PZO finansowane w ramach projektu POIS.05.03.00-00-186/09 „Opracowanie Planów Zada ń Ochronnych dla Obszarów Natura 2000 na Obszarze Polski” współfinansowanego ze środków „Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko” w ramach działania 5.3 priorytetu V

Szablon projektu dokumentacji Planu Dokumentacja Planu Zada ń Ochronnych obszaru Natura 2000 o znaczeniu dla Wspólnoty Ostoja nad O świnem PLH280044 w województwie warmi ńsko - mazurskim

Warszawa, 2013

1

1. Etap wst ępny pracy nad Planem 1.1. Informacje ogólne Nazwa obszaru Ostoja nad O świnem Kod obszaru PLH280044 Opis granic obszaru Mapa z granicami obszaru. Zał ącznik nr 2. SDF Plik PDF Standardowego Formularza Danych Poło żenie Ostoja nad O świnem poło żona jest na terenie województwa warmi ńsko - mazurskiego, powiatów k ętrzy ńskiego, Węgorzewskiego, gmin Barciany, i W ęgorzewo (obszar wiejski). Powierzchnia obszaru (w ha) 3 356,7 Status prawny Zaklasyfikowany jako OZW 01-2011 Termin przyst ąpienia do 20.06.2013 sporz ądzenia Planu Termin zatwierdzenia Planu Koordynator Planu Wojciech Nowakowski, [email protected], +48 604 633 320 Planista Regionalny Iwona Mirowska – Ibron, iwona.mirowska-ibron.@rdos.gov.pl, +48 89 53 72 109 Sprawuj ący nadzór Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie, ul. Dworcowa, 60 10-437 Olsztyn

1.2. Ustalenie terenu obj ętego Planem Nazwa krajowej formy ochrony Powierzchnia krajowej przyrody lub nadle śnictwa, Uzasadnienie wył ączenia cz ęś ci terenu ze formy ochrony przyrody lub L.p. pokrywaj ącej/go si ę z obszarem, Dokument planistyczny sporz ądzania PZO nadle śnictwa pokrywaj ąca która/e mo że powodowa ć wył ączenie si ę z obszarem [ha] 1 cz ęś ci terenu ze sporz ądzania Planu Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 1. Rezerwat Przyrody Siedmiu Wysp Brak Planu Ochrony ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 1621,76 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 2. Rezerwat Przyrody Kałeckie Błota Brak Planu Ochrony ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 172,26 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 3. Rezerwat Przyrody Bajory Brak Planu Ochrony ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 152,34 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Półwysep i wyspy na Jeziorze Brak Planu Ochrony Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 25,68

1 Źródłem informacji o powierzchni form ochrony przyrody pokrywaj ącej si ę z obszarem jest warstwa shp przekazana przez RDO Ś w Olsztynie Źródłem informacji o powierzchni Nadle śnictwa Srokowo i Nadle śnictwa Borki pokrywaj ącej si ę z obszarem s ą Prognozy Oddziaływania na Środowisko Planów Urz ądzania Lasu dla tych Nadle śnictw

2 Nazwa krajowej formy ochrony Powierzchnia krajowej przyrody lub nadle śnictwa, Uzasadnienie wył ączenia cz ęś ci terenu ze formy ochrony przyrody lub L.p. pokrywaj ącej/go si ę z obszarem, Dokument planistyczny sporz ądzania PZO nadle śnictwa pokrywaj ąca która/e mo że powodowa ć wył ączenie si ę z obszarem [ha] 1 cz ęś ci terenu ze sporz ądzania Planu Rydzewskim ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków 4. Projekt Planu Zada ń Ochronnych ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 1738,46 Jezioro O świn i okolice (PLB280004) 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków 5. Projekt Planu Zada ń Ochronnych ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z Ostoja Warmi ńska (PLB280015) 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Obszar Chronionego Krajobrazu 6. Nie dotyczy Nie dotyczy 3 356,7 Jezioro O świn Plan Urz ądzenia Lasu Nadle śnictwa Borki na lata 2010-2019 zatwierdzony Decyzj ą Ministra Środowiska z dnia 2 Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 wrze śnia 2010 roku - znak sprawy: DL- 7. Nadle śnictwo Borki ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 1665,58 lpn-611-45/42294/10/JŁ 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Urz ądzania Lasu na lata 2010-2019 dla Nadle śnictwa Borki Plan urz ądzania lasu Nadle śnictwa Srokowo na lata 2010-2019 zatwierdzony Decyzja Ministra Środowiska z dnia 15 wrze śnia 2010 Nie zachodz ą przesłanki okre ślone w art. 28 roku - znak sprawy: DL-lpn-611- 8. Nadle śnictwo Srokowo ust. 11 ustawy o ochronie przyrody (Dz. U. z 785,86 48/44410/10/JŁ 2009 r. Nr 151, poz. 1220 ze zm.) Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Urz ądzania Lasu na lata 2010-2019 dla Nadle śnictwa Srokowo

Teren obj ęty PZO: Ostoja nad O świnem o powierzchni 3 356,7 [ha]

3 1.3. Mapa obszaru Natura 2000

4 5 1.4. Opis zało żeń do sporz ądzenia Planu 1. Zało żeniem do opracowania projektu planu zada ń ochronnych jest utrzymanie lub odtworzenie wła ściwego stanu przedmiotów ochrony, który to obowi ązek wynika z art. 6 (1) dyrektywy siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – Dz. Urz. UE L 206 z 22.7.1992 z pó źn. zm.) oraz dzikiej fauny i flory – Dz. Urz. UE L 206 z 22.7.1992 z pó źn. zm.) oraz art. 4 dyrektywy ptasiej (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r.- Dz. Urz. UE L 020 26/01/2010). Obowi ązek sporz ądzenia projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 wynika z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (t.j. Dz. U. z 2009r. Nr 151, poz. 1220 z pó źn. zm.). Zakres prac zwi ązanych z przygotowaniem planu zada ń ochronnych obejmuje: a) zgromadzenie i weryfikacj ę wiedzy na temat przedmiotów ochrony w obszarze, b) okre ślenie aktualnego stanu ochrony przedmiotów ochrony, c) identyfikacj ę zagro żeń dla zachowania lub osi ągni ęcia wła ściwego stanu ich ochrony, d) okre ślenie celów do osi ągni ęcia w okresie 10 lat obowi ązywania planu, e) okre ślenie działa ń ochronnych niezb ędnych do osi ągni ęcia zało żonych celów zwi ązanych z ochron ą czynn ą, modyfikacj ą metod gospodarowania, uzupełnieniem stanu wiedzy, f) okre ślenie potrzeb monitorowania skutków zaplanowanych działań, g) wskazanie zmian do istniej ących dokumentów planistycznych.

2. Obszar Natura 2000 Ostoja nad O świnem PLH280044 o powierzchni 3 356,7 ha został zatwierdzony jako obszar maj ący znaczenie dla Wspólnoty decyzj ą Komisji Europejskiej w styczniu 2011 r., której aktualne brzmienie zawiera Decyzja Komisji Europejskiej z dnia 16 listopada 2012 r. w sprawie przyj ęcia szóstego zaktualizowanego wykazu terenów maj ących znaczenie dla Wspólnoty składaj ących si ę na kontynentalny region biogeograficzny (Dz. Urz. UE L 24/58 z 2013 r.). W granicach Ostoi nad O świnem le żą w cało ści lub cz ęś ci nast ępuj ące formy ochrony: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Jezioro O świn i okolice (PLB280004) (cz ęś ciowo), utworzony w 2007 r.; Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Warmi ńskie Bociany (cz ęś ciowo), 2007 r.; Rezerwat Przyrody Siedem Wysp (w cało ści), 1956 r.; Rezerwat Przyrody Kałeckie Błota - 186,48 ha (w cało ści), 1988 r.; Rezerwat Przyrody Bajory (cz ęś ciowo), 1988 r.; Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro O świn (cz ęś ciowo), 2003 r.; Obszar Konwencji Ramsarskiej Jezioro O świn - 1984 r.; U żytek ekologiczny Rozlewisko Pasternaka - 140,46 ha, 2001 r.

3. Przedmioty ochrony Przedmiotami ochrony na terenie obszaru Ostoja nad O świnem PLH280044, zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych s ą nast ępuj ące siedliska i gatunki: 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion , Potamion 6510 Ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane ekstensywnie ( Arrhenatherion elatioris )

6 7110 Torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą torfotwórcz ą ( żywe) 9170 Gr ąd środkowoeuropejski i subkontynentalny ( Galio-Carpinetum , Tilio-Carpinetum ) 91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis , Vaccinio uliginosi-Pinetum , Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) 91E0 Ł ęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe ( Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 1318 Nocek łydkołosy Myotis dasycneme 1337 Bóbr europejski Castor fiber 1355 Wydra europejska Lutra lutra 1188 Kumak nizinny Bombina bombina 1220 Żółw błotny Emys orbicularis 5339 Ró żanka Rhodeus sericeus amarus 1145 Piskorz Misgurnus fossilis 1149 Koza pospolita Cobitis taenia 1084 Pachnica d ębowa Osmoderma eremita

4. Znaczenie Planu, jego cele, powstawanie oraz skutki Plan zada ń ochronnych jest podstawowym dokumentem przy zarz ądzaniu zasobami przyrodniczymi dla ochrony których, zostały utworzone obszary sieci Natura 2000. Tworzy on podstaw ę do prowadzenia działa ń ochronnych siedlisk oraz gatunków zwierz ąt, wskazuj ąc podmioty odpowiedzialne za wykonanie jego zało żeń. Dokument ten jest sporz ądzany na okres dziesi ęciu lat, obejmuje on m.in. ocen ę stanu ochrony przedmiotów ochrony, analiz ę zagro żeń, cele działa ń ochronnych oraz działania ochronne i mo że w sposób bezpo średni oddziaływa ć na organy administracji, wła ścicieli i u żytkowników gruntów rolnych, le śnych jak i wła ścicieli nieruchomo ści czy przedsi ębiorców działaj ących na chronionym terenie. Mo że równie ż wskaza ć potrzeb ę zmian w już istniej ących dokumentach planistycznych. Zało żeniem do opracowania projektu planu zada ń ochronnych jest utrzymanie lub odtworzenie wła ściwego stanu przedmiotów ochrony, który to obowi ązek wynika z art. 6 (1) dyrektywy siedliskowej (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – Dz. U. L 206 z 22.7.1992 ze zm.) oraz art. 28 ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 roku, tryb sporz ądzania okre śla rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 17 lutego 2010 r. w sprawie sporz ądzania projektu planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 (Dz. U. z 2010 r. Nr 34, poz. 186). Plan zada ń ochronnych dla obszaru ustanawia Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Olsztynie, na podstawie projektu planu zada ń ochronnych wykonanego przez konsorcjum firm Adasa Sistemas S.A.U. oddział w Polsce oraz Bioexperts Wojciech Nowakowski.

5. Spotkania dyskusyjne W toku prac nad planem zada ń ochronnych, zorganizowano 3 spotkania Zespołu Lokalnej Współpracy, na których podmioty administracyjne,

7 przedstawiciele zainteresowanych osób prowadz ących działalno ść w obr ębie obszaru Natura 2000 czy zainteresowane jego ochron ą, mogły wspólne wypracowa ć zapisy dotycz ące planu zada ń ochronnych. Spotkania dyskusyjne odbyły si ę 23.10.2013, 10.12.2013 i 15.01.2014 w siedzibie Starostwa Powiatowego w W ęgorzewie.

6. Informacja publiczna Podczas procesu planistycznego, by zapewni ć mo żliwo ść udziału wszystkich zainteresowanych stron, projekt planu zostanie opublikowany za pomocą Platformy Informacyjno-Komunikacyjnej Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (http://pzo.gdos.gov.pl). Istnieje mo żliwo ść zamieszczenia informacji o przebiegu prac na stronie internetowej Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie http://bip.olsztyn.rdos.gov.pl/. Po zako ńczeniu prac nad planem, jego ostateczna wersja zostanie podana do publicznej wiadomo ści i poddana procesowi konsultacji społecznych zgodnie z zapisami ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

7. Plan zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 ustanawia, w drodze aktu prawa miejscowego w formie zarz ądzenia, regionalny dyrektor ochrony środowiska, kieruj ąc si ę konieczno ści ą utrzymania i przywracania do wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony wyznaczono obszar Natura 2000.

8. Ustalenia planu zada ń ochronnych mog ą w sposób bezpo średni oddziaływa ć na: a) organy administracji le śnej; b) organy administracji samorz ądowej i terenowe organy administracji rz ądowej; c) wła ścicieli i u żytkowników gruntów rolnych, le śnych oraz wód a tak że wła ścicieli nieruchomo ści, w obr ębie których wyst ępuj ą przedmioty ochrony obszaru Ostoja nad O świnem PLH280044.

8 1.5. Ustalenie przedmiotów ochrony obj ętych Planem Ocena Ocena Pop. % Pop. Pop. pop. / Ocena izol. / Nazwa Pop. przemi Ocena Opina dot. Lp. Kod Nazwa polska pokryci rozrodc zimuj ą Stopie ń st. Pow. łaci ńska osiadła eszczaj ogólna wpisu a za ca repreze zach. wzgl ęd ąca si ę n. na Starorzecza i naturalne Przedmiot eutroficzne zbiorniki ochrony S1 3150 wodne ze B B C B obj ęty zbiorowiskami z planem Nympheion , Potamion Ni żowe i górskie Przedmiot świeże ł ąki ochrony S2 6510 C C C C użytkowane obj ęty ekstensywnie planem Torfowiska wysokie z Przedmiot ro ślinno ści ą ochrony S3 7110 B B C C torfotwórcz ą ( żywe) obj ęty planem Gr ąd Przedmiot środkowoeuropejski i ochrony S4 9170 B B C B subkontynentalny obj ęty planem Przedmiot ochrony S5 91D0 Bory i lasy bagienne C C C C obj ęty planem Przedmiot Łęgi wierzbowe, ochrony S6 91E0 topolowe, olszowe i B B C B obj ęty jesionowe planem Przedmiot Myotis ochrony Z1 1318 Nocek łydkołosy 1-5 C A C B dasycneme obj ęty planem Przedmiot Castor ochrony Z2 1337 Bóbr europejski 101-250 C B C B fiber obj ęty planem

9 Ocena Ocena Pop. % Pop. Pop. pop. / Ocena izol. / Nazwa Pop. przemi Ocena Opina dot. Lp. Kod Nazwa polska pokryci rozrodc zimuj ą Stopie ń st. Pow. łaci ńska osiadła eszczaj ogólna wpisu a za ca repreze zach. wzgl ęd ąca si ę n. na Przedmiot ochrony Z3 1355 Wydra europejska Lutra lutra 6-10 C B C B obj ęty planem Przedmiot Kumak nizinny Bombina ochrony Z4 1188 101-250 C B C C bombina obj ęty

planem Przedmiot Emys ochrony Z5 1220 Żółw błotny orbicularis P C B C C obj ęty

planem Przedmiot Rhodeus ochrony Z6 5339 Ró żanka sericeus P C B C C obj ęty amarus planem Przedmiot Misgurnus ochrony Z7 1145 Piskorz P C A C B fossilis obj ęty planem Przedmiot Cobitis ochrony Z8 1149 Koza pospolita P C C C C taenia obj ęty planem Przedmiot Osmoderm ochrony Z9 1084 Pachnica d ębowa P C B B B a eremita obj ęty planem Gdzie symbol: S oznacza siedliska, R – ro śliny, Z – zwierz ęta (w tym ptaki).

10 1.6. Opis procesu komunikacji z ró żnymi grupami interesu W ramach prac nad projektem POIS. 05.03.00-00-186/09 „Opracowanie planu zada ń ochronnych dla obszarów Natura 2000 na obszarze Polski” zorganizowana została strona internetowa, gdzie s ą zamieszczane dane wynikaj ące z prac nad projektem planu zada ń ochronnych. Uwagi do projektowanego planu zada ń ochronnych mo żna zgłasza ć na adres: [email protected]. Ponadto umo żliwiono konsultacje społeczne za pomoc ą Platformy Informacyjno-Komunikacyjnej (http://pzo.gdos.gov.pl). W zwi ązku z realizacj ą projektu Planu został utworzony Zespół Lokalnej Współpracy (ZLW) ds. tworzenia planu zada ń ochronnych dla obszaru Natura 2000 „Ostoja nad O świnem” PLH280044, składaj ący si ę z przedstawicieli kluczowych grup interesu, tj. zainteresowane osoby i podmioty, których projekt Planu bezpo średnio dotyczy lub którzy maj ą wpływ na sposób realizacji ustale ń projektu Planu, a tak że eksperci przyrodnicy.

W ramach prac ZLW zorganizowano 3 jednodniowe spotkania w formie warsztatów, odbyły si ę one 23.10.2013, 10.12.2013 i 15.01.2014 w Siedzibie Starostwa Powiatowego w W ęgorzewie. Informacja o spotkaniach ZLW została przekazana zainteresowanym listownie. Dodatkowo ukazało si ę ogłoszenie w prasie lokalnej, które informowało o rozpocz ęciu prac nad planem, a ponadto rozesłano obwieszczenia do gmin, gdzie zostały one udost ępnione opinii publicznej. Informacje te zamieszczono równie ż na BIP RDO Ś w Olsztynie oraz wywieszone na tablicy ogłosze ń urz ędu. Spotkania miały charakter warsztatów, których celem było wypracowanie wspólnej wizji ochrony obszaru Natura 2000 – uwzgl ędniaj ącej zarówno obowi ązek ochrony przedmiotów ochrony, wiedz ę naukow ą oraz lokaln ą na temat obszaru oraz potrzeby i dąż enia osób i podmiotów korzystaj ących z obszaru. List ę osób/podmiotów uczestnicz ących w spotkaniach ZLW przedstawia tab.1.8. W spotkaniach ZLW uczestniczyły osoby reprezentuj ące ró żne środowiska, m.in.: samorz ądowcy, le śnicy, inwestorzy, przedstawiciele rolników. Członkowie ZLW zostali poproszeni o udostępnianie informacji o uwarunkowaniach przyrodniczych, społecznych, gospodarczych i kulturowych, które mogłyby by ć pomocne w stworzeniu planu zada ń ochronnych. Relacje ze spotka ń Zespołu Lokalnej Współpracy dost ępne s ą na stronie GDO Ś: Po zamieszczeniu projektu Planu na stronie internetowej RDO Ś w Olsztynie w ci ągu 21 dni od daty opublikowania istnieje mo żliwo ść składania uwag i wniosków w formie pisemnej lub ustnej do przedstawionego dokumentu na adres: Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Olsztynie, ul. Dworcowa 60, 10-437 Olsztyn lub drog ą elektroniczn ą na adres: [email protected].

11 1.7. Kluczowe instytucje/osoby dla obszaru i zakres ich odpowiedzialno ści

Adres siedziby L.p. Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialno ści Kontakt instytucji/osoby 1. Urz ąd Marszałkowski Polityka regionalna, planowanie przestrzenne, Ul. Emilii Plater 1, Tel. (89) 521 90 00 Województwa Warmi ńsko- promocja regionu województwa świ ętokrzyskiego, 10-562 Olsztyn Mazurskiego w Olsztynie udost ępnianie informacji w tym zakresie 2. Starostwo Powiatowe w Zarz ądzanie gospodark ą przestrzenn ą i planowanie Plac Bema 5, Tel. (89) 527 21 30 Węgorzewie przestrzenne, realizacja polityki ochrony środowiska na 10-516 Olsztyn e-mail: [email protected] obszarze powiatu, udost ępnianie informacji w tym zakresie, uproszczone plany urz ądzania lasu 3. Starostwo Powiatowe w Zarz ądzanie gospodark ą przestrzenn ą i planowanie Ul. Marszałka J. Tel. (87) 621 83 00 Kętrzynie przestrzenne, realizacja polityki ochrony środowiska na Piłsudskiego 4, e-mail: [email protected] obszarze powiatu, udost ępnianie informacji w tym 19-300 Ełk zakresie, uproszczone plany urz ądzania lasu 4. Gmina Srokowo Zarz ądzanie gospodark ą przestrzenn ą i planowanie Plac Rynkowy 1, Tel. ( 89) 754-45-20 przestrzenne, realizacja zada ń z zakresu ochrony 11-420 Srokowo e-mail: [email protected] środowiska na obszarze gminy, udost ępnianie informacji o planowaniu przestrzennym i ochronie środowiska na obszarze miasta i gminy, tworzenie indywidualnych form ochrony przyrody 5. Zarz ądzanie gospodark ą przestrzenn ą i planowanie Ul. Wojska Polskiego Tel. (89) 753 10 03 przestrzenne, realizacja zada ń z zakresu ochrony 7, e-mail: środowiska na obszarze gminy, udost ępnianie 11-410 Barciany [email protected], [email protected] informacji o planowaniu przestrzennym i ochronie środowiska na obszarze miasta i gminy, tworzenie indywidualnych form ochrony przyrody 6. Gmina W ęgorzewo Zarz ądzanie gospodark ą przestrzenn ą i planowanie Ul. Zamkowa 3, Tel. 87 427 54 00 przestrzenne, realizacja polityki ochrony środowiska na 11-600 W ęgorzewo e-mail: [email protected] obszarze powiatu, udost ępnianie informacji w tym zakresie, uproszczone plany urz ądzania lasu 7. Regionalna Dyrekcja Inicjowanie, koordynowanie oraz nadzorowanie Ul. Ko ściuszki 46-48, Tel. (89) 527 21 70 Lasów Pa ństwowych w działalno ści Nadle śnictw w zakresie prowadzenia 10-959 Olsztyn e-mail: [email protected] Olsztynie gospodarki le śnej 8. Regionalna Dyrekcja Inicjowanie, koordynowanie oraz nadzorowanie Ul. Lipowa 51, Tel. (85) 748 18 00 Lasów Pa ństwowych w działalno ści Nadle śnictw w zakresie prowadzenia 15-424 Białystok e-mail: [email protected] Białymstoku gospodarki le śnej 9. Nadle śnictwo Borki Prowadzenie gospodarki le śnej według zasad Ul. 22 Lipca 4, Tel. (84) 421 70 45 powszechnej ochrony lasów, trwało ści utrzymania 11-612 Kruklanki e-mail: [email protected]

12 Adres siedziby L.p. Instytucja/osoby Zakres odpowiedzialno ści Kontakt instytucji/osoby lasów i ci ągło ści ich u żytkowania oraz powi ększania zasobów le śnych, w oparciu o Ustaw ę z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach i Ustaw ę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody 10. Nadle śnictwo Srokowo Prowadzenie gospodarki le śnej według zasad Ul. Le śna 1, Tel. (89) 753-40-43 powszechnej ochrony lasów, trwało ści utrzymania 11-420 Srokowo e-mail: [email protected] lasów i ci ągło ści ich u żytkowania oraz powi ększania zasobów le śnych, w oparciu o Ustaw ę z dnia 28 wrze śnia 1991 r. o lasach i Ustaw ę z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody 11. Wojewódzki Inspektorat Kontrola przestrzegania przepisów o ochronie Ul. 1 Maja 13b, Tel. (89) 522 08 00 Ochrony Środowiska w środowiska, monitoring jako ści środowiska 10-117 Olsztyn e-mail: [email protected] Olsztynie 12. Regionalna Dyrekcja Realizacja polityki ochrony środowiska na obszarze Ul. Dworcowa 60, Tel. (89) 537 21 00 Ochrony Środowiska w województwa, nadzór nad obszarami sieci Natura 10-437 Olsztyn e-mail: [email protected] Olsztynie 2000, promocja i udost ępnianie informacji w tym zakresie

