Nuachtlitir Chomhar Dún Chaocháin Teo
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
EAGRÁN 3 BEALTAINE 2006 NUACHTLITIR CHILL CHOMÁIN Fáilte go dtí an tríú eagrán de Nuachtlitir Chomhar Dún Chaocháin Teo. Táimid ar thairseach ceann de na tréimhsí is cinniúnaí i leith na Gaeilge mar theanga teaghlaigh agus phobail sa Ghaeltacht. Ba shin ceann de na rudaí a sheas amach ag cruinniú poiblí a d’eagraigh Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, Ollscoil na hÉireann Gaillimh sa tSeanscoil i gCeathrú Thaidhg ar an 19ú Aibreán seo caite mar chuid den staidéar ar úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht. Ocht nduine fhichead de bhunadh na háite a bhí i láthair ag an gcruinniú inár léiríodh go leor tuairimí ar céard atá i ndán don Ghaeilge mar theanga phobail amach anseo. Creimeadh leanúnach agus brú ar an nGaeilge ó chuile thaobh, easpa seirbhísí le fáil trí Ghaeilge ó roinnt eagraíochtaí stáit, easpa tacaíochta don Ghaeilge i réimsí áirithe den phobal, laghdú suntasach i measc na ndaoine óga a labhraíonn Gaeilge mar ghnáth-theanga cumarsáide – ba shin cuid de na tuairimí a nochtadh. Tá tuilleadh faoi seo ar leathanach 9 den Nuachtlitir. Beidh plean forbartha Chill Chomáin 2006-2010 le fáil go luath sna siopaí agus sna hoifigí phoist áitiúla nó is féidir é a fháil tríd an ríomhphoist ach teangmháil a dhéanamh le [email protected]. Coinnigh súil amach dó. We are on the threshold of a critical point in relation to the survival of Irish as a household and community language in the Gaeltacht. This was one of the main points that emerged from a public meeting which was organised by Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge, University College Galway in the Seanscoil, Ceathrú Thaidhg on on 19th April last as part of a study it is undertaking on the use of the Irish use of the Irish language in the Gaeltacht. Twenty eight local people were in attendance who gave their views on what they believe the future holds for Irish as a community language. Further details are available on page nine of this newsletter. The Cill Chomáin Development Plan 2006-2010 will soon be available in local shops and post offices or alternatively can be obtained via e-mail by contacting [email protected]. The plan outlines a strategy for the development of the parish as we approach the second half of the decade. Keep an eye out for it. * Nuachtlitir Áitiúil * A Community Newsletter * Guth an phobail ar mhaithe leis an bpobal * Provides a voice for the local community and an update on development issues San eagrán seo: In this issue Sonraí Teangmhála 2 Plean Forbartha Chill Chomáin 3 Cill Chomáin Development Plan 6 Scéalta Eile / Other News 9.. Foilsithe ag Comhar Dún Chaocháin Teo (i gcomhar le fo-choiste Ghlór na nGael Coiste Bainistíochta an Chomharchumainn / IONAD EOLAIS / INFORMATION OFFICE The Management Committee Tá oifig na heagraíochta lonnaithe sa Seanscoil i gCeathrú Thaidhg, áit a bhfuil eolas agus foirmeacha iarratais ar fáil faoi scéimeanna Cathaoirleach : Séamus Ó Murchú éagsúla mar shampla feabhsú tithíochta, bóithre Rúnaí : Seán Mac Aindriú portaigh, scéim feabhsúcháin áitiúil an Chomhairle Chondae, deiseanna traenála &rl. Tá Cisteoir : Máire Cáit Uí Mhurchú seirbhísí