UCHWAŁA NR VII/73/15 Rady Miejskiej W Skarszewach Z Dnia 30

UCHWAŁA NR VII/73/15 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 30 lipca 2015 roku w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy.

Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2013 r. poz. 594 ze zmianami) oraz na podstawie art. 12 ust.1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t. j. Dz. U. z 2015r., poz. 199 ze zmianami), w związku z uchwałą Nr XLIX/383/14 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 5 listopada 2014 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy, Rada Miejska w Skarszewach:

§1. 1. Uchwala zmianę studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy uchwalonego Uchwałą Nr XLII/326/09 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 18 grudnia 2009 r., zmienionego Uchwałą Nr XLI/328/2014 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 27 lutego 2014 r. oraz zmienionego Uchwałą Nr VI/69/15 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 29 czerwca 2015 r.

2. Zmianę określoną w §1 ust. 1 zawierają załączniki do niniejszej uchwały: a) Załącznik nr 1: tekst ujednolicony: „Zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy” b) Załącznik nr 2: rysunek ujednolicony: „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy. Uwarunkowania i kierunki zagospodarowania przestrzennego”, w skali 1:10 000.

3. Rozstrzygnięcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do projektu zmiany studium stanowi załącznik Nr 3 do uchwały.

§2 Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Skarszew.

§3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Uzasadnienie do uchwały w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy

1. Podstawa formalno-prawna wywołania uchwały Podstawę formalnoprawną wywołania uchwały jest uchwała intencyjna Nr XLIX/383/14 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 5 listopada 2014 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy.

2. Planowana inwestycja Planowana inwestycja polegająca na budowie dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV relacji Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń wynika z Planu w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną opracowanego przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne Operator S. A. (obecnie Polskie Sieci Elektroenergetyczne S. A.). Zgodnie z programem inwestycja zakwalifikowana została do grupy bezpieczeństwa pracy sieci związanej ze strategią zmiany napięcia sieci – likwidacja ograniczeń sieciowych wynikających ze wzrostu zapotrzebowania na energię, potrzeby zwiększenia pewności zasilania oraz regulacji napięcia i mocy biernej, jak również sprzęganiem sieci 400 i 220 kV. Realizacja inwestycji przełoży się wprost na poprawę bezpieczeństwa energetycznego kraju, w szczególności województwa pomorskiego i kujawsko-pomorskiego. Realizacja projektowanej linii 400kV wiąże się z likwidacją istniejącej linii 220kV. Powyższe natomiast wpisuje się Politykę energetyczną Polski do 2030 r. opracowaną i przyjętą przez Ministerstwo Gospodarki.

3. Wyjaśnienie celu i potrzeby podjęcia uchwały oraz zakres planowanej inwestycji w granicach gminy. Planowana inwestycja stanowi inwestycję celu publicznego w rozumieniu art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 21.08.1997r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2014 r. poz. 518 ze zm. ) Zgodnie art. 10 ust. 2 pkt. 7 ustawy z 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012r. poz. 647 ze zmianami) „W studium uwzględnia się w szczególności obszary, na których rozmieszczone będą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1”. Specyfika projektowanej inwestycji wiąże się z wprowadzeniem ograniczeń przestrzennych oraz prawnych wynikających między innymi z charakteru liniowego tej inwestycji, czy konieczności ustanowienia pasa technologicznego o szerokości 35 m na każdą stronę od osi linii. Najlepszą formą prawnego umocowania przedmiotowej inwestycji w przestrzeni gminy jest ujęcie jej w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Konieczność zastosowania trybu planu wynika również z obowiązujących przepisów z zakresu ochrony gruntów rolnych i leśnych. Przepisy te narzucają konieczność uzyskania zgody właściwych organów na zmianę przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Specyfika inwestycji oraz terenów przez które przechodzi projektowana linia wymusza taką konieczność, zaś przedmiotowe zgody można uzyskać jedynie w procedurze planu miejscowego. Zgodnie z treścią art. 9 ust. 4 ustawy z 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2012r. poz. 647 ze zmianami) „ Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych”. Wobec powyższego, wprowadzenie przedmiotowej inwestycji w planie miejscowym wymaga podjęcia niezbędnych działań przy studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.

4. Charakterystyka przewidywanych skutków społecznych i gospodarczych Budowa linii 2x400kV relacji Grudziądz – Pelplin – Gdańsk Przyjaźń służy poprawie bezpieczeństwa energetycznego kraju, w tym województw: pomorskiego i kujawsko- pomorskiego w ramach realizacji celów przyjętych w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku . Inwestycja wpisuje się również w zalecenia Unii Europejskiej w zakresie rozbudowy i modernizacji sieci przesyłowych. Dodatkowo stanowić będzie łącznik miedzy połączeniami transgranicznymi z Litwą i Niemcami. Inwestycja jest odpowiedzią na rosnące potrzeby w zakresie energii elektrycznej w ujęciu regionalnym i krajowym, jak również potrzebę zapewnienia ciągłości dostaw energii elektrycznej.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

ZMIANA

ZAŁ ĄCZNIK NR 1 DO UCHWAŁY NR VII/73/15 RADY MIEJSKIEJ W SKARSZEWACH z dnia 30 lipca 2015 roku

GRUDZIE Ń 2009 R./ zmiana 1 LUTY 2014R./ zmiana 2 29 czerwca 2015 R./ zmiana 3 LIPIEC 2015 R.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Zał ącznik nr 1 Do uchwały Nr XLI/328/2014

Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 27 lutego 2014 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej działek nr 66,65/1 w obr ębie geodezyjnym Mirowo oraz działek nr 235,236,238,239 w obr ębie geodezyjnym Demlin, gmina Skarszewy

Tekst jednolity „ Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy” opracowana przez CKK Architekci Biuro Projektowe s.c. z siedzib ą w Gdyni, główny projektant mgr in Ŝ. arch, Małgorzata Ossowska

ZMIANA nr 1

Zmiana Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej działek nr 66,65/1 w obr ębie geodezyjnym Mirowo oraz działek nr 235,236,238,239 w obr ębie geodezyjnym Demlin, gmina Skarszewy opracowana przez CKK Architekci Biuro Projektowe s.c. z siedzib ą w Gdyni, główny projektant mgr in Ŝ. arch, Małgorzata Ossowska

Na podstawie Uchwały Nr XXV/219/2012 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 29 listopada 2012 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej działek nr 66,65/1 w obr ębie geodezyjnym Mirowo oraz działek nr 235,236,238,239 w obr ębie geodezyjnym Demlin, gmina Skarszewy

Zmiany nr 1 w cz ęś ci tekstowej zostały oznaczone kursyw ą, kolor czcionki ciemnozielony, czcionka ARIAL.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Zał ącznik nr 1 Do uchwały VI/69/15

Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 27.06.2015 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej : - działek nr 10/1, 10/3, 11 w obr ębie geodezyjnym Bolesławowo gmina Skarszewy, - działek nr 62/1, 65/3, 133/1 w Skarszewach obr ęb 3, gmina Skarszewy;

Tekst jednolity „ Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy” opracowana przez Pracowni ę Projektow ą mgr in Ŝ. arch. Maria Landowska

ZMIANA nr 2

Zmiana Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej: - działek nr 10/1, 10/3, 11 w obr ębie geodezyjnym Bolesławowo gmina Skarszewy, - działek nr 62/1, 65/3, 133/1 w Skarszewach obr ęb 3, gmina Skarszewy; opracowana przez Pracowni ę projektowa mgr in Ŝ. arch. Maria Landowska, ul. Kleeberga 77, Starogard Gd. , główny projektant mgr in Ŝ. arch., Maria Landowska

Na podstawie Uchwały Nr XXVI/223/2012 i Nr XXVI/224/2012 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 28 grudnia 2012r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy w cz ęś ci dotycz ącej działek nr 10/1, 10/3, 11 w obr ębie geodezyjnym Bolesławowo gmina Skarszewy, i działek nr 62/1, 65/3, 133/1 w Skarszewach obr ęb 3, gmina Skarszewy;

Zmiana nr 2 nie wprowadza zmian w cz ęś ci tekstowej Studium.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Zał ącznik nr 1 Do uchwały VII/73/15

Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 30.07.2015 r. w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy

Tekst ujednolicony „Zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy”

ZMIANA nr 3

Gmina przyst ąpiła do sporz ądzenia zmiany studium poprzez podj ęcie Uchwały Nr XLIX/383/14 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 5 listopada 2014 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy.

Zespół autorski zmiany studium stanowi ą: mgr in Ŝ. Piotr Gromelski mgr in Ŝ. Maria Bohutyn mgr in Ŝ. Sylwia Długosz mgr in Ŝ. Katarzyna Deptuła in Ŝ. Patrycja Giczewska mgr in Ŝ. Julita Alsztyniuk

− tekst wyró Ŝniony czcionk ą Arial (kolorem, kursyw ą i pogrubieniem) stanowi zmian ę w tre ści dokumentu studium

− pozostały tekst stanowi dotychczasow ą tre ść , pozostawion ą w dokumencie studium

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

SPIS TRE ŚCI:

I. WPROWADZENIE ...... 8 1. Podstawowe informacje, tryb opracowania ...... 8 2. Powi ązania polityki przestrzennej samorz ądu terytorialnego z polityk ą przestrzenn ą województwa . 9 3. Podstawa opracowania studium ...... 9 II. PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE ...... 11 1. Obszar gminy ...... 11 2. Funkcje gminy ...... 11 III. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I GOSPODARCZEGO GMINY ...... 12 1. Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego .... 12 1.1. Geologia i ukształtowanie terenu ...... 12 1.2. Surowce mineralne ...... 13 1.3. Gleby ...... 15 1.4. Wody powierzchniowe i podziemne ...... 15 1.5. Warunki klimatu lokalnego ...... 17 1.6. Flora, fauna ...... 18 1.7. Hałas ...... 19 1.8. Pole elektromagnetyczne ...... 20 1.9. Nadzwyczajne zagro Ŝenia środowiska i powa Ŝne awarie ...... 20 2. Obszary i obiekty środowiska przyrodniczego i kulturowego obj ęte ochron ą ...... 21 2.1. Środowisko przyrodnicze ...... 21 2.1.1. Obszary chronionego krajobrazu ...... 21 2.1.2. Pomniki przyrody ...... 23 2.1.3. Rezerwaty przyrody ...... 24 2.1.4. Obszary Natura 2000 ...... 25 2.1.5. U Ŝytek ekologiczny ...... 27 2.2. Środowisko kulturowe ...... 27 3. Uwarunkowania społeczno-demograficzne rozwoju gminy ...... 32 3.1. Uwarunkowania w zakresie demografii ...... 32 3.1.1. Liczba i rozmieszczenie ludno ści ...... 32 3.1.2. Ruch naturalny ludno ści ...... 33 3.2. Uwarunkowania społeczne w zakresie rynku pracy ...... 34 3.3. Infrastruktura społeczna...... 34 3.3.1. Sie ć osadnicza ...... 34 3.3.2. Administracja ...... 35 3.3.3. O świata i wychowanie ...... 35 3.3.4. Pomoc społeczna i ochrona zdrowia ...... 36 3.3.5. Bankowo ść ...... 36 3.3.6. Kultura, sport, rekreacja i turystyka ...... 36 3.3.7. Bezpiecze ństwo publiczne ...... 38 3.3.8. Poczta ...... 38 3.3.9. Zasoby i warunki mieszkaniowe ...... 38 4. Uwarunkowania gospodarczo-ekonomiczne rozwoju gminy ...... 39 4.1. Rolnictwo ...... 39 4.1.1. Stopie ń wykorzystania gruntów ornych ...... 40 4.1.2. Struktura własno ści gruntów ...... 41 4.1.3. Jako ść gruntów ...... 41 4.1.4. Produkcja rolnicza ...... 41 4.2. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu działalno ści produkcyjno-usługowej ...... 42 5. Uwarunkowania rozwoju komunikacji ...... 42 5.1. Sie ć drogowa ...... 42 5.2. Sie ć kolejowa ...... 44 6. Uwarunkowania rozwoju infrastruktury technicznej ...... 45 6.1. Zaopatrzenie w wod ę...... 45 6.2. Odprowadzanie ścieków ...... 46 6.3. Gospodarka odpadami ...... 48 6.4. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą ...... 48 5

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

6.5. Zaopatrzenie w ciepło ...... 49 6.6. Zaopatrzenie w gaz ...... 49 6.7. Telekomunikacja ...... 50 7. Mocne i słabe strony gminy Skarszewy ...... 50 8.Szanse rozwoju i zagro Ŝenia gminy Skarszewy ...... 50 IV. GŁÓWNE ZAŁO śENIA I WYTYCZNE DO OKRE ŚLENIA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA ...... 52 1. Poło Ŝenie w strukturze funkcjonalno - przestrzennej województwa ...... 52 2. Rola w sieci osadniczej ...... 52 3. Infrastruktura transportowa ...... 52 4. Infrastruktura techniczna ...... 52 5. Ochrona środowiska przyrodniczego ...... 53 6. Ochrona środowiska kulturowego ...... 54 7. Turystyka ...... 54 V. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA ...... 56 1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów ...... 56 2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone z zabudowy ...... 57 2.1. Tereny wył ączone spod zabudowy ze wzgl ędu na przepisy odr ębne ...... 57 2.2. Tereny, na których ogranicza si ę lokalizacj ę zabudowy ze wzgl ędu na ochron ę walorów przyrodniczych ...... 57 2.3.Tereny zabudowy ...... 57 3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego ...... 62 3.1. Ochrona istniej ących zasobów przyrodniczych gminy ...... 62 3.2. Ochrona wód ...... 64 3.3. Ochrona zasobów glebowych ...... 65 3.4.Koncepcja kształtowania systemu ekologicznego ...... 65 3.5.Ochrona powietrza ...... 66 3.6. Kształtowanie krajobrazu i terenów przyrodniczo czynnych ...... 66 4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej .... 66 5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej ...... 69 5.1.Infrastruktura techniczna ...... 69 5.1.1. Gospodarka wodno – ściekowa ...... 69 5.1.2. Gazownictwo ...... 70 5.1.3. Gospodarka cieplna ...... 70 5.1.4. Zagospodarowanie odpadów ...... 70 5.1.5. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą ...... 71 5.1.6. Telekomunikacja ...... 71 5.2.Układ drogowy ...... 72 5.3.Układ kolejowy ...... 73 5.4. Ście Ŝki rowerowe ...... 73 6. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym ...... 73 6A. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym ...... 73 7. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1 ...... 74 8. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak Ŝe obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej ...... 74 9. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne ...... 74 10.Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 75 10.1.Tereny rolne ...... 75 10.2.Tereny trwałych u Ŝytków zielonych ...... 76 10.3.Tereny le śne ...... 77 10.4.Tereny przeznaczone do zalesienia ...... 78 11.Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych ...... 79 6

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

12.Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny ...... 79 13.Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr 153, poz. 1271) ...... 79 14.Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji ...... 79 15.Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych ...... 80 16.Inne obszary problemowe, w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie ...... 80 VI. POLITYKA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA ...... 81 VII. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALE Ń STUDIUM ...... 83 VIII. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń I SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM ...... 84 IX. OBJA ŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNIEJ EDYCJI STUDIUM ...... 86

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

I. WPROWADZENIE

1. Podstawowe informacje, tryb opracowania

Rada Miejska w Skarszewach Uchwał ą Nr XLI/243/98 z dnia 26 marca 1998 r. przyj ęła „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skarszewy” , w którym okre ślono główne cele i kierunki rozwoju przestrzennego oraz zasady prowadzenia polityki przestrzennej gminy. Proces zwi ązany ze sporz ądzeniem projektu studium poprzedziły prace przygotowawcze, w wyniku których przygotowano niezbędne materiały pisemne i kartograficzne, przedstawiaj ące stan zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy. W oparciu o te materiały sporz ądzono projekt studium, przyj ętego przez Rad ę Miejsk ą w/w uchwał ą. Rada Miejska w Skarszewach wprowadzała zmiany w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Skarszewy” za pomoc ą poni Ŝszych uchwał: Uchwała Nr XXXVIII/341/2005 z dnia 12 lipca 2005 r., Uchwała Nr XXXVI/314/2005 z dnia 28 kwietnia 2005 r., Uchwała Nr VI/49/2007 z dnia 5 kwietnia 2007 r. i Uchwała Nr XIII/103/2007 z dnia 10 pa ździernika 2007 r. Rada Miejska w Skarszewach Uchwał ą Nr VIII/67/07 z dnia 30 maja 2007 r. w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia zmiany Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy wyraziła wol ę zmiany tego dokumentu na całym obszarze gminy. Z wej ściem w Ŝycie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm.) zmienił si ę zakres, problematyka i tryb sporz ądzania studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Z nowych, obowi ązkowych do uwzgl ędnienia elementów studium, nale Ŝy wyszczególni ć i ustali ć zasady ochrony dóbr kultury współczesnej, okre śli ć obszary, na których b ędą rozmieszczone inwestycje celu publicznego o znaczeniu gminnym i ponadlokalnym, obszary przestrzeni publicznej, okre śli ć obszary, dla których sporz ądzenie planu miejscowego jest obowi ązkowe na podstawie przepisów odr ębnych, okre śli ć obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć plan miejscowy, w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne, wyszczególni ć obszary wyst ępowania złó Ŝ surowców mineralnych, obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych, granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych oraz inne obszary problemowe w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie. Przyst ępuj ąc zatem do korekty poprzednich edycji studium, naleŜało dostosowa ć cały dokument do wymaga ń obecnie obowi ązuj ącej ustawy. Zgodnie z art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm.) sporz ądzaj ącym studium jest Burmistrz Skarszew. Studium jako dokument przyjmowany jest uchwałą Rady Miejskiej i podlega nadzorowi wojewody co do zgodno ści z prawem. Studium zawiera tekst oraz rysunki: plansz ę „Uwarunkowania” w skali 1 : 10 000 oraz plansz ę „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna” w skali 1 : 10 000. Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego powstało w oparciu o nast ępuj ące akty prawne: - ustaw ę z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm. ), - rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118, poz. 1233), 8

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

- rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 7 maja 2004 r. w sprawie sposobu uwzgl ędniania w zagospodarowaniu przestrzennym potrzeb obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa (Dz. U. Nr 125, poz. 1309), - przepisy odr ębne. Studium jest narz ędziem kształtowania polityki przestrzennej Samorz ądu. Jest ono wyrazem jego pogl ądów i postanowie ń zwi ązanych z rozwojem gminy. Głównym zadaniem studium jest okre ślenie polityki przestrzennej gminy wpisanej w polityk ę przestrzenn ą pa ństwa oraz ogólnych kierunków i zasad zagospodarowania przestrzennego gminy. Studium ma za zadanie tak Ŝe sformułowanie lokalnych uwarunkowa ń, celów i programów rozwoju, dzi ęki czemu staje si ę ono dokumentem wytyczaj ącym ogóln ą polityk ę przestrzenn ą gminy, a jednocze śnie posiada ć b ędzie charakter wytycznych do sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Okre ślona w studium polityka przestrzenna jest zgodna z zasadami ustanowionymi przepisami prawa i uwzgl ędnia w zagospodarowaniu gminy: dotychczasowe przeznaczenie, zagospodarowanie i uzbrojenie terenu, stan ładu przestrzennego i wymogi jego ochrony, walory krajobrazowe, stan środowiska przyrodniczego oraz wymagania jego ochrony, warunki i jako ść Ŝycia, ochrona zdrowia oraz bezpiecze ństwa ludno ści i mienia, potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy, stan prawny gruntów, wyst ępowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie odr ębnych przepisów, wyst ępowanie udokumentowanych złó Ŝ kopalin oraz zasobów wód podziemnych, wyst ępowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odr ębnych, stan systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym stopnia uporz ądkowania gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej oraz gospodarki odpadami, zadania słu Ŝą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych, wymagania dziedzictwa kulturowego i dóbr kultury, walory ekonomiczne przestrzeni i prawo własno ści, potrzeby obronno ści i bezpiecze ństwa państwa. Zgodnie z art. 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, studium uchwala Rada Miejska. Nie jest ono aktem prawa miejscowego, ale zawarte w nim i uchwalone przez Rad ę Miejsk ą zasady polityki przestrzennej winny by ć wi ąŜą ce dla Burmistrza i wszystkich komunalnych jednostek organizacyjnych działaj ących na terenie gminy. Jest to wi ęc wa Ŝny akt władczy, w którym Rada Miejska bezpo średnio wpływa na działania całego swojego aparatu wykonawczego.

2. Powi ązania polityki przestrzennej samorz ądu terytorialnego z polityk ą przestrzenn ą województwa

Burmistrz Skarszew sporz ądzaj ąc studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy ma obowi ązek uwzgl ędnienia ustale ń strategii rozwoju województwa zawartych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa (art. 11 pkt 4 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym). Nast ępnie Burmistrz przedkłada studium do zaopiniowania i uzgodnienia. Szczególnie istotne jest, aby w studium zostały uwzgl ędnione zamierzenia w zakresie ponadlokalnych i rz ądowych inwestycji zwi ązanych z zagospodarowaniem terenów.

3. Podstawa opracowania studium

Podstaw ą prawn ą przyst ąpienia do opracowania „Studium uwarunkowa ń i kierunków

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy” jest art. 9 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oraz Uchwała Nr VIII/67/07 Rady Miejskiej z dnia 30 maja 2007 r. w sprawie przyst ąpienia do zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

II. PODSTAWOWE INFORMACJE O GMINIE

1. Obszar gminy

Miasto i gmina Skarszewy le Ŝą w środkowej cz ęś ci województwa pomorskiego. Administracyjnie gmina Skarszewy stanowi jedn ą z trzynastu gmin powiatu starogardzkiego i s ąsiaduje z: − od północy z gminami: Tr ąbki Wielkie i Przywidz (powiat gda ński), − od południa z gminami: Starogard Gda ński i Zblewo, − od zachodu z gminami: Stara Kiszewa, Liniewo i Nowa Karczma (powiat ko ścierski), − od wschodu z gmin ą Tczew. Powierzchnia miasta wynosi 1 060 ha, gminy 15 919 ha. Powierzchnia miasta i gminy stanowi ł ącznie 0,92% powierzchni województwa pomorskiego. Miasto pod wzgl ędem powierzchni nale Ŝy do najmniejszych w województwie. Gmina Skarszewy le Ŝy w strefie le śno-pojeziernej z preferencjami do rozwoju wielofunkcyjnego oraz wysokotowarowej gospodarki leśnej (w cz ęś ci zachodniej). Gmina poło Ŝona jest na obszarach o wysokich walorach środowiska przyrodniczego, cz ęść gminy, łącznie z miastem, znajduje si ę w zasi ęgu aktywizuj ącego oddziaływania: miasta Starogard Gda ński i planowanego regionalnego korytarza transportowego południowego. Przez teren gminy biegn ą drogi wojewódzkie nr 222 Gda ńsk - Godziszewo - Starogard Gda ński - Skórcz i nr 224 Sopieszyno - Nowa Karczma - Kartuzy - Skarszewy -Tczew.

2. Funkcje gminy

Ze wzgl ędu na przewa Ŝaj ący udział gruntów rolnych w strukturze u Ŝytkowania, a tak Ŝe brak znacz ącego udziału innych podmiotów gospodarczych, struktura funkcjonalna gminy jest zasadniczo jednolita - dominuj ącą funkcj ą gminy Skarszewy jest rolnictwo. Kilkana ście lat temu du Ŝy udział w gospodarce rolnej miały PGR, obecnie dominuje rolnictwo indywidualne. Byłe PGR, obecnie we władaniu Agencji Rolnej s ą cz ęś ciowo w stanie upadło ści, cz ęś ciowo dzier Ŝawione lub sprzedane. W ostatnich latach nast ąpił znaczny wzrost znaczenia turystyki i rekreacji w strukturze funkcjonalnej gminy. Oprócz dawno istniej ącego zespołu rekreacyjnego w mie ście Skarszewy powstaje zespół rekreacyjny nad Jeziorem Godziszewskim, funkcja rekreacyjna rozwija si ę tak Ŝe nad Jeziorem Krawusi ńskim. Obiekty o funkcjach produkcyjnych, pozarolniczych wyst ępuj ą we wsiach Pogódki i Demlin.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

III. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO I GOSPODARCZEGO GMINY

Wszystkie poni Ŝsze uwarunkowania opisuj ą potrzeby i mo Ŝliwo ści rozwoju gminy. Wzajemne relacje pomi ędzy ró Ŝnego rodzaju uwarunkowaniami zdecyduj ą dopiero o obraniu kierunków zagospodarowania przestrzennego.

1. Uwarunkowania rozwoju gminy wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego i kulturowego

1.1. Geologia i ukształtowanie terenu W gminie Skarszewy decyduj ący wpływ na budow ę geologiczn ą wywarł l ądolód z okresu bałtyckiego fazy pomorskiej. Mi ąŜ szo ść osadów czwartorz ędowych jest znaczna, gdy Ŝ dochodzi miejscami do 200 i wi ęcej metrów. Spotyka si ę tu kilka poziomów glin zwałowych, przedzielonych piaskami i Ŝwirami wodnolodowcowymi. Znaczn ą powierzchni ę gminy zajmuje morena denna, któr ą w północno-zachodniej cz ęś ci gminy urozmaicaj ą wzgórza morenowe, osi ągaj ące wysoko ść ok. 200 m n.p.m. Wzgórza morenowe buduj ą piaski i Ŝwiry lodowcowe z głazami, głazy zwałowe oraz piaski. Drugim wa Ŝnym elementem odznaczaj ącym si ę w rze źbie terenów gminy s ą pola sandrowe, ci ągn ące si ę od Skarszew na zachód. Sandry zbudowane s ą głównie z piasków ró Ŝnej granulacji oraz piasków ze Ŝwirem. Mi ąŜ szo ść osadów wodnolodowcowych dochodzi do 15 m i wi ęcej. Osady holoce ńskie (mułki, kreda jeziorna, gytia wapienna oraz torfy i namuły) wypełniaj ą dna rynien lodowcowych oraz innych obni Ŝeń. Gmina Skarszewy poło Ŝona jest na wysoczy źnie morenowej, poprzecinanej dolinami rzek Wierzycy, Wietcisy, Rutkownicy i Styny (dopływ Motławy). Rz ędne terenu wahaj ą si ę od 207,0 m n.p.m. w rejonie miejscowo ści Nowy Wiec do 65,0 m n.p.m. w dolinie rzeki Styny. Ukształtowanie powierzchni gminy Skarszewy jest dziełem l ądolodu skandynawskiego oraz wpływaj ących ze ń wód roztopowych. Krajobraz został ukształtowany w niedawnej geologicznie przeszło ści, zaledwie kilkana ście tysi ęcy lat temu, w tzw. pomorskiej fazie zlodowacenia bałtyckiego. /S. Goł ąbek 1984/. Lądolód skandynawski zostawił tu olbrzymie masy skalnego gruzu, Ŝwiru i gliny, a tak Ŝe głazy narzutowe. Po lodowcu pozostały liczne pi ękne jeziora, głownie rynnowe. Główn ą form ą ukształtowania terenu jest wysoczyzna morenowa, zwi ązana z formami lodowcowymi. Przestrzenny układ głównych elementów rze źby terenu tj. wzniesie ń czołowomorenowych, wysoczyzn moreny dennej, dolin rzecznych i rynien subglacjalnych jest obrazem zachodz ących w plejstocenie procesów geomorfologicznych. W gminie Skarszewy dominuj ącą cech ą ukształtowania terenu s ą du Ŝe, wzgl ędnie jednorodne powierzchnie wysoczyzn morenowych falistych i równinnych przewa Ŝnie zbudowanych z glin. Znaczne urozmaicenie struktury przyrodniczej wprowadza równole Ŝnikowy układ polodowcowych dolin wykorzystywanych przez Wierzyc ę i Wietcis ę. Stosunek wielko ści (szeroko ść dna, wysoko ść zboczy) obu dolin do aktualnych koryt rzek wyra źnie wskazuje na polodowcowy charakter dolin. W swym przebiegu przez południow ą cz ęść gminy Wierzyca wykształciła typow ą dolin ę rzeczn ą ze wszystkimi jej elementami morfologicznymi, takimi jak meandruj ące silnie koryto, starorzecza, zbocza z systemami terasowymi, a nawet osta ńcowe pagórki. W obr ębie doliny przebiegaj ącej przez gmin ę Skarszewy mo Ŝna wyró Ŝni ć cztery poziomy terasowe. Istotne znaczenie posiadaj ą tak Ŝe rozci ęcia erozyjne, licznie wyst ępuj ące wzdłu Ŝ stref kraw ędziowych rynien polodowcowych i 12

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

zboczy dolinnych, rozwijaj ące si ę ju Ŝ od czasów ust ąpienia l ądolodu. Wyst ępuj ą tu tak Ŝe zespoły wzgórz moreny czołowej. Obszary wysoczyznowe w wi ększo ści s ą uŜytkowane rolniczo (grunty rolne zajmuj ą prawie 70% powierzchni gminy).

1.2. Surowce mineralne Skarszewy to jedna z dominuj ących w powiecie, a tak Ŝe i w województwie gmin, pod wzgl ędem zasobów bilansowych kruszyw naturalnych. Najwi ększe zło Ŝa zalegaj ą w północnej cz ęś ci gminy, głównie w rejonie wsi Mirowo, Bo Ŝepole Królewskie i Wolny Dwór. Okolice Godziszewa w północno-wschodniej cz ęś ci gminy to jeden z rejonów wyst ępowania złó Ŝ kredy jeziornej o rozpoznanych, jednak niewielkich zasobach bilansowych. Na terenie gminy Skarszewy zlokalizowane s ą nast ępuj ące zło Ŝa: • Zło Ŝe Bo Ŝe Pole – Postołowo – zło Ŝe kruszywa naturalnego, udokumentowane w 1980 r. w kat. C 1, C2, B. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 6 946,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Bo Ŝepole Królewskie I - zło Ŝe kruszywa naturalnego, udokumentowane w 2009 r. w kat. C 1. Zasoby bilansowe zło Ŝa, zgodnie z dokumentacj ą geologiczn ą, wynosz ą 1 020,8 tys. ton. • Zło Ŝe Demlin – kopalin ą jest kruszywo naturalne piaskowo-Ŝwirowe, stosowane w drogownictwie, powierzchnia całkowita zło Ŝa wynosi 1,79 ha, zło Ŝe „Demlin” le Ŝy w strefie kontaktu gliniastej wysoczyzny morenowej i piasków wodnolodowcowych. Strop glin zwałowych wysoczyzny obni Ŝa si ę o kilka metrów w kierunku północno- wschodnim, w którym to obni Ŝeniu akumulowane zostały piaski i Ŝwiry wodnolodowcowe. W piaskach tych, na granicy z glinami, wyst ępuj ą przewarstwienia gliniaste i pylaste pogarszaj ące jako ść kopaliny. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 264,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Demlin I – teren zło Ŝa poło Ŝony jest w cało ści w obr ębie rozległego kompleksu osadów pochodzenia lodowcowego, wykształconych w postaci glin zwałowych, miejscami piasków, Ŝwirów i głazów. Głównym osadem serii zło Ŝowej s ą piaski ró Ŝnej granulacji od pylastych i bardzo drobnoziarnistych do gruboziarnistych, piaski z domieszk ą frakcji Ŝwirowej oraz miejscami piaski ze Ŝwirami. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 2 004,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Godziszewo-Damaszka – zło Ŝe kredy, którego eksploatacja została zaniechana, udokumentowane zło Ŝe le Ŝy we wschodnim kra ńcu gminy pomi ędzy jez. Damaszka, a drog ą z Godziszewa do Tczewa. • Zło Ŝe Goł ębiewko II – zło Ŝe piasku ze Ŝwirem, udokumentowane w kat. C 1. Zło Ŝe udokumentowane w 1976 r. w formie karty rejestracyjnej dla Przedsi ębiorstwa Robót Budowlanych. Przydatno ść kopaliny - do celów drogowych i ogólnobudowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 2 182,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Kamierowskie Piece II – zło Ŝe piasku ze Ŝwirem. Kopalina przydatna do celów budowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 31,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Mirowo – zło Ŝe udokumentowane w kat. C 1, C2, z rozpoznaniem jako ści w kat.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

B, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, w zło Ŝu nie wyst ępuj ą kopaliny towarzysz ące, przydatno ść kopaliny głównej – do celów budowlanych, obecnie eksploatacja zło Ŝa zaniechana. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 18 265,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Mirowo I – zło Ŝe udokumentowane w kat. C 1, C 2, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, w zło Ŝu nie wyst ępuj ą kopaliny towarzysz ące, przydatno ść kopaliny głównej – do celów budowlanych, zło Ŝe eksploatowane okresowo. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 1 126,0 tys. ton, zasoby przemysłowe 8,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Mirowo II – zło Ŝe piasku ze Ŝwirem zagospodarowane, eksploatowane okresowo, udokumentowane w kat. C 1, C2, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, w zło Ŝu nie wyst ępuj ą kopaliny towarzysz ące, przydatno ść kopaliny głównej – do celów budowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 2 242,0 tys. ton, zasoby przemysłowe 2 215,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Skarszewy – zło Ŝe piasków kwarcowych, wodnolodowcowych, kopalina przydatna do produkcji betonów komórkowych, • Zło Ŝe Skarszewy II – zło Ŝe piasku, którego eksploatacja została zaniechana. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 121,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Szczodrowo – zło Ŝe piasku, którego eksploatacja została zaniechana. Kopalina przydatna do celów budowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 274,0 tys. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Pólko III – zło Ŝe piasku i piasku ze Ŝwirem. • Zło Ŝe Wolny Dwór – zło Ŝe udokumentowane w kat. C 1, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, kopalin ą towarzysz ącą – piasek; zło Ŝe zagospodarowane, eksploatowane okresowo. Zło Ŝe udokumentowane zostało w 1987 r. w formie karty rejestracyjnej. Seria zło Ŝowa w dwóch odr ębnych polach A i B oddzielonych od siebie drog ą asfaltow ą. Zasoby zło Ŝa były eksploatowane głównie z pola A, z którego wydobyto wi ększo ść zasobów, niewiele natomiast wyeksploatowano z pola B; przydatno ść kopaliny głównej i towarzysz ącej – do celów budowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 2007 r. wynosiły 686,0 tys. ton, zasoby przemysłowe 686,0 tys. ton. ton (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Wolny Dwór II – zło Ŝe piasku ze Ŝwirem eksploatowane, zło Ŝe udokumentowane w kat. C 1, kopalin ą główn ą jest piasek, w zło Ŝu nie wyst ępuj ą kopaliny towarzysz ące. • Zło Ŝe Wolny Dwór III – zło Ŝe udokumentowane w kat. C 1, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, kopalin ą towarzysz ącą – piasek, przydatno ść kopaliny głównej i towarzysz ącej – do celów budowlanych. Zasoby zło Ŝa wg „Bilansu zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce” wg stanu na koniec 200 r. wynosiły 312,0 tys. ton, (zasoby geologiczne bilansowe). • Zło Ŝe Demlin III - zło Ŝe udokumentowane w kat. C1, kopalin ą główn ą jest piasek ze Ŝwirem, w zło Ŝu nie wyst ępuj ą kopaliny towarzysz ące. Powierzchnia całkowita udokumentowanego zło Ŝa wynosi ok. 8,88ha. Zasoby zło Ŝa wg. Dokumentacji geologicznej..” na koniec 2011r. wynosz ą 1 409,75 tys. ton, (zasoby geologiczne bilansowe).