1.8. Zespól Lokalnej Współpracy L.p. Imi ę i nazwisko Funkcja Nazwa instytucji /grupy interesu, któr ą reprezentuje Kontakt [email protected] 1. Wojciech Nowakowski Koordynator, zoolog Bioexperts Wojciech Nowakowski Tel. 604 633 320 [email protected] 2. Jakub Zawistowski Botanik Bioexperts Wojciech Nowakowski Tel. (22) 870 12 92 [email protected] 3. Joanna Wojciechowska Botanik Bioexperts Wojciech Nowakowski Tel. (22) 870 12 92 [email protected] 4. Natalia Ko ści ńska Przedstawiciel UM w W ęgorzewie Tel. (87) 427 54 00 [email protected] 5. Ewa Wojnarowska Przedstawiciel UM w W ęgorzewie Tel. (87) 427 54 00 [email protected] 6. Krzysztof Polewko Przedstawiciel RDO Ś Olsztyn Tel. (89) 537 21 00 [email protected] 7. Magdalena Zembik Przedstawiciel RDO Ś Olsztyn Tel. (89) 537 21 00

13 [email protected] 8. Jerzy Owsiejko Przedstawiciel RDO Ś Olsztyn Tel. (89) 537 21 00 [email protected] 9. Małgorzata Gruca Przedstawiciel RDLP Olsztyn Tel. (85) 748 18 00 [email protected] 10. Jarosław Juchniewicz Przedstawiciel Starostwo Powiatowe w W ęgorzewie Tel. (87) 427 09 60 [email protected] 11. Piotr Dziado ń Przedstawiciel Nadle śnictwo Srokowo Tel. (89) 753-40-43 [email protected] 12. Jan Izbicki Przedstawiciel Nadle śnictwo Borki Tel. (84) 421 70 45 [email protected] 13. Adrian E. Tryk Przedstawiciel Nadle śnictwo Borki Tel. (84) 421 70 45 [email protected] 14. Anna Sznajderowicz Przedstawiciel Nadle śnictwo Borki Tel. (84) 421 70 45 [email protected] 15. Adam Kwiatkowski Przedstawiciel RDLP Białystok Tel. (85) 748 18 00 [email protected] 16. Piotr Gawrycki Przedstawiciel Nadle śnictwo Borki Tel. (84) 421 70 45 [email protected] 17. Kamil Gurowski Przedstawiciel RDLP Białystok Tel. (85) 748 18 00 18. Wacław Olszewski Przedstawiciel Koło Łowieckie „Cyranka”, W ęgorzewo [email protected] 19. Tadeusz Ciborski Przedstawiciel Koło Łowieckie „Cyranka”, W ęgorzewo [email protected] [email protected] 20. Krzysztof Bogda ński Przedstawiciel ZMiUW Olsztyn PO Gi życko Tel. (87) 428-42-89 [email protected] 21. Jan Ulaniuk Przedstawiciel ZMiUW Olsztyn RO Gi życko Tel. (87) 428-42-89 22. Dariusz P ęcherzewski Przedstawiciel Koło Łowieckie „Cyranka”, W ęgorzewo [email protected] [email protected] 23. Kazimierz Sar żyński Przedstawiciel Nadle śnictwo Borki Tel. (84) 421 70 45 24. Romuald Tonder Przedstawiciel Fundacja Jeziora O świn [email protected]

14 2. Etap II Opracowanie projektu Planu

Moduł A

2.1. Informacja o obszarze i przedmiotach ochrony L.p. Typ Źródło dost ępu Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji informacji do danych 1. Materiały Bogdaszewska Z., Bogdaszewski M., Majcher Cz ęś ciowy Średnia. Poznawcza Rozmieszczenie Biblioteka RDO Ś publikowane K. 2004. Wyst ępowanie żółwia błotnego ( Emys żółwia na terenie płn.-wsch. Polski. Olsztyn orbicularis Linnaeus 1758) w północno- wschodniej Polsce. VII Ogólnopolska Konferencja Herpetologiczna. Kraków. 28-29 wrze śnia 2004 r. 2. Bogdaszewska Z., Bogdaszewski M. 2006. Cz ęś ciowy Średnia. Poznawcza Rozmieszczenie - Nowe doniesienie na temat wyst ępowania żółwia na terenie płn.-wsch. Polski żółwia błotnego Emys orbicularis (Linnaeus, 1758) w północno-wschodniej Polsce. VIII Ogólnopolska Konferencja Herpetologiczna "Biologia płazów i gadów i ochrona herpetofauny". Kraków. 27-28 wrze śnia 2006 r. 3. Bogdaszewska Z. 2008 European pond turtle Cz ęś ciowy Średnia. Poznawcza Rozmieszczenie Emys orbicularis (linnaeus 1758) - occurence żółwia na terenie płn.-wsch. Polski in Nord-Eastern (Warminsko-Mazurski Province). Acta Biol. Univ. Daugavp., 8(1): 57- 62. 4. Gromadzki M., Wi śniewski R. J. (red.). 2005. Charakterystyka warunków środowisko- Wysoka. Wyniki bada ń Materiały Jezioro O świn i okolice. Monografia wych; wody powierzchniowe w przyrodniczych obejmuj ących przekazane przez przyrodniczo-kulturowa. Bogucki rezerwatach przyrody; ocena zagro żenia przyrod ę o żywion ą i nieo żywion ą. RDO Ś w Olsztynie Wydawnictwo Przyrodnicze. Pozna ń. eutrofizacj ą ze strony zlewni rezerwatów przyrody; struktura i skład florystyczny ro ślinno ści wodnej w jeziorze O świn; szata ro ślina okolic Jeziora O świn; ryby i raki Jeziora O świn; fauna du żych ssaków okolic Jeziora O świn 5. Herbich J. (red.). 2004. Wody słodkie i Wysoka. Cenne informacje o Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, torfowiska. Poradniki ochrony siedlisk i siedliskach b ędących przedmiotami http://natura2000.g tendencje do przemian w skali kraju, gatunków Natura 2000 – podr ęcznik ochrony, praktyczne wskazówki dos.gov.pl/strona/to potencjalne zagro żenia, mo żliwe sposoby metodyczny. Ministerstwo Środowiska, dotycz ące oceny siedlisk i propozycje m-3 ochrony. Warszawa. T. 2. ich ochrony.

15 L.p. Typ Źródło dost ępu Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji informacji do danych 6. Herbich J. (red.). 2004. Murawy, ł ąki, Wysoka. Cenne informacje o Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, ziołoro śla, wrzosowiska, zaro śla. Poradniki siedliskach b ędących przedmiotami http://natura2000.g tendencje do przemian w skali kraju, ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – ochrony, praktyczne wskazówki dos.gov.pl/strona/to potencjalne zagro żenia, mo żliwe sposoby podr ęcznik metodyczny. Ministerstwo dotycz ące oceny siedlisk i propozycje m-4 ochrony. Środowiska, Warszawa. T. 3. ich ochrony. 7. Wysoka. Cenne informacje o Herbich J. (red.). 2004. Lasy i bory. Poradniki Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, siedliskach b ędących przedmiotami http://natura2000.g ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – tendencje do przemian w skali kraju, ochrony, praktyczne wskazówki dos.gov.pl/strona/to podr ęcznik metodyczny. Ministerstwo potencjalne zagro żenia, mo żliwe sposoby dotycz ące oceny siedlisk i propozycje m-6 Środowiska, Warszawa. T. 5. ochrony. ich ochrony. 8. Hołdy ński Cz., Krupa M. (red.). 2009. Obszary Kompletny zgodnie z SDF Wysoka. Opis siedlisk i gatunków Biblioteka RDO Ś Natura 2000 w województwie warmi ńsko- przyrodniczych obj ętych Dyrektyw ą Olsztyn mazurskim. Wydawnictwo Mantis, Olsztyn. Siedliskow ą zinwentaryzowanych w 2008 roku na potrzeby WZS. 9. Hołdy ński Cz. (red.). 2010. Siedliska i gatunki Kompletny Wysoka. Szczegółowa inwentaryzacja Biblioteka RDO Ś Natura 2000. Raport z inwentaryzacji przyrod- siedlisk i gatunków Natura 2000 Olsztyn niczej przeprowadzonej w lasach Regionalnej przeprowadzona w latach 2006-2008. Dyrekcji Lasów Pa ństwowych w Olsztynie i Zawiera zweryfikowane informacje o cz ęś ci Regionalnej Dyrekcji Lasów Pa ństwo- wyst ępuj ących gatunkach wych w Białymstoku w latach 2006-2008. i siedliskach na danych obszarach. 10. Klarowski R. 1981 . Żółw błotny ( Emys Cz ęś ciowy Wysoka. Poznawcza nt wyst ępowania Czasopismo. orbicularis ) w rezerwacie przyrody „Orłowo żółwia województwie warmi ńsko- Biblioteka RDO Ś Małe” i na innych stanowiskach w mazurskim ze szczególnym Olsztyn województwie olszty ńskim. Chro ńmy Przyrod ę uwzgl ędnieniem okolic rezerwatu Ojczyst ą37, 4: 14-23 „Orłowo Małe”. 11. Mitrus S. 2004. Emys orbicularis L., 1758 – Kompletny Wysoka. Szczegółowy opis gatunków Biblioteka RDO Ś żółw błotny. W: Gromadzki M. (red.). Gatunki i siedlisk Natura 2000. Olsztyn zwierz ąt (z wyj ątkiem ptaków). Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podr ęcznik metodyczny. Ministerstwo Środowiska, Warszawa. T. 6. s.: 309-313. 12. Mitrus S. 2007. Metody bada ń i ochrony żółwia Metodyka bada ń żółwia błotnego Wysoka błotnego. Podr ęcznik metodyczny. Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego 13. Młynarski M. 1954. Żółw błotny ( Emys Rozmieszczenie żółwia na terenie płn.- Wysoka. Rozmieszczenie żółwia na Czasopismo orbicularis ) w województwie olszty ńskim. wsch. Polski terenie płn.-wsch. Polski . Główne Ochrona przyrody. Rocznik 22. Kraków. informacjie o wyst ępowaniu zółwia błotnego na Jeziorze O świn.

16 L.p. Typ Źródło dost ępu Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji informacji do danych 14. Mróz W. (red.). 2010. Monitoring siedlisk Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, http://www.gios.gov Informacje niezb ędne przy ocenie przyrodniczych– przewodnik metodyczny. metodyka monitoringu, opis oraz .pl/siedliska/pdf/prz stanu ochrony przedmiotów obj ętych Inspekcja Ochrony Środowiska. Cz ęść waloryzacja wska źników specyficznej ewodnik_metodycz Planem. pierwsza. struktury i funkcji, propozycje ochrony. ny_siedliska_1.pdf 15. Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, http://www.gios.gov Mróz W. (red.). 2012. Monitoring siedlisk Informacje niezb ędne przy ocenie metodyka monitoringu, opis oraz .pl/siedliska/pdf/prz przyrodniczych– przewodnik metodyczny. stanu ochrony przedmiotów obj ętych waloryzacja wska źników specyficznej ewodnik_metodycz Inspekcja Ochrony Środowiska. Cz ęść druga. Planem. struktury i funkcji, propozycje ochrony. ny_siedliska_2.pdf 16. Specjalistyczna wiedza na temat siedlisk, http://www.gios.gov Mróz W. (red.). 2012. Monitoring siedlisk Informacje niezb ędne przy ocenie metodyka monitoringu, opis oraz .pl/siedliska/pdf/prz przyrodniczych– przewodnik metodyczny. stanu ochrony przedmiotów obj ętych waloryzacja wska źników specyficznej ewodnik_metodycz Inspekcja Ochrony Środowiska. Cz ęść trzecia. Planem. struktury i funkcji, propozycje ochrony. ny_siedliska_3.pdf 17. Materiały Dmitryjuk K. 2005. Analiza zagro żeń i Cz ęś ciowy Średnia. Poznawcza. Przedstawiona Biblioteka niepublikow sposobów ochrony żółwia błotnego w Europie. analiza zagro żeń i sposoby ochrony Uniwersytetu ane Praca licencjacka. Wydział Biologii żółwia w Europie. Warszawskiego Uniwersytet Warszawski 18. Prusak B., Najbar B., Mitrus S., Górecki G., Cz ęś ciowy Średnia . W druku Grzybowski T., Hryniewicz A., Wróblewski R., Grzybowski G., Bochen R., Rogala U. 2011 Mitochondrial DNA haplotype distribution (cytb ) in Polish population of Emys orbicularis (Linnaeus, 1758). Biologia. Bratislava. 19. Górecki G. 2009. Plan zarz ądzania gatunkiem Kompletny Wysoka. Plan zarz ądzania gatunkiem. Biblioteka RDO Ś dla Polski północno-wschodniej. Żółw błotny Olsztyn Emys orbicularis (Linnaeus 1758). Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Olsztyn. 20. Prusak B., Najbar B., Mitrus S., Górecki G., Kompletny Wysoka. Szczegółowa Biblioteka Grzybowski T., Hryniewicz A., Grzybowski G., charakterystyka genetyczna i Wydziału Biologii, Bochen R. Genetyczna i filogeograficzna filogenetyczna krajowej populacji Uniwersytetu charakterystyka krajowej populacji żółwia żółwia błotnego. Warszawskiego błotnego Emys orbicularis. Projekt finansowany przez Ministerstwo Nauki. 2008- 2010. 21. Protection of Emys orbicularis and amphibians Kompletny Wysoka PTOP in the North European lowlands. Projekt z funduszy EU w ramach programu LIFE. 2005- 2009. G. Górecki, Ekspert lokalny, gatunek żółw błotny ( Emys orbicularis ).

17 L.p. Typ Źródło dost ępu Dane referencyjne Zakres informacji Warto ść informacji informacji do danych 22. Ochrona żółwia błotnego ( Emys orbicularis ) w Cz ęś ciowy Średnia PTOP województwie warmi ńsko-mazurskim etap 1. Projekt z funduszy EU w ramach programu CKP Ś. 2012-2013. G. Górecki, Ekspert główny, gatunek żółw błotny ( Emys orbicularis ). 23. Ochrona żółwia błotnego (Emys orbicularis) w Cz ęś ciowy Średnia PTOP województwie warmi ńsko-mazurskim etap 2. Projekt z funduszy EU w ramach programu CKP Ś. 2013-2014. G. Górecki, Ekspert główny, gatunek żółw błotny ( Emys orbicularis ). 24. Plany/progr Program Ochrony Przyrody (Plan Urz ądzania Ogólna charakterystyka terenu Wysoka. Cenne informacje Materiały amy/strategi Lasu na lata 2010-2019 dla Nadle śnictwa Nadle śnictwa; walory przyrodniczo-le śne; przyrodnicze dotycz ące terenu przekazane przez e/projekty Srokowo). 2010. Biuro Urz ądzania Lasu i formy ochrony przyrody; lasy Nadle śnictwa, w tym siedlisk Nadle śnictwo Geodezji Le śnej w Olsztynie. certyfikowane; zagro żenia ekosystemów przyrodniczych i gatunków zwierz ąt Srokowo le śnych; plan działa ń z zakresu ochrony będących przedmiotami ochrony w przyrody obszarze (min. wyniki inwentaryzacji siedlisk i gatunków naturowych z 2007 r.). 25. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Lokalizacje przedmiotów ochrony Wysoka. Informacje dotycz ące Materiały Urz ądzania Lasu na lata 2010-2019 dla obszarów Natura 2000 na terenie oddziaływania zapisów PUL na przekazane przez Nadle śnictwa Srokowo. 2010. Biuro Nadle śnictwa wraz z planowanymi przedmioty ochrony obszaru Nadle śnictwo Urz ądzania Lasu i Geodezji Le śnej w zabiegami gospodarczymi, ocen ą Srokowo Olsztynie. oddziaływania, wytycznymi prowadzenia Warstwa shp z lokalizacj ą siedlisk racjonalnej gospodarki le śnej. Analiza przyrodniczych. zaplanowanych w PUL zabiegów pod kątem zagro żeń zidentyfikowanych w SDF dla przedmiotów ochrony. 26. Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Analiza wpływu Planu Urz ądzania Lasu Wysoka. Informacje dotycz ące http://bip.lasy.gov.p Urz ądzania Lasu na lata 2010-2019 dla na przedmioty ochrony obszaru. oddziaływania zapisów PUL na l/pl/bip/px_dg~rdlp Nadle śnictwa Borki. 2009. Biuro Urz ądzania przedmioty ochrony obszaru. _bialystok~nadl_bo Lasu i Geodezji Le śnej w Białymstoku. rki~prognoza_oddzi alywania_na_srodo wisko_planu_urzad zenia_lasu_dla_nad lesnictwa_borki.pdf

18 2.2. Ogólna charakterystyka obszaru Ostoja nad O świnem le ży w północno-wschodniej cz ęś ci Równiny S ępopolskiej, która jest mezoregionem le żą cym w obr ębie Niziny Staropruskiej, wchodz ącej w skład Pobrze ży Wschodniobałtyckich (Kondracki, 1994). Według regionalizacji geobotanicznej (Matuszkiewicz, 2008) obszar poło żony jest w Dziale Pomorskim (A), Krainie Wschodniopomorskiej (A.6.), Podkrainie Staropruskiej (A.6c.), Okr ęgu Niziny Staropruskiej (A.6c.9.), Podokr ęgu O świ ńskim (A.6c.9.g). Teren ten le ży w rozległej niecce o brzegach wzniesionych do 80-100 m n.p.m. i dnie obni żaj ącym si ę do 40-50 m n.p.m. Jezioro O świn wraz z przylegaj ącymi do niego obszarami le ży w dorzeczu Pregoły. Na charakteryzowanym obszarze dominuj ą gleby bielicowe, których skał ą macierzyst ą s ą gliny zwałowe lekkie i średnie oraz piaski słabogliniaste i gliniaste. W dolinach cieków i obni żeniach terenowych spotyka si ę torfy niskie. Lokalnie wyst ępuj ą mady średnie i gleby mułowo-torfowe. Na terenie ostoi dominuj ą torfowiska niskie. Torfowiska przej ściowe i wysokie nale żą do rzadki składników krajobrazu. Wi ększo ść powierzchni mokradeł jest osuszona. Na obszarze "Ostoi nad O świnem" stwierdzono obecno ść 6 rodzajów siedlisk przyrodniczych z zał ącznika I Dyrektywy Rady 92/43/EWG. reprezentowane przez zespoły: gr ąd subkontynentalny ( Tilio-Carpinetum ), ł ęg olszowy, olszowo-jesionowy ( Fraxino-Alnetum ), bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi-Pinetum , Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis , Thelypteridi-Betuletum pubescentis , Betulo pubescentis-Piceetum ), ni żowe ł ąki u żytkowane ekstensywnie ( Arrhenatherion elatioris ), starorzecza i inne naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne ( Potamion i Nymphaeion ), torfowisko wysokie ( Eriophoro vaginati-Sphagnetum recurvi ). Ro ślinno ść charakteryzowanego obszaru buduj ą fitocenozy ponad 50 zespołów i zbiorowisk ro ślinnych. Charakteryzowany obszar jest miejscem wyst ępowania ponad 20 gatunków zwierz ąt "naturowych". Wyst ępuje tu kilkana ście gatunków ptaków wpisanych do Zał ącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz przynajmniej 10 gatunków zwierz ąt z Zał ącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. "Ostoja nad O świnem" jest miejscem wyst ępowania 3 ssaków z Zał ącznika II Rady: Ponadto z ww. zał ącznika odnotowano tu jeszcze: 2 płazy i 1 gada, oraz 3 ryby i 1 chrz ąszcza. Teren ostoi to tak że miejsce wyst ępowania licznych gatunków zwierz ąt chronionych i zagro żonych w Polsce. W śród nich s ą m.in.: borsuk (Meles meles ), ło ś ( Alces alces ), skójka malarska ( Unio pictorum ), szcze żuja olbrzymia ( Anodonta cygnea ), rak błotny ( Astacus leptodactylus i ropucha zielona ( Bufo viridis ). Du że zró żnicowanie siedlisk wyst ępuj ących na terenie ostoi zdecydowało o bogactwie flory tego obszaru. Składa si ę ona z ponad 550 gatunków ro ślin naczyniowych; mszaki reprezentuje prawie 70 taksonów. Ł ącznie na obszarze wł ączonym do Ostoi O świ ńskiej odnotowano 57 chronionych gatunków ro ślin. Badania porostów wykazały ponad 30 taksonów tych organizmów. W śród nich s ą gatunki chronione i zagro żone w skali kraju, m.in.: obrostnica rz ęskowata Anaptychia ciliaris , paw ęż nica jabłkowata Peltigera malacea , m ąkla tarninowa Evernia prunastri , odno życa k ępkowa Ramalina fastigiata i odno życa opylona Ramalina pollinaria . Odnotowano równie ż chronione gatunki grzybów, w śród nich: purchawic ę olbrzymi ą Langermania gigantea i smardza jadalnego Morchella esculenta . Głównymi zagro żeniami dla ostoi s ą: eutrofizacja i wypłycanie Jeziora O świn, eutrofizacja torfowisk, zaprzestanie u żytkowania ł ąk i ich zalesianie, kłusownictwo. W granicach Ostoi nad O świnem le żą w cało ści lub cz ęś ci nast ępuj ące formy ochrony: Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Jezioro O świn i okolice (PLB280004) (cz ęś ciowo), utworzony w 2007 r.; Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Warmi ńskie Bociany (cz ęś ciowo), 2007 r.;

19 Rezerwat Przyrody Siedem Wysp (w cało ści), 1956 r.; Rezerwat Przyrody Kałeckie Błota (w cało ści), 1988 r.; Rezerwat Przyrody Bajory (cz ęś ciowo), 1988 r., Półwysep i wyspy na Jeziorze Rydzewskim (cz ęś ciowo), 1957; Obszar Chronionego Krajobrazu Jezioro O świn (cz ęś ciowo), 2003 r.; Obszar Konwencji Ramsarskiej Jezioro O świn - 1984 r.; U żytek ekologiczny Rozlewisko Pasternaka, 2001 r.

2.3. Struktura własno ści i u żytkowania gruntów

Typy u żytków gruntowych Typ własno ści Powierzchnia u żytków w ha % udział powierzchni w obszarze

Skarb Pa ństwa Własno ść komunalna 922,92 27,49 Lasy Własno ść prywatna Inne Grunty orne 648,39 19,32 Łąki trwałe 265,08 7,90 Pastwiska trwałe Sady Grunty pod stawami Nieu żytki Wody stoj ące 858,67 25,58 Wody płyn ące Grunty zabudowane Inne 2 661,63 19,71 Dane u żytkowania i pokrycia terenu z programu CORINE Land Cover 2006.

