Download Hier Het Programmaboek Van Der Schmied Von Gent
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
SEIZOEN 2019—2020 FRANZ SCHREKER DER SCHMIED VON GENT OPERA BALLET VLAANDEREN SEIZOEN 2019-2020 ARTISTIEK DIRECTEUR OPERA JAN VANDENHOUWE DER SCHMIED VON GENT FRANZ SCHREKER (1878-1934) Grosse Zauberoper in drie bedrijven Libretto van Franz Schreker naar Smetse Smee van Charles De Coster Nieuwe productie Coproductie met Nationaltheater Mannheim DER SCHMIED VON GENT MUZIKALE LEIDING ––––––––––––––––––––––––––– Alejo Pérez REGIE & SCENOGRAFIE ––––––––––––––––––––––– Ersan Mondtag ARTISTIEK MEDEWERKER SET ––––––––––––––––– Manuela Illera KOSTUUMS –––––––––––––––––––––––––––––––––– Josa Marx LICHT ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Rainer Casper CHOREOGRAFIE ––––––––––––––––––––––––––––– Yevgeniy Kolesnyk KOORLEIDING –––––––––––––––––––––––––––––––– Jan Schweiger LEIDING KINDERKOOR ––––––––––––––––––––––––– Hendrik Derolez DRAMATURGIE ––––––––––––––––––––––––––––––– Till Briegleb & Piet De Volder SMEE ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Leigh Melrose SEINE FRAU –––––––––––––––––––––––––––––––––– Kai Rüütel ASTARTE –––––––––––––––––––––––––––––––––––– Vuvu Mpofu FLIPKE –––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Daniel Arnaldos° SLIMBROEK –––––––––––––––––––––––––––––––––– Michael J. Scott HERZOG ALBA –––––––––––––––––––––––––––––––– Leon Košavić DER HENKER JAKOB HESSELS ––––––––––––––––– Nabil Suliman JOSEF ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Ivan Thirion MARIA ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Chia-Fen Wu PETRUS ––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Justin Hopkins° ERSTER ADLIGER ––––––––––––––––––––––––––––– Thierry Vallier ZWEITER ADLIGER –––––––––––––––––––––––––––– Simon Schmidt DRITTER ADLIGER ––––––––––––––––––––––––––––– Onno Pels EIN KNAPPE –––––––––––––––––––––––––––––––––– Erik Dello TENOR SOLO ––––––––––––––––––––––––––––––––– Stephan Adriaens ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– ° Lid Jong Ensemble Opera Ballet Vlaanderen ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Symfonisch Orkest Opera Ballet Vlaanderen ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Koor Opera Ballet Vlaanderen ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Kinderkoor Opera Ballet Vlaanderen ––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––– Alle rollen zijn roldebuten COPRODUCTIE ––––––––––––––––––––––––––––––– Nationaltheater Mannheim SPEELDATA DUUR OPERA ANTWERPEN Duur van de voorstelling: ca. 2 uur en Première op 2 februari, 20:00u 35 minuten inclusief één pauze na 4, 7, 9°, 11 februari, 20:00u/°15:00u het tweede bedrijf OPERA GENT Deze productie werd gerealiseerd met de steun Première op 21 februari, 20.00u verkregen via de Belgische Tax Shelter in 23, 25, 28 februari, 1 maart°, 20.00u/°15.00u samenwerking met Podiumfonds. 3 DER SCHMIED VON GENT SYNOPSIS EERSTE BEDRIJF wensen voor die het Jezuskind zal vervullen. Smee wenst dat niemand ooit uit zijn pruimen- Het einde van de zestiende eeuw aan de Ajuin- boom naar beneden zou klauteren, niemand uit lei in Gent. In de smidse van Smee weerklinkt zijn leunstoel zou kunnen opstaan en niemand de “wonderlijke welluidendheid” van hamers op zich uit zijn zak zou kunnen bevrijden, als hij aambeelden. Smees knechten zijn druk in de dat niet wil. Zijn vrouw verklaart hem gek. weer met het maken van harnassen en ploeg- Een eerste bode uit de hel verschijnt om de scharen. Het is de tijd van de Tachtigjarige ziel van Smee te halen. Het is Jakob Hessels, Oorlog tussen Spanje en de Nederlanden. “de grootste ketterslachter en beul” van de Een schildknaap meldt zich met het verhonger- Spanjaarden in Gent. De smid lokt hem naar de ros van Sancho d’Avila, de Spaanse veld- zijn pruimenboom, waarin Hessels komt vast te heer die in 1576 Antwerpen liet plunderen en zitten. Smee verbrijzelt “alle knoken van zijn lijf” platbranden. De knaap waarschuwt Smee geen en beveelt Hessels het duivelspact aan hem te “geuzentoverij” uit te halen. Daarop zetten zijn overhandigen. De zielige, ondergeschikte dui- knechten een revolutielied in: “Vive le geus!” vel kan hem niet helpen en de smid laat hem Slimbroek, de jaloerse concurrent van Smee, gaan. Vervolgens verschijnt de IJzeren Hertog klaagt de smid aan bij de Gentse edellieden. van Alva, de gruwelijke Spaanse landvoogd Smee gaat failliet en ziet geen andere uitweg van de Nederlanden in de zestiende eeuw. dan zich te verdrinken in de Leie, maar de Ook hij loopt in Smees val. Terwijl de mannen takken van een boom houden hem in een een revolutionair spotlied zingen, slaan ze hem greep. Astarte en twee begeleiders verschijnen mét de leunstoel waaraan hij vastkleeft in de en stellen hem een “eerlijke handel” voor: als grond. Ten slotte verschijnt Astarte, naakt en Smee zijn ziel aan de hel verpandt, zal hij ze- vol verwondingen. Ze