De Verdwijntruc Van Rem Koolhaas
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
'Ik ben geen ik' - de verdwijntruc van Rem Koolhaas Steven Van Schoor Promotoren: prof. dr. ir.-arch. Emiel De Kooning, prof. dr. Ronald De Meyer Masterproef ingediend tot het behalen van de academische graad van Master of Science in de ingenieurswetenschappen: architectuur Vakgroep Architectuur en Stedenbouw Voorzitter: prof. dr. Pieter Uyttenhove Faculteit Ingenieurswetenschappen en Architectuur Academiejaar 2013-2014 INHOUDSTAFEL VOORWOORD....................................................................................................................................... 4 I. INLEIDING ......................................................................................................................................... 5 II. WIE IS KOOLHAAS? ...................................................................................................................... 6 Koolhaas als schrijver en filmmaker ................................................................................................... 6 Koolhaas als architectuurstudent ......................................................................................................... 8 III. DE OPRICHTING VAN OMA (1975-1980) .................................................................................. 10 Terugkeer naar Londen ..................................................................................................................... 10 Malevich Tektoniks ........................................................................................................................... 10 Verspreiding over Europa ................................................................................................................. 11 IV. DE BEGINJAREN VAN OMA ROTTERDAM (1980-95) ........................................................... 13 Interne werking.................................................................................................................................. 14 De faxmachine ............................................................................................................................... 14 Het papier ...................................................................................................................................... 15 De theoretische en conceptuele stroming .......................................................................................... 18 Boompjes ....................................................................................................................................... 19 Stadhuis Den Haag ........................................................................................................................ 22 Ijsbad ............................................................................................................................................. 23 De mythe als katalysator voor vernieuwing ...................................................................................... 27 V. NOOD AAN EEN NIEUW BEGIN (1995) ..................................................................................... 30 Financiële moeilijkheden .................................................................................................................. 30 SMLXL ............................................................................................................................................. 30 VI. DE VERNIEUWING BINNEN OMA ROTTERDAM (1995-2002) ............................................. 33 Interne werking.................................................................................................................................. 33 Personeelsstructuur ........................................................................................................................ 33 Van geniale schets naar vage instructie ......................................................................................... 35 Het productieproces ....................................................................................................................... 36 Expressieve architectuur .................................................................................................................... 39 Samenwerkingsverbanden ................................................................................................................. 43 Cecil Balmond ............................................................................................................................... 44 Vincent De Rijk ............................................................................................................................. 45 Case Study: Seattle Public Library ................................................................................................ 46 AMO .................................................................................................................................................. 53 Publicaties ..................................................................................................................................... 53 2 Projecten ........................................................................................................................................ 55 Herlokalisatie naar het Oosten........................................................................................................... 56 CCTV ............................................................................................................................................ 56 VII. HET TIJDPERK VAN DE PARTNERS ....................................................................................... 66 Joshua Prince-Ramus: OMA New York (2000-06) .......................................................................... 67 Verder zonder Koolhaas ................................................................................................................ 68 Vakko Fashion Center ................................................................................................................... 70 Shohei Shigematsu: OMA New York (2006 - ...) ............................................................................. 74 Victor van der Chijs (2005-2013)...................................................................................................... 76 David Gianotten: OMA Hong Kong (2009- ...) ................................................................................ 78 Interne werking .............................................................................................................................. 79 Shenzhen Stock Exchange ............................................................................................................. 81 Generische architectuur ..................................................................................................................... 86 Koolhaas gereduceerd tot boegbeeld ............................................................................................. 86 X Y Z-gebouw ............................................................................................................................... 88 VIII. BESLUIT ...................................................................................................................................... 91 BIBLIOGRAFIE ................................................................................................................................... 93 Referentiewerken............................................................................................................................... 93 Internetbronnen ................................................................................................................................. 94 BIJLAGEN ............................................................................................................................................ 96 3 VOORWOORD Alvorens mij te verdiepen in de wondere wereld van Rem Koolhaas, OMA en AMO, wil ik eerst en vooral een woord van dank richten aan alle proffen van de richting Architectuur aan de UGent om hun kennis over deze boeiende materie - en met name Koolhaas en OMA - met mij te delen. In het bijzonder wil ik hier nog mijn promotor, de heer Emiel De Kooning, vermelden. Mede dankzij zijn lessen Architectuuractualia in het eerste jaar ben ik echt in de ban geraakt van architectuur. Daarom ben ik fier dat net hij mijn promotor wilde zijn voor deze zelfgekozen thematiek, een fascinatie die mij al mijn hele academische carrière achtervolgt. Ik wil hem voorts nog bedanken voor de hulp die hij mij heeft geboden om deze masterproef tot een goed einde te brengen, en ook voor de fantastische reizen naar New York en Chicago die ik dankzij hem heb kunnen beleven. Tot slot wil ik nog een woord van dank richten aan mijn ouders, zus, familie en vrienden om mij gedurende deze hele opleiding te blijven steunen. Steven Van Schoor De auteur geeft de toelating deze masterproef voor consultatie beschikbaar te stellen en delen van de masterproef te kopiëren voor persoonlijk gebruik. Elk ander gebruik valt onder de bepalingen van het auteursrecht, in het bijzonder met betrekking tot de verplichting de bron uitdrukkelijk te vermelden bij het aanhalen van resultaten uit deze masterproef. 4 I. INLEIDING In de loop van mijn studies raakte ik steeds meer in de ban van de persoon Rem Koolhaas ; de architect die er samen met zijn bureau OMA als enige in slaagt langer toparchitectuur te brengen dan alle andere hedendaagse bekende bureau’s. Dit deed bij mij de vraag rijzen hoe men hier in slaagde. Op deze vraag wil