2 Bagna śródl ądowe; Tereny głównie zaj ęte przez rolnictwo z du żym udziałem ro ślinno ści naturalnej; Zło żone systemy upraw i działek

20 2.4. Zagospodarowanie terenu i działalno ść człowieka Powierzchnia obj ęta dopłatami UE Rodzaj dopłaty, Typy u żytków Typ własno ści w ha działania/priorytetu/programu, Lasy Lasy Pa ństwowe Lasy komunalne Lasy prywatne Inne Sady Trwałe u żytki zielone Wody Tereny zadrzewione lub zakrzewione Inne

2.5. Istniej ące i projektowane plany/programy/projekty dotycz ące zagospodarowania przestrzennego Instytucja Przedmioty Ustalenia odpowiedzialna za ochrony Ustalenia dot. działa ń planu/programu/projektu L.p. Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte minimalizuj ących lub mog ące mie ć wpływ na planu/programu/w wpływem kompensuj ących przedmioty ochrony dra żanie projektu opracowania 1. Uchwała Nr XXVII/106/04 Rady Gminy w S r o k o w i e z Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak d n i a 1 pa ździernika 2004 roku w sprawie: miejscowego zapisów, które w znacz ąco planu zagospodarowania przestrzennego terenu wsi Leśniewo negatywny sposób wpływa- w gminie Srokowo łyby na przedmioty ochrony. 2. Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Uchwała Nr VIII/60/07 Rady Gminy w Srokowie z dnia zapisów, które w znacz ąco 29.06.2007 r. w sprawie: uchwalenia zmiany miejscowego negatywny sposób wpływa- planu zagospodarowania przestrzennego terenu wsi Leśniewo łyby na przedmioty ochrony. 3. Uchwała Nr XVII/107/04 Rady Gminy w Srokowie z dnia 1 Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak pa ździernika 2004 roku w sprawie: miejscowego planu zapisów, które w znacz ąco zagospodarowania przestrzennego terenu wsi Jegławki w negatywny sposób wpływa- gminie Srokowo łyby na przedmioty ochrony. 4. Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Gmina Srokowo Teren nad zachodnimi 3150 Brak Przestrzennego Gminy Srokowo brzegami J. Rydzówka predysponowany do rozwoju turystyki (rekreacja

21 Instytucja Przedmioty Ustalenia odpowiedzialna za ochrony Ustalenia dot. działa ń planu/programu/projektu L.p. Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte minimalizuj ących lub mog ące mie ć wpływ na planu/programu/w wpływem kompensuj ących przedmioty ochrony dra żanie projektu opracowania pobytowa). Istnieje ryzyko niszczenia ro ślinno ści przybrze żnej i wprowadzania zanieczyszcze ń do jeziora. 5. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XIV/53/2007 Rady Gminy Gmina Barciany Dokument nie zawiera Brak Brak Barciany z dnia 12 grudnia 2007 Studium Uwarunkowa ń i zapisów, które w znacz ąco Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy negatywny sposób Barciany. Cz. I Uwarunkowania zagospodarowania wpływałyby na przedmioty przestrzennego wraz z zał ącznikiem mapowym ochrony. 6. Zał ącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIV/53/2007 Rady Gminy Gmina Barciany Dokument nie zawiera Brak Brak Barciany z dnia 12 grudnia 2007 Studium Uwarunkowa ń i zapisów, które w znacz ąco Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy negatywny sposób Barciany. Cz. II Kierunki zagospodarowania przestrzennego wpływałyby na przedmioty wraz z zał ącznikiem mapowym ochrony. 7. Strategia Rozwoju Gminy Barciany Gmina Barciany Dokument nie zawiera Brak Brak zapisów, które w znacz ąco negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 8. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Barciany na lata 2005- Gmina Barciany Dokument nie zawiera Brak Brak 2007 z perspektyw ą 2008-2015 wraz z zał ącznikami zapisów, które w znacz ąco negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 9. Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Srokowo na lata 2005- Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak 2007 z perspektyw ą 2008-2015 wraz z zał ącznikiem zapisów, które w znacz ąco negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 10. Strategia Rozwoju Społeczno-gospodarczego Gminy Srokowo Gmina Srokowo Działanie 1.1.10 Utworzenie 3150 Brak na lata 2009-2016 przystani żeglarskiej nad jeziorem Rydzówka oraz 3.1.7 Stworzenie warunków pod budow ę Centrum

22 Instytucja Przedmioty Ustalenia odpowiedzialna za ochrony Ustalenia dot. działa ń planu/programu/projektu L.p. Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte minimalizuj ących lub mog ące mie ć wpływ na planu/programu/w wpływem kompensuj ących przedmioty ochrony dra żanie projektu opracowania Wypoczynkowo – Szkoleniowo – Konferencyjnego nad Jeziorem Rydzówka. Istnieje ryzyko niszczenia ro ślinno ści przybrze żnej i wprowadzania zanieczyszcze ń do jeziora. 11. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/111/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąc0 na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 12. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/112/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco Bajory Małe na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 13. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/113/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco Brze źnica na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 14. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/114/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco Jegławki na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 15. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/115/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco Kałki na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 16. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/123/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco

23 Instytucja Przedmioty Ustalenia odpowiedzialna za ochrony Ustalenia dot. działa ń planu/programu/projektu L.p. Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte minimalizuj ących lub mog ące mie ć wpływ na planu/programu/w wpływem kompensuj ących przedmioty ochrony dra żanie projektu opracowania Wyskok na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 17. Zał ącznik Nr 1 do Uchwały Nr XXI/126/08 Rady Gminy Gmina Srokowo Dokument nie zawiera Brak Brak Srokowo z dnia 27 czerwca 2008 r. Plan odnowy miejscowo ści zapisów, które w znacz ąco Le śniewo na lata 2008- 2015 negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 18. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Gmina Dokument nie zawiera Brak Brak Węgorzewo do 2015 roku. Węgorzewo zapisów, które w znacz ąco negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 19. Plan Rozwoju Lokalnego Gminy W ęgorzewo woj. warmi ńsko - Gmina Dokument nie zawiera Brak Brak mazurskie Węgorzewo zapisów, które w znacz ąco negatywny sposób wpływałyby na przedmioty ochrony. 20. Analiza Zmian w Zagospodarowaniu Przestrzennym Miasta i Rada Miejska w Dokument nie zawiera Brak Brak Gminy W ęgorzewo. Wyniki analiz zmian w zagospodarowaniu Węgorzewie zapisów, które w znacz ąco przestrzennym, ocena post ępu w opracowywaniu planów negatywny sposób miejscowych i wieloletni program ich sporz ądzania wpływałyby na przedmioty ochrony. 21. Plan Urz ądzenia Lasu Nadle śnictwa Borki na lata 2010-2019 Nadle śnictwo Dokument nie zawiera 9170, *91E0 Wył ączenie z u żytkowania zatwierdzony Decyzj ą Ministra Środowiska z dnia 2 wrze śnia Borki zapisów, które w znacz ąco gospodarczego ( płaty 2010 roku - znak sprawy: DL-lpn-611-45/42294/10/JŁ negatywny sposób siedlisk znajduj ą si ę Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Urz ądzania wpływałyby na przedmioty granicach rezerwatu Lasu na lata 2010-2019 dla Nadle śnictwa Borki ochrony. przyrody „Siedmiu Wysp”). 22. Plan urz ądzania lasu Nadle śnictwa Srokowo na lata 2010-2019 Nadle śnictwo Dokument nie zawiera 7110, 9170, Zachowanie i brak zatwierdzony Decyzja Ministra Środowiska z dnia 15 wrze śnia Srokowo zapisów, które w znacz ąco *91E0, ingerencji w procesy 2010 roku - znak sprawy: DL-lpn-611-48/44410/10/JŁ negatywny sposób *91D0 zachodz ące w le śnych Prognoza Oddziaływania na Środowisko Planu Urz ądzania wpływałyby na przedmioty siedliskach przyrodniczych Lasu na lata 2010-2019 dla Nadle śnictwa Srokowo ochrony. procesy lub odtwarzanie tych procesów za pomoc ą

24 Instytucja Przedmioty Ustalenia odpowiedzialna za ochrony Ustalenia dot. działa ń planu/programu/projektu L.p. Tytuł opracowania przygotowanie obj ęte minimalizuj ących lub mog ące mie ć wpływ na planu/programu/w wpływem kompensuj ących przedmioty ochrony dra żanie projektu opracowania odpowiednio dobranych rębni i składów odnowieniowych; projektowanie składów gatunkowych upraw i gospodarczych typów drzewostanów zgodne z naturalnymi typami lasu (Matuszkiewicz 2007); wprowadzanie gatunków li ściastych w odnowieniach gniazd przy rębniach cz ęś ciowych.

2.6. Informacja o przedmiotach ochrony obj ętych Planem wraz z zakresem prac terenowych – dane zweryfikowane Zakres prac terenowych uzupełniaj ący Ocena Rozmieszczenie Stopie ń ch/ L.p. Przedmiot ochrony Powierzchnia Liczba stanowisk ogólna w obszarze rozpoznania Uzasadnienie do wył ączenia z prac terenowych Siedliska przyrodnicze Siedlisko 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne Zamieszczono zweryfikowan 1. zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z B 889,81 ha 2 na mapie – Zadowalaj ący o w 2013 r. w Nympheion , Potamion zał ącznik nr 3 terenie. Siedlisko Zamieszczono 6510 Ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane zweryfikowan 2. C 63,27 ha 2 na mapie – Zadowalaj ący ekstensywnie ( Arrhenatherion elatioris ) o w 2013 r. w zał ącznik nr 3 terenie.

25 Siedlisko Zamieszczono *7110 Torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą zweryfikowan 3. C 0,73 ha 1 na mapie – Zadowalaj ący torfotwórcz ą ( żywe) o w 2013 r. w zał ącznik nr 3 terenie. Siedlisko 9170 Gr ąd środkowoeuropejski i Zamieszczono zweryfikowan 4. subkontynentalny ( Galio-Carpinetum , Tilio- B 196,94 ha 13 na mapie – Zadowalaj ący o w 2013 r. w Carpinetum ) zał ącznik nr 3 terenie. Siedliska nie zweryfikowan o w 2013 r. w *91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi- terenie (w Betuletum pubescentis , Vaccinio uliginosi- Zamieszczono projekcie 5. Pinetum , Pino mugo-Sphagnetum, Sphagno XX 5,28 ha 1 na mapie – Niezadowalaj ący nowego SDF girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe zał ącznik nr 3 zostanie bagienne lasy borealne) wpisana pierwotna ocena – C) *91E0 Ł ęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i Siedlisko Zamieszczono jesionowe ( Salicetum albo-fragilis, Populetum zweryfikowan 6. B 130,07 ha 16 na mapie – Zadowalaj ący albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy o w 2013 r. w zał ącznik nr 3 źródliskowe) terenie. Gatunki zwierz ąt 7. 1318 Nocek łydkowłosy B - 0 Brak Zadowalaj ący Zweryfikowan Myotis dasycneme o w 2013 r. w terenie. 8. 1337 Bóbr europejski A Powierzchnia 1 Zamieszczono Zadowalaj ący Badania Castor fiber trudna do na mapie – przeprowadzo oszacowania. zał ącznik nr 4 no w lipcu i Nieznany areał sierpniu 2013 poszczególnych r., polegały na osobników. wyszukiwaniu zgryzów. 9. 1355 Wydra europejska A Powierzchnia 1 Zamieszczono Zadowalaj ący Badania Lutra lutra trudna do na mapie – przeprowadzo oszacowania. zał ącznik nr 4 no w lipcu Nieznany areał 2013, polegały poszczególnych na wyszukiwa- osobników. niu w ślizgów, tropów i

26 śladów żerowania. 10. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina A Powierzchnia Zamieszczono Zadowalaj ący Weryfikacja trudna do na mapie – terenowa oszacowania. zał ącznik nr 4 siedliska Liczne gatunku w wyst ępowanie. drugiej połowie sierpnia 2013 r. 11. 1220 Żółw błotny Emys orbicularis C Powierzchnia Zamieszczono Zadowalaj ący Weryfikacja trudna do na mapie – terenowa oszacowania. zał ącznik nr 4 siedliska Nieznany areał gatunku w poszczególnych drugiej połowie osobników. sierpnia 2013 r. 12. 5339 Ró żanka Rhodeus sericeus amarus C - Zamieszczono Zadowalaj ący Zweryfikowano na mapie – w pa ździerni ku i zał ącznik nr 4 listopadzie 2013 r. w terenie. 13. 1145 Piskorz Misgurnus fossilis B - Zamieszczono Zadowalaj ący Zweryfikowano na mapie – w pa ździerniku i zał ącznik nr 4 listopadzie 2013 r. w terenie. 14. 1149 Koza pospolita Cobitis taenia C - Zamieszczono Zadowalaj ący Zweryfikowano na mapie – w pa ździerniku i zał ącznik nr 4 listopadzie 2013 r. w terenie. 15. 1084 Pachnica d ębowa B - 1 Zamieszczono Zadowalaj ący Zweryfikowano Osmoderma eremita na mapie – w lipcu zał ącznik nr 4 2013 r. w terenie 1318 Nocek łydkołosy Myotis dasycneme Nale ży uzna ć, ze wprowadzenie tego gatunku do pierwotnej dokumentacji ostoi (SDF) było pierwotnym bł ędem naukowym. Oprócz braku stwierdzenia tego gatunku podczas prób nagra ń detektorowych eksperci nie napotkali żadnych danych literaturowych na temat wyst ępowania tego gatunku w promieniu 50 km od ostoi. Nocek łydkowłosy nie ma równie ż dobrze udokumentowanych stanowisk w wi ększym promieniu. Nie potwierdzono równie ż wyst ępowania tego gatunku w instytucji sporz ądzaj ącej wniosek o utworzenie ostoi GDO Ś).

27 2.6.1. Typy siedlisk przyrodniczych Poni ższ ą charakterystyk ę siedlisk opracowano na podstawie przeprowadzonych w obszarze bada ń terenowych oraz przewodników metodycznych dotycz ących siedlisk przyrodniczych chronionych w ramach I Dyrektywy Siedliskowej (92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.) zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków b ędących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. S ą to opracowania: Herbich J. (red.) 2004, Mróz W. (red.) 2010, Cierlik G. i in. 2010.

3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion Charakterystyka ogólna Naturalne jeziora i stałe niewielkie zbiorniki wodne oraz odci ęte fragmenty koryt rzecznych z wolno pływaj ącymi w toni wodnej makrofitami (Potamion i cz ęś ciowo Nymphaeion ), makrofitami zakorzenionymi w dnie oraz o li ściach pływaj ących (cz ęś c Nymphaeion ), a tak że Prymitywnymi skupieniami drobnych ro ślin pływaj ących po powierzchni wody ( Lemnetea ) Charakterystyka w obszarze Do typu siedliska zaliczono dwa zbiorniki: Jezioro O świn i Jezioro Rydzówka. Stan ochrony został oceniony na U1 (ocen ę zani żyły takie wska źniki jak barwa wody, konduktywno ść , przezroczysto ść , odczyn). Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest niezadowalaj ący (U1) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś). Ranga w obszarze – siedlisko zajmuj ące du że powierzchnie w obszarze - ranga średnia. Stan zachowania w obszarze – B (dane z SDF); B (dane po weryfikacji) Zagro żenia Głównym czynnikiem zagra żaj ącym jako ści i trwaniu siedliska jest eutrofizacja powodowana ró żnymi czynnikami, najcz ęś ciej jako skutek negatywnej działalno ści człowieka. Przyspieszenie procesu eutrofizacji powoduje zmiany w poziomach troficznych, spadek ró żnorodno ści biologicznej, zakwity glonów, pojawianie si ę mat glonowych, przyduchy tlenowe, pojawienie si ę siarkowodoru, gromadzenie si ę materii organicznej, wypłycanie, zarastanie i w konsekwencji zanik siedliska.

6510 Ni żowe i górskie świe że ł ąki u żytkowane ekstensywnie ( Arrhenatherion elatioris ) Charakterystyka ogólna Antropogeniczne siedlisko bogatych florystycznie ł ąk powstałych na terenach wcze śniejszego wyst ępowania lasów li ściastych i zagospodarowania tych miejsc jako ł ąki ko śne. Najcz ęś ciej wyst ępuje poza dolinami rzecznymi o naturalnym cyklu zalewów. Dla dobrego wykształcenia wymaga ekstensywnego u żytkowania ko śnego, zazwyczaj dwukrotnego koszenia w roku oraz umiarkowanego nawo żenia. Dominuj ącymi gatunkami w runi są mi ękkolistne trawy darniowe, w śród których przewa ża rajgras wyniosły Arrhenatherum elatius, a tak że kupkówka pospolita Dactylis glomerata, stokłosa mi ękka Bromus hordeaceus. W runi znaczny udział maj ą wysokie byliny z rodziny baldaszkowatych ( Apiaceae ), m.in.: marchew zwyczajna Daucus carota, barszcz zwyczajny Heracleum sphondylium, pasternak zwyczajny Pastinaca sativa. Z ro ślin dwuli ściennych cz ęste s ą:

28 dzwonek rozpierzchły Campanula patula, koniczyna ł ąkowa Trifolium pratense, komonica pospolita Lotus corniculatus, koniczyna biała Trifolium repens, bodziszek ł ąkowy Geranium pratense, świerzbnica polna Knautia arvensis. Charakterystyka w obszarze W granicach ostoi znajduj ą si ę dwa płaty siedliska, o ł ącznej powierzchni 63,27 ha, poło żone na południe od Osady Zielony Ostrów (w rezerwacie przyrody „Jezioro Siedmiu Wysp”). Stan ochrony został oceniony na U1 (ocen ę obni żono ze wzgl ędu na cz ęś ciowe zarastanie płatów przez głogi oraz liczb ę gatunków charakterystycznych). Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest niezadowalaj ący (U1) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś). Ranga w obszarze – siedlisko nierozpowszechnione w obszarze, wymagaj ące ochrony czynnej - ranga średnia. Stan zachowania w obszarze – C (dane z SDF); C (dane po weryfikacji) Zagro żenia Zagro żeniem dla ł ąk świe żych jest zaniechanie ekstensywnego u żytkowania (wypasu konika polskiego) prowadz ące do zmian sukcesyjnych oraz zarastanie przez głogi.

*7110 Torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą torfotwórcz ą ( żywe) Charakterystyka ogólna Otwarte mszary na skrajnie ubogich w substancje od żywcze i silnie kwa śnych torfach, zasilane wył ącznie lub niemal wył ącznie wodami opadowymi. Torfowiska wysokie cz ęsto posiadaj ą kształt kopuły, której centralna cz ęść mo że by ć wyniesiona kilka metrów w stosunku do mineralnych kraw ędzi torfowiska. Z reguły posiadaj ą charakterystyczn ą struktur ę k ępkowo-dolinkow ą, w Polsce północno-wschodniej, mog ą przybiera ć posta ć płaskich mszarów dywanowych, zawsze jednak z dominacj ą torfowców o kolorze brunatnym i czerwonym. Torfowiska wysokie bardzo cz ęsto te ż wykształcaj ą si ę w obr ębie torfowisk przej ściowych, które pierwotnie rozwijały si ę w procesie l ądowienia zbiorników wodnych. Powierzchnia torfowisk wysokich z reguły charakteryzuje si ę struktur ą k ępkowo-dolinkow ą. K ępki buduj ą najcz ęś ciej torfowce o zabarwieniu od czerwonego do brunatnego, natomiast w dolinkach (znacznie mocniej uwodnionych) wyst ępuj ą torfowce koloru zielonego, zielono-żółtego oraz gatunki ro ślin naczyniowych Charakterystyka w obszarze W granicach ostoi znajduje si ę jeden płat siedliska, o powierzchni 0, 73 ha, położony na południe od Jeziora O świn (Nadle śnictwo Srokowo, Le śnictwo Jezioro, pododdział 104h). Stan ochrony został oceniony na U1 (ocena obni żona ze wzgl ędu na zarastanie płatu przez brzoz ę i sosn ę oraz ekspansj ę trz ęś licy). Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest zły (U2) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś). Ranga w obszarze – siedlisko zajmuj ące niewielk ą powierzchni ę w obszarze, wymagaj ące ochrony czynnej - ranga wysoka. Stan zachowania w obszarze – B (dane z SDF); B (dane po weryfikacji) Zagro żenia

29 Istniej ącym zagro żeniem dla płatu siedliska jest zarastanie przez drzewa i krzewy, konsekwencj ą czego jest przesuszenie i wkraczanie gatunków ekspansywnych. Zagro żenie potencjalne stanowi powszechnie obserwowany spadek wód gruntowych.

9170 Gr ąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio-Carpinetum, Tilio-Carpinetum) Charakterystyka ogólna Wielogatunkowe lasy li ściaste, stanowi ące w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej zonaln ą ro ślinno ść le śną siedlisk żyznych i dominuj ący potencjalnie typ ro ślinno ści. Wielogatunkowy drzewostan mog ą budowa ć niemal wszystkie wyst ępuj ące na danym terenie gatunki drzew li ściastych, na ziemiach polskich praktycznie stałym elementem jest jednak obecno ść graba, a w zdecydowanej wi ększo ści płatów tak że d ębu. W Polsce północno-wschodniej znaczn ą rol ę w drzewostanie, a ż do lokalnej dominacji, odgrywa ć mo że świerk. Udział sosny w drzewostanie jest zwykle wynikiem dawniejszych działa ń człowieka. Gr ądy zajmuj ą szerokie spektrum gleb, od gleb rdzawych, przez gleby płowe, brunatne, czarne ziemie le śne, a ż po gleby opadowo-glejowe. Równie ż substrat glebowy jest bardzo urozmaicony – od piasków, w wyj ątkowych przypadkach nawet wydmowych, po ci ęż kie gliny i iły. W klasyfikacji siedlisk le śnych ten typ ekosystemu wyst ępuje na siedliskach LM św, LMw, L św, Lw, a tak że na analogicznych siedliskach wy żynnych. Wyst ępuj ąc w tak ró żnorodnych warunkach siedliskowych, gr ądy wykazuj ą silne zró żnicowanie ekologiczne. W obr ębie ka żdego z dwóch podstawowych zespołów gr ądowych wyró żnia si ę podzespoły tzw. gr ądów wysokich, zwi ązanych z siedliskami suchszymi i zwykle ubo ższymi, oraz gr ądy niskie, zajmuj ące siedliska wilgotniejsze i żyźniejsze. Na wi ększo ści ziem obecnej Polski gr ądy s ą dominuj ącym typem ro ślinno ści potencjalnej, jednak zdecydowana wi ększo ść ich siedlisk została odlesiona i zamieniona na tereny rolnicze. Siedliska gr ądowe wyj ątkowo dobrze nadaj ą si ę do uprawy. Tak że w lasach znaczn ą cz ęść powierzchni zaj ętej dawniej przez gr ądy pokrywaj ą dzi ś sztuczne drzewostany sosnowe. W rezultacie udział ekosystemów, które zachowały cechy gr ądów, szacuje si ę dzi ś na zaledwie ok. 3% lasów Polski. Charakterystyka w obszarze Siedlisko zajmuj ące du że powierzchnie w ostoi, ł ącznie ponad 196 ha. Najlepiej zachowane płaty znajduj ą si ę w rezerwatach przyrody. Na szczególna uwag ę zasługuje kompleks le śny le żą cy na zachód od miejscowo ści Kałki (Nadle śnictwo Srokowo) z licznie wyst ępuj ącymi pomnikami przyrody i gatunkami chronionymi. Ogólny stan ochrony został oceniony na U1 (ocen ę obni żano min. ze wzgl ędu na niewielki udział martwego drewna, niski wiek drzewostanów, ekspansj ę gatunków rodzimych). Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest niezadowalaj ący (U1) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś) Ranga w obszarze - siedlisko zajmuj ące du że powierzchnie w obszarze, w wi ększo ści podlegaj ące tradycyjnej gospodarce le śnej, utrzymuj ące si ę w warunkach takiej tradycyjnej gospodarki - ranga niska. Stan zachowania w obszarze – B (dane z SDF); B (dane po weryfikacji) Zagro żenia Gr ądy s ą typem ekosystemu le śnego, który w wyniku historycznej działalno ści człowieka utracił na ziemiach polskich chyba najwi ększ ą cz ęść swojego pierwotnego areału. Przyczyniła si ę do tego wyj ątkowa przydatno ść siedlisk gr ądowych do rolnictwa i osadnictwa, co doprowadziło do ich znacznego odlesienia. Nie bez znaczenia był fakt, że siedliska gr ądów umo żliwiały uprawy, w ramach gospodarki le śnej, niemal wszystkich

30 mog ących wyst ępowa ć w Polsce gatunków drzew, co sprawiło, że znaczna cz ęść lasów tego typu została zamieniona na le śne zbiorowiska zast ępcze, np. z drzewostanami sosnowymi. Współcze śnie proces ubytku areału gr ądów został w znacznym stopniu zahamowany. Gospodarka le śna nie zast ępuje te ż ju ż gradów zupełnie obcymi siedliskowo drzewostanami. Wci ąż jednak w wielu przypadkach wprowadza ona zniekształcenia w naturalnych składach gatunkowych tych ekosystemów, np. d ążą c do wprowadzania sosny na gr ądowych siedliskach lasu mieszanego czy buka i jaworu poza granicami ich naturalnych zasi ęgów. Nieuchronnym skutkiem gospodarki le śnej s ą te ż zmiany jako ściowe: upraszczanie struktury wiekowej i przestrzennej gr ądów, a tak że zmiany relacji pomi ędzy buduj ącymi ich drzewostan gatunkami.