uit haar gevoelens voor ven jaar lang schatten uit het Zwarte Rijk ont- de “heerlijkste aller smeden”; daarom heeft ze vangen. Daarna kan hij er Astartes “lieveling” Smee gered van de zelfmoord. Hij belooft haar worden. Vooral die erotische belofte overtuigt wonden, die ze door God heeft opgelopen, te Smee om het duivelspact te ondertekenen. helen en steekt haar in zijn zak. Smees vrouw Bij zijn terugkeer vindt hij de smidse in volle bezorgt de zwarte gevangene een gedwongen bedrijvigheid. Stilzwijgende figuren dragen rijk- doopsel. Hierop verschijnt het duivelspact. dom, lekkernijen en rijkelijk veel alcoholische Smee is weer vrij, maar zijn smidse stort in en dranken binnen. De knechten zijn opnieuw aan de helbewoners nemen alle rijkdom mee. het werk en smeden weer harnassen en ploegscharen. DERDE BEDRIJF TWEEDE BEDRIJF Smee zit temidden van het puin van zijn smid- se en is stokoud geworden. Hij neemt afscheid Zeven jaar later. Smee zit neerslachtig in zijn van zijn vrouw en sterft. Als geest wandelt hij tuin. In afwachting van zijn hellevaart piekert naar de hel, maar daar wordt de bedrieger niet hij over de vele armen. Net op het moment dat binnengelaten wegens het afranselen van de zijn zelfmedelijden een hoogtepunt bereikt, hellewezens. Volgens hen “bederft en ver- verschijnt de Heilige Familie als bedelaars. woest” Smee alles met zijn “vuige slechtheid”. Smee en zijn vrouw verzorgen hen en sparen Smee kiest de weg naar de hemel, maar Petrus kosten noch moeite. Jozef en Maria onthullen laat hem niet in het paradijs omdat hij de hoorn hun ware identiteit en stellen aan Smee drie des overvloeds bij zich draagt, een laatste 4 DER SCHMIED VON GENT duivelsgeschenk van Astarte. De afgewezen Smee besluit dan maar een herberg te openen voor de hemelpoort. Slimbroek en Flipke ver- schijnen in de hemel en uiteindelijk ook Smees schrandere vrouw, die meteen toegang krijgt tot het paradijs. Smee probeert zichzelf binnen te smokkelen onder haar rok. Petrus doorziet de list en herkent “de huurling van de duivel”. Dan verschijnt Jozef met de hemelse heer- scharen en beveelt Smee zijn goede en slechte daden op te sommen als toelatingsproef. Smee rechtvaardigt het duivelspact ermee dat hij “zoveel plezier had in het leven”, maar Jozef keurt het af. Dat Smee in Zeeland tegen de Spanjaarden heeft gevochten, kan Jozef wel overtuigen. Als de smid bericht dat hij Hessels, Alva en Astarte afgeranseld heeft, klinkt een zucht van opluchting in het hemelrijk. Smee mag binnentreden en de engelen zingen “halleluja”. 5 DER SCHMIED VON GENT SYNOPSIS ACT ONE Christ child. Smee proceeds to wish that no one shall ever be able to climb down from his It is the late sixteenth century, on the Ajuinlei in plum tree, no one shall be able to get up from Ghent. In the smithy run by Smee, the “won- his easy chair, and no one shall be able to es- drously melodic” sound of hammers on anvils cape from his burlap sack, against his will. His resounds. Smee’s assistants are hard at work wife calls him crazy. making armour and ploughshares. It is the time A first emissary from hell appears to collect of the Eighty Years’ War between Spain and Smee’s soul. It is magistrate Jakob Hessels, the Netherlands. A page arrives with the mal- “the greatest butcher and executioner of here- nourished horse of Sancho d’Avila, the Spanish tics” for the Spaniards in Ghent. The smith ma- general responsible for the sacking and burn- noeuvres him towards his plum tree, in which ing of Antwerp in 1576. The page warns Smee Hessels becomes stuck. Smee shatters “every not to pull any “Gueux” tricks. Whereupon bone in his body” and orders Hessels his workers break into a revolutionary protest to hand over the pact with the devil. song: “Vive le geus!” The pathetic, Devil’s underling cannot help Slimbroek, a rival blacksmith who is jealous of him and the smith lets him go. Next appears Smee, badmouths him to the Ghent nobility. the Iron Duke of Alba, the ruthless Spanish Smee loses his livelihood and sees no other governor of the sixteenth-century Netherlands. choice than to drown himself in the River Leie, He, too, is outwitted by Smee. While the men but the branches of a tree hold him back. sing a satirical revolutionary song, they beat Astarte and two escorts appear and propose him with the easy chair in which he is riveted to a “fair deal”: if Smee pledges his soul to hell, the ground. Finally, Astarte appears, naked and he will be showered in treasure from the Dark covered in wounds. She expresses her feelings Kingdom for seven years. Afterwards, he can for the “most exquisite of all blacksmiths”; that become Astarte’s “favourite”. Especially this is why she saved Smee from suicide. He prom- erotic promise convinces Smee to sign the ises to heal her wounds, which were inflicted pact with the Devil. Upon his return, he finds upon her by God, and puts her in his sack. the smithy transformed