierts te Arum. In 1666103 verkoopt hetzelfde echtpaar aan Baucke Douwes en Trijn.tie Mintses, ook te Arum, 33 pm 101/i eins lands behorende onder Tyttinga zaete aldaar, welke in totaal 97 pm 7 eins groot is. De akte noemt slechts Cornelis Heres, maar in de contemporaine index krijgt hij de achternaam Minnema toebedeeld. Het bezit te Arum betreft stem 7 aldaar, groot 96Y2 pm, dat in 1640 goeddeels bezit is van Sjoerd Riencx Hoytinga, die daar dan ook boer is. In 1698 is Imcke Cornelis boer op dat bedrijf. Ui t dit huwelijk kennen we: 1. Rienk Cornelis, meerderjarig 1687. 2. Sioerd Cornelis, ouderling, schoenmaker te Tzum, daar overl. dec. 1732, trouwt Arum (met attestatie van Tzum 12 febr. 1685) Lysbet Jans. Het echtpaar arriveert met attestatie van Oosterlittens te Tzum 22 juli 1688; na zijn over­ lijden vertrekt zij in 1733 met attestatie naar Witmarsum. Kinderen, geboren te Oosterlittens: Cornelis (1686), Cornelis (1687); gedoopt te Tzum: Moeike (1690), Jan (1691) en Moeike (1693). 3. Wybe Cornelis, te Witmarsum 1702. Er is een Wybe Cornelis te Arum, die eerst trouwde met Mintje Ydes, weduwe van Thomas Wobbes en overl. 1693, en die in 1696 hertrouwde met de weduwe van Hauck Gerbens. 104 Dat zal vast onze man zijn; op 17 febr. 1707 kregen Wybe Cornelis en zijn vrouw attestatie voor verhuizing (die dus kennelijk al veel eerder plaatsvond) van Arum naar Witmarsum. 4. lmcke Cornelis, boer op Tyttinga sate te Arum, overl. voor 1719, trouwt Antje Sjerps, ged. Wommels 10 dec. 1677, overl. Arum 1728, dochter van Seerp Jouws Braard en Griettie Aetes. Deze Seerp is een volle broer van Hessel Juws, schoonvader van Here Tyssen (V.). in i728105 zijn Ymke Cornelis en Antje Sjerps, huislieden te Arum, overleden. Cornelis en Grietje Ymkes zijn meèrderjarig; Sjoerd Tjerks Hoitinga, huisman te Arum, en Douwe Schotanus, mr. chirurgijn te Wommels, treden op als voog­ den over de minderjarige Moeyke en Sjeerp Ymkes; elk van de kinderen is voor il4 erfgenaam. Beschreven wordt zilverwerk met inscripties: ASD, AJ, AS, HHRJS. Er was een vordering uit i7i9 van de weduwe Ymke Cornelis op Foeke Annes en Moeyke Aukes te Workum, groot 50 carg. Vastgoed: de hui­ zing te Arum, 116 sate te Wommels, groot 56 pm, gebruikt door Cornelis Wyp­ kes, 118 van 27 eins, gelegen in een stuk van 3 pm te Arum, plus nog een zelfde aandeel dat zij aangekocht hadden. in de loop van i 728 werd ook dochter Moeyke volwassen. Aan bezit was er uiteindelijk 6267 carg., aan schulden 1802 carg. Het bezit te Wommels blijkt de sate Braerdt te betreffen, stem 17, in 1698 bezit van de zes erven van Seerp Jous. De eerstgenoemde inscriptie zal in feite wel ASB zijn geweest: Antje Sjerps Braard. Voogd Douwe Schotanus was de man

143 van Tjietske Seerps Braade, oom van moederskant dus. Voogd Sjoerd Tjerks Hoitinga, bijzitter van Wonseradeel, was zoon van Tyerck Sjoerdts Hoytingha, gedeputeerde van Wonseradeels Zuiderzeedijken, en Haebeltje Franses Baerdt, volle neef dus van vaderskant. 5. Haere Cornelis, overl. 1702, trouwt circa 1682 N.N. Op 29 mei 1702 wordt Wybe Cornelis te Witmarsum aangesteld tot voogd over Cornelis, 18 jaar, Trijn tie, 15, Moyke, 11, en Rixtie Haeres, weeskinderen van wijlen Haere Cornelis.

Vierde generatie

IV. Thys Heeres, dorprechter en ontvanger van Lollum (1654 en later), belender daar 1654, 106 boer op en eigenaar van Groot Rillaard, rekenmeester van Won­ seradeels Zuiderzeedijken (1670), Ir. voor 1654 Aettie Feddes, geb. Parrega circa 1633, dochter van Fedde Wlckes en Pytrick Evertsdr. Zij trouwt 2. voor 1682 Freerck Hessels.

Schoonfamilie

In 1640 zijn de erven van Uilcke Feddes eigenaar van de helft van stem 10 van Sandfirden. Die helft staat in 1698 op naam van Heere Thyssen en zijn zuster, in 1728 op naam van Heere Thyssen en Dirk Foppes vanwege zijn vrouw. Hiermee staat vast dat Dirk Foppes de (tweede) man was van Heere's zuster. Dat is 'mooi meegenomen', want die relatie was anders maar moeilijk te bewijzen. Hoewel Sandfirden in de grietenij Wymbritseradeel ligt, waar proclamatieboeken slecht bewaard werden, vinden we toch nog iets terug van het bezit aldaar, dankzij de omstandigheid dat leden van de schoonfamilie in één koop bezit in Wonseradeel en Wymbritseradeel verkochten: dat werd wel opgetekend in de proclamatieboeken van Wonseradeel. In 1670107 kopen Thys Heeres, "reeckenmr. Wonseradeels Zuyder zeedijcken", en vrouw te Lollum 1116 van 28 pm te Sandfirden, waarvan de kopers al 118 plus 113 van 118 in bezit hebben, en meer van soortgelijke aandelen land te Parrega en Greonterp, van Geertie Wlckes, weduwe van Jelle Jans Wyckel, voor 55 goudg. In 1682108 koopt Attie Feddes, vrouw van Freerck Hessels, te Ruygelollum 1116 van circa 28 pm te Sandfirden en soortgelijke aandelen land te Parrega en Greonterp van Fedde Thomas te IJlst voor 100 carg. En hiermee staat dan tevens vast, dat het "onze" Attie Feddes is, die in tweede echt Freerck Hessels trouwde. Hier volgt in vogelvlucht een overzichtje van haar naaste verwanten.

1 A. Wlcke Feddes, trouwt Jildouw, hij maakt in 1639 0!l zijn testament en in het­ zelfde jaar110 wordt zijn nalatenschap beschreven. Wlcke laat nogal wat landbezit na, waaronder een boerderij te Parrega, groot 51 Y2 pm. Uit dit huwelijk (in 1639): 1. Geertie Wlckedr, vrouw van Freerck Gerbens. 2. Fedde Wlckes, al overleden, weduwe is Pytrick Everts; volgt B. 3. Jouck Wlckedr, weduwe van Baucke Wybes.

144 4. Lyuwe Wlckes, te Oudega. 5. Jel Wkkedr, vrouw van Jicke Recties, te Parrega. 6. Jick Wlckedr, vrouw van Thomas Tiercx.

B. Fedde Wlckes, overl. 1638/39, trouwt circa 1631 Pytrick Evertsdr, overl. 1648, dochter van Evert Feddricx, rekenmeester van Wonseradeels Zuiderzeedijken. Pytrick trouwt 2. Poppe Recties ; trouwt 3. in 1641 Douue Epckes, te Parrega. In 1639111 wordt de inventaris beschreven ten huize van Pyttrick Evertsdr, weduwe van Fedde Wlckes, in verband met het aangaan van een tweede huwelijk met Poppe Redles. Pyttrick wordt bijgestaan door haar vader Evert Feddrickxz te Lollum, rekenmeester van "Wonseradeels Zuidere seedijcken ". Oom Lyeuue Wlckesz te Oudega en aangetrouwde oom Jicke Redles te Parrega worden aangesteld tot voogden over de weeskinderen Attie, in haar 7de jaar, Jilduw, 4de, en Fed, 1 jaar 2 weken, Feddes. Achter de akte wordt meegedeeld, dat de tweede man Poppe Red/es te Parrega "een wijle rijt" na de inventarisatie was overleden. Aangevuld met de mededeling, per 19 okt. 1641, dat Pyttrick daarop Douue Epckes te Parrega trouwde. In 1648112 is Pyttrick Everts overleden. Haar drie kinderen Atje, Jildu en Fed Fed­ dedrs bij haar eerste man Fedde Wlckes komt de helft toe van een sate te Nij­ huizum en 114 van in totaal 68 pm lands gelegen te Parrega, Gaastmeer {lees Greonterp?] en Sandfirden. Van Douue Epckes kreeg Pyttrick nog een dochter Antje. Voorts erven haar kinderen 314 van 115 van een sate van circa 70 pm te Lollum van hun grootvader Evert Feddricx. In 1651 113 overleggen de ooms Hylcke Epckes en Feddrick Euverts een rekening van hun voogdij sedert 1648 over Antje, weesdochter van Douwe Epckes. In 1654114 is Pyter Wytses, die de overleden Hylcke Epckes als voogd opgevolgd was, overleden. Zijn erfgenamen overleggen dan een rekening van diens voogdij sedert 1651 over Antie, in haar 13de jaar, weesdochter van Douue Epckes. Ook Feddrick Everts is voogd en Tijs Heres, dorprechter en ontvanger van Lollum, is nieuw-benoemde voogd. Door zijn huwelijk met Aettie Feddes kreeg Tijs Heres met deze familie te maken; we kunnen dat huwelijk nu dus in of voor 1654 dateren. Ook blijkt hij in dat jaar al dorprechter en ontvanger van zijn woonplaats te zijn. In 1657115 overlegt oom Goslyck Euverts een rekening van zijn voogdij sedert 1652 over Aetie, Jeldu en Fedtie Feddedrs, weeskinderen van Pytrick Euverts. Die reke­ ning bevat allerhande posten van inkomsten en uitgaven en de eerste interferentie met Tijs Heres vinden we (ook) hier in posten van 1654. Atie Feddedr, vrouw van Thys Heres, wordt uitgeboedeld met een bedrag van 1396 goudg. 24 stuivers. Twee jaar later, in 1659, tekenen Thys en Aetie (in de marge van de akte), beiden nu volkomen meerderjarig, voor ontvangst van haar erfdeel. In 166a1 16 overlegt oom Goslyck Everts te Lollum de eindafrekening van zijn voog­ dij sedert 1657 over Jilduw, in haar 26ste jaar, en Fedtie Feddes, de laatste ge­ trouwd met lppe Pybes, weesdochters van Pytrick Everts, in handen van oom Ycke Redlis en zwager Thys Heres te Lollum. In 166511 7 overlegt Tijs Heeres, dorprechter en ontvanger van Lollum, een reke­ ning van zijn voogdij sedert 1657 over Antje Douuedr, inmiddels vrouw van Watse Emes te Burgwerd.

145 En daarmee komt een eind aan de weesaffaires. In 1662 11 kopen dr. Tarquinius van Boelens, burgemeester van Bolsward, secre­ taris van Wonseradeel en raad ter admiraliteit, en Claes Claessen Balck, burger­ hopman te Bolsward, de helft van een "welgelegen zathe lants" te Parrega, groot 51 l/z pm, van Lysbet Baukes, vrouw van Hidde Epes, te Tjerlcwerd, Attie Feddes, vrouw van Tys Heres, dorprechter en ontvanger van Lollum, Fedtie Feddes, vrouw van Epe Pybes, te Nijhuizum, en Jilduw Feddes te Lollum, vrouw van Claes Ja­ richs, voor 152 goudg. iedere pondemaat, voorts inclusief de halve "huisinge ende schuire ende watermolen sampt halve stemme ". Uit het huwelijk van Fedde met Pytrick: 1. Attie Feddes, geb. circa l 633, trouwt Tys Heres, te Lollum. 2. Jilduw Feddes, geb. circa 1636, trouwt Claes Jarichs, te Lollum. 3. Fedtie Feddes, geb. circa l 638, trouwt Epe Pybes, te Nijhuizum.

Uit het huwelijk van Thys en Aettie: 1. Pytrick Tyssen, overl. Lollum tussen 1728 en 1738, tr. 1. Symon Rintjes, zoon van Rintie Syrnmens en Syoucke Jacobs; samen komen zij voor op de lidmatenlijst van Lollum van 1697. Pytrick tr. 2. Lollum 22 maart 1711 Durk Foppes. In 1667119 wordt te Witmarsum de nalatenschap beschreven van Siuwcke Ja­ cobs. Oom Hoyte Jacobs te Hichtum komt op voor de belangen van weeszoon Symen van Rintie Symmens en Syuwcke Jacobs. In 1671 120 overleggen de erven van Hoeite Jacobs te Hichtum een rekening van diens voogdij sedert 1667 over Symen Rintjes, weeszoon van Syoucke Jacobs te Witmarsum. Symen had venia ietatis verkregen. Pytrick is eigenares van de helft van Groot Rillaard; na haar dood komt haar deel aan haar enjge dochter Sieuke Symens, vrouw van Pieter Hessels. 2. Here, volgt V.

Vijfde generatie

V. Here Thyssen, geb. Lollum juli 1660, in 1749 "eigenerfde boer" in de uitburen van Franeker (lees: Lutkelollum), met gezin dan van zes personen boven de twaalf jaar, aanslag f 120-0, overl. Lutkelollum 29 jan. 1753 (oud 92 jaar 25 weken vol­ gens het lidmatenboek), trouwt, afkomstig van Lollum, Franeker 5 maart 1691 Renske (of, vleinaam, Hinke) Hessels Baarda, ged. Franeker 8 juli 1663, overl. onder Franeker 6 mei 1751, dochter van Hessel Juws [Braarda] en Baukjen Sipkes [Baarda]. 121 Here is eigenaar van de helft van Groot Rillaard te Ruigelollum en sedert 1711 te­ vens volledig eigenaar van de boerderij te Lutkelollum (onder het behoor van Franeker) waar hij zich niet lang na zijn huwelijk gevestigd had. Hij heeft de "stamboerderij" dus verruild voor een bestaan in de directe nabijheid van de stad. Later treffen we echter zijn zoon Hessel kortstondig en zijn kleinzoon Heere Feddes volop aan als boeren op Groot Rillaard. Uit de overlevering: 122 "Heere Thijssen was sterk van lichaam; zelfs in het jaar 1740, toen hij reeds over de 80 jaren oud was, reed hij, met 2 van zijne zonen, van Lutjelollum op schaatsen naar Leeuwarden; daar kocht hij een zilveren knijfmes,

146 dat hij aan zijne oude vrouw te welkom thuis bracht, en toen dronk hij ' s avonds zij n kannetjen biers bij den haard, onvermoeid. Hij is 92jaar oud geworden, buiten eeni ge betrekkingen tot Kerk of Staat, vlijtig bij zijn eigen werk, bij hoog en laag zeer geacht. Hij was va n geen Kerkgenootschap lid, omdat het verschil in geloof boven zij n bereik gi ng; eer God en houd Zijn gebod, was zijne leer, en daar voldeed hij stipt aan. Als hij gekleed was, droeg hij een langen, zwarten, linnen, rok, en een hoed met een hoogen bol, zonder ooit gouden of zil veren versiersels gedragen te hebben." ... "Nooit dronk hij koffij of thee, maar de kan met bier, of met karnemelk, had hij voor de hand staan. Zoolang hij leefde sprak hij Friesch, zelfs tegen de Voornaamsten van het Land . Zijne zonen noemde men all erwegen Heere-Thijssens-jongens." In 1694 123 verkoopt Heere Tyssen te Lutkelollum. onder Franeker aan Johannes Jo­ hannes, m.r. tim.me mian, en Aefke Dirx te Tzum "seeckere heerlijke huisinge, schuire, hovinge, bom.en ende plantagie " te Tzum, door kopers bewoond, voor 330 carg. Blijkens het fl oreenkohier van Franeker van 1700 was Heere Tyssen toen boer op de sate die eigendom was van Hessel Wassenaar (lees: vanwege zijn vrouw en haar zuster). Op 9 sept. 1702 wordt aangetrouwde oom Heero Tyssen, huisman onder Franeker, aangesteld tot voogd over weeszaon Sybren Juws Baarda, in zijn 15de jaar. 's Kinds grootmoeder is Bauckjen Sipkes, weduwe Hessel Juws. In 1706124 verkoopt Trijntie Harmens Valck, vrouw van Hessel Wytses Wassenaar, burgemeester van Harlingen, aan Herro Tyssen en Hincke Hessels Baarda, huislieden te Lutkelollum., de helft van "seeckere schone zathe lands", door de ko­ pers gebruikt, groot 86 pm 5 eins, waarvan op 2 nov. 1700 een huurcontract was opgemaakt, voor 3500 carg. In 1711 125 verkoopt Grytie Harmens Valck, vrouw van ds. Harmannus Wesselius, predikant te Leeuwarden, aan Heere Tijssen en Hincke Hessels Baarda te Lutje­ lollum. de helft van "een heerlijcke zathe lands '', groot 86 pm 5 eins, waarvan de kopers de andere helft al in bezit hadden, voor 3800 carg. Bij zijn overlijden was Here in het bezit van anderhalve boerderij. De helft van Groot Rillaard kwam toen aan zijn zoon Baucke, terwijl Hessel en Fedde elk de helft van de sate te Lutkelollum toebedeeld kregen. Na het kinderloos overJjjden van Baucke kwam diens deel van Groot Rillaard integraal aan neef Heere Feddes. Het personele kohier kent in Franeker uitburen Here Thyssen' erven met een (ge­ schat) vermogen van f 16.833-7. Pas in 1781 wordt deze post verdeeld onder Fedde Heeris en Hessel Heeris' weduwe, elk f 8.416-13lfi. Alle andere kinderen zijn voordien kinderloos overleden. Uit dit huwelijk, gedoopt te Franeker: 1. Attje, 17 jan. 1693. 2. Hessel, volgt Vla. 3. Th ys, 3 mei 1696. 4. Acke, 20 maart 1698. 5. Acke, 15 okt. 1699. 6. Ju w, 26 jan. 1702.

147 7. Baucke Heeres, ged. Franeker 5 juni 1704, daar ongehuwd overleden 28 dec. 1778. 8. Fedde, volgt Vlb.

Zesde en zevende generatie

Vla. Hessel Heres, ged. Franeker 19 aug. 1694, huisman op Groot Rillaard te Lollum, later te Lutkelollum, overl. 16 juni 1760, tr. Franeker 15 sept. 1748 Baatje Wiltjes, ged. Kubaard 26 okt. 1721, overl. Franeker 1 april 1804, dochter van Wiltje Wybes, boer te Kubaard en Lollum, en Antje Dirks. Hessel doet belijdenis te Tzum 6 mei 1731 (dan wonende te Lutkelollum), vertrekt met attestatie in 1732 naar Franeker, vandaar met attestatie per 3 aug. 1749 naar Lollum, dat jaar aangeslagen voor 60 carg. 1 st. Daar doet Baatje op 29 maart 1750 belijdenis. Van Lollum verhuist het echtpaar met attestatie per 14 dec. 1755 naar Franeker. In 1749 vestigt Hessel zich als boer op Groot Rillaard (specienummer 5 van Lollum) als opvolger van Pieter Hessels, de schoonzoon van zijn tante Pytrick Tyssen. Zes jaar bleef hij hier en in 1755 ruimde bjj het veld voor Ale Douwes. Hessel werd toen boer onder de klokslag van Franeker. Uit dit huwelijk: 1. Akke Hessels Risselada, geb. Lollum 28 jan. 175 l , trouwt Franeker 24 april 1774 Paulus Cornelis Scheltema, ged. Franeker 24 dec. 1752, boer te Doyum onder Franeker, ontvanger van Almenum, overl. Franeker 1 juli 1835, zoon van mr. Cornelis Paulus Scheltema, secretaris van Franeker, en Hiltie Altena. Hij trouwt 2. Kampen 7 juni 1790 Clasina Hengeveld; trouwt 3. Doornspijk 3 juni 1791 Jansje van den Noord.126 Akke is het eerste farilllielid dat (bij huweUjk) met de naam Risselada werd aangetroffen. Paulus vorderde in 1787, 127 als gelastigde van de "praetense Staten " te Fra­ neker vergaderd, belastingopbrengsten van Stavoren en elders, tekende voor ontvangst en verliet vervolgens de provincie. 2. Antje Hessels Risselada, trouwt haar neef Hessel Feddes Risselada (Vlb.7., zie aldaar). 3. Renske Hessels Risselada, ged. Franeker 10 sept. 1755, daar overl. 12 april 1782, trouwt Franeker 3 okt. 1779 Nicolaas Everts Scheltema, geb. Franeker 27 juli 1758, koopman, ontvanger der rijksbelastingen, over!. Dokkum 2 febr. 1846, zoon van Evert Paulus Scheltema, vroedsman, en Lutske Altena.128 Nico­ laas doet belijdenis Franeker 14 dec. 1783 en verhuist met attestatie per 2 nov. 18 l 7 naar Dokkum. Hij trouwt 2. Berlikum 14 sept. 1783 Gesina Maria Nota; trouwt 3. Berlikum 8 sept. 1805 Janna Nota; trouwt 4. Franeker 7 mei 1809 Anna Wytema.

Vlb. Fedde Heeris, ged. Franeker 18 april 1709, "huisman en erfgezeten" te Lutkelollum, overl. 1784, doet op 24 maart 1748, wonende te Klein Lollum, be­ Hjdenis te Franeker, trouwt 1. Baard 22 mei 1747 Trijntje Jobs, komt met attestatie per 17 dec. 1747 van Baard naar Franeker, over!. 26 jan. 1754, dochter van Job Jentjes en Akke Ulbes; trouwt 2. (ondertrouw Franeker 10 jan. 1756) Dieuwke

148 Romkes, ged. Welsrijp 8 jan. 1736, doet belijdeni s te Franeker, wonende te Klein Lollum, 15 juni 1764, dochter van Romke Edes, arbeider, en Grieti e Dirks. In 1780 staat Fedde Heres in het personele kohier nog te boek met een geschat vermogen van 750 carg. dat zijn kinderen (uit het eerste huwelijk) in 1779 erfden van Jelle Heeres' weduwe te Baard. Ook zwager Jentje Jobs aldaar erfde toen 750 carg. In 1781 wordt Feddes post vermeerderd met 8.416 carg. 13\li st. van zijn ouders en 1420 carg. van Hessel Baarda' erven. In I784129 koopt Julius Matthijs van Beyma thoe Kingma, secretaris van het "Collegie ter admiraliteyt ", te Harlingen de helft van percelen van 8 pm 9 eins en van 6 pm in Ziaarda sathe te Wijnaldum, gebruikt door Jan Ouwrens' weduwe, van Fedde Heeres, koopman en erfgezeten te Lutkelollum voor de ene helft en van Baatie Wilties, weduwe van Hessel Heeres, buiten Franeker voor de andere helft voor II 50 carg. Het betreft floreennummer 19 van Wijnaldum dat eerder, in 1718, in bezit was van Bauck Hessels (weduwe, hun grootmoeder). Op 30 april 1784 worden Nicolaas Everts Scheltema, koopman, Johannes Broer­ sma, koopman, en Douwe Cornelis Frederici te Spannum aangesteld tot voogden over Romke, 23 jaar, Hessel, 21, en Thys, 18, de minderjarige weeskinderen van wijlen Fedde Herris, erfgezetene te Lutkelollum, bij zijn laatste vrouw Dieuwke Romkes. In 1786130 overleggen Nicolaas Everts Scheltema, koopman en burger-luitenant, Johannes Broersma, koopman en burger-sergeant, beiden te Franeker, en Douwe Frederici, mr. verwer en glaasmaker, te Spannum een rekening van hun voogdij over Romke, Hessel en Thijs Feddes, kinderen van Fedde Heeris ("Risselada " staat in de eigentijdse index) te Lutkelollum. Onder de inkomsten: afbetalingen van 500 en 73 carg. door J.M. van Beyma thoe Kingma wegens koop van land te Wijnaldum, huurinkomsten van land aldaar; onder de uitgaven: jaarlijkse huur van circa 210 carg. van de helft van de sate te Lutkelollum aan de weduwe van Hessel Heeris en op 20 aug. 1784 200 carg. aan Thijs Feddes, "tot aankoop van twee jonge paarden". Claas Jans Hobbema en Trijntie Feddes krijgen bedragen van rond de 3500 en 1700 carg. uitgekeerd als erfdeel. In 1791 131 volgt de laatste weesrekening van de voogden. Aan inkomsten was ruim 13.248 carg. ingeboekt, uitgaven krap 12.956 carg. en de weeskinderen krijgen het verschil van circa 292 carg. uitgekeerd. Kinderen, uit het eerste huwelijk: 1. Herre, ged. Franeker 27 aug. 1749, overl. voor 1751. 2. Heere Feddis Risselada, ged. Franeker 22 april 1751, koopman (1780), boer op (en goeddeels eigenaar van) Groot Rillaard, overl. Lollum 30 dec. 1808, trouwt Franeker 28 mei 1780 Antje Seerps, geb. circa 1746 (mogelijk ged. Gaast 25 dec. 1745, dan dochter van Sjerp Jelles, "gering turffcofvaarder", en Hetje Jans), overl. Lollum 27 nov. 1808. Uit dit huwelijk vier kinderen en een uitgebreid nageslacht. Heere vestigt zich in 1783 als boer op Groot Rillaard als opvolger van Wybren Wynsens weduwe en in 1805 (het laatste speciekohier) woont hij daar nog. Zijn zoon Fedde Heeres is hem op het bedrijf opgevolgd; hij is daar in 1828 nog boer. In 1796132 kopen Heere Feddes, huisman, en Antje Sjerps te Lollum 9 pm

149 "greydland" aldaar van Johannes Althuisius en Petrus Attama, kerkvoogden van Lollum, voor 40 goudg. 7 st. per pondemaat, in totaal 362 goudg. 3. Trijntje/Catharina Feddes Risselada, ged. Franeker 5 febr. 1754, over!. Ku­ baard 5 mei 1816, trouwt Franeker 20 jan. 1779 Klaas Jans Hobbema, geb. Kubaard, R.K. ged. Bolsward, statie St. Franciscus, 18 dec. 1750, boer, over!. Kubaard 13 jan. 1828, zoon van Jan Klazes Hobbema en Riemke Tjepkes. Uit dit echtpaar stamt een uitgebreid nageslacht. Uit het tweede huwelijk: 4. Rinske, ged. Franeker 5 mei 1756. 5. Romke, ged. Franeker 21 sept. 1757, overl. voor 1758. 6. Romke Feddes Risselada, ged. Franeker 14 dec. 1758, erfgezeten te Lutke­ lollum, overl. Tzum 13 mei 1806, tr. Tzum 8 juni 1788 Antje Jans Hil verda, geb. Tzum 18 dec. 1761, daar over!. 24 sept. 1823, dochter van Jan Jacobs Hil­ verda, boer, en Trijntje Wytze . Uit dit huwelijk twee dochters. Antje trouwt 2. Tzum 10 april 1808 Hans Melles van Dijk, koopman.

