Laporan Tahunan Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam

الڤورن تاهونن Laporan Tahunan 2019 - 2020 Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam

Disediakan oleh Setiausaha Agung PABD

1 Kandungan

• Pengenalan • Pindaan Pertama Perlembagaan PABD • Penaung & Penasihat PABD 2019/2020 • AJK Eksekutif PABD 2019/2020 • Pindaan Pertama Perlembagaan • Keahlian PABD • Kegiatan PABD

www.bruneiastronomy.org • Jaringan Rakan Strategik PABD Fb.com/bruneiastronomy • Fenomena Astronomi 2021 www.bruneiastronomy.org/whatsapp • Laporan Khas: NameExoWorlds Brunei @bruneiastronomy • Laporan Khas: Telescope For All 2020 t.me/bruneiastronomy

2 Pengenalan PABD

Agensi bukan Kerajaan yang unggul dalam bidang Astronomi di Negara Brunei Darussalam Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam (PABD) merupakan persatuan bebas dan persatuan bukan Kerajaan yang didedikasi kepada masyarakat dan bidang sains astronomi. Ia adalah satu-satunya agensi bukan Kerajaan yang berkaitan dengan bidang astronomi di Negara Brunei Darussalam. PABD telah didaftarkan secara rasmi kepada Pendaftar Pertubuhan, Polis Di Raja Brunei, pada 06 Januari 2003 bersamaan dengan 03 Zulkaedah 1423 H. Peraturan-peraturan dan keterangan PABD telah termaktub di dalam Perlembagaan Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam oleh ahli-ahli sementara PABD pada tahun 2002. Persatuan ini mempunyai Penaung, iaitu Ketua Hakim Syarie, Jabatan Kehakiman Negara, dan tiga orang ahli Penasihat yang terdiri daripada Hakim Mahkamah Tinggi Syariah Negara Brunei Darussalam, Juruukur Agung dan Naib Canselor Universiti Brunei Darussalam (UBD). Penambahan seorang penasihat, Rektor Universiti Islam Sultan Sharif Ali (UNISSA), telah dipinda di dalam perlembagaan19 Safar 1440H / 28 Oktober 2018 (Hari Ahad) rujukan Surat Kebenaran Pendaftar Pertubuhan Negara  Surat rasmi pendaftaran PABD daripada Brunei Darussalam Bilangan BPD 25/1133 Vol.I bertarikh 17 Pendaftar Pertubuhan Polis Diraja Brunei Muharram 1442 bersamaan 05 September 2020. bertarikh 03 Zulkaedah 1423H bersamaan 06 Januari 2003

3 Pindaan Pertama Perlembagaan PABD

Hasil keputusan mesyuarat Agung Tahunan PABD yang bersidang pada Hari Ahad, 19 Safar 1440H / 28 Oktober 2018 telahpun menetapkan perubahan bagi tiga Fasal terhadap perlembagaan Persatuan PABD dan telah mendapat kebenaran daripada pihak Pendaftar Pertubuhan bagi: • Fasal I: Nama, Alamat Berdaftar dan Tempat Mesyuarat • Fasal III: Penaung & Penasihat • Fasal VII: Bayaran Pendaftaran dan Lain-lain Bayaran

 Surat Kebenaran Pendaftar Pertubuhan Negara Brunei Darussalam Bilangan BPD 25/1133 Vol.I bertarikh 17 Muharram 1442 bersamaan 05 September 2020 4 Perlembagaan Asal Pindaan Pertama Perlembagaan FASAL I FASAL I

Nama, Alamat Berdaftar dan Tempat Mesyuarat Nama, Alamat Berdaftar dan Tempat Mesyuarat

1. Alamat pejabat yang didaftarkan ialah: 1. Alamat Pejabat sementara yang didaftarkan ialah:

Unit Astronomi Pusat Kepimpinan dan Pembelajaran Sepanjang Bahagian Kawal Hayat, Jabatan Ukur Universiti Islam Sultan Sharif Ali Kementerian Pembangunan Simpang 347, Jalan Pasar Baharu, Gadong, Bandar Bandar Seri Begawan BB3510 Seri Begawan, Brunei Darussalam Negara Brunei Darussalam. BE1310.

PABD telah mendapatkan kebenaran daripada YM Rektor UNISSA secara rasmi/bertulis (Rujukan: UNISSA/PEN / 4.25 bertarikh 18 Safar 1440 27 Oktober 2018)

Perlembagaan Asal Pindaan Pertama Perlembagaan FASAL III FASAL III

Penaung Penaung

1. Ketua Hakim Syarie adalah penaung PABD. 1. Ketua Hakim Syarie adalah penaung PABD.

Penasihat-Penasihat Penasihat-Penasihat

1. Penasihat-penasihat persatuan ini adalah terdiri dari : 1. Penasihat-penasihat persatuan ini adalah terdiri dari :

i. Hakim Mahkamah Tinggi Syarie i. Hakim Mahkamah Tinggi Syarie ii. Juruukur Agung ii. Juruukur Agung iii. Naib Chancelor UBD iii. Naib Chancelor UBD iv. Rektor Universiti Islam Sultan Sharif Ali (UNISSA) 5 Perlembagaan Asal Pindaan Pertama Perlembagaan FASAL VII FASAL VII

Bayaran Pendaftaran dan Lain-lain Bayaran Bayaran Pendaftaran dan Lain-lain Bayaran

1. Bayaran Pendaftaran dan Yuran Tahunan adalah 1. Bayaran Pendaftaran dan Yuran Tahunan adalah seperti berikut: seperti berikut:

Bayaran Bayaran Yuran Keahlian Yuran Tahunan Keahlian Pendaftaran Pendaftaran Tahunan B$45/- setiap B$15/- setiap Biasa B$30/- Biasa B$15/- tahun tahun B$10/- setiap B$5/- setiap Pelajar B$10/- Pelajar B$5/- tahun tahun Ditentukan Ditentukan Ditentukan Ditentukan oleh Ahli oleh Ahli oleh Ahli oleh Ahli Korporat Korporat Jawatankuasa Jawatankuasa Jawatankuasa Jawatankuasa Eksekutif PABD Eksekutif PABD Eksekutif PABD Eksekutif PABD Kehormat B$50/- Dikecualikan Kehormat B$50/- Dikecualikan

6 Penaung & Penasihat PABD 2019/2020 Yang Amat Arif, Pehin Orang Kaya Paduka Seri Utama Dato Paduka Seri Setia Ustaz Haji Awang Salim bin Haji Besar Ketua Hakim Syar’ie Penaung Persatuan Astronomi NBD

Yang Arif, Hj Johar bin Hj Mohammad, Hakim Mahkamah Tinggi Syariah Penasihat Persatuan Astronomi NBD

Yang Mulia Ariefin bin Hj Jaya Juruukur Agung, Kementerian Pembangunan Penasihat Persatuan Astronomi NBD

Datin Dr. Hajah Anita Binurul Zahrina binti POKLW DSS Haji Awang Abd Aziz Naib Canselor Universiti Brunei Darussalam Penasihat Persatuan Astronomi NBD

Dr Haji Norarfan bin Haji Zainal Rektor Universiti Islam Sultan Sharif Ali (UNISSA) Penasihat Persatuan Astronomi NBD 7 Hj Mahadi bin Hj AJK Eksekutif Mohd Tahir (Yang Di Pertua ) PABD Sesi

Hj Abdul Aziz bin Haji 2019/2020 Akop (Naib Yang Di Pertua)

Hazarry bin Hj Ali Shaifulbahri bin Haji Ahmad Ahmad Ahli Eksekutif (Setiausaha Agung) (Bendahari Agung) Biasa

Dr Hj Md Hussain bin Pg Shahdani Bin Pg Pehin Penyurat Hj Anom Ahmad Hj Julaihi bin Hj Mohd Yussof Bin (Timbalan Lamat (Exco) Mohd Noor (Exco) (Timbalan Setiausaha I) Setiausaha II)