cóipéala, laminating agus facs le fáil ann Na baill eile : Micheál Ó Seighin chomh maith. Uinsíonn Mac Graith The organisation’s office is located in the Seanscoil, Micheál de Búrca Ceathrú Thaidhg, where information and application forms are available on various schemes Caitlín Uí Sheighin including home improvement grants, repair of bog Micheál Ó Murchú roads, training opportunities etc. Photocopying, laminating and fax services are also available here. Bríd Ni Sheighin BAILL NUA – NEW MEMBERS GUTH AN PHOBAIL – HAVE YOUR SAY Má tá spéis agat a bheith i do bhall ar an Má tá aon tuairimí agat ar ábhar an nuachtlitir seo gcomharchumann agus ionchar níos mó a bheith nó moltaí le haghaidh an chéad eagrán eile ba agat ar chúrsaí forbartha na háite déan bhreá linn cloisteáil uait. teangmháil le Treasa le haghaidh tuilleadh eolais. We welcome your comments on the items covered If you would like to become a member of the in this newsletter and/or any ideas you may have comharchumann and have a greater input into the for the next edition. overall development of the area please contact Treasa for further information. Déan teangmháil le:- Treasa Ní Ghearraigh, Comhar Dún Chaocháin Teo, An tSeanscoil, Ceathrú Thaidhg, Béal an Átha, Co. Mhaigh Eo Guthán: 097 88082 Riomhphoist: [email protected] 2 PLEAN FORBARTHA CHILL CHOMÁIN rannóga forbartha seo leanas, a bhfuil gníomhaíochtaí sainiúla ceangailte leo:- Leagann Plean Forbartha Chill Chomáin, atá ullmhaithe ag Comhar Dún Chaocháin Teo i * Pobal, Fiontar agus Fostaíocht gcomhar leis an bpobal áitiúil, amach straitéis * Oideachas agus Oiliúint forbartha don pharóiste le haghaidh an tréimhse * Timpeallacht agus Bonneagar cúig bliana 2006-2010. * Teanga, Cultúr agus Turasóireacht * Seirbhísí agus Áiseanna I dtaobh pleanáil náisiúnta de leagann Plean Forbartha Náisiúnta 2000-2006 amach an Anailís ar Láidreachtaí, Laigí, Deiseanna agus comhthéacs iomláine i leith polasaithe le béim ar Bagairtí (LLDB), Gníomhaíochtaí agus Cur i fhorbairt cothrom réigiúnach a chur chun cinn. bhFeidhm Tógann Plean Forbartha Chill Chomáin san áireamh pleanáil straitéiseach áitiúil, réigiúnach Is iad an tírdhreach nádúrtha neamhmhillte, an agus náisiúnta le béim ar fhorbairt chothrom, saibhreas oidhreachta cultúrtha agus spiorad chomhtháite agus ar an gcaoi seo tá sé mar aidhm bríomhar pobail na láidreachtaí is mó atá ag aige pobal bríomhar muiníneach le todchaí paróiste Chill Chomáin. Mar gheall ar athraithe inbhuaineach a chur chun cinn. agus éiginnteacht sna hearnálacha traidisiúnta mar thalmhaíocht agus iascaireacht caithfidh an An Modh Oibre pobal dearcadh ar na feidearthachtaí atá ann táirgí/seirbhísí nua a fhorbairt mar thurasóireacht Aithníonn an plean forbartha seo an gá atá le éiceolaíochta, fheirmeireacht orgánach, forbairt pobail ‘ón mbonn aníos’ áit a gcuireann acmhainní mara agus fiontair beaga eile bunaithe ionchur phobail na háite agus eolas áitiúil borradh ar acmhainní na háite. Is laigeacht sainiúil le cumas forbartha na háite. Áirítear sa cháipéis forbartha é an t-easpa infheistíochta cuí i próifíl cheantair den pharóiste agus d’acmhainní mbonneagar agus i seirbhísí riachtanacha agus áitiúla, próifíl déimeagrafach agus caithfear dul i ngleic leis seo. Aimsíonn