Hessel Feddes Risselada (1762-1823), schilderij door Willem Bartel van der Kooi in particulier bezit. Foto: Ton Kruithof, Kampen.

150 7. Hessel Feddes Risselada, ged. Franeker 2 L april 1762, taxateur van het perso­ neel in het ressort Franeker 1807, vroedschap (1815) en burgemeester (1818--'-) te Franeker, daar overl. 14 dec. 1823, tr. Franeker 1 mei 1791 Antje Hessels Risselada (zijn nicht, Vla.2.), geb. Lollum 26 dec. 1752, over!. Franeker 27 april 1811 , dochter van Hessel Heres en Baatje Wiltjes. Zij doet belijdenis te Franeker 14 dec. 1783, hij 11 maart 1798. Uit dit huwelijk geen kinderen. "Hessel Riesselaarda" is in 1798 eigenaar van floreennummers 2 en 3 (60 resp. 42 pm) van Lollum, voorheen (1788) bezit van Paulus Scheltema. In 1818 zijn Isaak Telting en Hessel Risselada eigenaars, in 1828 Evert Scheltema te Franeker. 8. Thijs Feddes Risselada, ged. Franeker 1 mei 1765, burgemeester, handelaar in granen, daar over!. L3 nov. 1836, tr. Franeker 27 okt. 1793 Anna Maria Hait­ sma, ged. Franeker L7 okt. 1770, overl. Leeuwarden 25 dec. 1845, dochter van Paulus Haitsma, vroedsman en burgemeester van Franeker, en Janneke van der Meulen. In 1797133 koopt Thijs Risselaarda, huisman te Lutjelollum, 36~ pm aan losse landen, gelegen te Baijum in tien stukken, van de kerkvoogd aldaar voor 2050 goudg. Uit dit huwelijk acht kinderen. Het nageslacht zal worden beschreven in Ne­ derland's Patriciaat.

Lopens te Kubaard

Tot het dorpsgebied van Kubaard, op een steenworp afstand van Lollum, hoort de terp Lopens met twee bedrijven: Groot Lopens (99 pm) en Klein Lopens (74 pm). Het zijn leden van één familie die, als boer en eigenaar, in de 16de eeuw op beide boerderijen de dienst uitmaken. Er was nogal wat interactie tussen de terpen Lo­ pens en Rysselaerdt en stellig kan een overzicht van de gebeurtenissen op Lopens ons inzicht in die op Rysselaerdt wat verdiepen. L'histoire se répète op Lopens. Twee keer is hier een oudere vrouw kinderloos overleden en beide keren kwam de nalatenschap terecht bij de neven en nichten. De eerste was Mari Douwedr (hierna onder 1.2), overleden tussen 1575 en 1586. We mogen aannemen dat zij onbekwaam was, want zij stond in 1568 onder voogdij, terwijl ze toen toch wel zeker volwassen was: haar ouders waren rond 1525 ge­ trouwd. Haar nalatenschap werd volgens de geldende verervingsregels, zonder tus­ senkomst van een testament, verdeeld. Telkens wanneer een brokje nalatenschap van Mari opduikt betreft het 1 pm 9 eins in Lopens. Hier volgt eerst een handjevol akten, aan de hand waarvan de familieleden van Mari kunnen worden gesorteerd naar moeders- en vaderskant. Die van moeders­ kant hebben te maken met Klein Rysselaerdt, en die van vaderskant worden onder­ gebracht in het Lopense overzicht. Eerst de grootouders van moederskant. In 1525126134 koopt Jettye Poppe' weduwe te Lollum 12 pm van de "Baghynen van Nazareth". In 1552135 procederen Pier Poppes, Lyeuwe Poppes te Lollum en Douwe Martens te Lopens vanwege zijn vrouw Eelcke Poppedr voor zich en voor de overige erfgena­ men van Poppe Piers en Jets tegen de erfgenamen van Pier Wigerz en Yde.

151 Mari is dochter van Douwe Martens en Aeck ("Eelcke") Poppedr. Pier en Lyeuwe Poppes zijn haar ooms en tot die "overige erfgenamen" behoren Jelte Poppes (15 .) en een (schoon)zoon Ulbe, die nog niet geïdentificeerd kon worden. In 1585136 procedeert Gerbrant Bernardus, burger van Bolsward, uit naam. van zijn zoon Gerryt bij Rinck Gerrytsdr, tegen Manen Jarichs te Leeuwarden en Adger Ryurdtz te Tirns vanwege zijn vrouw Popck Syboltsdr, mede voor Ym.ck, Egge, Rie­ m.e, Syurdt, An.na en Lisck Jarichs; Doede Jeltez, Poppe Jeltez vanwege Douue en Tyerck Jeltez, Reyn, Ynts en Jef Piers, Matheus Lyeuwez en Wpcke, Ynts, Trijn en Jets Ulbes. We hebben hi er zo ongeveer alle neven en nichten van Mari op een rijtje; onge­ twijfeld betreft de kwestie dan ook haar nalatenschap. De Jarichskinderen zijn familie van vaderskant, zie hierna 1.4. en II. De Jelte-kinderen zijn dubbelop fa­ milie, van vaders- en moederskant, hierna: 1.5 . Matheus Lyeuwez en de Pier- en Ulbe-kinderen zijn neven en nichten van moederskant. De kinderen van Matheus Lyeuwez (de enige zoon van Lyeuwe Poppes) en die van Pier Poppes treffen we veel later nog eens expliciet aan als erfgenamen van Mari. In 1609137 kopen Marten Reen en Beatricx de helft van een huis te Bolsward, waar­ van de andere helft al hun bezit is, van Poppe Poppes en Pier Reyns vanwege Reyn Piers, Jef Piersdr en de erven van Jacob Piers, en !ge Bauckes vanwege Hil en Ebel Matheusdrs als erfgenamen van Marij Douwedr; ook de kopers waren m.ede­ erfgenamen van Marij. 138 Pier Poppes had zich (voor 1561 ) te Burgwerd gevestigd. Zijn zoon Reyn Piers, getrouwd met Douthyen Aenedr, zette diens bedrijf van zo' n 90 pm voort. Douthyen overleed voor 1610, Reyn in 1614. 139 Pier Reyns was hun zoon, Poppe Poppes, getrouwd met Beyts Reyns, hun schoonzoon. Blijkens de sterthuisakte van zijn vrouw had Reyn Piers een kinderloos overleden zus Ints Pyersdr, broers Jacob en Poppe Pyers, terwijl zijn zus Je! Pyers kort voor hem kinderloos was overleden. Poppe Pyers ontbreekt in de akte van 1609, maar verder klopt het dus als een bus. Tot 1610 had Reyn door vererving en aankoop 16 à 16V2 pm verworven in de boerderij van Ighe Bauckes Rommartha te Lollum. Popck Syboltsdr (zij verkocht in 1598 haar aandeel van 1 pm 9 eins, geërfd van Mari) ten slotte, moet ook in dit gezelschap thuishoren, want zij had bezit ge­ meenschappelijk met de Matheus-lcinderen. In 1594140 zeggen !ge Rommanha vanwege zijn vrouw Hil Mateusdr en Atte Tyerckz, zoon van Popck Syboltsdr, Feyck Jacobs weduwe de huur op van hun landen in Piersmasate te Lollum. In 1595141 kopen Yge Rommartha en Hit Matheusdr een derde deel van Piersma stede en staten te Lollum van Tyerck Jelkez te Bolsward voor 45 goudg. In 1609142 koopt Pytter Ens te Harlingen 7 pm in Haium te Wons, met de kinderen van Tae Tyaerdtsz bij Ebel Mathiasdr als belenders, van Hili Mathiasdr, vrouw van /ge Bauckes, te Lollum voor 500 goudg. Dan kunnen we nu terugkeren naar Lopens, waar dus de familieleden die hiervoor niet aan de orde kwamen thuishoren. De tweede vrouw die hier lcinderloos overleed, tussen 1603 en 1606, was lmck Mintsedr (Illb. l). Verschil met Mari is, dat lmck allesbehalve handelingsonbe­ kwaam was. Zij maakte een testament en we krijgen sterk de indruk, dat zij welbe­ wust elk van haar neven en nichten welomschreven bestanddelen van de nalaten-

152 schap toeschikte. Ruwweg overigens stukken van gelijke omvang en waarde. Haar bezit in Lopens en Friolum, afkomstig van haar vader en diens moeder, komt te­ recht bij haar verwanten van vaderskant, haar bezit in Rysselaerdt bij een nicht van moederskant. Rapportage van de familie geschiedt waar mogelijk in vogelvlucht en waar nodig gedetailleerd.

I. Marten Douuez toe Loopens, 151 l , trouwt Rieme, diens weduwe in 1530, 1534. aast een ''Tiaert backer" treffen we vijf van hun kinderen een keer samen aan: In 1554143 procederen Jarich en Douwe Martens, mede vanwege de kinderen van hun overleden zusters Eets, Tiaert hacker, Jeldw en Anne Martens, tegen Sybe Tyercxz en (de curatoren over) de overige kinderen van wijlen Tyerck Jongema. Vermoedelijk lieten zij zeven kinderen na, we kennen er vijf. 1. Eets Martens, trouwt circa 1520 Andries Jacobs, echtelieden te Franeker 1534. Twee kinderen: Tied en Hylck Andriesdr, de laatste trouwt voor 1543 Gerryt Jans. In 1534144 koopt Jarich Martensz alle bezit dat Eets, de vrouw van Andries Jacobsz, te Franeker in Lopens geërfd had van haar vader en moeder. Rieme te Lopens protesteert omdat ze nog niet dood is. Pas na haar dood mag de koper inkomsten uit haar bezit beuren. In 1543145 procedeert Gerryt Janz toe Beyste vanwege Hylck en haar zuster Tied Andriesdrs tegen Jarich Martenz toe Lopens over 117 deel van de landen en renten in de sate van Jarich en zijn broer, hun nagelaten door wijlen Mar­ ten en Riemeth, hun grootouders. In 1548146 zijn Douwe Martens en Godsfryond Fopkez voogd over de weeskin­ deren van Gerryt Jans en Hylck. Het is vermoedelijk hun dochter Rinck Gerryts die (rond 1562) Gerbrant Ber­ nardus (Eelckema, vergelijk inleiding Lopens 1585) trouwde. Hun zoon Gerryt Eelckama te Bolsward trouwde rond 1590. En dan was er nog een dochter: In 1609147 vinden we Marten Reen en Beatrix Gerbransdr Eelckema te Bol­ sward, mede vanwege Romcke en Haye Gerbransz. 2. Douwe Martens te Lopens, overl. Bolsward 1560, trouwt voor 1524/25 Aeck Poppedr, dochter van Poppe Piers en Jets te Lollum. In 1524125148 kopen zij 7 pm te Lollum van Peer Wiglez. Zij laten een dochter Mari Douwes na, die tussen 1575 en 1586 kinderloos overleden is en die in 1568 onder voogdij staat van haar ooms Pier en Lyuue Poppes. In 1575149 speelt een kwestie van Pier Poppes uit naam van zijn zustersdochter Mari en Gerben Bemardus uit naam van zijn zaan Gerryt contra Pier Herez tot Lopens over huuropzegging. 3. Jarich, volgt II. 4. Jeldw Martens, trouwt Jarich Syuerdts, te Burgwerd "op te Berens'', over!. tussen 1538 en 1542, zoon van Syurd Hiddez, te Wommels. Er is een aanwij­ zing dat Jarich na het overlijden van Jeldw nogmaals trouwde. Twee Jarichs­ kinderen, Suyrdt en Ymck Jarichs, kregen een dochter Jeldw en horen daarom vrij zeker hier thuis. Vermoedelijk ook: Lisck en Marten Jarichs (hoewel die laatsten ook kinderen van Jarich Martens (Il.) kunnen zijn).

153 5. Anna Martens, trouwt voor 1535 Jelte Poppes, zoon va n Poppe Piers en Jets te Lollum. Hij trouwde opnieuw ene Bauck die opnieuw in 1565 150 Johan Lieuwes trouwde. Lieuwe en Pier Poppes treden dan op als voogden over de kinderen van Jelte en Anna. Met zekerheid zijn uit het eerste huwelijk: Poppe, Marten, Douwe en Jets Jelles. Waarschijnlijk ook: Doede, Tyerck en Reynsck Jeltes.

11 . Jarich Martens, boer op en mede-eigenaar van Groot Lopens, over!. 1562/63, trouwt circa 1515 Syts Abbedr, weduwe 1563. Waarschijnlijk bracht Syts bezit in Fryoulema sate te Lollum ten huwelijk in. In 1529130151 koopt Abbe Abbez een rente van 2 goudg. uit het "goet to Fryou­ lema " te Lollum van Jarich Martenz. In 1529152 koopt Jarich Maertensz 6 pm in Lopens in een rui/koop met Abbe Abbez. In 1557153 verkopen Jarich Martens en Syts Abbedr een rente van 3 floreen uit hun goed aan Marten Piersz en Aeff Claesdr. In 1562 154 verkopen Jarich Martensz en Syts Abbedr een rente van 101/i floreen uit hun boerderij te Lopens aan Marten Piersz en Tyedt Gauckedr te Lollum. In 1563155 verkoopt Sytz Abbedr, weduwe Jarich Martensz. een rente van 3'l2 flo­ reen uit haar boerderij te Lopens aan Marten Piersz en Teedt, te Lollum. Dergelijke verkopingen, met recht op terugkoop binnen vijf jaar, zijn in feite geld­ leningen. We kennen zes kinderen uit dit huwelijk: 1. Abbe, volgt ma. 2. Hys Jarichdr, trouwt 1. Jarich Hobbema, overl. voor 1558; trouwt 2. Harinck Syuerdtsz, overl. voor 1575. In 1558156 procedeert Jarich Martensz toe Lopens als voogd over de weeskin­ deren van zijn dochter Hys bij Jarich Hobbema tegen diens kinderen uit een eerder huwelijk. In 157Y57 verwekt His Jarichdr, weduwe Harinck Syuerdtsz, Ryoerdt Saecklez te Lopens de voogdij over hun kinderen op zich te nemen, wat Ryoerdt weigert. We treffen geen nakomelingen aan die interactie met Lopens hebben. 3. Mintse Jarichz, volgt IIIb. 4. Rieme Jarichs, volgt Illc. 5. Egge Jarichz, volgt IIId. 6. N.N. Jarichdr, volgt me.

IIIa. Abbe Jaerichs, in 1543 boer op Berswert onder Lollum; in 1552 aldaar, ge­ wapend met een roer (geweer), trouwt N.N. In 1543158 bezit de patroon van Lollum 6 pm in de "zaete toe Bersuert", gebruikt door Abbe Jaerichsz, de vicarie bezit 26 pm en de pastorie beurt jaarlijks "3 hoe­ renties guldens" uit dezelfde boerderij. Uit dit huwelijk: 1. Sits Abbedr, trouwt Albert Martens, boer op Berswerd te Lollum, in 1578 (personele impositie) aangeslagen voor 3 carg., daar overl. (in of voor) 1628, 159 vermoedelijk zoon van Marten Piersz en Tyedt Gauckedr te Lollum. In 1607160 kopen Dr. Raphäel Klinghbijll, professor te Franeker, en Ansck Hayedr 24 pm in Berswert te Ruigelollum welke de verkopers geërfd hadden, tegenwoordig gesplitst in twee bedrijven, het totaal bezwaard met 31/i goudg.

154 -·

rente aan de kerk, van Albert Martens te Lollum voor 34 goudg. per ponde­ maat. Tezelfdertijd verkopen Ancke, Heere en Tyed, de volwassen kinderen van Breutich Heeres (in 1578 te Beetgum) en Tyed Gauckedr, 38 pm in de sate aan de professor. 161 In 1620162 kopen Taecke Douues Epema en Wypck Jelledr te Kubaard 1/8 van 15 pm minus 3 eins in beide sates, gebruikt door Albert Martens en Sybren Wopckes, van Sicke, Griet, Bauck, Aet en Jaerich Syrcks (kinderen van Syrck Jarichsz) voor 106 goudg. Uit dit huwelijk: Tiets, trouwt Doitse Hemmes te Firdgum, Franeker, Hein, te Lollum, Richt, trouwt Sibren Jelles te Witmarsum, Jarich, te Lollum, Abbe en Syts Alberts; de laatste is geboren rond 1603, trouwt Otte Douwes te Lollum. Jarich Alberts zet het bedrijf voort. 163 In 1628164 koopt Jarigh Alberts te Lollum 117 van 6 pm in Berswader sate, van zijn broer Hein Alberts te Lollum voor 50 goudg. In 1634165 kopen Jarich Alberts en Popck Clasedr (117 van) 6 pm in Berswart van Sibren Jelles en vrouw te Witmarsum, van Syts Alberts, weduwe van Otte Douwes, te Lollum en nog eens van Doitse Hemmes en Tiets Alberts te Franeker, telkens voor za'n 60 carg. 2. Goslyck Abbez, boer op Berswart te Lollum, overl. voor 1614, trouwt Beyts Tackledr. In 1593166 kopen Goslyck Abbez en Beyts Tackledr te Lollum 4 pm 3 eins in hun sate te Berswart van Sits Abbedr, vrouw van Albart Martenz, voor 228 goudg. Uit dit huwelijk: Ricxt, Jouwer en Abbe Goslicx. Op 25 mei 1614167 kopen Jelte Lyuuez en Aaff Poppedr te Kubaard 4 pm in Cleyn Lopenser saate aldaar van Ricxt Goslicxdr, vrouw van Evert Fedrickz, lauwer Goslixdr, vrouw van Heere Epez, en Abbe Goslicxz, allen te Lollum, voor 209 goudg. 7 st.; hun vader Goslick had dit bezit bij testament geërfd van lmpck Mentzedr, vrouw van Ryuerdt Saacklis. 3.? Jacob Abbes, mogelijk te Arum en getrouwd met Antke Hoytedr. 168 In 1583169 procedeert Jacob Abbez tegen Albert Martensz te Ruigelollum over twee jaar huur.

IIIb. Mintse Jarichs wordt in 1552 niet. aangetroffen in het monstercedel, 170 daarna vermoedelijk in Wonseradeel, laatstelijk als boer op Lopens onder Kubaard, daar overl. tussen 1566 en 1568, trouwt 1. circa 1550 Ymck Wattiedr, weduwe van Here Epez; trouwt 2. na 1554/55 Teth Doededr, overl. voor 1566, weduwe van Aleff [Aleffs] Aluwe, dochter van Doede Sickes, boer op Elgera saete te Kimswerd. In 1554155171 koopt Jan van Aluwa 12 pm lands te Schraard van Aleff van Aelwe voor 500 goudg. In 1566172 geven Johan van Aluwe, Bavo Roorda en Gerloff Respens als voogden over de weeskinderen van Aleff Aluwe en Teth Doede Sycxmadr, beiden overleden, aan het Hof van Friesland te kennen dat er forse schulden zijn en dat zij vastgoed van de weeskinderen willen verkopen, te weten 213 van 7 pm te Kimswerd en Arum, gebruikt door Sicke Doedez, en 213 van 117 van 13 pm te Zurich, gebruikt door Sicke Lolckis. Ook Mintzie Jarichs is, als vader van zijn kinderen bij genoemde Teth, betrokkene. Het Hof verleent toestemming tot de verkoop, maar de percelen

155 In 1606197 koopt Ryuerdt Saecklez te Lopens onder Kubaard de 4 pondemaat welke de verkoper volgens testament van wijlen lmpck Mintzedr elfde te Frio­ lum sate, gebruikt door Mintze Eggez. belast met vruchtgebruik dat Ryuerdt Saecklez toekomt, van Hylcke Syuerdtz te Franeker voor 78 goudg.

NOTEN

1 M. de Haan Hettema en A. van Halmael jr.. Stamboek van den Frieschen vroegeren en lateren adel, Leeuwarden 1846, deel 2, nalezingen en verbeteringen blz. 4. 2 Jelle Miedema, Kwartierstaat Miedema Risselada, Leiden 2000 (CBG; Tresoar gen. 1263). 3 P.N. oomen in Verborgen verleden belicht, Leeuwarden I 996. 4 Documentboek Van Sytzama, 1724. folio l l ; 0 . Vries, Oudfriese Oorkonden, deel vier, 's-Gravenhage 1977. 5 Beneficiaalboeken.nr. lS9; Ype Brouwers, Sytzama, in De Nederlandsche Leeuw, maart-april 2000, kolom 97. 6 Remmeesterrekeningen 9a 4l. 7 HvF YY4 S2. 8 Monstercedel. 9 HvF YY6 46S. 10 In 1S89 (RA BOL VJ 12) verkopen zijn erfgenamen daar een huis. 11 RA WO S2 221. 12 GAL z4 30. 13 HvF YY12 121. 14 HvF YY13 199. 15 1. Telling, Register van den Aanbreng van 1511, deel Il, 1879, blz. 247; Hein Walsweer, De Broekster Rouckema's, in Genealogysk Jierboek 1994, blz. 43. 16 Paul oomen en Gerrit Verhoeven, De genealogie van de Friese adel volgens Upcke van Burmania, in Genealogysk Jierboek 1995, Vla en YIIb. 17 HvF YY14 2SS. 18 HvF YY1 4 264. 19 HvF YYl4 121 . 20 HvF YYlS 13; ook RA HEN 13 229. 21 HvF YYlS 142. 22 HvF YYlS 270. 23 D.J. van der Meer, Oldehuys en yehuys to Bears, in Genealogysk Jierboekje 1970, blz. 33. 24 RA WON Y6 211 v. 25 RA WON Y6 212. 26 RA WON YS l 14v. 27 RA WON Y36 l24v. 28 Rr 41. 29 RvdA nr. 13S9. 30 Beneficiaalboeken. 31 HvF Illl 430. 32RvdA Kubaard nr. 1247. 33 J.W. Heringa, Heringa's uit Dongjum, Franeker 1978, blz. 26-28. 34 RvdA nr. 1246, 1243. 35 RA HEN Kl 1S7. 36 RA HEN Kl 1S8v. 37 RA HEN K2 72. 38RA HEN K2 97 . 39 RA HE K2 99. 40 RA HEN Kl 19. 41 RA HEN Kl 24v. 42 RA HEN K2 107v. 43 RA HEN K6 9v. 44 GAL z4 30; dank aan Hein Walsweer voor deze vindplaats. 45 RA HEN K2 12v. 46 RA HEN K2 41v. 47 RA HEN KS 32v. 48 RA HEN K6 82. 49 RA HEN K6 140v. 50 RA HEN K6 27v. 51 RA HEN K6 34. 52 RA HEN K4 203, 32S, 239; ook 178, 22S, 241, 297, 312. 53 Rentmeesterreke­ ningen 42 69. 54 Idem 140. 55 J.W. Heringa, Heringa's uit Dongjum, Franeker 1978. 56 RA WON C2 213v. 57 Los vel in RA WON S4 nr. 77. 58 RA SLO C2 S9, S9v. 59 RA WON S4 nr. 77. 60 RA SLO L2 112. 61 RA WON C2 79, C4 340, CS 376v, S20 nr. 3, vergelijk S23 nrs. 47 en Sl. 62 RA WO S27 nr. 30. 63 HvF YY19 9S. 64 RA WON C2 3S. 65 RA WON C2 230. 66 RA WON Sl2 nr. 2S. 67 RA WO C4 2S9. 68 RA WON C4 232, 246v, 56v, 306v. 69 RA WON C6 394v. 70 RA WON Sl9 nr. 22. 71 RA WON S26 nr. 17a. 72 RA BOL CC3 220, verg. RA WON C9 Slv. 73 RA BOL R3 34Sv, R4 122. 74 RA BOL CClO 17S, 263v, CCI 1 120, 126v, 127, Ql l 213, Rl4 239v. 75 RA BOL CC4 1. 76 RA BOL CC4 32. 77 RA BOL CC9 24. 78 RA BOL CC4 263. 79 RA BOL ces 12S. 80 RA HEN 14 393; zie ook M2 288v. 81 RA HEN Ml 28v, 31, 38. 82 RA HEN Ml 67. 83 RA HEN M2 124. 84 RA HEN M3 49. 85 RA WON Y2. 86 RA WON Y4. 87 RA WON Y4 184. 88 RA WO SS2 nr. 41. 89 RA FRL Xl 178; WS 17. 90 RA FRL WS 4S. 91 RA FRL LL6 1. 92 RA FRL LL6 63, 418, 419. 93 RA FRL LL6 420. 94 RA FRL LL6 S36v. 95 RA FRL LL7 267v. 96 RA WON Y6 48v. 97 RA FRL LL7 262. 98 RA FRL LL6 796. 99 RA FRL LL7 26l v. 100 RA FRL X5 36. 101 RA WO GG9 2S4. 102 RA WON GG9 68. 103 RA WO GGlO 2Sv. 104 RA WO S8S nr. 16; S87 nr. 3l. 105 RA WON R2 nr. lS. 106 RA WON Y6 32v. 107 RA WON Yl 1 90v. 108 RA WO Y 13 231. 109 HvF EEE2 37. 110 RA WON S37 nr. 92.