Md Qawiem Hj Md Nur Azrinah binti Jamil (Exco) Omar (Exco)

Muniratussafiah Binti Johar (Exco) 8  Gambar ramai ahli-ahli Eksekutif PABD bersama Ahli Kehormat semasa Mesyuarat Agung Tahunan ke-3 pada Hari Ahad, 19 Safar 1440H / 28 Oktober 2018

9 Keahlian Statistik Keramaian Ahli PABD Sejak mula penubuhannya, PABD hanya mempunyai seramai 18 orang perintis, dan keahlian pertubuhan ini PABD telah meningkat sehingga Disember 2020 kepada seramai 84 orang ahli rasmi yang berdaftar (49 orang Ahli-ahli PABD ini terbahagi kepada 4: lelaki dan 35 orang perempuan), termasuk 2 orang ahli (i) Ahli Biasa (Ordinary) – Terbuka kepada orang ramai yang kehormat. berumur 18 tahun ke atas. Ahli Biasa berhak mengambil bahagian 90 81 84 75 di dalam semua aktiviti PABD, bersuara dalam Mesyuarat Agung, 80 69 70 mencadang, mengundi dan layak dicalonkan untuk memegang 70 jawatan dalam PABD. 60 47 48 50 50 (ii) Ahli Pelajar (Student) – Terbuka kepada penuntut-penuntut 34 yang masih menuntut dan menjalankan kursus di mana-mana 40 30 institusi-institusi pendidikan rendah atau menengah di Negara Ahli Jumlah Brunei Darussalam yang berumur 18 tahun ke bawah sewaktu 20 mengemukakan permohonan. Ahli-ahli Pelajar dengan sendirinya 10 menjadi ahli biasa apabila mencapai umur 18 tahun. Ahli Pelajar 0

berhak mengambil bahagian di dalam semua aktiviti PABD, dan

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 bersuara dalam Mesyuarat Agung, tetapi TIDAK BERHAK 2004 mencadang mengundi atau memegang jawatan dalam PABD. Tahun (iii) Ahli Korporat (Corporate) – Terbuka kepada organisasi, Ahli Kehormat Ahli Biasa Ahli Pelajar pertubuhan dan syarikat persendirian atau awam. Ahli Korporat 60 berhak mengambil bahagian dalam semua aktiviti PABD dan bersuara dalam Mesyuarat Agung, tetapi TIDAK BERHAK 50 mencadang, mengundi atau memegang sebarang jawatan 3 dalam PABD. 40 4 (iv) Ahli Kehormat (Honorary) – Terbuka kepada mereka yang 30 44 terkenal dan/atau pakar dalam bidang astronomi dan/atau 20 Jumlah Ahli Jumlah 2 bidang yang berkait atau memegang jawatan yang paling 31 10 3 tertinggi di dalam mana-mana institusi-institusi Kerajaan atau 18 11 19 9 1 2 Bukan Kerajaan di Negara Brunei Darussalam. Ahli Kehormat 3 2 5 4 2 adalah digalakkan memegang sebarang jawatan dalam PABD 0 1 1 0

dan berhak mengambil bahagian dalam semua aktiviti PABD,

2004 2005 2006 2007 2015 2016 2017 2018 2019 2020 bersuara dalam Mesyuarat Agung, mencadang, mengundi dan 2003 Tahun layak dicalonkan untuk memegang jawatan dalam PABD. Ahli Kehormat adalah dikecualikan dan membayar Yuran Tahunan. 10 Senarai Daftar Ahli PABD 2019 Nama Ahli Numbor Pendaftaran Ahli 1 Haji Johar Bin Haji Muhamad K19/001 2 Dr Haji Norarfan Bin Haji Zainal K19/002 3 Hj Mahadi Bin Hj Mohd Tahir B19/001 4 Hazarry Bin Hj Ali Ahmad B19/002 5 Pg Shahdani Bin Pg Anom B19/003 6 Dr Haji Mohammed Hussain Bin Pehin Penyurat Haji Ahmad B19/004 7 Shaifulbahri Bin Haji Ahmad B19/005 8 Md Qawiem Hj Md Jamil B19/006 9 Muniratussafiah Binti Johar B19/007 10 Haji Jamri Bin Jaafar B19/008 11 Pg Hj Kamarudzlai Bin Pg Hj Mohamad B19/009 12 Mariatussalihah Binti Haji Johar B19/010 13 Salmah Binti Haji Muhammad B19/011 14 Awg. Muhd. Fahmie Bin Hj. Awg. Metussin B19/012 15 Daud Bin Jihan B19/013 16 Hj Shahrul Azrimin Bin Hj Bidin B19/014 17 Pg Adiferi Bin Pg Hj Ismail B19/015 18 Mohammad Husaini Bin Ali Hassan B19/016 19 Abdul Waliyuddin Bin Yahya B19/017 20 Siti Ranisah Binti Razemi B19/018 21 Loo Kuan Look B19/019 22 Najla Syazwana Binti Haji Muhammad Salleh B19/020 23 Nur Azrinah Omar B19/021 24 Nurul Efazilla Binti Kafli B19/022 25 Abang Muhd Fahmy Bin Awang Haji Hepnie B19/023 11 Senarai Daftar Ahli PABD 2019 Nama Ahli Numbor Pendaftaran Ahli 26 Mohd Yussof Bin Mohd Noor B19/024 27 Fatin Izzati Binti Hilmi B19/025 28 Nur Bazilah Binti Zainal Abidin B19/026 29 Dayang Siti Nor Izuana Binti Ayob B19/027 30 Hj Abdul Aziz Bin Hj Akop B19/028 31 Mohammad Hazwan Bin Mohaimin B19/029 32 Abd Rahman Hj Abd Hamid B19/030 33 Nor Amalina Binti Hasnan B19/031 34 Hamzah Bin Awang Haji Jali B19/032 35 Abdul Hakim Bin Bakar B19/033 36 Muna Zahirah Binti Marsidi B19/034 37 Ahmad Musaddiq Bin Mohammad B19/035 38 Hj. Ja'afar Bin Ahmad B19/036 39 Nur Fadillah Umu Habibah Binti Nudin B19/037 40 Mohammad Sahrulazmi Bin Tengah B19/038 41 Mb.Mazalan Bin Zaini B19/039 42 Jaydeep Lakkad B19/040 43 Siti Khadizah Haji Abdullah B19/041 44 Farah Laila Nabilah Abdullah Chia B19/042 45 Abd Hamid Bin Hj Abd Rahman B19/043 46 Siti Norain Haji Yusop B19/044 47 Jessilyn Teh Jing Ying P19/001 48 Ak Md Isaac Khaliyfa Bin Pg Md Shahril P19/002 49 Muhammad' Arief Zuhairi Chia Bin Abdullah Syihab P19/003