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

W granicach zmiany studium zlokalizowane s ą nast ępuj ące zło Ŝa: • Zło Ŝe Mirowo VI • Zło Ŝe Mirowo X • Zło Ŝe Mirowo XII • Zło Ŝe Mirowo XIII • Zło Ŝe Mirowo XIV

Na terenie gminy Skarszewy wyst ępuj ą nast ępuj ące obszary i tereny górnicze: • „Wolny Dwór III”, teren górniczy ustanowiony przez Marszałka Województwa Pomorskiego decyzj ą TROSZ-G-7512/2-39/07 z dnia 25 lutego 2008 r., • „Wolny Dwór” Pole A, teren górniczy ustanowiony przez Marszałka Województwa Pomorskiego decyzj ą DDG.GL-7512-2/43/06 z dnia 15 listopada 2006 r., • „Mirowo I-A”, teren i obszar górniczy ustanowiony przez Wojewod ę Pomorskiego decyzj ą ŚR/ Ś/IV/7412/3/4/05 z dnia 20 czerwca 2005 r., • „Mirowo II-A”, teren i obszar górniczy, obszar górniczy ustanowiony przez Wojewod ę Pomorskiego decyzj ą ŚR/ Ś-IV-74125/412/04/05 z dnia 20 czerwca 2005 r. dla zło Ŝa Mirowo II KN8929 kruszywa naturalne pod numerem: 10- 111/1/64a. • „Goł ębiewko II”, teren i obszar górniczy, obszar górniczy ustanowiony przez Wojewod ę Pomorskiego decyzj ą ŚR/ Ś-IV-7412-3/19/05 z dnia 5 grudnia 2005 r. dla zło Ŝa Goł ębiewko II KN8999 kruszywa naturalne pod numerem: 10-11/2/129. • „Demlin I”, teren i obszar górniczy, wyznaczony w decyzji - koncesji Starosty Starogardzkiego z dnia 9 maja 2007 r. znak: OS. 751/5/2007, udzielonej Przedsi ębiorcy śWIROWNIA s.c. Tadeusz Bogdanowicz, Mirosław M ąkosa, Roman Bogdanowicz na wydobycie kopaliny pospolitej – kruszywa naturalnego ze zło Ŝa ,,Demlin”. W/w koncesja jest wa Ŝna do dnia 31.12.2016 r.

W granicach zmiany studium wyst ępuj ą nast ępuj ące obszary i tereny górnicze: • „Mirowo VI”, teren i obszar górniczy • „Mirowo X – B”, teren i obszar górniczy • „Mirowo X – A”, teren i obszar górniczy

1.3. Gleby Gmina Skarszewy charakteryzuje si ę zró Ŝnicowanym systemem glebowym, zale Ŝnym od podło Ŝa na którym si ę wykształciły gleby. Obszary wysoczyzn morenowych zbudowanych z glin i piasków gliniastych zajmuj ą gleby brunatne wła ściwe i wyługowane. Na piaszczystych sandrach wykształciły si ę gleby bielicowe. Doliny rzek i obni Ŝenia bezodpływowe zajmuj ą gleby torfowe. Pod wzgl ędem klas bonitacyjnych najwi ększ ą powierzchni ę zajmuj ą gleby klasy IV – 49% i gleby klasy V – 30%. Szczególnie dobrymi warunkami glebowymi wyró Ŝniaj ą si ę miejscowo ści: B ączek, Bolesławowo, Demlin, Godziszewo, Kamierowo, Mirowo, Wi ęckowy i Malary.

1.4. Wody powierzchniowe i podziemne Przez południow ą cze ść gminy przebiega jedna z dwóch głównych rzek powiatu starogardzkiego - Wierzyca. Prostopadle dopływa do niej lewostronny dopływ Wietcisa. Wierzyca to rzeka odznaczaj ąca si ę nisk ą jako ści ą wód niemal na całej swej długo ści. Obecnie w zdecydowanej wi ększo ści stanowisk pomiarowych nie spełnia ona norm jako ściowych. Pogorszenie jako ści wód rzeki widoczne jest szczególnie w ostatnich kilku

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

latach. Górny odcinek, na którym w latach dziewi ęć dziesi ątych niemal do samego Starogardu Gda ńskiego rzeka prowadziła wody III klasy, obecnie w wi ększo ści punktów kontrolnych nie spełnia ju Ŝ norm jako ściowych. Poza trzeci ą klas ę Wierzyca nie wykracza jedynie na krótkim odcinku powy Ŝej B ędomina. Pozaklasowy stan wód Wierzycy warunkuje przede wszystkim koncentracja bakterii coli typu fekalnego, a w dalszej kolejno ści zwi ązków fosforu i azotu azotynowego oraz zawiesiny ogólnej i chlorofilu „a”. Wszystkie pozostałe składniki spełniaj ą normy klas I i II. Rzeka Wierzyca jest lewostronnym dopływem Wisły o długo ści około 172,56 km. Wierzyca wpada do Wisły na jej 876,7 km biegu jako lewostronny dopływ w okolicach miasta Gniew. Całkowita powierzchnia zlewni rzeki Wierzycy wynosi około 1602,6 km 2. Wierzyca wypływa na Pojezierzu Kaszubskim niedaleko wsi Piotrowo ok. 13 km na północno-wschód od Ko ścierzyny. Rzeka Wietcisa jest lewostronnym, najwi ększym dopływem Wierzycy o długo ści około 46,6 km. Uchodzi do Wierzycy dwoma ramionami w km 93+170 oraz 93+470. Powierzchnia zlewni rzeki Wietcisy wynosi około 284,6 km 2 z Rutkownic ą i Strug ą spod Trzci ńska. Rzeka Wietcisa wypływa z rejonu jez. Przywidzkiego. Rzeka przepływa przez krajobraz morenowy silnie meandruj ąc. W górnym biegu rzeka wykorzystuje odcinki rynnowe, cz ęś ciowo zatorfione lub wysłane madami.

Na terenie gminy istnieje 27 jezior o powierzchni przekraczaj ącej 1 ha. Spo śród poszczególnych genetycznych typów jezior dominuj ą oczka wytopiskowe, wyst ępuj ące głównie na terenie wysoczyznowym. Pozostałe jeziora nale Ŝą do typu jezior rynnowych i wytopiskowych jezior morenowych. Najwi ększe jezioro gminy - jez. Godziszewskie znajduje si ę w północno-wschodniej cz ęś ci Skarszew, powierzchnia tego jeziora na terenie gminy wynosi 53,44 ha, a powierzchnia całkowita wynosi 169 ha. Stanowi ono środkowy fragment pojezierza starogardzkiego. Pozostałe jeziora zlokalizowane na terenie gminy to:

j. Stawek o powierzchni 19,10 ha, j. Kamierowskie o powierzchni 5,13 ha, j. Choczno o powierzchni 7,68 ha, j. Krawusi ńskie o powierzchni 28 ha, j. Wielkie Borówno o powierzchni 17,5 ha, j. Małe Borówno o powierzchni 10,5 ha, j. Rokitki o powierzchni 5,60 ha j. Du Ŝy Mergiel o powierzchni 35,4 ha, j. Mały Mergiel o powierzchni 7,5 ha. Oprócz wymienionych wyst ępuje tak Ŝe du Ŝa ilo ść mniejszych jezior typu ,,oczka”.

Na terenie gminy Skarszewy poło Ŝony jest jedyny w powiecie starogardzkim Główny Zbiornik Wód Podziemnych. Jest to czwartorz ędowy zbiornik mi ędzymorenowy nr 116 - Goł ębiowo, jeden z dziesi ęciu zbiorników mi ędzymorenowych w Pa śmie Pojeziernym zbiorników czwartorz ędowych. Na terenie gminy Skarszewy le Ŝy jego południowo-wschodni fragment. Rozprzestrzenia si ę on na obszarze 107 km 2, poza Skarszewami tak Ŝe na terenie niektórych gmin powiatu gda ńskiego i ko ścierskiego. Szacunkowa wielko ść zasobów dyspozycyjnych zbiornika wynosi 30 m 3/d, moduł zasobów dyspozycyjnych to 3,25 l/s/km 2, a średnia gł ęboko ść uj ęć - 100 m. Zbiornik ma charakter porowy, gromadzi głównie wody klas Ib i II. Pozostała cz ęść powiatu le Ŝy poza zasi ęgiem Głównych Zbiorników Wód Podziemnych. Stan wód powierzchniowych gminy Skarszewy uzale Ŝniony jest od nast ępuj ących głównych czynników: nieuregulowanej gospodarki wodno-ściekowej, du Ŝego spływu

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

powierzchniowego oraz du Ŝej ilo ści zanieczyszcze ń zwi ązanych z intensywn ą gospodark ą roln ą (nawozy, ścieki pochodz ące z hodowli zwierz ąt). W zakresie gospodarki komunalnej ostatnie prace prowadzone na obiekcie oczyszczalni ścieków spowoduj ą zmniejszenie ilo ści odprowadzanych zanieczyszcze ń. W zakresie czysto ści wód jeziornych zbiornikami najbardziej nara Ŝonymi na degradacj ę czystej wody jest zespół jezior bezodpływowych (z jez. Borówno Du Ŝe i Małe) aktualnie intensywnie zagospodarowane rekreacyjnie. Gmina Skarszewy le Ŝy w obr ębie zlewni rzeki Wierzycy. Lokalnie w strefie doliny rzek przepływaj ących przez gmin ę: Wierzyca, Wietcisa, Rutkownica mog ą wyst ępowa ć wezbrania wód. Szczególnie w ostatnich latach obserwuje si ę wzrost ilo ści podtapianych terenów. Wynika to z zaniedba ń w zakresie utrzymania dro Ŝno ści rowów melioracyjnych oraz zarastania koryta rzeki. Lokalne podtopienia maj ą równie Ŝ miejsce na odcinku Wierzycy przed elektrowni ą Czarnoci ńskie Piece, co wynika z zalegania osadu i spłycania zbiornika zaporowego.

1.5. Warunki klimatu lokalnego Zgodnie z podziałem Polski na strefy klimatycznie teren miasta i gminy Skarszewy poło Ŝony jest na pograniczu I i II strefy klimatycznej. Gmina Skarszewy le Ŝy w przej ściowej strefie wpływów klimatu morskiego znad Atlantyku i Bałtyku oraz kontynentalnego znad Azji. Cech ą tego zjawiska jest zmienno ść i rozmaito ść stanów pogody, spowodowana napływem ró Ŝnych mas powietrza, pomy ślna jednak dla gospodarki ludzkiej. Wszystkie pory roku zaczynaj ą si ę tu pó źniej ni Ŝ w gł ębi kraju. Na przełomie czerwca i lipca przy bezwietrznej nocy i bezchmurnym niebie mo Ŝna zaobserwowa ć zjawisko tak zwanych jasnych nocy, nieznane poni Ŝej tej szeroko ści geograficznej. /J. Milewski 1984/. Cechami charakterystycznymi dla klimatu gminy Skarszewy s ą: niska amplituda roczna temperatury powietrza (ok. 21°C), średnie opady uzale Ŝnione od ekspozycji stoków (550-600 mm) - gmina Skarszewy znajduje si ę w „cieniu opadowym” wzgórz czołowomorenowych Pojezierza Kaszubskiego oraz du Ŝa liczba dni pochmurnych. Rozkład głównych kierunków wiatrów jest zdominowany przez wiatry z sektora zachodniego (SW, W i NW). Najcieplejszym miesi ącem jest lipiec, ze średni ą warto ści ą temperatury 15,8°C, najchłodniejszym stycze ń – 2,9°C. Wilgotno ść wzgl ędna powietrza waha si ę w granicach 82- 85%. Średnia roczna warto ść ci śnienia atmosferycznego wynosi 1015 hPa. Przewa Ŝaj ą wiatry z kierunków zachodnich. Przeci ętne sumy roczne opadów atmosferycznych oscyluj ą wokół warto ści 510 mm. Najmniejsze opady wyst ępuj ą w lutym i marcu, najwy Ŝsze w czerwcu i lipcu. Na stan zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego na terenie gminy Skarszewy wpływaj ą obiekty produkcyjne, usługowe, budownictwo mieszkaniowe oraz transport (komunikacja). W 2007 roku gmina Skarszewy rozbudowała sie ć ciepłownicz ą w kierunku miasta. Do miejskiej sieci CO podł ączono budynki zasilane dotychczas przez kotłowni ę miejsk ą przy ulicy Ko ściuszki i Placu Hallera. Kotłownie te uległy likwidacji. W rejonie gminy Skarszewy minimalne temperatury zewn ętrzne na przestrzeni ostatnich pi ęciu lat nie przekroczyły normatywnej temperatury zewn ętrznej, tj. -18°C i wahały si ę w granicach od -8°C do -14°C. Gmina jest typow ą gmin ą rolnicz ą z małym udziałem przemysłu. Wzrost emisji ma charakter okresowy i zwi ązany jest z sezonem grzewczym. Emitorami s ą równie Ŝ kotłownie lokalne, s ą to jednak głównie kotłownie opalane olejem opałowym, charakteryzuj ące si ę bardzo dobrym stanem technicznym.

Kotłownia Moc kotłów Paliwo Stan techniczny kW

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Miejska Os. 3 720 miał w ęglowy dobry Sikorskiego Kamierowskie Piece 290 olej lekki dobry

Kolejnym źródłem zanieczyszczenia jest komunikacja, której oddziaływanie skupia si ę głównie przy trasach komunikacyjnych oraz w rejonie miasta. Do podstawowych zanieczyszcze ń emitowanych przez środki transportu zaliczy ć nale Ŝy: tlenki azotu NO x w przeliczeniu na normowany NO 2, tlenek w ęgla (CO), dwutlenek siarki (SO 2), w ęglowodory aromatyczne, w ęglowodory alifatyczne, ołów, w ęgiel elementarny (sadza). Ruch komunikacyjny jest nat ęŜ ony szczególnie w mie ście Skarszewy, gdzie krzy Ŝuj ą si ę droga wojewódzka 224 i drogi powiatowe. Ograniczenie tego typu uci ąŜ liwo ści jest trudne ze wzgl ędu na zwi ększaj ącą si ę ilo ść źródeł spowodowanych zwi ększaj ącym si ę z roku na rok nat ęŜ eniem ruchu wynikaj ącym ze wzrostu cywilizacyjnego społecze ństwa oraz ze złych układów komunikacyjnych. Ze wzgl ędu na stosunkowo du Ŝe odkrycie terenu, obszar gminy jest dobrze przewietrzany, zanieczyszczenia nie stagnuj ą w dolinach rzecznych i obni Ŝeniach. Mo Ŝna z du Ŝym prawdopodobie ństwem przyj ąć , Ŝe na terenie gminy Skarszewy st ęŜ enia średnioroczne jak i okresowe (sezon grzewczy i letni) podstawowych substancji zanieczyszczaj ących powietrze, tj. dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu, nie przekraczaj ą dopuszczalnych st ęŜ eń.

1.6. Flora, fauna Głównym elementem ro ślinno ści na terenie gminy s ą lasy, zajmuj ące 21% powierzchni gminy. Tereny le śne przewa Ŝaj ą w południowej cz ęś ci gminy szczególnie z obr ębie wsi B ączek, Jaroszewy, Obozin i Pogódki. Potencjał le śny gminy pod wzgl ędem produktywno ści siedlisk jest umiarkowany. 25% lasów nale Ŝy do prywatnych wła ścicieli. Lasy na terenie gminy Skarszewy tworz ą silnie rozczłonkowany system. Skoncentrowane połacie le śne wyst ępuj ą w południowej cz ęś ci gminy w dolinie rzeki Wierzycy, we wschodniej cz ęś ci gminy wchodz ąc w skład OCHK Doliny Wierzycy, na północ od jez. Godziszewskiego. Wi ększe obszary le śne wyst ępuj ą równie Ŝ w północno- zachodniej cz ęś ci gminy m.in. w dolinie rzeki Rutkownica. System zieleni miejskiej tworzony jest przez park miejski w centrum Skarszew, zadrzewienia wokół stadionu i murów miejskich oraz ziele ń wzdłu Ŝ rzeki Wierzycy. Ekosystemy le śne gminy Skarszewy z punktu widzenia siedliskowego reprezentowane są przez nast ępuj ące podstawowe typy lasu: • bór świe Ŝy, • bór mieszany świe Ŝy, • bór mieszany bagienny, • bór mieszany wilgotny, • bór bagienny, • las wilgotny, • las świe Ŝy, • las mieszany świe Ŝy.

Powierzchniowo na terenie gminy dominuj ą nast ępuj ące typy siedlisk: las mieszany świe Ŝy, bór mieszany świe Ŝy i bór świe Ŝy. Zwi ązane s ą one przede wszystkim z terenami wysoczyzny morenowej.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Las mieszany świe Ŝy (LM św) wyst ępuje na obszarach wysoczyznowych wysoczyzny moreny dennej i wzgórz czołomorenowych. Najcz ęstszymi glebami s ą gleby brunatne, sporadycznie bielicowe oglejone i torfowo – murszowe. W drzewostanie panuje d ąb, sosna, buk. W domieszce wyst ępuj ą: lipa, modrzew, brzoza, topola, klon i grab.

Bór mieszany świe Ŝy (BM św) wyst ępuje na płaskich wysoczyznach morenowych oraz zbudowanych z utworów piaszczystych terasach nadzalewowych. Wyst ępuj ą tu ró Ŝnorodne gleby typu bielicowe. W drzewostanie dominuje sosna wspólnie z d ębem, domieszkami s ą brzoza, modrzew, lipa, buk i grab.

Bór świe Ŝy (B św) wyst ępuje głównie na wysoczyznach morenowych, zbudowanych z piaszczysto-Ŝwirowych osadów fluwioglacjalnych. Dominuj ą tu gleby bielicowe, niekiedy oglejone. Drzewostan buduj ą sosny z domieszk ą brzozy, którym towarzyszy ć mog ą pojedyncze d ęby.

Bór bagienny (Bb) znajduje si ę na obszarach torfowisk wysokich i przej ściowych. Dominuje tu sosna, jako domieszka wyst ępuje brzoza.

Las świe Ŝy (L św) ro śnie na obszarach wysoczyzny moreny dennej, głównie na stokach i zboczach dolin, gdzie dominuj ą gleby brunatne. Gatunkami buduj ącymi drzewostan s ą: d ąb i buk, domieszki to lipa, jawor, klon, grab, brzoza i topola.

Las wilgotny (Lw) ro śnie zazwyczaj na obszarach wysoczyznowych z płytkozalegaj ącą wod ą podziemn ą, gdzie wyst ępuj ą gleby brunatne oglejone. W drzewostanie dominuje dąb, któremu towarzysz ą jesion, grab, lipa, wi ąz, jawor, klon, brzoza, olcha i buk.

Ols (Ol) typowy ols wyst ępuje głównie na obszarach równin zalewowych dolin rzecznych lub na równinach torfowo-bagiennych. Typowe gleby to gleby torfowe, mursze oglejone lub mułowo-glejowe. Panuj ącym drzewem jest olcha, której towarzyszy brzoza i jesion. ro śnie zazwyczaj na obszarach wysoczyznowych z płytko zalegaj ącą wod ą podziemn ą, gdzie wyst ępuj ą gleby brunatne oglejone. W drzewostanie dominuje dąb, któremu towarzysz ą jesion, grab, lipa, wi ąz, jawor, klon, brzoza, olcha i buk.

Obszar gminy obfituje w torfowiska wysokie i przej ściowe, z czego najcz ęś ciej są to niewielkie, zatorfione obni Ŝenia terenu o powierzchni poni Ŝej 1 ha, rzadziej spotykane s ą zbiorowiska wi ększe.

1.7. Hałas Uci ąŜ liwo ści zwi ązane z emisj ą hałasu do środowiska w gminie Skarszewy wynikaj ą z emisji hałasu komunikacyjnego spowodowanego przebiegiem przez gmin ę drogi wojewódzkiej Nr 224. Najbardziej nara Ŝonym na emisje hałasu jest miasto Skarszewy. Powszechnie stosowanym rozwi ązaniem w UE jest stosowanie ekranów

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

dźwi ękoizolacyjnych, jednak jest to rozwi ązanie drogie. W zwi ązku z powy Ŝszym proponuje si ę stosowa ć w chwili obecnej nast ępuj ące środki zapobiegawcze: utrzymanie ulic w nale Ŝytym stanie, eliminowanie z ruchu pojazdów mechanicznych b ędących w złym stanie technicznym i nieodpowiadaj ących normom, ograniczenie pr ędko ści pojazdów poruszaj ących si ę w mie ście, kontrolowanie przestrzegania ograniczenia pr ędko ści oraz dopuszczalnej ładowno ści pojazdów, stosowanie okien o podwójnej izolacyjno ści akustycznej, od strony pasa ruchu lokalizowanie pomieszcze ń o funkcji innej ni Ŝ mieszkalna, nowa zabudowa winna by ć lokalizowana w bezpiecznej odległo ści od drogi.

1.8. Pole elektromagnetyczne Źródłem promieniowania elektromagnetycznego niejonizuj ącego s ą systemy przesyłowe energii elektrycznej, stacje radiowe, telewizyjne i telefonii komórkowej, urz ądzenia diagnostyczne, terapeutyczne, urz ądzenia przemysłowe i urz ądzenia u Ŝytku domowego, słowem - promieniowanie to wyst ępuje powszechnie w środowisku. Ujemny wpływ na stan środowiska i zdrowie ludzi maj ą urz ądzenia, które emituj ą fale elektromagnetyczne wysokiej cz ęstotliwo ści w postaci radiofal o cz ęstotliwo ści od 0,1 do 300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz, umieszczone w środowisku naturalnym. W gminie Skarszewy do sztucznych źródeł emisji pól elektromagnetycznych stanowi ących potencjalne zagro Ŝenie dla środowiska nale Ŝą : linie elektroenergetyczne o napi ęciu znamionowym 220 kV i 110 kV, stacje bazowe telefonii komórkowej, urz ądzenia emituj ące pola elektromagnetyczne wykorzystywane w przemy śle, ośrodkach medycznych, policji, stra Ŝy po Ŝarnej.

1.9. Nadzwyczajne zagro Ŝenia środowiska i powa Ŝne awarie Nadzwyczajne zagro Ŝenia środowiska i powa Ŝne awarie mog ą zdarzy ć si ę w jednostkach stosuj ących lub magazynuj ących materiały niebezpieczne lub podczas transportu substancji niebezpiecznych. Skutki takich awarii s ą du Ŝym zagro Ŝeniem dla środowiska, mog ącym wywoła ć nieodwracalne zmiany. Konsekwencje takich wypadków okre śla si ę mianem - nadzwyczajnych zagro Ŝeń środowiska. Zaliczamy do nich: zanieczyszczenie poszczególnych elementów środowiska w wyniku awarii i katastrof w zakładach przemysłowych, transporcie, rozładunku i przeładunku materiałów niebezpiecznych i innych substancji, po Ŝary na rozległych obszarach lub długo trwaj ące, a tak Ŝe towarzysz ące awariom z udziałem materiałów niebezpiecznych, powoduj ące zniszczenie lub zanieczyszczenie środowiska, zanieczyszczenie chemiczne lub biologiczne środowiska w wyniku katastrof budowli hydrotechnicznych, zanieczyszczenie chemiczne lub biologiczne środowiska w wyniku kl ęsk Ŝywiołowych: huraganów, powodzi, suszy, trz ęsienia ziemi. Jednym z najwa Ŝniejszych zada ń w zakresie prewencji nadzwyczajnych zagro Ŝeń środowiska i przeciwdziałaniu powa Ŝnym awariom jest ewidencja źródeł, które mog ą spowodowa ć tego typu zagro Ŝenia. Zdarzenia posiadaj ące cechy nadzwyczajnych zagro Ŝeń dla środowiska i ludzi mog ą powsta ć na terenie gminy Skarszewy: podczas transportu substancji niebezpiecznych, jako efekt celowej lub nie świadomej działalno ści człowieka zwi ązanej z niezgodnym z przepisami pozbywaniem si ę substancji (materiałów niebezpiecznych). Transport substancji niebezpiecznych odbywa ć si ę mo Ŝe w cysternach kolejowych

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

lub autocysternach oraz mniejszych opakowaniach takich jak balony, beczki przewo Ŝone samochodami. Pozbywanie si ę substancji niebezpiecznych w sposób niezgodny z przepisami stanowi specyficzn ą grup ę zagro Ŝeń wymagaj ącej w pierwszym rz ędzie identyfikacji składu porzuconego odpadu, a dopiero potem podj ęcie stosowanych działa ń unieszkodliwiaj ących czy ratowniczych. Wiod ącą rol ę w sprawowaniu funkcji zapobiegawczo-ochronnych i ratowniczych pełni Pa ństwowa Stra Ŝ Po Ŝarna, któr ą nale Ŝy bezzwłocznie powiadomi ć w razie awarii. Kolejnym zagro Ŝeniem na terenie gminy Skarszewy jest drogowy transport toksycznych środków przemysłowych i materiałów niebezpiecznych. Zagro Ŝenia tego rodzaju nie podlegaj ą klasyfikacji w oparciu o kryteria Zespołu Przeciwdziałania Nadzwyczajnym Zagro Ŝeniom Środowiska Głównego Inspektora Ochrony Środowiska ( Bladowska D., 1996 ), powinny by ć jednak powa Ŝnie traktowane. Problem Nadzwyczajnych Zagro Ŝeń Środowiska wyst ępuje okazjonalnie na wielu drogach kołowych w naszym kraju. Jest on cz ęsto zwi ązany z nieprzestrzeganiem przez przewo źników przepisów bezpiecze ństwa transportu materiałów niebezpiecznych.

2. Obszary i obiekty środowiska przyrodniczego i kulturowego obj ęte ochron ą

2.1. Środowisko przyrodnicze Na obszarze gminy wyszczególnic mozna nast ępujace formy ochrony przyrody: dwa obszary chronionego krajobrazu: „Doliny Wietcisy” oraz ,,Doliny Wierzycy”, liczne pomniki przyrody, rezerwat przyrody Brz ęczek oraz projektowane obszary sieci Natura 2000. Struktur ę ekologiczn ą na obszarze gminy uzupełniaj ą, wyró Ŝnione w koncepcji sieci ekologicznej województwa, planowane elementy sieci: korytarz ekologiczny dolina Wierzycy o randze regionalnej oraz dwa ł ączniki lokalne Przywidzki i Polaszkowski – rangi lokalnej. Obszary tworz ące sie ć ekologiczn ą pełnia role wa Ŝnych w ęzłów stabilizuj ących funkcjonowanie środowiska i kształtuj ących warunki ekologiczne Ŝycia mieszka ńców.

2.1.1. Obszary chronionego krajobrazu Zgodnie z ustaw ą o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., art. 23., ust.1.: ,,Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze wzgl ędu na wyró Ŝniaj ący si ę krajobraz o zró Ŝnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo Ŝliwo ść zaspokajania potrzeb zwi ązanych z turystyk ą i wypoczynkiem lub pełnion ą funkcj ą korytarzy ekologicznych” . Na terenie gminy Skarszewy zlokalizowane s ą dwa obszary chronionego krajobrazu: „Doliny Wietcisy” oraz ,,Doliny Wierzycy”, ustanowione Rozporz ądzeniem Nr 5/05 Wojewody Pomorskiego z dnia 24 marca 2005 r. w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim, zmienionym rozporz ądzeniem Nr 23/07 Wojewody Pomorskiego z dnia 6 lipca 2007 r. zmieniaj ącym rozporz ądzenie w sprawie obszarów chronionego krajobrazu w województwie pomorskim.

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wietcisy Poło Ŝony jest w północnej cz ęś ci powiatu starogardzkiego. Swym zasi ęgiem obejmuje środkowy odcinek doliny rzeki Wietcisy i dolny odcinek jej dopływu Bukowiny wraz z przyległym kompleksem le śnym porastaj ącym wierzchowin ę wysoczyzny. W dnie doliny Wietcisy wyst ępuj ą warto ściowe zbiorowiska ro ślinno ści terenów podmokłych. Istotnym walorem jest naturalny bieg Wietcisy, silnie meandruj ącej w śród terenów o małym stopniu przekształcenia antropogenicznego.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy Rozpo ściera si ę na pograniczu mi ędzy Pojezierzem Kaszubskim, a Borami Tucholskimi i Pojezierzem Starogardzkim. Obejmuje on środkowy odcinek doliny rzeki, od okolic Ko ścierzyny po Starogard Gda ński. Główn ą warto ść przyrodnicz ą obszaru stanowi dolina rzeczna z całym zestawem elementów morfologicznych (meandruj ące koryto, starorzecza, pagórki meandrowe i kraw ędzie), wraz ze zró Ŝnicowanymi zbiorowiskami ro ślinno ści. Zgodnie z powy Ŝszymi rozporz ądzeniami Wojewody na obszarach chronionego krajobrazu „Doliny Wietcisy” oraz ,,Doliny Wierzycy” wprowadzono nast ępuj ące zakazy, z zastrze Ŝeniem ust. 3 i 4: 1. zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia ich nor, legowisk, innych schronie ń i miejsc rozrodu oraz tarlisk, zło Ŝonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanej z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 2. realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska; 3. likwidowania i niszczenia zadrzewie ń śródpolnych, przydro Ŝnych i nadwodnych, je Ŝeli nie wynikaj ą one z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej i zapewnienia bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego lub budowy, odbudowy, utrzymania, remontów lub naprawy urz ądze ń wodnych; 4. wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe minerałów i bursztynu; 5. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym, przeciwpowodziowym lub przeciwosuwiskowym lub utrzymaniem, budow ą, odbudow ą, napraw ą lub remontem urz ądze ń wodnych; 6. dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli słu Ŝą innym celom ni Ŝ ochrona przyrody lub zrównowa Ŝone wykorzystywanie u Ŝytków rolnych i le śnych oraz racjonalna gospodarka wodna lub rybacka; 7. likwidowania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy i obszarów wodno- błotnych; 8. lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu Ŝą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej. W odniesieniu do zakazów wymienionych w ust. 1 wprowadza si ę nast ępuj ące wyj ątki: 1. Zakaz wymieniony w ust. 1 pkt. 2 nie dotyczy terenów przewidzianych na lokalizacj ę przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, dla których sporz ądzenie raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest obowi ązkowe, je Ŝeli przeprowadzona procedura oceny oddziaływania na środowisko wykazała brak niekorzystnego wpływu na przyrod ę OCHK; 2. Zakaz wymieniony w ust. 1 pkt. 4 nie dotyczy udokumentowanych złó Ŝ piasku i Ŝwiru, których eksploatacja nie b ędzie powodowała zmiany stosunków wodnych, zagro Ŝenia dla chronionych ekosystemów oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt; 3. Zakazy wymienione w ust. 1 pkt. 8 nie dotycz ą: a) obszarów zwartej zabudowy miast i wsi, w granicach okre ślonych w studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin (lub w równorz ędnych dokumentach planistycznych), gdzie dopuszcza si ę uzupełnianie zabudowy mieszkaniowej i usługowej pod warunkiem wyznaczenia nieprzekraczalnej linii zabudowy od brzegów wód zgodnie z lini ą wyst ępuj ącą na przylegaj ących działkach, 22

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

b) siedlisk rolniczych – w zakresie uzupełniania istniej ącej zabudowy o obiekty niezb ędne do prowadzenia gospodarstwa rolnego, pod warunkiem nieprzekraczania dotychczasowej linii zabudowy od brzegów wód, c) wyznaczanych w miejscowych planach zagospodarowani przestrzennego terenów dost ępu do wód publicznych – w zakresie niezb ędnym do pełnienia funkcji pla Ŝ, kąpielisk i przystani, d) istniej ących o środków wypoczynkowych, obiektów letniskowych, mieszkalnych i usługowych, zrealizowanych na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, które utraciły moc przed dniem 1 stycznia 2004 r. – gdzie dopuszcza si ę przebudow ę i modernizacj ę istniej ącego zainwestowania w celu poprawy standardów ochrony środowiska oraz walorów estetyczno-krajobrazowych, pod warunkiem nie zwi ększania powierzchni zabudowy, a tak Ŝe nie przybli Ŝania zabudowy do brzegów wód, je Ŝeli w trakcie post ępowania strona wyka Ŝe brak niekorzystnego wpływu planowanej inwestycji na chronione w danym obszarze ekosystemy i krajobraz.