160 11 1 RA WON S37 nr. 27. 112 RA WO S42 nr. 35. 113 RA WO S43 nr. l l A. 114 RA WON S46 nr. 30. 115 RA WON S49 nr. 29. 11 6 RA WO S52 nr. 11 . 117 RA WO 557 nr. 67. 118 RA WO Y8 124v. 119 RA WON S59 nr. 22. 120 RA WON S63 nr. 46. 121 Voorouders Braarda: Jelle Miedema in Klaaikluten 1998 nr. 1 blz. 16. 122 Versie van hel Stamboek van den Frieschen adel (nalezingen en verbeteringen blz. 5) van een beschrijving door Paulus Cornelis Scheltema (Vla. !.). 123 RA FRL HHl 88. 124 RA FRR NN7 206. 125 RA FRR N7 4 l 3v: ook KK8 230v. 126 Vriendelijke mededeling van 0 . Schutte. 127 HvF 15493. 128 Ryksargyf Fryslän. Gen. 430. 129 RA BAR Ql9 1. 130 RA FRR EE24 96. 131 RA FRR EE25 lO lv. 132 RA WON Y36 115v. 133 RA HEN K l9 95. 134 Rr 42 71. 135 HvF YY4 22 1. 136 HvF YY l5 93. 137 RA BOL V2 135v. 138 RA HEN K3 873. 139 RA WO S I 1 nr. 20; Sl5 nr. 18. 140 RA WO C2 18v, 19. 141 RA WON C2 192. 142 RA WON C4 249, verg. Cl 156v. 143 HvF YY5 13. 144 RA HE KI 11 v, l 3v. 145 RA HE K2 128. 146 RA HE K2 500. 5 10. 147 RA WO C4 JO; verg. C3 240v en 265v (1607). 148 Rentmeesterrekeningen 42 29. 149 RA HE K5 167. 150 RA HEN Il 731. 151Rr 42 133. 152 RA HEN KJ 2. 153 RA HEN K2 233v. 154 RA HE K3 433v. 155 RA HEN K3 437. 156 HvF YY5 237. 157 RA HE K5 206, 222. 158 Beneficiaalboek. 159 RA WO r 528 fol io 330. 160 RA WON C3 244. 161 RA LWL M l 1 142v, 1613, sterfhuis van Heere Breutichsz. 162 RA WON C7 208. 163 Dergelijk RA WON Y6 32. 164 RA WO C9 338. 165 RA WO Y2 26v, 70v. 166 RA WO Cl 235. 167 RA HEN K9 213v. 168 RA WON S 14 nr. 5. 169 HvF YY14 227. 170 Niet te verwarren met Ment Jarichz, dan te Bolsward, vader van de organist Jarich Mentis, RA BOL VI 45v, 47, 79. 171Rr 17 19. 172 HvF ill3 961. 173 Rr 27a 15v, 29, 29v. 174 Zie ook Paul Noomen en Gerrit Verhoeven in Genea­ logysk Jierboek 1995, blz. 149, en Ype Brouwers in De Nederlandse/ie Leeuw 2000, kolom 109. 175 RvdA Kimswerd nr. 4. 176 Rr 27a 19r. 177 RA HEN K4 5lv, 95v, lOOv, l l 8v. 178 RA HEN K4 64; vergelij k 52v, 56, 61, 75. 179 RA HEN K4 17. 180 RA HEN K4 184, 267. 181 RA HEN K4 82. 182 RA HEN K4 82v, 85, 87. 183 RA HE K4 83. 184 RA HEN K4 93v. 185 HvF WW9 119. 186 RA HEN K3 884. 187 Pieter Nieuwland, Meylema, in Genealogysk Jierboek.je 1989, blz. 52, illb. 188 RA HEN K6 521. 189 RA HEN K9 209, 209v. 190 RA WO C3 10. 191 RA HAR P23 115. 192 RA WON C6 388v. 193 RA WON C5 187. 194 RA WON Yl 22v. 195 RA HEN K6 531. 196 RA WON Cl 168. 197 RA WON C3 212.

161 162 GEPENSIONEERDE EN ANDERE OUD-MILITAIREN DIE GEDIEND HEBBEN TUDENS DE REPUBLIEK DER VERENIGDE NEDERLANDEN EN DE BATAAFSE REPUBLIEK, WONENDE IN 1810 EN 1811 IN FRIESLAND

Van de in 1810 nog in leven zijnde mjlitairen, die gediend hadden in een le<>er- o onderdeel van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en de Bataafse Re- publiek en pensioen genoten, is een register bewaard gebleven.' Daarin wordt, behalve hun personalia, ook het legeronderdeel waarin zij het laatst dienden, vermeld. Geenszins verwonderlijk was het feit, dat velen van hen uit kleine Duitse staatjes als Nassau en Hessen afkomstig waren. Evenmin verrassend is dat de hoogte van het pensioen verband hield met de rang. Zo kreeg een gewoon soldaat of korporaal meestal een pensioen van f 91 per jaar, een sergeant f 130, een officier tot de rang van kapitein f 400 en een kapitein f 800 per jaar. Bernardus Cornelis van Baaien, die als majoor aan Kaap de Goede Hoop diende, toucheerde f 1000 per jaar en Frans Laas van Burmania, generaal-majoor in het regiment De Schepper, genoot een jaarlijks pensioen van f 2400. Helaas is niet bekend, hoeveel luitenant-generaal Hendrik Damas Bonhomme als pensioen werd toegekend. Uit het overzicht blijkt, dat meestal van een lange staat van dienst sprake was, wan­ neer het recht op pensioen gold. Verder valt op dat de pensioenen werden toe­ gekend, nadat de Fransen hier in januari 1795 het principe van vrijheid, gelijkheid en broederschap trachtten in te voeren. Daarbij werden de regimenten van de oude Republiek opgedoekt. De manschappen die niet overgingen naar die van de Bataaf­ se Republiek werden afgedankt en met een pensioen naar huis gestuurd, voor zover zij althans niet eerder wegens een kwaal, vooral een breuk, waren afgedankt. Ken­ nelijk ook nieuw was, dat een militair die zodanig letsel had opgelopen dat hlj niet meer kon functioneren, njet met lege handen naar huis ging. Ook aan de weduwe van de overleden militair werd gedacht. Onder het oude regime moest de invalide en afgedankte militair zich vaak maar zien te redden. Sommige gelukkigen werden geplaatst op de zogeheten lijst van geappoincteerden, hetgeen recht gaf op een levenslange periodieke uitkering. Ook verstrekten de Staten van Friesland wel sub­ sidies aan lokale overheden voor onderhoud van militaire armen, bijvoorbeeld vanaf 1691 aan de stad Leeuwarden.2 In juli 1811 werden er nieuwe lijsten opgemaakt. Deze bevatten, behalve bijna alle in de lijsten van 1810 genoemde oud-militairen, een groot aantal nieuwe namen. Of zij allen ook inderdaad pensioen genoten kon niet worden vastgesteld. Uit een steekproef is gebleken, dat de niet met een pensioen genoemde militairen bij hun overlijden toch een voor die tijd vaak respectabele leeftijd hadden bereikt. In de lijsten van juli 1811 worden alleen de naam, rang en woonplaats vermeld. De be­ geleidende brief spreekt van un état nominatif des officiers, sous-officiers et soldats pensionés ou en retraite. De plaatsnamen, namen van legeronderdelen en de redenen van afdanking zijn let­ terlijk uit de lijsten overgenomen. Een enkele maal is een toelichting tussen tekst­ haakjes [ ] toegevoegd.

Burgum, januari 2003 Jan A. Paasman

163 Abekker, Anthoon, geb. Kinsburg onder Darmstad 24 april 1737, wonende te Harlingen; soldaat regiment Randwijk; in dienst getreden 1755; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 38 jarige dienst en sware breuk. Adams, Jacob, geb. Bergen op Zoom 25 juli 1736, wonende te Leeuwarden; fuselier Vriesche garde; in dienst getreden 20 mei 1768; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens 32 jarige dienst en kwade borst. Akkerman, Johan Hendrik, geb. Yperen in Vlaanderen 20 feb. 1736, wonende te Leeuwarden; l ste luitenant l ste bataljon artillerie; in dienst getreden 1 juli 1756; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 28 juni 1805 en 4 nov. 1806 wegens 49 jarige dienst. Alberts, Jan, wonende te Leeuwarden, korporaal. Assen, Anne van, wonende te Leeuwarden, soldaat. Baldus, Jacobus, geb. in het Nassauwsche Hattemer [Nassau-Hadamar] 6 nov. 1748, wonende te Leeuwarden; korporaal Friesche garde; in dienst getreden 14 feb. 1766; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 4 dec. 1799 wegens 32 jarige dienst en groote liesch zakbreuk. Baaien, Bernardus Cornelis van, geb. Deventer januari 1746, wonende te Dokkum; majoor onder de troupes aan de Kaap de Goede Hoop; in dienst getreden 1763; pensioen van 1000 gld. per jaar verleend 1802 wegens ouderdom. Battels, Doije, geb. Leeuwarden 1746, wonende aldaar, grenadier 6de halve brigade lste bataljon; in dienst getreden 1770; pensioen 91 gld. per jaar verleend 18 jan. 1802 wegens 30 jarige dienst. Bekkum, J. van, soldaat; zijn weduwe: Aafke Molenaar, wonende te Leeuwarden. Eender, Pieter, wonende te Leeuwarden, kanonnier. Berkel bag, Johannes, wonende te Leeuwarden, ruiter. Bildt, Klaas Jans de, geb. St. Anna in Vriesland 5 dec. 1757, wonende aldaar; ka­ pitein 6de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden 29 okt. 1795; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 10 juni 1803 wegens bekomen blessures in de Veldtogt van 1799. Blink, Johannes, geb. Leeuwarden 13 nov. 1753, wonende aldaar; fuselier 5de regi­ ment infanterie; in dienst getreden 10 sept. 1777; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 21 dec. 1807 wegens Iigchaams gebreken en 28 jarige dienst. Bloemendaal, David, wonende te Leeuwarden, pijper. Blom, Y ede Piers, geb. Sneek aug. 1754, wonende aldaar; soldaat regiment Bentink; in dienst getreden mei 1772; pensioen van 84 gld. per jaar verleend 4 aug. 1798 wegens versweringen aan de beenen (register aanneming famiüena• men Sneek fol. 140). Blomberg, Dirk, geb. Essen bij Weenen jan. 1742, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment De Schepper; in dienst getreden maart 1760; pensioen van 91 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens ruim 40 jarige dienst. Bodenhausen, Christoffel, geb. Halminkhausen in het Waldecksche 2 jan. 1748, wonende te Leeuwarden; trompetter/sergeant l ste regiment Van Waldeck; in dienst getreden 14 juni 1767; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 7 nov. 1799 wegens 32 jarige dienst en zwakheid van gezigt. Boltjes, Pieter Jans, wonende te Franeker, sergeant (over!. Franeker 24 jan. 1837, oud 60 jaar, gehuwd). Bommel, Jacob, wonende te Leeuwarden, korporaal.

164 Bonhomme, Hendrik Damas, wonende in Achtkarspelen, luitenant-generaal (over­ leden 1826). Borch, Leonardus van der, geb. Maastricht 1743, wonende te Leeuwarden; soldaat in het regiment Petit; in dienst getreden 15 maart 1763; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 32 jarige dienst en doofheid. Boschheyer, Coenraad, geb. Arnhem 1743, wonende te Leeuwarden; tamboer Yriesche garde; in dienst getreden 1758; pensioen 104 gld. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens een zware breuk en 40 jarige dienst. Boshuyer, Tobias, geb. Arnhem 1738, wonende te Leeuwarden; tamboer Yriesche garde; in dienst getreden 1755; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens 46 jarige dienst. Bosman, Jelis, wonende te Leeuwarden, sergeant. Boutin, Cornelis, wonende in Schoterland, luitenant. Brands, Johannes, geb. Yperen in Braband 19 feb. 1753, wonende te Leeuwarden; fuselier 6de halve brigade 1ste bataljon; in dienst getreden 1778; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 18 jan. 1802 wegens ruim 30 jarige dienst. Braun, Johan Adam, geb. Namen 23 nov. 1733, wonende te Langweer; luitenant en kapitein titulair regiment Van Plettenberg; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 1795 en nader 31 juli 1798 wegens opklimmende jaren en lange dienst. Broek, Jan van den, geb. Maastricht 1740, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment De Schepper; in dienst getreden 1757; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 38 jarige dienst. Bruggen, Pieter, wonende te Harlingen, fuselier. Bruin, Pieter de, geb. Vuren bij Yperen 1739, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Touars; in dienst getreden 1755; pensioen van 91 gld. verleend 1 aug. 1795 wegens 40 jarige dienst. Bruininga, Bruin, geb. Leeuwarden jan. 1734, wonende aldaar; wachtmeester Orange Vriesland cavalerie; in dienst getreden nov. 1752; pensioen van 121 gld. 13 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 40 jarige dienst en doofheid. Buchner, Johan Christiaan, geb. Nassauwsche Hattemer [Hadamar] 1 nov. 1757, wonende te Leeuwarden; lste luitenant Gewapende Burgerwagt te Leeuwarden; in dienst getreden 1 nov. 1776; pensioen van 350 gld. per jaar voor de eerste maal verleend 28 feb. 1800 en voor de laatste maal 23 nov. 1809 wegens eene zware blessure. Burmania, Frans Laas van, geb. Berlikum in Friesland 28 aug. 1730, wonende te Birdaard, generaal-majoor regiment De Schepper; in dienst getreden 12 april 1749; pensioen van 2400 gld. per jaar verleend 11 sept. 1795; den 14 april 1795 op order van het Committee tot de Algemeene Zaken van het Bondgenootschap te Lande, het commando van het regiment aan den oudsten kapitein overgege­ ven. Busser, Jan, geb. Brummen bij Zutphen mei 1743, wonende te Sneek; soldaat regi­ ment Touars; in dienst getreden 23 maart 1762; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 34 jarige dienst. Beitel, Gerrit, geb. Deventer 15 maart 1753, wonende te Leeuwarden, sergeant re­ giment Touars; in dienst getreden 5 aug. 1769; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens bekomen wonden.

165 Delden, Johannes van, wonende te Sneek, kanonnier (register aanneming familie- namen Sneek fol. 130v). Delvigne, Pieter, wonende te Leeuwarden, sergeant. Demare, Johan, wonende te Leeuwarden, kanonnier. (Dijkstra), Edzer Linzes, geb. Gorredijk 1751, wonende te Dokkum; soldaat regi­ ment De Schepper; in dienst getreden 1768; pensioen van 91 gld. per jaar ver­ leend 1 aug. 1795 wegens zware blessures. Dijkstra, Lolke Gerbens, wonende te Dokkum, ruiter. Dijkstra, Pieter Andries, geb. Dokkum 1746, wonende aldaar; soldaat regiment Van Wikke; in dienst getreden: 'wist de datum nog het jaar op te geven'; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 om zwakheid van gezigt en aamborstigheid. Deutekom, Wijnand van, geb. 's-Hertogenbosch 6 dec. 1755, wonende te Leeu­ warden, kanonnier lste bataljon artillerie; in dienst getreden 1777; pensioen van lOO gld. per jaar verleend 12 dec. 1807 wegens bekomen blessures. Dilhoff, Jurjen, wonende te Leeuwarden, soldaat. Dunand, Benjamin, geb. Horbe in het kanton Bern 15 dec. 1763, wonende te Drachten; soldaat regiment Zwiters van Gumoens; in dienst getreden 1784; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 feb. 1796 wegens een stijve arm in de Bataille bij Landeries door een kogel en zabelhouwen bekomen. Eigelaar (Eikelaar), Johan Georg, geb. Groningen jan. 1749, wonende te Leeuwar­ den; fuselier 2de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden 25 maart 1766; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 3 jan. 1798 wegens ruim 30 jarige dienst en versweringen aan de beenen. Eijkboff, Joseph, wonende te Leeuwarden, fuselier. Eitz, Dirk, geb. Elsviet in het Oldenburgsche 1749, wonende te Leeuwarden; fuselier 4de halve brigade 2de bataljon; in dienst getreden in juli 1778; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 3 maart 1800 wegens 31 jarige dienst. Ehrenhart, Christiaan, geb. Nassau Dietz 20 aug. 1742, wonende te Nes in Vries­ land; soldaat regiment Van Hessen Darmstad; in dienst getreden 20 aug. 1761; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens een ongemak aan de oogen (over!. Franeker 21 dec. 1851 , oud 73 jaar, gehuwd). Evens, Christiaan, geb. Namen 19 juli 1751, wonende te Leeuwarden; sergeant 6de halve brigade lste bataljon; in dienst 12 dec. 1768; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 18 jan. 1802 wegens langdurige dienst en rheumatische pijnen. Ewold, Klaas, geb. Groningen 1741, wonende te Leeuwarden; kanonnier 2de com­ pagnie Van Zilch; 4de bataljon artillerie Van Riedel ; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 3 okt. 1769 wegens 37 jarige dienst. Faber, Onias, geb. Leeuwarden 9 nov. 1765, wonende te Dokkum; lste luitenant regiment Orange Friesland; in dienst getreden 1783 als kadet; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 9 juli 1795 wegens ligchaarns gebreken, veroorzaakt door geleden ongemakken. Vast, Frederik, geb. Leeuwarden 19 sept. 1739, wonende aldaar; vaandrig Vriesche garde; in dienst getreden 12 juni 1759; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 15 okt. 1802 wegens lange jarige dienst. Feikes, Tabe, wonende in Kollumerland, kanonnier. Feit, François, wonende te Leeuwarden, sergeant.

166 Feit, Johan (Jan) Georg, geb. in het Nassauwsche 5 aug. 1733, wonende te Leeu­ warden; sergeant Vriesche garde; in dienst getreden 6 aug. 1755; pensioen van 130 gld. verleend 28 dec. 1798 wegens een benauwde borst. Feith, Christoffel , geb. graafschap Lippe jan. 1757, wonende te Leeuwarden; trom­ petter Bataafsche dragonders; in dienst getreden feb. 1779; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 8 april 1799 wegens een liesch zakbreuk. Feitzes, Joachim, wonende te Franeker, sergeant-majoor. Venendaal, Gijsbertus van , geb. Leeuwarden l mei 1773, wonende aldaar; bombar­ dier lste bataljon artillerie; in dienst getreden 20 dec. 1790; pensioen van 221 gld. per jaar verleend l3 jan. 1807 wegens het verlies van alle vingeren. Fennebos, Willem, wonende te Leeuwarden, soldaat. Verdries, Lodewijk, geb. Hessen Kassei 1733, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Van Rechteren; in dienst getreden 1750; pensioen van 65 gld. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 33 jarige dienst en blindheid. Filbach, Johs. Frederik, wonende te Leeuwarden, soldaat. Fillisch, George David, geb. Ansbach 12 mei 1727, wonende te Leeuwarden, ser­ geant regiment Touars; in dienst getreden 12 mei 1748; pensioen van 130 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens 48 jarige dienst. Vierssen, Pompejus Onno van, geb. Leeuwarden 11 juni 1765, wonende te Oude­ schoot; lste luitenant regiment Jagers Van Bijland; in dienst getreden 1782; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 14 maart 1796 wegens zwak ligchaams gestel. Vinken, Paulus, geb. Roermond in Frankrijk april 1752, wonende te Leeuwarden; korporaal regiment Van Dof, in dienst getreden 1752 (?); pensioen van 86 gld. 18 st. verleend 4 maart 1799 wegens een netbreuk. Fleur, Johan Daniel, wonende te Franeker, fuselier (overl. Franeker 21 aug. 1812, oud 49 jaar, gehuwd). Florents, Sjoerd, wonende in Wymbritseradeel, soldaat. Voll, Jacob, geb. Karlsruhe aan de Rhijn 1 maart 1735, wonende te Leeuwarden; fuselier Vriesche garde; in dienst getreden 3 mei 1760; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens 39 jarige dienst. Foller, Lcxlewijk, wonende te Leeuwarden, fuselier. Vos, Johan Baptist, geb. Mentz [=Mainz] aan de Rhijn 26 april 1726, wonende te Leeuwarden; soldaat Orange Vriesland; in dienst getreden 15 mei 1746; pen­ sioen van 91 gld. 6 st. verleend 4 maart 1799 wegens 34 jarige dienst. Frank, Jacob, geb. Auringen in het Nassau Ysingse 1 april 1725, wonende te Har­ lingen; sergeant regiment Orange Vriesland; in dienst getreden 4 feb. 1745; pensioen 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens ouderdom. Fransen, J. , soldaat; zijn weduwe: Anne Maria Andringa, wonende te Leeuwarden. Vries, David de, geb. Breda 27 aug. 1727, wonende te Sneek; sergeant regiment Van Brakel; in dienst getreden 1750; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens gebrekkig gezicht en beving van de handen (register aan­ neming familienamen Sneek fol. 75v). Fritzke, Christoffel, geb. graafschap Lippe 14 mei 1759, wonende te Leeuwarden; curassier tweede regiment; in dienst getreden 12 juli 1777; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 21 dec. 1807 wegens ongemakken aan de beenen. Froesel, Johan Georg, wonende te Leeuwarden, soldaat.

167 Geard, Joseph, wonende op Ameland, luitenant. Gebel, Johan Joost, geb. in 't Ambt Rothenburg, Bompag 1730, wonende te Leeuwarden; korporaal regiment Orange Vriesland; in dienst getreden 14 feb. 1763; pensioen van 91 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens 28 jarige dienst en sware breuk. Geist, Pieter, geb. Maaswi nkel 15 nov. 1740, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Saxen Gotha; in dienst getreden I 5 nov. 1755; pensioen van 84 gld. per jaar verleend 4 aug. 1798 wegens bekomene blessures. Gelissen, Johannes, wonende te Leeuwarden, soldaat. Gerink, Anthoon, geb. Herenberg in Gelderland 1722, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment van Touars, in dienst getreden 1739; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 40 jarige dienst. Gerryts, Jurjen, geb. Namen 9 feb. 1727, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Van Acronius; in dienst getreden okt. 1745; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 36 jarige dienst. Goutier, Jan, wonende te Leeuwarden, grenadier. Graffek, Johan Christoffel, geb. Essen 1727, wonende te Leeuwarden; sergeant regiment Schepper; in dienst getreden 1743; pensioen van f 117-6-6 per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 45 jarige dienst. Grieten, Phippus Michiels, geb. Koeverden 1735, wonende te Bolsward; soldaat regiment Petit; in dienst getreden 1759; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 36 jarige dienst (register aanneming familienamen Bolsward fol. 62v). Groos, Philip, geb. Michlen in Nassau Weilburg 24 sept. 1745, wonende te Leeu­ warden; soldaat regiment Orange Vriesland; in dienst getreden 13 okt. 1767; pensioen van 91 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens 28 jarige dienst en aamborstigheid. Groos, Johan Jacob, geb. in het graafschap Ronkel 1745, wonende te Leeuwarden; soldaat 4de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden 12 okt. 1766; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 20 nov. 1797 wegens 33 jarige dienst en zwakheid van gezigt. Grosjean, Christoffel, wonende te Leeuwarden, sergeant-fourier. Guerin, Willem, wonende te Leeuwarden, majoor. Haag, Philip, wonende te Leeuwarden, sergeant. Hansen, Herman, geb. te Wolvega in Vriesland 1726, wonende aldaar; soldaat Vriesche garde; in dienst getreden 1 mei 1742; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend eerst door Staten van Vriesland en naderhand door den Agent van Oorlog 4 maart 1799 wegens een benaauwde borst. Hartemink, Hendrik, wonende te Leeuwarden, lste luitenant. Hartman, Johannes Godfried, geb. Lude bij Permond 17 aug. 1755, wonende te Leeuwarden; sergeant bij verschillende regimenten, laatste bij de algemeene werving; in dienst getreden 1 okt. 1780; pensioen van 137 gld. 16 st. per jaar verleend 22 nov. 1808 wegens hoge jaren en lange en getrouwe diensten. Heijde!, Coenraad, wonende te Leeuwarden, fuselier. Heijden, Bernardus van der, geb. 's-Hertogenbosch 21 dec. 1733, wonende te Leeu­ warden; sergeant regiment Acronius; in dienst getreden 18 feb. 1747; pensioen van f 117-6-6 verleend 4 maart 1799 wegens 37 jarige dienst.