12 Senarai Daftar Ahli PABD 2020 Nama Ahli Numbor Pendaftaran Ahli 50 Haji Mohamad Azri Bin Hj Awang Ibrahim B20/001 51 Haji Wahyudin Bin Haji Ismail B20/002 52 Chin Hui Ping B20/003 53 Mohammad Haziq Hamidi Bin Awang Haji Mohammad Azmi B20/004 54 Muhammad Tsuufiy Bin Hj Abd Wahab B20/005 55 Nurul Syazwani Binti Haji Kahar/Haji Abdul Kahar B20/006 56 Sadrinimaryantty Binti Haji Matarsad B20/007 57 Wan Muhammad Naqib Fida'iy Bin Haji Hamidon B20/008 58 Hetty Noorbayu Binti Hj Md Yusof B20/009 59 Muhammad Hidayatullah Bin Awang Ahmad B20/010 60 Mohammad Omar Bin Haji Ibrahim B20/011 61 Mohammad Fazren Bin Umarzuki B20/012 62 Mohammad Rahimin Bin Haji Kamarudin B20/013 63 Adam Hanif B20/014 64 Siti Khalilah Binti Hj Abdul Khalid B20/015 65 Siti Noorfatimah Haji Awang Safar B20/016 66 Norramemi Sahari B20/017 67 Lee Kok Yueh B20/018 68 Dr Hjh Roslynna Hj Rosli B20/019 69 Norjinah Mahmud B20/020 70 Nurin Jazlina Bte Zakaria B20/021 71 Haji Mohammad Asme Bin Haji Amit B20/022 72 Goh Shiau Wei B20/023 73 Siti Redha Wahayu Binti Mohamad B20/024 74 Hayatul Izzati Binti Kipli B20/025 13 Senarai Daftar Ahli PABD 2020 Nama Ahli Numbor Pendaftaran Ahli 75 Nurul Mum'tazahtul Ain Binti Haji Idris B20/026 76 Nurul Musyafa'ahtul Ain Binti Haji Idris B20/027 77 Hajah Norah Binti Awang Hj Jeludin B20/028 78 Hajah Nur Liyana Binti Haji Ramlee B20/029 79 Wan Rizaidy Bin W Mamat Saufi B20/030 80 Mohammad Nazhif Bin Haji Abdul Khalid B20/031 81 Danish Hasbullah Lim Yen Hong Bin Abdullah P20/001 82 Malik Shakur Bin Abdullah Muhd. Asnawi P20/002 83 Mohamad Nur Raziqqien Bin Abu Bakar P20/003 84 Mohammad Haiqal Bin Abdullah P20/004

Nota: Keahlian berdasarkan nombor Pendaftaran KXX/XXX – Ahli Kehormat BXX/XXX – Ahli Biasa PXX/XXX – Ahli Pelajar 14 Gambar Ahli PABD Terkini 2019-2020

K19/001 K19/002 B19/001 B19/002 B19/003 B19/004 B19/005 B19/006

B19/007 B19/008 B19/009 B19/010 B19/011 B19/012 B19/013 B19/014

B19/015 B19/016 B19/017 B19/018 B19/019 B19/020 B19/021 B19/022

15 B19/023 B19/024 B19/025 B19/026 B19/027 B19/028 B19/029 B19/030 Gambar Ahli PABD Terkini 2019-2020

B19/031 B19/032 B19/033 B19/034 B19/035 B19/036 B19/037 B19/038

B19/039 B19/040 B19/041 B19/042 B19/043 B19/044 P19/001 P19/002

P19/003 B20/001 B20/002 B20/003 B20/004 B20/005 B20/006 B20/007

16 B20/008 B21/009 B22/010 B20/011 B20/012 B20/013 B20/014 B20/015 Gambar Ahli PABD Terkini 2019-2020

B20/016 B20/017 B20/018 B20/019 B20/020 B20/021 B20/022 B20/023

B20/024 B20/025 B20/026 B20/027 B20/028 B20/029 B20/030 B20/031

P20/001 P20/002 P20/003 P20/004 Monthly New Moon (Hilal) Sun & Moon Eclipse December 2019 Annular Hunting & Stargazing Observation Solar Eclipse Expedition 2019 & 2020 Weekly Weekend Access to Mini Astronomical Observatory in Tutong & Live Junior Astronomy Skywatching Fokus Utama Competition

Aktiviti PABD Kegiatan Kegiatan PABD

Public Outreach and Education (Public Whatsapp, Meteor Showers Camp Public Talk, IG, FB, etc) & Observation

Quarterly Routines & Astrophotography Research Capacity Building for Muzakarah Competition Members Aktiviti PABD 2018

Mesyuarat Agung Tahunan ke-3 PABD  28 Oktober 2018 / 19 Safar 1440H (Ahad) Al-Afiah Hotel

19 Aktiviti PABD 2019

Cerapan Anak Bulan Rejab 1440H  07 Mac 2019 Bukit Agok

Mesyuarat 1 PABD  22 Mac 2019 UNISSA

Penganjuran International Astronomy and Astrophysics Competition 2019  07 Mac 2019 Atas Talian Jessilyn Teh Jing Ying, IAAC Ambassador (for Brunei) and Student Member of The Astronomical Society of Brunei Darussalam [email protected] or +673 890 6043

20 Aktiviti PABD 2019

Pameran PABD  03 Mei 2019 RBRC Sejahtera Hall Floor 1

Disokong oleh Dinamik Technologies

Bicara Bruneian women’s involvement in Science, Technology, Engineering & Mathematics sempena International Women’s Day 2019.  03 Mei 2019 RBRC Sejahtera Hall Floor 1

Disokong oleh Dinamik Technologies

Cerapan anak bulan Ramadan 1440H  05 Mei 2019 Bukit Agok

21 Aktiviti PABD 2019

Kajian Awal Waktu Fajar & Kualiti Langit Gelap di NBD  17 Mei 2019 Jalan Kuala Balai, Belait

Tular Kenyataan Palsu mengenai isu anak Bulan  27 Mei 2019 Media Sosial & WhatsApp

PABD telah melaporkan kes ini kepada pihak Polis Diraja Brunei pada 27 Mei 2019 Rujukan Penyataan Laporan Kes: BKS/CR/359/2019

Cerapan Rasmi anak bulan Syawal 1440H  04 Jun 2019 Tanjong Batu

Mahkamah Syariah

22 Aktiviti PABD 2019

◄ Penyertaan Kongres Belia Kebangsaan 2019 07 Jun 2019 Pusat Persidangan Antarabangsa, Berakasa

Seorang wakil Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam (PABD) , Dayang Nur Bazilah binti Zainal Abidin, selaku Ahli PABD [barisan pertama, berdiri paling kanan dalam gambar ramai], menghadiri Kongress Belia Kebangsaaan 2019 yang telah bersidang pada 16 hingga 17 Jun 2019.

Astronomy Talk, Majlis Sambutan Hari Raya 1440H & Mesyuarat PABD ke-2  28 Jun 2019 Rasa Ria Cafe

23 Aktiviti PABD 2019

◄ Cerapan Gerhana Separa 17 Julai 2019

Dalam Tailan

Pelantikan rasmi Mesyuarat Setiausaha Agung Jawatankuasa PABD sebagai IAU Kecil PABD National Outreach bagi program Coordinator oleh IAU  Kesatuan 02 Ogos 2019 Astronomi Al-Afiah Cafe Antarabangsa  27 Julai 2019

Pelantikan berakhir sehingga 27 Ogos 2021

24 Aktiviti PABD 2019

◄ Penyertaan Kongres Belia Kebangsaan 2019 07 Jun 2019 Pusat Persidangan Antarabangsa, Berakasa

Astronomy Talk, Majlis Sambutan Hari Raya 1440H & Mesyuarat PABD ke-2  28 Jun 2019 Rasa Ria Cafe

25 Aktiviti PABD 2019

Sesi Praktikal Cerapan Anak Bulan Zulhijjah 1440H  02 Ogos 2019 Bukit Agok

Pengumuman Khas daripada Yang Dipertua Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam sempena pelancaran program NameExoWorlds Brunei Darussalam pada 04 Ogos 2019  04 Ogos 2019 Atas Talian

Rakaman Berita Hal Ehwal Semasa mengenai NameExoWorlds Brunei Darussalam  07 Ogos 2019 Radio Televisyen Brunei

26 Aktiviti PABD 2019

Perkhemahan Cerapan Juraian Meteor Perseids  10 Ogos 2019 EcoPonies Garden, Lamunin

Sebjumlah 46 butir meteor di cerap

Temubual Rampai Pagi: Program Menamakan Bintang & Planet  18 Ogos 2019 Radio Televisyen Brunei

Mini Pameran Astronomi @ Tadabbur for Kids  25 Ogos 2019 Pusat Persidangan Antarabangsa, Berakas

Anjuran UNISSA

27 Aktiviti PABD 2019

Continuing Professional Development (CPD) Programme  28 Ogos 2019 PAPRSB Institute of Health Science, UBD