Jako szczególne zagro żenie dla typu siedliska w obszarze nale ży wskaza ć wzrost populacji zwierzyny płowej (szczególnie łosia), która przekłada si ę na rosn ące szkody w uprawach le śnych. Uszkodzenia polegaj ą głównie na zgryzaniu młodych p ędów a tak że na łamaniu wysokich ju ż drzewek w celu dostania si ę do p ączka szczytowego. Wysokie koszty ochrony upraw oraz cz ęsto niska ich skuteczno ść mog ą uniemo żliwia ć stosowanie składów gatunkowych wła ściwych dla tego typu siedliska.

*91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis, Vaccinio uliginosi-Pinetum, Pino mugo- Sphagnetum, Sphagno girgensohnii-Piceetum ) Charakterystyka ogólna Lasy szpilkowe i li ściaste na wilgotnym i mokrym podło żu torfowym, z trwale wysoko poło żonym lustrem wody, w niektórych przypadkach usytuowanym wy żej ni ż na otaczaj ącym terenie. Woda jest zawsze uboga w zwi ązki od żywcze, zwi ązana z obecno ści ą torfowisk wysokich i kwa śnych torfowisk przej ściowych. Zbiorowiska budowane głównie przez brzoz ę omszon ą Betula pubescens , kruszyn ę pospolita Frangula alnus , sosn ę zwyczajn ą Pinus sylvestris , sosn ę drzewokos ą Pinus x rhaetica , kosodrzewin ę Pinus mugo i świerka pospolitego Picea abies oraz gatunki specyficzne dla oligotroficznych i mezotroficznych terenów bagiennych, w tym gatunki z rodzajów Sphagnum spp ., Carex spp . i Vaccinium spp . Ze wzgl ędu na poligeniczny charakter i znaczne wewn ętrzne zró żnicowanie typu siedliska, nie ma jednego zestawu gatunków ro ślin, który byłby typowy dla wszystkich podtypów. W Polsce typ wybitnie niejednorodny z przyczyn fitogeograficznych i lokalno-siedliskowych. Siedlisko wyst ępuje w całej Polsce, skupiaj ąc si ę szczególnie w pasie pojezierzy, w Borach Dolno śląskich, lasach pasa wy żyn, Puszczy Solskiej i Lasach Janowskich. Szczególnie Puszcza Solska jest obszarem najwi ększych skupie ń borów bagiennych. Charakterystyka w obszarze W granicach ostoi znajduje si ę jeden płat siedliska, o powierzchni 5,28 ha, poło żony w północno- zachodniej cz ęś ci ostoi, przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim (Nadle śnictwo Srokowo, Le śnictwo Ł ączki, pododdział 10d i 10f). Siedlisko wymaga poszerzenia stanu wiedzy. Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest zły (U2) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś) Ranga w obszarze - siedlisko zajmuj ące niewielk ą powierzchni ę w obszarze, podlegaj ące tradycyjnej gospodarce le śnej, utrzymuj ące si ę w warunkach takiej tradycyjnej gospodarki - ranga średnia. Stan zachowania w obszarze - C (dane z SDF); XX (dane po weryfikacji)

31 Zagro żenia Zagro żeniem potencjalnym dla siedliska s ą zmiany poziomu wód, szczególnie przesuszenie, uruchamiaj ące procesy degeneracyjne.

*91E0 Ł ęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe ( Salicetum albae , Populetum albae , Alnenion glutinoso-incanae , olsy źródliskowe) Charakterystyka ogólna Typ siedliska przyrodniczego obejmuje nadrzeczne lasy: olszynki olszy szarej, olszowe, jesionowe, wierzby białej i kruchej oraz topoli białej i czarnej. Wymienione lasy wykształcaj ą si ę na glebach zalewanych wodami rzecznymi, o wysokim poziomie wód gruntowych. Głównym czynnikiem ekologicznym decyduj ącym o specyfice ł ęgów s ą warunki wodne – w tym w szczególno ści zwi ązane z pionowym i poziomym ruchem wód. W drzewostanie, jako gatunki typowe dla siedliska wyst ępuj ą: olsza czarna Alnus glutinosa, jesion wyniosły Fraxinus excelsior, wierzba biała Salix alba, wierzba krucha Salix fragilis, topola biała Populus alba, topola czarna Populus nigra. W runie obecne s ą: wietlica samicza Athyrium filix-femina, kielisznik zaro ślowy Calystegia sepium, turzyca długowłosa Carex elongata, turzyca dzióbkowata Carex rostrata, świerz ąbek orz ęsiony Chaerophyllum hirsutum, śledziennica skr ętolistna Chrysosplenium alternifolium, leszczyna zwyczajna Corylus avellana, ziarnopłon wiosenny Ficaria verna, kruszyna pospolita Frangula alnus, przytulia czepna Galium aparine, przytulia błotna Galium palustre, kuklik zwisły Geum rivale, niecierpek pospolity Impatiens noli-tangere, gajowiec żółty Lamiastrum galeobdolon, karbieniec pospolity Lycopus europaeus, toje ść pospolita Lysimachia vulgaris, krwawnica pospolita Lythrum salicaria, czeremcha pospolita Padus avium, mozga trzcinowata Phalaris arundinacea, czy ściec le śny Stachys silvatica, gwiazdnica gajowa Stellaria nemorum . Charakterystyka w obszarze Siedlisko zajmuj ące du że powierzchnie w ostoi, ł ącznie ponad 130 ha. Najlepiej zachowane płaty znajduj ą si ę w rezerwatach przyrody. Ogólny stan ochrony został oceniony na U1 (ocen ę obni żano min. ze wzgl ędu na niewielki udział martwego drewna, niski wiek drzewostanów, liczb ę gatunków charakterystycznych). Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 w regionie kontynentalnym jest zły (U2) (na podstawie Listy rankingowej typów siedlisk przyrodniczych – dane GIO Ś) Ranga w obszarze - siedlisko zajmuj ące du że powierzchnie w obszarze, w wi ększo ści podlegaj ące tradycyjnej gospodarce le śnej, utrzymuj ące si ę w warunkach takiej tradycyjnej gospodarki - ranga niska. Stan zachowania w obszarze – B (dane z SDF); B (dane po weryfikacji) Zagro żenia Zagro żenie dla siedliska stanowi rozprzestrzeniania si ę gatunków obcych geograficznie, ekspansja gatunków rodzimych w runie, deponowanie odpadów na powierzchni gruntu oraz wprowadzanie do gleby i wód ścieków, zjawisko zamierania jesionu oraz zmiana re żimu wodnego przez działalno ść bobrów (jest kwesti ą dyskusyjn ą czy powinna by ć ona traktowana jako element naturalnej dynamiki).

32 2.6.3. Gatunki zwierz ąt i ich siedliska wyst ępuj ące na terenie obszaru

1318 Nocek łydkołosy (Myotis dasycneme ) – gatunek nietoperza z rodzaju Myotis (długo ść głowy i tułowia 43–60 mm, długo ść ogona 3 mm, długo ść przedramienia 44–49 mm). Koziołek si ęgaj ący połowy długo ści ucha. Grzbiet wyra źnie ciemniejszy od jasnego brzucha. Żywi si ę owadami, głównie muchówkami z rodziny ochotkowatych, wodnymi chrz ąszczami i chru ścikami. Jest zwi ązany z du żymi zbiornikami wody, zarówno stoj ącej jak i płyn ącej, nad którymi poluje, chwytaj ąc ofiary znad samej tafli. W okresie letnim spotykany jest na strychach budynków, rzadko w skrzynkach l ęgowych, dziuplach drzew i szczelinach mostów. Zimuje w jaskiniach, piwnicach i fortyfikacjach. W Polsce uwa żany za gatunek rzadki i zagro żony. Znane s ą tylko dwie kolonie rozrodcze nocka łydkowłosego (w Jeleniewie na Suwalszczy źnie i w Lubni na Pomorzu), cho ć przypadki schwytania lub znalezienia karmi ących samic i młodych wskazuj ą na istnienie jeszcze kilku obszarów, gdzie gatunek ten rozmna ża si ę w Polsce. Jest natomiast lokalnie pospolitym i licznym gatunkiem w Holandii, zachodniej Danii (Jutlandia), Łotwie i Rosji. Nie stwierdzony w obszarze, ani na terenach przyległych. Brak jakichkolwiek danych o jego wyst ępowaniu w tym rejonie. Jego umieszczenie w SDF nale ży traktowa ć jako bł ąd pierwotny.

1137 Bóbr europejski ( Castor fiber ) – gatunek ziemnowodnego gryzonia. Jest najwi ększym gryzoniem Eurazji: masa ciała dorosłego osobnika dochodzi do 29 kg, a długo ść ciała do 110 cm. Wiedzie nocny tryb życia. Jest zwierz ęciem terytorialnym, rodzinnym i zasadniczo monogamicznym. Zwykle na stanowisku żyje jedna rodzina – w sumie do 4-10 osobników. Terytorium rodziny obejmuje zwykle od 1 do 4 km długo ści cieku najcz ęś ciej 2-3 km. Zag ęszczenie stanowisk zale ży od wielu czynników zewn ętrznych, w tym bazy pokarmowej i lokalnych warunków hydrologicznych oraz od antropopresji. O wyborze konkretnego siedliska decyduje głównie gł ęboko ść lokalnego zbiornika wodnego, ale tak że obfito ść przydatnego na zim ę żeru drzewnego. Bobry najcz ęś ciej wybieraj ą na siedlisko brzegi rzek i jezior, bagna, wyrobiska potorfowe i po żwirowe. Wybieraj ą zarówno bardzo małe cieki wodne, jak i du że rzeki. Ch ętnie zamieszkuj ą tereny, w których dominuj ą zespoły szuwarowe, turzycowe i zaro ślowe poro śni ęte krzewiastymi wierzbami i brzozami. W terenach leśnych bobry lubi ą otoczenie brzóz i olszy. Bobry żeruj ą zwykle w pasie 20 metrów od brzegu cieku wodnego, ale podczas nocnych aktywno ści ruszaj ą na badanie s ąsiednich terenów. W ci ągu nocy potrafi ą przepłyn ąć dystans 20 kilometrów. Posiada szereg cech morfologicznych, które ułatwiaj ą mu prowadzenie ziemnowodnego trybu życia – mo że przebywa ć pod wod ą bez przerwy nawet do 15 minut. U bobra głowa niemal bez zaznaczenia szyi przechodzi w masywny tułów o opływowym kształcie. Taka budowa ciała ułatwia pływanie i nurkowanie. Przednie łapy s ą chwytne, za ś tylne masywne i silne, zako ńczone palcami poł ączonymi błon ą pławn ą. Małe oczy wyposa żone s ą w trzeci ą, przezroczyst ą powiek ę, która zapewnia ochron ę podczas nurkowania. Ogon jest du ży, spłaszczony, pokryty zrogowaciał ą łusk ą, spomi ędzy której wyrastaj ą rzadkie włosy. Pozwala on na sterowanie podczas pływania i stanowi naturaln ą podpor ę podczas pobytu na l ądzie. Stanowi tak że naturalny magazyn tłuszczu i jest organem termoregulacyjnym organizmu. Dzi ęki wyj ątkowo silnym siekaczom bobry potrafi ą ści ąć bardzo grube drzewa, o średnicy nawet do 1 m. Do najbardziej charakterystycznych śladów funkcjonowania bobrów w środowisku nale żą budowane przez nie tamy i żeremia. Szkody w gospodarce człowieka Szkody powodowane przez bobry w gospodarce człowieka mo żna zgrupowa ć w kilka zakresów:

33 • gospodarki rolnej – poprzez podtapianie terenów rolniczych po budowie tam i zabudowywaniu przepustów, zmiany ukształtowania cieków, niszczenie grobli, niszczenie drzew owocowych, wykradanie zbiorów (buraki, marchew, kukurydza, kapusta), a tak że szkody powstałe na skutek zapadania si ę terenu nad norami; • gospodarki le śnej – podtapianie terenów le śnych i dróg, ścinanie drzew; • gospodarki wodnej – zabudowywanie rowów melioracyjnych i przepustów, naruszanie wałów przeciwpowodziowych; • szlaków komunikacyjnych – blokowanie dróg i szlaków kolejowych na skutek zwalania drzew, oraz podkopywanie nasypów; • linii energetycznych i teletechnicznych niszczonych przez zwalane drzewa. Naturalnymi wrogami bobra s ą wilki, rysie, nied źwiedzie, rosomaki i lisy. Zdarzaj ą si ę przypadki zabicia małych bobrów przez wydry, norki, du że ryby drapie żne (na przykład przez szczupaka) oraz ptaki drapie żne. Wrogami bobrów s ą te ż wał ęsaj ące si ę psy, ale najwi ększym wrogiem dla bobrów pozostaje człowiek. Siedlisko: W wi ększo ści krajów europejskich Castor fiber podlega ochronie na podstawie dwóch aktów prawnych: Konwencji o ochronie gatunków dzikiej flory i fauny europejskiej oraz ich siedlisk oraz Dyrektywy Siedliskowej . W Polsce jest gatunkiem chronionym. Na terenie obszaru bóbr ma bardzo dobre warunki bytowania.

1355 Wydra ( Lutra lutra ) – gatunek niewielkiego drapie żnego ssaka z rodziny łasicowatych (Mustelidae). Wydra wyst ępuje na terytorium całej Polski, ale wsz ędzie jest bardzo rzadka. Zwi ązana jest ze środowiskiem wodnym. Spotka ć j ą mo żna nad brzegiem Bałtyku, nad brzegami rzek, potoków, stawów i jezior. Buduje na ich brzegu nory, wej ście do których znajduje si ę pod powierzchni ą wody. Oprócz tego otworu wej ściowego, nory wydry posiadaj ą jeszcze otwory wentylacyjne, znajduj ące si ę pod korzeniami drzew. Czasami zajmuje te ż gotowe nory wykonane przez lisa, czy borsuka. Charakterystyka: Długo ść ciała: 70 – 90 cm, ogona 35 – 60 cm, masa ciała – około 10 kg. Górna cz ęść ciała ubarwiona na brunatno, spód ciała du żo ja śniejszy Wydra ma ciało wydłu żone, z długim, silnym ogonem. Palce s ą poł ączone błon ą. Tryb życia . Doskonale pływa. Główny jej pokarm stanowi ą ryby, ale uzupełnia po żywienie tak że gryzoniami, ptakami wodnymi i błotnymi. Na polowania wychodzi noc ą. Od wody oddala si ę bardzo niech ętnie. Je śli jednak głód zmusi j ą do szukania po żywienia, potrafi podejmowa ć nawet dalekie w ędrówki, w czasie których mo że czyni ć szkody równie ż w gospodarstwach rolniczych, poluj ąc na drób domowy. Obecnie s ą to jednak bardzo rzadkie przypadki. Rozród. Ci ąż a u samicy trwa od 9 do 10 tygodni. Samica rodzi, zwykle w maju lub w czerwcu, od 2 do 4 młodych. S ą one ślepe po urodzeniu, oczy otwieraj ą dopiero po 4 – 5 tygodniach. Usamodzielniaj ą si ę do ść szybko i wkrótce wraz z matk ą ucz ą si ę polowa ć. Dojrzewaj ą płciowo po 2 lub 3 latach. Żyj ą 10 – 15 lat. Ochrona : W Polsce jest chroniona prawnie (ochrona cz ęś ciowa – z wyj ątkiem osobników wyst ępuj ących na obszarze stawów rybnych, uznanych za obr ęby hodowlane w rozumieniu przepisów o rybactwie śródl ądowym). Na terenie obszaru wydra ma dobre warunki bytowania

34 1220 Żółw błotny Emys orbicularis Żółw błotny jest jedynym naturalnie wyst ępuj ącym żółwiem na terenie Polski. Jest zwierz ęciem żyj ącym zarówno w środowisku wodnym jak i l ądowym. Zasiedla zazwyczaj niewielkie, zaro śni ęte zbiorniki wody stoj ącej lub wolno płyn ącej, starorzecza, torfianki, zalane olsy. Czasami spotykany jest tak że w zbiornikach w pobli żu zabudowa ń, w stawach czy wodopojach dla zwierz ąt. W wodzie odbywaj ą si ę gody, a tak że kopulacja. Na przełomie maja i czerwca samice rozpoczynaj ą w ędrówk ę do odpowiednich miejsc, w których mogłyby zło żyć jaja. S ą to zazwyczaj tereny o lekkiej piaszczystej glebie, na stanowiskach ok. 200 m od zbiorników wodnych, chocia ż zdarza si ę, że pokonuj ą wi ększe odległo ści. Preferuj ą nasłonecznione południowe zbocza wzniesie ń z ro ślinno ści ą kserotermiczn ą. W przypadku braku takich terenów, mog ą składa ć jaja na nieu żytkach, drogach, polach uprawnych czy na granicy lasu. W ciepłe lata młode żółwie wykluwaj ą si ę we wrze śniu i przewa żnie udaj ą si ę do najbli ższych zbiorników wodnych. Mo że si ę jednak zdarzy ć, że zimuj ą w komorach l ęgowych i wydostaj ą si ę z nich dopiero wiosn ą. Żółwie błotne zimuj ą w zbiornikach wodnych, od pa ździernika do marca. Najcz ęś ciej zagrzebuj ą si ę w mule na dnie zbiorników wodnych. Wiosn ą najłatwiej jest zaobserwowa ć żółwie jak wygrzewaj ą si ę na brzegach zbiorników wodnych po wybudzeniu si ę ze snu zimowego, w zale żno ści od pogody od połowy marca do kwietnia. W ci ągu sezonu s ą coraz trudniejsze do obserwacji, poniewa ż coraz wi ęcej czasu sp ędzaj ą w wodzie i staj ą si ę bardziej płochliwe. Dopiero w okolicach maja i czerwca mo żna spotka ć samice w ędruj ące na l ęgowiska, jest to drugi dogodny moment do obserwacji żółwi błotnych. W ciepłe, słoneczne dni samice wychodz ą z wody pó źnym popołudniem, id ą na l ęgowisko i tam szukaj ą dogodnego miejsca do zło żenia jaj. Kopanie komory, składanie jaj i maskowanie gniazda zajmuje samicy ok. 3 godzin, ale w du żym stopniu zale ży to od podło ża, w którym kopie. Po zło żeniu jaj samica wraca do wody. Nale ży zwróci ć uwag ę na to, żeby nie przeszkadza ć samicom w trakcie w ędrówki na l ęgowisko, ani w trakcie składania jaj i ograniczy ć si ę wył ącznie do obserwacji. Spłoszona samica mo że wróci ć do wody, zrzuci ć jaja i straci ć cały l ęg. Wyst ępowanie żółwia błotnego w tym rejonie zostało opisane stosunkowo pó źno. Jako pierwszy opisał je Sanden w roku 1933. Ciekawe jest to że zdaniem autora żółwie błotne s ą tutaj do ść pospolite. Informacja ta te ż „zburzyła” ówczesny pogl ąd że północny zasi ęg żółwia błotnego ko ńczy si ę ponad 20 km bardziej na południe (Braun 1907, Dahmus 1909). Zaraz po wojnie stanowisko w okolicy Jeziora O świn zostało potwierdzone w pracy Mariana Młynarskiego która podsumowuje wiedz ę na temat tego gatunku w dawnym województwie olsztyńskim do pocz ątku lat 50 XX wieku (Młynarski 1954). Autor potwierdza wyst ępowanie tego gatunku nad Jeziorem O świn i nawet pisze że jest on tu pospolity (jedyne takie stanowisko na Mazurach), jednak w przypisie znajdujemy informacje, że po oddaniu pracy do druku zdobył nowe informacje, które wskazywały że żółw nad Jeziorem O świn ju ż znacznie mniej liczny ni ż to wydawało si ę zaraz po wojnie. Na te wszystkie te informacje powinno si ę patrze ć przez pryzmat trudnego dost ępu do jeziora w latach powojennych. Kolejne informacje żółwiu błotnym pojawiaj ą si ę dopiero na pocz ątku 2000 roku kiedy zacz ął je zbiera ć miejscowy przyrodnik i le śnik. W chwili obecnej populacj ę w Okolicy Jeziora O świn żółwia błotnego mo żna oszacowa ć na około 20-50 osobników. Żółwie na tym terenie prawdopodobnie wyst ępuj ą głównie w północnej cze ść rezerwatu Jezioro O świn.