168 Heijden, Casper van der, wonende te Leeuwarden, sergeant. Helbach, Adam Coenraad, geb. Nijmegen in Gelderland 17 nov. 1762, wonend Dokkum; 1ste luitenant 4de regiment infanterie van linie, 2de bataljon; in di:n:~ getreden 25 maart 1773; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 13 sept. 1809 wegens ligchaams zwakheid en gebreken. Hendriks, Berend, geb. Zelm in Gelderland 17 sept. 1741 , wonende te Leeuwarden­ fuselier 4de halve brigade lste bataljon; in dienst getreden 1764; pensioen va~ 91 gld. per jaar verleend 8 jan. 1798 wegens 33 jarige dienst en bekomene blessures. N.B. Achter zijn naam staat een kruis. Hermans, Pieter, wonende te Leeuwarden, sergeant. Hess, Johannes, wonende te Leeuwarden, luitenant. Hesselen, Albert van, geb. Groningen 1 aug. 1761, wonende te Leeuwarden; fuse­ lier Groninger garde; in dienst getreden maart 1778; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 juni 1801 wegens het bedanken der garde en uit hoofde van on­ gemakken. Hildt, Adam, wonende te Harlingen, sergeant. Hoekstein, Hans Willem, wonende in Weststellingwerf, ook in Leeuwarden ver- meld, soldaat. Holzbecker, Christiaan, wonende te Leeuwarden, brigadier. Hortz, Hendrik, wonende te Leeuwarden, sergeant. Huguenin, Jan Thomas Ferdinand, wonende in Weststellingwerf, kapitein. Jans, Feytze, geb. Menaldum in Vriesland 1745, wonende aldaar; soldaat com­ pagnie Van Coeverden; in dienst getreden 1761; pensioen van 84 gld. per jaar verleend 4 aug. 1798 wegens lange dienst en Ugchaams gebreken. Jansen, Abraham, wonende te Leeuwarden, fuselier. Jansen, Johannes, geb. Leeuwarden jan. 1764, wonende aldaar, soldaat 5de halve brigade 2de bataljon; in dienst getreden jan. 1785; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 8 okt. 1798 wegens ligchaams gebreken. Jansen, Cornelis, wonende in Barradeel, soldaat. Jansen, Leonardus, geb. Maastricht 16 sept. 1744, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment De Schepper; in dienst getreden 3 mei 1763; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 32 jarige dienst en bekomene wonden. Jillissen, Willem, geb. graafschap Meurs maart 1740, wonende te Leeuwarden; fu ­ selier Vriesche garde; in dienst getreden 1760; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens 34 jarige dienst en ongemak aan de linkerhand. Johannes, Anne, wonende te Leeuwarden, veteraan. Johannes, Antonie, wonende te Leeuwarden, soldaat. Johanson, Johan, geb. Leeuwarden 1736, wonende aldaar; soldaat Oran ge Vries­ land; in dienst getreden 1753; pensioen van 91 gld. 6 st., verleend 4 maart 1799 wegens 37 jarige dienst. folies, Jouke, wonende te Harlingen. Callebout, Joost, geb. Zutphen 20 dec. 1732, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment De Schepper; in dienst getreden okt. 1751; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens 42 jarige dienst. Camp, Simon, geb. graafschap Detmold dec. 1752, wonende te Leeuwarden; opperwachtmeester 2de regiment cavalerie Orange Vriesland; in dienst getreden

169 28 nov. 1772; pensioen verleend van 130 gld. per jaar 9 dec. 1803 wegens 3 L jarige dienst en jigtpijnen. Katwinkel, Jan Willem, geb. Hasselt in Overijssel 18 juli 1753, wonende te Franeker; kapitein Orange Yriesland 2de bataljon; in dienst getreden 25 aug. 1766; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 28 sept. 1796 wegens bekomene ligchaamsgebreken in de campagne van 1793 en 1794 (over!. Franeker 14 feb. 1818, oud 64 jaar, gehuwd). Keizer, Christoffel, geb. Mihla in het Saxen Eisenachse 8 dec. 1733, wonende te Blija; sergeant regiment Orange Yriesland; in dienst getreden 2 juli 1753; pen­ sioen van 130 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens ligchaams gebreken. Kelder, Wouter, wonende te Harlingen, luitenant. Kieffer, Ernst, wonende te Leeuwarden, fuselier. Klaasen, Dirk, wonende te Leeuwarden, fu selier. Klaassen, Geele, wonende te Harlingen, korporaal. Klazes, Lammert, wonende te Leeuwarden, soldaat. Clermont, Johannes, geb. Maastricht 2 juli 1752, wonende te Leeuwarden, sergeant regiment Petit; in dienst getreden 14 jan. 1770; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens langjarige dienst en borstkwaal. Knauff, Johan August, wonende te Leeuwarden. Koch, Johannes, geb. Duitsland (Nassau) maart 1750, wonende te Leeuwarden soldaat regiment Vriesland; in dienst getreden 1765; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens een benauwde borst. Koeleman, H., wonende te Harlingen, soldaat. Coenraads, Johan, geb. en wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Orange Yriesland; in dienst getreden 1736; pensioen van 91 gld. 6 st. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens ruim 37 jarige dienst. Courtois, Johan Baptist, geb. Hontenisse Hulster Ambacht 24 aug. 1741, wonende te Leeuwarden, lste luitenant 4de bataljon artillerie; in dienst getreden 11 april 1771; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 28 juni 1805 en koninklijk decreet van 1806 wegens 34 jarige dienst en ouderdom. Koese, Johannes, geb. Leeuwarden 13 okt. 1740, wonende aldaar; sergeant regi­ ment De Schepper; in dienst getreden juni 1759; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 35 jarige dienst en zware breuk. Coin, Pieter, geb. in Frankrijk 30 sept. 1721, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Van Oudewater; 1734 in dienst getreden; pensioen van 84 gld. per jaar verleend 4 aug. 1798 wegens ruim drie en dertig jarige dienst en zware breuk. Kop, Steven van der, wonende te Leeuwarden, soldaat. Corlings, Matthijs, wonende te Leeuwarden, soldaat. Koster, Johannes, wonende te Leeuwarden, fuselier. Kraft, Georg, wonende te Wolvega, soldaat (register aanneming familienamen Wolvega fol. 22v). Kraft, Jochum, geb. Deventer 15 sept. 1749, wonende te Leeuwarden; fuselier 2de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden sept. 1767; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 3 jan. 1798 wegens ruim 30 jarige dienst en verzwering aan het linker been.

170 Cramer, Casper, geb. Paterborn 6 jan. 1770, wonende te Leeuwarden ; fuselier 2de regiment Waldeck; in dienst getreden 1786; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 21 april 1800 wegens bekomene bl essures in Arnhem. Kramer, Wybren, wonende te Leeuwarden , soldaat. Kraus, Machiel, geb. graafschap Kassei in Vlaanderen 18 feb. 1740, wonende te Leeuwarden; fuselier Vriesche garde; in dienst getreden 20 juni 1764; pensioen van 91 gld. per jaar verl eend 1 juni 180 l wegens 46 jarige di enst. Kruger, Johannes, wonende te Leeuwarden, fu selier. Kuiper, Johan Coenraad, geb. Di evebach in het Nassauscbe I 1 mei 1741 , wonende te Dokkum; soldaat Vriesche garde; in dienst getreden 29 maart 1749 (?); pen­ sioen van 91 gld. 6 st. verleend 4 maart 1799 wegens ouderdom en een breuk. Kuijpers, Hendrik, geb. in Drenthe (Rooswinkel) 1761, wonende te Leeuwarden; soldaat 4de bataljon artilleristen; in dienst getreden 25 maart 1787; pensioen van 91 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens een lamme arm, bekomen in de be­ legering van Venlo. Kuipers, Cornelis, geb. Breda 17 maart 1740, wonende te Leeuwarden; fuselier Vriesche garde; in dienst getreden 1754; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens 43 jarige dienst en ligchaams gebreken. Ladenius, Johannes, geb. Zutphen 16 juli 1736, wonende te Leeuwarden; kapitein regiment Van Plettenberg; in dienst getreden 24 maart 1749; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 1795 en nader 31 juli 1800 wegens 46 jarige dienst en hoge ouderdom. Laman, Glaude, wonende te Leeuwarden, fuselier. Lambert, Georg Frederik, wonende te Leeuwarden, korporaal. Lambregts, Pieter, wonende te Leeuwarden, soldaat. Lammony, Anthonie, wonende te Leeuwarden, soldaat. Lamey, Niklas, geb. Maastricht 1759, wonende te Leeuwarden; fu selier 16de ba­ taljon Bataafsche infanterie; in dienst getreden 1778; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 23 feb. 1804 wegens 32 jarige dienst. Larooy, Jasper Wybes, geb. Leeuwarden 14 juli 1741 , wonende aldaar; sergeant Vriesche garde; in dienst getreden 3 jan. 1759; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 28 dec. 1798 wegens een breuk. Laskewitz, Care!, geb. Cracou in Poolen 15 sept. 1718, wonende te Oldeboorn; sergeant regiment van wijlen de generaal major Nostitz; in dienst getreden 1 april 1748; pensioen van f 117-6-6 verleend 3 dec. 1783, en nader volgens de akte van 4 maart 1799, wegens benauwdheid op de borst. Laurentzen, Pieter, wonende te Harlingen, soldaat. Leeuwema, Lammert, geb. Oostvriesland 1739, wonende te Leeuwarden; sergeant regiment Touars; in dienst getreden 24 maart 1758; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens lange jarige dienst. Leeuwen, Wessel van, geb. Leiden 1750, wonende te Leeuwarden; fu selier Vriesche garde; in dienst getreden 1776; pensioen van 91 gld. verleend 1 juni 1801 we­ gens lange jarige dienst. Leydekker, Christiaan, wonende te Leeuwarden, fuselier. Licher, Jacob, geb. Korvendijk in het Hessiscbe 1746, wonende te Leeuwarden; sergeant regiment De Schepper; in dienst getreden 13 april 1766; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens 30 jarige dienst.

171 Lissent, Joseph van, geb. Den Briel 20 april 1741, wonende te Leeuwarden; ser­ geant regiment Douglas; in dienst getreden feb. 1761; pensioen van 130 gld. per jaar verleend ] aug. 1795 wegens 36 jarige dienst. Lochner, J.J., wonende te Harlingen, soldaat. Meffert, Herman, geb. Namen ] 5 sept. 1756, wonende te Dokkum; sergeant 1ste regiment Van Waldeck; in dienst getreden 25 maart 1775; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 7 juni 1806 om langdurige dienst en ligchaams gebreken. Lodewijks, Gerrit, geb. Emden dec. 1740, wonende te Leeuwarden; soldaat regi­ ment De Schepper; in dienst getreden 1754; pensioen van 91 gld. per jaar ver­ leend 1 aug. 1795 wegens 37 jarige dienst. Lourens, Johannes, geb. Leeuwarden I 730, wonende aldaar; soldaat regiment De Schepper; in dienst getreden dec. 1749; pensioen van 91 gld. 6 st. verleend 4 maart 1799 wegens een dubbele breuk en 40 jarige dienst. Martens, Age, geb. Groningen 1742, wonende te Leeuwarden; grenadier lste halve brigade lste bataljon; in dienst getreden 1752 (?); pensioen van 91 gld. per jaar verleend 3 april 1797 wegens 37 jarige dienst. Martens, Jan, geb. Heumen in Gelderland 11 dec. 1750, wonende te Leeuwarden; ruiter lste regiment cavalerie; in dienst getreden 30 sept. 1774; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 11 maart 1800 wegens bekomen wonden door het storten van het paard. Meekeren, Rijk van, geb. Maastricht 16 aug. 1736, wonende te Lioessens; soldaat regiment Van Acronius; in dienst getreden 2 aug. 1754; pensioen van f 91-6 per jaar verleend 4 maart 1799 wegens doofheid. Mey, Jacobus Arnoldus van der, kapitein. Meyer, Andreas, geb. Leeuwarden dec. 1758; soldaat regiment Petit; in dienst ge­ treden feb. 1784; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1797 wegens bekomen ongemakken in het veld en zwakheid van gezigt. Meyer, Jacob, wonende te Leeuwarden, curassier. Mek.kei, Joost, wonende te Akkerwoude, soldaat (register aanneming familienamen Dantumawoude fol. 107). Meulen, Paulus van der, geb. Breda 11 mei 1742, wonende te Sneek; sergeant regi­ ment De Schepper; in dienst getreden 2 mei 1758; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens ouderdom (register aanneming familienamen Sneek fol. 45v). Miezen, Christiaan van der, wonende te Leeuwarden, tamboer-majoor. Miesen, Pieter van der, geb. Deventer 17 aug. 1783, wonende te Leeuwarden; fuselier 2de regiment infanterie; in dienst getreden aug. 1798; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 21 dec. 1807 wegens een stijve knie, veroorzaakt door een val met een trom onder dienst. Moor, Philip, geb. Nassau Dietz 11 okt. 1752, wonende te Wouterswoude; fuselier 4de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden 17 feb. 1772; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 maart 1803 wegens 30 jarige dienst (register aanneming familienamen Dantumawoude fol. 76). Muller, Casper, geb. Buitenpost 1740, wonende aldaar; soldaat Vriesche garde; in dienst getreden 1758; pensioen van 91 gld. 6 st. verleend 4 maart 1799 wegens ongemakken in het regter been. Munsterman, Jobs. Valentijn, geb. in het Fuldasche nov. 1750, wonende te

172 Leeuwarden; soldaat regiment Van Plettenberg; in dienst getreden 24 maart 1772; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens zwakheid van gezigt. Muntz, Adam, wonende te Leeuwarden, sergeant-majoor. Muth, Johan Jacob, geb. Ockershausen in het Hessische 20 juli 1745, wonende te Leeuwarden; sergeant 3de halve brigade 2de bataljon; in dienst getreden 1769; pensioen van 130 gld. per jaar verleend 14 jan. 1802 wegens 30 jarige dienst en dubbele breuk. age!, Jan Berend, wonende te Leeuwarden, soldaat. eteling, Johan Frederik, wonende te Leeuwarden, soldaat. ettmann, Wilhelm, wonende op Schiermonnikoog, luitenant. ieuwbuurt, Harmen, geb. Leeuwarden 6 okt. 1754, wonende aldaar, soldaat regi­ ment Brakel; in dienst getreden 28 dec. 1771 ; pensioen van 91 gld. per jaar ver­ leend 1 aug. 1795 wegens sware blessures, bekomen in het veld. Nieuwelaan, Christiaan van de, wonende te Leeuwarden, fuselier. ieuwenhuis, Dirk, geb. Meijerij van Den Bosch 26 dec. 1739, wonende te Leeu­ warden; sergeant regiment Touars; in dienst getreden 1755; pensioen van 130 gld. per jaar verleend l aug. 1798 wegens 41 jarige dienst en blindheid. Nikkel, Johan Wilhelm, geb. Elsbach in het graafschap Wietrunkel 1745, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Maneil; in dienst getreden 1771; pensioen van 91 gld. per jaar verleend l aug. 1795 wegens kwade benen en doofheid. Nimwegen, Johan Diederik van, geb. Venlo 16 sept. 1741 , wonende te Augustinus­ ga; kapitein regiment Van Plettenberg; in dienst getreden 9 okt. 1749; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 5 maart 1795 wegens ligchaams ongemakken. Noorderbroek, Hendrik, wonende te Leeuwarden, soldaat. Noot, Gerrit, geb. Thiel in Gelderland 20 feb. 1736, wonende te Franeker; kapitein 4de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden 27 aug. 1748; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 26 juli 1799 wegens ouderdom en gebreeken (over!. Franeker 14 feb. 1821, oud 85 jaar, gehuwd). Nulker, Adam, geb. Hessen 12 mei 1747, wonende te Leeuwarden; ruiter regiment Orange Vriesland cavalerie; in dienst getreden 1775; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens een benauwde borst. Ourie, Adrianus, geb. 's-Hertogenbosch 12 maart 1749, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Petit; in dienst getreden 29 jan. 1765; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 verleend wegens 31 jarige dienst en waterbreuk. Overmuller, Hubert, wonende te Leeuwarden, fuselier. Oldersma, Galenus Gerhardus, geb. Birdaard 15 jan. 1725, wonende te Rottevalle; vaandrig in het Corps van den Generaal Burmania en Van Rumph; in dienst getreden 20 sept. 1747; pensioen van 350 gld. per jaar verleend in het laatste van het jaar 1751 (!)wegens de incorporatie van het Corps (register aanneming familienamen Oudega fol. 110). Olislager, Johan Philip, wonende te Leeuwarden, sergeant. Ophoff, François Jacques, wonende te Leeuwarden, luitenant. Osseman, Jan, wonende te Leeuwarden, soldaat. Persie (?), H.; zijn weduwe: Janke Antoni, wonende te Leeuwarden [Vgl. Tiddens, KJ.]. Person, Pieter, wonende te Leeuwarden, fuselier.

173 Seend, Godlieb, geb. Namen 13 mei 1753, wonende te Leeuwarden; fuselier 2de halve brigade 3de bataljon; in dienst getreden maart 1773; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 19 feb. 1801 wegens 32 jarige dienst en bekomene blessures. Sermon, Lambertus Martinus, geb. Groningen jan. 1748, wonende te Leeuwarden; fuselier Vriesche garde; in dienst getreden maart 1764; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 4 dec. 1799 wegens bijna 36 jarige dienst. Simons, Daniel, wonende te Leeuwarden, soldaat. Simons, Jan, geb. Leeuwarden 22 maart 1726, wonende aldaar; corporaal regiment Stad en Lande; in dienst getreden 12 sept. 1742; pensioen van 65 gld. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens zwakheid van lichaam. Slag, Christiaan, geb. Eldergen in het Nassauwsche Haddemer 19 aug. 1741 , wo­ nende te Leeuwarden; soldaat regiment Vriesland; in dienst getreden 1 jan. 1759; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens lange jarige dienst en jigtige pijnen. Sleit, Coenraad, wonende te Leeuwarden, fuselier. Smaal, Gilles, wonende te Harlingen, sergeant (register aanneming familienamen Harlingen fol. 134v). Smidt, Antoon, wonende te Franeker, soldaat (overleden Franeker 16 feb. 1827, oud 74 jaar, gehuwd). Smit, Johannes, wonende te Leeuwarden, fuselier. Smits, Durk, geb. Utrecht jan. 1746, wonende te Sneek; soldaat regiment Van Ben­ tink; in dienst getreden 1763; pensioen 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 we­ gens een verlamming aan de Jjnker zijde. Smitz, Christiaan, wonende te Leeuwarden, soldaat. Snijder, Adam, wonende te Harlingen, sergeant-fourier. Snijder, Hendrik, geb. graafschap Witgenstein in Sassen 2 juru 1746, wonende te Leeuwarden; korporaal/ruiter 2de regiment cavalerie Orange Vriesland; in dienst getreden 1 maart 1772; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens doofheid. Snijder, Philip, wonende te Franeker, tamboer-majoor (overl. Franeker 23 april 1829, oud 76 jaar). Snijders, Andries, wonende te Leeuwarden, fuselier. Spreeker, Christiaan, geb. Doornick 1733, wonende te Leeuwarden; soldaat Vrie­ sche garde; in dienst getreden 1752; pensioen van 96 gld. per jaar verleend 4 maart 1799 wegens gebrekkig gezigt. Stack, Frederik, wonende te Leeuwarden, fuselier. Stein breuk, Daniel, wonende te Leeuwarden, ruiter. Steinman, Pieter, wonende te Leeuwarden, grenadier. Stout, Johannes, wonende te Leeuwarden, fuseljer. Stucki (Stokki), Joh. (Jacob), geb. 's-Hertogenbosch 10 okt. 1763, wonende te Leeu­ warden; sergeant regiment Zwitsers van Gumoens; in dienst getreden l 775; pensioen van 130 gld. per jaar verleend l juli 1796 wegens een groote liesch zakbreuk. Zulekom, Willem van, geb. Zutphen 22 april 1735, wonende te Leeuwarden; lste luitenant regiment De Schepper; in dienst getreden 10 sept. 1753; pensioen van 400 gld. per jaar verleend 14 maart l 796 wegens ligchaams gebreken. Zuwein (Zouwein), Symon, geb. Leeuwarden 25 dec. 1741, wonende aldaar;

176 sergeant Vriesche garde; in dienst getreden 25 jan. 1759 pensioen van 130 gld. per jaar verl eend 28 dec. 1798 wegens 39 jarige dienst en kwade borst. Zwarts, Christiaan, geb. 's-Hertogenbosch 1741 , wonende te Leeuwarden; fuselier Friesche garde; in di enst getreden 1756; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 13 maart 1800 wegens langjarige dienst. Teij s, Werner, geb. Balhorn bij Hessen Cassel 3 jan. 1754, wonende te Leeuwar­ den; fu selier Orange Vriesland, 4de halve brigade infa nteri e 3de bataljon ; in di enst getreden 10 nov. 1772; pensioen van 91 gld . per jaar verleend 1 maart 1803 wegens langjarige di enst en zwakheid van gezigt. Tiddens, K.J. , soldaat; zijn weduwe: Janke Antoni [vgl. Persie, H.]. Ti ggers, Willem, geb. Korbach in het Waldeckse 2 feb. 1748, wonende te Leeu­ warden; tamboer in het 2de regiment Waldeck, l ste bataljon; in dienst getreden okt. 1762; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 15 jan. 1800 wegens 37 jarige dienst. Treuster, Johan Hendrik, geb. Hellershausen bij Krombach 1750, wonende te Leeuwarden; fuseli er Vriesche garde; in dienst getreden 1766; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 juni 1801 wegens het bedanken der garde en aam­ borstigheid. Trijp, Pieter, soldaat; zijn weduwe: Grietje Johannes, wonende te Leeuwarden. Wagemans, Petrus (Pieter), geb. Schalkogen bij Maastricht 1740, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Markgrave van Baden; in dienst getreden 11 feb. 1760; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens een liesch zakbreuk en zwak gezigt. Wagenaar, Johan Hendrik, wonende te Leeuwarden, fuselier. Wageningen, Dirk van, wonende te Leeuwarden, kapitein. Wageningen, Jan van , geb. Dordrecht 23 sept. 1730, wonende te Leeuwarden; kapitein regiment Burmania en Orange Vriesland infanterie; in dienst getreden 17 maart 1747; pensioen van 800 gld. per jaar verleend 1795 wegens organisatie der Armee. Wageningen, Marcus van, wonende in Leeuwarderadeel, kapitein. Wassing, Daniel, wonende te Harlingen, soldaat. Weand, Hans Care! , geb. Aschhausen in Duitschland 1734, wonende te Leeuwar­ den ; soldaat regiment Touars; in dienst getreden 1748; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens ruim 4 7 jarige dienst. Weeber, Jan, geb. Deventer 1743, wonende te Leeuwarden; soldaat invalide te Naarden; in dienst getreden 1758; pensioen van 91 gld. 5 st. verleend 1 sept. 1795 om lammegheid in de beenen. Weers, Hendrik, wonende te Leeuwarden, soldaat. Weerts, Jacobus Christiaan, geb. Maastricht dec. 1746, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Douglas; in dienst getreden dec. 1760; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens bekomen wonden aan de linker arm, het ge­ zicht en de dije bij Meenen. Weidenbach, Frederik, geb. Neuwied aan de Rhijn 25 mei 1746, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Touars; in dienst getreden 1761; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens een dubbele breuk en blessure aan het hoofd. Weyenhorst, Frans van, wonende te Leeuwarden, kapitein.

177 Wijnand(s), Christiaan, wonende te Leeuwarden, sergeant. Wijnands, Willem, geb. Leeuwarden 20 okt. 1752, wonende aldaar; soldaat regiment Bedeaux; in dienst getreden dec. 1778; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens doofheid, in het veld bekomen. Weinbrenner, Johan Christiaan, geb. graafschap Hackenburg bij 't Nassause kerspel Kirchberg, dorp Langenbach 22 feb. 1750, wonende te Leeuwarden; soldaat regiment Orange Yriesland; in dienst getreden 3 jan. 1771; pensioen 91 gld. per jaar verleend 1 aug. 1795 wegens lange dienst en gebreken. Wijngaarden, Pieter, wonende te Leeuwarden, fuselier. Wellinga, Ype, wonende te Harlingen, fuselier. Wiese, Johan Carl de, wonende te Harlingen, chirurgijn (register aanneming famj)jenamen Harlingen fol. 76). Wikkelijkhof, Rut, wonende te Leeuwarden, fuselier. Willems, Jan, wonende te Leeuwarden, soldaat. Wolters, Pieter, geb. Groningen 15 dec. 1749, wonende te Leeuwarden; kanonnier 4de bataljon artillerie; in dienst getreden 17 juni 1770; pensioen van 91 gld. per jaar verleend 13 jan. 180 l wegens 30 jarige dienst, zwakheid van gezigt en aamborstigheid. Wytzes, Willem, geb. Leeuwarden 29 maart 1767, wonende te Surhuisterveen; luitenant 3de regiment infanterie 3de bataljon; in dienst getreden 1 aug. 1785; pensioen van 350 gld. per jaar verleend 12 jan. 1808 wegens een dubbele breuk, bekomen in de actie van Castricum [vond plaats in 1799].

NOTEN

1 Tresoar, BRF (Toegang 8), inv.nr. 4016 stuk nr. 54 (1810); inv.nr. 3986 stuk nr. 57 (1811); gegevens (tussen haakjes) aangevuld met behulp van registers van naarns­ aanneming en akten van overlijden. 2 Joke Spaans, 'Zorg in Leeuwarden 1500-1800' , in: Leeuwarden 750-2000. Hoofdstad van Friesland (Franeker [2000]) 195.

178 FRIESE BEDELAARS IN VEENHUIZEN EN OMMERSCHANS (1834-1859)

In deze zevende en laatste aflevering volgen de namen van Friese bedelaars, oelicht uil de inschrijvingsregisters van bedelaarskolonisten uit inventarisnummer 200. Voor uitgebreidere informatie verwijs ik naar jaargang 1996 van dit Jierboek.