Anjuran bersama Jabatan Ukur, Brunei Institute of Geomatics (BIG) dan PABD

Cerapan Anak Bulan Muharram 1441H  31 Ogos 2019 Bukit Agok

28 Aktiviti PABD 2019

◄ Lawatan Pelajar Tahun 11 Sci 1 dari Sekolah Menengah Sayyidina Hassan ke Balai Cerap Mini Keriam, Tutong 06 September 2019 Balai Cerap Mini Keriam, Tutong

Cerapan Lintasan (Transit) Stesen Angkasa Antarabangsa (ISS) di hadapan Bulan  19 September 2019 Panaga, Seria

Mesyuarat Jawatankuasa Kerja NameExoWorlds Brunei  11 Oktober 2019 De Ceria Cafe Aktiviti PABD 2019

Pengumuman Khas daripada Naib Yang Dipertua Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam sempena program NameExoWorlds Brunei Darussalam  12 Oktober 2019 Atas Talian

Stargazing in the Garden  19 Ogos 2019 Eco Ponies Garden

Dengan kerjasama Eco Ponies Garden

30 Aktiviti PABD 2019

◄ Cerapan Anak Bulan Rabiulakhir 1441 29 November 2019 Bukit Agok

Kajian Awal Waktu Fajar ▼ 07 Disember 2019 Danau, Tutong

Kajian Awal Waktu Fajar  08 Disember 2019 Pantai Muara

Kerjasama Mahkamah Syariah & Jabatan Ukur

31 Space Talk  Aktiviti PABD 2019 14 Disember 2019 The Box, Telanai

Dengan sokongan The Box, Brunei

32 Aktiviti PABD 2019

Rombongan berlepas dari Negara Brunei Darussalam menuju ke Kuching Sarawak bagi Ekspedisi Gerhana Matahari Cincin ► 22 Disember 2019 Brunei Darussalam

Perjumpaan Muhibah Konsulat Agung Negara Brunei Darussalam di Kuching, Sarawak  23 Disember 2019 Kuching, Sarawak

Majlis Doa Selamat & Makan Malam Sempena Pencerapan Gerhana Matahari Cincin di Sri Aman  25 Disember 2019 Sri Aman, Sarawak Aktiviti PABD 2019 ◄ Lintas Langsung Cerapan Gerhana Matahari Cincin 26 Disember 2019 Masjid Bandar Sri Aman & Atas Talian

Dengan kerjasama Jawatankuasa Pengurusan Masjid Bandar Sri Aman Aktiviti PABD 2020

Cerapan Juraian Meteor Quadrantids ► 05 Januari 2020 Eco Ponies Garden

Lawatan ke Balai Cerap Al- Biruni, Sabah ► 25 Januari 2020 Kota Kinabalu

Kerjasama Jabatan Mufti Negeri Sabah

Cerapan Anak Bulan Jamadilakhir 1441H  25 Januari 2020 Balai Cerap Al-Biruni, Putatan Sabah

Kerjasama Mahkamah Syariah & Jabatan Ukur

35 Aktiviti PABD 2020

Cerapan Anak Bulan Rejab 1441H  24 Februari 2020 Bukit Agok

Kursus pengiraan waktu sembahyang menggunakan VBA Excel melalui pembelajaran secara atas talian (online) ► 14 Mei 2020 Dalam Talian

Mesyuarat PABD ke 3 ▲ 09 Jun 2020 Dalam Talian Aktiviti PABD 2020

Temubual Rampai Pagi: Fenomena Gerhana Matahari”  Jumaat, 19 Jun 2020 / 27 Syawal 1441H Radio Televisyen Brunei

Siaran Langsung Bincang Santai Astronomi: Cerapan Gerhana Fenomena Gerhana Matahari ▼ Jumaat, 19 Jun 2020 / 27 Syawal 1441H Matahari Separa  Dalam Talian 21 Jun 2020 Dalam Talian

Dengan sokongan MY- East Asia Universe Awareness Solar Eclipse (MY- EAUNIVASE); International Astronomical Union (IAU) Global Outreach Events 2020; Timeanddate; International Astronomical Centre (IAC) 38 Aktiviti PABD 2020

Cerapan Comet Neowise (C/2020 F3)  15 Julai 2020 - 23 Julai 2020 Kuala Tutong

Temubual Rampai Pagi: Menjejak Komet NEOWISE  21 Julai 2020 Radio Televisyen Brunei

41 Aktiviti PABD 2020

Muzakarah & Perkongsian asas Cerapan Juraian Meteor Perseids ▼ astrofotografi  12 Ogos 2020 08 Ogos 2020 Eco-Sumbiling, Temburong Rumah kediaman Hj Azri Dengan kerjasama Persatuan Falak Negeri Kelantan

“Open observatory” ► 08 Ogos 2020 Balai Cerap Mini Keriam, Tutong Aktiviti PABD 2020

“Stargazing night”  28 Ogos 2020 Warisan Puk Belaban, Tutong

“Stargazing @ HAGAP” ▲ 13 September 2020 Homestay Alai Gayoh Anak Pulau, Bukit Udal. Tutong.

Dengan sokongan BARA (Brunei Adventure Recreation Association) Aktiviti PABD 2020

Cerapan Anak Bulan Safar 1442H  18 September 2020 Kuala Tutong

Malam Memerhati Bulan Sedunia  26 September 2020 Warisan Puk Balaban

Dengan kerjasama Pengurusan Warisan Puk Balaban

Sokongan IAU NOC & NASA 45 Aktiviti PABD 2020

Astrophotography Sharing Session  29 & 30 October 2020 Balai Cerap Mini Keriam, Tutong

Cerapan Langit & Pameran Astronomi Perkhemahan Belia Kampong  05 Disember 2020 Warisan Puk Balaban

Dengan kerjasama Majlis Perundingan Kampong Ukong, dan disokong oleh Jabatan Daerah Tutong ◄ Cerapan Fenomena Ijtimak Akbar Planet Zuhal & Musytari Aktiviti PABD 2020 11- 26 Disember 2020 Brunei Darussalam & Atas Talian

Cerapan Anak Bulan Stargazing Cerapan Fenomena Ijtimak Akbar ▼ Jamadilawal 1442 ▼ 19 Disember 2020 15 Disember 2020 Warisan Puk Balaban Kuala Tutong Aktiviti PABD 2020

City Stargazing @ Pulau Berambang & Pertandingan Astrofotografi ► 25 Disember 2020 Bukit Kindana