2.1.2. Pomniki przyrody W my śl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., art. 40., ust.1.: ,,Pomnikami przyrody s ą pojedyncze twory przyrody Ŝywej i nieo Ŝywionej lub ich skupiska o szczególnej warto ści przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczaj ące si ę indywidualnymi cechami, wyró Ŝniaj ącymi je w śród innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie”. Na terenie gminy Skarszewy za pomniki przyrody uznano 26 obiektów, ich lokalizacja zgodnie z zał ącznikiem graficznym do studium.

L.p. Rodzaj Gatunek Obwód Nr Data powołania (m) rejestru 1. dąb 24 drzewo szypułkowy 4,50 1955-01-24 2. głaz 9,75 25 1955-01-31 3. głaz 2,45 26 1955-01-31 4. głaz 9,25 27 1955-01-31 5. głaz 5,50 28 1955-01-31 6. głaz 8,90 29 1955-01-31 7. głaz 6,90 30 1955-01-24 8. grupa głazów 5,70 374 1979-04-20 9. dąb drzewo szypułkowy 4,55 375 1979-04-20 10. 3,60 376 4 buki 3,60 grupa pospolite 2,50 drzew 2,45 1979-04-20 11. lipa drzewo drobnolistna 4,40 377 1979-04-20 12. drzewo buk pospolity 2,20 379 1979-04-20 13. dąb drzewo szypułkowy 2,80 380 1979-04-20 14. modrzew drzewo europejski 2,12 543 1986-11-25 15. drzewo kasztanowiec 3,05 1989-06-12 23

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

biały 706 16. lipa drzewo drobnolistna 4,20 707 1989-06-12 17. 2,10 708 4 brzozy 2,30 grupa brodawkowate 2,25 drzew 2,20 1989-06-12 18. drzewo jesion wyniosły 3,20 709 1989-06-12 19. głaz 8,50 748 1989-06-12 20. drzewo buk pospolity 3,05 890 1993-06-04 21. drzewo buk pospolity 4,00 891 1993-06-04 22. drzewo buk pospolity 3,05 892 1993-06-04 23. drzewo buk pospolity 3,03 893 1993-06-04 24. drzewo buk pospolity 4,00 894 1993-06-04 25. głaz 6,20 153 1966-12-31 26. głaz 6,50 154 1966-12-31

Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody w stosunku do pomnika przyrody mog ą by ć wprowadzone nast ępuj ące zakazy: 1. niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru; 2. wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcaj ących rze źbę terenu, z wyj ątkiem prac zwi ązanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym albo budow ą, odbudow ą, utrzymywaniem, remontem lub napraw ą urz ądze ń wodnych; 3. uszkadzania i zanieczyszczania gleby; 4. dokonywania zmian stosunków wodnych, je Ŝeli zmiany te nie słu Ŝą ochronie przyrody albo racjonalnej gospodarce rolnej, le śnej, wodnej lub rybackiej; 5. likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych; 6. wylewania gnojowicy, z wyj ątkiem nawo Ŝenia u Ŝytkowanych gruntów rolnych; 7. zmiany sposobu u Ŝytkowania ziemi; 8. wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu, oraz skamieniało ści, w tym kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe minerałów i bursztynu; 9. umy ślnego zabijania dziko wyst ępuj ących zwierz ąt, niszczenia nor, legowisk zwierz ęcych oraz tarlisk i zło Ŝonej ikry, z wyj ątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywania czynno ści zwi ązanych z racjonaln ą gospodark ą roln ą, le śną, ryback ą i łowieck ą; 10. zbioru, niszczenia, uszkadzania ro ślin i grzybów na obszarach u Ŝytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi ro ślin i grzybów chronionych; 11. umieszczania tablic reklamowych. Powy Ŝsze zakazy nie dotycz ą: 1. prac wykonywanych na potrzeby ochrony przyrody po uzgodnieniu z organem ustanawiaj ącym dan ą form ę ochrony przyrody; 2. realizacji inwestycji celu publicznego po uzgodnieniu z organem ustanawiaj ącym dan ą form ę ochrony przyrody; 3. zada ń z zakresu obronno ści kraju w przypadku zagro Ŝenia bezpiecze ństwa pa ństwa; 4. likwidowania nagłych zagro Ŝeń bezpiecze ństwa powszechnego i prowadzenia akcji ratowniczych.

2.1.3. Rezerwaty przyrody

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

W my śl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., art. 13., ust.1.: „rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a tak Ŝe siedliska ro ślin, siedliska zwierz ąt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieo Ŝywionej, wyró Ŝniaj ące si ę szczególnymi warto ściami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub warto ściami krajobrazowymi”. Na terenie gminy Skarszewy znajduje si ę rezerwat przyrody Brz ęczek, utworzony Zarz ądzeniem Ministra Le śnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 24 listopada 1983 r. w sprawie uznania za rezerwaty przyrody. Ochron ą obj ęto zbiorowiska Ŝyznej i kwa śnej buczyny pomorskiej z okazałym drzewostanem (wiek 150 lat), poło Ŝone na gruntach, b ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa, w zarz ądzie Lasów Pa ństwowych – Nadle śnictwa Starogard. S ą tu stanowiska rzadkich i chronionych ro ślin naczyniowych. Rezerwat zajmuje powierzchni ę 25,49 ha, został utworzony w 1983 roku. Cz ęść rezerwatu poło Ŝona jest na terenie powiatu ko ścierskiego w gminie Liniewy. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Nr 1/08 Wojewody Pomorskiego z dnia 9 stycznia 2008 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu Brz ęczek ustalone zostały nast ępuj ące działania ochronne: przebudowa drzewostanu Ŝyznej buczyny pomorskiej Galio odorati-Fagetum (wiek ok. 160 lat, zwarcie umiarkowane, skład: buk 100%, w południowej cz ęś ci – k ępa: sosna, świerk, modrzew, brzoza – ok. 65 lat), prace przeprowadzi ć w pierwszym pi ęcioleciu, w 2-3 nawrotach, przebudowa drzewostanu Ŝyznej buczyny pomorskiej (wiek ok. 70 lat, skład: buk 80%, modrzew 10%, brzoza 10%, w domieszce sosna, świerk, zwarcie pełne), prace przeprowadzi ć w pierwszym pi ęcioleciu, w 2-3 nawrotach, przebudowa drzewostanu Ŝyznej buczyny pomorskiej (wiek ok. 80 lat, skład: buk 80%, modrzew 20%, w domieszce sosna, miejscami brzoza, zwarcie pełne), usuni ęcie drzew szpilkowych i redukcj ę brzozy przeprowadzi ć w pierwszym pi ęcioleciu, w 2-3 nawrotach, renaturalizacja antropogenicznie ukształtowanej postaci Ŝyznej buczyny typu pomorskiego w zgodny z siedliskiem gr ąd subatlantycki Stellario – Carpinetum . W celu eliminacji lub ograniczenia zagro Ŝeń zewn ętrznych wprowadza si ę tak Ŝe nast ępuj ące zasady ochrony: zachowa ć rolniczy charakter gruntów wsi Pogódki granicz ących z rezerwatom od strony południowo-zachodniej, nie lokalizowa ć zabudowy w odległo ści mniejszej ni Ŝ 200 metrów od rezerwatu, wył ączy ć zachodni brzeg jez. Jastrz ębce z u Ŝytkowania turystycznego i rekreacyjnego, nie zmienia ć stosunków wodnych w jeziorach i terenach bagiennych granicz ących z rezerwatem od strony wschodniej w sposób, który mógłby negatywnie wpłyn ąć na cel ochrony rezerwatu, nie prowadzi ć przez obszar rezerwatu liniowych elementów, takich jakich jak drogi, ruroci ągi, linie telefoniczne i energetyczne.

2.1.4. Obszary Natura 2000

W my śl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., art. 33: ,,zabrania si ę podejmowania działa ń mog ących w znacz ący sposób pogorszy ć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków ro ślin i zwierz ąt, a tak Ŝe w znacz ący sposób wpłyn ąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000”. Powy Ŝszy przepis stosuje si ę odpowiednio do projektowanych obszarów Natura 2000,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

znajduj ących si ę na li ście, o której mowa w art. 27 powy Ŝszej ustawy (lista obszarów Natura 2000, opracowana przez Ministra wła ściwego do spraw środowiska, uzgodniona z Rad ą Ministrów), do czasu zatwierdzenia tej listy przez Komisj ę Europejsk ą albo odmowy jej zatwierdzenia. Zgodnie z art. 36 powy Ŝszej ustawy: ,,na obszarach Natura 2000 nie podlega ograniczeniu działalno ść zwi ązana z utrzymaniem urz ądze ń i obiektów słu Ŝą cych bezpiecze ństwu przeciwpowodziowemu oraz działalno ść gospodarcza, rolna, le śna, łowiecka i rybacka, a tak Ŝe amatorski połów ryb, je Ŝeli nie zagra Ŝaj ą one zachowaniu siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk ro ślin lub zwierz ąt ani nie wpływaj ą w sposób istotny negatywnie na gatunki ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000”. Ostoje Natura 2000 to sie ć obszarów chronionych, tworzona na mocy prawa europejskiego Dyrektywy 79/403/EEC zwanej dzi ś Dyrektyw ą Ptasi ą oraz Dyrektywy 92/43/EEC, czyli Dyrektywy Siedliskowej. Obszary te stworzy ć maj ą docelowo Europejsk ą Sie ć Ekologiczn ą Obszarów Chronionych, której celem jest zachowanie wszystkich zagro Ŝonych i najbardziej reprezentatywnych dla naszego kontynentu siedlisk przyrodniczych wraz z towarzysz ącą im faun ą i flor ą. Obszary wchodz ące w skład sieci s ą bardzo zró Ŝnicowane. Mog ą obejmowa ć ju Ŝ istniej ące tereny chronione (parki narodowe, rezerwaty, parki krajobrazowe) jak i obszary w ogóle nie planowane do obj ęcia ochron ą (np. obszary o zró Ŝnicowanym krajobrazie rolniczym i du Ŝej ró Ŝnorodno ści gatunkowej, tzw. Obszary Przyrodniczo Wra Ŝliwe, czyli w skrócie OPW). Istotne dla ich wyznaczania jest obecno ść okre ślonych typów siedlisk przyrodniczych, których list ę zawiera zał ącznik I Dyrektywy Siedliskowej, okre ślonej grupy gatunków zwierz ąt i ro ślin wyszczególnionych w zał ączniku II tej Ŝe Dyrektywy lub te Ŝ ptaków wymienianych w zał ączniku I Dyrektywy Ptasiej. Na obszarze gminy Wojewódzki Zespół Specjalistyczny w Gda ńsku zaproponował lokalizacj ę trzech obszarów sieci NATURA 2000. Pierwszy z nich stanowi cz ęść Obszaru Chronionego Krajobrazu ,,Doliny Wierzycy” i nosi tak ą sam ą nazw ę. Dwa pozostałe to „Szczodrowo” i „Zielenina”. Pierwszy obszar obejmuje dolin ę Wierzycy, o długo ści około 21 km, mi ędzy jazem w Czarnoci ńskich Piecach, a mostem drogowym w Starogardzie Gdańskim. Koryto rzeczne Wierzycy ma szeroko ść do kilkunastu metrów, gł ęboko wcina si ę w otaczaj ący teren tworz ąc wyra źne jary i w ąwozy. Wierzyca jest stosunkowo niewielk ą rzek ą o bogatej ichtiofaunie. Stwierdzono tu silne populacje co najmniej 2 gatunków ryb z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – brzanki i głowacza białopłetwego. W przypadku brzanki jest to najbardziej na północ wysuni ęte stanowisko w Polsce. Stwierdzono tu tak Ŝe wyst ępowanie kilku innych, cennych gatunków ryb, zwi ązanych z szybko płyn ącymi rzekami – pstr ąga potokowego, lipienia, piekielnicy, strzebli potokowej i śluzy. Wyst ępuj ą tu tak Ŝe stabilne populacje dwóch ssaków z zał. II Dyrektywy Siedliskowej – wydry i bobra. Drugi obszar - „Szczodrowo”, obejmuje rozległ ą nieck ę torfowiskow ą o powierzchni przekraczaj ącej 90 ha, wraz z otaczaj ącymi j ą przyległymi zboczami. Dawne torfowisko wysokie jest do ść silnie, szczególnie w cz ęś ci południowej, wyeksploatowane. Tu aktualnie dominuje ro ślinno ść przej ściowotorfowiskowa. W cz ęś ci północnej zlokalizowane s ą stadia regeneracyjne torfowiska wysokiego. W północno-wschodniej cz ęś ci znajduje się mezotroficzny (pierwotnie zapewne dystroficzny) zbiornik wodny - Jez. Czarne o powierzchni 6,7 ha . W cz ęś ci południowej i w północnej zarejestrowano natomiast szereg mniejszych jeziorek o charakterze dystroficznym. Pod wzgl ędem siedlisk przyrodniczych w ostoi dominuj ą rozległe płaty borów i brzezin bagiennych o relatywnie dobrym stanie zachowania. Otoczenie torfowiska oraz mineralne wyspy i półwyspy w jego obr ębie zajmuj ą płaty kwa śnych d ąbrów i buczyn. Trzeci za ś to teren o urozmaiconej rze źbie, przeci ęty fragmentem doliny Rutkownicy,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

z kilkoma zagł ębieniami, zaj ętymi przez oczka wodne, stanowi ące głównie dawne wyrobiska po pozyskiwaniu torfu, a w których wyst ępuje strzebla błotna. Wyrobiska otoczone s ą przez pastwiska i pola oraz fragmenty kompleksu le śnego, z siedliskami buczyny Ŝyznej i kwa śnej, miejscami równie Ŝ gr ądu subatlantyckiego.

2.1.5. U Ŝytek ekologiczny

W my śl ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 r., art. 42: ,,U Ŝytkami ekologicznymi s ą zasługuj ące na ochron ę pozostało ści ekosystemów maj ących znaczenie dla zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej – naturalne zbiorniki wodne, śródpolne i śródle śne oczka wodne, k ępy drzew i krzewów, bagna, torfowiska, wydmy, płaty nieu Ŝytkowanej ro ślinno ści, starorzecza, wychodnie skalne, skarpy, kamie ńce, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska rzadkich lub chronionych gatunków ro ślin, zwierz ąt grzybów, ich ostoje oraz miejsca rozmna Ŝania lub miejsca sezonowego przebywania”. Na terenie gminy Skarszewy znajduje si ę jeden u Ŝytek ekologiczny „BORÓWIANKA” utworzony Uchwał ą Nr XXXIV/262/09 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 28 maja 2009 roku. Obszar obj ęty ochron ą zlokalizowany jest na działce nr ewid. 238/4 poło Ŝonej w obr ębie 10 w mie ście Skarszewy i ma powierzchnie ponad 14 ha. Przedmiot ustanowionej ochrony i w zwi ązku z tym wprowadzone zakazy okre śla w/w uchwała.

2.2. Środowisko kulturowe

Rys historyczny Pierwotnie wie ś b ędąca zacz ątkiem miasta Skarszewy nosiła nazw ę Równino. Prawdopodobnie ju Ŝ w okresie kształtowania si ę pa ństwa pierwszych Piastów istniał tu niewielki obronny gród stanowi ący siedzib ę tzw. opola. Pierwsza pisana informacja dotycz ąca Równina pochodzi z roku 1174, gdy osad ę t ę z r ąk ksi ęcia Grzymisława otrzymał nie znany z imienia rycerz. Po spustoszeniu okolicy przez Prusów i bezpotomnej śmierci owego rycerza, ksi ąŜę dokonał nowej darowizny na rzecz joannitów, przekazuj ąc im znaczne tereny w rejonie Skarszew i Starogardu Gda ńskiego. Przypuszczalnie jeszcze w XI wieku zało Ŝono tu parafi ę i wybudowano drewnian ą świ ątyni ę. Wzniesiony w ci ągu XIII stulecia zamek stał si ę w roku 1305 siedzib ą joannickiego komtura i stolic ą boliwatu (okr ęgu administracyjno-wojskowego). Istniej ące w pobli Ŝu zamku podgrodzie w roku 1275 otrzymało prawo składu, Jego dynamiczny rozwój po napływie wyp ędzonego przez Krzy Ŝaków z Tczewa i Gda ńska mieszcza ństwa w latach 1308-09 doprowadził do nadania Skarszewom w roku 1320 praw miejskich potwierdzonych przez joannickiego Wielkiego Mistrza w 1341 roku. W roku 1370 joannici sprzedali Skarszewy i ziemi ę skarszewsk ą Krzy Ŝakom uzyskuj ąc 10.000 grzywien. Nowi wła ściciele podporz ądkowali je komturowi tczewskiemu. Krzy Ŝacy dokonali wzmocnienia zamku, zast ępuj ąc drewniane palisady murami ceglanymi. O pogorszeniu si ę doli mieszczan świadczy ć mo Ŝe zwołanie w roku 1410 wła śnie do Skarszew zjazdu stanów pruskich, który uchwalił zhołdowanie Prus królowi Władysławowi Jagiełł ę. Kolejny zjazd zainicjowany tym razem przez Zakon, odbył si ę w roku 1433, gdy w granice pa ństwa zakonnego wkroczyły oddziały czeskich husytów. Cesarz, mimo słanych pró śb, nie przysłał pomocy i ju Ŝ latem Skarszewy opanowane zostały przez Braci Czeskich, którzy oszcz ędzaj ąc miasto zniszczyli krzy Ŝacki zamek. Po zawi ązaniu

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

si ę Zwi ązku Pruskiego, w latach 1441-43, miasto trzykrotnie go ściło jego członków. Po wybuchu wojny trzynastoletniej Skarszewy zwróciły si ę do Gda ńska z pro śbą o opiek ę. Gda ńszczanie poprzestali na przysłaniu do miasta własnych znaków wojskowych chor ągwi. W styczniu 1455 roku nieuzbrojone miasto zostało ograbione i spalone przez krzy Ŝack ą załog ę z Tczewa. Wojska krzy Ŝackie jeszcze dwukrotnie „odwiedzały” Skarszewy - jesieni ą 1460 roku i przez prawie cały rok 1462. Po rozgromieniu Krzy Ŝaków pod Świecinem koło Pucka do miasta wkroczyły wojska polskie. Jako miasto królewskie, po zawarciu pokoju w Toruniu, Skarszewy stały si ę starostwem nadawanym przez króla z tzw. wolnej r ęki. W połowie XVI wieku wi ększo ść mieszka ńców Skarszew przeszła na luteranizm i przej ęła istniej ące w mie ście ko ścioły. Po edykcie królewskim z roku 1598 fara powróciła do katolików, a ewangelicy dla potrzeb kultu przystosowali jedn ą z baszt. Od roku 1613 wzrosła rola miasta, gdy Ŝ nast ąpiło poł ączenie funkcji starosty skarszewskiego i wojewody pomorskiego. Skarszewy stały si ę miejscem urz ędowania s ędziego. Tak Ŝe tu odbywały si ę charakterystyczne dla XVII wieku procesy czarownic. Jak podaj ą l. Trojanowska i F. Mamuszka, w ci ągu 7 miesi ęcy 1700 roku, os ądzono i spalono na stosie a Ŝ 4 kobiety. śyj ąca tu ludno ść polska i niemiecka była bardzo zantagonizowana. Do historii przeszły kłótnie, skargi i rozprawy s ądowe mi ędzy mieszczanami. Mimo urz ędowej rangi Skarszewy rozwijały si ę bardzo powoli. W latach 1629 i 1655 miasto zostało spustoszone przez Szwedów, a wielkie po Ŝary w latach 1708, 1714, 1731 zniszczyły prawie cał ą zabudow ę. Mieszkaj ący tu ewangelicy po stracie drewnianego ko ścioła (w trakcie po Ŝaru w roku 1731) po dziesi ęciu latach stara ń uzyskali zgod ę na budow ę nowego ko ścioła, pod warunkiem „postawienia go w ci ągu 24 godzin”. Niech ętny protestantom wojewoda Jakub Narzymski bardzo się zdziwił, gdy w nocy z 14 na 15 wrze śnia 1741 roku stan ęła w mie ście pot ęŜ na świ ątynia. Jak si ę okazało wszystkie cz ęś ci ko ścioła przygotowane zostały w Gda ńsku i potajemnie sprowadzone do Skarszew. W roku 1772 zajmuj ący Skarszewy komisarze pruscy zastali tu jedynie 1005 mieszka ńców, zamieszkuj ących 160 domów, krytych w wi ększo ści słom ą. Miasto wł ączone pierwotnie do powiatu starogardzkiego, od roku 1818 za ś podlegało nowo powstałemu starostwu w Ko ścierzynie. Ciekawostk ą mo Ŝe by ć fakt, i Ŝ w roku 1818 Skarszewy liczyły ponad dwukrotnie wi ęcej mieszka ńców ni Ŝ ustanowiona siedzib ą władz powiatowych Ko ścierzyna. Jako podrz ędny o środek miejski dla najbli Ŝszej okolicy w ci ągu XIX wieku Skarszewy zwi ększyły liczb ę ludno ści do ponad 3.500. Powstało w mie ście kilka zakładów rzemie ślniczych, a zwi ększaj ąca si ę liczba Niemców zamieszkuj ących Skarszewy nadała mu prawie niemiecki charakter. Polska ludno ść zacz ęła organizowa ć si ę dopiero w pocz ątkach XX wieku tworz ąc mi ędzy innymi Polski Bank Ludowy, chór „Lutnia” i Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”. „Bł ękitna Armia” gen. Hallera wkroczyła do Skarszew dnia 30 stycznia 1920 roku ko ńcz ąc okres 148 letniej niewoli pruskiej. W ci ągu mi ędzywojennego dwudziestolecia udało si ę Skarszewianom wykupi ć cz ęść niemieckich posesji w centrum miasta, zmodernizować poblisk ą elektrowni ę miejsk ą oraz upi ększy ć okolice rynku. W latach 30-tych bardzo aktywna stała si ę niemiecka mniejszo ść posiadaj ąca 5 mandatów w 18 osobowej radzie miasta, własn ą szkoł ę powszechn ą oraz poparcie wła ścicieli le Ŝą cych wokół Skarszew maj ątków ziemskich. Niemiecka młodzie Ŝ wyst ępowała jawnie nawet z ćwiczeniami wojskowymi. Pogrzeb zamordowanego przez niemieckie bojówki 20 lipca 1939 roku Ŝołnierza Stra Ŝy Granicznej w pobliskim Bo Ŝympolu stał si ę wielk ą manifestacj ą patriotyczn ą mieszka ńców Skarszew. Zbrodnia ta odbiła si ę gło śnym echem na całym Pomorzu, a w uroczysto ściach pogrzebowych uczestniczył przybyły z Warszawy gen. Gtzmot - Skotnicki. Kolejna antyniemiecka demonstracja ze spaleniem kukły Hitlera miała miejsce w Skarszewach 31 sierpnia 1939 roku.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Niemcy, którzy zaj ęli miasto ju Ŝ 2 wrze śnia, odpłacili Skarszewianom z nawi ązk ą za manifestowanie polsko ści. Masowe mordy dokonane przez miejscowych Niemców tworz ących tzw. Selbschutz miały miejsce w Nowym Wiecu, Borównie oraz na przedmie ściach Skarszew - przy drogach do Kleszczowa i do Kościerzyny. Ł ącznie w latach 1939-1945 zamordowano kilkuset mieszka ńców Skarszew i najbli Ŝszej okolicy. Zniszczone w ponad 40% miasto zaj ęły wojska sowieckie 8 marca 1945 roku. Pocz ątkowo władz ę w mie ście sprawował sowiecki komendant wojenny. Pierwsza szkoła otwarta została jeszcze w kwietniu 1945 roku, a od jesieni rozpocz ęło funkcjonowanie tak Ŝe technikum rolnicze oraz przedszkole. Poł ączenia kolejowe z innymi miastami przywrócono Skarszewom w latach 1946-47. Ostatnie półwiecze zaowocowało przede wszystkim rozbudow ą miasta, powstaniem obiektów sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych. Dzisiejsze Skarszewy to typowe małe miasteczko Pomorza. Gmina Skarszewy zgodnie z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego poło Ŝona jest w obr ębie regionu historyczno-kulturowego – Kociewie Polne (mikroregion ziemia skarszewska), na terenach o bardzo wysokich walorach dziedzictwa kulturowego. Wa Ŝniejsze obiekty zabytkowe na obszarze gminy to: układ urbanistyczny i zało Ŝenie zamkowe w mie ście Skarszewy, zespoły dworsko-parkowe we wsiach: Bolesławowo, B ączek, Pogódki i Zapowiednik.

OBIEKTY WPISANE DO REJESTRU ZABYTKÓW:

Na terenie gminy w rejestrze zabytków znajduj ą si ę nast ępuj ące obiekty architektoniczne: ko ściół parafialny p.w. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Szczodrowie jedyny zachowany na Kociewiu pó źno średniowiecznym, drewnianym ko ściołem. Świ ątynia p.w. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza powstała w ci ągu XV i XVI stulecia. Niewystarczaj ący na bie Ŝą ce potrzeby i nie odpowiadaj ący aktualnym gustom ko ściół był 5-krotnie przebudowywany: w roku 1687 rozbudowano wie Ŝę , w roku 1735 znacznie wydłu Ŝono prezbiterium, w latach 1885-89 dokonano zmiany wystroju wn ętrza, w roku 1897 zast ąpiono le Ŝą ce na głazach przyciesia podmurówk ą z czerwonej cegły, a w 1903 wytynkowano od środka ściany ko ścioła, niszcz ąc stare polichromie. Dachówka pokrywaj ąca obecnie świ ątyni ę zast ąpiła w roku 1928 stosowane wcze śniej gonty. Wreszcie ogołocony z wyposa Ŝenia i zbezczeszczony przez hitlerowców ko ściół przeszedł gruntown ą renowacj ę poprzedzon ą skrupulatnymi badaniami w roku 1960. Szczególnie dotkliw ą strat ą było zniszczenie przez Niemców w roku 1940 obu zabytkowych dzwonów - gotyckiego z roku około 1300 i renesansowego, gda ńskiej roboty, z 1641 roku. Okazale prezentuje si ę ołtarz główny z figur ą Madonny. Pierwotnie w centrum ołtarza znajdował si ę obraz patronów ko ścioła św. Szymona i Judy Tadeusza. Z kolei najstarszym zabytkiem jest granitowa kropielnica pami ętaj ąca jeszcze XIV wiek. Warto zwróci ć uwag ę na umieszczony w jednym z południowych okien herbowy witra Ŝyk z rakiem, inicjałami T.K. oraz dat ą 1603, pó źnogotycki ko ściół filialny p.w. św. Michała Archanioła w Obozinie, ko ściół parafialny p.w. Św. Apostołów Piotra i Pawła w Pogódkach wybudowany w roku 1714 ko ściół barokowy. Powstał on na miejscu rozebranego XIII - wiecznego ko ścioła cysterskiego. Całe wyposa Ŝenie pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku., ko ściół parafialny p.w. św. Michała Archanioła w Skarszewach przy ul. Ks. Ściegiennego 3. Skarszewska fara powstawała przez ponad 200 lat. Jej budow ę zapocz ątkowali w roku 1274 wła ściciele miasta - joannici. Po wybudowaniu prezbiterium, nawy głównej i wie Ŝy, przerwane w roku 1370 prace wznowiono na przełomie XV i XVI wieku, dobudowuj ąc nawy boczne i kaplic ę od strony

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

południowej ko ścioła. Ostatnia przebudowa wykonana została w 1868 roku. Bogate wyposa Ŝenie ko ścioła, na które składa si ę 8 ołtarzy, ambona, chrzcielnica oraz kilka ciekawych obrazów jest barokowe i rokokowe. Fundatorem głównego ołtarza był tutejszy proboszcz w latach 1733-34, pó źniejszy biskup warmi ński i dyplomata Adam Grabowski. Był on bardzo barwn ą postaci ą, której zawdzi ęczamy mi ędzy innymi odkrycie r ękopisu kroniki Galia Anonima i jej pierwsze wydanie drukiem. Warto zwróci ć uwag ę tak Ŝe na usytuowan ą na ścianie szczytowej figur ę św. Jana Nepomucena pochodz ącą z połowy XVIII wieku. ko ściół ewangelicki p.w. św. Maksymiliana w Skarszewach wzniesiony w latach 1879- 1881 na południe od murów miejskich. Po wojnie nieczynny, przez wiele lat u Ŝytkowany był jako magazyn, od kilku lat stanowi ko ściół filialny miejscowej parafii. Jest to typowa dla ko ńca XIX wieku budowla z czerwonej cegły o neogotyckim kształcie, ko ściół parafialny p.w. św. Jana Nepomucena w miejscowo ści Godziszewo przy ul. Tczewskiej - wybudowany w 1748 r. barokowy ko ściół. Prawie cały wystrój pochodzi z lat 1750-1760. Jedynym zabytkiem przeniesionym ze starego ko ścioła jest znajduj ący si ę w kruchcie pó źnorenesansowy nagrobek podkomorzego pomorskiego i kasztelana elbl ąskiego Jana Wiesiołowskiego oraz jego Ŝony Justyny z Branickich, zespół średniowiecznych obwarowa ń miejskich – ci ąg wschodni i południowy w Skarszewach przy ul. Rzecznej, Ogrodowej, Zdu ńskiej i Szkolnej, Mury miejskie i fragmenty baszt obronnych zachowały si ę w południowej i wschodniej cz ęś ci miasta. Pierwsze umocnienia miejskie powstały jeszcze w czasach joannickich, a kamienno- ceglane mury, których fragmenty s ą widoczne do dzi ś, zacz ęli wznosi ć Krzy Ŝacy w 1370 roku. Po rozbudowie w XV stuleciu ówczesne miasto opasane było murami o grubo ści do 2 m i wysoko ści 8 m, wzmocnione 22 basztami i 3 bramami miejskimi. Cało ść otaczały ponadto mokradła, rzeka Wietcis ą i fosa miejska. Cz ęść baszt wykorzystywana była tak Ŝe do celów innych ni Ŝ obronne. Przykładem mo Ŝe by ć stosunkowo dobrze zachowana Baszta Skaza ńców usytuowana w południowo-wschodnim naro Ŝniku murów. Tu wła śnie przetrzymywani byli skaza ńcy i wykonywano wyroki śmierci. zamek joannitów, w Skarszewach, przy ul. Zamkowej 1, obecnie siedziba Gminnego Ośrodka Kultury w Skarszewach (z dawnego zamku pozostały oryginalne piwnice) zlokalizowany w północno-zachodniej cz ęś ci Starego Miasta, na naturalnym półwyspie opływanym przez Wietcis ę. Jest to jedyny joannicki i jeden z najstarszych na Pomorzu Gda ńskim zamków. Dawny zespół zamkowy składał si ę z trzech budowli - zamku wysokiego, zamku średniego zwanego tak Ŝe kamienic ą oraz budynku gospodarczego. Cało ść otoczona była niegdy ś murami, a od miasta oddzielała je gł ęboka fosa. Pod ziemi ą podobno istniało poł ączenie zamku wysokiego z poblisk ą far ą. Pełni ący do roku 1772 rol ę rezydencji starostów skarszewskich zamek wysoki został zamieniony przez prusaków na magazyn solny, a pó źniej na dom mieszkalny. Drugie pi ętro zamku zostało zlikwidowane podczas odbudowy po szwedzkim "potopie", natomiast cz ęś ciowo zniszczone baszty oraz fosa przetrwały do pocz ątków XIX wieku. Drugi z budynków zamkowych - tzw. kamienica lub zamek średni przez długie lata wykorzystywany był jako siedziba administracji staro ści ńskiej, archiwum i s ąd. W XX wieku na jego fundamentach usytuowano bezstylowy budynek pełni ący obecnie funkcj ę mieszkaln ą i gastronomiczn ą. Trzeci z kolei budynek, stanowi ący pierwotnie pomieszczenia gospodarcze, został rozebrany w XIX stuleciu. ratusz – obecnie dom mieszkalny w Skarszewach przy Placu Generała Hallera 14 i 15 (dawniej Plac 8 Marca), kaplica cmentarna w Skarszewach, przy ul. Ko ściuszki, dwór w Pogódkach, przy ul. Jeziornej 12,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 8 (dawniej Plac 8 Marca), dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 9 (dawniej Plac 8 Marca), dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 10 (dawniej Plac 8 Marca), dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 11 (dawniej Plac 8 Marca), dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 12 (dawniej Plac 8 Marca), dom w Skarszewach, przy Placu Generała Hallera 13 (dawniej Plac 8 Marca), układ urbanistyczny miasta Skarszewy, ko ściół ewangelicki z cmentarzem w Pogódkach, przy ul. Sambora, cmentarz Ŝydowski w Skarszewach-Bączku, zespół dworsko-parkowy (dwór, park) w Zapowiedniku, zespół dworsko-parkowy z folwarkiem w miejscowo ści Bolesławowo (park, dwór, mieszkalny budynek podworski, obora, owczarnia, ku źnia-stolarnia, budynek inwentarski, budynek obecnych warsztatów szkolnych, stodoła, chlewnia, magazyn zbo Ŝowy, gorzelnia, wie Ŝa ci śnie ń, lodownia), zespół dworsko-parkowy z cz ęś ci ą folwarku (dwór, magazyn zbo Ŝowy, stajnia, magazyn (dawniej ko ściół), park) w B ączku.