Groningen, mei 2003 Reid van der Ley

Anthony Boere, nr. 5125, geb. maart 1827, Roomsch, aangekomen 14-3-1845 van Het Bildt, domicilie van onderstand is Weesp, 1-3-1847 in dienst bij de 7e afd. Infanterie. Jan Meenders, nr. 5130, geb. 15-3-1826, Hervormd, aangekomen 4-5-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, gedeserteerd 9-10-1849. Willem Jans de Jong, nr. 5134, geb. 8-5-1814, Hervormd, aangekomen 20-3-1845 van Assen, domicilie van onderstand is Kortezwaag, overleden 1-2-1847. Clara Wietsma, nr. 5135, geb. 23-9-1829, Hervormd, aangekomen 4-5-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 24-12-1 846. Johanna Frederika Kloekhoen, nr. 5136, geb. 28-11-1796, Hervormd, aangekomen 4-5-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 16-5-1849. Luit van der Wielen, nr. 5137, geb. 21-12-1827, Hervormd, aangekomen 4-5-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 14-12-1847. Christoffel Feenstra, nr. 5138, geb. 16-3-1831, Hervormd, aangekomen 4-5-1 846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-8-1848. Daniel de Vries, nr. 5139, geb. 13-7-1800, Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 11-6-1847. Jacob Lichtervoet, nr. 5144, geb. 21-11-1794, Hervormd, aangekomen 24-11-1846 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 25-3-1849. Hiltje van der Zwaag, nr. 5146, geb. 22-4-1799, Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 30-4-1 851. Klaaske Bijl, nr. 5146, geb. 20-9-1823, Hervormd, aangekomen 7-1-1854 van 's-Hertogenbosch, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 29-4-1859. Hessel Bernardus Schaafsma, nr. 5147, geb. 16-8-1804, Hervormd, aangekomen 21-3-1845 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Rauwerd, ontslagen 1-5-1848. Gerhard Klug, nr. 5148, geb. 22-12-1803, Roomscb, aangekomen 21-3-1845 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Het Rijk, ontslagen en over de grenzen gebracht 7-7-1845. Dieuwke Jans de Jong, nr. 5149, geb. 1810, Roomsch, aangekomen 21-3-1845 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Wytgaard, ontslagen 28-12-1851.

179 Marijke Jansen, nr. 5150, geb. 1795, Hervormd, aangekomen 3-4-1847 van Zwolle, domicilie va n onderhoud is Leeuwarden, ontslagen 20-3-1 850. Doeke Gerrits Zielstra, nr. 5153, geb. 1799, Hervormd, aangekomen 20-4- 1847 va n Zwolle, domicilie van onderstand is Akkrum, ontslagen 11-5-1 850. Jantje Kolf, nr. 5155, geb. 8-4- 1822, Hervormd, aangekomen 26-8-1 846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 21 -7-1 849. Willem Robijn Kuipers, nr. 5156, geb. 14-8-1788, Roomsch, aangekomen 24-3-1845 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 11-5-1850. Jan Fockema, nr. 5158, geb. 2-2-1 8 19, Roomsch, aangekomen 15-2-1857 van Leeuwarden, domicilie va n onderstand is Ri en, ontslagen 21-4-1 858. Riemke Sakes va n der Veen , nr. 5158, geb. 9-5-1834, Hervormd, aangekomen 13-12-1858 va n Zwolle, domicilie va n onderstand is Workum. Hendrikus Kolf, nr. 5161 , geb. 1-4-1 846, Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, overleden 8-2-1847, kind van nr. 5155, zijnde de moeder. Jan Heeren, nr. 5161, geb. 27-8-1798, Hervormd, aangekomen 30-7-1 851 van Heeren veen, domicilie van onderstand is 's Hertogenbosch, overleden 13-4-1852. Barend Pi eters Embdenaar, nr. 5162, geb. 17-3-1799, Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, domici lie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 20-12-1847. Gosse Bakker, nr. 5162, geb. 1804, Hervormd, aangekomen 26-10-1848 van Zwolle, domicilie van onderstand is Lekkum, ontslagen 16-12-1851. Bauke Harmens Harkema, nr. 5162, geb. 7-1-1804, Hervormd, aangekomen 13-2-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Ferwerd, overleden 23-8-1857. Geeske Maurits, nr. 5163, geb. 13-8-1810, Hervormd, aangekomen 30-7-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-11-1855. Feitse Jans Heida, nr. 5164, geb. 20-2-1839, Hervormd, aangekomen 30-7-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Het Meer, 21-5-1855 als vrijwilliger bij het Instructie Bataillon te Kampen. Sophia Poll, nr. 5164, geb. 27-6-1813, Roomsch, aangekomen 14-11-1859 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Wytske Tjallings Bruinsma, nr. 5165, geb. 20-6-1800, Hervormd, aangekomen 13-2-I 857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Ferwerd, overleden 20-12-1858. Anna Magdalena Oran ge, nr. 5166, geb. 1837, Doopsgezind, aangekomen 15-2-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Adrianus Christiaan Koppe, nr. 5167, geb. 17-1-1787, Hervormd, aangekomen 30-7-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Zwolle, overleden 26-11-1855. Maria Rodenburg, nr. 5167, geb. 23-8-1824, Hervormd, aangekomen 14-12-1855 van Zwolle, domicilie van onderstand is Balk ldsega, overleden 15-3-1856. Boukje Hendriks van Leeuwen, nr. 5168, geb. 20-5-1832, Hervormd, aangekomen 30-7-1851 van Heerenveen, domicilie van onderhoud is Leeuwarden, ontslagen 28-10-1853. Freerk Tabe van Nij, nr. 5169, geb. 24-3-1799, Luthersch, aangekomen 30-7-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Groningen, ontslagen 29-4-1856. Johannes Hubertus Koster, nr. 5170, geb. 17-10-1809, Roomsch, aangekomen

180 30-7-1851 van Heeren veen, domi cilie van onderstand is Haarlem, gedeserteerd 16-5-1852, terug 25-6-1852, ontslagen 26-11-1 852. Engelina Tulp, nr. 5176, geb. 17-3-1811 , Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 20-12-1847. Jacobje van der Meul en, nr. 5177, geb. 1834, Hervormd, aangekomen 26-8-1846 van Leeuwarden, domi cili e van onderstand is Weidum, overleden 30- 1-1848. Johannes Kinnebeek, nr. 5187, geb. 17-11-1 809, Roomsch , aangekomen 24-11-1 846 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 23-12-1846 in di enst der O.I. bezetting. Ni colaas Boonstra, nr. 5195, geb. 3-4-1811, Hervormd, aangekomen 16-7-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 14-6-1854. Catharinus Eskus, nr. 5196, geb. 16-3-1828, Hervormd, aangekomen 16-7-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Sneek, gedeserteerd 29-8-1853, terug 11-10-1853. Hilligje Hermanus Schut, nr. 5199, geb. 1811 , Hervormd, aangekomen 5-9-1849 van Assen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 20-2-1852. Johannes Franciscus Robert, nr. 5199, geb. 2-11-1794, Roomsch, aangekomen 16-7-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 9-4-1858. Tiele Martens Visser, nr. 5200, geb. 30-8-1816, Hervormd, aangekomen 5-5-1846 van Utrecht, domicilie van onderstand is Dokkum, gedeserteerd 13-6-1846. Cornelis Reinsma, nr. 5201 , geb. 1790, Roomsch, aangekomen 24-11-1846 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 30-6-1847. Geeske Panhuis, nr. 5204, geb. 1803, Hervormd, aangekomen 9-11-1854 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-4-1858. Aaltje Broekstra, nr. 5208, geb. 1848, Hervormd, aangekomen 9-11-1854 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-4-1858. Johannes Ploeg, nr. 5209, geb. 29-5-1822, Hervormd, aangekomen 13-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 5-4-1856. Frederik de Vries, nr. 5210, geb. 28-12-1816, aangekomen 14-11-1859 van Breda, domicilie van onderstand is Dokkum. Jan van Zaadveld, nr. 5211 , geb. 13-11-1816, Hervormd, aangekomen 18-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 21-4-1859. Douwis Spoelstra, nr. 5212, geb. 23-2-1820, Roomsch, aangekomen 10-11-1854 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 30-10-1857. Meintje Willems Jonkman, nr. 5214, geb. 6-6-1806, Hervormd, aangekomen 10-11-1854 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Freerkje Engelaar, nr. 5217, geb. 1830, Hervormd, aangekomen 18-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Maria Wijnands, nr. 5218, geb. 28-1-1830, aangekomen 18-12-1855 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Jurien Ydes de Groot, nr. 5221 , geb. 3-1-1802, Hervormd, aangekomen 19-7-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 9-1-1856. Arjen Wybes van der Weg, nr. 5227, geb. 1803, Hervormd, aangekomen 18-12- 1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 28-5- 1857. Meintje Egberts Visser, nr. 5238, geb. 13-4-1814, Doopsgezind, aangekomen

181 3-5-1846 van Winschoten, domicilie van onderstand is Oudehaske, ontslagen 21-6-1851. Reinder Bijlsma, nr. 5238, geb. 1805, Doopsgezind, aangekomen 18-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 5-4-1856. Antje Takens, nr. 5247, geb. 8-9-1807, Hervormd, aangekomen 14-11-1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Sybe Andriessen, nr. 5251 , geb. 23-5-1811 , Hervormd, aangekomen 5-8-1851 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 27-4-1855. Hendrik van Bergen, nr. 5256, geb. 11-5-1822, Hervormd, aangekomen 10-10- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Oudshoorn, gedeserteerd 12-11-1856. Baukje van der Wal, nr. 5257, geb. 1839, Hervormd, aangekomen 27-5-1856 van Sneek, ontslagen 12-9-1856. Jacob van Dale, nr. 5260, geb. 25-2-1829, Roomsch, aangekomen 15-12-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Hoorn. Hillebrand van Houten, nr. 5266, geb. 4-9-1832, Hervormd, aangekomen 15-12- 1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Bolsward, gedeserteerd 2-7-1859. Trientje Kortenberg, nr. 5268, geb. 8-11-1831 , Hervormd, aangekomen 19-12-1855 van Assen, domicilie van onderstand is Minnertsga, ontslagen 26-5-1856. Jannetje Vervat, nr. 5268, geb. 10-6-1824, Hervormd, aangekomen 10-10-1856 van Franeker, domicilie van onderstand is Soest. Ype Bos, nr. 5271 , geb. 1843, Hervormd, aangekomen 15-12-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Zwaagwesteinde, ontslagen 1-4-1858. Tjamme Wobbes Rozenberg, nr. 5273, geb. 6-6-1812, Protestants, aangekomen 8-4-1845 van Hoorn, domicilie van onderstand is Compagnie onder Heerenveen, overleden 16-6-184 7. Douwe Jans de Vries, nr. 5274, geb. 1800, Hervormd, aangekomen 20-4-1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Franeker, ontslagen 23-12-1847. Grietje (Akke) de Bruin, nr. 5276, geb. 1826, Hervormd, aangekomen 3-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Sneek, overleden 3-9-1849. Johannes Steendijk, nr. 5278, geb. 22-9-1788, Hervormd, aangekomen 3-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 7-5-1853. Anne Geerts Karsten, nr. 5280, geb. 25-5-1822, Hervormd, aangekomen 3-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Workum, ontslagen 8-3-1852. Hermanus Sipkes Weening, nr. 5283, geb. 17-2-1783, Hervormd, aangekomen 3-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Joure, ontslagen 28-4- 1853. Antje Swarts, nr. 5288, geb. 1833, Hervormd, aangekomen 29-8-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 12-1-1848. Menske Bos, nr. 5290, geb. 1841, Hervormd, aangekomen 15-12-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Zwaagwesteinde, ontslagen 1-4-1858. Antje Wybrens Vlietstra, nr. 5293, geb. 3-5-1820, Hervormd, aangekomen 8-8- 1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Jernsum, ontslagen 24-4-1856. Hendrik Fransen, nr. 5296, geb. 19-8-1789, Hervormd, aangekomen 6-10-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-5-1850.

182 Luitje Jans Korthuis, nr. 5296, geb. 1821, Hervormd, aangekomen 8-11-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Deventer, ontslagen 19-8-1854. Hilbert Mast, nr. 5297, geb. 7-4-1829, Hervormd, aangekomen 7-3-1848 van Zwol­ le, domicilie van onderstand is Langezwaag, ontslagen 19-8-1848. Jacob Izaaks, nr. 5301 , geb. 1836, Israelitisch, aangekomen 8-8-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, gedeserteerd 12-6-1852. Hans Jans Lenling, nr. 5305, geb. april 1806, Hervormd, aangekomen 15-2-1857 van Sneek, ontslagen 6-6-1857. Anna Geerts Karsten, nr. 53 12, geb. 1823, Hervormd, aangekomen 8-5-1846 van Zwolle, domicilie van onderstand is Workum, gedeserteerd 17-6-1 846. Frederik Abraham de Dubben, nr. 5312, geb. 1799, Hervormd, aangekomen 2 l-12- 1855 van Zwolle, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 7-11-1859. Janke Sybrens Bijlsma, nr. 5313, geb. 29-4-1827, Hervormd, aangekomen 14-11 - 1859 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Tietjerksteradeel (doorgehaald: Bergum). Sybren Bijlsma, nr. 5315, geb. juli 1852, Hervormd, aangekomen 14-11-1859 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Tietjerksteradeel (doorgehaald: Bergum), kind van nr. 5313. Jan Klaassens Rootjes, nr. 5319, geb. 3-9-1811, Roomsch, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 1-4-1855. Anna Drietholt Duree, nr. 5320, geb. 6-6-1824, Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 1-4-1855. Jan Petrus Kuipers, nr. 5320, geb. 6-10-1819, Roomsch, aangekomen 24-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Bozum, overleden 30-7-1857. Aukje Jansen, nr. 5321 , geb. 1829, Hervormd, aangekomen 24-12-1855 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-4-1858. Cornelis Gaijkema, nr. 5322, geb. 1-1-1804, Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 25-4-1855. Tjimpkje Kooistra, nr. 5322, geb. 1838, Hervormd, aangekomen 24-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Lekkum, ontslagen 27-4-1 859. Aukje van der Wal, nr. 5323, geb. 9-3- 1801 , Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 25-4-1855. Jeltje Minnerds de Jong, nr. 5323, geb. 1813, Hervormd, aangekomen 24-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Doesum, ontslagen 3-6-1857. Minke Gaikema, nr. 5324, geb. 29-4-1837, Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, ontslagen 25-4-1855. Johannes van Houten, nr. 5324, geb. 1824, Hervormd, aangekomen 24-12-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-4-1858. Egbert Gaijkema, nr. 5325, geb. 6-1-1843, Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, ontslagen 25-4-1855. Gerrit Jans de Boer, nr. 5327, geb. 14-3-1831, Hervormd, aangekomen 13-8-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Workum, 13-8-1852 vrijwillig in dienst bij het 3e Regiment Infanterie. Namle Jans Bosma, nr. 5334, geb. 16-6-1794, Hervormd, aangekomen 6-1-1847 van Sneek, domicilie van onderstand is Echten, overleden 26-12-1847. Johannes Helder, nr. 5337, geb. 6-8-1792, Hervormd, aangekomen 11 -2-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 21-4-1850.

183 Siemen Jans Zijlstra, nr. 5338, geb. 13-6-1804, Hervormd, aangekomen 6- 1-1847 van Sneek, domicilie va n onderstan d i Arum, overleden 1-5-1848. Meintje Egberts Visser, nr. 5339, geb. 13-4-1 814, Doopsgezi nd, aangekomen 19-8- 1851 van Zwolle, domicilie van onderstand is Oudehaske, ontslagen 15-5-1 856. Jacob Durks Regeling, nr. 5340, geb. 1794, Hervormd, aangekomen 6-1-1847 van Sneek, domicilie va n onderstand is St. Johannesga, overleden 30-5-1 848. Maria Voulon , nr. 5340, geb. 1-2-1827, Roomsch, aangekomen 25-9-1849 van Zwolle, domicili e van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 26-4-1853. Anna Elisabeth Rive Liber, nr. 5346, geb. 1-1-1798, Hervormd, aangekomen 10-11-1848 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Leeuwarden, on tslagen 17-4-1 852. Jan Lucart, nr. 5346, geb. 15-10-1820, Roomsch, aangekomen 21-11-1858 van Rotterdam, domicilie van onderstand is Dokkum. Janke van Houten, nr. 5349, geb. 11 -11- 1854, Hervormd, aangekomen 24- 12-1855 va n Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 11-1 -1856. Aaldert Pieters va n Rooijen, nr. 5351 , geb. 1820, Hervormd, aangekomen 9-3-1 848 van Heerenveen, ontslagen 14-5-1852. Geeske Gerbens Dijkstra, nr. 5369, geb. 23-7-1815, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-6-1851. Bauke Gerbens Wagenaar, nr. 5360, geb. 20-8-1810, Roomsch, aangekomen 6-1-1847 van Sneek, domicilie van onderstand is Workum, overleden 11-9-1847. Ytje Posthuma, nr. 5362, geb. 5-3-1810, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 31-3-1852. Maria Sjoukes Dames, nr. 5365, geb. 6-4-1847, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, overleden 7-11-1849. Louis Friso Wijnands, nr. 5366, geb. 6-12-1818, Roomsch , aangekomen 19-2-1847 van 's-Gravenhage, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 13-4-1852. Sytske Hendriks van Gorkum, nr. 5368, geb. 29-2-1832, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Franeker, ontslagen 31-5- 1851 . Klaaske Engelaar, nr. 5369, geb. 29-8-1826, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 31-5-1851. Johannes Ploeg, nr. 5371, geb. 1822, Hervormd, aangekomen 20-2-1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Harlingen, 3-5-1847 in dienst bij de O.I. Troepen. Bouwe Lewes Buisman, nr. 5373, geb. 1799, Hervormd, aangekomen 20-2-1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 3-5-1849. Freerkje Engelaar, nr. 5377, geb. 1834, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 31-5-1851. Dieuwtje Westra, nr. 5377, geb. 15-1-1860, Hervormd, geboren te Ommen, domi­ cilie van onderstand is Franekeradeel. Trijntje Willems Glas, nr. 5378, geb. 1790, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 5-4-1848. Jan Reitses Hui sman, nr. 5380, geb. november 1808, Hervormd, aangekomen 21-11-1859 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Doniawerstal (door­ gehaald: Idskenhuizen).

184 Hendrika de Melchert, nr. 5385, geb. 23-4-1823, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie va n onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-4-1850. Sytze Wierda, nr. 5388, geb. 1791, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie va n onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-12-1847. Hen drik Pi eters Tonnema, nr. 5388, geb. 17-2-1 830, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domi cili e va n onderstand is Dokkum, ontslagen 5-8-1848. Jouw Li euwes Palsma, nr. 5389, geb. 1805, Hervormd, aangekomen 26-2-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 6-6-1847. Leonardus de Vries, nr. 5390, geb. 15-2-1 89 1, Hervormd, aangekomen 26-2-1847 va n Leeuwarden , domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 24-4-1849. Willem Georg Fredrik Appeldoorn, nr. 5391, geb. 4-4-1830, Hervormd, aange­ komen 26-2-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ont­ slagen 5-8-1848. Jacoba van der Form, nr. 5392, geb. 23-10-1815, Hervormd, aangekomen 26-2- 1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-11- 1847. Hendrik Berends Groenewoud, nr. 5392, geb. 1776, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Bergum, overleden 24-5-1848. Pieter Klaas Smit, nr. 5393, geb. 23-7-1842, Doopsgezind, aangekomen 26-2-1847 van Leeuwarden, ontslagen 17-11-184 7. Martinus Schelling, nr. 5393, geb. 4-12-1830, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 30-6-1848. Carl Ludwig Wehrman, nr. 5394, geb. 1800, Luthersch, aangekomen 26-2-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 21-8-1847. Johanna Swart, nr. 5395, geb. 24-11-1 815, Roomsch, aangekomen 26-2-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 21-6-184 7. Jan van der Meer, nr. 5396, geb. 29-7-1844, Roomsch, aangekomen 26-2-1847 van Leeuwarden, overleden 29-4-1847. Pieter Marcus Germeraad, nr. 5401 , geb. 5-8-1829, Hervormd, aangekomen 1-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Frederik Huaf, nr. 5402, geb. 16-3-1802, Hervormd, aangekomen 1-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Reinder Verschoor, nr. 5403, geb. 24-9-1838, Hervormd, aangekomen 1-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Amsterdam (doorgehaald: Leeuwarden), ontslagen 12-9-1859. Willem Rupens, nr. 5407, geb. 16-9-1827, Roomsch, aangekomen l-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Het Rijk. Feitze Zwanenburg, nr. 5412, geb. 10-6-1828, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Inst, 31-7-1849 als militair in dienst bij het ge Regiment Infanterie. Henrica van Tol, nr. 5413, geb. 11-8-1823, Roomsch, aangekomen 1-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Berlicum. Cornelis Taconis, nr. 5415, geb. 29-4-1835, Hervormd, aangekomen 1-1-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden.

185 Geeltje Loonstra, nr. 5416, geb. 27-7-1838, Hervormd, aangekomen l-6-1859 va n Leeuwarden, domicilie van onderstand is Marum. Elizabeth Rodenburg, nr. 5418, geb. 1834, Her vormd, aangekomen 3-1-1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Balk. Aaltje Swarts, nr. 5421 , geb. 1-4-1811, Roomsch , aangekomen 10-3-1848 van Leeuwarden, domici lie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 24-5-1850. Martinus Roelofs Feil inga, nr. 5432, geb. 15-8- 1801 , Roomsch, aangekomen 28-11-1854 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Huizum, overleden 9-5- 1855. Pieter Marcus Germeraad, nr. 5434, geb. 5-8- 1829, Hervormd, aangekomen 28-8-1854 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, gedeserteerd 1-4-1855, terug 7-4-1855, ontslagen 8-4-1858. Jetze Monsma, nr. 5448, geb. 12-3-1818, Roomsch, aangekomen 28-2-1847 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 25-1-1848. Saapke Jans Loonstra, nr. 5453, geb. in 1818, Hervormd, aangekomen 9-8-1853 van Zwolle, domicilie van onderhoud is Kollum, ontslagen 24-4-1858. Bouke Joukes Dijkstra, nr. 5456, geb. 1788, Hervormd, aangekomen 17-10-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Wymbritseradeel, ontslagen 24-12- 1859. Hendrik Piepes Postma, nr. 5457, geb. 15-12-1800, Hervormd, aangekomen 17-10-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen. Lieuwe van der Wal, nr. 5461, geb. 12-4-1798, Hervormd, aangekomen 17-10- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Veenwouden. Bernard Georg Lexedag, nr. 5464, geb. 14-4-1833, Roomscb, aangekomen 3-1- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 24-11- 1856. Jan Kooij, nr. 5466, geb. 4-12-1800, Hervormd, aangekomen 17-10-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Gouderak, gedeserteerd 31-5-1857. Beerta Vleesman, nr. 5471 , geb. 19-8-1815, Hervormd, aangekomen 12-8-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 27-4-1859. Johannes de Vries, nr. 5475, geb. 5-12-1834, Roomsch, aangekomen 22-12-1857 van Sneek, domicilie van onderstand is Sneek, gedeserteerd 2-2-1858, terug 20-2-1858, gedeserteerd 1-5-1858. Johanna Regina Scbmitz, nr. 5480, Roomsch, geb. 6-9-1826, aangekomen 30-9- 1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 21-9- 1852. Rienk Wigtenbroek, nr. 5481 , geb. 5-9-1774, Hervormd, aangekomen 30-9-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 29-11-1849. Klaas Kuik, nr. 5482, geb. 28-2-1798, Hervormd, aangekomen 2-9-1851 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Johannes de Vries, nr. 5483, geb. 30-12-1836, Hervormd, aangekomen 30-9-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, gedeserteerd 2-10-1852. Gijsbertus Kattestaart, nr. 5488, geb. 25-11-1805, Roomsch, aangekomen 13-8- 1853 van Arnhem, domicilie van onderstand is Leeuwarden, gedeserteerd 17-8- 1855. Jan Feenstra, nr. 5489, geb. 25-3-1826, Hervormd, aangekomen 30-9-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Dronrijp, ontslagen 26-9-1851.