an anailís socheachnamaíoch, anailís ar láidreachtaí, laigí, LLDB deiseanna forbartha i dtreo inbhuaineacht deiseanna agus bagairtí faoi na cúig mór-rannóga fad-théarmach an phobail tuaithe áitiúil agus is forbartha agus na gníomhaíochtaí molta a iad seo bunchloch an phlean gníomhaíochta. eascraíonn as sin. Áirítear sna gníomhaíochtaí uilig critéir mar chomhionannas, inbhuaineacht, a Leagann an plean amach clár oibre soiléir dtionchar ar an timpeallacht agus ar shlí bheatha praiticiúil agus na 57 gníomh atá sé i gceist a chur an phobail áitiúil agus mar sin déanann an i bhfeidhm thar an tréimhse cúig bliana agus straitéis iarracht cothromaíocht a aimsiú idir torthaí intomhaiste. Déanfar athbhreithniú fhorbairt eacnamaíochta/bhonneagartha agus leanúnach ar an bplean maidir leis an dul chun riachtanaisí sóisialta/cultúrtha. Chuaigh an coiste cinn atá déanta i leith chuile ghníomh. i gcomhairle leis an bpobal áitiúil ag an staid D’fhéadfadh gníomhaíochtaí eile teacht chun cinn ullmhúcháin i bhfoirm ceistneoirí, ceardlanna idir an dá linn de réir mar a athraíonn an oibre agus lá oscailte inar tugadh cuireadh don comhtheacs forbartha pobail. Tá tréimhse ama phobal freastal le scrúdú a dhéanamh ar an ceangailte le cuir i bhfeidhm na ngníomhaíochtaí ndréachtphlean agus a dtuairimí a léiriú. mar ghearr-, meán- nó fad-théarma agus Cuireadh an dréachtphlean chuig eagraisí leanúnach i roinnt cásanna. Tá cur i bhfeidhm an éagsúla forbartha le haghaidh a gcuid ionchur phlean ag brath go mór ar thacaíocht ó réimse agus moltaí chomh maith. leathan eagraisí agus eagraíochtaí ag obair i gcomhpháirtíocht leis an bpobal áitiúil. Na Mór-Rannóga Forbartha Mar fhocal scoir tá sé mar aidhm ag an bplean seo Ag cloí le ráiteas misin an tionscnóra Comhar Dún acmhainní nádúrtha agus daonna, bonneagar, Chaocháin Teo beidh (a) caomhnú agus cur chun áiseanna agus seirbhísí cuí a fhorbairt ar bhealach cinn na Gaeilge agus cultúr na háite (b) forbairt comhtháthach, inbhuaineach i dtreo pobal acmhainní nadúrtha agus daonna an cheantair ar bríomhar muiníneach a chur chun cinn. bhealach comhtháthach, inbhuaineach agus (c) forbairt bhonneagair, áiseanna agus seirbhísí cuí ar mhaithe leis an bpobal ina ghnéithe tabhachtacha den phlean. Cuirfear an misin seo i bhfeidhm tré dhíriú isteach ar na cúig mór- 3 NA GNÍOMHAÍOCHTA MOLTA Brú a chur ar na heagraisí cuí céibh Phort Durlainne a uasghrádú agus marina a fhorbairt a Pobal, Fiontar agus Fostaíocht bhéas dá úsáid ag grúpaí iascaireachta, mara, siamsaíochta agus turasóireachta Iniúchadh a dhéanamh ar na féidearthachtaí atá ann tionscnaimh úra a fhorbairt mar shampla Brú a chur ar na heagraisí cuí Céibh a’ Chalaidh i feirmeoireacht orgánach, táirgí bia/mara agus Ros Dumhach a fhorbairt (sleamhnán, mullarda táirgí eile breisluacha mar mhalairt ar &rl.) fheirmeoireacht, iascaireacht agus thionscail traidisiúnta Iniúchadh a dhéanamh ar an bhféidearthacht atá ann fuinneamh in-athnuaite a fhorbairt (bio-mass, Iniúchadh a dhéanamh ar na féidearthachtaí atá gaoth, uisce, griain, geothermal agus taoide) ann fiontair teileachumarsáide agus Iarracht a dhéanamh an pobal a chur ar an eolas teicneolaíochta faisnéise agus cumarsáide a maidir le bainistiú agus caomhnú fuinnimh fhorbairt