OBIEKTY OBJ ĘTE OCHRON Ą KONSERWATORSK Ą:

Na terenie gminy ochron ą konserwatorsk ą obj ęto szereg obiektów architektonicznych o warto ściach kulturowych, zgodnie z zał ącznikiem.

2.2.2. Stanowiska archeologiczne Wykaz obiektów i obszarów archeologicznych wpisanych do rejestru zabytków.

Lp. Miejscowo ść Nr decyzji Rodzaj Chronologia konserwatorskiej stanowiska 1. Junkrowy 84 grodzisko wczesne średniowiecze z dnia 8.01.1970

2. Pogódki 108 grodzisko wczesne średniowiecze z dnia 25.11.1970 3. Pogódki 162 osada otwarta pó źne średniowiecze z dnia 21.11.1971 4. Obozin 163 kurhan kamienny - z dnia 21.11.1971 5. Malary 186 cment. płaskie wczesna epoka Ŝelaza z dnia 17.12.1971 6. Malary 187 osada otwarta wczesna epoka Ŝelaza z dnia 17.12.1971 7. Wi ęckowy 226 cment. płaskie wczesna epoka Ŝelaza z dnia 5.12.1972 8. Kamierowo 315 cment. płaskie wczesna epoka Ŝelaza z dnia 6.12.1976 9. Obozin 326 osada otwarta wczesna epoka Ŝelaza z dnia 8.12.1977 (st.7) 9. Obozin 327 osada otwarta wczesna epoka Ŝelaza z dnia 8.12.1977 (st.8) 31

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

10. Szczodrowo 328 osada otwarta wczesna epoka Ŝelaza z dnia 8.12.1977 okr. średn. 11. Godziszewo 329 cment. płaskie wczesna epoka Ŝelaza z dnia 9.12.1977 13. Skarszewy 385 zamek średniowiecze z dnia 6.07.1993

Powy Ŝsze stanowiska zostały naniesione na rysunku studium. W odniesieniu do w/w stanowisk obowiązuje bezwzgl ędny wymóg ich prawnej ochrony.

Na terenie gminy znajduj ą si ę stanowiska archeologiczne nie wpisane od rejestru zabytków, ich lokalizacja została naniesiona na rysunku studium.

2.2.3. Rezerwaty archeologiczne W miejscowo ści Pogódki postuluje si ę utworzenie rezerwatu archeologicznego na wyspie w miejscu wczesno średniowiecznego grodziska.

3. Uwarunkowania społeczno-demograficzne rozwoju gminy

3.1. Uwarunkowania w zakresie demografii

3.1.1. Liczba i rozmieszczenie ludno ści Gmin ę zamieszkuje 13922 osoby (stan w dniu 30 VI 2007 r., dane UM Skarszewy). Średnie zaludnienie – 87,6 osób/km 2 (stan na 30 czerwca 2007 r.) . Miasto Skarszewy zamieszkuje 6930 osób. Spo śród sołectw najwi ększe pod wzgl ędem liczby ludno ści s ą sołectwa: Pogódki (708 osób) i Godziszewo (625 osób). Średnia g ęsto ść zaludnienia obszaru miasta i gminy Skarszewy wynosiła w 2005 r. 82 osób/km 2 - była wi ęc ni Ŝsza ni Ŝ średnia w kraju (124 osób/km 2) oraz w województwie pomorskim (120 osób/km 2).

Wykaz ludno ści w sołectwach gminy Skarszewy (stan na VI 2007 r.)

Sołectwa Liczba ludno ści Bączek 434 Bolesławowo 518 Bo Ŝepole Królewskie 225 Czarnocin 239 Demlin 501 Godziszewo 625 Jaroszewy 478 Junkrowy 120 Kamierowo 234 Kamierowskie Piece 271 Ko źmin 502 Malary 109

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Mirowo Du Ŝe 204 Nowy Wiec 337 Obozin 189 Pogódki 708 Szczodrowo 456 Wi ęckowy 554 Wolny Dwór 288

Odsetek mieszka ńców w wieku produkcyjnym jest wysoki i si ęga ponad 62%. Pod tym wzgl ędem zbli Ŝony jest do wska źnika dla powiatu. Społecze ństwo gminy jest społecze ństwem młodym o czym świadczy równie Ŝ du Ŝy procent mieszka ńców w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym oraz niski w wieku poprodukcyjnym.

Jednostka Ogółem Przedprodukcyjny Produkcyjny Poprodukcyjny terytorialna %

powiat 121 878 24,70 62,68 12,62 starogardzki

Skarszewy 13986 26,75 62,27 10,98

Miasto 6805 26,12 63,13 10,75

Wie ś 7181 27,34 61,46 11,20

Źródło: Województwo pomorskie – podregiony, powiaty, gminy US w Gda ńsku.

3.1.2. Ruch naturalny ludno ści Układ struktury wieku i płci ludności jest w znacznej mierze wynikiem dotychczasowego ruchu naturalnego ludno ści - a z drugiej strony ma decyduj ący wpływ na obecn ą liczb ę urodze ń i zgonów mieszka ńców gminy oraz b ędący ich wynikiem przyrost naturalny na terenie gminy. W latach ubiegłych mo Ŝna było zaobserwowa ć znaczny wzrost bezwzgl ędnej liczby urodze ń (w roku 2001 – 153 urodzenia, w 2006 r. – 205 urodze ń) oraz spadek liczby zgonów (w roku 2003 – 105 zgonów, w 2006 r. – 95 zgonów). Przyrost naturalny w gminie Skarszewy w ostatnich latach jest zdecydowanie dodatni. W porównaniu do pozostałych gmin powiatu starogardzkiego przyrost naturalny w gminie Skarszewy nale Ŝał do najwy Ŝszych w 2005 r. Przyrost naturalny w gminie Skarszewy wynosił w latach ubiegłych:

• w 2000 r. : +87 osób, • w 2001 r. : +54 osoby, • w 2002 r. : +68 osób, • w 2003 r. : +49 osób, • w 2004 r. : +83 osoby, • w 2005 r. : +75 osób, • w 2006 r. : +11 osób. 33

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Urodzenia i zgony ogółem Skarszewy - gmina miejsko-wiejska Lp. 2004 r. 2005 r. 2006 r. urodzenia zgony urodzenia zgony urodzenia zgony 1 Liczba 183 100 174 99 205 95 osób w gminie Skarszewy 2 Liczba 100 51 77 53 97 40 osób w mie ście 3 Liczba 83 49 97 46 108 55 osób na wsi

3.2. Uwarunkowania społeczne w zakresie rynku pracy Liczba bezrobotnych w mie ście i gminie Skarszewy w pa ździerniku 2007 roku wynosiła 825 osób i w stosunku do roku 2006 nast ąpił spadek o 455 osób. Liczb ę i struktur ę bezrobocia w mie ście i gminie Skarszewy w okresie 2004-2007 przedstawia poni Ŝsza tabela.

liczba bezrobotnych lata % ogółu bezrobotnych W tym Ogółem Kobiety MęŜ czy źni Kobiety MęŜ czy źni 2004 r. 1612 825 787 51,2 48,8

2005 r. 1490 838 652 56,2 43,8

2006 r. 1280 790 490 61,7 38,3 koniec 825 555 270 67,3 32,7 pa ździernika 2007 r. (Źródło: dane uzyskane z PUP w Starogardzie Gda ńskim).

Poziom bezrobocia najlepiej odzwierciedla stopa bezrobocia, która dla powiatu starogardzkiego w latach 2004-2007 kształtowała si ę w nast ępuj ący sposób:

rok Stopa bezrobocia [%] XII 2004 30,7 XII 2005 30,0 XII 2006 26,7 IX 2007 21,0

3.3. Infrastruktura społeczna

3.3.1. Sie ć osadnicza W strukturze sieci osadniczej regionu gmina poło Ŝona jest na styku Obszaru kaszubsko-kociewskiego oraz obszarów aktywizacji zwi ązanych z oddziaływaniem

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

autostrady A1 oraz kształtuj ącej si ę metropolii trójmiejskiej. Na obszarze gminy planuje si ę dalsz ą restrukturyzacj ę funkcjonaln ą wsi i jej wielofunkcyjny rozwój – głównie w oparciu o własny potencjał społeczny i ekonomiczny. Nowe miejsca pracy powstaj ące w strefie oddziaływania autostrady i metropolii wchłania ć b ędą cz ęść bezrobotnych, w tym odchodz ących z rolnictwa. Głównym elementem gminnej sieci osadniczej jest miasto Skarszewy oraz wsie - Wi ęckowy i Pogódki.

3.3.2. Administracja Obiekty administracji pa ństwowej, gospodarczej i samorz ądowej maj ą swoje siedziby w mie ście Skarszewy. Nale Ŝą do nich: - Urz ąd Miejski, - Posterunek Policji.

3.3.3. O świata i wychowanie Na terenie miasta działaj ą trzy zespoły szkół i dwie szkoły podstawowe.

1. Zespół Szkół Publicznych w Skarszewach Do obwodu Zespołu Szkół Publicznych w Skarszewach nale Ŝą : obszary poło Ŝone w granicach administracyjnych miasta Skarszewy oraz miejscowo ści: Krabusin, Wilcze Góry, Młyn Dolina, Wolny Dwór, Łaszewo, Ru ś, Wałachowo, Kamierowo (z wyj ątkiem nr 38, 44, 47, 49), Kamierowskie Piece, Bolesławowo, Szczodrowo, Szczodrowo- Młyn, Przer ębska Huta, Bo Ŝepole, Nowy Wiec, Wi ęckowy, Malary, Junkrowy i Zamkowa Góra. SP w Skarszewach posiada fili ę w miejscowo ści B ączek.

2. Zespół Szkół Publicznych im. Piotra Szturmowskiego w Pogódkach Rejon: Pogódki, Jaroszewy, Barka, Mestwinowo, Ko źmin, Jastrz ębce, Brz ęczek, Tomaszewo, Góra-Nowy Dworzec.

3. Zespół Szkół Publicznych w Godziszewie Rejon: Godziszewo, Ro ściszewo, Goł ębiewko, Mirowo, Demlin, Nowe Goł ębiewko, Obozin SP w Godziszewie posiada fili ę w miejscowo ści Demlin.

4. Publiczna Szkoła Podstawowa w Wi ęckowach Rejon: wsie Wi ęckowy, Malary, Junkrowy, Zamkowa Góra.

5. Publiczna Szkoła Podstawowa w Szczodrowie Rejon: Szczodrowo - Bo Ŝepole Królewskie- Przer ębska Huta - Nowy Wiec.

Na terenie gminy Skarszewy funkcjonuj ą dwa przedszkola, maj ące za zadanie przygotowanie dzieci do podj ęcia nauki w szkole podstawowej.

Ilo ść uczniów w szkołach i przedszkolach na terenie gminy Skarszewy: szkoła zawodowa – 128, gimnazjum – 707, szkoła podstawowa – 1 163,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

oddział „0” – 101, przedszkole – 219. RAZEM – 2 318

Ilo ść nauczycieli i pracowników obsługi w szkołach, przedszkolach oraz Gminnym O środku Obsługi Szkół i Przedszkoli na terenie gminy Skarszewy: nauczyciele – 187, obsługa i administracja.

3.3.4. Pomoc społeczna i ochrona zdrowia Na terenie miasta działa Gminny O środek Zdrowia w Skarszewach wraz z fili ą w miejscowo ści Pogódki. W Gminnym O środku Zdrowia w Skarszewach funkcjonuj ą nast ępuj ące poradnie i gabinety: • Poradnia ogólna, • Poradnia dla dzieci, • Poradnia dla kobiet, • Gabinet zabiegowy, • Gabinet szczepie ń, • Laboratorium, • Gabinet stomatologiczny. W Gminnym O środku Zdrowia filia w Pogódkach funkcjonuj ą nast ępuj ące poradnie i gabinety: • Poradnia ogólna, • Gabinet stomatologiczny, • Gabinet szczepie ń. Opiek ę socjaln ą w gminie Skarszewy zapewnia Gminny O środek Pomocy Społecznej w Skarszewach.

3.3.5. Bankowo ść Na terenie gminy funkcjonuje Bank Spółdzielczy w Starogardzie Gda ńskim, Oddział w Skarszewach oraz filia Banku PKO BP.

3.3.6. Kultura, sport, rekreacja i turystyka Na terenie gminy działa Biblioteka Publiczna w Skarszewach, posiadaj ąca fili ę w Pogódkach. Gminn ą Bibliotek ę Publiczn ą wraz z filiami odwiedza średnio rocznie około 20 tysi ęcy czytelników, którzy wypo Ŝyczaj ą około 55 tysi ęcy woluminów. Placówka dysponuje dwudziestotysi ęcznym zbiorem woluminów w bibliotece w Skarszewach i kilkutysi ęcznym ksi ęgozbiorem w filii bibliotecznej w Pogódkach. W zamku Joannitów – w Gminnym O środku Kultury zorganizowana jest Stała Wystawa Historyczna. Na terenie gminy Skarszewy zlokalizowanych jest sześć ko ściołów: dwa ko ścioły w Skarszewach, dwa w Pogódkach oraz po jednym w Szczodrowie i Godziszewie: gotycki ko ściół farny p.w. św. Michała Archanioła z XV w. w Skarszewach z zachowanym barokowym wyposa Ŝeniem; drewniany ko ściół w Szczodrowie z XV - XVI w.; pó źnogotycki ko ściół w Obozinie; barokowy ko ściół w Godziszewie; barokowy ko ściół p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła w Pogódkach; 36

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

poewangelicki ko ściół p.w. św. Maksymiliana z XIX w. Gmina Skarszewy ze wzgl ędu na ukształtowanie terenu jest jedn ą z najpi ękniejszych w tej cz ęś ci Kociewia. Mimo swych niezaprzeczalnych walorów turystycznych i poło Ŝenia w pobli Ŝu Trójmiasta, Skarszewy nie zostały jeszcze w pełni odkryte przez turystów. Tereny okalaj ące to stare 800-letnie miasto s ą przykładem malowniczego krajobrazu morenowego. Pi ękno tej ziemi podkre śla meandruj ąca rzeka Wietcisa, która jest najwi ększym dopływem Wierzycy. Gmina znajduje si ę w obr ębie wyró Ŝnionej w Planie województwa strefy pojeziernej. Przez obszar gminy biegnie mi ędzyregionalna trasa rowerowa Nr 12 Trasa Zamków Polski Północnej oraz planowane regionalne trasy rowerowe (cz ęś ciowo zrealizowane i oznakowane): Nr 111 Puck – Wejherowo – Kartuzy – Nowa Karczma – Stara Kiszewa –Skarszewy – Tczew, Nr 117 Gda ńsk – Skarszewy – Starogard Gd. – Pelplin – Gniew i nr 112 Tczew – Skarszewy – Starogard Gd. – ... Chojnice z lokalnym punktem węzłowym obsługi ruchu rowerowego w mie ście Skarszewy. W Planie miasto Skarszewy przewidziane jest do kształtowania w kierunku regionalnego o środka turystyki krajoznawczej. Przez teren gminy przebiegaj ą dwa szlaki turystyczne: ZIELONY Szlak Skarszewski Szlak dociera z Trójmiasta na skraj Kociewia, do docelowych Skarszew. Jednak Ŝe trasa szlaku wiedzie przede wszystkim przez Pojezierze Kaszubskie. Du Ŝa cz ęść szlaku (ok. 30 km) przebiega w rejonie Trójmiasta i tu w mocno urze źbionej strefie kraw ędziowej mo Ŝna natrafi ć na wiele dogodnych i ciekawych punktów lub miejsc widokowych. W śród nich wyró Ŝnia si ę dobrze znany Pachołek zaopatrzony w wie Ŝę widokow ą. Szlak ma swoj ą architektoniczn ą perełk ę, któr ą jest bez w ątpienia drewniany ko ściołek w Szczodrowie, a tak Ŝe kilka akcentów staro Ŝytnych. Nad ka Ŝdym z dwu znanych jezior, nad które dociera szlak: jez. Otomi ńskim i jez. Przywidzkim znajduj ą si ę grodziska, ponadto trzecie - tajemnicze Gnosna - odnajdziemy na Zamkowej Górze nad Wietcis ą. Ciekawy jest te Ŝ odcinek nad Raduni ą, na którym nie tylko poznaje si ę urokliwy odcinek tej rzeki ale tak Ŝe jedn ą z kilku elektrowni wodnych, jakie do dzi ś pracuj ą na tej rzece. CZERWONY Szlak Jezior Kociewskich - odcinek północny Skarszewy - Starogard Gda ński. Aktualnie samodzielny, północny fragment szlaku Jezior Kociewskich. Szlak ten ma docelowo przeci ąć z północy na południe całe Kociewie. Na trasie tego odcinka znajduje si ę północno-zachodnia cz ęść Pojezierza Starogardzkiego i wi ększo ść najbardziej znanych jezior tu wyst ępuj ących. Spo śród dziewi ęciu jezior, do których dociera szlak, na wyró Ŝnienie zasługuj ą: otoczone Ŝywicznymi, sosnowymi zagajnikami Wielkie Borówno, owiane legendami Rokitki i poło Ŝone w Lesie Szp ęgawskim - Zdu ńskie. Szlak zaczyna si ę w Skarszewach, niedu Ŝym kociewskim miasteczku szczyc ącym si ę jednak Ŝe dług ą i ciekaw ą histori ą. Pocz ątkowy odcinek prowadzi wzdłu Ŝ Wietcisy, nad któr ą wła śnie jest ono ulokowane. W połowie trasy malowniczy ko ściołek w Obozinie, posiadaj ący tak Ŝe bogate wyposa Ŝenie. W Szp ęgawsku dobrze utrzymane i wykorzystywane dawne zabudowania dworskie; dwór tak Ŝe znale źć mo Ŝna w Rywałdzie. Ko ńcowy odcinek szlaku przebiega pod znakiem Wierzycy, któr ą szlak napotyka za le śniczówk ą Kochanki i tak Ŝe w Starogardzie Gda ńskim. W stolicy Kociewia - poznawanie miasta zza rzeki, szlak przebiega bowiem w jego północno-wschodniej cz ęś ci. Sportem i rekreacj ą na terenie gminy Skarszewy zajmuje si ę Gminny O środek Sportu i Rekreacji w Skarszewach. Jednostki podlegaj ące pod GOSiR to: Ośrodek Turystyczno Wypoczynkowy Borówno Wielkie , na terenie o środka funkcjonuje kilkana ście domków letniskowych, wypo Ŝyczalnia sprz ętu pływaj ącego (kajaki, rowery, łodzie, Ŝaglówki), obiekty gastronomiczne, organizowane są tu biwaki szkolne, kurs ratowników, regaty i spływy kajakowe, zawody

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

wędkarskie, marsze na orientacje. Jez. Borówno Wielkie otoczone jest borem mieszanym stwarzaj ącym klimat enklawy przyrodniczej o wspaniałym mikroklimacie. Kompleks Sportowy Stadion Miejski w Skarszewach , na terenie o środka funkcjonuje siłownia, punkt informacji turystycznej, świetlica (mo Ŝliwo ść wynajmu na imprezy), boiska sportowe, organizowane s ą tu imprezy sportowo-rekreacyjne, biwaki, spływy kajakowe, rajdy piesze, rajdy rowerowe, wycieczki, turnieje: tenisowe, piłkarskie, szachowe, warcabowe, siatkówki pla Ŝowej, festyny, organizacja turniejów wiedzy turystycznej oraz regionalnej, zaj ęcia sekcji bryd Ŝowej i szachowej, organizacja Biegów im. Jana Kielasa, zaj ęcia sekcji tenisa stołowego, usługi przewodnickie (gmina Skarszewy, Kociewie, Kaszuby), Stanica Wodna Czarnoci ńskie Piece (nad Wierzyc ą), w stanicy organizowane są biwaki dla uczestników spływów kajakowych, biwaki dla zorganizowanych grup turystycznych, organizacja imprez rekreacyjnych. Atrakcj ą okolicznych terenów jest elektrownia wodna w Czarnoci ńskich Piecach - w Obszarze Chronionego Krajobrazu Doliny Wierzycy. Walorem tego miejsca jest pi ękne rozlewisko Wierzycy będące naturalnym siedliskiem ptactwa wodnego, ryb i innych zwierz ąt np. danieli. Kilometr przed rozlewiskiem, w kierunku przeciwnym do biegu rzeki, znajduje si ę pi ękny przełom Wierzycy, w którym rzeka płynie jarem o stromych 40 - metrowych stokach. Stanica Wodna i Pole Namiotowe (nad jez. Godziszewskim) , w stanicy organizowane są spływy kajakowe, regaty kajakowe, regaty Ŝeglarskie, znajduje si ę tam pole namiotowe i parking.

3.3.7. Bezpiecze ństwo publiczne Stan bezpiecze ństwa publicznego jest jednym z najistotniejszych czynników wpływaj ących na poziom Ŝycia mieszka ńców gminy Skarszewy. Instytucje zapewniaj ące mieszka ńcom bezpiecze ństwo to: Komenda Policji w Skarszewach oraz jednostki Ochotniczej Stra Ŝy Po Ŝarnej. Instytucje te ści śle współpracuj ą ze sob ą maj ąc za zadanie zapewnienie bezpiecze ństwa publicznego.

3.3.8. Poczta Na terenie gminy funkcjonuj ą dwa urz ędy pocztowe w miejscowo ściach: Skarszewy, Pogódki.

3.3.9. Zasoby i warunki mieszkaniowe Na obszarze gminy Skarszewy wyst ępuje zarówno zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i zagrodowa, jak i wielorodzinne budownictwo mieszkaniowe. Budownictwo wielorodzinne zlokalizowane jest głównie na terenie miasta Skarszewy (Osiedle gen. Sikorskiego, Osiedle Kopernika, Osiedle Tczewskie). Zasoby wielorodzinnego budownictwa mieszkaniowego na terenie miasta obejmuj ą głównie budynki Spółdzielni Mieszkaniowej ,,Skarszewianka” oraz Spółdzielni Mieszkaniowej ,,Kociewie”. Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna na terenach wiejskich gminy wyst ępuje głównie w miejscowo ściach B ączek i Kamierowskie Piece.

Zasoby mieszkaniowe i ich wyposa Ŝenie to jeden z podstawowych warunków poziomu i jako ści Ŝycia mieszka ńców.

Zasoby mieszkaniowe zamieszkane w 2006 r. wynosiły: mieszkania 3 927 izby 15 210

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

pow. u Ŝytkowa mieszk. w ty ś. m 2 292,30 przeci ętna: pow. u Ŝytk. mieszkania na osob ę 20,80 przeci ętna liczba osób na mieszkanie 3,57 liczba osób na izb ę 0,92

Gmina Skarszewy posiada w mie ście 56 budynków (435 lokali mieszkalnych), na terenach wiejskich 16 budynków (65 lokali). Stan techniczny budynków mieszkalnych nie jest zadowalaj ący, wymagaj ą one bie Ŝą cych remontów. Kilka budynków wymaga remontu kapitalnego. Obecnie na mieszkania oczekuje 150 rodzin, przy czym ta lista obejmuje wnioski na lokale podstawowe, socjalne, wymianę – zamian ę oraz list ę egzekucji eksmisyjnych. W 2007 r. dokonano przydziału lokali mieszkalnych. Najemcom sprzedano na zasadach pierwokupu w 2007 roku 5 lokali mieszkalnych. Obecnie trwaj ą prace na projektem techniczno-kosztorysowym budynku socjalnego (24 mieszkania) przy ulicy Tczewskiej w Skarszewach.

4. Uwarunkowania gospodarczo-ekonomiczne rozwoju gminy

4.1. Rolnictwo Cz ęść wiejska gminy Skarszewy ma zdecydowanie charakter rolniczy, decyduje o tym dosy ć dalekie poło Ŝenie od głównego o środka wojewódzkiego, a tak Ŝe charakter środowiska przyrodniczego (przewaga gruntów ornych z du Ŝą ilo ści ą gruntów o wysokich klasach bonitacyjnych). U Ŝytki rolne stanowi ą 67,2% obszaru wiejskiego gminy, w tym grunty klasy III i IV zajmuj ą 56,6%. Szczególnie dobrymi warunkami glebowymi wyró Ŝniaj ą si ę wsie: Bączek, Bolesławowo, Demlin, Godziszewo, Kamierowo, Mirowo, Wi ęckowo i Malary. W strukturze gospodarstw przewa Ŝaj ą gospodarstwa powy Ŝej 10 ha, które stanowi ą 44,8% wszystkich gospodarstw. Na terenie gminy prowadzona jest gospodarka rybacka na terenie jez.: Godziszewskiego, Krawusi ńskiego i Bergielu Du Ŝym.

Charakterystyki u Ŝytkowników gospodarstw rolnych (działek rolnych) moŜna dokona ć na podstawie danych pochodz ących z Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń oraz Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r. W śród u Ŝytkowników gospodarstw rolnych (działek rolnych) najliczniejsz ą grup ę wiekow ą stanowi ą osoby w wieku 40-49 lat (33,0% ogółu). Kolejnymi pod wzgl ędem liczebno ści grupami s ą: osoby w wieku 50-59 lat, stanowi ące 21,6% ogółu u Ŝytkowników gospodarstw rolnych i osoby w wieku 30-39 lat, stanowi ące 21,3% ogółu u Ŝytkowników gospodarstw rolnych. Struktur ę u Ŝytkowników gospodarstw rolnych pod wzgl ędem powierzchni posiadanych przez nich gospodarstw przedstawiono w poni Ŝszej tabeli. 44,0% u Ŝytkowników gospodarstw rolnych posiada gospodarstwo o powierzchni powy Ŝej 5 ha. A Ŝ 27,0% to osoby posiadaj ące działk ę roln ą o powierzchni nie przekraczaj ącej 1 ha. Najmniej licznie reprezentowana jest grupa posiadaj ąca gospodarstwo rolne o powierzchni powy Ŝej 20 ha.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Grupy ogółem Powierzchnia u Ŝytków rolnych wieku do 1 ha 1-2 ha 2-5 ha 5-10 ha 10-20 ha 20 ha i wi ęcej ogółem 882 239 134 121 123 155 110 29 lat 77 16 9 19 9 15 9 i mniej 30-39 lat 188 29 31 25 26 40 37 40-49 lat 289 54 37 37 52 67 42 50-59 lat 191 62 31 25 30 24 19 60-64 lat 48 24 11 5 3 4 1 65 lat 89 54 15 10 3 5 2 i wi ęcej

Struktura gospodarstw rolnych:

Lp. Gospodarstwa rolne (ha) Liczba Powierzchnia w gospodarstw ha 1 do 1 ha 263 137 2 1-5 330 876 3 5-10 148 1 265 4 10-15 112 1 617 5 15 i wi ęcej 174 7 610 Razem 1027 11 503

Struktura gospodarstw rolnych w gminie Skarszewy jest niekorzystna. A Ŝ 25,6% tych gospodarstw nie przekracza powierzchni 1 ha, a kolejne 32,1% pod wzgl ędem powierzchni zawiera si ę w przedziale od 1-5 ha. 17% indywidualnych gospodarstw rolnych przekracza powierzchni ę 15 ha. Rozdrobnienie gospodarstw nie pozwala na lepsze (ekonomicznie uzasadnione) wyposa Ŝenie rolnictwa w maszyny i urz ądzenia sprzyjaj ące intensyfikacji produkcji i zmniejszeniu jej pracochłonno ści. Gospodarstwa o takiej wielko ści funkcjonuj ące w warunkach gospodarki rynkowej i prowadz ące gospodark ę wielokierunkow ą nie s ą w stanie stosowa ć nowoczesnych technologii produkcji jak równie Ŝ odpowiedniego nawo Ŝenia, wła ściwej ochrony ro ślin oraz zapewni ć sobie zbytu po opłacalnych cenach. Według wylicze ń Instytutu Ekonomiki Rolnictwa dopiero gospodarstwo o powierzchni 15,4 ha prowadz ące chów bydła mo Ŝe cz ęść zysku przeznaczy ć na rozwój. Istnieje zatem konieczno ść podj ęcia działa ń maj ących na celu zmian ę struktury obszarowej gospodarstw na korzy ść gospodarstw o wi ększym areale.

4.1.1. Stopie ń wykorzystania gruntów ornych

UŜytkowanie gruntów w gminie Skarszewy oraz w gospodarstwach indywidualnych wg danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludno ści i Mieszka ń oraz Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 r. przedstawia si ę nast ępuj ąco:

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

ogółem w tym gospodarstwa Powierzchnia indywidualne ogółem w ha w % w ha w % 11503 100,0 10985 100,0 UŜytki rolne 10155 88,3 9663 88,0 razem Grunty orne 9011 78,3 8548 77,8 W tym: odłogi i 1911 16,6 1864 17,0 ugory Sady 18 0,2 18 0,2 Ł ąki 735 6,4 727 6,6 Pastwiska 391 3,4 370 3,4 Lasy i grunty 716 6,2 715 6,5 le śne Pozostałe grunty 632 5,5 607 5,5

UŜytki rolne stanowi ą a Ŝ 88,3% powierzchni u Ŝytkowanych gruntów. Gmina posiada niewiele sadów (około 0,2%), natomiast w śród u Ŝytków rolnych główn ą rol ę odgrywaj ą grunty orne, zajmuj ąc powierzchni ę 9011 ha.

4.1.2. Struktura własno ści gruntów Zdecydowana wi ększo ść u Ŝytków rolnych znajduje si ę w posiadaniu rolników indywidualnych (69,5% powierzchni u Ŝytków rolnych). Pozostała cz ęść gruntów stanowi własno ść pa ństwow ą.

4.1.3. Jako ść gruntów Gleby wyst ępuj ące na terenie gminy s ą do ść słabe, bo w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci zaliczone do klasy V i VI.

4.1.4. Produkcja rolnicza Zbo Ŝa i ziemniaki stanowi ą preferowane uprawy na obszarze gminy Skarszewy. Struktur ę upraw w 2002 r. wg danych zawartych w ostatnim Powszechnym Spisie Rolnym z 2002 r. przedstawia poni Ŝsze zestawienie:

Powierzchnia zasiewów Uprawy w ha w %

zbo Ŝa ogółem 6087 85,7 str ączkowe jadalne 2 0,0 ziemniaki 415 5,8 przemysłowe 184 2,6 pastewne 163 5,0 pozostałe (w tym warzywa) 58 0,8 ogółem 7100 100

Struktura zasiewów zbó Ŝ podstawowych według danych z Powszechnego Spisu 41

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Rolnego z 2002 r. przedstawia si ę nast ępuj ąco:

Wyszczególnienie Ogółem w tym gospodarstwa indywidualne w ha w odsetkach w ha w odsetkach Ogółem 4718 100 4388 100 Pszenica 719 15,2 670 15,3 śyto 1090 23,1 1016 23,2 Jęczmie ń 671 14,2 651 14,8 Owies 600 12,7 585 13,3 Pszen Ŝyto 1637 34,7 1465 33,4

W strukturze zasiewów dominuje pszen Ŝyto (34,7% areału zbó Ŝ).

4.2. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu działalno ści produkcyjno-usługowej Według danych US w Gda ńsku na terenie gminy Skarszewy w 2005 r. działało 739 podmiotów gospodarczych, zarejestrowanych w systemie REGON, które w rozbiciu na poszczególne formy działalno ści produkcyjno - usługowej przedstawiały si ę nast ępuj ąco: • rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo - 35, • przemysł - 113, • budownictwo - 133, • handel, naprawy - 199; • hotele, restauracje - 25; • transport, ł ączno ść , gospodarka magazynowa - 32; • po średnictwo finansowe - 24; • obsługa nieruchomo ści i firm - 78. 56,7% podmiotów działaj ących w 2005 r. w gminie Skarszewy funkcjonowało na terenie miasta Skarszewy.