Stanowisko O świn (Zielony Ostrów) Stanowisko to obejmuje głównie północn ą cz ęść rezerwatu „Jezioro Siedmiu Wysp”. Jest to głównie obszar po dawnej wsi Zielony Ostrów. Bardzo du żo potencjalnych miejsc bytowania żółwia błotnego oraz potencjalne l ęgowiska znajduj ą si ę równie ż w okolicy wsi Wyskok. Na tym

35 terenie żółwie błotne były obserwowane ju ż przed II wojn ą światow ą. Trzeba podkre śli ć, że w tym okresie uznawano to stanowisko za jedno z najliczniejszych na terenie Warmii i Mazur. Po drugiej wojnie światowej prawdopodobnie głównie z powodu niedost ępno ści tego terenu nie notowano obserwacji żółwi błotnych. Ponowne obserwacje zacz ęto odnotowywa ć kilkana ście lat temu. Żółw błotny jest gatunkiem bardzo konserwatywnym dlatego je śli środowiska bytowania nie zostaj ą zniszczone gatunek ten mo że wyst ępowa ć w tym samym miejscu bardzo długo. Na omawianym terenie istnieje bardzo du żo dobrych środowisk do bytowania żółwi błotnych, znajduje si ę te ż w tym miejscu wiele potencjalnych lęgowisk. W śród kilkunastu informacji o obserwacji żółwi błotnych s ą te ż obserwacje osobników młodocianych co mo że świadczy ć o tym, że żółwie błotne w tym rejonie maj ą czynne l ęgowiska. Teren ten z cał ą pewno ści ą jest jedn ą z głównych ostoi żółwia błotnego na terenie województwa warmi ńsko-mazurskiego. Obszar ten zajmuje powierzchni ę około 90 ha. Na podstawie uzyskanych dotychczas danych, populacja na tym stanowisku szacowana jest (na podstawie obserwacji środowisk i obserwacji dorosłych osobników) na około 20-40 dorosłych osobników.

1188 Kumak nizinny (Bombina bombina) Kumak nizinny jest gatunkiem silnie zwi ązanym z wod ą przez cały okres swej aktywno ści. Preferuje głównie zbiorniki żyzne, do świetlone i łatwo nagrzewaj ące si ę (płytkie), z bogat ą ro ślinno ści ą wodn ą i szuwarem oraz mulistym dnem. Mo żna go spotka ć we wszystkich stałych – le śnych i niele śnych zbiornikach wodnych, stawach rybnych, gliniankach, starorzeczach, zbiornikach zaporowych i w rozlewiskach nadrzecznych. Najcz ęś ciej s ą to małe i średnie zbiorniki (o gł ęboko ści 0,5-1,5 m) z czyst ą wod ą, o pH oboj ętnym. Unikaj ą wód płyn ących, ale mog ą wyst ępowa ć w stawach paciorkowych utworzonych na ciekach. Jako kr ęgowce ciepłolubne nie wyst ępuj ą w zbiornikach zacienionych o stromych brzegach bez nagrzewaj ących si ę płycizn. Dorosłe osobniki kumaka w zbiornikach wodnych pojawiaj ą si ę w kwietniu. Okres godowy tych kr ęgowców jest bardzo rozci ągni ęty w czasie i mo że trwa ć do ko ńca lipca. Ostatnie jaja mog ą zosta ć zło żone nawet w połowie sierpnia. W du żej mierze zale ży to od opadów atmosferycznych. Intensywne deszcze s ą dla nich sygnałem do rozpocz ęcia lub wznowienia godów. Skrzek w formie lu źnych pakietów przyklejany jest do p ędów ro ślin wodnych kilka centymetrów pod powierzchni ą wody. Kijanki kumaka nizinnego posiadaj ą otwór oddechowy na brzusznej stronie ciała, po czym mo żna je łatwo odró żni ć od pozostałych kijanek krajowych płazów bezogonowych. Dodatkow ą cech ą charakterystyczn ą larw kumaka jest du ża prze źroczysto ść powłok ciała, przez które wida ć narz ądy wewn ętrzne. Świe żo przeobra żone osobniki gromadz ą si ę przy brzegu zbiorników, gdzie intensywnie żeruj ą w płytkiej wodzie. Dorosłe osobniki opuszczaj ą zbiorniki pod koniec lata, młode za ś dopiero jesieni ą. Kumaki zimuj ą na lądzie, w kryjówkach ziemnych, nie dalej ni ż 1000 m od wody. Kumaki nizinne najłatwiej mo żemy zidentyfikowa ć po głosach godowych wydawanych przez samce. W okresie godów s ą one aktywne zarówno w ci ągu dnia, jak i w nocy. Pod koniec lata aktywno ść dzienna samców jest coraz słabsza. Ocena liczebno ści kumaków goduj ących w danym zbiorniku wymaga kilkukrotnego odwiedzenia zbiornika, poniewa ż kumaki wykazuj ą zwi ększon ą aktywno ść w godzinach popołudniowych i w nocy. Kontrole najlepiej jest przeprowadza ć podczas ciepłej pogody, po opadach deszczu, gdy ż wtedy kumaki goduj ą najch ętniej. Płazy te, wykazuj ą mał ą ruchliwo ść , w zwi ązku z czym zanik cz ęś ci stanowisk mo że w krótkim czasie doprowadzi ć do izolacji poszczególnych populacji lokalnych, a przez to do losowego zanikania poszczególnych stanowisk. Du że znaczenie dla kumaków ma równie ż otoczenie zbiorników

36 wodnych, w których uzupełniaj ą baz ę pokarmow ą oraz w ędruj ą do miejsc zimowania. Chc ąc stwierdzi ć wyst ępowanie kumaka nizinnego na danym terenie mo żna, w zale żno ści od sezonu, zastosowa ć nast ępuj ące metody: 1. obserwacje terenowe wczesnowiosennych migracji do zbiorników wodnych osobników dorosłych, 2. nasłuchiwanie odgłosów godowych (wiosna, wczesne lato), 3. aktywny odłów kijanek ze zbiorników wodnych przy u życiu czerpaka herpetologicznego (lato), 4. penetrowanie brzegów zbiorników wodnych w poszukiwaniu młodych kumaków (pó źne lato, jesie ń). Kumak nizinny na obszarze Natura 2000 „Ostoja nad Oświnem” jest gatunkiem do ść licznym. Jednak przez to że omawiany obszar natura jest do ść mały i składa si ę z kilku rozdzielonych enklaw to stanowiska tego gatunku cz ęsto znajduj ą si ę poza obszarem natura 2000. Prawdopodobnie najliczniejszym miejscem wyst ępowania kumaka na terenie „Ostoi nad O świnem” jest jego północna cz ęść czyli tereny po dawnych wsiach Zielony Ostrów i Czarny Ostrów. Płaz ten zajmuje na tym obszarze Natura 2000 głównie nasłonecznione bezodpływowe oczka i płytkie rozlewiska. Na terenie omawianego obszaru znajduje się bardzo du żo dobrych środowisk dla kumaka nizinnego. Lasy Pa ństwowe w latach 2008-2009 na tym terenie stwierdziły 9 stanowisk kumaka nizinnego. Gatunek ten potrafi mieć w bardzo du że fluktuacje liczebno ści w ró żnych latach, dlatego trudno oszacowa ć czy jest to kompletna ilo ść stanowisk. Nie znamy równie ż liczebno ści dorosłych osobników na podanych stanowiskach, jednak na podstawie własnych obserwacji mo żna oszacowa ć liczebno ść kumaka nizinnego na omawianym obszarze na co najmniej kilkaset dorosłych samców.

5339 Ró żanka Rhodeus sericeus amarus Charakterystyka Ryba karpiokształtna. Ciało silnie wygrzbiecone, bocznie ście śnione. Otwór g ębowy mały, ko ńcowy. Łuski du że, 34-38 wzdłu ż ciała, linia boczna zaznaczona tylko na pierwszych 5-6 łuskach. Płetwa grzbietowa z 12-13, a odbytowa z 11-13 promieniami. U samic pojawia si ę w okresie tarła długie, rurkowate pokładełko. Grzbiet zielonoszary, do czarniawego. Boki ja śniejsze, srebrzy ście l śni ące, z dług ą, mieni ącą si ę, zielononiebiesk ą wst ęgą. Strona brzuszna biała, ró żowo połyskuj ąca. W okresie tarła samiec przybiera szat ę godow ą. Jego gardło, piersi i przednia cz ęść brzucha staj ą si ę czerwone, grzbiet i tylna cz ęść ciała mieni ą. Długo ść 5-6 cm, maksymalnie 9 cm. Wyst ępowanie: Na północ od Pirenejów i Alp, w stoj ących i wolno płyn ących wodach zasiedlanych przez mał że (skójka, szcze żuja). Od Francji i południowo-wschodniej Anglii (została tam wprowadzona) po dorzecze Wołgi. Tryb życia: Stadna ryba bytuj ąca w silnie zaro śni ętych ro ślinno ści ą, przybrze żnych partiach wody. Tarło - od kwietnia do czerwca. Samiec wyszukuje mał ża. Samica pokładełkiem składa ikr ę do jamy skrzelowej mał ża. Równocze śnie ponad mał żem samiec wydala nasienie, które razem z wci ągan ą wod ą dostaje si ę do jamy skrzelowej, zapładniaj ąc znajduj ące si ę w niej jaja. Inkubacja trwa od 2 do 3 tygodni. Młode ryby opuszczaj ą bezpieczne schronienie we wn ętrzu mał ża przy długo ści 11 mm. Od żywianie: Wodne ro śliny oraz ró żnego rodzaju drobne, zwierz ęce organizmy. Stan zachowania w Polsce Gatunek prawnie chroniony - całkowity zakaz połowu. Podczas monitoringu GIO Ś w latach 2009-2010 na badanych stanowiskach stan wła ściwy (FV) ochrony gatunku stwierdzono tylko na 22 % stanowisk, natomiast na 27% stanowisk ocena jest niezadowalaj ąca (U1). Na wi ększo ści stanowisk (51%) ocena ogólna stanu ochrony gatunku jest zła (U2). Przyczyn ą niskich ocen stanu ochrony s ą złe oceny stanu siedlisk oraz nisko

37 ocenione, mało liczne populacje, cz ęsto o zaburzonej strukturze wiekowej. Stan zachowania w obszarze W trakcie prac terenowych na podstawie znajomo ści wymaga ń gatunku dokonano rozpoznania wła ściwego siedliska i wytypowano punkty do elektroodłowów. Pomimo tego jej obecno ść nie udało si ę potwierdzi ć. Konieczno ść uzupełnienia informacji o stanie zachowania gatunku. Zagro żenia Potencjalnie zanieczyszczenia wody. Ranga w obszarze Rzadka i cenna, ranga niska.

1145 Piskorz Misgurnus fossilis Charakterystyka Słodkowodna ryba z rodziny piskorzowatych. Zamieszkuje wody słabo natlenione, zazwyczaj w zbiornikach o mulistym dnie z wod ą stojącą i wolno płyn ącą, np. w rowach melioracyjnych, kanałach, odnogach rzek, starorzeczach, stawach. Dzie ń sp ędza ukryty przy dnie. Przy gwałtownej zmianie ci śnienia pływa tu ż przy powierzchni wody. Długo ść do 30 cm. Podłu żne, walcowate ciało, lekko bocznie spłaszczone w tylnej cz ęś ci. Wokół otworu g ębowego 10 wąsików (4 na górnej szcz ęce, 2 w k ącikach ust i 4 krótkie na dolnej szcz ęce). Łuski niewielkie. Płetwy piersiowe u samców nieco dłu ższe ni ż u samic. Płetwa ogonowa zaokr ąglona. Potrafi oddycha ć powietrzem atmosferycznym przy pomocy jelita. Wyj ęty z wody wydaje charakterystyczny gwizd, powstaj ący podczas wypuszczania powietrza. Grzbiet i głowa s ą br ązowe lub br ązowowczarne, boki i brzuch żółte lub pomara ńczowoczerwone. Wzdłu ż boków od oczu do nasady płetwy ogonowej biegnie szeroka, ciemnobr ązowa lub czarna smuga, obrze żona z obu stron ciemnym paskiem. Brzuch pokryty ciemnymi plamkami. Płetwy żółtobr ązowe pokryte ciemnymi plamkami. Stan zachowania w Polsce Na terenie Polski gatunek ten jest obj ęty ścisł ą ochron ą gatunkow ą. Został wpisany do Polskiej Czerwonej Ksi ęgi Zwierz ąt w kategorii NT – gatunki ni ższego ryzyka, ale bliskie zagro żenia. Od dłu ższego czasu notuje si ę stopniowe ust ępowanie piskorza w Polsce. Wyniki przeprowadzonych prac monitoringowych potwierdzaj ą t ą tez ę. Piskorz został odłowiony zaledwie na 12 stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym, w tym na trzech obszarach Natura 2000. Najwi ęcej stanowisk (50%) stwierdzono w dorzeczu Wisły, co potwierdza dotychczasowe obserwacje nad rozmieszczeniem gatunku. W Dorzeczu Odry wyst ępowanie piskorza potwierdzono tylko na dwóch stanowiskach. Z danych tych jasno wynika, że areał wyst ępowania zmniejszył si ę drastycznie i sytuacja piskorza pogarsza si ę znacznie szybciej, ni ż dotychczas s ądzono. Na niespełna połowie stanowisk (42%) perspektywy zachowania gatunku oceniono jako wła ściwe. Ocena niezadowalaj ąca i zła została okre ślona dla takiej samej liczby stanowisk (po 25%), głównie ze wzgl ędu na stan populacji, które były mało liczebne przy braku osobników młodocianych. W przypadku jednego stanowiska perspektywy zachowania gatunku s ą nieznane. Stan zachowania w obszarze. W ostoi nierównomiernie rozmieszczony. W trakcie prac terenowych na podstawie znajomo ści wymaga ń gatunku dokonano rozpoznania

38 wła ściwego siedliska i wytypowano punkty do elektroodłowów. W trakcie odłowów stwierdzony tylko na jednym stanowisku. Zagro żenia Jako główne zagro żenia populacji wskazuje si ę pogorszenie jako ści wody wywołane ściekami i eutrofizacj ą oraz pogorszenie jako ści hydromorfologicznej rzek na skutek prac hydrotechnicznych. Ranga w obszarze Rozpowszechniony, ranga średnia.

1149 Koza Cobitis taenia Charakterystyka Słodkowodna ryba z rodziny piskorzowatych. W Polsce wyst ępuje na terenie całego kraju z wyj ątkiem terenów górskich. Żyje w rzekach, stawach i jeziorach, szczególnie w miejscach o piaszczystym, kamienistym, rzadziej mulistym dnie. Żyje przy dnie, ch ętnie zagrzebuje si ę w podło żu tak, że wida ć jej tylko oczy i płetw ę ogonow ą. Osi ąga przeci ętnie ok. 10 cm, maksymalnie 13,5 cm długo ści. Wydłu żone ciało. Posiada obronne, ruchome kolce w okolicy oka. Łuski bardzo drobne. Kraw ędź płetwy ogonowej lekko zaokr ąglona. Mały otwór g ębowy w poło żeniu dolnym, otoczony sze ścioma w ąsami. P ęcherz pławny szcz ątkowy, aby podpłyn ąć pod powierzchni ę wody koza musi wykonywa ć w ęż owate ruchy. Grzbiet br ązowoszary, pokryty ciemnymi plamkami. Wzdłu ż boków biegn ą dwa, rzadziej jeden, szereg 10-20 du żych, okr ągłych, ciemnych plam. U nasady płetwy ogonowej jedna du ża ciemna plama. Brzuch biały lub żółtawy. Żywi si ę bezkr ęgowcami dennymi (larwy owadów, mi ęczaki, robaki itp.). Stan zachowania w Polsce Na terenie Polski wszystkie gatunki kozowatych (piskorzowatych) s ą obj ęte ścisł ą ochron ą gatunkow ą. Monitoring GIO Ś prowadzony był w latach 2009-2010. Wła ściwy stan ochrony gatunku (ocena FV) stwierdzono jedynie na 3 stanowiskach; Na 16 stanowiskach stan ogólny jest niezadowalaj ący (U1), a a ż na 26 stanowiskach jest zły (U2), na jednym ze stanowisk stan ochrony gatunku pozostaje nieznany (XX). Wyniki bada ń monitoringowych 2009 -2010 nie daj ą jeszcze podstaw do pewnego wnioskowania o stanie ochrony w skali całego regionu biogeograficznego kontynentalnego. Rozmieszczenie stanowisk jest nierównomierne w obr ębie zasi ęgu, a ich liczba jest niereprezentatywna dla gatunku tak rozpowszechnionego w wodach nizinnych. Wst ępnie mo żna by stan ochrony gatunku w regionie okre śli ć jako co najmniej niezadowalaj ący (U1/U2). Stan zachowaniaw obszarze. W trakcie prac terenowych na podstawie znajomo ści wymaga ń gatunku dokonano rozpoznania wła ściwego siedliska i wytypowano punkty do elektroodłowów. Obecno ść udało si ę potwierdzi ć tylko na dwóch stanowiskach – Rzeka Rawda i Jezioro Rydzówka. Konieczno ść dalszego uzupełnienia informacji o stanie zachowania gatunku. Zagrożenia Nieustalone. Potencjalnie kłusownictwo i zanieczyszczenie wód. Ranga w obszarze

39 Rzadka i cenna, ranga niska.

1084 Pachnica d ębowa ( Osmoderma eremita ) Charakterystyka Gatunek du żego chrz ąszcza z rodziny żukowatych. Relikt lasów pierwotnych, ści śle zwi ązany ze starymi, dziuplastymi drzewami. Owady dorosłe maj ą długo ści od 22 do 32 mm, sporadycznie do 40 mm, brunatne, brunatnoczarne lub czarne ze słabym oliwkowo-metalicznym połyskiem. Głowa z wydatnym, prostok ątnym nadustkiem oraz par ą guzków poło żonych u nasady czułków. Czułki krótkie, dziesi ęcioczłonowe, załamane, z buławk ą zło żon ą z trzech członów. Przedplecze zaokr ąglone, z podłu żnym zagł ębieniem w cz ęś ci środkowej. Pokrywy szerokie o wyra źnie zaznaczonych guzach barkowych. Wyra źny dymorfizm płciowy ujawniaj ący si ę mi ędzy innymi w budowie głowy (u samca guzki u nasady czułków wy ższe i poł ączone listewk ą), przedplecza (u samca bruzda na środku przedplecza znacznie gł ębsza i wyra źnie otoczona wypukło ściami) oraz członów przednich stóp. Larwy p ędrakowate, białawe, o ciele zgi ętym na kształt litery „c”. Na spodniej stronie ostatniego segmentu ciała wyst ępuj ą równo rozproszone szczecinki. W ostatnim stadium larwy mog ą osi ąga ć mas ę 12 g i do 100 mm długo ści. Samica składa ok. 30 jaj. Larwy żeruj ą wewn ątrz dziupli przez 3-4 lata. Owady dorosłe równie ż wi ększo ść czasu sp ędzaj ą w próchnowiskach w których si ę rozwijały, rzadko odbywaj ąc loty czy pobieraj ąc pokarm. Aktywniejsze s ą zazwyczaj w słoneczne dni, kiedy samce ch ętnie przesiaduj ą na pniach drzew w pobli żu wylotu dziupli wydzielaj ą charakterystyczny zapach wabi ący samice, od którego powstała nazwa gatunkowa tych owadów. Pachnica d ębowa jest gatunkiem nara żonym na wygini ęcie ze wzgl ędu na zanik odpowiednich środowisk, tj. ekosystemów w znacznym stopniu nasyconych starymi, dziuplastymi drzewami. Stan zachowania w Polsce Jest do ść szeroko rozsiedlona, zwłaszcza na ziemiach byłego zaboru pruskiego co prawdopodobnie zwi ązane jest z dawniejszym, intensywnym tworzeniem na tym obszarze zadrzewie ń kulturowych (np. alei przydro żnych). Liczne stanowiska gatunku znane s ą z województw warmi ńsko- mazurskiego, lubuskiego, wielkopolskiego, opolskiego, dolno śląskiego i świ ętokrzyskiego, z niektórych cz ęś ci województw pomorskiego, zachodniopomorskiego i kujawsko-pomorskiego oraz z Puszczy Białowieskiej. Du żo rzadsza jest na Podlasiu, Lubelszczy źnie i w wi ększej cz ęś ci Mazowsza. Bezwzgl ędnym warunkiem wyst ępowania pachnicy d ębowej jest obecno ść odpowiedniej liczby starych, dziuplastych drzew z obszernymi próchnowiskami, b ędącymi jej jedynym środowiskiem życia. Silnie preferowane s ą drzewa rosn ące w nasłonecznieniu. W niektórych cz ęś ciach kraju podstawowymi gatunkami żywicielskimi pachnicy s ą drzewa o wy ższej podatno ści na próchnienie (tworz ące dziuple ju ż w wieku kilkudziesi ęciu lat), takie jak lipy, olsze czy wierzby głowiaste, ale zasiedlane mog ą by ć te ż inne gatunki drzew li ściastych. W Polsce, jak i we wszystkich innych pa ństwach w których wyst ępuje podlega ochronie prawnej. Na mocy Rozporz ądzenia Ministra Środowiska, obj ęta jest ścisł ą ochron ą gatunkow ą. Jest równie ż chroniona na kanwie Dyrektywy Siedliskowej UE 92/43/EWG jako gatunek priorytetowy. Po wej ściu Polski do Unii Europejskiej wyst ępowanie pachnicy d ębowej na danym terenie, podobnie jak obecno ść innych gatunków i siedlisk przyrodniczych wymienionych w zał ącznikach Dyrektywy Siedliskowej, mo że stanowi ć podstaw ę do wyznaczenia Specjalnego obszaru ochrony siedlisk sieci Natura 2000. Instrumentem prawnym na poziomie krajowym reguluj ącym tworzenie tego typu obszarów jest Ustawa o ochronie przyrody z 2004 roku. Polska jest tak że zobowi ązana zapewni ć przetrwanie i wła ściwy stan ochrony krajowych zasobów tego gatunku.

40 Stan zachowania w obszarze Stwierdzona w jednym punkcie obszaru na terenie kompleksu parkowo-pałacowego i starej alei drzew, pó źniej otoczona młodszym drzewostanem na południowej granicy obszaru, w okolicach miejscowo ści Nowa Guja. Zagro żenia Naturalne procesy starzenia. Ranga w obszarze: Ranga niska, rzadka i cenna.