Dengan sokongan Majlis Perundingan Kampong Sungai Bunga

◄ Temubual Rampai Pagi: Fenomena Konjungsi Besar Planet Musytari & Zuhal 29 Disember 2020 Radio Televisyen Brunei Tarikh Cerapan Cerpan Anak Bulan Umur Hilal Kamera Bantuan Mata Kasar Catatan Hijrah (Jam:Minit) Digital / CCD Optikal 2003-Dec-24 Zulkaedah 1424 1 Hari 00:31 N N N Berawan Cerapan 2004-Jan-22 Zulhijjah 1424 13:22 N N N Berawan 2004-Mar-21 Safar 1425 11:49 N N N Berjerebu 2004-Apr-20 Rabiulawal 1425 21:04 N N N Berjerebu 2004-May-20 Rabiulakhir 1425 1 Hari 00:55 Y Y Y Berawan 2004-Jun-18 Jamadilawal 1425 14:05 N N N Berawan Hilal 2004-Jul-18 Jamadilakhir 1425 23:13 N N N Berawan 2004-Aug-16 Rejab 1425 9:08 N N N Berjerebu 2004-Oct-14 Ramadan 1425 7:17 N N N 2004-Nov-13 Syawal 1425 19:34 Y Y Y Berawan 2005-Feb-09 Muharram 1426 12:04 N N N -- Selain aktiviti yang disenaraikan tadi, 2005-Sep-04 Syaaban 1426 15:39 N N N Berawan ahli-ahli PABD giat menganjurkan 2005-Oct-03 Ramadan 1426 Sebelum Ijtimak N N N 2005-Nov-02 Syawal 1426 8:36 N N N -- cerapan-cerapan anak bulan di 2006-Jan-30 Muharram 1427 20:15 N N N Berawan / Hujan kawasan lapang Bukit Agok, Tutong, 2006-Feb-28 Safar 1427 10:02 N N N -- atau di Kuala Tutong. Di samping 2006-Oct-22 Syawal 1427 Sebelum Ijtimak N N N -- 2007-Jul-15 Rejab 1428 22:33 Y Y Y -- memberikan pendedahan ilmu 2007-Oct-11 Syawal 1428 Sebelum Ijtimak N N N -- astronomi kepada ahli persatuan dan 2008-Aug-31 Ramadan 1429 14:27 N N N -- masyarakat awam, kegiatan tersebut 2008-Sep-30 Syawal 1429 1 Hari 01:59 N N N -- 2009-Aug-21 Ramadan 1430 1 Hari 00:28 N N N Berawan merupakan kajian saintifik jaringan 2009-Sep-19 Syawal 1430 15:33 N N N Berawan antarabangsa melalui pelaporan 2010-Aug-10 Ramadan 1431 7:26 N N N -- data pencerapan kepada The Islamic 2010-Sep-09 Syawal 1431 23:52 - Y Y -- 2011-Jul-31 Ramadan 1432 15:56 N N N Berawan Cresent Observation Project (ICOP), 2011-Aug-30 Syawal 1432 1 Hari 07:23 Y Y Y Berawan International Astronomical Centre 2012-Jul-19 Ramadan 1433 6:12 N N N Berawan (IAC) 2012-Aug-18 Syawal 1433 18:36 N N N -- 2013-Jul-08 Ramadan 1434 Sebelum Ijtimak N N N -- 2013-Aug-07 Syawal 1434 12:43 N N N Berawan Jadual 1 menyenaraikan data 2014-Jun-27 Ramadan 1435 Sebelum Ijtimak N N N Berawan 2014-Jul-27 Syawal 1435 11:54 N N N Berawan kenampakan anak bulan di Negara 2015-Apr-19 Rejab 1436 15:29 Y Y N Berawan Brunei Darussalam yang direkod oleh 2015-Jul-16 Syawal 1436 9:12 N N N Berawan Persatuan Astronomi Negara Brunei 2016-Jun-05 Ramadan 1437 7:30 N N N -- 2016-Jul-05 Syawal 1437 23:35 Y Y N Berawan Darussalam sejak 2003. Hilal yang 2017-May-26 Ramadan 1438 14:43 Y Y N Berawan berusia 14 jam 43 minit berjaya 2017-Jun-24 Syawal 1438 8:03 N N N Berawan dirakam dan dilihat oleh ahli PABD 2018-Jun-14 Syawal 1439 14:48 N Y N Berawan 2019-May-05 Ramadan 1440 11:39 N N N pada 26 Mei 2017 iaitu semasa rukyah 2019-Jun-04 Syawal 1440 1 Hari 27:10 N N N Berawan Ramadan 1438, dan merupakan 2018-Sep-09 Muharram 1440 16:20 N N N Berawan antara rekod cerapan umur anak 2019-Aug-31 Muharram 1441 23:49 Y Y Y Berawan 2019-Mac-07 Rejab 1440 18:28 N N N Berawan bulan paling muda di negara ini. 2019-Nov-27 Rabiulakhir 1441 18:57 Y Y N Berawan 2020-Dec-15 Jamadilawal 1442 17:53 N N N Berawan 2020-Feb-24 Rejab 1441 19:00 Y Y N Berawan 2020-Jul-21 Zulhijjah 1441 17:04 Y -- -- Berawan (Rasmi - Tidak Sabit) 49 2020-Sep-18 Safar 1442 23:17 Y Y Y Jaringan Rakan Strategik PABD

50 Fenomena Astronomi 2021

26 Jan 2021 – Penghijaban Bulan Cerapan Hilal Tahun 2021 & Mebsuta 11 Feb 2021 – Ijtimak Bulan, Zuhrah & Musytari Tarikh Anak Bulan Umur Hilal 2 Apr & 9 Sep 2021 – Zero 2021-01-13 Jamadilakhir 1442 05j 24m Shadow Day 2021-02-12 Rejab 1442 15j 26m 4 Apr 2021 – Penghijaban Bulan 2021-03-13 Syaban 1442 00j 10m & Kaus Borealis 2021-04-12 Ramadan 1442 07j 56m 17 Apr 2021 – Penghijaban 2021-05-12 Syawal 1442 15j 26m Marikh oleh Bulan 2021-06-11 Zulkaedah 1442 23j 38m 27 Apr 2021 - Supermoon 2021-07-10 Zulhijjah 1442 09j 20m 2021-08-09 Muharram 1443 20j 43m 26 Mei 2021 – Gerhana Bulan Penuh + Supermoon 2021-09-07 Safar 1443 09j 31m 28 Mei & 16 Julai 2021 – Istiwa 2021-10-07 Rabiulawal 1443 23j 03m Ad’zam 2021-11-05 Rabiulakhir 1443 12j 46m 12 Julai 2021 – Ijtimak Bulan, 2021-12-05 Jamadilawal 1443 1h 2j22m Zuhrah & Marikh 12 Ogos 2021 – Juraian Meteor Perseids 19 Nov 2021 – Gerhana Bulan Separa 14 Disember 2021 – Juraian Meteor Geminids 51 Laporan Khas: NameExoWorlds Brunei Darussalam Ucapan Yang Dipertua Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam Sempena Pelancaran Program Name Exoworlds Brunei Darussalam pada 3 Zulhijjah 1440 / 4 Ogos 2019

Penerokaan dunia astronomi pada hari ini kerap mencapai beberapa kejayaan yang signifikan dengan kemajuan teknologi yang canggih dan kaedah saintifik yang jitu.

Ini termasuklah penemuan beribu planet di luar sistem suria kita yang mengelilingi bintang-bintang dalam sistem galaksi kita.

Setakat ini sejumlah 4000 exoplanet tersebut telah pun ditemui berasaskan kaedah saintifik oleh ahli-ahli astronomi, yang mana kebanyakan planet tersebut Program global ini akan memberikan peluang orang bersama bintang induknya belum mempunyai nama Brunei kitani untuk menamakan bintang dan planet yang sesuai. tersebut, yang mana cadangan nama yang terpilih nanti akan diabadikan untuk generasi kita yang akan datang. Pada 2 Ogos baru-baru ini, Negara Brunei Darussalam telahpun dianugerahkan sebuah bintang dan Dengan kalimah Bismillahir Rahmannir Rahim, Selawat planetnya daripada pihak Kesatuan Astronomi serta salam ke atas junjungan besar kita Nabi Antarabangsa (IAU) untuk dinamakan. Muhammad Sallahu Alaihi Wassalam serta bertawakal kepada Allah Subhanahu Wata’ala saya dengan ini Oleh yang demikian, buat julung kalinya program melancarkan Program Name Exoworlds Negara Brunei menamakan Exoworlds akan dianjurkan oleh Darussalam bermula hari ini, 03 Zulhijjah 1440 Hijriah Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam bersamaan 04 Ogos 2019. selaku IAU National Outreach Coordinator dengan sokongan pihak-pihak yang tertentu. 53 54 Proses pengiktirafan nama bintang Peringkat Perlaksanaan Tempoh • Cadang: Penghantaran cadangan 10 Ogos -10 Okt 2019 nama dibukakan kepada orang ramai

• Saringan: Menyenarai pendek 10 nama 12 Okt 2019 Exoworld yang memenuhi kriteria dan garispandu • Undian: Undian awam atas talian 13 Okt - 13 Nov 2019 (online) bagi memilih Nama ExoWorlds yang sesuai • Cadangan 3 Nama: Penghantaran 15 Nov 2019 maklumat ke IAU berdasarkan keputusan undian tertinggi • Pengiktirafan: Pemakluman rasmi nama 17 Dis 2019 exoplanet daripada IAU semasa sidang media di Paris

10 Senarai pendek bagi undian awam Nama Bintang Nama Exoplanet Tema Induk (HD 179949) (HD 179949 b) a. Arik Rinut Panggil, Bertindak b. Arkat Kandila Abadi c. Ginis Cikar Adiwarna d. Gumala Mastika Batu Permata e. Kalapmalip Diyan Cahaya f. Lantira Kulimpapat Cahaya g. Maya Berawa Tempat h. Nulus Liun Temu, Orbit i. Semaun Sangkuna Pahlawan j. Surapit Petabu Buah-buahan Ucapan Naib Yang Dipertua Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam Sempena Pembukaan Undian Awam bagi Name Exoworlds Brunei Darussalam pada 13 Safar 1440 / 12 Oktober 2019

Alhamdullilah, perlaksanaan program menamakan Bintang dan Exoplanet (Name Exoworlds) Brunei Darussalam anjuran Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam selaku International Astronomical Union (IAU) National Outreach Coordinator masih dijalankan dan melangkah maju ke peringkat kemuncaknya.