5. Uwarunkowania rozwoju komunikacji

Południowa cz ęść gminy, ł ącznie z miastem, znajduje si ę w zasi ęgu planowanego korytarza transportowego południowego (Malbork–Tczew–Starogard Gda ński–Chojnice), z drog ą krajow ą Nr 22 i lini ą kolejow ą Nr 203/204. Przez teren gminy biegn ą drogi wojewódzkie Nr 222 Gda ńsk–Godziszewo–Starogard Gda ński–Skórcz i Nr 224 Sopieszyno – Nowa Karczma–Kartuzy–Skarszewy–Tczew.

5.1. Sie ć drogowa Układ drogowy obsługuj ący gmin ę i zapewniaj ący jej powi ązania komunikacyjne z obszarem zewn ętrznym tworz ą nast ępuj ące drogi: • droga wojewódzka Nr 224 relacji Liniewo – Skarszewy – Godziszewo, • droga wojewódzka Nr 222 relacji Jagutowo – Godziszewo – Starogard Gda ński, • drogi powiatowe o numerach i relacjach: 2207G – (Borowina) – Nowy Wiec – Skarszewy /ul. Gdańska – Mły ńska – Ko ściuszki/, 2212G – (Goł ębiewko) – Mirowo – Skarszewy /ul. Kamierowska/, 2414G – (droga wojewódzka Nr 214 – Deka) – Pogódki – Ko źmin – (Góra), 2416G – (Stara Kiszewa – Czerniki) – Pogódki – Wi ęckowy – droga 42

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

wojewódzka Nr 224, 2419G – (Stary Wiec) – Szczodrowo – Przer ębska Huta, 2703G – Skarszewy /ul. Kleszczewska/ – Kleszczewo – Karolewo – droga krajowa Nr 22, 2705G – Czarnocin – Linowiec, 2706G – B ączek – Kr ąg – Starogard Gd., 2707G – Skarszewy /ul. Starogardzka/ – Linowiec– Starogard Gda ński /ul. Skarszewska/, 2708G – Bolesławowo – Obozin – Trzci ńsk, 2713G – Godziszewo (Damaszka), 2714G – Marianka (Damaszka-Swaro Ŝyn), Uzupełnienie układu dróg wojewódzkich i powiatowych stanowi ą drogi gminne, które zapewniaj ą dojazdy i obsług ę wewn ętrzn ą gminy. Układ dróg gminnych uzupełniany jest przez drogi wewn ętrzne pełni ące w układzie rol ę dojazdów do wsi, siedlisk i pól. Wi ększo ść dróg gminnych posiada nawierzchni ę gruntow ą. G ęsto ść dróg znaczenia lokalnego jest wystarczaj ąca dla zapewnienia wewn ętrznej obsługi komunikacyjnej gminy. Mankamentem natomiast s ą parametry techniczne i stan techniczny układu, przede wszystkim w zakresie nienormatywnych szeroko ści jezdni, korony drogi i szeroko ści pasa drogowego w liniach rozgraniczaj ących, a tak Ŝe rodzaju i stanu nawierzchni jezdni. Na terenach wiejskich gminy znajduje si ę 124,9 km dróg gminnych, w tym: 20,151 km dróg o nawierzchni bitumicznej, 2,300 km dróg o nawierzchni z płyt betonowych, 3,481 km dróg o nawierzchni twardej, 90,649 km dróg o nawierzchni gruntowej naturalnej, 9,019 km dróg o nawierzchni ulepszonej. Stan dróg mo Ŝna okre śli ć jako dostateczny, jednak wymagaj ący sukcesywnych remontów bie Ŝą cych, a drogi gruntowe ulepszenia poprzez nawo Ŝenie tłucznia z pospółk ą. Na terenie miasta Skarszewy znajduje si ę 19,3 km dróg gminnych (47 ulic), w tym 11,52 km dróg o nawierzchni gruntowej. Pozostała część to drogi o nawierzchni bitumicznej i z płyt betonowych. Drogi publiczne gminne na terenie gminy Skarszewy: • droga Nr 197150G relacji Jaroszewy – Wałdówko (granice gminy), • droga Nr 197151G relacji Jaroszewy – Kleszczewo (granice gminy), • droga Nr 197152G relacji Szczodrowo – Pawłowo – Bo Ŝepole Królewskie, • droga Nr 197153G relacji Skarszewy (droga powiatowa Nr 2207G – Bo Ŝepole Królewskie – Postołowo, • droga Nr 197154G relacji Kamierowo – Kamierowskie Piece – droga Nr 197153G, • droga Nr 197155G relacji droga powiatowa 2414G – Przer ębska Huta, • droga Nr 197156G relacji Bolesławowo – Kamierowo, • droga Nr 197157G relacji Junkrowy – Łaszewo, • droga Nr 197158G relacji Wysin (granice gminy) – Nowy Wiec, • droga Nr 197159G relacji Stary Wiec (granice gminy) – Nowy Wiec, • droga Nr 197160G relacji droga nr 197163G – droga nr 197151G, • droga Nr 197161G relacji Wi ęckowy – Junkrowy, • droga Nr 197162G relacji B ączek– Zapowiednik, • droga Nr 197163G relacji Pogódki – Jaroszewy – Czarnocin, • droga Nr 197164G relacji Ko źmin – droga Nr 197163G, • droga Nr 197165G relacji Godziszewo – Kobierzyn, • droga Nr 197166G relacji droga powiatowa 2414G – Nowy Dworzec (granice

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

gminy), • droga Nr 197167G relacji Ko źmin – Kobyle (granice gminy), • droga Nr 197168G relacji Ko źmin – Nowy Dworzec (granice gminy), • droga Nr 197169G relacji Ko źmin – Jezierce (granice gminy), • droga Nr 197170G relacji Ko źmin – Pinczyn (granice gminy), • droga Nr 197171G relacji Obozin – Janin (granice gminy), • droga Nr 197172G relacji Szczodrowo – Nowy Wiec, • droga Nr 197173G relacji droga Nr 197163G – Tomaszewo (granice gminy), • droga Nr 197174G relacji Czarnocin – Kr ąg (granice gminy), • droga Nr 197175G relacji Szatarpy (granice gminy) – Nowy Wiec, • droga Nr 197176G relacji Pogódki – Tomaszewo (granice gminy), • droga Nr 197177G relacji Nowy Wiec – Sucha Huta (granice gminy), • droga Nr 197178G relacji Nowy Wiec – Drzewina (granice gminy), • droga Nr 197179G relacji Zamkowa Góra – Junkrowy, • droga Nr 197180G relacji Skarszewy – elektrownia, • droga Nr 197181G relacji Godziszewo – Mirowo, • droga Nr 197182G relacji Pogódki – Białe Błota (granice gminy), • droga Nr 197183G relacji Pogódki – Milonki (granice gminy), • droga Nr 197184G relacji Pogódki – Garczyn (granice gminy).

Uwarunkowania komunikacyjne wynikaj ą z poło Ŝenia gminy w stosunku do autostrady A-1, sieci dróg wojewódzkich i powiatowych, a tak Ŝe z rozmieszczenia w obr ębie gminy głównych generatorów ruchu tj. obszarów zabudowy mieszkaniowej, miejsc pracy i usług. Dodatkowymi uwarunkowaniami s ą stan techniczny i układ przestrzenny istniej ącej sieci dróg na obszarze gminy. Zdecydowana wi ększo ść dróg gminnych posiada nawierzchni ę gruntow ą. W ąskie korytarze komunikacyjne s ą problemem powszechnym, niemniej jednak stanowi ą pewne ograniczenie w poł ączeniach komunikacyjnych, szczególnie obecnie w dobie rozwoju motoryzacji i coraz wi ększych gabarytów samochodów dostawczych czy te Ŝ maszyn rolniczych. Dochodzi do tego jeszcze tendencja obustronnego obudowywania dróg i ulic wiejskich, zabudow ą zagrodow ą i mieszkaniow ą w bliskiej odległo ści od jezdni, która jeszcze bardziej utrudnia warunki jazdy lub przewozu stwarzaj ąc równie Ŝ niebezpiecze ństwo wypadków. W celu zahamowania tego procesu nale Ŝy zadba ć aby drogi nie były obustronnie obudowywane, tzn. nale Ŝy odpowiednio pokierowa ć ruchem budowlanym poprzez lokalizacj ę nowej zabudowy w bezpiecznej odległo ści od dróg publicznych.

Obsług ę ruchu pasa Ŝerskiego na terenie gminy prowadzi głównie PKS. Wa Ŝniejsze powi ązania zewn ętrzne obsługiwane s ą przez linie autobusowe to: Słupsk – Ko ścierzyna – Skarszewy – Godziszewo – Tczew, Skarszewy – Pogódki – Stara Kiszewa, Skarszewy – Nowa Karczma.

5.2. Sie ć kolejowa Przez teren gminy przebiegaj ą dwie linie kolejowe: Pszczółki – Skarszewy – Ko ścierzyna - linia nieczynna, Skarszewy – Starogard – linia nieczynna.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

6. Uwarunkowania rozwoju infrastruktury technicznej

6.1. Zaopatrzenie w wod ę Woda pitna na terenie gminy Skarszewy dostarczana jest do odbiorców z wodoci ągów grupowych (obejmuj ących swym zasi ęgiem dwie lub kilka wsi), z wodoci ągów wiejskich (obejmuj ących swym zasi ęgiem jedn ą wie ś), z wodoci ągów zakładowych (dawne PGR-y i RSP), z wodoci ągów zbiorowych (obejmuj ących dawny PGR i wie ś) oraz z uj ęć indywidualnych (płytkie studnie wiercone i studnie kopane). Na terenie gminy Skarszewy zlokalizowane s ą uj ęcia wody: • Skarszewy, • Pogódki, • Godziszewo, • Bo Ŝepole Królewskie. Uj ęcie wody stanowi studnia wiercona o gł ęboko ści 49,0 metrów, wybudowana w 1974 roku, woda nie wymaga uzdatniania. • Czarnocin Uj ęcie wody stanowi studnia wiercona o gł ęboko ści 41,0 metrów, wybudowana w 1979 roku, woda nie wymaga uzdatniania. • Demlin Uj ęcie wody stanowi ą dwie studnie wiercone o gł ęboko ści 40,0 metrów (wybudowana w 1967 roku) i 29,0 metrów (wybudowana w 1976 roku), • Junkrowy Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: Studnia Nr 1 gł ęboko ść 61,0 m, wybudowana w 1965 r., Studnia Nr 2 gł ęboko ść 63,0 m, wybudowana w 1974 r., • Kamierowo Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: Studnia Nr 1 gł ęboko ść 131,0 m, wybudowana w 1970 r., Studnia Nr 2 gł ęboko ść 127,0 m, • Ko źmin Uj ęcie wody stanowi studnia gł ębinowa o gł ęboko ści 115,5 m, wybudowana w 1972 roku. • Nowy Wiec Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: Studnia Nr 1 gł ęboko ść 85,6 m, wybudowana w 1976 r., Studnia Nr 2 (na terenie Szkoły Podstawowej) gł ęboko ść 67,0 m, wybudowana w 1961 r., • Szczodrowo Dawne uj ęcie SKR-u, obecnie w cało ści skomunalizowany, uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: Studnia Nr 1 gł ęboko ść 45,0 m, wybudowana w 1975 r., Studnia Nr 2 gł ęboko ść 43,0 m,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

• Wi ęckowy Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: Studnia Nr 1 gł ęboko ść 132,0 m, wybudowana w 1973 r., • Wi ęckowy Uj ęcie zakładowe dawnej RSP, uj ęcie stanowi jedna studnia wiercona. • Bączek Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych: • Bolesławowo Uj ęcie składa si ę z dwóch studni wierconych. • Mirowo Uj ęcie składa si ę z dwóch studni wierconych. • Obozin Uj ęcie zakładowe dawnego PGR-u, uj ęcie stanowi jedna studnia wiercona. • Skarszewy - Pólko Uj ęcie zakładowe dawnego PGR-u, uj ęcie składa si ę z dwóch studni wierconych.

Długo ść czynnej sieci rozdzielczej miejskiej sieci wodoci ągowej wynosi ok. 16,729 km, a przył ączy 8,00 km. Woda dostarczana jest do 704 budynków (do 1982 mieszka ń). Szacuje si ę, i Ŝ około 96% mieszka ńców miasta korzysta z wodoci ągu miejskiego. Łączna długo ść wodoci ągów wiejskich na terenie gminy przekracza 114,538 km. Ka Ŝdy wodoci ąg jest wyposa Ŝony w hydroforni ę z urz ądzeniami do poboru wody i jej uzdatniania (uzdatniania nie wymaga woda z ujęć : Czarnocin, Bo Ŝepole Królewskie, Szczodrowo i Skarszewy). Dla wsi Bolesławowo, Obozin, Demlin, Nowe Goł ębiewko, Mirowo woda dostarczana jest z uj ęcia w Skarszewach. W bie Ŝą cym roku wykonano sie ć wodoci ągow ą wraz z przył ączami w Szczodrowie w kierunku Przer ębskiej Huty. Stan wodoci ągów jest na ogół dobry, około 75% mieszka ńców korzysta z wodoci ągów, a pozostała cz ęść ma własne uj ęcia wody. Stan uj ęć jest na ogół zadawalaj ący, szczególnie je śli chodzi o uj ęcia na terenie miasta. Na terenach wiejskich konieczne jest uporz ądkowanie stref ochronnych uj ęć oraz modernizacja sieci wiejskich.

6.2. Odprowadzanie ścieków Generalnie na terenie gminy Skarszewy brak jest zorganizowanych systemów kanalizacji sanitarnej. Jedyn ą oczyszczalni ą ścieków jest miejska oczyszczalnia ścieków w Skarszewach, do której dopływaj ą ścieki socjalno-bytowe i przemysłowe z miasta Skarszewy oraz przepompowywane s ą ścieki z istniej ącej zabudowy wielorodzinnej oraz dowo Ŝone s ą ścieki ze zbiorników bezodpływowych z terenu miasta i gminy. W gminie nie ma Ŝadnej wiejskiej oczyszczalni ścieków, funkcjonuje tylko kilka zakładowych systemów kanalizacyjnych, których urz ądzenia oczyszczaj ące ze wzgl ędu na niewielki zasi ęg obsługi, niedostateczny stopie ń oczyszczania ścieków oraz na ogół zły stan techniczny s ą przewidziane do likwidacji.

Miejska oczyszczalnia ścieków w Skarszewach to oczyszczalnia mechaniczno- biologiczna składaj ąca si ę z: cz ęś ci mechanicznej, reaktora biologicznego, urz ądze ń do pompowania, stabilizacji tlenowej, zag ęszczania i odwadniania osadu, stacji dozowania PIX. Do oczyszczalni dopływa około 860,0 m 3/d , natomiast ilo ść ścieków dowo Ŝonych

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

to 5000 m 3/rok. Urz ąd Miejski w Skarszewach wydzier Ŝawił Gminnym Wodoci ągom i Kanalizacji Sp. z o.o. miejsk ą oczyszczalni ę wraz z jej urz ądzeniami. Pracuj ąca oczyszczalnia ścieków jest oddana do u Ŝytku po II etapie modernizacji. Wydana decyzja wodno-prawna dotyczy zmodernizowanej oczyszczalni ścieków. W chwili obecnej uzyskano parametry dotycz ące norm odprowadzanych ścieków do rzeki Wietcisy. Pozostanie do wykonania III etap modernizacji – tj. budynek biurowy wraz z wyposa Ŝeniem laboratorium do sukcesywnych bada ń ścieków, a ponadto nale Ŝy kontynuowa ć rozbudow ę bloku biologicznego (w mniejszym zakresie ni Ŝ modernizacja) oraz stworzenie kompletnej technologii zagospodarowania osadu wraz z zagospodarowaniem strefy uci ąŜ liwo ści zgodnie z decyzj ą nr Os. 6210-45/93 z 13.09.1999 r. Starostwa Powiatowego Wydziału Ochrony Środowiska. W bie Ŝą cym roku przeprowadzone zostały drobne roboty zwi ązane z automatyk ą oczyszczalni.

Układ kanalizacji sanitarnej w Kamierowskich Piecach – układ istnieje w obr ębie sektora mieszkalnego (3 bloki oraz kilka domów parterowych) dawnego PGR-u. Ścieki są zrzucane za pomoc ą przepompowni do kanalizacji miejskiej w Skarszewach.

ZPOW ,,Eurofoods” – przetwórnia w Pogódkach Odprowadza ścieki komunalne i wody z płukania owoców i warzyw do zakładowej oczyszczalni typu ,,Ecoblok” i nast ępnie poprzez rów melioracyjny do rzeki Wierzycy, zgodnie z Koncepcj ą techniczno-programow ą rozwi ązania gospodarki ściekowej dla gminy Skarszewy przewidziana do likwidacji.

Układ kanalizacji sanitarnej w obr ębie istniej ącego osiedla mieszkaniowego w B ączku (dawny PGR obecnie Spółdzielnia Mieszkaniowa w B ączku) Ścieki z osiedla odprowadzane s ą do istniej ącej oczyszczalni ścieków, sk ąd po oczyszczeniu odprowadzane s ą do rzeki Wierzycy.

W gospodarstwie hodowlanym w miejscowo ści B ączek (hodowla trzody chlewnej na około 7000 sztuk) gnojowica w ilo ści 40 m 3/d doprowadzana jest do biogazowni, sk ąd po przefermentowaniu jest przepompowywana na plantacj ę wierzby energetycznej (wielko ść około 3 ha) do jej nawadniania i nawo Ŝenia.

Układ kanalizacji sanitarnej w Zespole Szkół Rolniczych w Bolesławowie Wykonano w miejscu istniej ącej oczyszczalni Sebioficon przepompowni ę ścieków i wybudowano odcinek kanalizacji tłocznej odprowadzaj ący ścieki z ZSR do układu kanalizacyjnego w Skarszewach (do miejskiej oczyszczalni ścieków). Ścieki odprowadzane s ą na oczyszczalni ę typu ,,Sebioficon” i filtry gruntowe, sk ąd po oczyszczeniu odprowadzane s ą do rzeki Wietcisy, zgodnie z Koncepcj ą techniczno- programow ą rozwi ązania gospodarki ściekowej dla gminy Skarszewy przewidziana do likwidacji. Na terenie gminy znajduje si ę aglomeracja ściekowa Skarszewy, obejmuj ąca miejscowo ści: Skarszewy, Wolny Dwór, Kamierowskie Piece, Kamierowo, Bolesławowo, Pólko - oczyszczalnia ścieków. Długo ść czynnej sieci kanalizacyjno-sanitarnej wynosi 22,818 km, a przył ączy 8,222 km. Ścieki odbiera si ę z 658 budynków, tj. z 1567 mieszka ń. szacuje si ę, Ŝe około 81% powierzchni miasta jest skanalizowana kolektorami sanitarnymi. W kanalizacj ę nie jest zaopatrzony rejon ul. Mickiewicza, cz ęść ul. Dworcowej, Kowalskiej, Mły ńskiej (na cz ęś ci obszaru w obr ębie 10 tj. osiedle „Pólko” oraz w ci ągu ul. Gda ńskiej (kolektor sanitarny

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

tłoczny). Kanalizacja sanitarna została przekazana do GWiK Sp. z o.o. w formie aportu. Bie Ŝą ce utrzymanie i konserwacj ę kanalizacji deszczowej powierzono zgodnie z umow ą Gminnym Wodoci ągom i Kanalizacji Sp. z o.o. Długo ść czynnej deszczowej sieci kanalizacyjnej wynosi 8,847 km. Kanalizacja deszczowa wymaga oczyszczania kilka razy w roku, konieczny jest kompleksowy remont na wi ększo ści odcinków. Szacuje si ę, Ŝe około 65% miasta jest skanalizowane kolektorami deszczowymi. W 2007 r. w ramach inwestycji pn. „Budowa kolektora deszczowego i nawierzchni ulic Cisowej i Rzemie ślniczej w Skarszewach” wykonano 867 mb kolektora deszczowego.

6.3. Gospodarka odpadami Odpady komunalne składowane s ą od 1976 roku na składowisku gminnym zlokalizowanym na obrze Ŝach miasta. Obecne zapełnienie wynosi około 20%. Na składowisku składowane s ą odpady z gminy i miasta Skarszewy. W gminie prowadzona jest zbiórka selektywna odpadów (szkła). Eksploatowane miejskie składowisko odpadów komunalnych posiada powierzchni ę dna uszczelnionego 38 175 m 2, w tym uło Ŝona na dnie w celu jego uszczelnienia, geomembrana w 1993 r. ma powierzchni ę 9 000 m 2. Składowisko posiada znaczne rezerwy terenu na gromadzenie odpadów przy racjonalnie prowadzonej eksploatacji, polegaj ącej na sukcesywnym wykonywaniu przesypki i zag ęszczaniu masy opadów. Nale Ŝy rozwa Ŝyć tak Ŝe mo Ŝliwo ść zag ęszczenia wibracyjnego odpadów, co pozwoliłoby jeszcze na zwi ększenie mo Ŝliwo ści retencyjnych niecki kwatery. Z uszczelnionego dna składowiska odpływaj ą odcieki wód opadowych, która wg bada ń jest mało szkodliwa, ale istnieje konieczno ść jak najszybszego monta Ŝu drena Ŝu ods ączaj ącego oraz instalacji do podczyszczania odcieków, a tak Ŝe przepompowni wraz z kolektorem odprowadzaj ącym ścieki do kolektora w ulicy Gda ńskiej (lub inne rozwi ązanie), tym bardziej, i Ŝ w pobli Ŝu składowiska znajduj ą si ę studnie piezometryczne i zbiornik wodny. Gmina ze wzgl ędu na pełnion ą funkcj ę rolnicz ą nie posiada składowiska odpadów przemysłowych.

6.4. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą Dystrybucj ę energii elektrycznej na terenie gminy Skarszewy prowadzi ENERGA- Operator SA Oddział w Gda ńsku Zakład Dystrybucji Starogard Gda ński. W skład systemu energetycznego (SEE) gminy Skarszewy wchodz ą: sie ć elektroenergetyczna średniego napi ęcia 15 kV, sie ć niskiego napi ęcia 0,4 kV (nn) oraz stacje transformatorowe 15 kV/0,4 kV. Na terenie gminy Skarszewy znajduje si ę jedna stacja elektroenergetyczna GPZ (Główny Punkt Zasilania), wyposa Ŝony w dwa transformatory o mocy jednostkowej 10 MVA. Energia elektryczna przesyłana jest do GPZ główn ą lini ą zasilaj ącą wysokiego napi ęcia (WN) o napi ęciu 110 kV. Linia ta jest lini ą napowietrzn ą. Trasa jej przebiega od rozdzielni Ko ścierzyna poprzez gmin ę Skarszewy w kierunku rozdzielni zlokalizowanych na terenie Starogardu Gda ńskiego. Miasto Skarszewy posiada pier ścieniowy układ zasilania sieci elektroenergetycznych kablowych średniego napi ęcia (SN). Przez teren gminy przebiega elektroenergetyczna linia napowietrzna o napi ęciu 220 kV relacji Jasiniec – Gda ńsk I. Celem działa ń w dziedzinie elektroenergetyki winno by ć zapewnienie zgodnego z potrzebami bezawaryjnego zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą. Działania te powinny koncentrowa ć si ę na: - modernizacji istniej ącej sieci głównie niskiego napi ęcia, - inwestycjach na obszarach intensywnie rozwijaj ącej si ę działalno ści gospodarczej.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Przez teren gminy Skarszewy przepływaj ą cieki wodne o du Ŝych mo Ŝliwo ściach wykorzystania energii wodnej do wytwarzania energii elektrycznej tj. umo Ŝliwiaj ące budow ę małych elektrowni wodnych. Aktualnie na terenie gminy eksploatowane s ą dwie elektrownie wodne. Pierwsza ,,Młyn Skarszewy” o mocy zainstalowanej 100 kW jest zlokalizowana na rzece Wietcisa w miejscowo ści Skarszewy. Druga elektrownia wodna zlokalizowana jest w miejscowo ści Czarnoci ńskie Piece na rzece Wierzyca. Obiekt ten wyposa Ŝony jest w generator o mocy zainstalowanej 136 kW i napi ęciu 15 kV.

6.5. Zaopatrzenie w ciepło Na terenie gminy Skarszewy funkcjonuj ą kotłownie:

Kotłownia miejska KM-1 na Osiedlu Sikorskiego Kotłownia Miejska KM-1 zlokalizowana jest w Skarszewach na Osiedlu Sikorskiego i pracuje na potrzeby lokalnego systemu ciepłowniczego. Paliwem dla kotłowni KM-1 jest miał w ęglowy. W obecnej chwili (stan na 2007 r.) kotłownia jest przekazana w formie aportu jako maj ątek ruchomy i nieruchomy Gminnej Energetyce Cieplnej. W 2005 r. zgodnie z zatwierdzonym przez Zgromadzenie Wspólników GEC Skarszewy Sp. z o.o. na lata 2003 - 2005 „planem inwestycji i modernizacji” została wykonana modernizacja w ęzła C.W.U. w budynku SM w Kociewie w Skarszewach, przy ulicy Kopernika 4, z rozdzieleniem na systemy podgrzewu C.W.U. (Zarz ąd Budynkami i SM Kociewie). W 2006 r. wykonano modernizacj ę w ęzła C.W.U. w budynku SM Kociewie, Skarszewy, ul. Kopernika 2.

Kotłownia w Kamierowskich Piecach Kotłownia olejowa w Kamierowskich Piecach została przekazana umowy u Ŝyczenia tamtejszej wspólnocie mieszkaniowej.

Oprócz kotłowni Przedsi ębiorstwa Gminna Energetyka Cieplna na terenie gminy Skarszewy zlokalizowanych jest około 45 lokalnych źródeł ciepła, w tym w: placówkach oświatowo-wychowawczych i słu Ŝby zdrowia, budynkach mieszkalnych, wi ększych zakładach produkcyjnych i usługowych oraz w obiektach u Ŝyteczno ści publicznej. Na terenie gminy Skarszewy w kotłowniach GEC grup ą dominuj ącą pod wzgl ędem ilo ści oraz wielko ści mocy s ą źródła w ęglowe, których procentowy udział w strukturze mocy zainstalowanej kształtuje si ę na poziomie 73,5%. Drug ą pozycj ę zajmuj ą kotłownie opalane olejem (15% udziału w strukturze mocy zainstalowanej), za ś trzeci ą źródła na biomas ę (słoma, drewno, odpady drewna) (10% udziału w strukturze mocy zainstalowanej). Źródła w ęglowe zachowuj ą sw ą dominuj ącą pozycj ę tak Ŝe w grupie kotłowni lokalnych nie nale Ŝą cych do Przedsi ębiorstwa Gminna Energetyka Cieplna (73,5% udziału w strukturze mocy zainstalowanej). Drug ą pozycj ę w śród źródeł lokalnych zajmuj ą kotłowni ę na biomas ę (15% udziału w strukturze mocy zainstalowanej), zaś trzeci ą kotłownie olejowe (9,7% udziału w strukturze mocy zainstalowanej). W zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej przewa Ŝaj ą w znacznej cz ęś ci kotłownie w ęglowe.

6.6. Zaopatrzenie w gaz Przez północno-wschodni obszar gminy Skarszewy przebiega trasa gazoci ągu wysokiego ci śnienia DN 200, relacji Pszczółki – Ko ścierzyna – Bytów. Gazoci ąg ten stanowi 49

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

fragment dystrybucyjnego systemu gazowego wysokiego ci śnienia Pomorskiego Operatora Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. Gmina Skarszewy nie jest zgazyfikowana. Aktualnie na terenie gminy Pomorski Operator Systemu Dystrybucyjnego Sp. z o.o. nie ma systemu sieci gazowej dostarczaj ącej gaz ziemny grupy E dla celów grzewczych i komunalno-bytowych. Gaz płynny typu LPG oraz gaz płynny mieszany LPBG dostarczany jest odbiorcom poprzez dostawców działaj ących na terenie województwa pomorskiego, a zaopatruj ących si ę głównie z Rafinerii Gda ńskiej.

6.7. Telekomunikacja W ostatnim czasie nast ąpił w gminie istotny post ęp w rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej. Przez teren gminy przebiegaj ą dwie linie radiowe TP S.A. (stacja Trzci ńsko-Starogard Gda ński) oraz dwa dalekosi ęŜ ne kable telefoniczne. Nast ąpił tak Ŝe szybki rozwój sieci telefonii komórkowej. Na terenie gminy zlokalizowana jest jedna stacja bazowa telefonii komórkowej – w miejscowo ści Obozin.

7. Mocne i słabe strony gminy Skarszewy

Mocne strony – uwarunkowania wewnętrzne

Gmin ę Skarszewy charakteryzuje korzystne poło Ŝenie komunikacyjne – bliskie sąsiedztwo autostradyA-1, przez teren gminy przebiegaj ą dwie drogi wojewódzkie Nr 224 oraz Nr 222, gmina jest dobrze skomunikowana z otaczaj ącymi terenami. Aspektami sprzyjającymi dalszemu rozwojowi gminy s ą z pewno ści ą: pracowito ść i przedsi ębiorczo ść mieszka ńców i zasoby taniej siły roboczej. Pozytywnymi uwarunkowaniami rozwoju s ą tak Ŝe: korzystna infrastruktura społeczna (odpowiednia do potrzeb sie ć punktów edukacyjnych), baza sportowa i turystyczna. Gmina Skarszewy to interesuj ący teren tak Ŝe pod wzgl ędem krajobrazowo-przyrodniczym. Korzystne warunki bioklimatyczne i walory środowiska przyrodniczego oraz zachowane dziedzictwo kulturowe sprzyjaj ą rozwojowi turystyki, rekreacji, funkcji ochrony przyrody oraz agroturystyki. Pozytywnym aspektem dla rozwoju rolnictwa s ą stosunkowo korzystne warunki klimatyczne umo Ŝliwiaj ące produkcj ę rolnicz ą. Czynnikiem stymuluj ącym rozwój gminy s ą tak Ŝe zasoby obszarów inwestycyjnych.

Słabe strony – uwarunkowania wewn ętrzne Czynnikiem hamuj ącym rozwój gminy jest zły stan infrastruktury technicznej (niewystarczaj ący stan nawierzchni dróg, brak sieci kanalizacyjnej na terenach wiejskich). Barier ą rozwoju rolnictwa na terenie gminy jest rozdrobnienie rolnictwa i brak form zorganizowania rolników indywidualnych. W zakresie infrastruktury technicznej czynnikami hamuj ącymi rozwój gminy s ą: brak gazyfikacji przewodowej, niski wska źnik skanalizowania gminy.

8.Szanse rozwoju i zagro Ŝenia gminy Skarszewy

Szans ą dla rozwoju gminy jest polityka wielokierunkowego wspierania rozwoju obszarów wiejskich realizowana przez pa ństwo i Uni ę Europejsk ą. Atutem gminy mo Ŝe sta ć si ę równie Ŝ zachowanie walorów środowiska naturalnego oraz wykorzystanie dogodnych warunków dla rozwoju turystyki i agroturystyki oraz dynamiczny wzrost usług turystycznych w skali kraju.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Zagro Ŝeniem dla rozwoju gminy mog ą by ć: mo Ŝliwo ść destabilizacji sytuacji polityczno-gospodarczej kraju, silna konkurencja w zakresie turystyki z s ąsiaduj ącymi gminami, skomplikowana procedura ubiegania si ę o środki UE. Niekorzystnym aspektem funkcjonowania gminy jest niestabilno ść finansów publicznych i przepisów prawa, niedostateczna ilo ść środków finansowych przeznaczonych przez pa ństwo na zadania realizowane przez samorz ąd.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

IV. GŁÓWNE ZAŁOŻENIA I WYTYCZNE DO OKREŚLENIA KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA

1. Poło Ŝenie w strukturze funkcjonalno - przestrzennej województwa Do głównych celów polityki zagospodarowania przestrzennego zapisanych w Planie nale Ŝy kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, przełamywanie regresu społecznego i gospodarczego, integracja obszaru oraz okre ślenie zasad wykorzystania jego zasobów i walorów. Decydujące znaczenie dla aktywizacji obszaru gminy b ędzie miało wykorzystanie posiadanych walorów środowiska przyrodniczego i rozwijana w oparciu o nie nowoczesna gospodarka turystyczna oraz współzale Ŝne z ni ą le śnictwo, rolnictwo a tak Ŝe komplementarna wobec nich infrastruktura społeczna i techniczna. Jednocze śnie poło Ŝenie cz ęś ci gminy w korytarzu transportowym stwarza mo Ŝliwo ść rozwoju poprzez tworzenie warunków dla lokalizacji inwestycji.

2. Rola w sieci osadniczej Po Ŝą danym kierunkiem przekształce ń osadnictwa jest harmonizowanie jego rozwoju z uwarunkowaniami wynikaj ącymi z potrzeby ochrony walorów przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych. W kształtowanym systemie o środków usługowych miasto Skarszewy pełni ć b ędzie funkcj ę o środka gminnego z usługami ponadgminnymi. Na obszarze gminy przewiduje si ę rozwój pasma mieszkaniowego Pszczółki - Skarszewy, kształtowanego wzdłu Ŝ głównych ci ągów infrastruktury technicznej. Wszystkie wa Ŝniejsze pasma zurbanizowane powinny zosta ć wyposa Ŝone w system infrastruktury technicznej (komunikacja drogowa i szynowa, gazoci ągi, linie energetyczne, telekomunikacyjne, magistrale wodoci ągowe i kanalizacyjne).