Moduł B 3. Stan ochrony przedmiotów ochrony obj ętych Planem Ocena Ogólna stanu Ocena stanu Ocena ocena Siedliska Parametr ochrony na ochrony po stanu stanu L.p. Kod Stanowiska 3 Wska źnik 4 Uwagi przyrodnicze stanu podstawie weryfikacji ochrony ochrony dost ępnych terenowej stanowiska siedliska/ danych gatunku Siedliska przyrodnicze Powierzchnia siedliska XX FV U1 Charakterystyczna kombinacja XX FV Starorzecza i zbiorowisk w obr ębie naturalne transektu eutroficzne Gatunki wskazuj ące Jezioro Specyficzn 1. zbiorniki wodne na degeneracj ę XX FV 3150 Rydzówka a struktura U1 ze siedliska 6DF4 i funkcje zbiorowiskami z Barwa wody XX U1 Nympheion , Konduktywno ść XX U1 Potamion [µS/cm] Przezroczysto ść wody XX U1 Odczyn wody XX FV Perspektywy ochrony XX FV

3 Cztery ostatnie znaki numeru guid 4 Pogrubiono wska źniki kardynalne

41 Powierzchnia siedliska XX XX Konduktywno ść Charakterystyczna [µS/cm]=215-415; kombinacja Przezroczysto ść FV XX zbiorowisk w obr ębie wody=0,5-1,6; transektu pH=8,0-8,9. Gatunki wskazuj ące ( źródło danych: Specyficzn na degeneracj ę XX XX Wi śniewski R. J. a struktura siedliska 2005. Wody i funkcje Barwa wody XX XX powierzchniowe w Starorzecza i Konduktywno ść rezerwatach Siedem FV XX naturalne [µS/cm] Wysp, Bajory i eutroficzne Przezroczysto ść wody U1 XX Kałeckie Błota i 2. zbiorniki wodne Jezioro O świn Królikowska J., 3150 Odczyn wody U1 XX U1 ze 2AD9 Wróbel J. 2005. zbiorowiskami z Struktura i skład Nympheion , florystyczny Potamion ro ślinno ści wodnej w jeziorze O świn. W: Gromadzki M., Perspektywy ochrony XX XX Wi śniewski R. J. Jezioro O świn i okolice. Monografia przyrodniczo- kulturowa. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Pozna ń.) 3. Ni żowe i górskie Powierzchnia siedliska na Powierzchnia 6510 67FC, 1BD0 XX U1 U1 U1 świe że ł ąki stanowisku siedliska na użytkowane Specyficzn Struktura przestrzenna stanowisku – płaty XX FV ekstensywnie a struktura płatów siedliska cz ęś ciowo (Arrhenatherion i funkcje Gatunki zarastaj ą głogami. XX U1 elatioris ) charakterystyczne Gatunki dominuj ące XX FV Obce gatunki XX FV inwazyjne Gatunki ekspansywne ro ślin XX FV zielnych Ekspansja krzewów i XX U1 podrostu drzew

42 Udział dobrze zachowanych płatów XX FV siedliska Wojłok (martwa XX FV materia organiczna) Ogólna struktura i XX FV funkcje Perspektywy ochrony XX FV Powierzchnia siedliska na XX FV stanowisku Gatunki XX FV charakterystyczne Pokrycie i struktura gatunkowa XX FV torfowców Obce gatunki XX FV inwazyjne Rodzime gatunki Obecno ść Torfowiska ekspansywne ro ślin XX U1 krzewów i drzew wysokie z zielnych 4. Specyficzn – płat zarasta ro ślinno ści ą *7110 65E6 Odpowiednie U1 U1 a struktura XX FV brzoza i sosna, na torfotwórcz ą uwodnienie i funkcje obrze żach – (żywe) Struktura powierzchni trz ęś lica. torfowiska (obecno ść XX FV dolinek i k ęp) Pozyskanie torfu XX FV Melioracje XX FV odwadniaj ące Obecno ść krzewów i XX U1 drzew Ogólna struktura i XX U1 funkcje Perspektywy ochrony XX FV 5. Gr ąd 9170 Stanowiska Powierzchnia siedliska XX FV U1 U1 środkowoeuropej siedliska poza Specyficzn Charakterystyczna ski i rezerwatami o a struktura kombinacja XX FV subkontynentaln nr guid: i funkcje florystyczna runa y ( Galio- 7039, 6D67, Carpinetum , 45AB, 9E94, Gatunki dominuj ące XX FV w poszczególnych

43 Tilio- FED0 – warstwach fitocenozy Carpinetum ) Uroczysko Udział w Kałki. drzewostanie gatunków li ściastych XX FV (bez wczesno- sukcesyjnych) Udział graba XX FV Udział gatunków „wczesnosukcesyjnych XX FV ” w drzewostanie Gatunki obce ekologicznie w XX FV drzewostanie Gatunki obce geograficznie w XX FV drzewostanie Martwe drewno XX FV (ł ączne zasoby) Martwe drewno le żą ce lub stoj ące >3 XX U1 m długo ści i >50 cm grubo ści Wiek drzewostanu (obecno ść XX FV starodrzewu) Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Struktura pionowa i przestrzenna XX FV ro ślinno ści Inwazyjne gatunki obce w podszycie i XX FV runie Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) w XX FV runie Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna

44 Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX FV 6. Gr ąd 9170 Stanowiska Powierzchnia siedliska XX FV U1 środkowoeuropej siedliska w Specyficzn Charakterystyczna ski i rezerwatach o a struktura kombinacja XX FV subkontynentaln nr guid: i funkcje florystyczna runa y ( Galio- 2627, D610, Gatunki dominuj ące Carpinetum , D9A2 – w poszczególnych XX FV Tilio- Rezerwat warstwach fitocenozy Carpinetum ) Kałeckie Udział w Błota; drzewostanie E441 – gatunków li ściastych XX FV Rezerwat (bez Bajory. wczesnosukcesyjnych) Udział graba XX FV Udział gatunków „wczesnosukcesyjnych XX FV ” w drzewostanie Gatunki obce ekologicznie w XX FV drzewostanie Gatunki obce geograficznie w XX FV drzewostanie Martwe drewno XX FV (ł ączne zasoby) Martwe drewno le żą ce lub stoj ące >3 XX U1 m długo ści i >50 cm grubo ści

Wiek drzewostanu XX U1 (obecno ść 45 starodrzewu) Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Struktura pionowa i przestrzenna XX FV ro ślinno ści Inwazyjne gatunki obce w podszycie i XX FV runie Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) w XX FV runie Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX FV 7. Gr ąd 9170 Stanowiska Powierzchnia siedliska XX FV FV środkowoeuropej siedliska w Charakterystyczna ski i rezerwatach o kombinacja XX FV subkontynentaln nr guid: florystyczna runa y ( Galio- 4A9C, B581 Gatunki dominuj ące Carpinetum , – Rezerwat w poszczególnych XX FV Tilio- Siedem Wysp. warstwach fitocenozy Carpinetum ) Udział w drzewostanie gatunków li ściastych XX FV (bez wczesnosukcesyjnych) Udział graba XX FV

Udział gatunków XX FV „wczesnosukcesyjnych

46 ” w drzewostanie Gatunki obce ekologicznie w XX FV drzewostanie Gatunki obce geograficznie w XX FV drzewostanie Martwe drewno XX FV (ł ączne zasoby) Martwe drewno le żą ce lub stoj ące >3 XX FV m długo ści i >50 cm grubo ści Wiek drzewostanu (obecno ść XX FV starodrzewu) Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Struktura pionowa i przestrzenna XX FV ro ślinno ści Inwazyjne gatunki obce w podszycie i XX FV runie Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) w XX FV runie Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX FV

47 8. Gr ąd 9170 D78A Powierzchnia siedliska XX FV U1 środkowoeuropej Specyficzn Charakterystyczna ski i a struktura kombinacja XX U1 subkontynentaln i funkcje florystyczna runa y ( Galio- Gatunki dominuj ące Carpinetum , w poszczególnych XX U1 Tilio- warstwach fitocenozy Carpinetum ) Udział w drzewostanie gatunków li ściastych XX FV (bez wczesnosukcesyjnych) Udział graba XX U1 Udział gatunków „wczesnosukcesyjnych XX FV ” w drzewostanie Gatunki obce ekologicznie w XX FV drzewostanie Gatunki obce geograficznie w XX FV drzewostanie Martwe drewno XX U1 (ł ączne zasoby) Martwe drewno le żą ce lub stoj ące >3 XX U1 m długo ści i >50 cm grubo ści Wiek drzewostanu (obecno ść XX U1 starodrzewu) Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Struktura pionowa i przestrzenna XX U1 ro ślinno ści Inwazyjne gatunki obce w podszycie i XX FV runie Ekspansywne gatunki XX U1

48 rodzime (apofity) w runie Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX FV 9. Gr ąd 9170 E540 Powierzchnia siedliska XX FV U1 środkowoeuropej Specyficzn Charakterystyczna ski i a struktura kombinacja XX FV subkontynentaln i funkcje florystyczna runa y ( Galio- Gatunki dominuj ące Carpinetum , w poszczególnych XX FV Tilio- warstwach fitocenozy Carpinetum ) Udział w drzewostanie gatunków li ściastych XX FV (bez wczesnosukcesyjnych) Udział graba XX FV Udział gatunków „wczesnosukcesyjnych XX FV ” w drzewostanie Gatunki obce ekologicznie w XX FV drzewostanie Gatunki obce geograficznie w XX FV drzewostanie Martwe drewno XX U1 (ł ączne zasoby) Martwe drewno XX U1

49 le żą ce lub stoj ące >3 m długo ści i >50 cm grubo ści Wiek drzewostanu (obecno ść XX U1 starodrzewu) Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Struktura pionowa i przestrzenna XX FV ro ślinno ści Inwazyjne gatunki obce w podszycie i XX FV runie Ekspansywne gatunki rodzime (apofity) w XX U1 runie Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX FV 10. Bory i lasy *91D EDA0 Powierzchnia siedliska XX XX XX XX Stanowisko bagienne 0 Specyficzn Gatunki wymaga XX XX (Vaccinio a struktura charakterystyczne poszerzenia stanu uliginosi- i funkcje Gatunki dominuj ące XX XX wiedzy. Betuletum Obce gatunki XX XX pubescentis , inwazyjne w runie Vaccinio Rodzime gatunki uliginosi- ekspansywne ro ślin XX XX Pinetum , Pino zielnych

50 mugo- Uwodnienie XX XX Sphagnetum, Wiek drzewostanu XX XX Sphagno Gatunki obce w girgensohnii- geograficznie w XX XX Piceetum i drzewostanie brzozowo- Gatunki obce sosnowe ekologicznie w XX XX bagienne lasy drzewostanie borealne) Martwe drewno le żą ce lub stoj ące >3m długo ści i 50 cm grubo ści (próg grubo ści obni żany do XX XX 30 cm gdy z przyczyn naturalnych drzewa nie dorastaj ą do 50 cm grubo ści) Naturalne odnowienie XX XX drzewostanu Wyst ępowanie mchów torfowców – kardynalny tylko w XX XX sosnowych borach bagiennych Wyst ępowanie charakterystycznych XX XX krzewinek Pionowa struktura XX XX ro ślinno ści Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX XX pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX XX

51 Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowa ć tylko, gdy s ą odpowiednie dane) Perspektywy ochrony XX XX 11. Łęgi wierzbowe, *91E Stanowiska Powierzchnia siedliska XX FV U1 U1 Gatunki topolowe, 0 siedliska w Specyficzn Gatunki dominuj ące – XX FV olszowe i rezerwatach o a struktura charakterystyczne dominacja olszy w jesionowe nr guid: i funkcje Gatunki dominuj ące XX U1 drzewostanie (Salicetum albo- FC63, 0CED, Gatunki obce fragilis, 71E6, 711B – geograficznie w XX FV Populetum albae, Rezerwat drzewostanie Alnenion Siedem Wysp, Inwazyjne gatunki glutinoso- 6346 – obce w podszycie i XX FV incanae, olsy Rezerwat runie źródliskowe) Kałeckie Ekspansywne gatunki Błota, rodzime (apofity) w XX FV EC8F, 28C6, runie DAB9, 7BC8 Martwe drewno XX FV – Rezerwat (ł ączne zasoby) Bajory. Martwe drewno Stanowiska wielkowymiarowe siedliska poza (le żą ce lub stoj ące > rezerwatami o 3 m długo ści i >50 cm nr guid: średnicy) (Próg XX U1 915B, FAA3 grubo ści obni żany do – Uroczysko 30 cm gdy z przyczyn Kałki, naturalnych drzewa E65F, 7F52 nie dorastaj ą do 50 cm grubo ści) Re żim wodny w tym rytm zalewów, je żeli XX FV wyst ępuj ą) Wiek drzewostanu XX U1 Pionowa struktura XX FV ro ślinno ści

52 Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowany tylko, gdy są odpowiednie dane) Powierzchnia siedliska XX FV 12. Łęgi wierzbowe, *91E 8713, 14D7, Powierzchnia siedliska XX FV U1 Gatunki topolowe, 0 3E2B Specyficzn Gatunki charakterystyczne, XX U1 olszowe i a struktura charakterystyczne gatunki jesionowe i funkcje Gatunki dominuj ące XX U1 dominuj ące – (Salicetum albo- Gatunki obce dominacja fragilis, geograficznie w XX FV gatunków Populetum albae, drzewostanie olsowych; Alnenion Inwazyjne gatunki Ekspansywne glutinoso- obce w podszycie i XX FV gatunki rodzime incanae, olsy runie (apofity) w runie – źródliskowe) Ekspansywne gatunki pokrzywa, trzcina. rodzime (apofity) w XX U1 runie Martwe drewno XX U1 (ł ączne zasoby) Martwe drewno wielkowymiarowe (le żą ce lub stoj ące > 3 m długo ści i >50 cm średnicy) (Próg XX U1 grubo ści obni żany do 30 cm gdy z przyczyn naturalnych drzewa nie dorastaj ą do 50 cm grubo ści)

53 Re żim wodny w tym rytm zalewów, je żeli XX FV wyst ępuj ą) Wiek drzewostanu XX U1 Pionowa struktura XX FV ro ślinno ści Naturalne odnowienie XX FV drzewostanu Zniszczenia runa i gleby zwi ązane z XX FV pozyskaniem drewna Inne zniekształcenia XX FV Stan kluczowych dla ró żnorodno ści biologicznej gatunków lokalnie typowych dla XX XX siedliska (wska źnik fakultatywny, stosowany tylko, gdy są odpowiednie dane) Powierzchnia siedliska XX FV

Ogólna Ocena stanu Ocena ocena ochrony na stanu stanu Kod podstawie ochrony po ochrony L.p. Gatunek Stanowisko Parametr stanu Wska źnik dost ępnych weryfikacji siedliska/ Uwagi Natura danych wg terenowej gatunku skali FV, UI, wg skali wg skali U2 FV, UI, U2 FV, UI, U2 Gatunki zwierz ąt Parametry populacji U1 U1 Żółw błotny Oświn Parametry wodne FV FV 1. Emys 1220 (Zielony siedliska gatunku U1 orbicularis Ostrów) Parametry lądowe U1 U1 siedliska gatunku 2. Kumak nizinny 1188 Cały obszar Liczebno ść XX XX FV Parametry populacji Bombina Natura 2000 Rozród XX FV bombina Parametry siedliska gatunku Udział szuwaru w XX FV

54 powierzchni zbiornika Wysoko ść ro ślinno ści XX FV brzegowej Nachylenie XX FV brzegów Ro ślinno ść pływaj ąca i XX FV zanurzona (bez szuwaru) Obecno ść płycizn XX FV Obecno ść barier dla płazów na XX FV brzegu zbiornika Urbanizacja XX FV otoczenia Wpływ ryb XX FV Liczba zbiorników w XX FV odległo ści < 500 m Droga asfaltowa XX FV Szanse zachowania gatunku XX FV W opinii Obecno ść Populacja XX XX eksperckiej nie nietoperzy wyst ępuje w Powierzchnia ostoi. W SDF Siedlisko potencjalnych XX XX został wpisany żerowisk bł ędnie Nocek (pierwotny bł ąd łydkowłosy naukowy). 3 1318 XX Myotis Metodyka GIO Ś dasycneme dotyczy badania kolonii letnich. Perspektywy zachowania XX XX Tylko jeden wska źnik ma zastosowania przy badaniu żerowisk. Na podstawie

55 bada ń detektorowych trudno wnioskowa ć o liczebno ści populacji st ąd ocena XX Populacja XX XX FV Brak metodyki Bóbr europejski GIO Ś 4 1337 Siedlisko XX XX FV FV Castor fiber Perspektywy zachowania XX FV Populacja XX XX FV Brak metodyki Wydra Lutra GIO Ś 5 1355 Siedlisko XX XX FV FV lutra Perspektywy zachowania XX FV Udział Badane Pachnica procentowy drzew stanowisko dębowa 6 1084 zasiedlonych XX FV U2 otrzymało Osmoderma wśród drzew zani żon ą ocen ę na eremita dziuplastych skutek izolacji. Udział procentowy drzew zasiedlonych Populacja wśród drzew XX FV dziuplastych dost ępnych do kontroli Liczba drzew zasiedlonych w XX XX przeliczeniu na 1 ha Udział procentowy drzew Siedlisko dziuplastych XX FV wśród wszystkich drzew

Liczba drzew XX XX dziuplastych w przeliczeniu na 1 56 ha Udział procentowy drzew grubych w śród drzew dziuplastych (lipy o pier śnicy ≥90 XX FV cm i d ęby o pier śnicy ≥110 cm i inne drzewa li ściaste o pier śnicy ≥100 cm) Liczba grubych drzew dziuplastych w przeliczeniu na 1 XX XX ha (kryteria uznania drzewa za grube jw.) Izolacja (odległo ść do najbli ższych XX U2 aktualnych lub potencjalnych siedlisk) Średnia z ocen zacienienia drzew XX U1 na stanowisku Perspektywy zachowania FV Piskorz Wzgl ędna Wizja terenowa 7 1145 XX U2 U2 Misgurnus liczebno ść a66 przeprowadzona w fossilis Struktura dniach 28-29 XX U2 Populacja wiekowa a20 pa ździernika 2013r. Udział gatunku wykazała wyst ępo- w zespole ryb XX U1 wanie nielicznych i minogów osobników piskorza EFI+ a118 XX U1 na 2 spo śród 31 Siedlisko kontrolowanych Jako ść XX U1

57 hydromorfologicz stanowisk na a298 zlo kalizowanych na obszarze Natura 2000 (badania wykonano zgodnie z metodyk ą z: Makomaska- Juchiewicz i Baran (2012). W ciekach i jeziorach obecne s ą Stan jako ści wód, Perspektywy zachowania XX U1 potencjalne struktura dna siedliska wyst ępowania piskorza.

Konieczne s ą szczegółowe badania inwentaryzacyjne. 8. Ró żanka 5339 Wzgl ędna XX FV U1 Wizja terenowa Rhodeus amarus liczebno ść a66 (ocena przeprowadzona w Struktura FV jednako dniach 28-29 XX Populacja wiekowa a20 wa dla pa ździernika 2013r. Udział gatunku U1 obu wykazała wyst ępo- w zespole ryb XX stanowis wanie nielicznych i minogów k) osobników ró żanki EFI+ a118 XX U1 na 2 spo śród 31 Jako ść XX U1 kontrolowanych Siedlisko hydromorfologicz stanowisk na a298 zlokalizowanych na Stan jako ści wód, XX U1 obszarze Natura struktura dna, 2000 (badania obecno ść mał ży wykonano zgodnie z metodyk ą z: Makomaska- Perspektywy zachowania Juchiewicz i Baran (2012). W ciekach i jeziorach obecne s ą potencjalne siedliska

58 wyst ępowania piskorza.

Konieczne s ą szczegółowe badania inwentaryzacyjne. 9 Koza Cobitis 1149 Wzgl ędna XX FV U2 Wizja terenowa taenia liczebno ść a66 przeprowadzona w Struktura XX U1 dniach 28-29 Populacja wiekowa a20 pa ździernika 2013r. Udział gatunku XX U1 wykazała wyst ępo- w zespole ryb wanie nielicznych i minogów osobników kozy na EFI+ a118 XX U1 1 spo śród 31 kon- Jako ść XX U2 trolowanych sta- Siedlisko hydromorfologicz nowisk zlokalizo- na a298 wa nych na obszarze Stan jako ści wód, XX U2 Natura 2000 struktura dna (badania wykonano zgodnie z metodyk ą z: Makomaska- Juchiewicz i Baran (2012). W ciekach i jeziorach obecne s ą potencjalne Perspektywy zachowania siedliska wyst ępowania piskorza.

Konieczne s ą szczegółowe badania inwentaryzacyjne. Pachnica d ębowa. Nie s ą znane/nie zostały odnalezione inne stanowiska gatunku. Aleja drzew b ędąca siedliskiem biegnie wzdłu ż drogi pomi ędzy dworem koło miejscowo ści Nowa Guja a Wesołowem. Droga ta jest w swojej cz ęś ci poro śni ęta starymi d ębami i nie jest intensywnie u żytkowana – dost ępna jest tylko dla pojazdów rolniczych jak traktory i samochodów z nap ędem na cztery koła.

59 4. Analiza zagro żeń

Numer Zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Opis zagro żenia stanowiska 5 Istniej ące Potencjalne Siedliska przyrodnicze H01 Zanieczyszczenie wód powierzchniowych (limnicznych, lądowych, morskich i słonawych) 3150 Starorzecza i - spływ zanieczyszcze ń z H02 Zanieczyszczenie wód naturalne eutroficzne Jezioro O świn ró żnych źródeł z terenu zlewni podziemnych ( źródła punktowe i 1. zbiorniki wodne ze - 2AD9 jeziora; rozproszone) zbiorowiskami z - nadmierne u żyźnienie, K01.02 Zamulenie Nympheion, Potamion wypłycanie, zarastanie; K02.02 Nagromadzenie materii organicznej K02.03 Eutrofizacja (naturalna) - niszczenie, fragmentacja ro ślinno ści przybrze żnej (zwi ązana głównie z budow ą nielegalnych pomostów oraz tworzeniem doj ść do wody, G05.01 Wydeptywanie, kąpielisk, pla ż); nadmierne u żytkowanie - spływ zanieczyszcze ń z H01 Zanieczyszczenie wód ró żnych źródeł z terenu zlewni powierzchniowych (limnicznych, 3150 Starorzecza i jeziora (min. gospodarstw Jezioro lądowych, morskich i słonawych) naturalne eutroficzne domowych, pól uprawnych); Rydzówka - H02 Zanieczyszczenie wód 2. zbiorniki wodne ze F02.03 W ędkarstwo - nadmierne u żyźnienie, 6DF4 podziemnych ( źródła punktowe i zbiorowiskami z wypłycanie, zarastanie rozproszone) Nympheion , Potamion (przy śpieszenie procesu K01.02 Zamulenie eutrofizacji wód mo że by ć K02.02 Nagromadzenie materii zwi ązane z powi ększaj ącą si ę organicznej koloni ą kormoranów – wyspa K02.03 Eutrofizacja (naturalna) Długi Ostrów); - presja w ędkarska (zan ęcanie, które w du żych ilo ściach powoduje przy śpieszenie procesów eutrofizacji). 6510 Ni żowe i górskie K02 Ewolucja biocenotyczna, A03.03 Zaniechanie / brak koszenia – - ekspansja drzew i krzewów 3. 67FC, 1BD0 świe że ł ąki u żytkowane sukcesja – ekspansja drzew i zaprzestanie ekstensywnego u żytkowania ; (dotyczy głogu, niech ętnie

5 Cztery ostatnie znaki numeru guid

60 Numer Zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Opis zagro żenia stanowiska 5 Istniej ące Potencjalne Siedliska przyrodnicze ekstensywnie krzewów (doty czy głogu, niech ętnie I02 Problematyczne gatunki rodzime – zgryzanego przez koniki (Arrhenatherion elatioris ) zgryzanego przez koniki polskie) . rodzime ekspansywne gatunki ro ślin zielnych ; polskie); K02.03 Eutrofizacja (naturalna) – nadmierne - zaprzestanie ekstensywnego użyźnienie . użytkowania; - rodzime ekspansywne gatunki ro ślin zielnych; - nadmierne u żyźnienie; I02 Problematyczne gatunki rodzime – rodzime ekspansywne - rodzime ekspansywne gatunki ro ślin zielnych (trz ęś lica) ; gatunki ro ślin zielnych (trz ęś lica); *7110 Torfowiska wysokie K02 Ewolucja biocenotyczna, J02.01 Zasypywanie terenu, melioracje i - ekspansja drzew i krzewów 4. z ro ślinno ści ą torfotwórcz ą 65E6 sukcesja – ekspansja drzew i osuszanie – ogólnie – spadek poziomu wód (brzoza, sosna); (żywe) krzewów (brzoza, sosna) ; gruntowych . - nadmierne u żyźnienie; K02.03 Eutrofizacja (naturalna) – - spadek poziomu wód nadmierne u żyźnienie . gruntowych.