186 Trijntje Pieters, nr. 5494, geb. 3-6-1781, Doopsgezind, aangekomen 30-9-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, overleden 25-11-1850. Altje Freerks Faber, nr. 5496, geb. 27-5-1810, Hervormd, aangekomen 2-10-1849 va n Bolsward, domicilie van onderstand is Bolsward, overleden 15-9-1854. Jetze Deinema, nr. 5496, geb. 22-1-1827, Gereformeerd, aangekomen 23-11-1859 va n Breda, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Renske Hylkes de Vries, nr. 5499, geb. 28-11-1829, Hervormd, aangekomen 28-11- 1859 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Franekeradeel (doorgehaald: Midlum). Jan Toussai nt, nr, 5501 , geb. 21-3-1792, Hervormd, aangekomen 10-10-1849 van Heeren veen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 11-12-1853. Jacob Tjebbes Ferwerda, nr. 5514, geb. 1840, Hervormd, aangekomen 2-12-1854 va n Groningen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 9-4-1858. Aurelia Lichtevoort, nr. 5527, geb. 1827, Hervormd, aangekomen 9- 10-1849 van Zwolle, domicilie van onderstand is Heerenveen, ontslagen 7-5-1853. Jacob Lichtevoort, nr. 5537, geb. 21-11-1794, Hervormd, aangekomen 9-11-1849 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 7-9-1850. Jan de Vries, nr. 5555, geb. 1839, Hervormd, aangekomen 24-8-1853 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Twijzel, ontslagen 24-4-1857. Jan Lutjes Kuipers, nr. 5558, geb. 3-12-1837, Hervormd, aangekomen 1-12-1859 van Assen, domicilie van onderstand is Lemsterland. Wybe Siemensma, nr. 5559, geb. 6-3-1799, Doopsgezind, aangekomen 24-8-1853 va n Leeuwarden, domicilie van onderstand is Balk, ontslagen 19-4-1858. Lambertus Rousseau, nr. 5560, geb. 14-9-1823, Hervormd, aangekomen 24-8-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 26-4-1859. Willem Alberts de Haan, nr. 5560, geb. 21-8-1822, Hervormd, aangekomen 1-12- 1859 van Assen, domicilie van onderstand is Barradeel. Harmen Wewer, nr. 5561 , geb. 1832, Roomsch, aangekomen 24-8-1853 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Harlingen, gedeserteerd 8-6-1854, terug l 0-6-1854, ontslagen 25-9-1856. Trientje Kortenberg, nr. 5562, geb. 3-11-1831, Hervormd, aangekomen 1-12-1859 van Assen, domicilie van onderstand is Barradeel (doorgehaald: Minnertsga). Hendrik Meinderts van Dijk, nr. 5563, geb. 1798, Hervormd, aangekomen 30-5- 1856 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Antje van der Werf, nr. 5570, geb. 1-3-1824, Hervormd, aangekomen 24-8-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Wymbritseradeel, overleden 16-10- 1854. Antje Schrader, nr. 5572, geb. 13-7-1815, Hervormd, aangekomen 24-8-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 4-3-1854. Antje Schrader, nr. 5575, geb. 28-3-1852, Hervormd, aangekomen 24-8-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 22-4-1854. Tiebe Jelles van der Werf, nr. 5581 , geb. 16-10-1814, Hervormd, aangekomen 10-1-1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Stavoren, ontslagen 1-6-1859. Dirk Lankhorst, nr. 5592, geb. 24-1-1823, Hervormd, aangekomen 18-9-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Amsterdam, gedeserteerd 14-3-1852, terug 17-3-1852, ontslagen 25-5-1855. Willem Jans Briel, nr. 5597, geb. 4-10-1831, Hervormd, aangekomen 18-9-1851

187 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-5-1 855. Jacob Poortman, nr. 5598, geb. 29-7-1802, Hervormd, aangekomen 13-10-1849 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-4-1853. Jan Dragstra, nr. 5598, geb. 27-12-1834, Doopsgezind, aangekomen 17-1-1859 van Alkmaar, domicilie van onderstand is Zaandam. Engeltje Bernardus Steeneker, nr. 5599, geb. 1820 of 1821 , Hervormd, aan­ gekomen 10-3-1847 van Heerenveen , domicilie van onderstand is Berlicum, ont­ slagen 31-5-1850. Grietje Jagersma, nr. 5599, geb. 5-9-1811 , Hervormd, aangekomen 13-9-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-4-1855. Geertje Steeneker, nr. 5600, geb. 26-4-1843, Hervormd, aangekomen 10-3-1847 van Heerenveen, kind van nr. 5599, overleden 10-11-1847. Vogeltje Berk.hoven, nr. 5600, geb. februari 1850, Hervormd, aangekomen 18-9- 1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-4- 1855. Michiel Eijsselmuiden, nr. 5602, geb. 8-10-1817, Roomsch, aangekomen 3-1-1858 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Jacobus Bulzing, nr. 5603, geb. 13-10-1813, Roomsch , aangekomen 5-12-1854 van Utrecht, domicilie van onderstand is Haskerland, ontslagen 28-19-1859. Alberdina van Luit, nr. 5604, geb. 7-2-1829, Hervormd, aangekomen 18-9-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Zwolle, ontslagen 1-5-1855. Anne Uitsma, nr. 5606, geb. 15-6-1829, Roomsch, aangekomen 19-9-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-5-1854. Pieter Kamstra, nr. 5607, geb. 30-6-1825, Hervormd, aangekomen 19-9-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Lekkum, gedeserteerd 12-5-1852, terug 18-5-1852, ontslagen 6-10-1855. Grietje van der Wal, nr. 5608, geb. 29-1-1826, Hervormd, aangekomen 19-9-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 6-6-1852 als krankzinnig afgehaald. Bartele Everts Elzinga, nr. 5610, geb. 6-2-1810, Hervormd, aangekomen 5-12-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Jan Kruize, nr. 5611, geb. 9-10-1802, Hervormd, aangekomen 13-10-1849 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 14-4-1852. Ytske Stelwagen, nr. 5611, geb. 18-4-1830, Hervormd, aangekomen 5-12-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Menaldumadeel. Aurelia Lichtenvoort, nr. 5620, geb. 26-2-1826, Hervormd, aangekomen 5-9-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Heerenveen, ontslagen 3-5-1859. Maria Ververda, nr. 5622, geb. 4-4-1834, Roomsch, aangekomen 5-12-1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Franeker. Antonie Nieuwentijt, nr. 5627, geb. 1793, Roomsch, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, ontslagen 9-4-1852. Johannes Bruis, nr. 5627, geb. 1793, Roomsch, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-5-1 851. Jacob Bakker, nr. 5629, geb. 1817, Hervormd, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Joure, ontslagen 8-3-1851. Christiaan de Vries, nr. 5630, geb. 1826, Hervormd, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 16-4-1852.

188 Anske Ligth'.11°.t'. nr. 5630, geb. 30~6-1813 , Hervormd, aangekomen 12-12- 1854 van Zwolle, dom1c1he van onderstand is Sneek, ontslagen 7-4-1858. · Jan Oudkerk, nr. 563 1, geb. 1796, Hervormd, aangekomen 23-11- 1848 v Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-5-1851. an Sikke Jacobus Oosting, nr. 5631 , geb. 26-4-1829, Hervormd, aangekomen 3-l-l 858 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 11-5-1858 vrijwillio in dienst bij de O.I. Troepen. "' Grietje Dirks Bakker, nr. 5632, geb. 22-8-1826, Hervormd, aangekomen 23-11- 1848 va n Heeren veen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-4- 1852. Johanna Dirks Bakker, nr. 5646, geb. 20-2-1830, Hervormd, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-4-1852. Marten Ates Wester, nr. 5649, geb. november 1790, Hervormd, aangekomen 29-4- 1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Paesens. Neeltje Broekhuizen, nr. 5652, geb. 1-11-1821 , Hervormd, aangekomen 23-11- 1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Amsterdam, ontslagen 7-5- 1852. Frans Hendrikus van Rooijen, nr. 5660, geb. 20-10-1846, Hervormd, aangekomen 23-11-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Amsterdam, overleden 22-4-1849. Jan Ergers, nr. 5668, geb. 23-5-1809, Hervormd, aangekomen 18-3-1847 van Hee­ renveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-3-1852. Carolina Snijder, nr. 5669, geb. 1810, Hervormd, aangekomen 18-3-1847 van Hee­ renveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-3-1852. Carolina Jans Ergers, nr. 5676, geb. 7-3-1846, Hervormd, aangekomen 18-3-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 21-4-1847. Johan Hendrik Ergers, nr. 5677, geb. 14-4-1838, Hervormd, aangekomen 18-3- 1847 van Heerenveen, overleden 29-4-1848. Harmke Jans Ergers, nr. 5678, geb. 8-1-1836, Hervormd, aangekomen 18-3-1847 van Heerenveen, ontslagen 17-3-1852. Frederik Johannes Veldman, nr. 5672, geb. 4-7-1841, Roomsch, aangekomen 29-4- 1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Groningen, ontslagen 10-5- 1859. Rinske Jans Ergers, nr. 5673, geb. 1-11-1833, Hervormd, aangekomen 18-3-1847 van Heerenveen, ontslagen 17-3-1852. Jentje Jonker, nr. 5674, geb. 29-7-1794, Hervormd, aangekomen 21-1-1859 van Assen, domicilie van onderstand is Huizum, ontslagen 12-10-1859. Aaltje de Hond, nr. 5675, geb. 6-10-1809, Hervormd, aangekomen 10-3-1848 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Lemmer, overleden 7-3-1849. Wouter Ales Toonstra, nr. 5677, geb. 1-1-1801, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Dokkum, ontslagen 11-1-1848. Johannes Jacobus Rosenberg, nr. 5678, geb. 8-2-1801, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 22-2-1849. Biense Mosselman, nr. 5679, geb. 1809, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Kollumerzwaag, overleden 14-6-1847.

189 Daniel van der Wal , nr. 5679, geb. 2 1-3-1802, Hervormd, aangekomen 18-7-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 31-3-1848. Janke Sytzes Wiersma, nr. 5680, geb. 1811 , Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Kollumerzwaag, overleden 12-7-1847, vrouw van nr. 5679. Matje Mosselman, nr. 5681 , geb. 1845 , Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, overleden 13-6-1847. Maria Reaal , nr. 5681 , geb. 12-10-1816, Roomsch , aangekomen 18-7-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-4-1852. Pietje Norberhuis, nr. 5682, geb. 31-7-1824, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 22-5-1852. Hendrika Norberhuis, nr. 5683, geb. 18-12-1844, Hervormd, aangekomen 19-3- 1847 van Leeuwarden, overleden 15-6-1847, kind van nr. 5682. Wietske Smit, nr. 5683, geb. 5-6-1819, Hervormd, aangekomen 18-7-184 7 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 14-9-1849. Jeltje Posthumus, nr. 5685, geb. 15-8-1800, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 5-4-1850. Jan Pas, nr. 5685, geb. 29-5-1818, Hervormd, aangekomen 2-10-1851 van Arnhem, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 1-4-1855 aan den Rechter, 15-4-1855 terug en 17-4-1855 ontslagen. Maria Wink, nr. 5686, geb. 17-7-1829, Hervormd, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 5-4-1850. Hendrika Jans Bron, nr. 5696, geb. 17-1-1819, Hervormd, aangekomen 2-10-1851 van Arnhem, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-4-1855. Dina of Draa (!), nr. 5687, geb. 1824, godsdienst onbekend, aangekomen 19-3- 1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand aldaar, overleden 14-2- 1848. Johanna Steenhouwer, nr. 5688, geb. 10-9-1827, Roomsch, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 15-12-1847. Johanna Maria Steenhouwer, nr. 5689, geb. 17-4-1833, Roomsch, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 15-12-1847. Johanna Steenhouwer, nr. 5690, geb. 4-1-1831, Roomsch, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 15-12-1847. Izak Salomon Leeuwenstein, nr. 5691, geb. 12-7-1815, Israelitisch, aangekomen 19-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand aldaar, ontslagen 25-4-1849. Rensen Freerks van Dijk, nr. 5692, geb. 1797, Hervormd, aangekomen 23-10-1849 van Zwolle, domicilie van onderhoud is Lemmer, ontslagen 3-4-1855. Jansje van Dijk, nr. 5693, geb. 7-4-1833, Roomsch , aangekomen 29-4-1857 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen. Tjettje Douwes Dek, nr. 5699, geb. 26-11-1833, Hervormd, aangekomen 12-12- 1854 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Makkum, ontslagen 17-8-1858. Jelle Hylke Overdiep, nr. 5700, nr. 9-1-1833, Hervormd, aangekomen 12-12-1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Het Bildt. Sjoerd Dijkstra, nr. 5702, geb. 16-4-1829, Hervormd, aangekomen 10-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Dokkum, gedeserteerd 13-9-1856, terug 23-9-1856, ontslagen 15-8-1857.

190 Aurelia Smit, nr. 5703, geb. 1845, Hervormd, aangekomen 18-7- 1847 van Hee­ renveen, overleden 28-3 -1849. Meintje Arps Posthuma, nr. 5705, geb. 31-5-1805, Hervormd, aangekomen 21-3- 1847 van Arnhem, domicilie van onderstand is Gorredijk, gedeserteerd 25-5-1847. Sytze Mintjes Posthuma, nr. 5706, geb. 19-8-1828, Doopsgezind, aangekomen 21-3-1847 van Arnhem, domici lie van onderstand is Gorredijk, gedeserteerd 25-5- 1847, kind van nr. 5705. Hette Ros, nr. 5707, geb. 28-6-1811, Hervormd, aangekomen 18-7-184 7 van Hee­ renveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 29-4-1852. Jurrianus Ros, nr. 5714, geb. 4-4-1837, Hervormd, aangekomen 18-7-1847 van Heerenveen, overleden 9-4-1848. Anthon Berend Lenos, nr. 5715, geb. 26-3-1831, Hervormd, aangekomen 4-10- 1851 van Assen, domicilie van onderstand is St. Johannesga, 13-8-1852 in vrijwil­ lige dienst bij het 3e regiment. Sabina Brook, nr. 5718, geb. 9-12-1822, Israelitisch, aangekomen 24-3-1847 van ' s-Hertogenbosch, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 31-5-1850. Jan Douwe Galjema, nr. 5739, geb. 1-2-1823, Hervormd, aangekomen 12-12-1854 van Rotterdam, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 26-4-1859. Izaak Logger, nr. 5739, geb. 5-10-1834, Israeliet, aangekomen 20-12-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Deventer. Wopke Jans Frank, nr. 5751, geb. 3-12-1802, Hervormd, aangekomen 10-10-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 2-5-1856. Pieter Koopal, nr. 5753, geb. 25-12-1809, Roomsch , aangekomen 19-9-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 22-4-1857. Maria Gezel, nr. 5753, geb. 11-10-1825, Luthersch, aangekomen 15-1-1858 van Utrecht, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Hessel Pieters Blom, nr. 5755, geb. 18-3-1824, Roomsch, aangekomen 10-10-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Wijmbritseradeel, ontslagen 25-4- 1857. Guillaume Masset, nr. 5756, geb. 23-12-1812, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-4-1848. Roelof Lens, nr. 5757, geb. in 1822, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Dokkum, ontslagen 8-9-1849. Cornelis Musseler, nr. 5738, geb. 14-12-1835, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-5-1851. Sjoerd Laurens Koster, nr. 5760, geb. 3-4-1828, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Franeker, ontslagen 2-4-1850. Marcellus Jongbloed, nr. 5761, geb. 28-4-1831, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 7-5-1850. Johannes Leicbt, nr. 5762, geb. 1790, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 16-7-1847. Sybe Andriessen, nr. 5763, geb. 23-5-1811, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 12-5-1850. Antje Pinart, nr. 5764, geb. 4-11-1823, Hervormd, aangekomen 26-3-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 15-5-1850. Rutgerus Rodenburg, nr. 5765, geb. 19-4-1829, Hervormd, aangekomen 27-1-1859 van Assen, domicilie van onderstand is Balk.

191 Siebe Miedema, nr. 5767, geb. 18-3-1797, Hervormd, aangekomen 13-10-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, overleden 24-6-1852. Jacob Jeltes Kloosterman, nr. 5774, geb. 1827, Hervormd, aangekomen 30-4-1 857 van Groningen, domicilie van onderstand is Suameer, ontslagen 23-5-1 859. Roelfke Martens van der Veen, nr. 5798, geb. 6-12-1834, Hervormd, aangekomen 16-10-1851 van Groningen, domicilie van onderstand is Twijzel , ontslagen 22-10- 1852. Hermanus Plutschouw, nr. 5798, geb. 22-3-1839, Hervormd, aangekomen 24-12- 1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Gosse Helder van Tuinen, nr. 5799, geb. 22-11 -1816, Hervormd, aangekomen 24-12-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Cornelis van Beveren, nr. 5800, geb. 30-8-1 792, Hervormd, aangekomen 24-12- 1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Cornelis Hendrikus Hellema, nr. 5803, geb. 21-3-1842, Roomsch, aangekomen 23-12-1 859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Klaaske Lemke, nr. 5817, geb. 1833, Hervormd, aangekomen 9-11 -1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 30-4-1 853. Tjitske Grendel, nr. 5818, geb. 8-7-1 829, Hervormd, aangekomen 3-4-1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 20-3-1850. Marijke Hofman, nr. 5819, geb. 22-12-1832, Hervormd, aangekomen 9-11-1 849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 3-4-1853. Willem Meijer, nr. 5821, geb. 9-11-1788, Hervormd, aangekomen 29-8-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-5-1 851. Ruurd Watzes Bloksma, nr. 5829, geb. 6-1-1800, Hervormd, aangekomen 28-11- 1848 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek, overleden 24-7-1851. Anna Margaretha Laers, nr. 5830, geb. 18-9-1834, Hervormd, aangekomen 9-11- 1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is aldaar, ontslagen 26-4- 1853. Rommert Hendriks Nicolai, nr. 5831, geb. 10-11-1797, Hervormd, aangekomen 9-11-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 24-4- 1855. Hendrik Duitsch, nr. 5832, geb. 13-10-1821, Hervormd, aangekomen 9-1 1-1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Groningen, ontslagen 30-4-1853. Feike van der Werff, nr. 5834, geb. 1794, Roomsch, aangekomen 3-4-1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek, ontslagen 4-8-1848. Jantje Jans de Roode, nr. 5835, geb. 14-12-1833, Hervormd, aangekomen 22-12- 1854 van Sneek, domicilie van onderstand is Lippenhuizen, ontslagen 4-7-1856. Sybrand Docter, nr. 5836, geb. 9-3-1830, Hervormd, aangekomen 23-10-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Ameland, ontslagen 8-6-1852. Hermanus van der Zee, nr. 5838, geb. 2-11-1807, Roomsch, aangekomen 9-11- 1849 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 6-5-1853. Rijnske Sybrens Boekhout, nr. 5838, geb. 1836, Hervormd, aangekomen 22-12- 1854 van Sneek, domicilie van onderstand is Terzool, ontslagen 27-6-1855. Hendrikus Wende!, nr. 5839, geb. 7-10-1816, Hervormd, aangekomen 23-10-1851 van Heerenveen, domicilie van onderhoud is Leeuwarden, ontslagen 21-7-1853. Tjitske Wendel, nr. 5840, geb. 7-6-1842, Hervormd, aangekomen 23-10-1 851 van Heerenveen, ontslagen 21 -7-1853.

192 Jersje Schuurmans, nr. 5842, geb. 28-1 1-1821 , Hervormd, aangekomen 23_ _ 10 1851 va n Heerenveen, domicilie va n onderhoud is Leeuwarden, ontslagen 22-4-1855 Leonardus de Vri es, nr. 5843, geb. 15-2-1 82 1, Hervormd, aangekomen 27_9_j 853 va n Zwolle, domicilie va n onderstand is Leeuwarden, ontslagen 18-4-1857. Pi eter Dupon, nr. 5843, geb. 26-8-1799, Roomsch, aangekomen 21-1-1858 van Heerenveen, domicilie van onderhoud is Leeuwarden. Johanna Wilhelmina Kley, nr. 5844, geb. 9-4-1793, Luthersch, aangekomen 26-10- 1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 20-4- 1856. Cornelis Muzeler, nr. 5845, geb. 14-12-1835, Luthersch, aangekomen 23-10-1851 va n Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 18-5-1855 als milicien bij het 7e regiment infanterie. Hendrikje Rijs, nr. 5846, geb. 1815, Hervormd, aangekomen 27-9-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 18-4-1857. Tjitske Rijs, nr. 5847, geb. 4-8-1838, Hervormd, aangekomen 27-9-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 18-4-1857. Abe Ferdinandus Minkes, nr. 5858, geb. 1826, Hervormd, aangekomen 27-9-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 12-5-1854. Grietje Davids Scbroor, nr. 5860, geb. 15-8-1824, Hervormd, aangekomen 29-4- 1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 27-5- 1850. Pieter van As, nr. 5862, geb. 4-8-1773, Hervormd, aangekomen 29-8-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 13-11-1848. Cornelis Pieters Korff, nr. 5864, geb. 1804, Hervormd, aangekomen 12-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Jelsum, ontslagen 11-6-1856. Roeltje de Vries, nr. 5866, geb. 1835, Hervormd, aangekomen 12-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Weidum, overleden 14-2-1856. Thomas Minnerts, nr. 5870, geb. 1824, Hervormd, aangekomen 12-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Hermanus Hoeksema, nr. 5871 , geb. 1795, Hervormd, aangekomen 12-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Workum, overleden 2-6-1856. Hendrik Brada, nr. 5872, geb. 1831, Roomsch, aangekomen 12-1-1856 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Midlum, ontslagen 1-3-1859. Johannes Groenenbergen, nr. 5873, geb. 18-10-1822, Roomsch, aangekomen 12-1- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is aldaar, ontslagen 7-11- 1859. Geeske Schaaff, nr. 5874, geb. 27-11-1818, Hervormd, aangekomen 30-9-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 10-3-1854. Evert Gosses de Vrys, nr. 5875, geb. 1837, Hervormd, aangekomen 12-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Haulerwijk, gedeserteerd 13-2-1856, terug 17-2-1856, ontslagen 16-6-1856. Geert Harmens van der Veen, nr. 5879, geb. 23-3-1837, Hervormd, aangekomen 27-1 -1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Joure, 30-3-1858 aan den Regter, 21-3-1859 terug, 3-6-1859 aan den Regter.

193 Jan de Jong, nr. 5880, geb. 12-12-1824, Hervormd, aangekomen 29-12-1854 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Baukje Vos, nr. 5882, geb. 15-12-1825, Roomsch, aangekomen 29-12-1854 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Gerrit Maas, nr. 5884, geb. 7-1-1829, Roomsch, aangekomen 29-8-184 7 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 24-5-1848 als milicien in dienst bij het seregiment infanterie. Hessel Drielsma, nr. 5885, geb. 16-12-1841, Israeli tisch, aangekomen 2-2-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Johannes Bouwman, nr. 5886, geb. 1-9-1799, Hervormd, aangekomen 2-2-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Feerwerd, gemeente Ezinge. Hendrik Taconis, nr. 5887, geb. 12-5-1857, Hervormd, aangekomen 2-2-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Martinus Tuimelaar, nr. 5889, geb. 21-5-1822, Hervormd, aangekomen 2-2-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen. Jacob Lintjer, nr. 5891 , geb. 8-3-1820, Hervormd, aangekomen 27-1-1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Schildwolde. Lieuwe van c\er Wal , nr. 5892, geb. 12-4-1791, Hervormd, aangekomen 27-1-1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Veenwouden, overleden 13-3-1858. Maria de Smit, nr. 5892, geb. 5-4-1828, Hervormd, aangekomen 2-2-1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 8-6-1859. Albert Rodenburg, nr. 5894, geb. 12-8-1792, Hervormd, aangekomen 10-11-1849 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 23-4-1854. Geertje Hamstra, nr. 5895, geb. 21-4-1822, Hervormd, aangekomen 27-1-1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Gerben Jans de Jong, nr. 5902, geb. 10-4-1838, Hervormd, aangekomen 3-10-1853 van Heerenveen, domicibe van onderstand is Rottum, overleden 23-7-1854. Frank van Veen, nr. 5916, geb. 26-12-1836, Hervormd, aangekomen 4-10-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Oosterwolde, 27-1-1856 in Z.M. Zee­ dienst. Pieter Brouwer, nr. 5917, geb. 28-4-1826, Hervormd, aangekomen 4-10-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Vledder, ontslagen 12-10-1859. Pieter Sybrens Leensma, nr. 5924, geb. 1801, Hervormd, aangekomen 13-11 -1849 van Zwolle, domicibe van onderstand is Sneek, overleden 7-2-1850. Jan Postmus, nr. 5928, geb. 24-5-1813, Hervormd, aangekomen 29-8-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 7-5-1850. Dirk Johannes Braaksma, nr. 5934, geb. 26-7-1802, Hervormd, aangekomen 21-2-1857 van Sneek, domicilie van onderstand is Vrouwenparochie. Pieter Nicolaas de Vries, nr. 5937, geb. 2-8-1826, Hervormd, aangekomen 6-10- 1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, 16-5-1849 als milicien in dienst bij het 7e regiment. Wytze Hylkes Landman, nr. 5943, geb. 26-9-1800, Hervormd, aangekomen 1-11- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Oosterzee. Lubbert Jacobs de Haan, nr. 5947 , geb. 19-11-1830, Hervormd, aangekomen 2-1-1860 van Zwolle, domicilie van onderstand is Dantumadeel (doorgehaald: Zwaagwesteinde).

194 Hermanus Zijlstra, nr. 596 l, geb. 13-4-1829, Hervormd, aa ngekomen 15-1-1855 van Leeuwarden , domicilie van onderstand is Harlin gen, ontslagen 20-5-1856. Trientje Kortenberg, nr. 5961 , geb. 8-11-1831 , Hervormd, aangekomen 9-10-1853 van Assen , domicilie van onderstand is Minnertsga, ontslagen 8-5-1855. Jacob Thomas Kroon , nr. 5962, geb. 1782, Hervormd, aangekomen 22-7- 1847 va n Sneek, domicili e van onderstand is St. Johannesga, ontslagen 26-5-1 848. Wieger Tenge, nr. 5963, geb. 7-12-1799, Hervormd, aangekomen 22-7-1847 van Sneek, domicilie van onderstand is St. Johannesga, overleden 12-8-1 848. Egbert Pieters Vijver, nr. 5963, geb. 27-4-1828, Hervormd, aangekomen 15-1 -1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 2-4-1856. Evert Lammerts Koudenberg, nr. 5964, geb. 3-11-1800, Protestants, aangekomen 16-11-1849 van Hoorn, domici Lie van onderstand is Marrum, overleden 17-10- 1850. Andries Dupont, nr. 5965, geb. 15-1-1824, Roomsch, aangekomen 22-7-1 847 van Sneek, domicilie van onderstand is Zwolle, ontslagen 20-12-1847. Tietje Dijkstra, nr. 5967, geb. 5-2-1826, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Corneüs Gaykema, nr. 5969, geb. 1-1-1804, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 4-6-1858. Martinus Berends, nr. 5977, geb. 2-5-1833, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 17-4-1852. Cornelis van Weemen, nr. 5978, geb. 1833, Hervormd, aangekomen 11-10-1853 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 30-3-1854. Jelle Sijes van de Wal, nr. 5900, geb. 14-4-1833, Hervormd, aangekomen 6-11- 1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Zwaag[westeinde?], 13-6-1854 als milicien bij het 7e Regiment Infanterie. Tjisse Nannes Dijkstra, nr. 5981, geb. 14-3-1838, Hervormd, aangekomen 6-11- 1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Zwaag[ westeinde?], ontslagen 2-5-1856. Jan van Dockurn, nr. 5982, geb. 23-8-1822, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Har]jngen, ontslagen 16-4-1852. Lykele Sjoerds Venema, nr. 5982, geb. 1817, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Terhorne, overleden 25-1-1857. Hendrik Pieters Postma, nr. 5923, geb. 15-12-1800, Hervormd, aangekomen 6-11- 1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Har]jngen, ontslagen 19-4- 1855. Doeke Jans Hovinga, nr. 5923, geb. 1808, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is St. Annaparochie, overleden 12-1-1851. Johannes Bouwman, nr. 5985, geb. 10-9-1799, Hervormd, aangekomen 6-11-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 22-4-1856. Johannes Koeze, nr. 5988, geb. 1823, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 15-9-1859. Maria Adema, nr. 5989, geb. 14-2-1823, Hervormd, aangekomen 6-11-1851 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Dokkum, ontslagen 22-4-1855. Egbert Jelles Terpstra, nr. 5989, geb. 1801, Hervormd, aangekomen 15-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Janum, ontslagen 14-2-1857.