Sejak pelancarannya pada Ogos 2019, inisiatif berkenaan telah berjaya menerima sebanyak 242 cadangan nama bagi Bintang Induk HD 179949 bersama Exoplanet HD 179949b. Keseluruhan cadangan nama adalah daripada 211 orang peserta yang terdiri daripada individu perseorangan, wakil- wakil pelajar daripada institusi-institusi pendidikan, wakil organisasi kerajaan serta agensi bukan kerajaan di negara ini.

Penyertaan yang amat menggalakkan ini telah mencerminkan wujudnya usaha dan kesedaran yang ketara dari kalangan masyarakat dan pelbagai pihak dalam mengembangkan dan memajukan bidang astronomi di negara Brunei Darussalam.

56 Seterusnya, bagi menyempurnakan pemilihan cadangan Dengan kalimah Bismillahir Rahmannir Rahim, nama bintang bersama planetnya bagi Brunei Selawat serta salam ke atas junjungan besar kita Darussalam, maka Mesyuarat Ahli Jawatankuasa Kerja Nabi Muhammad Sallahu Alaihi Wassalam serta telahpun bersidang pada 12 Safar 1441H bersamaan 11 bertawakal kepada Allah Subhanahu Wata’ala Oktober 2019 yang ditugaskan untuk menyenaraipendek saya dengan ini melancarkan Pembukaan Undian cadangan nama berkenaan. Kesemua cadangan telah Awam bagi Name Exoworlds Negara Brunei dinilai akan kesesuaiannya bagi memastikan nama Darussalam bermula esok, Ahad, 14 Safar 1441 tersebut adalah mengikut garispandu bagi pengiktirafan bersamaan 13 Oktober 2019. penamaan objek astronomi yang telah ditetapkan oleh Badan Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU) serta Akhirnya, saya mewakili pihak penganjur ingin patuh pada syarat-syarat penyertaan. merakamkan ucapan setinggi-tinggi penghargaan dan terima kasih atas sokongan padu yang telah Setelah penelitian, sukacita di maklumkan hasil sesi diberikan khususnya kepada pihak Pusat Sains mesyuarat tersebut yang telah dipimpin oleh Dr Hj Teknologi dan Alam Sekitar Kementerian Mohammed Hussain bin Pehin Penyurat Hj Ahmad, Pendidikan, Jabatan Pengajian Islam Kementerian Timbalan Setiausaha ke-2 Persatuan Astronomi Negara Hal Ehwal Ugama, Radio Televisyen Brunei, Universiti Brunei Darussalam selaku Ketua Hakim telahpun Islam Sultan Sharif Ali dan media massa. menetapkan senarai pendek sebanyak 10 cadangan nama bintang Induk (HD 179949) serta Exoplanet (HD 179949 b) bagi pemilihan umum.

InshaAllah, dalam memberikan peluang kepada orang ramai, maka undian secara atas talian (online) melalui www.bruneiastronomy.org akan mula dibukakan bermula 13 Oktober 2019 sehingga 13 November 2019 dengan menjemput penduduk di negara ini untuk memilih nama bintang dan planet tersebut tadi adalah benar-benar mewakili suara orang Brunei kitani. Nama-nama yang mendapat undian tertinggi itu nanti adalah layak untuk dicadang kepada IAU Office for Outreach bagi pengiktirafan di peringkat antarabangsa sebagai nama umum yang kekal serta menjadi kebanggaan orang Brunei.

57 58 IAU Iktiraf Mastika Dan Gumala Dari Negara "Sejak beberapa tahun yang lalu, pemerhatian astronomi Brunei Darussalam telah menemui lebih daripada 4,000 planet yang mengorbit bintang-bintang yang lain - lalu dipanggil Sebanyak 112 pasangan nama exoplanet dan bintang sebagai exoplanet. Kira-kira setiap 2½ tahun, jumlah induknya diberikan nama melalui kempen IAU100 penemuan dijangka akan bertambah dua kali ganda, NameExoWorlds telah diumumkan di sidang media di Paris dan mendedahkan jumlah populasi planet-planet baru pada 17 Disember 2019. Bersempena ulang tahun dengan meletakkan bumi dan sistem suria kita sebagai Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU) yang ke-100 pada perspektif. Mengikut statistik, kebanyakan bintang-bintang tahun ini, kempen di peringkat nasional dianjurkan di di langit berkemungkinan besar dikelilingi oleh planet- sebanyak 112 negara yang melibatkan penyertaan lebih planetnya yang tersendiri - yang berada di mana-mana", dari 780,000 orang di seluruh dunia, untuk mencadangkan kata Eric Mamajek, pengerusi bersama jawatankuasa dan memilih nama-nama bagi setiap exoplanet dan NameExoWorlds. bintang induk negara masing-masing. "Ahli-ahli astronomi memperkenalkan penemuan baru Projek IAU100 NameExoWorlds melihat penyertaan yang mereka dengan menggunakan sistem penamaan seperti meluas dan besar-besaran di seluruh dunia untuk nombor telefon, terdapat juga minat yang semakin memberikan masyarakat umum peluang untuk meningkat dari kalangan ahli astronomi dan juga orang mencadangkan nama-nama sistem exoplanet yang ramai untuk memberikan nama yang bersesuaian seperti bermakna, kreatif dan unik bagi negara masing-masing. yang dilakukan untuk jasad-jasad astronomi lain dalam Penganjuran ini adalah kali yang kedua dalam sejarah di sistem suria", sambung Mamajek. mana sebuah kempen telah menghasilkan penamaan bintang dan exoplanet. Pada keseluruhannya, sebanyak Projek global IAU100 NameExoWorld ini juga dianjurkan 360,000 cadangan nama telah diterima dari 112 negara. untuk mewujudkan kesedaran tentang kedudukan kita di Penganjur program di setiap negara telah menyenarai alam semesta, dan dalam masa yang sama memberikan pendekkan nama-nama yang dicadangkan, dan gambaran potensi sebuah tamadun bumi kita di planet seterusnya dibukakan bagi pemilihan melalui undian lain. Oleh sebab IAU adalah pihak yang berkuasa dan kepada orang ramai. bertanggungjawab untuk memberikan nama-nama rasmi kepada badan-badan angkasa, sambutan IAU100 pada Seramai 420,000 orang telah mengundi calon-calon nama tahun 2019 ini memberikan kesempatan bagi setiap yang diberikan. Projek ini akan memberikan kesan yang negara untuk memberi nama kepada satu sistem planet berkekalan di mana nama-nama yang dipilih sebagai yang mengandungi sebuah exoplanet dan bintang pemenang akan digunakan selari dengan tatanama induknya. saintifik yang sedia ada dengan penghargaan kepada individu, kumpulan ataupun institusi yang telah mencadangkan nama tersebut. 59 Pengurus Projek IAU100 NameExoWorlds, Eduardo Nama baru yang diiktiraf oleh IAU untuk exoplanet (HD Monfardini Penteado mengatakan "Kempen IAU100 179949b) dan bintang induknya (HD 179949) adalah Mastika NameExoWorlds telah memberikan peluang kepada dan Gumala. Kedua nama tersebut dikaitkan dengan orang ramai untuk melibatkan diri dan berkesempatan permata dan batu yang berharga dalam Bahasa Melayu. untuk menamakan lebih daripada 100 exoplanet dan Nama berkenan telah dicadangkan oleh Pengiran bintang induk yang baru, dan juga untuk membantu Mohammad Rezal bin Pengiran Haji Osman dari Negara pihak IAU mewujudkan tema penamaan bagi Brunei Darussalam melalui penganjuran program penemuan-penemuan dalam sistem tersebut di masa NameExoWorlds oleh Persatuan astronomi Negara Brunei yang akan datang." Darussalam.