Stanowiska siedliska w rezerwatach przyrody: 2627, D610, 9170 Gr ąd - ryzyko ekspansji niecierpka D9A2 – środkowoeuropejski i I01 Nierodzime gatunki zaborcze drobnokwiatowego; Rezerwat 5. subkontynentalny ( Galio- K Biotyczne i abiotyczne procesy naturalne - zjawisko zamierania jesionu Kałeckie Błota; - Carpinetum , Tilio- (z wył ączeniem katastrof naturalnych) wyniosłego. E441 – Carpinetum ) Rezerwat Bajory; 4A9C, B581 – Rezerwat Siedem Wysp. Stanowiska - mała ilo ść pozostawianego 9170 Gr ąd siedliska poza B02.04 Usuwanie martwych i martwego drewna; środkowoeuropejski i I01 Nierodzime gatunki zaborcze rezerwatami umieraj ących drzew - sporadycznie sosna w I 6. subkontynentalny ( Galio- K Biotyczne i abiotyczne procesy naturalne przyrody: B07 Inne rodzaje praktyk le śnych, pi ętrze b ądź buk w Carpinetum , Tilio- (z wył ączeniem katastrof naturalnych) 7039, 6D67, niewymienione powy żej podsadzeniach; Carpinetum ) 45AB, 9E94, - ryzyko ekspansji niecierpka

61 Numer Zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Opis zagro żenia stanowiska 5 Istniej ące Potencjalne Siedliska przyrodnicze FED0 – drobnokwiatowego; Uroczysko - zjawisko zamierania jesionu Kałki; wyniosłego. D78A, E540. *91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis , Vaccinio J02.01 Zasypywanie terenu, melioracje i - niewystarczaj ąca wiedza o U Nieznane zagro żenie lub nacisk uliginosi-Pinetum , Pino osuszanie – ogólnie – zmiany poziomu wody ; przedmiocie ochrony; 7. EDA0 – z uwagi na niewystarczaj ącą mugo-Sphagnetum, K02.03 Eutrofizacja (naturalna) – nadmierne - zmiany poziomu wody; wiedz ę o przedmiocie ochrony Sphagno girgensohnii- użyźnienie . - nadmierne u żyźnienie. Piceetum i brzozowo- sosnowe bagienne lasy borealne) Stanowiska siedliska w rezerwatach - miejscami du ży udział przyrody: pokrzywy lub trzciny; FC63, 0CED, - deponowanie odpadów na *91E0 Ł ęgi wierzbowe, 71E6, 711B – E03.01 Pozbywanie si ę odpadów z powierzchni gruntu oraz topolowe, olszowe i Rezerwat gospodarstw domowych / obiektów wprowadzanie do gleby i wód jesionowe ( Salicetum albo- Siedem Wysp, I02 Problematyczne gatunki rekreacyjnych 8. ścieków; fragilis, Populetum albae, 6346 – rodzime I01 Nierodzime gatunki zaborcze - ryzyko ekspansji niecierpka Alnenion glutinoso- Rezerwat K Biotyczne i abiotyczne procesy naturalne drobnokwiatowego; incanae, olsy źródliskowe) Kałeckie (z wył ączeniem katastrof naturalnych) - zjawisko zamierania jesionu Błota, wyniosłego. EC8F, 28C6,

DAB9, 7BC8 – Rezerwat Bajory. Stanowiska - mała ilo ść pozostawianego *91E0 Ł ęgi wierzbowe, E03.01 Pozbywanie si ę odpadów z siedliska poza B02.04 Usuwanie martwych i martwego drewna; topolowe, olszowe i gospodarstw domowych / obiektów rezerwatami umieraj ących drzew - miejscami du ży udział jesionowe ( Salicetum albo- rekreacyjnych 9. przyrody: I02 Problematyczne gatunki pokrzywy lub trzciny; fragilis, Populetum albae, I01 Nierodzime gatunki zaborcze 915B, FAA3 – rodzime - deponowanie odpadów na Alnenion glutinoso- K Biotyczne i abiotyczne procesy naturalne Uroczysko powierzchni gruntu oraz incanae, olsy źródliskowe) (z wył ączeniem katastrof naturalnych) Kałki, wprowadzanie do gleby i wód

62 Numer Zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Opis zagro żenia stanowiska 5 Istniej ące Potencjalne Siedliska przyrodnicze E65F, 8713, ścieków; 14D7, 3E2B, - ryzyko ekspansji niecierpka 7F52 drobnokwiatowego; - zjawisko zamierania jesionu wyniosłego. - szkody powstałe głównie w uprawach le śnych, powodowane min. przez zgryzanie p ędów szczytowych młodych drzew (szczególnie ło ś, jele ń); wyci ąganie świe żo K04.05 Szkody wyrz ądzane przez Le śne siedliska posadzonych drzew (dzik); ro ślino żerców (w tym przez 10. przyrodnicze: 9170, cz ęsto uniemo żliwiaj ące zwierzyn ę łown ą) (oraz *91D0, *91E0 prowadzenie racjonalnej wszystko żerców – dzik) gospodarki le śnej, w tym kształtowania wła ściwego składu gatunkowego u praw dla le śnych siedlisk naturowych; - zgryzanie drzew i punktowe zatapianie siedlisk (bóbr).

Zagro żenia Opis zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Stanowisko Istniej ące Potencjalne Gatunki zwierz ąt Zarastanie i zacienianie A03.03 Zaniechanie / brak koszenia, E01.03 Zabudowa rozproszona – powoduj ące potencjalnych l ęgowisk. A04.03 Zarzucenie pasterstwa, brak wypasu, niszczenie potencjalnych l ęgowisk Brak dobrego B01.01 Zalesianie terenów otwartych, drzewa J02 Spowodowane przez człowieka zmiany rozpoznania miejsc 1220 Żółw błotny Oświn (Zielony 1. rodzime, stosunków wodnych – obni żanie si ę poziomu bytowania i hibernacji Emys orbicularis Ostrów) – powoduj ące zarastanie i zacienianie wód gruntowych ; Brak rozpoznania potencjalnych l ęgowisk. K03.04 Drapie żnictwo – drapie żnictwo ze potencjalnych l ęgowisk strony lisa . ) X Brak zagro żeń i nacisków – z uwagi na J02 Spowodowane przez człowieka zmiany Obni żanie si ę poziomu wód 1188 Kumak nizinny Cały obszar 2. wła ściwy stan ochrony gatunku . stosunków wodnych – obni żanie si ę poziomu gruntowych i Bombina bombina natura 2000 wód gruntowych, osuszane drobnych powierzchniowych

63 Zagro żenia Opis zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Stanowisko Istniej ące Potencjalne Gatunki zwierz ąt zbiorników wodnych ; Chemizacja rolnictwa H01.05 Rozproszone zanieczyszczenie wód powierzchniowych z powodu działalno ści zwi ązanej z rolnictwem i le śnictwem – zanieczyszczenie zbiorników wodnyc h.

K02.03 Eutrofizacja (naturalna) – 1318 Nocek U Nieznane zagro żenie lub nacisk – z uwagi na eutrofizacja wód jezior, prowadz ąca do 3. łydkowłosy Myotis niewystarczaj ącą wiedz ę o przedmiocie ochrony . zarastania tafli wody, a w konsekwencji dasycneme zmniejszaj ąca powierzchni ę żerowisk. X Brak zagro żeń i nacisków – z uwagi na nielegalne zabijanie 1337 Bóbr europejski 4. wła ściwy stan ochrony gatunku . F05.04 Kłusownictwo ą Castor fiber zwierz t, płoszenie i rozbieranie tam X Brak zagro żeń i nacisków – z uwagi na 1355 Wydra Lutra nielegalne zabijanie 5. wła ściwy stan ochrony gatunku . F05.04 Kłusownictwo lutra zwierz ąt, płoszenie E03.01 Pozbywanie si ę odpadów z gospodarstw Najwa żniejszym aktualnym I01 Obce gatunki inwazyjne – Nierodzime domowych – za śmiecanie wód ; zagro żeniem jest gatunki ryb i słodkowodnych mał ży; F03.02.03 Chwytanie, trucie, kłusownictwo – zanieczyszczenie wód. J02.01 Zasypywanie terenu, melioracje i przypadkowe pozyskanie ; osuszanie – zniszczenie siedlisk ; Potencjalnym zagro żeniem H01.03 Inne zanieczyszczenie wód J02.02 Usuwanie osadów – wywołuj ące jest pojawienie si ę obcych 5339 Ró żanka powierzchniowych ze źródeł punktowych zm ętnienie wody; gatunków mał ży, które 6. Rhodeus sericeus H01.05 Rozproszone zanieczyszczenie wód J02.03 Regulowanie (prostowanie) koryt spowodowa ć mo że amarus powierzchniowych z powodu działalno ści rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznych ę ż zwi ązanej z rolnictwem i le śnictwem wygini cie ró anki. – powoduj ące zmian ę siedlisk gatunku ; H01.08 Rozproszone zanieczyszczenie wód J02.05.05 Niewielkie projekty powierzchniowych z powodu ścieków z hydroenergetyczne, jazy – ubytek siedlisk , gospodarstw domowych zmiany parametrów fizyko-chemicznych wód.

E03.01 Pozbywanie si ę odpadów z gospodarstw I01 Obce gatunki inwazyjne – Nierodzime Najwa żniejszym aktualnym domowych – za śmiecanie wód ; gatunki ryb zagro żeniem jest zanieczyszczenie wód. 1145 Piskorz F03.02.03 Chwytanie, trucie, kłusownictwo – J02.01 Zasypywanie terenu, melioracje i 7. Gatunkowi zagra ża ponadto Misgurnus fossilis przypadkowe pozyskanie ; osuszanie – zniszczenie siedlisk ; niewła ściwie prowadzona H01.03 Inne zanieczyszczenie wód J02.03 Regulowanie (prostowanie) koryt gospodarka wodna, w tym powierzchniowych ze źródeł punktowych rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznychgłównie usuwanie osadów

64 Zagro żenia Opis zagro żenia L.p. Przedmiot ochrony Stanowisko Istniej ące Potencjalne Gatunki zwierz ąt H01.05 Rozproszone zanieczyszczenie wód – powoduj ące zmian ę siedlisk gatunku ; (fizyczne usuwanie powierzchniowych z powodu działalno ści J02.05.05 Niewielkie projekty przedmiotu ochrony i jego zwi ązanej z rolnictwem i le śnictwem; hydroenergetyczne, jazy – ubytek siedlisk , siedliska – piskorz H01.08 Rozproszone zanieczyszczenie wód zmiany parametrów fizyko-chemicznych wód. aktywnie zagrzebuje si ę w powierzchniowych z powodu ścieków z dnie) i prace utrzymaniowe gospodarstw domowych; kanałów (główne siedlisko – powoduj ące zmiany parametrów fizyko- przedmiotu ochrony w chemicznych wód ; obszarze). J02.02 Usuwanie osadów – zm ętnienie wody, fizyczne usuwanie osobników zagrzebanych w dnie i siedliska gatunku .

E03.01 Pozbywanie si ę odpadów z gospodarstw domowych – za śmiecanie wód ; I01 Obce gatunki inwazyjne – Nierodzime H01.03 Inne zanieczyszczenie wód gatunki ryb. powierzchniowych ze źródeł F03.02.03 Chwytanie, trucie, kłusownictwo – H01.05 Rozproszone zanieczyszczenie wód przypadkowe pozyskanie osobników ; 1149 Koza powierzchniowych z powodu działalno ści 8. J02.03 Regulowanie (prostowanie) koryt Cobitis taenia zwi ązanej z rolnictwem i le śnictwem H01.08 Rozproszone zanieczyszczenie wód rzecznych i zmiana przebiegu koryt rzecznych powierzchniowych z powodu ścieków z – powoduj ąca zmian ę siedlisk gatunku ; gospodarstw domowych J02.05.05 Niewielkie projekty – powoduj ące zmiany parametrów fizyko- hydroenergetyczne, jazy – ubytek siedlisk , chemicznych wód ;; zmiany parametrów fizyko-chemicznych wód .

Naturalny proces starzenia i G05.06 Chirurgia drzewna, ścinanie na wypadania drzew. 1084 Pachnica d ębowa J03.01 Z mniejszenie lub utrata okre ślonych cech 9. potrzeby bezpiecze ństwa, usuwanie drzew Usuwanie drzew Osmoderma eremita siedliska przydro żnych; wynikaj ące z potrzeb bezpiecze ństwa

Zagro żenia dla żółwia błotnego ( Emys orbicularis ) - 1220 Istniej ące: 1. Brak dobrego rozpoznania miejsc bytowania i hibernacji (Spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych - J02)

65 Stanowisko to jest prawdopodobnie jednym z najwa żniejszych miejsc wyst ępowania żółwia błotnego na terenie województwa warmi ńsko- mazurskiego. Słabe rozpoznanie najwa żniejszych miejsc bytowania i hibernacji spowodowane jest tym, że teren ten jest rejonem przygranicznym z trudnym dost ępem. Dodatkowo potencjalne miejsca bytowania s ą bardzo trudno dost ępne i zajmuj ą bardzo rozległe tereny. W zwi ązku z tym brak dokładnego rozpoznania tej populacji mo że by ć jednym z głównych zagro żeń (mo że w tym miejscu wyst ąpi ć główne zagro żenie dla siedlisk bytowania żółwi czyli zmiany stosunków wodnych) 2. Brak rozpoznania potencjalnych l ęgowisk. (Zaniechanie / brak koszenia - A03.03, zarzucenie pasterstwa, brak wypasu - A04.03, zalesianie terenów otwartych, drzewa rodzime -B01.01, zabudowa rozproszona - E01.03) Stanowisko to zajmuje obszar mało dost ępny. W ostatnich latach obserwowano tutaj młodociane osobniki, w zwi ązku z tym mo żna przypuszcza ć, że na terenie tym istniej ą czynne l ęgowiska. Dodatkowo na tym terenie zachodzi do ść mocno proces zarastania potencjalnych l ęgowisk. Brak takiej wiedzy powoduje, że trudno chroni ć ten gatunek na tym stanowisku (prawdopodobnie w tych miejscach wyst ępuj ą typowe zagro żenia dla l ęgowisk żółwi błotnych). Można przypuszcza ć, że bez wykrycia l ęgowisk b ędzie bardzo trudno ochroni ć to stanowisko. 3. Zarastanie i zacienianie potencjalnych l ęgowisk (Zaniechanie / brak koszenia - A03.03, Zarzucenie pasterstwa, brak wypasu - A04.03) Rejon ten obfituje w du żą ilo ść potencjalnych l ęgowisk. W kilku rejonach stwierdzono, że z powodu sukcesji miejsca te coraz bardziej zarastaj ą i staj ą si ę coraz mniej odpowiednie na l ęgowiska dla żółwi błotnych. Zwi ązane jest to z tym, że w pod koniec lat 80 XX wieku przestała istnie ć wieś Zielony Ostrów. Spowodowało to naturaln ą sukcesj ę na tym obszarze. 1990 roku sprowadzono w to miejsce koniki polskie, które spowolniły ten proces, jednak nadal cz ęść potencjalnych l ęgowisk ulega dalszemu zarastaniu i zadarnianiu. Potencjalne 1. Obni żanie się poziomu wód gruntowych (Spowodowane przez człowieka zmiany stosunków wodnych - J02) W ostatnich latach zauwa ża si ę globalne obni żanie si ę poziomu wód gruntowych i powierzchniowych. Powoduje to zanik lokalnych zabagnie ń i oczek wodnych. Środowiska takie są miejscami bytowania żółwi błotnych. Obszar ten obfituje w tego typu zabagnienia. Jezioro O świn jest zbiornikiem przepływowym i przygranicznym dlatego nie mo żna wykluczy ć ingerencji w poziom wód, która spowoduje zanik cz ęś ci zabagnie ń. 2. Zalesianie l ęgowisk (zalesianie terenów otwartych, drzewa rodzime -B01.01) Du ża cz ęść miejsc, które mog ą by ć potencjalnymi l ęgowiskami nale żą do Lasów Pa ństwowych. Jednym z głównych zada ń tej instytucji jest prowadzenie gospodarki le śnej. Dlatego istnieje ryzyko przeznaczenia pod zalesienie potencjalnych l ęgowisk żółwia błotnego. 3. Zabudowa wa żnych miejsc bytowania żółwi błotnych (zabudowa rozproszona - E01.03) Cz ęść stanowiska poło żona jest poza rezerwatem. Dotyczy to szczególnie okolic wsi Wykop. Obecnie w rejonie tym jest zauwa żalna coraz wi ększa presja turystyczna. W zwi ązku z tym istnieje ryzyko zabudowy potencjalnych l ęgowisk. 4. Drapie żnictwo ze strony lisa (Drapie żnictwo - K03.04) Na wielu stanowiskach w Polsce a tak że na terenie Warmii i Mazur du żym zagro żeniem dla l ęgów jest drapie żnictwo głównie powodowane przez lisa. Przy niskiej liczebno ści tego gatunku na tym stanowisku taka presja drapie żników mo że spowodowa ć w dłu ższym okresie zaburzenie struktury wiekowej populacji.

66 Zagro żenia dla kumaka nizinnego ( Bombina bombina ) – 1188 Istniej ące: 1. Obecnie dzi ęki działaniom Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie i Lasów Pa ństwowych oraz działalno ści bobrów nie wyst ępuj ą na omawianym obszarze istotne zagro żenia dla tego gatunku. Potencjalne: 2. Kumak nizinny zajmuje na tym terenie małe zbiorniki wodne, które s ą bardzo wra żliwe na zmiany poziomu wód gruntowych i dlatego ka żde obni żenie si ę poziomu wód gruntowych na tym terenie, mo że sta ć si ę bardzo du żym zagro żeniem dla wielu stanowisk kumaka nizinnego. 3. Stanowiska kumaka nizinnego znajduj ą si ę cz ęsto w bezodpływowych oczkach otoczonych polami uprawnymi i u żytkami zielonymi. Nawozy i środki ochrony ro ślin spływaj ące z pól mog ą zanieczyszcza ć takie zbiorniki co mo że skutkowa ć zanikiem stanowisk kumaka nizinnego.

Zagro żenia dla pachnicy d ębowej (Osmoderma eremita) 1084 Istniej ące : 1. Naturalny proces starzenia i wypadania drzew. Cz ęść alei, zasiedlona przez pachnic ę jest poro śni ęta drzewami (d ęby) o podobnej strukturze wiekowej. Wizja przeprowadzona w terenie wykazała, że s ą to drzewa w wi ększo ści zdrowe, jednak w perspektywie najbli ższych 30-40 lat (3 — 4 okresy obowi ązywania PZO) stan ten mo że ulec zmianie. Podejmowanie działa ń ratunkowych w latach 2040-2050 mo że by ć ju ż spó źnione i ograniczy ć si ę do przeniesienia stanowiska, gdy ż proces powstawania dziupli i nowych próchnowisk wymaga długiego czasu i uzyskanie spodziewanego efektu nie jest mo żliwe w okresie np. jednego PZO. Potencjalne: 1. chirurgia drzewna, ścinanie na potrzeby bezpiecze ństwa, usuwanie drzew przydro żnych: W związku z niskim nasileniem ruchu na drodze presja na wycink ę spowodowan ą potrzebami bezpiecze ństwa jest niska.

5. Cele działa ń ochronnych Stan Perspektywa osi ągni ęcia L.p. Przedmiot ochrony Cel działa ń ochronnych ochrony wła ściwego stanu ochrony Siedliska przyrodnicze 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne Cały okres trwania PZO. Cel Stopniowa poprawa struktury i funkcji siedliska do stanu 1. zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z U1 długofalowy wykraczaj ący wła ściwego (FV) Nympheion , Potamion poza okres PZO. 6510 Ni żowe i górskie świe że ł ąki Stopniowa poprawa struktury i funkcji siedliska do stanu W perspektywie 10 lat od 2. użytkowane ekstensywnie ( Arrhenatherion U1 wła ściwego (FV) rozpocz ęcia realizacji PZO. elatioris ) Przywrócenie otwartego charakteru siedliska (usuni ęcie głogu).

67 Stan Perspektywa osi ągni ęcia L.p. Przedmiot ochrony Cel działa ń ochronnych ochrony wła ściwego stanu ochrony Stopniowa poprawa struktury i funkcji siedliska do stanu *7110 Torfowiska wysokie z ro ślinno ści ą wła ściwego (FV) W perspektywie 10 lat od 3. torfotwórcz ą ( żywe) U1 Utrzymanie otwartego charakteru siedliska (docelowo pokrycie rozpocz ęcia realizacji PZO.

drzew i krzewów mniejsze ni ż 10%) Stopniowa poprawa struktury i funkcji siedliska do stanu 9170 Gr ąd środkowoeuropejski i Cały okres trwania PZO. Cel wła ściwego (FV) 4. subkontynentalny ( Galio-Carpinetum , U1 długofalowy wykraczaj ący Stopniowa poprawa parametrów okre ślaj ących ilo ść martwego Tilio-Carpinetum ) poza okres PZO. drewna w siedlisku do stanu wła ściwego (FV) *91D0 Bory i lasy bagienne ( Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis , Vaccinio W perspektywie 10 lat od 5. uliginosi-Pinetum , Pino mugo-Sphagnetum, XX Uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie wyst ępowania siedliska rozpocz ęcia realizacji PZO. Sphagno girgensohnii-Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) *91E0 Ł ęgi wierzbowe, topolowe, olszowe Stopniowa poprawa struktury i funkcji siedliska do stanu Cały okres trwania PZO. Cel i jesionowe ( Salicetum albo-fragilis, wła ściwego (FV) 6. U1 długofalowy wykraczaj ący Populetum albae, Alnenion glutinoso- Stopniowa poprawa parametrów okre ślaj ących ilo ść martwego poza okres PZO. incanae, olsy źródliskowe) drewna w siedlisku do stanu wła ściwego (FV) Gatunki zwierz ąt Cały okres trwania PZO. Cel 7. 1220 Żółw błotny Emys orbicularis U1 Poprawa stanu ochrony populacji w kierunku FV długofalowy wykraczaj ący poza okres PZO. 8. 1188 Kumak nizinny Bombina bombina FV Utrzymanie wła ściwego (FV) stanu ochrony gatunku Cały okres trwania PZO Cały czas obowi ązywania 9. 1318 Nocek łydkowłosy Myotis dasycneme XX Uzupełnienie stanu wiedzy w zakresie wyst ępowania gatunku PZO 1337 Bóbr europejski Utrzymanie wła ściwego (FV) stanu ochrony gatunku Cały czas obowi ązywania 10. FV Castor fiber PZO Utrzymanie wła ściwego (FV) stanu ochrony gatunku Cały czas obowi ązywania 11. 1355 Wydra Lutra lutra FV PZO Cały okres trwania PZO. Cel 5339 Ró żanka 12. U1 Poprawa stanu populacji w kierunku stanu wła ściwego (FV) długofalowy wykraczaj ący Rhodeus sericeus amarus poza okres PZO. Cały okres trwania PZO. Cel 1145 Piskorz 13. U2 Poprawa stanu populacji w kierunku stanu wła ściwego (FV) długofalowy wykraczaj ący Misgurnus fossilis poza okres PZO. Cały okres trwania PZO. Cel 1149 Koza 14. U1 Poprawa stanu populacji w kierunku stanu wła ściwego (FV) długofalowy wykraczaj ący Cobitis taenia poza okres PZO.

