Walory Kulturowe Powiatu Węgrowskiego I Sposoby Ich Wykorzystania W Turystyce
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Paulina Sulich Nr albumu: 361096 Walory kulturowe powiatu węgrowskiego i sposoby ich wykorzystania w turystyce Praca licencjacka na kierunku geografia w zakresie geografii społeczno-ekonomicznej stosowanej Praca wykonana pod kierunkiem dr Piotra Kociszewskiego w Instytucie Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej Warszawa, lipiec 2017 Oświadczenie kierującego pracą Oświadczam, że niniejsza praca została przygotowana pod moim kierunkiem i stwierdzam, że spełnia ona warunki do przedstawienia jej w postępowaniu o nadanie tytułu zawodowego. Data Podpis kierującego pracą Oświadczenie autora (autorów) pracy Świadom odpowiedzialności prawnej oświadczam, że niniejsza praca dyplomowa została napisana przeze mnie samodzielnie i nie zawiera treści uzyskanych w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami. Oświadczam również, że przedstawiona praca nie była wcześniej przedmiotem procedur związanych z uzyskaniem tytułu zawodowego w wyższej uczelni. Oświadczam ponadto, że niniejsza wersja pracy jest identyczna z załączoną wersją elektroniczną. Data Podpis autora pracy 2 Streszczenie Celem niniejszej pracy jest charakterystyka walorów kulturowych powiatu węgrowskiego oraz ukazanie sposobów ich wykorzystania w turystyce. Składa się ona z czterech rozdziałów. Pierwszy rozdział to wyjaśnienie podstawowych pojęć użytych w pracy. W kolejnym rozdziale autorka dokonała charakterystyki badanego obszaru opisując jego położenie, podział administracyjny, a także przedstawiła krótki rys historyczny oraz sytuację społeczno- ekonomiczną. Rozdział trzeci to inwentaryzacja oraz charakterystyka walorów kulturowych powiatu węgrowskiego. Ostatni rozdział ukazuje sposoby wykorzystania walorów kulturowych powiatu w turystyce. Całość pracy wieńczy podsumowanie i wnioski. Słowa kluczowe turystyka, walory kulturowe, powiat węgrowski Dziedzina pracy (kody wg programu Socrates-Erasmus) 07.1 GEOGRAFIA Klasyfikacja tematyczna geografia społeczno-ekonomiczna stosowana Tytuł pracy w języku angielskim Cultural values of wegrowski district and ways of using them in tourism 3 Spis treści Wstęp ................................................................................................................................. 5 Rozdział 1. Znaczenie podstawowych pojęć użytych w pracy ......................................... 6 Rozdział 2. Charakterystyka powiatu węgrowskiego ..................................................... 12 2.1. Położenie i podział administracyjny ..................................................................... 12 2.2. Rys historyczny .................................................................................................... 15 2.3. Sytuacja społeczno-ekonomiczna powiatu węgrowskiego................................... 20 Rozdział 3. Walory kulturowe powiatu węgrowskiego .................................................. 26 3.1. Muzea i rezerwaty archeologiczne ....................................................................... 28 3.2. Muzea etnograficzne, skanseny i ośrodki twórczości ludowej ............................. 29 3.3. Zabytki architektury i budownictwa ..................................................................... 31 3.3.1. Zabytki sakralne ............................................................................................. 31 3.3.2. Zabytki świeckie ............................................................................................ 38 3.4. Muzea specjalistyczne i obiekty unikatowe ......................................................... 44 3.5. Obiekty historyczno-wojskowe ............................................................................ 45 3.6. Miejsca pielgrzymkowe ........................................................................................ 45 3.7. Współczesne imprezy kulturalne .......................................................................... 46 Rozdział 4. Wykorzystanie walorów kulturowych w wybranych formach turystyki ..... 48 4.1.Turystyka biznesowa ............................................................................................. 48 4.2. Turystyka religijna ................................................................................................ 52 4.3. Turystyka muzealna .............................................................................................. 56 4.4. Turystyka wydarzeń ............................................................................................. 59 4.5. Wielki Gościniec Litewski ................................................................................... 61 Podsumowanie i wnioski ................................................................................................. 