Setiap bintang yang diperuntukkan di setiap negara Antara contoh-contoh nama baru IAU untuk exoplanet dan boleh dicerap dari negara itu sendiri dan ianya cukup bintang induknya: Ireland: Nama-nama anjing mitologi (Bran, terang untuk dilihat dengan menggunakan teleskop Tuiren) dari legenda orang Irish 'The Birth of Bran', untuk planet kecil. Setiap negara mempunyai jawatankuasa HAT-P-36b (Bran) mengelilingi bintang HAT-P-36 (Tuiren) dalam kebangsaan masing-masing bagi penganjuran IAU100 buruj Canes Venatici (Anjing Pemburuan); Jordan: Nama- NameExoWorlds mengikut kaedah dan garis panduan nama bandar-bandar purba dan kawasan yang dilindungi di yang telah ditetapkan, mereka bertanggungjawab Jordan Selatan, untuk exoplanet WASP-80b (Wadirum) untuk menetapkan syarat-syarat penyertaan dari orang mengelilingi bintang WASP-80 (Petra) dalam buruj Aquila ramai, menyebarkan projek tersebut di negara masing- (Helang); Burkina Faso: Nama baru untuk planet HD 30856 b masing dan juga membuat sistem pengundian. (Nakambé) dan bintangnya HD 30856 (Mouhoun) merujuk kepada nama tempatan untuk sungai-sungai yang terkenal Exoplanet yang baru dinamakan berkemungkinan ialah di Burkina Faso. Sistem ini juga terletak di dalam buruj sungai sebuah gas gergasi besar, dan semuanya dijumpai Eridanus (Sungai). berdasarkan satu daripada dua kaedah: kaedah transit – di mana planet-planet yang diperhatikan melintasi di Sebagai pengiktirafan bagi Tahun Antarabangsa untuk depan bintang induknya dan menutup sebahagian Bahasa Pribumi UN 2019, orang-orang berbahasa pribumi cahaya dari bintang tersebut; dan kaedah halaju radial juga digalakkan untuk mencadangkan nama-nama – di mana pengukuran yang teliti terhadap spektrum daripada bahasa mereka, dan beberapa nama yang terpilih bintang mendedahkan ianya bergoyang ulang alik adalah mengenai etimologi pribumi. Di Argentina, cadangan disebabkan oleh graviti planetnya [1]. yang menang telah dikemukakan oleh seorang guru dan pemimpin komuniti asli Moquit. Nama baru untuk planet HD 48265 b (Naqaya) dan bintang HD 48265 (Nosaxa) bermaksud 'brother-family-relative' (merujuk kepada semua manusia sebagai 'brothers') dan musim bunga (secara literal, tahun baru) dalam bahasa Moqoit. 60 Pencadang NameExoWorlds, Pengiran Mohammad Rezal bin Pengiran Haji Osman dari Negara Brunei Darussalam

61 "Pihak IAU sangat berbesar hati dengan penglibatan banyak negara melalui kempen NameExoWorlds yang bertaraf antarabangsa", kata Presiden terpilih IAU, NameExoWorlds Brunei Darussalam: Debra Elmegreen. "Ianya sangat memuaskan Keputusan undian awam (sejumlah 7,832) bahawa begitu ramai penduduk di seluruh dunia telah membantu mencipta nama untuk sistem planet yang signifikan untuk budaya dan warisan mereka. Usaha ini mampu untuk menyatukan kita dalam penerokaan Alam Semesta."

Projek NameExoWorlds merupakan program dalam rangka kerja Ulang Tahun IAU yang ke 100 pada tahun 2019. Sepanjang abad yang lalu, sebanyak 5,000 aktiviti meliputi 140 negara, berjuta-juta orang di serata dunia menyambut penemuan-penemuan astronomi yang telah mencorak sains, teknologi dan budaya, dan juga memfokuskan kepentingan astronomi dalam pendidikan, pembangunan dan diplomasi. Dapatkan maklumat yang lebih lanjut di laman sesawang IAU100 (http://www.iau-100.org/).

"Sepanjang tahun ini kami telah melibatkan orang awam melalui pelbagai aktiviti astronomi masyarakat untuk sambutan ulang tahun IAU yang ke-100. Projek global NameExoWorlds telah menjadi sebuah inisiatif yang sempurna sebagai penutup tirai tahun ini. Ianya pasti akan memberi kesan yang berpanjangan untuk tahun-tahun yang akan datang", kata Presiden IAU Ewine van Dishoeck. 62 Pengurusan Program NameExoWorlds Brunei Darussalam

Project Manager: Hazarry bin Haji Ali Ahmad Secretary General, The Astronomical Society of Brunei Darussalam Co-Assistant Project Manager: Md Qawiem Hj Md Jamil ExCo, The Astronomical Society of Brunei Darussalam) Co-Assistant Project Manager: Dr Hj Mohammed Hussain bin Pehin Penyurat Hj Ahmad Deputy Secretary II, The Astronomical Society of Brunei Darussalam Treasurer: Shaifulbahri bin Hj Ahmad Treasurer, The Astronomical Society of Brunei Darussalam Komiti: Muniratussafiah binti Johar Nur Azrinah binti Omar Nor Amalina Binti Hasnan Dayang Siti Nor Izuana Binti Ayob Nur Bazilah binti Zainal Abidin Mohammad Hazwan Bin Mohaimin Hj. Ja'afar Bin Ahmad Ahli-ahli Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam 63 Sistem planet yang diiktiraf

Bintang Induk Gumala Exoplanet Mustika HD 179949 HD 179949 b

Kecerahan: 6.25 magnitud Jenis planet: Gergasi bergas Warna bintang: yellow-white, dwarf Tahun ditemui: 2000 Buruj: Sagittarius Jisim: 0.916 kali ganda jisim planet Musytari Suhu permukaan: 6250 K (500 darjah lebih panas dari Saiz planet: 1.24 x saiz Musytari (anggaran) matahari) Tempoh peredaran orbit: 3.1 hari di Bumi Jisim: 1.25 kali jisim matahari Jarak dari bintang induk: 0.0443 AU Jarak dari Bumi: 88 tahun cahaya (8.3254 x 1014 km) Kaedah penemuan: Radial Velocity Kelas spektra bintang: F8 V

HD = Henry Draper Catalogue

Maklumat lanjut: https://exoplanets.nasa.gov/exoplanet-catalog/6816/hd-179949-b/ 65 Laporan Khas: Telescopes For All 2020 Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam (PABD) Terima Anugerah Telescopes For All daripada IAU

Bandar Seri Begawan (01 Julai 2020) – Persatuan Astronomi Negara Brunei Darussalam (PABD) telah dipilih sebagai penerima anugerah Teleskop Untuk Semua (Telescopes For All) daripada Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU).

Sebanyak tujuh belas (17) golongan komuniti yang memerlukan sokongan dalam bidang astronomi di serata dunia termasuk negara Brunei Darussalam telah pun dipilih untuk menerima teleskop khas yang ditandatangani oleh para angkasawan dan para penerima Hadiah Nobel. Kumpulan ini merupakan kumpulan yang pertama untuk menerima teleskop- teleskop yang diedarkan oleh Telescopes for All: Inspiring Starts & Stars Shine for Everyone Collaboration.