195 Gerrit Freerks Smit, nr. 5992, geb. ll-3-1818, Hervormd, aangekomen 7- 11 -1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Rottum, overleden 11-11 -1855. Jan Wytses Holwerda, nr. 5996, geb. 24-4-1817, Hervormd, aangekomen 6-1-1860 van Assen, domicilie van onderstand is Oostdongeradeel (doorgehaald: Eng­ wierum). Gabe Aarts van der Werf, nr. 5998, geb. 19-7-1810, Doopsgezind, aangekomen 8-11-1851 van Sneek, domicilie van onderstand is Makkum, ontslagen 20-4-1855. Geeske Dijkstra, nr. 6001 , geb. I 810, Hervormd, aangekomen 29-8-184 7 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 7-5-1850. Hendrik Jacobs Aising, nr. 6005, geb. 1811 , Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Groningen, 2-9-1849 overgeleverd aan het krankzinnigengesticht. Jacob Beem, nr. 6010, geb. 17-9-1798, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilje van onderstand is Leeuwarden, overleden 5-9-1849. Wiegertje Bosma, nr. 601 l, geb. 13-4-1834, Hervormd, aangekomen 5-2-1858 van Zwolle, domicilie van onderstand is Aengwirden. Rudolf Petrus van Arum, nr. 6013, geb. 28-11-1832, Hervormd, aangekomen 4-12- 1848 van Leeuwarden, 18-5-1850 als mfücien in dienst bij het ge Regiment Infanterie. Grietje Sybrens van Arum, nr. 6014, geb. 1834, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, ontslagen 17-4-1852. Fokje Sybrens van Arum, nr. 6017, geb. 8-1-1838, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, overleden 5-7-1849. Mkhiel Adrianus Jelgersma, nr. 6017, geb. 8-11-1829, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 29-4-1857. Andries Jans Woudstra, nr. 6022, geb. 23-9-1802, Hervormd, aangekomen 16-10- 1853 van Leeuwarden, ontslagen 12-4-1858. Jan Bos, nr. 6023, geb. 19-1-1822, Hervormd, aangekomen 7-1-1860 van Leeu­ warden, domicilie van onderstand is Barneveld. ffiltje Jans de Vries, nr. 6024, geb. september 1793, Hervormd, aangekomen 7-1 -1860 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Westdongeradeel. Jelle Tuininga, nr. 6025, geb. 16-5-1817, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, dorrncilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-4-1859. Joseph Ayerlo, nr. 6025, geb. 24-8-1811, Hervormd, aangekomen 7-1-1860 van Sneek, domicilie van onderstand is Workum. Thomas Thomas Eldering, nr. 6026, geb. 29-6-1821, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand aldaar, ontslagen 5-8-1857. Anna of Antje Boschgra, nr. 6026, geb. 14-5-1831, Hervormd, aangekomen 7-1-1860 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Hendrik Roukes, nr. 6029, geb. 13-5-1839, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Dokkum, overleden 1-2-1859. Aaltje van der Meulen, nr. 6029, geb. 31-12-1841, Roomsch, aangekomen 7-1- 1860 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Sjoerd Klaas Klazes, nr. 6030, geb. 3-9-1831, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domjcilie van onderstand is Workum, gedeserteerd 12-8-1854, terug 15-8-1854, gedeserteerd 7-7-1855.

196 Harmen Pieters Feenstra, n'.. _6_031, geb. 6-3-1799, Hervormd, aangekomen 16_10_ 1853 van Leeuwarden, dorruc1he van onderstand is aldaar, ontslagen 1-3- 1856_ Suzanna Gerbenson, nr. 6032, __g~b . 12-10-1814, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, dom1C1lie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 18-4-1857. Trijntje Vangers, nr. 6033, geb. 10-6-1822, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 22-4-1857. Catharina Vaats, nr. 6034, geb. 1815, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Vlissingen, ontslagen 14-4-1852. Jeltje Keizer, nr. 6034, geb. 26-3-1831, Hervormd, aangekomen 16-10-1853 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 27-10-1855. Cornelia Brands, nr. 6034, geb. 22-11 - 1808, Roomsch, aangekomen 7-1-1860 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Maria van der Geest, nr. 6035, geb. 7-3-1841 , Roomsch, aangekomen 7-1-1860 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Sjoerd Jurgens de Groot, nr. 6036, geb. 6-5-1811 , Hervormd, aangekomen 6-6- 1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Ferwerderadeel. Tjitske Jans de Boer, nr. 6041, geb. 1837, Hervormd, aangekomen 4-12-1848 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Joure, ontslagen 26-4-1853. Ruurd Aukes van der Wal, nr. 6046, geb. 13-8-1797, Hervormd, aangekomen 4-1-1855 van Bolsward, domicilie van onderstand is Bolsward, overleden 3-5-1855. Rienk Oosterhof, nr. 6048, geb. 11-4-1818, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leiden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 11-6-1851. Tjeerd Jacobs Wullendal, nr. 6051 , geb. 16-12-1826, Hervormd, aangekomen 6-1-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Ferwerd. Jacob Graanstra, nr. 6055, geb. 10-12-1818, Hervormd, aangekomen 12-2-1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Jelsum, gedeserteerd 20-5-1858. Wypkje Johannes Hoekstra, nr. 6056, geb. 2-11-1787, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leeuwarden, ontslagen 30-4-1853. Tjitske Zoethout, nr. 6057, geb. 26-9-1827, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Teroele, ontslagen 16-11-1849. Hendrika Rosenberg, nr. 6057, geb. 11-11-1821, Roomsch, aangekomen 15-11- 1852 van Bolsward, domicilie van onderstand is Bolsward, ontslagen 21-4-1856. Harmen van der Wal, nr. 6057, geb. 1-5-1814, Roomsch, aangekomen 6-6-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Franeker. Atske Postma, nr. 6058, geb. 20-7-1808, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 19-8-1849. Johannes de Vries, nr. 6058, geb. 1835, Roomsch, aangekomen 6-6-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Sneek, gedeserteerd 7-7-1856. Sjoerd Hoekstra, nr. 6059, geb. 3-11-1829, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Cornjum, overleden 3-7-1849. Louis van Schalkwijk, nr. 6059, geb. 5-11-1821, Hervormd, aangekomen 12-2- 1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Utrecht. Martje Klazes Loonstra, nr. 6060, geb. 1826, Hervormd, aangekomen 22- 1- 1856 van 's-Gravenhage, domicilie van onderstand is Brielle, gedeserteerd 18-7-1857, terug 4-8-1857. Allegonda Buurlage, nr. 6061 , geb. 6-3-1830, Roomsch, aangekomen 29-7-1847

197 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Groningen, ontslagen 28-8-1849. Albertus Buurlage, nr. 6062, geb. 3-10-1839, Roomsch, aangekomen 29-7-1847 van Leeuwarden, domicibe van onderstand is Groningen, ontslagen 29-11-1847. Teuntje Jansen, nr. 6062, geb. 31-5-1824, Hervormd, aangekomen 12-2-1858 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Ulrum. Pieter Yoskuil, nr. 6065, geb. 10-9-1806, Hervormd, aangekomen 29-7-1847 van Leersum, domjcitie van onderstand is Sneek, ontslagen 20-3-1850. Jacob van der Baan, nr. 6068, geb. 17-2-1826, Hervormd, aangekomen 14-2- 1859 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Jan Kamsma, nr. 6071, geb. 31-3-1823, Roomsch, aangekomen 6-1-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Franeker, 19-5-1856 in dienst. Lieuwe van der Wal, nr. 6083, geb. 12-4-1798, Hervormd, aangekomen 6-1-1855 van Leeuwarden, domicibe van onderstand is Veenwouden, ontslagen 15-8-1855. Pietje Jans Bergsma, nr. 6084, geb. 22-5-1830, Hervormd, aangekomen 6-1-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Terzool. Aaltje Kammjnga, nr. 6088, geb. 20-3-1817, Hervormd, aangekomen 6-1-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 15-6-1855. Nantje Rutgers, nr. 6090, geb. 6-6-1806, Hervormd, aangekomen 9-1-1860 van 's-Gravenhage, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Gerrit Feddes, nr. 6092, geb. 10-3-1829, Hervormd, aangekomen 6-1-1857 van Arnhem, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-4-1858. Johannes Groenenberger, nr. 6092, geb. 18-10-1822, Roomsch, aangekomen 9-1- 1860 van 's-Gravenhage, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Tjeerd Brekeveld, nr. 6097, geb. 11-5-1828, Hervormd, aangekomen 21-10-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Joure, gedeserteerd 28-12-1853, terug idem, gedeserteerd 14-6-1854. Reinier Oosterloo, nr. 6103, geb. 29-7-1823, Hervormd, aangekomen 7-9-1855 van Leeuwarden, ontslagen 3-6-1856. Hermanna van der Meent, nr. 6104, geb. 7-6-1823, Roomsch, aangekomen 7-9- 1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Lunteren, ontslagen 5-11-1859. Johannes Theodorus Meijers, nr. 6105, geb. 24-1-1820, Roomsch, aangekomen 7-9-1855 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Rotterdam, gedeserteerd 27-10-1856, terug 29-10-1856, ontslagen 6-4-1857. Jan Jelles van der Leeuw, nr. 6107, geb. 1828, Hervormd, aangekomen 28-11-1851 van Assen, domicilie van onderstand is Boornbergum, gedeserteerd 2-10-1852, terug 3-10-1852, gedeserteerd 18-11-1854, terug 21-11-1854, ontslagen 11-3-1855. Lutke Jans de Vries, nr. 6112, geb. 24-4-1799, Hervormd, aangekomen 4-8-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 27-6-1848. Aaldert Hendrik Lijster, nr. 6113, geb. 26-7-1811, Hervormd, aangekomen 4-8- 184 7 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Hoogeveen, overleden 24- 1- 1850. Egbert van Hoek, nr. 6114, geb. 28-6-1773, Hervormd, aangekomen 4-8-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 24-8-1848. Ytje Postma, nr. 6115, geb. 1811, Hervormd, aangekomen 4-8-1847 van Heeren­ veen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 23-11-1847 . Dieuwke Medendorp, nr. 6117, geb. 1835, Hervormd, aangekomen 4-8-1847 van Heerenveen, ontslagen 23-1 1-1847.

198 Hermanus Gerbes Reitsma,. .nr. . 6117, geb. 19-5-1823 , Hervormd , aa nge komen 12-1-1860 van Assen, doffilc1lie van onderstand is Lemsterland (doorgehaald: de Lemmer). Lucas Tammes de Jong, nr. 6118, geb. 1-10-1836, godsdienst onbekend, aan<>e­ komen 4-8-1847 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Het Rijk, ontsla:en 1-5-1851. Willem Buurman, nr. 6120, geb. 7-5- 1793, Hervormd, aangekomen 23-2- 1858 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Woudenberg, ontslagen 6-9-1858. Rienk Oosterhof, nr. 6125, geb. 11-4-1818, Hervormd, aangekomen 3-12-1851 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 13-7-1854. Johannes Derks Haitzema, nr. 6129, geb. 1844, Hervormd, aangekomen 24-1-1856 van Groningen, domicilie van onderstand is Franeker. Dirk Jans Bakker, nr. 6138, geb. 7-3-1798, Hervormd, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 30-4-1852. Lubbert Jacobs de Haan, nr. 6138, geb. 19-11-1830, Hervormd, aangekomen 23-2- 1859 van Zutphen, domicilie van onderstand is Zwaagwesteinde, ontslagen 24-5- 1859. Jan netje Trap, nr. 6139, geb. 25-8-1812, Hervormd, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 30-4-1852. Antonia Derks Bakker, nr. 6140, geb. 12-12-1834, Hervormd, aangekomen 15-12- 1848 van Heerenveen, ontslagen 30-4-1 852. Hendrik Adolf Mulder, nr. 6141, geb. 4-4-1835, Hervormd, aangekomen 15-12- 1848 van Heerenveen, ontslagen 30-4-1852. Jacob Mulder, nr. 6142, geb. 8-9-1838, Hervormd, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, ontslagen 30-4-1852. Roelof Rollee, nr. 6143, geb. 15-6-1797, Luthersch, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 23-9-1849. Klaas Jacobs Torenbeek, nr. 6143, geb. 17-6-1817, Hervormd, aangekomen 24-2-1859 van Assen, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 8-7-1859. Willem Robijn Kuipers, nr. 6143, geb. 14-8-1788, Roomsch, aangekomen 16-1- 1860 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek. Sjoerd Rienks Dijkstra, nr. 6144, geb. 16-4-1829, Hervormd, aangekomen 8-8- 1847 van Dokkum, domicilie van onderstand is Dokkum, gedeserteerd 27-11-1847. Anna Maria Slag, nr. 6145, geb. 1-12-1824, Roomsch, aangekomen 29-8-1847 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 31-5-1851. Bernardus Friso, nr. 6147, geb. 2-1-1806, Roomsch, aangekomen 17-1-1860 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Catharina Meijer, nr. 6148, geb. 20-5-1839, Roomsch, aangekomen 17-1-1860 van Sneek, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Harmke Klaas Loonstra, nr. 6150, geb. 1-1-1806, Hervormd, aangekomen 24-2- 1859 van Assen, domicilie van onderstand is Marrum in Ferwerderadeel. Sietske de Jong, nr. 6152, geb. 1814, Hervormd, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-4-1852. Wilhelmina Hannema, nr. 6153, geb. 1837, Hervormd, aangekomen 3-12-1851 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 6-5-1854. Jansje Dirks de Vries, nr. 6154, geb. 2-5-1824, Hervormd, aangekomen 15-12-1848 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Joure, ontslagen 4-5-1855.

199 Johannes Smitz, nr. 6183, geb. 27-6-1787, Hervormd, aangekomen 6-9-1847 van Zwolle, domici li e van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 16-6- 1852. Johannes Arends van Delden , nr. 6187, geb. 18-2- 1826, Hervormd, aangekomen 6-9- 1847 van Zwolle, domicilie van onderstand is Sneek, 16-5-1848 als milicien in dienst bij het ser egiment infanterie. Julius Siebes Postmus, nr. 6200, geb. 1846, Hervormd, aangekomen 25-1 -1 856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Holwerd, ontslagen 7-8-1857. Jan Meijners, nr. 6200, geb. 15-3- 1826, Roomsch, aangekomen 6-3-1858 va n Assen, domi ci lie van onderstand is Leeuwarden. Janneke Si egers, nr. 6203, geb. 1806, Hervormd, aangekomen 25-1-1 856 va n Leeu­ warden , domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-4-1859. Roelofke Keur, nr. 6207, geb. 1826, Hervormd, aangekomen 25-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 26-11 -1857. Siebe Steinmetz, nr. 6208, geb. 12-2-1858, Hervormd, aangekomen 6-3-1858 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, overleden 9-10-1859. Johannes Elisa Veldman, nr. 6219, geb. 27-1-1792, Roomsch, aangekomen 16-12- 1848 van Amsterdam, domicilie van onderstand is Workum, overleden 5-12-1849. Pier Jans van Sleen, nr. 6219, geb. 1814, Hervormd, aangekomen 6-3-1858 van Groningen, domicilie van onderstand is Workum, ontslagen 21-5-1859. Aren Bottinga, nr. 6213, geb. 17-11-1816, Hervormd, aangekomen 3-11-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-8-1858. Grietje Koning, nr. 6214, geb. 1834, Hervormd, aangekomen 25-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Groningen, ontslagen 15-4-1857. Hessel Bottinga, nr. 6216, geb. 9-8-1849, Hervormd, aangekomen 3-11-1853 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 1-8-1858. Haring Alderts Teerenstra, nr. 6216, geb. 11-2-1822, Roomsch , aangekomen 3-3- 1859 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Burgwerd, gedeserteerd 2-5- 1859. Jan Wolters van der Veen , nr. 6217, geb. 3-3-1801, Hervormd, aangekomen 3-3-1859 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Oldetrijne. Aaltje Sybes Postmus, nr. 6221 , geb. 1843, Hervormd, aangekomen 25-1-1856 van Leeuwarden, ontslagen 7-8-1857. Ymkje van der Geest, nr. 6222, geb. 1824, aangekomen 25-1-1856 van Leeuwarden, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 17-5-1858. Daniel Vermeulen, nr. 6224, geb. 11-1-1817, Hervormd, aangekomen 11-12-1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 28-4-1854. Georg Andries Koeze, nr. 6225, geb. 7-8-1807, Hervormd, aangekomen 11-12- 1851 van Heerenveen, domicilie van onderstand is Leeuwarden, ontslagen 27-4- 1855. Geert Elloos Sterenberg, nr. 6226, geb. 19-9-1814, Hervormd, aangekomen 11-12-1851 van Heerenveen, ontslagen 27-4-1855. Hinke Norberhuis, nr. 6233, geb. 26-2-1822, Hervormd, aangekomen 9-1 -1 855 van Zwolle, domicilie van onderstand is Leeuwarderadeel, ontslagen 22-4-1859. Jetsje Schuurman, nr. 6247, geb. 28-11-1821, Hervormd, aangekomen 25-1-1856 van Assen, domicilie van onderstand is Leeuwarden. Karel Saskes de Vries, nr. 6258, geb. 6-1-1839, Hervormd, aangekomen 16-12- 1848 van Haarlem, domicilie van onderstand is Harlingen, ontslagen 17-5-1851.

200

FRYSKE RIE FOAR HERALDYK

It twadde part fan it Genealogysk Jierboek wurdt fersoarge troch - en stiet ûnder ferantwurdlikens fan - de Fryske Rie foar Heraldyk. Dy Rie bestiet ut de nei­ folgjende persoanen:

D.J . va n der Meer, earelid .!. P.F. Visser, foarsitter, J.C. Terluin, H.F. 1, twadde foarsitter, R.H. Postma, skriuwer, R.J. Broersma, Heraut Frisia IV, wapentekener, C.E. Kuipers, lid, argyfmeiwurker, A.B. Dull tot Backenhagen, H.F. Il, lid, drs. H. Bremer, lid, dr. C.J. Kuiken, lid, J.R. van der Wal, adviseur tsjerklike heraldyk.

De Fryske Rie foar Heraldyk jout rie by it ûndersyk nei en it ûntwerpen fan famylje­ en oerheidswapens yn Fryslän. Fierders registrearret de Rie famylje- en oerheids­ wapens yn it Genealogysk Jierboek.

YNHALD

Ynlieding

Dit jier publisearret de Fryske Rie foar Heraldyk wer in tal wapens, dêr't earder yn us kontreien gjin publikaasjes fan bekend wiene. It giet dêrby ûnder oaren om wapens dy't by tafal weromfûn binne op grêfstiennen, tinkstiennen of by ûndersyk yn argiven. Om't de Rie it fan grut belang achtet foar histoarysk en genealogysk ûndersyk, wurde de wapens opnommen. Dy wapens komme oan 'e oarder yn de artikels "Akkrum" en "Longerhouw".

In memoriam Douwe Jans van der Meer ...... 205 R.J. Broersma: De wapens in het gebrandschilderde raam van de "Terptsjerke" te Akkrum ...... 206 R.J. Broersma: De wapens op het memoriebord te Longerhouw ...... 208 A.A. Buwalda: De personen op het memoriebord te Longerhouw . . . . . 210 Famyljewapens: Beuckens, Buwalda, Dantuma, Lautenbach, Lemstra, De Vries, De Vries, Wagenmakers ...... 213

Doarpswapens en -flaggen: Folsgare/ Folsgeare, Minnertsga/ Minnertsgea ...... 221

203

In memoriam Douwe Jans van der Meer

Yn desimber 2002 krigen de leden fan de Fryske Rie foar Heraldyk de dré\ve tynge, dat har earelid Douwe Jans van der Meer ferstoarn wie. Oer syn unike fertsjinsten by it krewearjen foar ic genealogysk ûndersyk yn Fryslän is op in oar plak al omtinken jûn. Wy betinke him as ien fan de leden dy't oan de widze fan de Rie stien hawwe. Fan 1957 oant 1996 ta hat er us foarsitter west. Oant syn ferstjerren ta hat er trou de gearkomsten bywenne. Thus yn Reduzum joech er de oare leden fan de Rie romte om gebrûk te meitsjen fan syn grutte sarnling oantekens en net publisearre repertoria. Van der Meer droech in kombinaasje fan beskiedenheid en ensyklopedyske kennis yn him fan aide aadlike en patrisyske wapens. Hy wist boppedat sûnder mis oan te jaan, hakker stien mei hakker wapen op hakker hé\f lei. Op it mêd fan metodology en dissipline hat er syn stimpel ek op it wurk fan de Rie efterlitten. Hy wie in grut pleitbesoarger fan it neamen fan genealogyske ynformaasje by famyljewapens, om sadwaande al as net bedoelde usurpaasje troch oaren as de rjochthawwende famyljes te foaren te kommen. Wat by him tige opfoel wie syn beskiedenheid want, hoewol't er alles fan wapens afwist, hy hater seis nea ien fiere wollen. Douwe Jans van der Meer wurdt troch us allegearre mist.

205 Riemer Rijpkema Johannes Kalsbeek

Pier Zijlstra Dominicus Bonnema

De wapens in het gebrandschilderde raam van de "Terptsjerke" te Akkrum

Een vraag over een familiewapen Kalsbeek, dat zich in de kerk van Akkrum zou bevinden, en het feit dat dit wapen bij de Rie niet bekend was, deden mij besluiten ter plaatse eens een kijkje te nemen.

Het betreffende wapen bleek in een gebrandschilderd raam te zijn afgebeeld, teza­ men met nog drie wapens, waarvan alleen de wapens van Rijpkema en Zijlstra be­ kend waren.

206 Deze wapens zijn van Riemer Rijpkema, Johannes Kalsbeek, Pier Zijlstra en dr. Dominicus Bonnema. De eerste drie in hun hoedanigheid al s bijzitter en de laatste als secretaris van de voormalige grietenij Utingeradeel. Verder komen in het raam nog voor de wapens van grietman Tinco Lijcklama à Nijeholt en van de grietenij Utingeradeel. Daar het wapen van de familie Lijcklama à Nijeholl alom bekend is, wordt het niet in dit artikel opgenomen.

Alle wapens zijn afgebeeld in een rococo-cartouche en zijn - met uitzondering van het wapen van de grietman - gedekt met een gouden gravenkroon (met parels di­ rect op de hoofdband). Het wapen van de grietman wordt gedekt door een gouden kroon met drie bladeren en twee parels, waaruit komt een adelaar met opgeheven vleugels.

Het raam dateert van 1760 en is van de hand van de gebroeders Gonggrijp uit Sneek. Voor meer gegevens betreffende het raam, de personen achter de wapens en de geschiedenis van de Akkrumer kerk, verwijs ik naar het boekje "Rondom zadeldak en spits" van J. van den Bosch. Het boekje is onder meer te verkrijgen in de ge­ noemde kerk.

Omdat twee van deze wapens verder nergens anders zijn vastgelegd, worden ze hierbij afgebeeld en beschreven en, om het raam verder compleet te houden, ook de overige twee.

Riemer Rijpkema. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deellijn, zwart op goud; II. doorsneden: a. in rood een zilveren huismerk, zijnde een drie­ poot, waarvan de middelste gezoold en de rechter met een schuinrechts omhoog staand balkje, de top over een dwarsbalk met het rechter uiteinde schuin naar beneden en het linker schuin omhoog; b. in zilver twee zwarte klavers, balksgewijs geplaatst. 1)

Johannes Kalsbeek. Een kalf staande bij een beek, welke uit een rotspartij ont­ springt, alles van natuurlijke kleur.

Pier Zijlstra. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deellijn, zwart op goud; II. doorsneden: a. in blauw een gouden klaver; b. in zilver een zijl (sluis) met daarvoor water, alles van natuurlijke kleur. 2)

Dr. Dominicus Bonnema. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deellijn, zwart op goud; II. in zilver een gouden hoorn van overvloed, waaruit komen een gouden bloem en groene bladeren.

R.J. Broersma, Heraut Frisia IV.

1 Zie "Familiewapens in Noord-Nederland'', uitg. Roorda, Uithuizermeeden, blz. 17 1, waar het wapen staat afgebeeld met groene klavers i.p.v. zwarte. Het wapen heeft hier een rood helmkleed, gevoerd van wit, en een groene klaver als helmteken. 2 In de collectie Heenna van Yoss in "It Tresoar" (voormalig Ryksargyt), zonder kleuraanduiding. Zie ook het artikel in de "Keppe/swk" van de "Stichting Aide Fryske Tsjerlcen" nr. 65, dec. 2002, blz. 31 e.v.