63 Spis literatury .................................................................................................................. 64 Spis źródeł internetowych ............................................................................................... 67 Spis rycin ......................................................................................................................... 68 Spis tabel ......................................................................................................................... 70 Załączniki ........................................................................................................................ 71 4 Wstęp Walory turystyczne o charakterze kulturowym mogą przyjmować bardzo różny charakter, jednak ich obecność w dużym stopniu decyduje o rozwoju turystyki na danym obszarze. Wyznacza to więc niejako kierunek dalszych rozważań – ich opis powinien odnosić się do konkretnej przestrzeni – np. miasta lub regionu. Celem niniejszej pracy jest zatem charakterystyka walorów kulturowych powiatu węgrowskiego oraz ukazanie sposobów ich wykorzystania w turystyce. Praca obejmuje swym zasięgiem wszystkie gminy powiatu węgrowskiego. Zakres czasowy opracowania to przede wszystkim rok 2017 – tyczy się to rozdziału trzeciego (inwentaryzacja i charakterystyka walorów kulturowych) oraz rozdziału czwartego (przedstawienie sposobów ich wykorzystania w turystyce). Do opisania sytuacji społeczno-ekonomicznej natomiast wykorzystano dane statystyczne z 2014 roku, przy czym do ukazania trendów i tendencji zjawisk, analizowano również dane z wcześniejszych lat. Metody badawcze jakimi posłużono się w niniejszej pracy to przede wszystkim pogłębione studia literatury przedmiotu, inwentaryzacja – zarówno kameralna, jak i w terenie oraz przedstawienie wybranych studiów przypadków. Szczególnie istotną przy pisaniu pracy była książka autorstwa T. Lijewskiego, B. Mikułowskiego oraz J. Wyrzykowskiego (1998) Geografia turystyki Polski oraz książka pod redakcją W. Kurka (2007) Turystyka. Pozycje te posłużyły głównie do wyjaśnienia pojęć użytych w pracy oraz scharakteryzowaniu poszczególnych form turystyki. Z kolei opracowanie A. Kołodziejczyka i T. Swata (1991) Węgrów – dzieje miasta i okolic w latach 1441-1944 stanowiło podstawę przedstawienia rysu historycznego badanego obszaru. Inwentaryzacja kameralna opierała się głównie na zapoznaniu z literaturą przedmiotu, natomiast w terenie związana była ze zgromadzeniem materiału fotograficznego przedstawiającego wybrane walory. Zagadnienia omawiane w pracy zilustrowano dodatkowo przy pomocy map, jak i zaprezentowano przy użyciu wykresów i tabel. 5 Rozdział 1. Znaczenie podstawowych pojęć użytych w pracy Historia ruchu turystycznego sięga już czasów starożytnych. Pierwsze podróże uznane za turystyczne miały miejsca w Egipcie, Grecji oraz Rzymie (Kurek 2007). Przybierały one formę pielgrzymek do miejsc uznawanych za święte, a zatem wówczas wędrowano głównie w celach religijnych. Podróżowano również z innych powodów: Grecy by wziąć udział w igrzyskach olimpijskich, z kolei Egipcjanie chcieli podziwiać architekturę oraz dzieła sztuki (Kurek 2007). Samo pojęcie turystyka wykrystalizowało się dopiero w osiemnastowiecznej Anglii. Początkowo oznaczało wędrówki po Europie, których głównym motywem była chęć kształcenia się, poszerzania swojej wiedzy (Lijewski, Mikułowski, Wyrzykowski 1998). W kolejnych stuleciach termin ten miał już szersze znaczenie, stając się sformułowaniem złożonym. Na początku XIX wieku turystyką nazywano podróże o charakterze naukowym bądź przyjemnościowym, tudzież wszelkie wyprawy do miejsc atrakcyjnych (bowiem wówczas elementami przyciągającymi turystów były zarówno aspekty krajobrazowe, jak i obecność zabytków) (Lijewski, Mikułowski, Wyrzykowski 1998). W połowie XX wieku W. Hunziker oraz K. Krapf sformułowali pierwszą obszerną definicję turystyki, w której uwzględniono złożoność zjawiska, jak i charakter społeczny, gospodarczy czy przestrzenny (Kurek, Mika 2007). Przywołani autorzy pod pojęciem turystyka rozumieją „całokształt stosunków i zjawisk związanych z podróżą i pobytem w jakiejś miejscowości osób przyjezdnych, jeśli pobyt nie wynika z motywu osiedlenia się i nie wiąże się z jakąkolwiek działalnością zarobkową” (Kurek, Mika 2007, s. 12). W kolejnych latach powstawały następne definicje, między innymi określające turystykę jako dobrowolny wyjazd o dowolnie wybranym celu podróży (Kurek, Mika 2007). Założono, iż przyczyny wyjazdu mogą cechować się różnorodnością, jednakże, co było mocno podkreślane, motywacje podróży nie powinny wiązać się z zamiarem zarobkowym oraz zamieszkaniem w nowym miejscu pobytu (Kurek, Mika 2007). W dzisiejszych czasach zauważalne jest zanikanie wyraźnej granicy między czasem wolnym jednostki, a czasem pracy, jak również widoczna