Program bertaraf antarabangsa iaitu Teleskop Untuk Dayang Nur Bazilah binti Zainal Abidin, ahli Persatuan Semua adalah anjuran bersama daripada pihak Astronomi Negara Brunei Darussalam (PABD), selaku Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU) melalui Office penerima anugerah Telescopes for All daripada for Astronomy Outreach (OAO) dengan Stars Shine for Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU). Everyone (Sterren Schitteren voor Iedereen - SSVI) dan Universe Awareness/University of Leiden.

66 Program ini bertujuan untuk memperluaskan bidang ilmu pengetahuan kanak-kanak, ibu bapa dan juga tenaga-tenaga pengajar untuk mencetuskan minat dalam bidang sains, serta meningkatkan peluang yang sama rata untuk menceburi kerjaya dalam bidang astronomi. Penganjuran program pada awal tahun ini merupakan tindakan susulan bersempena sambutan ulang tahun ke-100 kesatuan tersebut pada tahun 2019, yang mana kesemua teleskop tersebut adalah pemberian ihsan dari syarikat Bresser.

Program global ini telah menerima sebanyak 172 permohonan berasaskan kertas cadangan yang telah disokong oleh IAU National Outreach Coordinator (NOC) dari sebanyak 34 buah negara. Kertas-kertas cadangan yang terpilih diantaranya akan membawa teleskop tersebut kepada masyarakat di kawasan-kawasan pendalaman di Kamerun dan Tunisia, para pendatang dan pelarian di Sepanyol, dan juga kepada kanak-kanak kelainan upaya dalam pendengaran dan penglihatan di Indonesia dan Program ini bertujuan untuk memperluaskan bidang Nepal. ilmu pengetahuan kanak-kanak, ibu bapa dan juga tenaga-tenaga pengajar untuk mencetuskan minat Penyertaan negara Brunei Darussalam dengan dalam bidang sains, serta meningkatkan peluang kertas cadangan “Making Space for All (MASA)” yang sama rata untuk menceburi kerjaya dalam yang dihasilkan oleh Dayang Nur Bazilah binti bidang astronomi. Penganjuran program pada awal Zainal Abidin, ahli Persatuan Astronomi Negara tahun ini merupakan tindakan susulan bersempena Brunei Darussalam, telah mendapat kejayaan di sambutan ulang tahun ke-100 kesatuan tersebut peringkat antarabangsa untuk menerima pada tahun 2019, yang mana kesemua teleskop anugerah berupa sebuah teleskop daripada IAU. tersebut adalah pemberian ihsan dari syarikat Bresser. 67 Program global ini telah menerima sebanyak 172 Sebanyak 17 cadangan yang terpilih untuk menerima permohonan berasaskan kertas cadangan yang anugerah berupa sebuah teleskop daripada IAU adalah telah disokong oleh IAU National Outreach seperti berikut: Coordinator (NOC) dari sebanyak 34 buah negara. Kertas-kertas cadangan yang terpilih diantaranya • Telescopes for All in the heart of Argentina, Villa akan membawa teleskop tersebut kepada Mercedes Astronomy Club, Argentina masyarakat di kawasan-kawasan pendalaman di • Seichu-Jurá Project, Sociedade de Astronomia do Kamerun dan Tunisia, para pendatang dan pelarian Maranhão, Brazil di Sepanyol, dan juga kepada kanak-kanak • Making Space for All (MASA), Persatuan Astronomi kelainan upaya dalam pendengaran dan Negara Brunei Darussalam penglihatan di Indonesia dan Nepal. • Telescopes for All in Cameroon, Bilingual Secondary School, Cameroon Penyertaan negara Brunei Darussalam dengan • A Telescope for the Mangilaluk School in Tuktoyaktuk, kertas cadangan “Making Space for All (MASA)” Canada yang dihasilkan oleh Dayang Nur Bazilah binti Zainal • Telescopes for All in Chile, “Hermanos Carrera” School, Abidin, ahli Persatuan Astronomi Negara Brunei Angol, Los Lagos Region, Chile Darussalam, telah mendapat kejayaan di peringkat • Telescopes for All in the Dominican Republic, antarabangsa untuk menerima anugerah berupa ASTRODOM, Dominican Republic sebuah teleskop daripada IAU. • Telescopes for All in Haiti, Haiti, Groupe Astro-Jeunes- Ado, Haiti MASA mengusulkan rancangan tindakan jangka • The Universe for Everyone, Andromeda, Ahmad Dahlan masa pendek bagi salah satu inisiatif PABD dalam University, Indonesia mendekatkan astronomi serta meningkatkan minat • Astronomy is Open to Everyone, Asif n Ait Bounouh pendidikan Sains, Teknologi, Kejuruteraan dan Association for Culture and Awareness, Morocco Matematik (STEM) di kalangan masyarakat • Telescopes for All in Nepal, Blind Rocks!, Nepal khususnya menyasarkan kepada golongan kanak- • Telescopes for All in Panama, Panama Rainforest kanak kelainan upaya dan kaum perempuan di Discovery Center, Panama negara Brunei Darussalam. • Mirando al Cielo, Paraguay • Telescopes for All in Peru, Huaycán Cultural, Peru Setiap teleskop yang dianugerahkan akan • Socio-educative support for migrant and refugee dilengkapi dengan sebuah kamera digital bagi children, Sepanyol membolehkan para penerima anugerah • Telescopes for All in Tunisia, Enfidha Astronomy Club, melaksanakan cadangan program mereka dengan Tunisia mengongsikan maklumat yang diperolehi dari • Astronomy for All, Saigon Astrokids (SAK), Vietnam teleskop tersebut kepada masyarakat secara dalam 68 talian (online) semasa pandemik wabak COVID-19. The Winning Proposal: MASA

According to VIIRS 2019 country radiance statistics for land I will work together with NGOs that focus on special and terrestrial waters by Jurij Stare, Brunei Darussalam is needs children development. This event emphasize placed 21 out of 218 countries with the highest mean on creating inclusive environments to support radiance. Thus, this means that stargazing can be a physically disabled children’s positive outcomes and realizing challenging hobby for amateur astronomers in this country as their potentials which will be conducted during it often requires long drives into rural areas or hiking through major astronomical events such as meteor shower, rough terrain to enjoy dark sky for skygazing activity. Such supermoon or celestial body sightings, as well as in astronomical pursuits may be difficult for person with conjunction with World Autism Awareness Day, disabilities and discouraging some women who fear for their International Day of Persons with Disabilities or safety. World Space Week.

Similar to other countries, Brunei Darussalam is no exception to Being awarded with this telescope would be a having undeserved groups such as differently abled golden opportunity to promote astronomy and individuals. According to the World Economic Forum: Global STEM more accessible in Brunei, not just amongst Gender Gap report, 33.74% women have tertiary education the PWDs and women, but also to the general in STEMS in Brunei. Furthermore, in 2018, the Minister of Culture, public. Implementation of our programme will put Youth and Sports Brunei stated that only 56 out of 9,282 into consideration on the government control of persons with disabilities (PWD) are currently employed. Both of public gatherings due to global pandemic. Thus to these statistics have suggested that most women and PWD ensure compliancy, our events will be carry out in do not share the same educational opportunities as men and small groupings as well as through online platforms their able-bodied counterparts. such as BAS' official social media platform as there are over 10,000 followers and that Brunei has quite If given the opportunity with the Bresser 90/900 telescope, my a highest internet penetration rate (94%) in the team from Brunei Astronomical Association (BAS) and I would world. like to reach out to more than 1,000 women and PWD by 2025 through a new dedicated astronomy programme, Making Proposed by Nur Bazilah binti Zainal Abidin, Space for All (MASA) - “masa” means time in Malay. We will The Astronomical Society of Brunei Darussalam be expanding our current stargazing events to the public where safety for women is guaranteed and that it would be accessible by the differently-abled.