3. Infrastruktura transportowa Do głównych celów i kierunków rozwoju infrastruktury transportowej województwa zapisanych w Planie, nale Ŝą : 1) poprawa dost ępno ści transportowej województwa, zwłaszcza jego obszarów słu Ŝą cych konkurencyjno ści regionu (porty, centra gospodarcze, obszary rekreacyjne), 2) poprawa spójno ści regionu - zmniejszenie czasu dost ępno ści do obszaru metropolitalnego oraz centrów podregionów poprzez: modernizacj ę dróg dojazdowych do du Ŝych o środków koncentruj ących miejsca pracy oraz usług ponadlokalnych, w szczególno ści do aglomeracji trójmiejskiej, integracj ę infrastrukturaln ą i organizacyjn ą regionalnego transportu pasa Ŝerskiego, 3) poprawa bezpiecze ństwa ruchu drogowego i zmniejszenie uci ąŜ liwo ści oraz szkodliwego oddziaływania na otoczenie poprzez: tworzenie zhierarchizowanych sieci drogowych regionalnych i miejskich, tworzenie struktur przestrzennych minimalizuj ących ryzyko wyst ępowania konfliktów pomi ędzy ró Ŝnymi u Ŝytkownikami infrastruktury transportowej, zmotoryzowanymi i niezmotoryzowanymi. W Planie przewiduje si ę modernizacj ę drogi Nr 222 na odcinku Gda ńsk - Godziszewo oraz drogi Nr 224 na odcinku Godziszewo - Tczew. Planowana klasa techniczna obu dróg - drogi zbiorcze (klasy Z).

4. Infrastruktura techniczna W Planie województwa przewiduje si ę: w zakresie gospodarki energetycznej - przewidywana wariantowa trasa przebiegu planowanego gazoci ągu dostarczaj ącego gaz z Norwegii przez woj. pomorskie (przechodzi ć b ędzie z terenu woj. zachodniopomorskiego w okolice Bytowa

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

i Ko ścierzyny - do w ęzła w Pszczółkach a nast ępnie w kierunku Nowego Dworu Gd.); w zakresie zaopatrzenia w wod ę - intensyfikacj ę działa ń zwi ązanych z modernizacj ą i rozbudow ą wodoci ągów z uwagi na wyst ępuj ące w tej dziedzinie potrzeby; w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków - konieczn ą rozbudow ę i modernizacj ę urz ądze ń kanalizacyjnych (gmina Skarszewy została zaliczona do grupy gmin przewidzianych do działa ń w czwartej kolejno ści). W zakresie unieszkodliwiania odpadów komunalnych - w Wojewódzkim planie gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego przewiduje si ę, Ŝe obszar gminy b ędzie obsługiwany przez planowany mi ędzygminny ZZO „Stary Las” (teren gminy Starogard Gda ński).

Przez teren gminy Skarszewy przebiega ć b ędzie projektowana dwutorowa napowietrzna linia elektroenergetyczna 400 kV Grudzi ądz-Pelplin-Gda ńsk Przyja źń , stanowi ąca inwestycj ę celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, krajowym. Ostateczny przebieg b ędzie wynikow ą uwarunkowa ń zewn ętrznych determinuj ących przebieg linii elektroenergetycznych, w szczególno ści wynikaj ących z uwarunkowa ń środowiskowych i społeczno-ekonomicznych.

5. Ochrona środowiska przyrodniczego Plan województwa przyjmuje koncepcj ę spójnej i równorz ędnej ochrony walorów przyrodniczych i kulturowych oraz krajobrazu, a takŜe formułuje kierunki działa ń w zakresie ochrony zasobów i walorów środowiska przyrodniczego województwa pomorskiego. Zasadnicze kierunki działa ń polityki przestrzennej: - zachowanie i podtrzymanie trwało ści pozostałych fragmentów osnowy ekologicznej w postaci izolowanych k ęp ro ślinno ści, nieu Ŝytków, zało Ŝeń parkowych lub skwerów, z poszukiwaniem mo Ŝliwo ści odtworzenia powi ąza ń lub „obej ścia” stref zainwestowanych, - wprowadzenie zalesień jako uzupełnie ń przestrzennych w obszarach i przy granicach korytarzy i płatów ekologicznych - wzmacniaj ących wewn ętrzn ą spójno ść całej sieci oraz jako elementu podnosz ącego zwarto ść przestrzenn ą zbiorowisk le śnych, - utrzymanie lasów ochronnych oraz wsparcie procesu tworzenia kolejnych wraz ze wzmacnianiem działa ń proekologicznych oraz uwzgl ędnianiem ich w opracowaniach planistycznych, - wsparcie procesu przeznaczania gleb o najni Ŝszych klasach przydatno ści rolniczej na cele zalesie ń (szczególnie na obszarach pojezierzy), - tworzenie i utrzymywanie ekotonowych stref buforowych wokół powierzchniowych zbiorników wód i cieków - szczególnie w s ąsiedztwie du Ŝych kompleksów zabudowy letniskowej, - przestrzeganie realizacji opracowa ń planistycznych i prawidłowo ści ich zapisów w zakresie ochrony gruntów rolnych i le śnych (w opracowaniach ekofizjograficznych do planów miejscowych oraz studiach uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin), - odtworzenie, gdzie to mo Ŝliwe, zabudowy biologicznej stref brzegowych cieków ograniczaj ących spływ zanieczyszcze ń i odtwarzaj ących naturalne korytarze ekologiczne, - zmniejszenie zanieczyszcze ń pochodz ących ze źródeł obszarowych i punktowych, - opracowanie i wdro Ŝenie technicznych zasad ochrony GZWP i obszarów zasilania zbiorników, wprowadzanie elementów izolacji technicznej i biologicznej ograniczaj ącej rozprzestrzenianie hałasu wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych w obszarach zabudowy mieszkaniowej, - obj ęcie rekultywacj ą obszarów zdegradowanych w wyniku eksploatacji kopalin 53

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

oraz określenie w mpzp działa ń, zapewniaj ących ochron ę złó Ŝ.

6. Ochrona środowiska kulturowego Wg Planu, zasadniczymi kierunkami rozwoju w zakresie dziedzictwa kulturowego jest utrwalenie wielokulturowej to Ŝsamo ści historycznej regionu z zachowaniem lokalnych odr ębno ści oraz wykorzystanie zasobów dziedzictwa kulturowego jako wa Ŝnego elementu rozwoju gospodarczego i promocji województwa. Kierunki polityki przestrzennej w zakresie ochrony zasobów i walorów środowiska kulturowego oraz ochrony krajobrazów stanowi ących o to Ŝsamo ści gminy i regionu: - wspieranie działa ń słu Ŝą cych umacnianiu to Ŝsamo ści regionalnej z zachowaniem ró Ŝnorodno ści tradycji, dorobku i dziedzictwa historycznego kaszubskiego, - ochrona to Ŝsamo ści kulturowej miejsca (miejscowo ści, regiony) - obj ęcie ochron ą obszarów zabudowy w s ąsiedztwie warto ściowych zespołów przestrzennych i ich rekompozycja przestrzenna, pozwalaj ąca na wyeksponowanie warto ściowych cech zespołów, - piel ęgnowanie walorów krajobrazów historycznych regionu Kociewia i Kaszub, - łączenie ochrony środowiska kulturowego z ochron ą środowiska przyrodniczego poprzez ochron ę krajobrazu naturalnego zwi ązanego przestrzennie z historycznym zało Ŝeniem architektonicznym, zachowanie i odtwarzanie dawnych układów i funkcji terenów zielonych wraz z infrastruktur ą, rewaloryzacj ę parków pod k ątem zwi ększenia ich atrakcyjno ści jako miejsc wypoczynku, - zachowanie i ochrona pradziejowych i wczesno średniowiecznych mikroregionów osadniczych archeologicznego środowiska kulturowego, - przeciwdziałanie bezplanowej, chaotycznej parcelacji terenu (szczególnie na Kaszubach), - ochrona i rewaloryzacja starych układów ruralistycznych oraz cz ęś ci wsi - decyduj ących o zachowaniu walorów krajobrazowych, - eksponowanie wsi o wybitnych walorach krajobrazowych, rekompozycja, restylizacja oraz uporz ądkowanie zabudowy wsi, - zachowanie i utworzenie warunków ekspozycji panoram widokowych z tras komunikacyjnych na szczególnie interesuj ące obiekty krajobrazowe (naturalne i architektoniczne), - rewaloryzacja zagospodarowania urz ądzonych punktów widokowych i ich otoczenia, uczytelnienie (odtworzenie) panoram widokowych i ochrona ekspozycji, - likwidacja b ądź neutralizacja widokowa wszelkich elementów obni Ŝaj ących walory krajobrazowe (maskowanie zieleni ą), likwidacja lub przebudowa obiektów substandardowych. - likwidacja obiektów rekreacyjnych wzniesionych z naruszeniem przepisów prawa budowlanego.

7. Turystyka Przez teren gminy biegnie projektowany szlak turystyki wodnej zwi ązany z rzek ą Wda oraz jeziorami: Wieckim, Lubiszewskim, Karpno, Wyrówno i Schodno. Ponadto przez obszar przebiega planowana regionalna trasa rowerowa Gda ńsk - Kolbudy - Nowa Karczma - Ko ścierzyna - Dziemiany, ł ącz ąca si ę z mi ędzyregionaln ą tras ą Nr 14 Ustka - Dziemiany - Grudzi ądz. Główne kierunki przekształce ń: a) w zakresie turystyki krajoznawczej - rozwój turystyki na obszarach chronionych, cennych przyrodniczo i krajobrazowe, na których istniej ą ograniczenia funkcji gospodarczej i dla których turystyka

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

jest szans ą rozwoju, - ograniczenie negatywnego oddziaływania ruchu i zagospodarowania rekreacyjnego na zasoby przyrodnicze, kulturowe i krajobraz terenów rekreacyjnych, - realizacja infrastruktury organizuj ącej penetracj ę turystyczn ą (szlaki piesze, trasy rowerowe, miejsca piknikowe), - wytyczenie i urz ądzenie szlaków turystyki pieszej i rowerowej, zgodnie z ide ą „tu bezpiecznie zaparkuj, dalej jed ź rowerem lub id ź pieszo”, - ochrona przed zainwestowaniem brzegów niezagospodarowanych, - uporz ądkowanie istniej ącego zainwestowania turystycznego zagra Ŝaj ącego czysto ści jezior poprzez podniesienie standardu oraz uporz ądkowanie gospodarki ściekowej, - lokalizacja inwestycji turystycznych o wysokim standardzie na terenach o wysokich walorach przyrodniczo krajobrazowych, bez pomniejszania walorów rekreacyjnych obszaru, - pełniejsze wykorzystanie sieci osadniczej, szczególnie wi ększych wsi, do realizacji bazy noclegowej, w tym wykorzystanie na cele rekreacyjne oraz obsługi obiektów pełni ących obecnie inne funkcje, np. adaptacja obiektów architektury wiejskiej na baz ę noclegow ą; b) w zakresie turystyki kwalifikowanej - zagospodarowanie turystyczne szlaków wodnych, przystosowanie szlaków wodnych do rekreacji, budowa przystani wodnych, miejsc biwakowych dla potrzeb spływów kajakowych, - rozbudowa zaplecza umo Ŝliwiaj ącego masowy rozwój Ŝeglarstwa i innych sportów wodnych, - ochrona i rewaloryzacja w ędkarskiej przestrzeni rekreacyjnej, tworzenie stanic wędkarskich, - rozbudowa i poprawa standardów bazy noclegowej i gastronomicznej w rejonach turystycznych, c) w zakresie turystyki rowerowej i agroturystyki - realizacja planowanych tras rowerowych; w miar ę wzrostu nat ęŜ enia ruchu rowerowego d ąŜ enie do podnoszenia standardów technicznych tras rowerowych, jak i ich otoczenia, w tym zapewnienia miejsc parkingowych przy dworcach, przystankach PKS, urz ędach itp., - rozwój agroturystyki - wypoczynek w gospodarstwach rolnych, prywatnych domach i pokojach wynajmowanych na terenach odznaczaj ących si ę wysokimi walorami krajobrazu.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

V. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA

Wst ęp Zgodnie z regulacj ą prawn ą ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z pó źn. zm.) w niniejszym studium okre ślono kierunki zagospodarowania obszaru miasta i gminy Skarszewy w zakresie art. 10 ust. 2, pkt 1-16. Prezentowane w studium kierunki wynikaj ą głównie z: - diagnozy dotychczasowych procesów rozwojowych gminy, w tym z historycznie ukształtowanego układu przestrzennego; - diagnozy środowiska przyrodniczego i kulturowego; - zało Ŝeń rozwoju gminy wynikaj ących z oceny jej walorów i zagro Ŝeń, szans rozwojowych (w tym równie Ŝ wynikaj ących z powi ąza ń zewn ętrznych i polityki regionalnej).

W studium przyjmuje si ę jako generaln ą zasad ę zachowanie ci ągło ści w kształtowaniu zabudowy ugruntowan ą poprzez wieloletni ą realizacj ę ustale ń planu miejscowego obowi ązuj ącego do dnia 31 grudnia 2003 r. oraz aktualnych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (zaznaczonych na planszy „Uwarunkowa ń”). St ąd zawarte w tych dokumentach parametry powinny by ć w dalszym ci ągu honorowane.

Cele rozwoju zagospodarowania przestrzennego gminy zostały sformułowane w wyniku wszechstronnej analizy uwarunkowa ń przestrzennych, których synteza stanowi fragment niniejszego opracowania. Wyrazem d ąŜ enia do osi ągni ęcia wyznaczonego celu jest przyj ęcie polityki i jej realizacja przez kolejne władze samorz ądowe gminy i jej organy wykonawcze. Kryteria kwalifikacyjne w zakresie przestrzennym ustalone zostały na drodze analizy obiektywnych uwarunkowa ń funkcjonalno-przestrzennych, oraz w procedurze wszechstronnej konsultacji społecznej. Kryteria te uwzgl ędniaj ą charakter gminy, jej aktualne i przewidywane potrzeby, wzgl ędy ekonomiczne, kulturowe, ekologiczne, itp. oraz zasady kształtowania ładu przestrzennego. Przyj ęta wi ęc uchwał ą Rady Miejskiej polityka przestrzenna b ędzie podstaw ą do podejmowania kolejnych prac planistycznych.

1. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów

Generalnym celem polityki przestrzennej gminy jest ukierunkowanie działa ń zmierzaj ących do podnoszenia standardu warunków Ŝycia mieszka ńców, ochrony warto ściowych elementów środowiska przyrodniczego, a przede wszystkim zwi ększenia atrakcyjno ści dla przyszłych inwestorów. Podstaw ą osi ągni ęcia celów polityki przestrzennej i okre ślenia kierunków rozwoju przestrzennego jest wykorzystanie uwarunkowa ń wynikaj ących ze środowiska przyrodniczego i kulturowego, poło Ŝenia i powi ąza ń zewn ętrznych gminy, dotychczasowego zainwestowania i zagospodarowania gminy.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

2. Kierunki i wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u Ŝytkowania terenów, w tym tereny wył ączone z zabudowy

2.1. Tereny wył ączone spod zabudowy ze wzgl ędu na przepisy odr ębne Wy Ŝej wymienione tereny to: - strefy ochronne od cmentarzy, - strefy uci ąŜ liwo ści od obiektów infrastruktury technicznej: gazoci ągu DN 200, linii NN 220 kV, linii WN 110 kV, linii średniego napi ęcia, dróg, linii kolejowej PKP.

2.2. Tereny, na których ogranicza si ę lokalizacj ę zabudowy ze wzgl ędu na ochron ę walorów przyrodniczych

Wy Ŝej wymienione tereny to: - lasy, - wszystkie tereny zieleni urz ądzonej i nieurz ądzonej, - kompleksy zieleni z pomnikami przyrody, - parki zabytkowe, - tarasy zalewowe rzek, - tereny wyst ępowania złó Ŝ surowców, - tereny dolin rzecznych, - gleby o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych, - strefa o szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych w obszarach chronionego krajobrazu oraz w bezpo średnim sąsiedztwie ich granic.

2.3.Tereny zabudowy

Tereny przeznaczone na zabudow ę powinny spełnia ć nast ępuj ące wymagania: - ka Ŝda działka budowlana musi mie ć dost ęp do drogi publicznej i mo Ŝliwo ść doprowadzenia do jej terenu urz ądze ń infrastruktury technicznej w celu jej uzbrojenia, - wykorzystanie istniej ącej i projektowanej infrastruktury jako zasobów wody pitnej (w pierwszym etapie z własnych lub grupowych uj ęć wody) i energii elektrycznej, - gromadzenie i odprowadzanie ścieków w ramach istniej ącej i projektowanej kanalizacji sanitarnej, do czasu podłączenia obowi ązuje korzystanie z bezodpływowych szczelnych zbiorników na ścieki lub przydomowych oczyszczalni. Na zał ączniku graficznym do studium oznaczono granice obszarów z przeznaczeniem na realizacj ę inwestycji z zakresu poszczególnych jednostek przestrzenno-funkcjonalnych. Wydzielono nast ępuj ące główne tereny przeznaczone do zabudowy: - tereny zabudowy zagrodowej, - tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, 57

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

- tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, - tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej, - tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, obsługi turystyki, - tereny zabudowy usługowej, - tereny zabudowy usługowej z zieleni ą towarzysz ącą, - tereny u Ŝyteczno ści publicznej, - tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, składów i magazynów, - tereny eksploatacji kopalin, - tereny obsługi komunikacji (w tym parkingi i stacje paliw).

W granicach obszarów chronionego krajobrazu obowi ązuj ą zakazy ustanowione przepisami prawa dla tych Ŝe obszarów. W ich bezpo średnim s ąsiedztwie przyjmowa ć nale Ŝy rozwi ązania projektowe gwarantuj ące popraw ę standardów ochrony środowiska oraz walorów estetyczno-krajobrazowych. Nowa zabudowa (w obszarach przeznaczonych na ten cel w studium) mo Ŝe by ć realizowana pod warunkiem zagwarantowania wystarczaj ącego dla zamierzenia budowlanego uzbrojenia terenu. Ponadto, w ramach nowo wyznaczanej zabudowy nale Ŝy uwzgl ędni ć nast ępuj ące zasady dla ustale ń w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego lub innych wła ściwych opracowaniach planistycznych:

1. Dla zabudowy mieszkaniowej: a) wielorodzinnej: budynki mieszkalne niskie przeznaczone na stały pobyt, realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłócać krajobrazu gminy, nieprzekraczalna wysoko ść zabudowy wynosi 15 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º oraz mansardowe, - dachy płaskie, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych i gara Ŝowych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, b) w ramach terenów rekreacyjno-wypoczynkowych i obsługi turystyki, przy powstawaniu zabudowy letniskowej nale Ŝy uwzgl ędni ć: budynki rekreacji indywidualnej przeznaczone do okresowego wypoczynku rodzinnego z mo Ŝliwo ści ą ich wykorzystania na pobyt stały, 58

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 60% powierzchni działki, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 30 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść zabudowy wynosi 9 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, c) jednorodzinnej: budynki mieszkalne przeznaczone na stały pobyt, realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mo Ŝe powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 40% powierzchni działki, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie lub jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść zabudowy wynosi 12 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, ilo ść kondygnacji: dla budynków mieszkalnych do trzech kondygnacji nadziemnych (trzecia kondygnacja nadziemna realizowana wył ącznie jako poddasze) z mo Ŝliwo ści ą podpiwniczenia; dla budynków gospodarczych: jedna kondygnacja nadziemna. 59

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

d) zagrodowej: budynki mieszkalne i gospodarcze nie mog ą mie ć charakteru prowizorycznego, realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków zabudowy, z uwzgl ędnieniem modernizacji, rozbudowy i przebudowy budynków mieszkalnych i gospodarczych, z jednoczesnym porz ądkowaniem istniej ącej zabudowy i jej uzupełnianiem, nowa zabudowa stanowi ć ma uzupełnienie istniej ącej zabudowy i nawi ązanie do jej charakteru, gabaryty i architektura nie mog ą powodowa ć dysharmonii otoczenia i zakłóca ć krajobrazu gminy, dachy: - dla budynków mieszkalnych dwuspadowe i wielospadowe o równym nachyleniu połaci dachowych 15 - 49º, zalecane 40 - 45º, - dopuszcza si ę ze wzgl ędów architektonicznych zmian ę ukształtowania fragmentu połaci dachowej, - dla budynków gospodarczych dopuszcza si ę dachy płaskie, jednospadowe o k ącie nachylenia 10º – 30º lub dwuspadowe o k ącie nachylenia połaci dachowych 15 - 40º, adaptacja istniej ącej zabudowy do nowych warunków, nieprzekraczalna wysoko ść budynków mieszkalnych wynosi 12 m od poziomu terenu do najwy Ŝej poło Ŝonego punktu pokrycia dachu, ilo ść kondygnacji: dla budynków mieszkalnych do trzech kondygnacji nadziemnych (trzecia kondygnacja nadziemna realizowana wył ącznie jako poddasze) z mo Ŝliwo ści ą podpiwniczenia, nieprzekraczalna wysoko ść budynków gospodarczych wynosi 14 m, zakaz lokowania du Ŝych ferm zwierz ęcych w terenach mieszkaniowych, mo Ŝliwo ść lokowania małych zakładów przetwórstwa rolnego z ograniczeniem uci ąŜ liwo ści do granic własno ści, dopuszcza si ę zabudow ę inwentarsko – składow ą o wysoko ści jak dla budynków gospodarczych, zakaz odprowadzania ścieków nieoczyszczonych do dołów gnilnych, cieków i urz ądze ń melioracyjnych.

Łączenie ró Ŝnorodnych funkcji na jednym obszarze nie słu Ŝy prawidłowemu gospodarowaniu przestrzeni ą. W celu unikni ęcia w przyszło ści konfliktów przestrzennych i funkcjonalnych, nale Ŝy ograniczy ć swobodne ł ączenie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z zagrodow ą (zaleca si ę w planach miejscowych zblokowanie zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej).

2. Dla zabudowy usługowej i u Ŝyteczno ści publicznej: Ogólnie dla terenów usługowych i terenów u Ŝyteczno ści publicznej obowi ązuj ą nast ępuj ące ustalenia: - realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, - zachowanie istniej ącej zabudowy i jej adaptacja do nowych warunków w formie uzupełnienia przeznaczenia terenu, - wyklucza si ę mo Ŝliwo ść prowadzenia działalno ści usługowej o uci ąŜ liwo ści

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

wykraczaj ącej poza granice własno ści, - maksymalne zachowanie istniej ącego drzewostanu, powierzchnia biologicznie czynna nie mniej ni Ŝ 30% powierzchni działki, - obowi ązuje zapewnienie dojazdu i miejsc parkingowych dla klientów i pracowników, - uwzgl ędni ć w podpiwniczeniach nowej zabudowy u Ŝyteczno ści publicznej lub odpowiedniej – zabudowy mieszkaniowej (szkoły, obiekty słu Ŝby zdrowia itp.), lokalizowanej zwłaszcza w miejscowo ściach le Ŝą cych wzdłu Ŝ głównych ci ągów komunikacyjnych - dróg wojewódzkich, przygotowanie pomieszcze ń o konstrukcji odpornej na zgruzowanie, spełniaj ącej okre ślon ą funkcj ę stosownie do lokalnych potrzeb, z mo Ŝliwo ści ą bezkolizyjnej ich adaptacji dla celów ochrony ludno ści w sytuacji zagro Ŝenia.

Ustalenia szczegółowe dla zabudowy usług: a) handlowych: - nie przewiduje si ę lokalizacji obiektów o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m 2. b) kultu religijnego: - dla obiektów sakralnych b ędących w strefie ochrony konserwatorskiej wszelkie inwestycje musz ą by ć uzgadniane z wojewódzkim konserwatorem zabytków. c) rekreacyjno – sportowych, hotelowych i turystycznych: - zezwala si ę na adaptacj ę istniej ącej zabudowy oraz budow ę nowych, zwi ązan ą z obsług ą terenów sportu i wypoczynku, - gabaryty i architektura zabudowy musi harmonizowa ć z otoczeniem, - wysoko ść zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 15 m; d) oświatowych i opieki zdrowotnej: - wysoko ść zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 15 m, - nakazuje si ę projektowanie podjazdów dla osób niepełnosprawnych, - nakazuje si ę grodzenie terenów szkół od strony dróg i ulic, w celu zwi ększenia bezpiecze ństwa uczniów.

3. Dla terenów obsługi komunikacji: a) parkingów - zezwala si ę na tworzenie funkcji usługowo – handlowej, - maksymalna powierzchnia zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 15% powierzchni parkingu, - maksymalna wysoko ść obiektów budowlanych i no śników reklamowych – 5 m, - zezwala si ę na umieszczanie no śników reklamowych o powierzchni nie wi ększej ni Ŝ 30 m 2; b) stacji paliw: - zezwala si ę na tworzenie funkcji usługowo – handlowej, - maksymalna powierzchnia zabudowy nie mo Ŝe przekracza ć 30% terenu inwestycji, - maksymalna wysoko ść obiektów budowlanych – 10 m, - maksymalna wysoko ść no śników reklamowych – 5 m, - zezwala si ę na umieszczanie no śników reklamowych o powierzchni nie wi ększej ni Ŝ 30 m 2.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

4. Dla zabudowy produkcyjno – usługowej, składów i magazynów: - realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, - maksymalna wysoko ść zabudowy dla nowopowstaj ącej zabudowy: – budynki administracyjne i usługowe: 20 m, – hale produkcyjne, składowe i magazynowe: 40 m, – budowle: 120 m, - obowi ązuje zapewnienie dojazdu i miejsc parkingowych w ilo ści wystarczaj ącej dla planowanej liczby klientów i pracowników, - negatywne oddziaływanie działalno ści gospodarczej nie mo Ŝe wykracza ć poza granice własno ści.

5. Dla terenów eksploatacji kopalin: - mo Ŝliwo ść wydobycia kopalin po udokumentowaniu zasobów okre ślonego zło Ŝa oraz uzyskaniu koncesji na wydobycie, - realizacja nowej zabudowy w trybie indywidualnym lub zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, - maksymalna wysoko ść zabudowy dla nowopowstaj ącej zabudowy: – obiekty zwi ązane z eksploatacj ą kopalin: 15 m, - dopuszcza si ę lokalizacj ę zabudowy produkcyjno-usługowej, składów i magazynów, - negatywne oddziaływanie działalno ści gospodarczej nie mo Ŝe wykracza ć poza granice własno ści.

3. Obszary oraz zasady ochrony środowiska i jego zasobów, ochrony przyrody, krajobrazu kulturowego

Ochrona środowiska na terenie gminy dotyczy przede wszystkim obszarów: - dna dolin rzecznych, - systemu terenów zieleni, u Ŝytków ekologicznych, - terenów gleb chronionych na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - elementów krajobrazu oraz dziedzictwa kulturowego, podlegaj ącego ochronie konserwatorskiej.

Do działa ń wyznaczanych przez zasady ochrony środowiska i kształtowania krajobrazu zaliczane s ą:

3.1. Ochrona istniej ących zasobów przyrodniczych gminy

ochrona prawna Ochronie prawnej w głównej mierze podlegaj ą: rezerwat przyrody, obszar Natura 2000, obszary chronionego krajobrazu, u Ŝytek ekologiczny i pomniki przyrody. Ich ochrona (na zasadach zrównowa Ŝonego rozwoju) polega głównie na ograniczeniu ich zagospodarowania do form nieuci ąŜ liwych i wykluczeniu działa ń, które mogłyby naruszy ć równowag ę przyrodnicz ą. Na obszarze gminy Wojewódzki Zespół Specjalistyczny w Gda ńsku wskazał lokalizacje trzech potencjalnych Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk NATURA 2000. Nosz ą one nazw ę „Dolina Wierzycy”, „Szczodrowo” i „Zielenina”.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

W aspekcie powy Ŝszych planów nale Ŝy podkre śli ć, i Ŝ sposoby gospodarowania na obszarach Natura 2000 musz ą by ć dostosowane do wra Ŝliwo ści siedlisk i gatunków, które w ich obr ębie wyst ępuj ą i były podstaw ą do zaliczenia tych obszarów do sieci Natura 2000. Wa Ŝnym czynnikiem ochrony jest wyeliminowanie zagro Ŝeń, które mogłyby powodowa ć pogorszenie warunków funkcjonowania chronionych terenów. Ochrona przyrody w ramach sieci Natura 2000 nie musi by ć sprzeczna z rozwojem. Jednak inwestycje o potencjalnym szkodliwym wpływie na obszary Natura 2000 podlegaj ą obowi ązkowej ocenie ich wpływu na siedliska przyrodnicze i gatunki, dla których utworzono obszar. Reguł ą jest, Ŝe wszystkie inwestycje, które nie wywr ą istotnie negatywnego wpływu na chronione gatunki i siedliska przyrodnicze s ą dopuszczalne. Nawet w razie oceny negatywnej nie wyklucza si ę w bezwzgl ędny sposób przeprowadzania inwestycji. Pa ństwo mo Ŝe zezwoli ć na jej przeprowadzenie, je śli nie istnieje rozs ądna, wykonalna alternatywa, a inwestycja słu Ŝy nadrz ędnemu interesowi publicznemu. Konieczne jest jednak zminimalizowanie negatywnego wpływu, a gdy nie jest to mo Ŝliwe – skompensowanie szkód poniesionych przez przyrod ę, tak aby utrzyma ć integralno ść sieci (np. stworzenie w innym miejscu siedlisk dogodnych dla chronionych gatunków). Zmiana sposobu zagospodarowania, która bywa konieczna w celu nie pogorszenia stanu siedlisk czy gatunków, dla których został utworzony obszar Natura 2000, powinna by ć postrzegana równie Ŝ jako źródło korzy ści finansowych w postaci m.in. rekompensat za wprowadzone ograniczenia. Wł ączenie obszaru do sieci Natura 2000 mo Ŝe by ć szans ą na dodatkowy dochód i stworzenie nowych, tzw. ,,zielonych” miejsc pracy dla społeczno ści lokalnej: • obszar Natura 2000 lub zagro Ŝony gatunek tam wyst ępuj ący mo Ŝe by ć elementem promuj ącym region, produkty i usługi regionalne, • obszar Natura 2000 to te Ŝ mo Ŝliwo ść rozwoju turystyki przyrodniczej. Przekłada si ę to bezpo średnio na popyt na kwatery agroturystyczne, wypo Ŝyczalnie sprz ętu turystycznego, usługi przewodnickie, produkty rolnictwa ekologicznego, pami ątki. Wzrasta te Ŝ popyt na usługi remontowe, powstaj ą nowe miejsca pracy zwi ązane z napływem pieni ędzy do regionu. Generowane jest tym samym ogólne o Ŝywienie gospodarcze w regionie – musi by ć ono jednak kontrolowane z punktu widzenia wymogów ochronnych wyst ępuj ących tam siedlisk i gatunków, • rolnicy gospodaruj ący na obszarach Natura 2000 maj ą szans ę skorzystania w ramach programów rolno-środowiskowych z dodatkowych premii z tej racji. Obecno ść obszaru Natura 2000 na obszarze danej gminy mo Ŝe by ć czynnikiem promuj ącym region pod k ątem usług (przede wszystkim turystycznych) oraz produkcji (głównie spo Ŝywczej). Im wi ększy dany obszar Natura 2000, a przedmiot ochrony bardziej specyficzny i niepowtarzalny, tym dla promocji lepiej. Przynale Ŝno ść danego obszaru do sieci obszarów o priorytetowym znaczeniu dla zachowania ró Ŝnorodno ści biologicznej Unii Europejskiej, jest swego rodzaju etykiet ą informuj ącą, w kraju i za granic ą o unikatowych walorach przyrodniczych, wokół których programowa ć mo Ŝna rozwój na szczeblu lokalnym. Jednak wykorzystanie obszaru i jego promocja musz ą by ć dostosowane do wymogów ochronnych siedlisk i gatunków, które zadecydowały o wł ączeniu danego obszaru do sieci Natura 2000. Ponadto w najbli Ŝszych latach b ędzie funkcjonowało wiele mechanizmów finansowych, wspieraj ących nie tylko bezpo średni ą ochron ę terenów cennych przyrodniczo, ale te Ŝ zrównowa Ŝony rozwój gospodarczy tych terenów, oparty wła śnie o walory przyrodnicze. Skuteczna ochrona walorów sieci Natura 2000 stanowi niezb ędny warunek zachowania dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego całej Unii Europejskiej, przes ądzaj ącego o utrzymaniu wysokiej jako ści Ŝycia wszystkich obywateli. Procedury towarzysz ące inwestycjom planowanym na obszarach Natura 2000 i w ich otoczeniu maj ą

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

gwarantowa ć, Ŝe walory przyrodnicze tych obszarów nie zostan ą zniszczone. Procedury te jednak nie eliminuj ą rozwoju gospodarczego jako takiego, ograniczaj ą jedynie rozwój daleki od zrównowa Ŝonego u Ŝytkowania zasobów naturalnych. Idea sieci Natura 2000 jest w pełni zgodna z gospodarowaniem przyjaznym środowisku.

ochrona istniej ących elementów przyrodniczych, buduj ących system przyrodniczy gminy Ochronie podlegaj ą przede wszystkim tereny le śne, parki, cmentarze oraz ziele ń w terenach zabudowanych. W stosunku do tych obiektów sprowadza si ę ona do zachowania dotychczasowych funkcji, piel ęgnacji istniej ącej ro ślinno ści oraz zakazu lokalizacji obiektów i urz ądze ń nie zwi ązanych z funkcj ą terenu. Istotnym elementem ochronnym jest tak Ŝe zachowanie nie koliduj ących z funkcj ą przyrodnicz ą form zagospodarowania terenów otwartych, uzupełniaj ących system przyrodniczy gminy. Wyj ątek stanowi ą lasy poło Ŝone na terenach eksploatacji kopalin, na których znajduj ą si ę udokumentowane lub potencjalne zło Ŝa surowców naturalnych, które wymagaj ą udokumentowania, gdzie przewiduje si ę zmian ę dotychczasowego zagospodarowania. Dopuszcza si ę na tych terenach wył ączenie gruntów z produkcji le śnej w procedurze planu miejscowego, zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (t.j. Dz.U. z 2004r. Nr 121, poz. 1266 z pó źn.zm.)