207 (ierbrandus Lantinga

Seerp Stevens Swerms Tialling Jarigs

208 De wapens op het memoriebord te Longerhouw

In het Genealogysk Jierboekje van 1960 noemt de heer K.M. van der Kooi in zijn artikel "Tsjerke en heraldyk" (blz. 61 en 62 en de afbeelding op blz. 104) het "memoarjeboerd to Skettens" uit 1762. (Nu te Longerhouw. Zie volgende artikel). Naast de wapens van grietman Schwartzenberg en de kerkvoogden Seerp Stevens Swerms en Tialling larigs, vermeldt hij het wapen van dominee Gerbrandus Lanting.

Via correspondentie met een vermeende nazaat van deze dominee en de heer A.A. Buwalda te Schettens, die het bord nader heeft onderzocht, kwam de Rie te weten dat de naam Lanting niet juist bleek en dat het Lantinga moet zijn. Hierbij wordt het wapen met de juiste naam afgebeeld.

Voor de volledigheid - en omdat ze verder nergens zijn vastgelegd - worden ook de wapens van de kerkvoogden hierbij afgedrukt. Het wapen van de familie Schwartzenberg is alom bekend en al op diverse plaatsen geregistreerd, derhalve laten we dit wapen hier verder buiten beschouwing. De wapens zijn, met uitzondering van het wapen van de grietman, zonder helm­ tekens en helmkleden afgebeeld in een rococo-cartouche.

De beschrijving van de wapens luidt als volgt:

Gerbrandus Lantinga. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deel­ lijn, zwart op goud; II. in blauw een gouden huismerk, zijnde een paal met een schuinkruis op ongeveer 'A van de top en onderaan twee steunen en in het midden links een schuinrechts geplaatste hanger.

Seerp Stevens Swerms. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deel­ lijn, zwart op goud; II. doorsneden: a. in rood een gouden hamei; b. in zilver drie zwarte klavers, geplaatst 2 en 1.

Tialling Jarigs. Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deellijn, zwart op zilver; II. in rood drie zwarte klavers paalsgewijs geplaatst.

Bij het wapen van Gerbrandus Lantinga kan nog worden opgemerkt, dat hetzelfde wapen (kleuren echter onbekend) ruim 100 jaar eerder voorkomt als wapen van Tyaerdt Lyeuwes. Deze was in 1600 burgemeester van Bolsward en in 1630 pres. burgemeester van Workum. Voor een wapen met een dergelijk wapenfiguur is dit toch wel opmerkelijk te noe­ men. Misschien dat een genealoog connecties kan vinden tussen de beide personen?

De dominee en de kerkvoogden worden in het volgende artikel besproken.

R.J. Broersma, Heraut Frisia IV.

209 De personen op het memoriebord te Longerhouw

Op 23 september 1999 werd het 10-gebodenbord in de kerk te Longerhouw van zijn plaats gehaald. Aanleiding hiervoor was het, in het vorige artikel al genoemde, Ge­ nealogysk Jierboekje van 1960. Van der Kooi vermeldt hierin, dat de 'achterkant' beschilderd was met wapens van de grietman,de dominee en twee kerkvoogden. In 1960 stond het bord nog opgeslagen achter het orgel in de Hervormde kerk van Schettens. Op deze plaats heeft het tientallen jaren gestaan, samen met nog een tweede bord.

Na een ingrijpende restauratie van de kerk te Schettens, welke duurde van 1756 tot 1762, kwam er een gedenkbord met de wapens en de namen van de grietman, de dominee en de kerkvoogden, ter herinnering aan die restauratie. Ui t de kerkboeken van Schettens (17 14 - 1773) is de volgende tekst betreffende dit bord overgeleverd:

1762, den 5 juli

Aen Wiebe Koster Mr. Schilder Betaald voor schilderen en vergulden samp of halen en op brengen vant Wet bord, in de Kerk te Schettens Guld: 55.0.00 Kwitantie nr. 46

Het bord hing waarschijnlijk boven de deuropening, zodanig dat de wapens bij het binnentreden zichtbaar waren. De achterkant, met de 10-geboden, was dus zicht­ baar vanuit de kerk. Deze situatie is ook bekend van de kerken te Burgwerd en Spannum. In een artikel in de Keppelstok (nr. 60, juni 2000) heeft de heer Regnerus Steensma nog aandacht aan dit bord besteed.

Toen in 1987 de restauratie van de kerk van Longerhouw gereed was, ontstond het idee de twee genoemde borden naar Longerhouw te verplaatsen en ze hier een nieuwe plaats te geven in het nogal kale koor.

De dominee

Gerbrandus Lantinga was dominee te Schettens en Longerhouw. Hij sprak zijn intree-rede uit op 20 oktober 1743, nadat hij als kandidaat was beroepen. Hij woon­ de te Longerhouw, omdat daar de pastorie van de beide dorpen stond. Longerhouw en Schettens waren namelijk na de Reformatie op kerkelijk gebied een eenheid ge­ worden, die tot op de dag van vandaag nog bestaat (sinds 1969 ook samen met Schraard; S.O.W.). De, als Gerben Tjamkes Lantinga gedoopte, dominee werd geboren op 23 augustus 1717 te Bolsward in het gezin van Tjamk.e Lantinga (koopman, bakker) en Joukjen Jans Tuynsma. De Lantinga' s waren een vooraanstaande familie in Bolsward, want zijn grootvader (ook een Tjamke) was koopman en vroedsman in dezelfde stad. Dat

210 ook Gerben vermogend was, bl eek wel uit de quotisatiekohieren van 1749. Hij is dan de rijkste man van Longerhouw, met een vermogen va n maar liefs t 5000 gul­ den.

Op 26 augustus 1753 trouwde Gerben in zijn woonplaats Longerhouw met Froukjen Wybes Synsma. De di enst werd geleid door ds. Arnoldus ieuwenhuis, predikant te Tjerkwerd en Dedgum . Uit hun huwelijk wordt binnen een jaar, op 24 mei 1754, een dochter geboren: Joukjen Gerbens Lantinga, die later trouwde met Arjen Tietes Bruinsma. Gerben zit zijn tijd volledig uit te Longerhouw, totdat hij op 5 juni 1785 komt te overlijden. Hij heeft er dan meer dan 41 jaar als predikant gestaan! Het kan zijn, dat hij in de kerk begraven is, maar zijn grafsteen is hier niet (meer) aanwezig.

De kerkvoogden

Tialling Jarigs werd geboren omstreeks 1690 als zoon van Jarigh Sjoukes en Ienk Ages, die in Cornwerd, Engwier en Makkum hebben gewoond. Op 26 december 1713 trouwt Tialling te Zurich met Lieuwke Clases, uit welk hu­ welijk een zoon wordt geboren: Klaas Tjallings, van wie de nakomelingen zich Westra noemden. Lieuwke is niet oud geworden, want al op 7 augustus 1718 hertrouwt Tjalling te Zurich met Trijntje Doekes. Hij vertrekt in 1720 van Pingjum naar Schettens. Kinderen van zoon Pieter, uit zijn tweede huwelijk, noemden zich zowel Bruinsma als Dijkstra. De namen Bruinsma en Dijkstra herinnerden aan de boerderij "Bruin­ dijk" te Schettens, die hij kwam bewonen. Deze boerderijnaam bestaat nog tot op de dag van vandaag.

Tjalling wordt in 1728 genoemd als gebruiker van stem 7 te Bruyndijk onder Schettens. Hij was in 1749 de rijkste inwoner van Schettens met eveneens 5000 gulden, een 'zeer welgesteld boer'. De eigenerfde familie Hoitinga had enkele generaties op "Bruyndijk" gewoond, toen de boerderij verkocht werd. Tjalling en zijn nakomelingen zouden echter nooit eigenaar van de plaats worden. Tjallings zoon Pieter Tjallings volgde hem op als huurder van de plaats, die tevens bekend is als 'weeshuis', omdat het weeshuis te Bolsward eind l 8de eeuw eigenaar werd. Momenteel wordt de boerderij bewoond door de familie Reitsma, die tevens eigenares is.

Seerp Stevens Swerms is een vreemde eend in de bijt. Hij is niet woonachtig ge­ weest in Schettens of Longerhouw, maar in Bolsward. De familie Swerms kwam uit Harlingen en was een welgestelde familie, waarvan meerdere leden bekende zilversmeden werden. Seerp werd geboren te Harlingen op 19 maart 1699 en werd meester-zilversmid op 10 mei 1727. Zijn oom Hotse Swerms was zijn leermeester. Ook was Seerp 'geswo­ ren gemeensman' te Harlingen. Hij trouwde aldaar met Tyttie Wijgers Mockema op 11 februari 1729. Op 26 november 1742 (in dat jaar huwde hij waarschijnlijk ook zijn tweede vrouw, Grietje Agema) schreef hij zich in als burger van Bolsward, en werd lid van de N.H. Kerk te Bolsward op 17 juli 1744.

211 Op 3 okt. 1745 wordt de Bolswarder vroedsman Seerp Stevens Swerms door de stemgerechtigden van Schettens gekozen als kerkvoogd, welk ambt hij blijft uit­ oefenen tot zijn overlijden in juni 1772. Pas op 21 april 1774 wordt er weer 'reke­ ning en bewijs' gedaan. Door de secretaris van Bolsward, Petrus de Kok, wordt het gehele tijdvak tussen 1762 en 1774 in een keer verantwoord. Hij doet dit als ge­ lasti gde namens de fa milieleden van Seerp Swerms. Hierna worden er weer twee Schettenser kerkvoogden benoemd.

Het is opmerkelijk, dat het 'enig bekende' kind uit het eerste huwelijk van Seerp, Wiegerus Seerp Swerms, trouwde met Sjoukjen Jans Lantinga. Dit gebeurde op 18 februari 1759, dus voor het ophangen van het bord in 1762. Sjoukje was een achter­ nicht van de eerder genoemde ds. Gerbrandus Lantinga en haar vader Jan Tjeerds Lantinga was burgemeester en kerkvoogd van Bolsward. De jongste zoon uit het huwelijk van Wiegerus en Sjoukje, Jan Wigeri Swerms, hield de familietraditie in stand, want hij werd zilversmid te Bolsward. Dochter Titia W. Swerms trouwde met Klaas Jans Buwalda en hun dochter Sjoukje Klazes Buwalda trouwde Johannes Lemke Schotanus a Sterringa, dominee te Schettens en Longerhouw vanaf december 1809 tot en met 1834.

A.A. Buwalda.

212 Beuckens. Yn goud in swarte earn, mei yn de snaffel in boeketûkje mei in blêd oan wjerskanten en in sluten bolster op de top, alles fan grien; de earn mei in blau boarstskyld, belein mei tri je boekenutsjes yn iepene bolsters, pleatst 2 en 1; alles fan goud.

In goud een zwarte adelaar, met in de snavel een beukentakje met aan weerszijden een blad en een gesloten napje op de top, alles van groen; de adelaar met een blauw borstschild, beladen met drie beukennootjes in geopende napjes, geplaatst 2 en 1, alles van goud. lt wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Marten Willems, dy't in 1811 de fan Beuckens oannaam.

Untwerp: J.C. Terluin, lid F.R.f.H., yn oerlis mei de ynstjoerster, neffens in wapen­ stien fan dr Marius Beuckens yn "Huize Beuckenswijk" te Sondel, dêr't de farnylje in skoft wenne hat. Ynstjoerster: K. de Boer-Beuckens, Abraham Kuyperpark 97, 3437 JB Nieuwe­ gein.

213 Buwalda

Buwalda. Yn blau in dwersbalke, trochsnien fan read en goud; beselskippe fan fiif sul veren aaien mei de punten oei ûnderen, trije boppe en twa ûnder de balke. Helmteken: in haam, toppe rjochts mei de holle fan in frou en lofts mei de holle fan in man, beide öfkeard, alles fan goud; ûnder de hals byinoar brocht troch in reade halsbän. Helmkleed en wrong: blau, fuorre fan wyt.

In blauw een dwarsbalk, doorsneden van rood en goud; vergezeld van vijf zilveren eieren met de punten omlaag, drie boven en twee onder de balk. Helmteken: een haam, getopt rechts met het hoofd van een vrouw en links met het hoofd van een man, beiden afgewend, alles van goud; onder de hals naar elkaar toegebracht door een rode halsband. Helmkleed en wrong: blauw, gevoerd van wit.

It wapen mei fierd wurde troch André Aantzn. Buwalda, berne 21-6-1972 te Sket­ tens, boaske 31-5-2002 te Snits, mei Cornelia Hannema, en syn neiteam.

Untwerp: in besteand wapen (Herf. tsjerke te Burgwerd; Jan Reijnders Buwalda). Ynstjoerder: A.A. Buwalda, Van Osingaweg 6, 8744 EW Skettens. (Sjoch ek: http://genealogie.buwalda.nl)

214 Dantuma. Wulve trochsnien: a. yn goud trije reade klavers, pleatst as in balke; b. yn grien in sulveren laam, dat op in gouden grûn stiet; foar it laam in toarnestrûk sûnder blêden, dy't ut de grûn komt, yn trije tûken utrinnend; de ûnderste fan de tû­ ken giet by it laam tusken de poaten troch, de middelste stekt efter it laam nei hoppen, de boppeste krollet foar it laam nei rjochts, alles fan goud. Helmteken: in utkommende reade kliuwende foks. Helmkleed en wrong: grien, fuorre fan giel.

Gewelfd doorsneden: a. in goud drie rode klavers, balksgewijs geplaatst; b. in groen een zilveren lam, staande op een gouden grond; voor het lam een uit de grond oprijzende doornstruik zonder bladeren, uitlopend in drie takken, waarvan de on­ derste tak onder het lam tussen de poten doorgaat, de middelste achter het lam naar boven uitsteekt en de bovenste tak voor het lam naar rechts krult, alles van goud. Helmteken: een uitkomende rode klimmende vos. Helmkleed en wrong: groen, gevoerd van geel.

It wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Roelof Pieters, berne 1676 en fer­ stoarn 1722, troud 24-5-1694 foar it gerjocht fan Dantumadiel mei Janke Oedses, berne foar 1678 en ferstoarn 1722.

Untwerp: J.C. Terluin, lid F.R.f.H., yn oerlis mei de ynstjoerder. Ynstjoerder: J. Dantuma, Van Sytzamawei 2, 9114 RW Driezum.

215 Lautenbach

Lautenbach. Yn blau trije sul veren weagjende dwersbalken. Helmteken: in blauwe flecht, belein mei trije wite weagjende dwersbalken. Helmkleed en wrong: blau, fuorre fan wyt.

In blauw drie zilveren golvende dwarsbalken. Helmteken: een blauwe vlucht, beladen met drie witte golvende dwarsbalken. Helmkleed en wrong: blauw, gevoerd van wit.

It wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Jacobus Lautenbach, berne yn 1537 of 1538 en stoarn 17 maart 1611 yn Grins, troud mei Engeltje Willems Klotz. Jacobus Lautenbach wie gerjochtsskoltus fan it Frysk-Nassauske Kriichsgerjocht yn Ljouwert.

Untwerp: it bisteande wapen fan Jacobus Lautenbach (û. o. yn de kolleksje Musschart). Ynstjoerder: J. Lautenbach, Galamagracht 29, 8651 EC Drylts, ut namme fan de "Stichting Jacobus Lautenbach 1537/'38 tot 1611".

216 Lernstra

Lemstra. Dield: 1. de Fryske heale earn, kommende ut de dielline, swart op goud; II . yn swart in stjer en trije leeljes, pleatst 1, 2 en 1, alles fan goud. Helmteken: in gouden leelje. Helmkleed en wrong: swart, fuorre fan giel.

Gedeeld: 1. de Friese halve adelaar, komende uit de deellijn, zwart op goud; II. in zwart een ster en drie lelies, geplaatst 1, 2 en 1, alles van goud. Helmteken: een gouden lelie. Helmkleed en wrong: zwart, gevoerd van geel.

It wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Bartle Si bles Lemstra, doopt te Lem­ mer, 13-12-1635 (sjoch ek it Genealogysk Jierboek 2002, side 8 en fierder).

Untwerp: R.J. Broersma, tekener F.R.f.H., yn oerlis mei de ynstjoerder. It wapen is basearre op it wapen fan ds. Bernardus Lemstra (broer fan Bartle Sibles). De kleu­ ren binne dy fan de wapens fan Warkum en Boalsert, dêr't in grêfstien leit mei in skeinde öfbylding fan dat Lemstrawapen. Ynstjoerder: W.A.E.J. Lemstra, P.O. Box 8039, Dubai, United Arab Emirates.

217 De Vries

De Vries. Skeane fan sulver en blau: 1. twa reade stäle pompeblêden mei de stäl nei boppen, skean boppe inoar; II. in sulveren stäle pompeblêd mei de stäl nei boppen en yn de skyldfoet in sul veren wetterleelje, knoppe fan goud. Helmteken: in gouden loaihoars mei yn de rjochter klau in read stäle pompeblêd mei de stäl nei boppen. Helmkleed en wrong: blau, fuorre fan wyt.

Geschuind van zilver en blauw: 1. twee rode gesteelde meerbladeren met de steel omhoog, schuin boven elkaar; II. een zilveren gesteeld meerblad met de steel om­ hoog en in de schjldvoet een zilveren waterlelie, goud geknopt. Helmteken: een gouden luipaard, houdende in de rechterklauw een rood gesteeld meerblad met de steel omboog. Helmkleed en wrong: blauw, gevoerd van wit. lt wapen mei fierd wurde troch de ynstjoerder en syn bern ut it houlik mei J. de Jong.

Untwerp: P. Bultsma, Kollum. Ynstjoerder: M.J. de Vries, De Hammeren 52, 9291 PC Kollum.

218 De Vries

De Vries. Yn swart in gouden breedearmich lm!s, belein mei m blau fersmelle breedearmich krus, mei op de midden oer alles hinne in wite kokarde mei in grutte oranje knop; it krus yn it earste en fjirde kertier beselskippe fan in gouden piper­ mintblom, utfierd as trije puntige tsjelkbledsjes, dêr't in kroanbuis ut komt, dy't utrint yn fjouwer healrûn toppe kroanblêden, mei in boppe de blomtsjelk utrizende stäl fan de stamper, utrinnende yn twa slippen, alles fan goud; yn it twadde en tred­ de kertier beselskippe fan in kroan fan trije blêden en twa pearels, mei yn de bolbän twa aaifoarmige stiennen tusken trije rutfoarmige stiennen, alles fan goud.

In zwart een gouden breedarmig kruis, beladen met een blauw versmald breedar­ mig kruis, met op het midden over aJ!es heen een witte kokarde met een grote oranje knop; het kruis in het eerste en vierde kwartier vergezeld van een bloem van de pepermuntplant, uitgevoerd als drie puntige kelkblaadjes waaruit een kroonbuis opstijgt, die eindigt in vier halfrond getopte kroonbladeren, met een boven de bloemkelk uitstijgende stijl van de stamper, eindigend in twee slippen, alles van goud; in het tweede en derde kwartier vergezeld van een kroon van drie bladeren en twee parels, met in de hoofdband twee ovale stenen tussen drie ruitvormige stenen, alles van goud.

It wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Jan Pieter de Vries, berne 30-10- 1902 te St. Nyk, en Fronica de Jong, dy't de fan De Vries hawwe.

Untwerp: J.C. Terluin, lid F.R.f.H. , yn oerlis mei de ynstjoerder. Ynstjoerder: Y.J. de Vries, Gauke Boelensstraat 104, 9203 RR Drachten.

219 Wagenmakers

Wagenmakers. Trochsnien fan swart en blau, mei oer de dielingsline in gouden balke, rjochts nei ûnderen heake en lofts nei boppen heake; fan boppen beselskippe fan in gouden posthoarn, iepene fan read, en fan ûnderen fan in gouden anker. Helmteken: in tlecht mei in giele en in swarte wjuk. Helmkleed en wrong: blau, fuorre fan giel.

Doorsneden van zwart en blauw, met over de delingslijn een gouden balk, rechts naar beneden gehoekt en links naar boven gehoekt; van boven vergezeld van een gouden posthoorn, geopend van rood, en beneden van een gouden anker. Helmteken: een vlucht met een gele en een zwarte vleugel. Helmkleed en wrong: blauw, gevoerd van geel.

It wapen mei fierd wurde troch de neiteam fan Leendert Clasis, wenjende te Snits mids 18de ieu, dy't de narnme Wagenmakers oannommen hat (neffens it meitsjen fan "wagen" ; in "waag" is in ûnderdiel fan in Fryske klok).

Untwerp: J.C. Terluin, lid F.R.f.H., yn oerlis mei de ynstjoerder. Ynstjoerder: J.L. Wagenmakers, De Hegen 36, 7824 XC Emmen.

220

Folsgare I Folsgeare

222 Wapen en flagge fan Folsgare I Folsgeare yn de gemeente Wymbritseradiel

Wapen: yn blau in reade keper, oant de ränen ta belein mei in sulveren roaster, de keper fan boppen beselskippe fan twa klavers, en fan ûnderen fan in leelje, alles fan goud.

Flagge: yn blau in rjocbthoekige, ek wer blauwe broekingstrijehoek, belein mei in giele klaver; oanslutend oan de broekingstrijehoek in wite rjochthoekige broek­ keper, wérfan 't de top leit op in öfstän fan de broekside, lyk oan de flaggebichte; de keper belein mei op bar punt steande reade fjouwerkanten, yn de foarm fan de keper oardere yn twa rigels; elts fjouwerkant mei si den lyk oan 1/10 flaggehichte.

Taljochting: it wapen is basearre op de lizzing fan it doarp: yn in hoeke fan de Tsjaarddyk. De blauwe kleur is ûntliend oan de eardere Middelsee, dêr't it doarp eartiids tichteby lei, en oan it gemeentewapen. De keper ferwiist nei de hoeke yn de neamde dyk. Op dy keper is in roaster Jein as ferwizing nei it roaster dêr't Sint Lau­ rentius op martele is. Hy wie yn de Midsieuwen de beskermhilljge fan de doarps­ tsjerke. De gouden leelje stiet foar it doarp en syn ferbûnens mei de gemeente. Yn it ge­ meentewapen fan Wymbrits steane narnmentlik 7 gouden leeljes. De klavers tsjutte op it fan älds agraryske karakter fan it doarp en foarmje de fer­ wizing nei de feehälderij en de greiden. Yn de flagge binne eleminten ut it wapen werom te finen . Ynstee fan de leelje stiet der no in klaver yn de hoeke oan de broekside, as symboal foar de feehälderij, ieuwen lang de wicbtichste boarne fan ynkomsten.

Untwerp: J.C. Terluin, lid F.R.f.H.

223 " "' • "' • • " " c •

I

Minnertsga Minnertsgea

224 Wapen en flagge fan Minnertsga/ Minnertsgea yn de gemeente Het Bildt/ It Bilt

Wapen: dield: 1. yn blau in gouden nötskeaf; II. yn blau in sul veren seehoarn, pleatst as in peal en mei de punt nei ûnderen, dêr' t trije gouden nötieren ut kom­ me; in skyldhaad, belein mei in utkommende dûbetde swarte earn mei reade snaffet en tonge; yn it blau in yndreaune gouden punt, belein mei in griene klaver.

Flagge: fiif lingtebanen, blau, giel, grien, wyt en blau, yn in ferhälding fan l : 1 : 2 : 1 : 1; in reade broekingstrijehoek, mei de punt op it flaggemidden; de broekingstrijehoek betein mei in giele nötskeaf.

Taljochting: as basis foar it wapenûntwerp fan Minnertsgea tsjinne it wapen Her­ mana. Yn it gouden skyldhaad fine wy de dûbelkoppige earn ut dat famyljewapen werom. Yn dit spesifike gefal hater in reade snaffel en tonge krige, soks heart by in "gewoane" Utfiering eins net sa. Dat der hjir al foar keazen is, hat twa redenen: foarst fanwege de skientme (moai­ ïchheid) en twad om de kleuren fan de - hjir net sichtbere - liuwen ut it famylje­ wapen meispylje te litten. De opset fan it wapen is eins twafäldich: it lit it ferline en it hjoeddeistige fan it doarp sjen. Dit wurdt stal jûn troch de twa blauwe skyldfoarmen. Yn it rjochter part is de tiid werjûn, wêryn 't it doarp noch by Barradiel hearde - dêr binne de nötskeaf en de wapenkleur fan it aide gemeentewapen foar nommen. It lofter part lit de situaasje fan no sjen: it doarp heart hjoed-de-dei by It Bilt, werjûn troch in skulp en de skyldkleur fan dy gemeente. Yn de gouden skyldpunt is in griene klaver opnommen as symboal fan de länbou. En fansels jout de nötskeaf dy ek wer.

By it ûntwerp fan de flagge is oansluting socht by de ûntwerpen fan de measte oare doarpsflaggen yn It Bilt. By Sint Jabik, Sint Anne, Froubuorren, en Aldebiltsyl binne de banen en de saneamde broekingstrijehoek ek werom te finen. Boppedat binne dy foarmen ek te sjen yn de eardere flagge fan Barradiel en It Bilt fan no. De kleuren fan de banen binne dy fan de gemeenteflaggen. It boppeste blau, giel en grien ut dy fan Barradiel, it ûnderste grien, wyt en blau ut dy fan It Bilt. Sa lit de flagge dus ek wat sjen fan it ferline en fan no. Yn tsjinstelling ta de earder neamde fjouwer doarpen dêr't de trijehoek blau is, is by Minnertsgea foar read keazen. Dat is om estetyske reden, mar ek om't Minnertsgea "nij" yn dizze gemeente is. Yn de reade trijehoek is de gouden nötskeaf ut it wapen opnommen as oantinken oan Barradiel en as oantsjutting fan de länbou.

Untwerp: R.J. Broersma, tekener F.R. f. H.

225