Dla obszarów składaj ących si ę na sie ć ekologiczn ą nale Ŝy przyj ąć nast ępuj ące rozwi ązania: - zachowanie i podtrzymywanie trwało ści pozostałych fragmentów osnowy ekologicznej w postaci izolowanych k ęp ro ślinno ści, nieuŜytków, zało Ŝeń parkowych lub skwerów, z poszukiwaniem mo Ŝliwo ści odtworzenia powi ąza ń lub obej ścia stref zainwestowanych, - wprowadzenie zalesie ń jako uzupełnie ń przestrzennych w obszarach i przy granicach korytarzy i płatów ekologicznych wzmacniaj ących wewn ętrzn ą spójno ść sieci oraz elementu podnosz ącego zwarto ść przestrzenn ą zbiorowisk le śnych, - utrzymanie lasów ochronnych oraz wsparcie procesu tworzenia kolejnych wraz ze wzmacnianiem działa ń proekologicznych oraz uwzgl ędnieniem ich w opracowaniach planistycznych, - wsparcie procesu przeznaczania gleb o najni Ŝszych klasach przydatno ści rolniczej na cele zalesie ń, - tworzenie i utrzymywanie ekotonowych stref buforowych wokół powierzchniowych zbiorników wód i cieków, szczególnie w s ąsiedztwie du Ŝych kompleksów zabudowy letniskowej, - odtworzenie, w miejscach gdzie jest to mo Ŝliwe, zabudowy biologicznej stref brzegowych cieków ograniczaj ących spływ zanieczyszcze ń i odtwarzaj ących naturalne korytarze ekologiczne, - ochrona przed zainwestowaniem brzegów niezainwestowanych. Planowane w Studium zagospodarowanie nie b ędzie zakłóca ć funkcjonowania korytarza ekologicznego doliny Wierzycy.

3.2. Ochrona wód

W kierunkach polityki dotycz ących ochrony wód, szczególny akcent winien by ć poło Ŝony na popraw ę stanu ich czysto ści. Wynika to z kilku podstawowych powodów: • z układu przyrodniczych powi ąza ń zewn ętrznych - lokalny układ hydrograficzny i tereny dolinne z nim zwi ązane maj ą wpływ na pozagminne 64

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

układy przyrodnicze, • na terenie gminy zanieczyszczone wody powierzchniowe obni Ŝaj ą potencjał ekologiczny zespołów przyrodniczych z nim zwi ązanych. Osi ągni ęcie poprawy stanu czysto ści wód realizowane b ędzie przez: maksymalne ograniczenie zrzutów zanieczyszcze ń do gruntu i do wód powierzchniowych, obj ęcie wszystkich mo Ŝliwych obszarów zbiorczą kanalizacj ą sanitarn ą z odprowadzeniem ścieków do oczyszczalni, a do czasu jej wybudowania – do szczelnych szamb tylko jako rozwi ązania tymczasowego (na obszarach rozproszonej zabudowy stosowanie indywidualnych oczyszczalni ścieków), kompleksowe rozwi ązanie odprowadzanie ścieków opadowych, szczególnie z ci ągów komunikacyjnych, placów i parkingów oraz oczyszczenie ich z preferowaniem, gdzie jest to mo Ŝliwe, do wykorzystania tych wód na miejscu lub wykorzystania ich w zamkni ętych obiegach wody na małych obszarach, dostosowanie lokalizacji nowych obiektów, szczególnie tych uci ąŜ liwych dla środowiska, do struktur hydrogeologicznych. W zakresie ograniczania spływów powierzchniowych z terenów rolnych (w tym tak Ŝe przez sie ć drenarsk ą) po Ŝą dane byłoby wprowadzenie ekologicznych form gospodarki rolnej oraz tworzenie biologicznych osłon. Ustala si ę zakaz grodzenia nieruchomo ści przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległo ści mniejszej ni Ŝ okre ślona w obowi ązuj ących przepisach. W przypadku przeznaczenia gruntów zdrenowanych na cele inne ni Ŝ rolnicze, konieczna b ędzie przebudowa sieci melioracyjnej w sposób zapewniaj ący wła ściwe odwodnienie terenów przyległych.

3.3. Ochrona zasobów glebowych Rejony wyst ępowania gleb o najwy Ŝszych w skali gminy bonitacjach, powinny stanowi ć podstaw ę dla efektywnej rolniczej przestrzeni produkcyjnej, bowiem jako ść gleb decyduje o jej potencjale. Preferowane s ą ekologiczne formy produkcji rolnej. Uszczuplanie go na inne cele ni Ŝ rolnicze musi by ć rozwa Ŝne, a przede wszystkim racjonalne. Przy zmianie przeznaczenia powierzchni obj ętych drena Ŝem konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskiej. Realizacja robót zwi ązanych z w/w przebudow ą winna odbywa ć si ę pod nadzorem Marszałka Województwa Pomorskiego. Jest to warunek konieczny ze wzgl ędu na sprawno ść funkcjonowania całego systemu. Grunty marginalne, odłogowane i mało przydatne dla produkcji rolniczej nale Ŝy przeznaczy ć na tworzenie nowych powierzchni le śnych, rozwój funkcji rekreacyjnej ewentualnie na potrzeby innych bezkolizyjnych w stosunku do otoczenia funkcji.

3.4.Koncepcja kształtowania systemu ekologicznego System ekologiczny gminy, b ędący składow ą systemu wojewódzkiego i krajowego ma za zadanie ochron ę istniej ących walorów przyrodniczych oraz zapewnienie równowagi biocenotycznej. Zawiera on nast ępuj ące elementy przestrzenne: - korytarze ekologiczne o znaczeniu regionalnym, - ci ągi ekologiczne - powi ązania o znaczeniu lokalnym, to przede wszystkim osie mniejszych w gminie dolin rzek i cieków wodnych. Wł ączenie tych cho ćby najmniejszych cieków w system ekologiczny zapewni ich ochron ę hydrologiczn ą. - obszary w ęzłowe - miejsca przeci ęcia si ę korytarzy i ci ągów ekologicznych, powierzchniowe strefy o du Ŝym bogactwie biocenotycznym wpływaj ące na równowag ę terenów przyległych. Obszary te obok korytarzy i dolin wykluczone s ą dla zabudowy i wskazane do obj ęcia ochron ą. 65

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

W celu uaktywnienia biologicznego ww. systemu oraz dopełnienia go strukturami przyrodniczo czynnymi proponuje si ę dolesienia w obr ębie gleb marginalnych, zadrzewienia śródpolne, przydro Ŝne i przywodne, szczególnie na terenach o spadkach >5°, a wi ęc nara Ŝonych na spływy powierzchniowe.

W studium wskazuje si ę jedynie strefy tych zadrzewie ń, szczegółowy projekt winien by ć opracowany w skalach bardziej szczegółowych z uwzgl ędnieniem własno ści i topoklimatu (rynny spływu zimnego powietrza, zastoiska zanieczyszczonego powietrza etc.). W studium zało Ŝono nast ępuj ące funkcje zadrzewie ń: - ochrona terenów rolnych przed erozj ą gleb; - rekultywacja wyrobisk poeksploatacyjnych; - tworzenie systemu zieleni izolacyjnej wzdłu Ŝ ci ągów komunikacyjnych; - ochrona dolin rzek przed spływami powierzchniowymi; - ekranowanie terenów szczególnie uci ąŜ liwych dla otoczenia. W polityce dotycz ącej ochrony i kształtowania środowiska na terenie gminy Skarszewy za szczególnie wa Ŝne uznano nast ępuj ące kierunki działa ń realizacyjnych: 1. Ochrona istniej ących walorów i zasobów przyrodniczych i wszystkich obiektów prawnie chronionych; 2. Przekształcenia przestrzenne i funkcjonalne zmierzaj ące do poprawy warunków sanitarno-zdrowotnych; 3. Realizacja nowych zamierze ń inwestycyjnych, zmian i przekształce ń obecnego układu przestrzennego z udziałem urz ądze ń i instalacji technicznych w celu wyeliminowania bądź ograniczenia zagro Ŝeń dla środowiska.

3.5.Ochrona powietrza Podstawowymi źródłami emisji zanieczyszcze ń do atmosfery s ą obiekty produkcyjne, usługowe, budownictwo mieszkaniowe, transport (komunikacja) oraz indywidualne paleniska domowe, oparte o konwencjonalne no śniki energii cieplnej. Powinno si ę wzi ąć pod uwag ę potrzeb ę pozyskiwania mniej szkodliwych źródeł ciepła, jak np. oparcie gospodarki cieplnej gminy o gaz ziemny lub odnawialne źródła energii. Gmina powinna propagowa ć ekologiczne źródła energii równie Ŝ na terenach usługowych, produkcyjnych oraz o funkcji mieszanej z dopuszczeniem usług. Ponadto ochrona powietrza b ędzie przeprowadzana poprzez zastosowanie technologii eliminuj ących szkodliwe emisje.

3.6. Kształtowanie krajobrazu i terenów przyrodniczo czynnych Na terenie gminy powstaj ą nowe tereny zieleni, w wi ększo ści s ą to tereny le śne. W celu poprawy funkcjonowania środowiska oraz podniesienia walorów przyrodniczo- krajobrazowych w studium zawarto nast ępuj ące ustalenia: - stosowanie zieleni izolacyjnej lub innej formy osłony zieleni ą elementów nie pasuj ących do środowiska, - utrzymanie istniej ących lokalizacji stanowisk archeologicznych.

4. Obszary i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 66

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Nr 162, poz. 1568, z pó źn. zm.) zobowi ązuje wszystkich obywateli do ochrony dóbr kultury, natomiast samorz ąd terytorialny zobowi ązuje do zapewnienia w tym celu warunków prawnych, organizacyjnych i finansowych. Na mocy ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę w szczególno ści ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru i ich otoczenia, innych zabytków nieruchomych znajduj ących si ę w gminnej ewidencji zabytków. Obszary obj ęte ochron ą dziedzictwa kulturowego to wymienione wcze śniej w uwarunkowaniach obiekty zabytkowe. Studium proponuje wprowadzenie stref ochrony konserwatorskiej obejmuj ących tereny posiadaj ące warto ści kulturowe i krajobrazowe, przedstawiono je na rysunku studium. Zasi ęgi stref maj ą charakter wst ępny, bez wykonania szczegółowych studiów i wymagaj ą uszczegółowienia na etapie opracowywania planów miejscowych poszczególnych terenów. Propozycje wprowadzenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego nast ępuj ących stref ochrony konserwatorskiej:

Strefa A – ścisłej ochrony konserwatorskiej. Na obszarze miasta i gminy Skarszewy wyznaczono strefy ochrony konserwatorskiej "A" ( ścisłej ochrony), obejmuj ące: • układ urbanistyczny miasta Skarszewy, • zespół dworsko-parkowy w B ączku, • zespół dworsko-parkowy Bolesławowo, • zespół dworsko-parkowy w Zapowiedniku,

Strefy te zostały utworzone dla ochrony układów urbanistycznych oraz ochrony warstw archeologicznych. Obowi ązuje priorytet zachowania, odtwarzania i eksponowania walorów zabytkowych elementów układu. Wszelkie naruszenia stanu istniej ącego (w zakresie funkcji, parcelacji, przekształcenia i uzupełnienia zabudowy oraz towarzysz ących jej elementów środowiska przyrodniczego) wymagaj ą zezwolenia Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków .

Strefa E – ochrony ekspozycji, która obejmuje teren umo Ŝliwiaj ący ekspozycj ę przestrzenn ą układu urbanistycznego miasta Skarszewy. Na terenach obj ętych stref ą obowi ązuje: • ustalenie nieprzekraczalnych gabarytów nowej zabudowy, • ograniczenia w lokalizacji reklam (zakaz lub okre ślenia dopuszczalnych form i nieprzekraczalnych gabarytów), • uzyskanie opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków na temat ewentualnych odst ępstw od powy Ŝszych rygorów, jak równie Ŝ na temat podziałów własno ściowych (ustalenie wielko ści działek), nasadze ń, zmian ukształtowania terenu.

Strefa OW - obserwacji i ochrony archeologicznej Na terenach obj ętych stref ą przedsi ęwzi ęcia zwi ązane z: • naruszeniem stratygrafii uwarstwie ń o charakterze liniowym, 67

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

w szczególno ści w zakresie infrastruktury technicznej, a tak Ŝe budowy dróg, • realizacj ą wykopów szerokopłaszczyznowych, • naruszeniem stratygrafii uwarstwie ń w zasi ęgu zarejestrowanych stanowisk archeologicznych wymagaj ą ustanowienia b ądź zapewnienia na koszt inwestora odpowiednio nadzoru b ądź – w przypadku ujawnienia znalezisk o charakterze archeologicznym – bada ń archeologicznych.

W odniesieniu do obiektów i obszarów podlegaj ących ochronie prawnej z tytułu ich wpisu do rejestru zabytków obowi ązuje wymóg ich bezwzgl ędnego zachowania i rewaloryzacji zgodnie z ustaleniami Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. W obszarach wpisanych do rejestru zabytków obowi ązuje nadrz ędno ść wymogów konserwatorskich równie Ŝ w stosunku do nowej zabudowy, której dopuszczenie oraz forma winny by ć podporz ądkowane wyst ępuj ącym na danym terenie warto ściom kulturowym. Wszelkie działania w obr ębie obiektów i obszarów wpisanych do rejestru zabytków wymagaj ą zezwolenia Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Gda ńsku na prowadzenie prac przy obiekcie zabytkowym w postaci decyzji.

W granicach zmiany studium znajduje si ę zespół dworsko-folwarczny z dekoracyjnym parkiem, ogrodami warzywnymi, terenami zieleni dekoracyjnej oraz terenem dawnej lodowni w Bolesławowie wpisany do rejestru zabytków, dla którego obowi ązuj ą przepisy Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (t.j. Dz.U. 2014 poz. 1446). Dla powy Ŝszego terenu wskazuje si ę wyznaczenie: • ścisłej strefy ochrony konserwatorskiej obszaru wpisanego do rejestru zabytków; • strefy ochrony konserwatorskiej zespołu ruralistycznego wsi Bolesławowo (wie ś folwarczna, zespół zabytkowy wsi folwarcznej).

W obr ębie zmiany Studium, na terenie eksploatacji kopalin, znajduje si ę stanowisko archeologiczne wpisane do gminnej ewidencji zabytków. Wszelkie prace ziemne dotycz ące ww. stanowiska nale Ŝy uzgodni ć z Pomorskiem Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który okre śli zakres niezb ędnych do wykonania bada ń archeologicznych, wyprzedzaj ących proces zainwestowania terenu.

Wsie o wysokich walorach kulturowych Do wsi o wysokich walorach kulturowych zaliczono: • Ko źmin, Pogódki, Jaroszewy, Malary, Wi ęckowy, Czarnocin, Obozin, Junkrowy, Szczodrowo, Nowy Wiec, Demlin i Godziszewo.

Dla wła ściwego ustalenia działa ń z zakresu niezb ędnej i po Ŝą danej ochrony dóbr kultury celowe jest sporz ądzenie i uchwalenie przez Gmin ę programu ochrony zabytków oraz opracowanie studium ochrony i kształtowania krajobrazu dla obszaru całej gminy.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

5. Kierunki rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej

5.1.Infrastruktura techniczna

5.1.1. Gospodarka wodno – ściekowa Zakłada si ę intensyfikacj ę działa ń zwi ązanych z modernizacj ą i rozbudow ą wodoci ągów z uwagi na wyst ępuj ące w tej dziedzinie potrzeby. Obecnie (stan na 2007 r.) na etapie projektowania znajduj ą si ę nast ępuj ące zadania: projekt techniczno-kosztorysowy sieci wodoci ągowej w miejscowo ści Godziszewo-Marianka, projekt techniczno-kosztorysowy wodoci ągu Bo Ŝepole Królewskie. Konieczna jest tak Ŝe rozbudowa i modernizacja urządze ń kanalizacyjnych. Koncepcja techniczno-programowa rozwi ązania gospodarki ściekowej dla gminy Skarszewy zakłada nast ępuj ące rozwi ązania: odprowadzanie ścieków docelowo do istniej ącej oczyszczalni miejskiej w Skarszewach z nast ępuj ących miejscowo ści: Wariant 1 Wolny Dwór, Bolesławowo, Bo Ŝepole, Kamierowo, Wi ęckowy, Czarnocin, B ączek, Junkrowy Wariant 2 Wolny Dwór, Bolesławowo, Bo Ŝepole, Kamierowo, Wi ęckowy, Junkrowy z miejscowo ści B ączek i Czarnocin do przewidzianej po przebudowie oczyszczalni ścieków w B ączku do projektowanej oczyszczalni ścieków w Godziszewie z nast ępuj ących miejscowo ści: Godziszewo, Demlin, Obozin, Mirowo Du Ŝe, Goł ębiewko Nowe do projektowanej oczyszczalni ścieków w Pogódkach z nast ępuj ących miejscowo ści: Pogódki, Ko źmin, Jaroszewy do projektowanej oczyszczalni ścieków w Szczodrowie z nast ępuj ących miejscowo ści: Szczodrowo, Nowy Wiec Odprowadzenie ścieków do rzeki Rutkownicy. wie ś Malary i Nowe Goł ębiewko – zakłada si ę budow ę oczyszczalni przydomowych ze wzgl ędu na bardzo rozproszon ą zabudow ę. Drugi wariant zakłada budow ę indywidualnych przepompowni ścieków oraz wspólnego kolektora tłocznego. dla nast ępuj ących miejscowo ści: Zapowiednik, Szczodrowski Młyn, Przer ębska Huta, Marianka, Zamkowa Góra, Wilcze Góry, Wilki, Jastrz ębskie Skarszewskie, Celmerostwo, Probostwo, Nygut przewiduje si ę docelowo budow ę oczyszczalni przydomowych indywidualnych. Dla zabudowy rozproszonej podstawowym rozwi ązaniem powinny by ć przydomowe oczyszczalnie ścieków z drena Ŝem rozs ączaj ącym w grunt. Dla obszarów o korzystnych warunkach hydrogeologicznych rozwi ązanie to mo Ŝna uzna ć za celowe. Odprowadzanie ścieków do zbiorników bezodpływowych powinno by ć brane pod uwag ę tylko w wyj ątkowych sytuacjach. Przy stosowaniu zbiorników bezodpływowych na gminie spoczywa obowi ązek: skutecznego egzekwowania szczelno ści zbiorników,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

zapewnienia odbioru gromadzonych ścieków i dowozu ich do oczyszczalni. Nale Ŝy przewidzie ć tak Ŝe odprowadzanie ścieków deszczowych z utwardzonych terenów zakładów przemysłowych i u Ŝyteczno ści publicznej oraz z terenów nara Ŝonych na zanieczyszczenia (np. stacje benzynowe, parkingi itp.). W celu usuni ęcia zawiesiny i substancji ropopochodnych wyloty kanalizacji deszczowej powinny posiada ć podczyszczalnie wód deszczowych, składaj ące si ę, co najmniej z osadnika i separatora. Przy odprowadzaniu ścieków deszczowych z terenów zanieczyszczonych (stacje benzynowe, parkingi, itp.) nale Ŝy przewidywa ć wykonanie podczyszczalni wód deszczowych w celu usuni ęcia zawiesiny i substancji ropopochodnych.

5.1.2. Gazownictwo W północnej cz ęś ci gminy planowany jest gazoci ąg tranzytowy o znaczeniu mi ędzynarodowym oraz gazoci ąg wysokopr ęŜ ny ze stacj ą redukcyjno-pomiarow ą w miejscowo ści Nowy Dwór.

5.1.3. Gospodarka cieplna Na terenie gminy Skarszewy w kotłowniach GEC grup ą dominuj ącą pod wzgl ędem ilo ści oraz wielko ści mocy s ą źródła w ęglowe. Źródła w ęglowe zachowuj ą sw ą dominuj ącą pozycj ę tak Ŝe w grupie kotłowni lokalnych nie nale Ŝą cych do Przedsi ębiorstwa Gminna Energetyka Cieplna (73,5% udziału w strukturze mocy zainstalowanej). Drug ą pozycj ę w śród źródeł lokalnych zajmuj ą kotłowni ę na biomas ę (15% udziału w strukturze mocy zainstalowanej), zaś trzeci ą kotłownie olejowe (9,7% udziału w strukturze mocy zainstalowanej). Po doprowadzeniu do miasta gazu ziemnego zakłada się przestawienie kotłowni lokalnych na spalanie gazu ziemnego. Nale Ŝy ponadto promowa ć technologie wykorzystuj ące odnawialne źródła energii.

5.1.4. Zagospodarowanie odpadów Odpady komunalne z terenu gminy powinny by ć składowane na składowisku odpadów komunalnych. Odpady przemysłowe powinny by ć składowane na składowisku odpadów przemysłowych. Zgodnie z Planem gospodarki odpadami dla województwa pomorskiego 2010 (przyj ęty uchwał ą Sejmiku Województwa Pomorskiego z 24.09.2007 r. nr 191/XII/07) miasto i gmina Skarszewy korzysta ć b ędą z ZZO Stary Las (teren gminy Starogard Gda ński). Istotnym elementem wdra Ŝania prawidłowej gospodarki odpadami komunalnymi w gminie jest podnoszenie świadomo ści społecznej, czyli edukacja ekologiczna mieszka ńców. Nale Ŝy zintensyfikowa ć działania w kierunku u świadamiania potrzeby selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, w celu zwiększenia odzysku surowców wtórnych z tych odpadów, a w konsekwencji oszcz ędno ść obj ęto ści eksploatacyjnej istniej ącego składowiska w Skarszewach. Odpady obj ęte zbiórk ą selektywn ą powinny trafi ć do odpowiednich zakładów do przeróbki i wtórnego ich wykorzystania. Odpady nadaj ące si ę do kompostowania winny by ć poddane naturalnemu procesowi kompostowania z zastosowaniem preparatów mikrobiologicznych w celu przyspieszenia procesu rozkładu zwi ązków organicznych. Uzyskany kompost, po oczyszczeniu, mo Ŝe by ć wykorzystany: - w rolnictwie (na glebach ni Ŝszych klas), - w ogrodnictwie i na działkach rolnych, - do rekultywacji terenów zdegradowanych. Odpady szkodliwe dla środowiska winny by ć skierowane do zakładów neutralizacji i detoksykacji, w porozumieniu z wojewódzkim inspektorem sanitarnym.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

5.1.5. Zaopatrzenie w energi ę elektryczn ą Istniej ący system zasilania miasta i gminy Skarszewy zaspokaja obecne i perspektywiczne potrzeby elektroenergetyczne, przy zało Ŝeniu umiarkowanego tempa rozwoju i standardowych przerw w dostarczaniu energii elektrycznej. Celem działa ń w dziedzinie elektroenergetyki winno by ć zapewnienie zgodnego z potrzebami bezawaryjnego zaopatrzenia w energi ę elektryczn ą. Działania te powinny koncentrowa ć si ę na: modernizacji istniej ącej sieci głównie niskiego napi ęcia, inwestycjach na obszarach intensywnie rozwijaj ącej si ę działalno ści gospodarczej. Ustala si ę nast ępuj ące wytyczne dotycz ące u Ŝytkowania terenu w pasach technologicznych linii elektroenergetycznych oraz stacji: warunki lokalizacji wszelkich obiektów nale Ŝy uzgadnia ć z wła ścicielem linii, nie nale Ŝy lokalizowa ć budynków mieszkalnych lub innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi. W indywidualnych przypadkach odstępstwa od tej zasady mo Ŝe udzieli ć wła ściciel linii na warunkach przez siebie okre ślonych, pod lini ą nie nale Ŝy sadzi ć ro ślinno ści wysokiej. Zalesienie terenów rolnych w pasie technologicznym mog ą by ć przeprowadzone w uzgodnieniu z wła ścicielem linii, który okre śli wysoko ść sadzonych drzew i krzewów, teren w pasie technologicznym linii nie mo Ŝe by ć kwalifikowany jako teren przeznaczony pod zabudow ę mieszkaniow ą ani jako teren zwi ązany z działalno ści ą gospodarcz ą (przesyłow ą) wła ściciela linii, wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obr ębie pasa technologicznego linii i w jego najbli Ŝszym s ąsiedztwie powinny by ć zaopiniowane przez wła ściciela linii.

Zgodnie z planem rozwoju sieci planowana jest budowa nowej linii dwutorowej 2x400 kV Grudzi ądz-Pelplin-Gda ńsk Przyja źń po trasie istniej ącej linii 220 kV relacji Jasiniec – Gda ńsk I . Dopuszcza si ę budow ę linii dwutorowej 2x400 kV po trasie istniej ącej linii 220 kV relacji Jasiniec -Gda ńsk I. Dopuszcza si ę tak Ŝe odbudow ę, rozbudow ę, przebudow ę i nadbudow ę zarówno istniej ącej jak i nowopowstałych linii elektroenergetycznych. Dla linii elektroenergetycznych musi by ć zapewniony dost ęp w celu wykonania prac eksploatacyjnych. Dla nowej linii 2x400 kV nale Ŝy uwzgl ędni ć pas technologiczny o szeroko ści 70 m (po 35 m od osi linii w obu kierunkach). W pasie technologicznym nie mog ą by ć lokalizowane budynki mieszkalne i inne przeznaczone na stały pobyt ludzi. Lokalizowanie obiektów w pobli Ŝu pasa technologicznego powinno by ć uzgodnione z wła ścicielem linii elektroenergetyczny ch – PSE -Operator S.A. z siedzib ą w Warszawie. Na obszarze gminy nie przewiduje si ę lokalizacji elektrowni wiatrowych.

5.1.6. Telekomunikacja Rozwój systemu obejmowa ć b ędzie: • oparcie na w ęzłach ł ączno ści komórkowej, • dog ęszczania sieci od w ęzłów do abonentów, • dog ęszczania lokalizacji stacji bazowych telefonii komórkowej. • adaptacji istniej ącej linii telekomunikacyjnej przewodowej podziemnej mi ędzymiastowej.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

5.2.Układ drogowy Koncepcja układu komunikacyjnego, jako integralna cz ęść koncepcji zagospodarowania przestrzennego gminy, wynika przede wszystkim z uwarunkowa ń zewn ętrznych i wewn ętrznych, z analizy dotychczasowych ustale ń planistycznych oraz przyj ętych w obecnym opracowaniu kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skarszewy. Główne cele rozwoju układu i obsługi komunikacyjnej s ą nast ępuj ące: • usprawnienie przejazdu ruchu tranzytowego na drodze wojewódzkiej Nr 224 oraz drogi wojewódzkiej Nr 222, przy jednoczesnym ograniczeniu jej negatywnego oddziaływania (szczególnie na zabudow ę mieszkaniową), • zwi ększenie przepustowo ści i poprawa parametrów technicznych pozostałych dróg, uwzgl ędniaj ąc szczególnie dynamiczny w ostatnim okresie wska źnik motoryzacji, • dogodna obsługa komunikacj ą zbiorow ą, • rozwój zaplecza technicznego motoryzacji, • stworzenie układu ście Ŝek rowerowych. Głównym elementem komunikacji drogowej s ą drogi wojewódzkie Nr 224 oraz Nr 222. Zapewniaj ą one powi ązanie gminy z s ąsiednimi terenami, dojazd do autostrady A-1 oraz dojazd do poszczególnych obszarów gminy. Na relacji wschód - zachód, podstawowym elementem układu s ą drogi klasy Z i wyj ątkowo klasy L, na który składaj ą si ę m.in. nast ępuj ące drogi: droga wojewódzka Nr 224 relacji Liniewo – Skarszewy – Godziszewo (klasa Z) oraz liczne drogi powiatowe. Drogi te zapewniaj ą powi ązanie z s ąsiednimi gminami oraz obsługuj ą tereny gminy. Nie przewiduje si ę istotnych zmian ich przebiegu. Układ dróg powiatowych uzupełnia sie ć dróg gminnych. Obsługuj ą one bezpo średnio przyległe tereny i zapewniaj ą dojazd do poszczególnych obszarów gminy. Przebieg dróg gminnych został zachowany. Układem, który bezpo średnio obsługuje tereny gminy w skali poszczególnych obiektów, pojedynczych pól jest układ dróg gminnych (klasy L i D) oraz drogi wewn ętrzne. Miejsca parkingowe winny by ć zapewnione na terenach wyznaczonych pod poszczególne usługi. Na obszarach zabudowanych nale Ŝy zadba ć o odpowiedni ą segregacj ę ruchu pieszego i samochodowego poprzez budow ę chodników, wysepek na przej ściach dla pieszych na rozleglejszych skrzy Ŝowaniach itp. W ramach modernizacji istniej ącego układu oraz budowy nowych odcinków dróg nale Ŝy przewidzie ć mo Ŝliwo ść budowy na wyznaczonych trasach ście Ŝek rowerowych jako wydzielonych, b ądź zintegrowanych z chodnikami lub jezdniami. Charakterystyka projektowanego układu drogowego: drogi klasy Z • droga wojewódzka Nr 222 relacji Jagutowo – Godziszewo – Starogard Gda ński. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 20 m, • droga wojewódzka Nr 224 relacji Liniewo – Skarszewy – Godziszewo, Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących 20 m, Do tej grupy nale Ŝy równie Ŝ wi ększo ść dróg powiatowych. Przewidywana jest modernizacja istniej ących dróg, poprawa parametrów technicznych, poprawa jako ści nawierzchni. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących - 20 m. • drogi lokalne (L) i dojazdowe (D). Drogi nale Ŝą ce do tej grupy to głównie drogi gminne. Przyj ęto kryterium, Ŝe zasadniczo drogi gminne posiada ć b ędą klas ę L. Zalecana szeroko ść w liniach rozgraniczaj ących dla dróg lokalnych (L) – 12 m - 15 m, dla dróg dojazdowych (D) – 10 m - 15 m. W sytuacjach uzasadnionych dopuszcza si ę sparametryzowanie drogi powiatowej jako drogi klasy L. Poza drogami wymienionymi w rozdziale 5. Uwarunkowań, wskazanymi na 72

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg gminnych, których przebieg zostanie ustalony w drodze decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej lub w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu. W zachodniej cz ęś ci miasta planuje si ę budow ę obwodnicy Skarszew.

5.3.Układ kolejowy Przez teren gminy przebiegaj ą dwie linie kolejowe: Pszczółki – Skarszewy – Ko ścierzyna - linia nieczynna, Tereny kolejowe od drogi powiatowej Nr 2207G (Skarszewy – Wolny Dwór) do granicy gminy Tr ąbki Wielkie na mocy podpisanych porozumie ń z PKP przeszły na własno ść gminy Skarszewy. Obecnie w pasie kolejowym zlokalizowane jest torowisko (szyny kolejowe i podkłady) cz ęś ciowo zdemontowane oraz urz ądzenia kolejowe: rozjazdy, semafory, zwrotnice itp. Urz ądzenia znajduj ące si ę w koronie nasypu przeznaczone zostały do rozbiórki. W miejscu zlikwidowanej linii kolejowej planuje si ę budow ę ście Ŝki rowerowej. Skarszewy – Starogard – linia nieczynna.

5.4. Ście Ŝki rowerowe Proponuje si ę lokalizacj ę ście Ŝek rowerowych, w miar ę mo Ŝliwo ści terenowych, wzdłu Ŝ dróg i duktów le śnych, w powi ązaniu terenów mieszkaniowych z obszarami rekreacji i wypoczynku. Na zał ączniku graficznym przedstawiono przebieg regionalnych tras rowerowych: 111 – Puck – Wejcherowo – Kartuzy – Nowa Karczma – Ko ścierzyna – Stara Kiszewa – Kaliska – Skarszewy – Tczew (na terenie gminy trasa rowerowa nr 111 pokrywa si ę z mi ędzyregionaln ą tras ą rowerow ą Nr 12), 117 – Gda ńsk – Skarszewy – Starogard Gda ński – Pelplin – Gniew, 122 – Tczew – Skarszewy – Starogard Gda ński – Zblewo – Kaliska – Czersk – Chojnice.

6. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym

W gminie Skarszewy przewiduje si ę: - rozbudow ę sieci kanalizacyjnej wraz z przył ączami do poszczególnych gospodarstw w rejonach, w których brak jest podł ącze ń do powy Ŝszych.

6A. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

7. Obszary, na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1

Na terenie gminy brak jest zada ń wpisanych do rejestru zada ń rz ądowych.

8. Obszary, dla których obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odr ębnych, w tym obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści, a tak Ŝe obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda Ŝy powy Ŝej 2000 m2 oraz obszary przestrzeni publicznej

Zgodnie z ustaw ą z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947, z pó źn. zm.) obowi ązkowe jest sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla terenów górniczych. Granice terenów górniczych pokazano na rysunku studium. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego sporz ądzono ju Ŝ (obowi ązuje) dla terenów górniczych: Wolny Dwór III, Mirowo I-A, Goł ębiewko II. Nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania dla terenów górniczych: Wolny Dwór - A, Mirowo II – A, Demlin I. W gminie Skarszewy nie przewiduje si ę budowy obiektów handlowych o powierzchni przekraczaj ącej 2000 m 2. Zgodnie ze wzgl ędu na istniej ący charakter rozłogów gospodarstw rolnych nie przewiduje si ę obszarów obowi ązkowo wyznaczonych do przeprowadzenia scalenia, a z uwagi na gabaryty działek nie zachodzi potrzeba wyznaczania terenów do przeprowadzenia scale ń i podziałów, o których mowa w ustawie o gospodarce nieruchomo ściami. Obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich Ŝycia i sprzyjaj ący nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na jego poło Ŝenie oraz cechy funkcjonalno-przestrzenne, czyli obszar przestrzeni publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym to tereny rynku miejskiego w Skarszewach. Dla tego obszaru nale Ŝy sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

9. Obszary, dla których gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w tym obszary wymagające zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne

Gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na obszarach przeznaczonych do zabudowy lub na których przewiduje si ę zmian ę dotychczasowego zagospodarowania (w tym na terenach przeznaczonych do zalesienia). Obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne (o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i le śnych (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266 z pó źn. zm.) - ich granice przedstawiono na rysunku studium (na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”).

Gmina zamierza sporz ądzi ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla planowanej inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym jak ą jest budowa napowietrznej dwutorowej linii elektroenergetycznej 400 kV Grudzi ądz-Pelplin- Gda ńsk Przyja źń . Na rysunku studium wskazano schemat przebiegu projektowanej linii. W sporz ądzanym dla projektowanej linii miejscowym planie zagospodarowania 74

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

przestrzennego, nale Ŝy wyznaczy ć granice pasa technologicznego (2x35 m od osi linii) oraz zawrze ć zapisy ustalaj ące ograniczenia w zabudowie i zagospodarowaniu terenów.

10.Kierunki i zasady kształtowania rolniczej i le śnej przestrzeni produkcyjnej

Atrakcyjno ść krajobrazu naturalnego, du Ŝe obszary le śne, polne czy te Ŝ doliny rzeczne stanowi ą dobro gminy, o które nale Ŝy zadba ć w odpowiedni sposób. Dbało ść o ład przestrzenny nale Ŝy do zada ń samorz ądu terytorialnego, gdy Ŝ w interesie gminy jest zapewnienie jak najatrakcyjniejszych warunków dla turystów i osób przyjezdnych. Lecz jego dobro le Ŝy tak Ŝe w interesie mieszka ńców gminy, zapewniaj ąc im wysok ą jako ść Ŝycia w odniesieniu do warunków przestrzennych. Uporz ądkowanie przestrzeni rolno-le śnej powinno polega ć na docelowym okre śleniu na terenie gminy sposobu u Ŝytkowania gruntów w kierunku rolnym lub le śnym, poprzez wyznaczenie linii rozgraniczaj ącej lasy oraz grunty przewidziane do zalesienia od gruntów przeznaczonych wył ącznie na cele rolne.

10.1.Tereny rolne Tereny rolne na rysunku studium (na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”) oznaczone zostały: - kolorem Ŝółtym – tereny rolne o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych, - kolorem blado Ŝółtym – tereny o ni Ŝszych klasach bonitacyjnych.

Polityka przestrzenna na tych terenach polega na : • ochronie kompleksów o wy Ŝszych klasach bonitacyjnych najbardziej przydatnych dla rolniczej przestrzeni produkcyjnej, • wykorzystaniu terenów o ni Ŝszych klasach bonitacyjnych stosownie do ich predyspozycji.

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego terenów rolniczych: - wzmo Ŝonej ochronie podlegaj ą: rolnicza przestrze ń produkcyjna oraz przyrodnicze, kulturowe i krajobrazowe warto ści terenu, - wykorzystanie terenu na cele produkcji rolniczej, ze znacznym udziałem gospodarki polowej i ograniczaniu przeznaczania na cele nierolnicze, - poprawianie ich warto ści u Ŝytkowej oraz zapobieganie obni Ŝania ich produkcyjno ści, - utrzymanie istniej ącej, rozproszonej zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej oraz usługowej; ochrona zabudowy o warto ściach kulturowych, - dopuszcza si ę jedynie wprowadzenie nowej zabudowy zagrodowej na gruntach rolnych (bez zmiany klasyfikacji), zgodnie z przepisami o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - zakaz nowej zabudowy mieszkaniowej, - zakaz zabudowy niezwi ązanej z rolnictwem oraz zakaz parcelacji na małe działki (w zamy śle budowlane), dopuszcza si ę adaptacj ę istniej ącej, rozproszonej zabudowy zagrodowej, tj. rozbudow ę i wymian ę budynków w ramach istniej ącego siedliska, - w przypadkach szczególnych, dopuszcza si ę zabudow ę obiektów zwi ązanych funkcjonalnie z podniesieniem efektywno ści gospodarki polowej, - osłanianie istniej ącej zabudowy, uci ąŜ liwej dla środowiska , dysharmonijnej

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

w krajobrazie pasmami zadrzewie ń i zakrzewie ń, - przy budowie, rozbudowie lub modernizacji obiektów zwi ązanych z działalno ści ą rolnicz ą, a tak Ŝe innych obiektów budowlanych, nale Ŝy stosowa ć takie rozwi ązania, które ograniczaj ą skutki ujemnego oddziaływania na grunty, - zapewnienie wła ściwych standardów wyposa Ŝenia w infrastruktur ę techniczn ą, z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz uzupełniania braków w tym zakresie, - utrzymanie tras komunikacyjnych i ci ągów infrastruktury technicznej, z dopuszczeniem ich uzupełnie ń w niezb ędnym zakresie, - ochrona powierzchni zmeliorowanych; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, pod nadzorem Wojewódzkiego Zarz ądu Melioracji i Urz ądze ń Wodnych w Gda ńsku – Oddział w Tczewie, - w wypadku wyst ępowania b ądź odkrycia nowych stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Burmistrza Skarszew, - modernizacja systemu melioracji w nawi ązaniu do systemu nawadniania uŜytków rolnych, - zakaz wypalania ściernisk, - w wypadku udokumentowania złó Ŝ kopalin pospolitych na terenach upraw rolnych dopuszcza si ę prowadzenie eksploatacji pod warunkiem czasowego wył ączenia gruntu z produkcji rolniczej oraz przywrócenia tych terenów po zako ńczeniu eksploatacji do ich rolniczego wykorzystania.

10.2.Tereny trwałych u Ŝytków zielonych Tereny trwałych u Ŝytków zielonych, obejmuj ące tak Ŝe doliny rzeczne, na rysunku studium (na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”) oznaczone kolorem jasnozielonym, pełni ą funkcj ę lokalnych korytarzy ekologicznych. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na : • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych, • udost ępnianiu tych obszarów dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo Ŝliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych. Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów trwałych uŜytków zielonych: - ochrona przyrodniczej struktury zieleni wysokiej, średniej i niskiej, cieków, uŜytków ekologicznych, w tym wszystkich terenów stanowi ących lub mog ących stanowi ć system lokalnych w ęzłów i korytarzy ekologicznych, maj ących wpływ na funkcjonowanie przyrody i odtwarzanie jej zasobów poprzez zdecydowane ograniczenie zabudowy, - utrzymanie istniej ących kompleksów zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą ich powi ększenia jako terenów do zalesienia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy w zakresie regulowania granicy polno-leśnej, - zakaz wypalania u Ŝytków zielonych, - ochrona powierzchni zmeliorowanych; przy zmianie ich przeznaczenia konieczna jest kompleksowa przebudowa sieci drenarskich, - stosowanie biologicznej obudowy cieków, zabezpieczenie koryt przed erozj ą przez ro ślinno ść , 76

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

- tereny te s ą zapleczem gospodarki hodowlanej (ł ąki i pastwiska), - tereny te mog ą by ć wykorzystywane dla funkcji rekreacyjnej czasowej, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: • ruch turystyczny pieszy, powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych ście Ŝkach, • ruch turystyczny rowerowy i konny, powinien by ć ograniczony do wyznaczonych i odpowiednio urz ądzonych tras, • dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc odpoczynku, - dopuszcza si ę niezb ędne urz ądzenia z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej, - zapewnienie mo Ŝliwo ści dojazdu do kompleksów terenów i do urz ądze ń melioracyjnych, - adaptuje si ę istniej ące budownictwo zagrodowe wraz z modernizacj ą, a wyklucza si ę lokalizacj ę nowych siedlisk, - w obiektach istniej ących – uzupełnianie wyposa Ŝenia w zakresie infrastruktury technicznej (z dopuszczeniem lokalnych rozwi ąza ń w zakresie zaopatrzenia w wod ę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz ogrzewania, z zaleceniem przechodzenia na nieuci ąŜ liwe dla środowiska media grzewcze), - rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak Ŝe niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki wodnej i rolniczej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej, warunkuje si ę spełnieniem wymaga ń w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, zró Ŝnicowanych w zale Ŝno ści od poło Ŝenia i cech poszczególnych fragmentów terenu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Burmistrza Skarszew.

10.3.Tereny le śne Tereny le śne, na rysunku studium (na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”) oznaczone kolorem zielonym, bez wzgl ędu na form ę własno ści, pełni ą funkcje ochronne i turystyczno-wypoczynkowe. Polityka przestrzenna na tych terenach polega na: • ochronie ich warto ści przyrodniczych i krajobrazowych , • udost ępnianiu ich dla turystyki i wypoczynku, w granicach umo Ŝliwiaj ących zachowanie warto ści przyrodniczych, z wykluczeniem rozwoju funkcji osadniczych.

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki zagospodarowania przestrzennego dla terenów le śnych: - ochrona zasobów istniej ących, w tym wyst ępuj ących w ich obr ębie u Ŝytków ekologicznych, - prowadzenie gospodarki le śnej z uwzgl ędnieniem ostoi gniazdowania i bytowania ptactwa (ł ącznie z zachowaniem drzew dziuplastych), - na terenach le śnych dopuszcza si ę tworzenie polan śródle śnych i niewielkich zbiorników wodnych, cieków melioracyjnych, lokalizacj ę obiektów i budynków oraz urz ądze ń zwi ązanych z gospodark ą le śną, - realizacja obiektów kubaturowych, zgodnie z przepisami o lasach oraz o ochronie gruntów rolnych i le śnych, - wstrzymanie lokalizacji obiektów powoduj ących zanieczyszczenie 77

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

powietrza, wody i gleb lub te Ŝ uci ąŜ liwych dla otoczenia, - wykorzystanie terenów dla potrzeb turystyki i wypoczynku, przy zachowaniu nast ępuj ących zasad: • ruch turystyczny pieszy powinien odbywa ć si ę na wyznaczonych trasach, z okre śleniem rejonów swobodnej penetracji terenu, uzgodnionych z Nadle śnictwem Kolbudy, • ruch turystyczny rowerowy i konny powinien by ć ograniczony do wyznaczonych przez Nadle śnictwo Kolbudy i odpowiednio urz ądzonych tras śródle śnych, • dopuszcza si ę urz ądzanie punktów widokowych i miejsc wypoczynku, • rozwój urz ądze ń zwi ązanych z turystyk ą, wypoczynkiem i sportem, a tak Ŝe niezb ędnych urz ądze ń z zakresu gospodarki le śnej oraz komunikacji i infrastruktury technicznej warunkuje si ę spełnieniem wymogów w zakresie ochrony środowiska przyrodniczego i krajobrazu, - urz ądzanie tras rowerowych wg proponowanych przebiegów, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo Ŝliwe, Burmistrza Skarszew, - w odniesieniu do dróg i szlaków stosuje si ę odpowiednio przepisy jak dla dróg dojazdowych i po Ŝarowo-le śnych, - dopuszcza si ę przeprowadzenie, w razie braku innych mo Ŝliwo ści, liniowych elementów infrastruktury technicznej (najlepiej z wykorzystaniem istniej ących dróg, duktów i przecinek), - utrzymanie istniej ących kompleksów le śnych i zadrzewie ń śródpolnych wraz z mo Ŝliwo ści ą powi ększenia w oparciu o obowi ązuj ące przepisy - na terenie obj ętym zmian ą Studium, dla działek nr 66, 65/1 w obr ębie geodezyjnym Mirowo i działek nr 235,236, 238, 239 w obr ębie geodezyjnym Demlin (oznaczone granice na zał ączniku graficznym) w wypadku udokumentowania złó Ŝ kopalin pospolitych na terenach le śnych dopuszcza si ę prowadzenie eksploatacji pod warunkiem wył ączenia gruntu z produkcji le śnej zgodnie z pkt.3 ppkt. 3.1 Studium

Cele gospodarki le śnej realizowane b ędą zgodnie z ustaw ą o lasach, przy nadaniu nadrz ędnej rangi środowiskowo-twórczym funkcjom lasu.

10.4.Tereny przeznaczone do zalesienia Tereny przeznaczone do zalesienia na rysunku studium (na planszy „Kierunki zagospodarowania, polityka funkcjonalno-przestrzenna”) oznaczone zostały zielonym szrafem i okre ślone warunkami: - opracowanie projektowe i prowadzenie działalno ści zwi ązanej z zalesieniami terenów wymaga opinii wła ściwego Nadle śnictwa i słu Ŝby nadzoru nad melioracjami, - w wypadku wyst ępowania lub odkrycia stanowisk archeologicznych nale Ŝy je oznaczy ć, zabezpieczy ć i powiadomi ć Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, a je śli nie jest to mo Ŝliwe Burmistrza Skarszew. 78

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

Powy Ŝsze ustalenia maj ą na celu ochron ę terenów warto ściowych oraz zobowi ązania wła ścicieli do zachowania odpowiedniej równowagi w ekosystemach i kształtowania ich równowagi i naturalnej odporno ści. Realizacja powy Ŝszych zasad ma na celu wyrównanie i ujednolicenie stanu systemów lasów prywatnych do lepszych jako ściowo lasów pa ństwowych.

11.Obszary nara Ŝone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych

Na zagro Ŝenie wodami powodziowymi nara Ŝone s ą tereny poło Ŝone w dolinach rzek zgodnie z rysunkiem studium. Na obszarach tych wprowadza si ę zakaz nowej zabudowy. W rejonie wsi Szczodrowski Młyn (rzeka Wietcisa) oraz wzdłu Ŝ granicy gminy (rzeka Rutkownica), a tak Ŝe w rejonie wsi Malary wyst ępuj ą tereny potencjalnego zagro Ŝenia osuwiskami (w rejonie wsi Szczodrowo i Nowy Wiec częś ciowo ustabilizowane lub nieczynne).

12.Obiekty lub obszary, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny

Na obszarze gminy Skarszewy brak jest obiektów i obszarów, dla których wyznacza si ę w zło Ŝu kopaliny filar ochronny .

13.Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowi ązuj ące na nich ograniczenia prowadzenia działalno ści gospodarczej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. nr 41, poz. 412 oraz z 2002 r. nr 113, poz. 984 i nr 153, poz. 1271)

W gminie Skarszewy nie wyst ępuj ą obszary pomników zagłady.

14.Obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji

Obszarami wymagaj ącymi rekultywacji s ą m.in. składowiska odpadów. W gminie Skarszewy jest to składowisko w północnej cz ęś ci miasta Skarszewy. Po zako ńczeniu eksploatacji, obszar składowiska nale Ŝy zrekultywowa ć oraz prowadzi ć monitoring. Władaj ący powierzchni ą ziemi, na której wyst ępuje zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, powinien przeprowadzi ć ich rekultywacj ę. Rekultywacja w zwi ązku z niekorzystnym przekształceniem naturalnego ukształtowania terenu polega na jego przywróceniu do stanu poprzedniego. Na terenie gminy Skarszewy przeznacza si ę zatem do rekultywacji wyrobiska poekspoatacyjne. Przez poj ęcia rehabilitacji i rekultywacji rozumie si ę tak Ŝe tzw. rewitalizacj ę obszarów podlegaj ących ochronie na podstawie przepisów o ochronie dóbr kultury. Dotyczy to głównie obszarów wymagaj ących przekształce ń i odnowy oraz modernizacji. Dla zapewnienia atrakcyjnego wygl ądu miejscowo ści niezb ędne jest przeprowadzenie działa ń polegaj ących na: - utrzymywaniu charakterystycznych układów przestrzennych, - lokalizacji nowej zabudowy na zasadzie utrzymania skali i charakteru zabudowy istniej ącej, 79

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

- kształtowania zabudowy wiejskiej na zasadzie tworzenia zagród stanowi ących charakterystyczne dla wsi zespoły zabudowy zwartej, - umo Ŝliwienie lokalizacji funkcji mieszkaniowej jak i funkcji wyodr ębnionej i samodzielnej, jednocze śnie za ś tworzącej w miar ę zwarte pierzeje lub zespoły.

15.Granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych

W gminie Skarszewy jedynymi terenami zamkni ętymi s ą tereny, przez które przebiegaj ą linie kolejowe. Granice tych terenów pokazano na rysunku studium, naniesione one zostały zgodnie z Decyzj ą Nr 62 Ministra Infrastruktury z dnia 25 wrze śnia 2005 r. w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegają linie kolejowe, jako tereny zamkni ęte.

16.Inne obszary problemowe, w zale Ŝno ści od uwarunkowa ń i potrzeb zagospodarowania wyst ępuj ących w gminie

Wzi ąwszy pod uwag ę uwarunkowania i potrzeby zagospodarowania wyst ępuj ące w gminie Skarszewy, nie wskazuje si ę innych obszarów problemowych.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

VI. POLITYKA FUNKCJONALNO-PRZESTRZENNA

Sporz ądzenie studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest niezb ędnym ogniwem procesu planowania przestrzennego, który ustawowo jest procesem ci ągłym. Studium, jako etap poprzedzaj ący plany miejscowe, wskazuje pełen zakres mo Ŝliwo ści przedsi ęwzi ęć planistycznych oraz realizacji idei i zamierze ń rozwoju, lub ogranicze ń czy ochrony, w bliskiej i dalszej perspektywie czasowej. Opracowanie jest kierowane zasadami zrównowa Ŝonego rozwoju i spełnia podstawowe jego kryteria: - cele społeczne realizowane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, aby umo Ŝliwi ć społecze ństwu stopniowe osi ąganie poprawy jako ści Ŝycia, poprzez proporcjonalne rozmieszczenie ludno ści w stosunku do miejsc pracy i układów osadniczych, zachowanie prawidłowych relacji funkcjonalno- przestrzennych mi ędzy o środkami zamieszkania, pracy, odpoczynku, usług i administracji, wskazanie korzystnego techniczno-przestrzennego standardu środowiska człowieka, kształtowanie środowiska przestrzennego kreuj ącego nowe jako ściowo potrzeby i warto ści społeczne;

- cele kulturowe osi ągane przez takie kształtowanie struktur przestrzennych, które chroni ą istniej ące dziedzictwo kulturowe przed zniszczeniem lub dewastacj ą, poprzez powi ązanie obiektów historycznych z krajobrazem naturalnym i wkomponowanie ich we współczesne struktury funkcjonalno- przestrzenne oraz poprzez tworzenie nowych istotnych warto ści kulturowych;

- cele ekologiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych oddziałuj ących hamuj ąco na dewastacj ę środowiska i tworz ących warunki umo Ŝliwiaj ące jego aktywn ą ochron ę poprzez zgodno ść charakteru i struktury zagospodarowania przestrzennego z cechami i walorami środowiska przyrodniczego, zgodno ść intensywno ści zagospodarowania z naturaln ą chłonno ści ą środowiska oraz jego odporno ści ą na zniszczenia, eksponowanie warto ści krajobrazowych i ich harmonijne ł ączenie z zagospodarowaniem, tworzenie warunków zapewniaj ących ochron ę unikatowych warto ści środowiska oraz umo Ŝliwiaj ących odzyskanie utraconej równowagi ekologicznej;

- cele ekonomiczne osi ągane przez kształtowanie struktur przestrzennych tworz ących warunki wzrostu efektywno ści gospodarowania poprzez racjonalne wykorzystanie zasobów przyrodniczych i istniej ącego maj ątku, kształtowanie elastycznych struktur przestrzennych, podatnych na dalszy rozwój, kształtowanie warunków przestrzennych tworz ących korzystne procesy, kształtowanie układów przestrzennych, których struktura zwi ększa sprawno ść i niezawodno ść funkcjonowania.

To nowoczesne (współczesne i przyszło ściowe) kształtowanie ładu integralnego jest najistotniejszym warunkiem prawidłowego rozwoju gminy. W wyniku przeprowadzonych analiz i studiów dokonano waloryzacji obszaru gminy i okre ślono polityk ę funkcjonalno-przestrzenn ą gminy - w pełni czyteln ą po zapoznaniu si ę z rysunkiem studium (plansza „Kierunki zagospodarowania, Polityka funkcjonalno – przestrzenna”), gdzie przedstawiono lokalizacj ę poszczególnych obszarów. 81

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

W przedstawionej na rysunku studium tabeli pokazano oznaczenia poszczególnych obszarów oraz przypisane im funkcje. Przypisane danemu obszarowi ró Ŝne funkcje zostan ą wyodr ębnione w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego z wymagan ą w tych opracowaniach precyzj ą i stopniem uszczegółowienia. Wszelkie działania przestrzenne na obszarach nie obj ętych tzw. obowi ązkiem sporz ądzenia planu, wymagaj ą równie Ŝ wyprzedzaj ących działa ń planistycznych obejmuj ących obowi ązkowo obszar docelowy wraz ze stref ą kontekstu przestrzennego.

W oparciu o uwarunkowania w pełnym zakresie problemowym, tzn. przestrzenno-historycznym, z uwzgl ędnieniem cech szczególnych miejsca i jego to Ŝsamo ści, przyrodniczo-ekologicznym, komunikacyjnym zarówno jako system lokalny, jak i w powi ązaniach zewn ętrznych, infrastruktury technicznej oraz infrastruktury społeczno-gospodarczej, a tak Ŝe według zamierze ń organów nadrz ędnych oraz wskaza ń władz samorz ądu lokalnego zaproponowano koncepcj ę rozwoju gminy. Koncepcja ta okre śla cele społeczne, kulturowe, ekologiczne i ekonomiczne, wskazuje kierunki rozwoju gminy na czas najbli Ŝszy i dla dalszej perspektywy czasowej. Generalnie, za zasad ę przyjmuje si ę ochron ę i rozwój oraz przekształcenia i intensyfikacj ę istniej ących walorów i zjawisk. Rozproszona struktura osadnicza nakazuje d ąŜ enie do koncentracji i komasacji terenów zabudowanych. B ędzie to proces bardzo odległy w czasie, ale musi być celowy. Jako warto ści rozwojowo-przekształcaj ące wprowadza si ę stopniowe przekształcanie rozproszonej zabudowy zagrodowej, ró Ŝne formy aktywno ści gospodarczej wspomagaj ące rozwój społeczno-gospodarczy oraz uaktywnienie gospodarcze potencjalnych obszarów obsługuj ących komunikacj ę.

Realizacja zada ń powinna obejmowa ć ró Ŝne perspektywy czasowe, niejednokrotnie determinowane czynnikami b ędącymi poza Samorz ądem Gminy, ale przede wszystkim procesy rozwojowe powinny by ć sukcesywne i celowe. Koncepcja zawarta w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy wskazuje na mo Ŝliwo ść wi ększej aktywno ści gospodarczej, dostosowanej do zmiennych uwarunkowa ń i potrzeb, a jednocze śnie chroni i rozwija istniej ące walory przyrodniczo-kulturowe i wskazuje mo Ŝliwo ść lepszych warunków Ŝycia jej mieszka ńców, oraz podnoszenia rangi gminy w strukturze województwa.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

VII. INTERPRETACJA ZAPISÓW USTALEŃ STUDIUM

1. Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego, lecz jedynie dokumentem okre ślaj ącym polityk ę przestrzenn ą gminy. Jednocze śnie ustalenia zawarte w studium s ą wi ąŜą ce dla organów gminy sporz ądzaj ących plany miejscowe. 2. Ustalenia zawarte w tek ście i zał ącznikach graficznych studium wyra Ŝaj ą jedynie kierunki zagospodarowania przestrzennego obszaru, nie s ą za ś ścisłym przes ądzeniem o formie i granicach zainwestowania i u Ŝytkowania terenów. 3. Okre ślenia dotycz ące formy u Ŝytkowania terenów dotycz ą podstawowych i uzupełniaj ących lub towarzysz ących rodzajów zabudowy. Na terenach tych mog ą by ć realizowane tak Ŝe inne formy zabudowy, pod warunkiem nie pozostawania w sprzeczno ści z formami okre ślonymi w studium. 4. Przy opracowywaniu planów miejscowych dla terenów przeznaczonych pod zabudow ę nale Ŝy przewidzie ć ziele ń publiczn ą, stwarzaj ącą warunki do wypoczynku, estetyki i przej ść pieszych. 5. Poza drogami wskazanymi na zał ączniku graficznym studium, w zale Ŝno ści od potrzeb społeczno ści lokalnej, mo Ŝliwa jest realizacja nowych dróg gminnych, których przebieg zostanie ustalony w decyzji o zezwoleniu na realizacj ę inwestycji drogowej lub w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Nowe obiekty winny spełnia ć wska źniki i kierunki okre ślone w niniejszym opracowaniu.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

VIII. UZASADNIENIE PRZYJĘTYCH ROZWIĄZAŃ I SYNTEZA USTALEŃ PROJEKTU STUDIUM

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy to opracowanie strategiczne dla rozwoju przestrzennego miasta i gminy Skarszewy. Mimo, Ŝe nie ma ono rangi prawa miejscowego, to jednak stanowi o ś systemu planowania przestrzennego na poziomie gminy. W opracowanym dokumencie znalazły si ę informacje wynikaj ące z: - rozpoznania aktualnej sytuacji gminy, istniej ących uwarunkowa ń oraz problemów zwi ązanych z jej rozwojem, - sformułowania kierunków rozwoju i zagospodarowania przestrzennego gminy, a tak Ŝe podstawowych zasad polityki przestrzennej i zasad ochrony interesu publicznego, - stworzenie podstaw do koordynacji sporz ądzania planów miejscowych i wydawania decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o ustaleniu lokalizacji celu publicznego wydawanych w przypadku ich braku, - integrowanie polityki przestrzennej pa ństwa z interesami gminy, a tak Ŝe wpływanie na formułowanie zada ń rz ądowych, wojewódzkich i powiatowych, zwi ązanych z priorytetami rozwoju gminy, - zbiorów informacji stwarzaj ących warunki dla marketingu przestrzennych walorów gminy w celu lokowania tu działalno ści zwi ązanej z preferowanymi formami aktywno ści gospodarczej i społecznej, - promocji walorów i mo Ŝliwo ści inwestycyjnych gminy. Podczas kolejnych etapów realizowania opracowania analizie poddane zostały istniej ące opracowania planistyczne i inne bran Ŝowe, wydane decyzje o pozwoleniu na budow ę, wydane decyzje o warunkach zabudowy, wydane decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz wnioski zło Ŝone przez zainteresowanych. W ten sposób okre ślone zostały potrzeby i aspiracje społecze ństwa, władz i przedsi ębiorców, a tak Ŝe zjawiska wpływaj ące na sam ą przestrze ń gminy. Ustalone zostały: - stan środowiska przyrodniczego i kulturowego, - stan i faktyczne wyposa Ŝenie w infrastruktur ę techniczn ą, transportow ą i społeczn ą, - potencjał demograficzny, - potencjał ekonomiczny i gospodarczy gminy, - sytuacja na rynku pracy oraz problemy zwi ązane z bezrobociem. Zebrane informacje posłu Ŝyły do przeanalizowania ich pod k ątem mo Ŝliwo ści przestrzennego kształtowania gminy. Wyniki przeprowadzonych bada ń stanowi ą baz ę do okre ślenia kierunków rozwoju gminy oraz rozpoznania jej predyspozycji i mo Ŝliwo ści z uwzgl ędnieniem zasad ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Zaproponowane nowe tereny inwestycyjne w pełni wystarczaj ą na zabezpieczenie potrzeb gminy w zakresie terenów budownictwa mieszkaniowego, działalno ści usługowej i gospodarczej na najbli Ŝszy okres, przy jednoczesnym zachowaniu w stanie nienaruszonym walorów środowiska. W studium znalazły si ę tak Ŝe wytyczne dotycz ące zagospodarowania terenów rolnych i le śnych w taki sposób, aby nie uległy one nadmiernej degradacji.

Realizacja ustale ń studium, wynikaj ąca z przeprowadzonych analiz opiera si ę przede wszystkim na: - stymulowaniu rozwoju gminy,

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

- inspirowaniu i realizowaniu programów zmierzaj ących do poprawy jako ści Ŝycia mieszka ńców, - udziale samorz ądu gminy w procesie opracowywania, uchwalania, aktualizacji i oceny realizacji, - tworzeniu infrastruktury dla istniej ących i planowanych inwestycji, - zapewnieniu współdziałania samorz ądu gminy z samorz ądem powiatowym i wojewódzkim odno śnie prowadzonych analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, zagadnie ń jego rozwoju, styków pomi ędzy gmin ą a gminami s ąsiednimi, - analizie i kontrolowaniu stopnia wykorzystania gruntów. Z przeprowadzonych analiz wynika, Ŝe dotychczasowe kierunki rozwoju i istniej ące funkcje gminy mog ą by ć kontynuowane, pod warunkiem zwrócenia wi ększej uwagi na zrównowa Ŝony rozwój wszystkich z nich oraz na aktywizacj ę mniej znacz ących dotychczas funkcji, do takiego stopnia aby stały si ę czynnikami nap ędzaj ącymi rozwój gminy Skarszewy.

STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY SKARSZEWY

IX. OBJAŚNIENIE ZMIAN W NOWYM OPRACOWANIU W STOSUNKU DO POPRZEDNIEJ EDYCJI STUDIUM

Rada Miejska w Skarszewach Uchwał ą Nr XLI/243/98 z dnia 26 marca 1998 r. przyj ęła „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Skarszewy”. Rada Miejska w Skarszewach wprowadzała zmiany w „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Skarszewy” za pomoc ą poni Ŝszych uchwał: Uchwała Nr XXXVIII/341/2005 z dnia 12 lipca 2005 r., Uchwała Nr XXXVI/314/2005 z dnia 28 kwietnia 2005 r., Uchwała Nr VI/49/2007 z dnia 5 kwietnia 2007 r. i Uchwała Nr XIII/103/2007 z dnia 10 pa ździernika 2007 r. Rada Miejska w Skarszewach Uchwał ą Nr VIII/67/07 z dnia 30 maja 2007 r. wyraziła wol ę zmiany studium w granicach administracyjnych gminy. Zgodnie z w/w uchwał ą zakres opracowania kolejnej edycji studium obejmuje obszar miasta i gminy Skarszewy. Uaktualniono cz ęść dotycz ącą uwarunkowa ń, ponadto we wprowadzeniu wyja śniono przyczyn ę przyst ąpienia do zmiany studium. Zgodnie z pismem Urz ędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego w Gda ńsku, Departamentu Rozwoju Regionalnego i Przestrzennego z dnia 31 lipca 2007 r., znak: DRRP.III.JP.7323.7326-543/07 uwzgl ędniono informacje i wnioski z opracowa ń regionalnych, obejmuj ących teren gminy Skarszewy. Prócz tego, co jest podstawow ą i najbardziej czyteln ą zmian ą studium, okre ślono now ą polityk ę przestrzenn ą gminy, weryfikuj ąc poprzednie przeznaczenie terenów jak i postuluj ąc nowe tereny o funkcji mieszkaniowej, usługowej i przemysłowej. Cało ść ustale ń studium dostosowano do przepisów ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717, z pó źn. zm.).

Zał ącznik Nr 3 do uchwały Nr VII/73/15 Rady Miejskiej w Skarszewach z dnia 30 lipca 2015 r.

Rozstrzygni ęcie o sposobie rozpatrzenia uwag wniesionych do projektu zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Skarszewy

Na podstawie art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 2015 r. poz. 199 ze zmianami) Rada Miejska w Skarszewach postanawia, co nast ępuje:

1. Do projektu zmiany studium nie wniesiono uwag w trybie przepisów art. 11 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.