68 Stan Perspektywa osi ągni ęcia L.p. Przedmiot ochrony Cel działa ń ochronnych ochrony wła ściwego stanu ochrony 1084 Pachnica d ębowa Cały czas obowi ązywania 15. U1 Poprawa stanu populacji w kierunku stanu wła ściwego (FV) Osmoderma eremita PZO Dla pachnicy d ębowej ocena U1 wynika z izolacji stanowiska. Zgodnie z metodyk ą GiO Ś je śli w promieniu 1000 m nie znaleziono innego stanowiska przyznaje si ę ocen ę U2. Poza tym wszystkie parametry na stanowisku oceniono na FV, co wskazuje na dobry stan zachowania, którego utrzymanie jest celem dal tego gatunku. Ponadto aleja w której wyst ępuje pachnica d ębowa ma kontakt z du żym kompleksem le śnym, który nawet je śli nie stanowi dogodnego dla pachnicy środowiska, nie jest przeszkod ą w migracjach – pachnica jest pierwotnie gatunkiem zwi ązanym z lasami. Dla Nocka Łydkowłosego nie zaplanowano „Celów” poniewa ż w opinii ekspertów nie wyst ępuje on w obszarze a w wyj ściowym SDF został umieszczony bł ędnie (pierwotny bł ąd naukowy).

Moduł C 6. Ustalenie działa ń ochronnych Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie Siedliska przyrodnicze 1. 3150 Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Starorzecza i naturalne A1 Usuni ęcie Sprawdzenie legalno ści i usuni ęcie Jezioro Rydzówka - 6DF4 W okresie Brak RDO Ś w eutroficzne nielegalnych nielegalnych pomostów. Działka: obowi ązywania danych Olsztynie; zbiorniki wodne pomostów 281903_5.0005.295 PZO Starosta ze Węgorzewski, zbiorowiskami z wła ściwy Nympheion , miejscowo Potamion Inspektor Nadzoru

69 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

Budowlanego; w porozumieniu z Wła ścicielami i Zarz ądcami terenu

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

D1 Monitoring Pełen monitoring stanu fizyko- Realizacja działania W okresie Brak RDO Ś w hydrologiczny, chemicznego wód. Detekcja źródeł wykracza poza granice obowi ązywania danych Olsztynie jako detekcja źródeł zanieczyszczenia wody oraz obszaru Natura 2000. PZO koordynuj ący; zanieczyszczenia opracowanie metod ich poprawy. Działanie ma na celu WIO Ś wód ochron ę stanowisk o nr guid: Jezioro O świn - 2AD9, Jezioro Rydzówka - 6DF4 (wszystkie stanowiska siedliska): Działki (cz ęść ): 281903_5.0033.371 281903_5.0033.378/1 281903_5.0033.1301 280806_2.0027.378/3 280806_2.0027.378/5 280806_2.0027.378/2 281903_5.0005.295

D2 Monitoring Monitoring ichtiofauny (wraz z Jezioro O świn - 2AD9, Co 3 lata, od 5/płat/ RDO Ś w

70 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

ichtiofauny rakami), obserwacja zmian w Jezioro Rydzówka - 6DF4 momentu monitoring Olsztynie rybostanie jezior (składu (wszystkie stanowiska obowi ązywania (szacowan gatunkowego, struktury populacji). siedliska): Działki (cz ęść ): PZO y koszt 281903_5.0033.371 jednej 281903_5.0033.378/1 wizji 281903_5.0033.1301 terenowej) 280806_2.0027.378/3 280806_2.0027.378/5 280806_2.0027.378/2 281903_5.0005.295

D3 Monitoring ci ągło ści Dokonanie ogl ędzin linii brzegowej Jezioro Rydzówka - 6DF4 W ci ągu 3/ RDO Ś w strefy buforowej jeziora z naniesieniem na map ę lub Działka: pierwszych monitoring Olsztynie w (szuwar oraz zaro śla) podaniem współrz ędnych 281903_5.0005.295 trzech lat (szacowan porozumieniu z geograficznych lokalizacji obowi ązywania y koszt Wła ścicielami i pomostów, zabudowy, wycinki PZO (w razie jednej Zarz ądcami szuwarów, zaro śli z utworzeniem konieczno ści wizji terenu nielegalnych doj ść do wody, kontrole w terenowej) kąpielisk i pla ż oraz wskazaniem kolejnych latach) miejsc dopuszczalnej zabudowy urz ądzeniami wodnymi. Przekazanie informacji o stwierdzonych pomostach oraz dopuszczalnej lokalizacji urz ądze ń wodnych Staro ście Węgorzewskiemu oraz Powiatowemu Inspektorowi Nadzoru Budowlanego.

2. 6510 Ni żowe i Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą górskie świe że łąki u żytkowane A2 Usuni ęcie nalotu Usuni ęcie nalotu drzew i krzewów. Płaty siedliska o nr guid: Co 2 lata a ż do 4/ha Nadle śnictwo ekstensywnie drzew i krzewów Karczowanie i wycinka wszystkich 67FC, 1BD0 Działki całkowitego (szacowan Borki (Arrhenatherion drzew i krzewów (głogi). Najlepiej (cz ęść ): usuni ęcia głogów y koszt

71 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

elatioris ) wycina ć poni żej szyi korzeniowej. 281903_5.0033.11 jednorazow Wyci ęta biomasa powinna by ć 281903_5.0033.16 ego usuwana poza płat siedliska. 281903_5.0033.23 karczowani Optymalnie wykonywa ć pod 281903_5.0033.12 a i wycinki koniec sezonu wegetacyjnego lub 281903_5.0033.378/1 drzew i zim ą. 281903_5.0033.373/3 krzewów Co 2 lata a ż do całkowitego na hektar) usuni ęcia głogów .

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

B1 Ekstensywny wypas Działanie obligatoryjne: Płaty siedliska o nr guid: W okresie Brak Nadle śnictwo Utrzymanie siedliska poprzez 67FC, 1BD0 Działki obowi ązywania danych Borki kontynuacj ę dotychczasowego (cz ęść ): PZO ekstensywnego u żytkowania 281903_5.0033.11 pastwiskowego. 281903_5.0033.16 Działanie fakultatywne: 281903_5.0033.23 Zgodnie z Programem Hodowli 281903_5.0033.12 Zachowawczej Konika Polskiego 281903_5.0033.378/1 sporz ądzonym na potrzeby hodowli 281903_5.0033.373/3 w Nadle śnictwie Borki w 2007 roku.

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C1 Ocena stanu Ocena stanu wg metodyki GIOŚ Płaty siedliska o nr guid: Co 3 lata, od 0,5/płat/ RDO Ś w siedliska (obserwacje terenowe, 67FC, 1BD0 Działki momentu monitoring Olsztynie dokumentacja fotograficzna, (cz ęść ): obowi ązywania (szacowan sprawozdanie). Szczególnie 281903_5.0033.11 PZO y koszt dotyczy kontroli ekspansji głogów. 281903_5.0033.16 jednej 281903_5.0033.23 wizji 281903_5.0033.12 terenowej) 281903_5.0033.378/1 281903_5.0033.373/3

72 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

3. *7110 Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Torfowiska wysokie z A2 Usuni ęcie nalotu Wycinka drzew i krzewów Płat siedliska o nr guid: Od momentu 4/płat Nadle śnictwo ro ślinno ści ą drzew i krzewów (szczególnie brzóz). Wycina ć 65E6 Działka (cz ęść ): obowi ązywania (szacowany Srokowo torfotwórcz ą cyklicznie w miar ę potrzeby na 280806_2.0027.3104 PZO, do koszt (żywe) podstawie monitoringu. Najlepiej osi ągni ęcia jednorazow wykonywa ć zim ą. Ści ętą biomas ę pokrycia drzew i ego (w tym gał ęziówk ę) nale ży usun ąć krzewów poni żej usuni ęcia poza granice siedliska. 10% drzew i krzewów na powierzchni płatu siedliska)

Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

B2 Utrzymanie Nie stosowanie zr ębów zupełnych Płat siedliska o nr guid: Od momentu W ramach Nadle śnictwo wła ściwego sposobu w pasie o szeroko ści jednej 65E6 Działka (cz ęść ): obowi ązywania prowadzon Srokowo użytkowania w wysoko ści drzewostanu (około 280806_2.0027.3104 PZO ej zlewni torfowiska 30m) od granicy siedliska. Zrywka gospodarki z minimalizacj ą naruszenia le śnej pokrywy glebowej (wykonywana zim ą lub nasi ębierna).

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

C1 Ocena stanu Ocena stanu wg metodyki GIO Ś Płat siedliska o nr guid: Co 3 lata, od 0,5/płat/ RDO Ś w siedliska (obserwacje terenowe, 65E6 Działka (cz ęść ): momentu monitoring Olsztynie dokumentacja fotograficzna, 280806_2.0027.3104 obowi ązywania (szacowan sprawozdanie). Szczególnie PZO y koszt dotyczy kontroli ekspansji drzew i jednej

73 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

krzewów. wizji terenowej)

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

4. 9170 Gr ąd Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą środkowoeurope jski i subkontynentaln y ( Galio- Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania Carpinetum , Tilio- B3 Wył ączenie z Pozostawienie płatów siedliska bez Stanowiska siedliska w W okresie Bez Nadle śnictwo Carpinetum ) zabiegów użytkowania gospodarczego rezerwatach przyrody o nr obwi ązywania kosztów Srokowo i gospodarczych (stanowiska siedliska znajduj ą si ę guid: 2627, D610, D9A2 – PZO Nadle śnictwo w rezerwatach przyrody). Rezerwat Kałeckie Błota; Borki E441 – Rezerwat Bajory; 4A9C, B581 – Rezerwat Siedem Wysp. Działki (cz ęść ): 280806_2.0006.3052/13 280806_2.0024.3053 281903_5.0033.378/1 280806_2.0024.3069 281903_5.0033.12 281903_5.0033.377 281903_5.0033.376

B4 Prowadzenie Pozostawianie w drzewostanie Stanowiska siedliska poza W okresie W ramach Nadle śnictwo gospodarki le śnej z martwych drzew stoj ących do rezerwatami przyrody o nr obowi ązywania prowadzon Srokowo i uwzgl ędnieniem naturalnego rozkładu, z guid: 7039, 6D67, 45AB, PZO ej ś potrzeb ochrony uwzgl ędnieniem zasad BHP oraz 9E94, FED0 – Uroczysko gospodarki Nadle nictwo siedliska zdrowia i bezpiecze ństwa ludzi. Kałki; D78A, E540. le śnej Borki Prowadzenie gospodarki le śnej z Działki (cz ęść ):

74 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

zastosowaniem r ębni zło żonych 280802_2.0052.3011/1 (wyj ątkiem jest przebudowa 280802_2.0052.3010 drzewostanu oraz kl ęski 280802_2.0052.3012 żywiołowe). 280806_2.0002.3006/1 280806_2.0002.3002 280806_2.0002.3004/2 280806_2.0002.3006/2 280806_2.0002.3003 280806_2.0002.3004/3 280806_2.0002.3005 280806_2.0012.3013/1 280806_2.0012.3015/4 280806_2.0012.3013/2 280806_2.0012.3014/2 280806_2.0012.3015/1 280806_2.0012.3014/3

B5 Kształtowanie Protegowanie gatunków Stanowiska siedliska poza W okresie W ramach Nadle śnictwo prawidłowej wła ściwych siedlisku rezerwatami o nr guid: obowi ązywania prowadzon Srokowo struktury i składu wyst ępuj ących w postaci 7039, 6D67, 45AB, 9E94, PZO ej gatunkowego spontanicznie pojawiaj ącego si ę FED0 – Uroczysko Kałki; gospodarki drzewostanu nalotu lub podrostu oraz IIp Działki (cz ęść ): le śnej drzewostanu (grab, d ęby 280802_2.0052.3011/1 szypułkowy i bezszypułkowy, lipa, 280802_2.0052.3010 klony). Nie wprowadzanie 280802_2.0052.3012 gatunków obcych geograficznie 280806_2.0002.3006/1 (jodła, daglezja, d ąb czerwony i in.) 280806_2.0002.3002 i ekologicznie (modrzew, sosna 280806_2.0002.3004/2 bądź świerk); dopuszczalny udział 280806_2.0002.3006/2 buka nie wi ęcej ni ż 30% – nale ży 280806_2.0002.3003 uwa żać na jego ekspansywno ść na 280806_2.0002.3004/3 siedliskach gr ądowych. 280806_2.0002.3005 280806_2.0012.3013/1 280806_2.0012.3015/4

75 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

280806_2.0012.3013/2 280806_2.0012.3014/2 280806_2.0012.3015/1 280806_2.0012.3014/3

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

5. *91D0 Bory i Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą lasy bagienne (Vaccinio uliginosi- Betuletum Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania pubescentis , Vaccinio uliginosi- Pinetum , Pino Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych mugo- Sphagnetum, Sphagno girgensohnii- Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Piceetum i D4 Poszerzenie stanu Ocena stanu siedliska, identyfikacja Stanowisko o nr guid: W przeci ągu 2 lat 0,5/płat RDO Ś w brzozowo- wiedzy o zagro żeń, zaplanowanie działa ń EDA0 Działka (cz ęść ): od momentu Olsztynie sosnowe przedmiocie ochrony ochronnych i monitoringu. 280802_2.0052.3010 obowi ązywania bagienne lasy PZO borealne)

6. *91E0 Ł ęgi Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą

76 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

wierzbowe, topolowe, olszowe i Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania jesionowe (Salicetum albo- B3 Wył ączenie z Pozostawienie płatów siedliska bez Stanowiska siedliska w W okresie Bez Nadle śnictwo fragilis, zabiegów użytkowania gospodarczego rezerwatach przyrody o nr obwi ązywania kosztów Srokowo i Populetum gospodarczych (stanowiska siedliska znajduj ą si ę guid: FC63, 0CED, 71E6, PZO Nadle śnictwo albae, Alnenion w rezerwatach przyrody). 711B – Rezerwat Siedem Borki glutinoso- Wysp, 6346 – Rezerwat incanae, olsy Kałeckie Błota, EC8F, źródliskowe) 6 28C6, DAB9, 7BC8 – Rezerwat Bajory. Działki (cz ęść ): 281903_5.0033.26/4 281903_5.0033.26/2 281903_5.0005.380/1 281903_5.0033.23 281903_5.0033.26/44 281903_5.0033.20/1 281903_5.0033.371 280806_2.0027.3104 280806_2.0024.3054 280806_2.0024.3053 280806_2.0024.3076 280806_2.0001.3074/3 280806_2.0024.3069 280806_2.0001.3067/2

B4 Prowadzenie Pozostawianie w drzewostanie Stanowiska siedliska poza W okresie W ramach Nadle śnictwo gospodarki le śnej z martwych drzew stoj ących do rezerwatami przyrody o nr obowi ązywania prowadzon Srokowo i ę uwzgl dnieniem naturalnego rozkładu, z guid: 915B, FAA3 – PZO ej Nadle śnictwo

6 W przypadku konfliktu mi ędzy ochron ą siedliska *91E0, a ochron ą bobra europejskiego, który tak że stanowi przedmiot ochrony w obszarze, jako bardziej priorytetowe nale ży traktowa ć siedlisko *91E0.

77 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

potrzeb ochrony uwzgl ędnieniem zasad BHP oraz Uroczysko Kałki, E65F, gospodarki Borki siedliska zdrowia i bezpiecze ństwa ludzi. 8713, 14D7, 3E2B, 7F52 le śnej Prowadzenie gospodarki le śnej z Działki (cz ęść ): zastosowaniem r ębni zło żonych 280802_2.0052.3011/1 (wyj ątkiem jest przebudowa 280802_2.0052.3012 drzewostanu oraz kl ęski 280806_2.0002.3006/1 żywiołowe). 280806_2.0002.3002 280806_2.0002.3004/2 280806_2.0002.3005 280806_2.0027.3107/1

B5 Kształtowanie Protegowanie gatunków Stanowiska siedliska poza W okresie W ramach Nadle śnictwo prawidłowej wła ściwych siedlisku rezerwatami o nr guid: obowi ązywania prowadzon Srokowo i struktury i składu wyst ępuj ących w postaci 915B, FAA3 – Uroczysko PZO ej ś gatunkowego spontanicznie pojawiaj ącego si ę Kałki, E65F, 8713, 14D7, gospodarki Nadle nictwo drzewostanu nalotu lub podrostu oraz IIp 3E2B, 7F52 Działki le śnej Borki drzewostanu (wi ązy, olcha, d ąb (cz ęść ): szypułkowy). Nie wprowadzanie 280802_2.0052.3011/1 gatunków obcych geograficznie 280802_2.0052.3012 (jodła, daglezja, d ąb czerwony i in.) 280806_2.0002.3006/1 i ekologicznie (sosna, świerk, 280806_2.0002.3002 modrzew). W obliczu zjawiska 280806_2.0002.3004/2 zamierania jesionu nie 280806_2.0002.3005 wprowadzanie odnowie ń 280806_2.0027.3107/1 jesionowych do czasu ust ąpienia objawów choroby w obszarze, jednak że wskazane jest zachowywanie pojedynczych zdrowych jesionów, odizolowanych przestrzennie od chorych populacji.

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

78 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

16. Le śne siedliska Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą przyrodnicze: 9170, *91D0, *91E0 Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony

D5 Opracowanie Ocena wpływu populacji zwierzyny Cały obszar W pierwszej Brak RDO Ś w strategii płowej (szczególnie jelenia i łosia), połowie danych Olsztynie jako gospodarowania dzika oraz bobra na stan ochrony obowi ązywania koordynuj ący, w populacj ą zwierzyny le śnych siedlisk przyrodniczych. PZO porozumieniu z płowej, dzika oraz Opracowanie kierunków i rodzajów Nadle śnictwem bobra w obszarze działa ń (przyrodniczych, Srokowo, administracyjnych, prawnych i Nadle śnictwem finansowych) umo żliwiaj ących Borki. zarz ądzanie populacj ą tych gatunków w obszarze ze szczególnym uwzgl ędnieniem sposobów minimalizacji szkód powodowanych w le śnych siedliskach przyrodniczych będących przedmiotami ochrony. Nale ży rozwa żyć miejscow ą regulacj ę liczebno ści populacji

79 Działania ochronne Przedmiot Szacunko Podmiot L.p. Termin ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji we koszty odpowiedzialny wykonania (w tys. zł) za wykonanie

gatunków tak że w przypadku łosia i bobra.

Działania ochronne Szacun Podmiot Przedmiot Techniczne Inne (np. kowe Terminy Odpowiedzial ochrony Opis działania uwarunkowania intensywno ść , Miejsce realizacji działania koszty cz ęstotliwo ść realizacji ny za realizacji działania rozmiar…) (w tys. wykonanie zł) 1220 Żółw Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą błotny Emys Poprawa siedlisk na Jednorazowe wyci ęcie W miejscach Nadle śnictwo Borki, le śnictwo O świn,: 20 RDO Ś orbicularis potencjalnych l ęgowiskach cz ęś ci krzaków i realizacji zadania Wydzielenia: 371Bm, 372Cb Olsztyn pojedynczych drzew, wyci ęcie wszystkich (cz ęść ), 372Fax (cz ęść ), 372Bi wraz z usuni ęciem drzew (poza (cz ęść ), 372m (cz ęść ) korzeni i wierzchniej drzewami starszymi warstwy gleby. (zadanie ni ż 10 lat) i fakultatywne) usuni ęcie krzaków. Drzewa i krzewy usuwamy wraz z korzeniami. Wywiezienie całej usuni ętej biomasy z powierzchni gdzie prowadzono zabiegi. Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania Utrzymanie lub zmiana Utrzymanie całoroczne Hodowla półdzika Nadle śnictwo Borki, le śnictwo O świn, bezkosz Nadle śnictwo dotychczasowej gospodarki koników polskich konika polskiego w oddz. 371B, 372A, 372B, 372C, 372D, towo Borki w formie ekstensywnych takiej formie jak 372F użytków zielonych (poza dotychczasowa

terenami le śnymi i stałymi zbiornikami wody). Zalecany wypas konika polskiego. Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych

80 Działania ochronne Szacun Podmiot Przedmiot Techniczne Inne (np. kowe Terminy Odpowiedzial ochrony Opis działania uwarunkowania intensywno ść , Miejsce realizacji działania koszty cz ęstotliwo ść realizacji ny za realizacji działania rozmiar…) (w tys. wykonanie zł) Na terenie całego stanowiska co 5 lat Monitoring 5 RDO Ś w Oświn potrzebny jest stały powinien obj ąć Olsztynie monitoring zmian stanowisko według środowiska oraz monitoring metodyki populacji żółwia błotnego opracowanej przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Cały obszar stanowiska O świn Środowiska w ramach zadania: „Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzgl ędnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 . Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Stanowisko jest do ść słabo Cały okres obejmuj ący Wieloletnie badania Cały obszar stanowiska O świn 15 RDO Ś w poznane dlatego wymaga plan zada ń ochronnych głównie skupiaj ące Olsztynie intensywnych bada ń i si ę na ocenie obserwacji populacji, wykryciu,l ęgowisk, stałych miejsc bytowania i zimowisk żółwi błotnych. Konieczne jest wykorzystanie do tych celów metod

81 Działania ochronne Szacun Podmiot Przedmiot Techniczne Inne (np. kowe Terminy Odpowiedzial ochrony Opis działania uwarunkowania intensywno ść , Miejsce realizacji działania koszty cz ęstotliwo ść realizacji ny za realizacji działania rozmiar…) (w tys. wykonanie zł) telemetrycznych.

Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą brak Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania 1318 Nocek brak Łydkowłosy ą ń Myotis Nr Działania dotycz ce monitoringu realizacji działa ochronnych dasycneme brak Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Poszerzenie wiedzy o W ci ągu trzech lat RDO Ś w zgodnie z metodyk ą GIO Ś Cały obszar 20 wyst ępowaniu gatunku obowi ązywania planu Olsztynie Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Brak konieczno ści prowadzenia ochrony czynnej Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania 1337 Bóbr Nie zaplanowano Castor fiber Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Nie zaplanowano Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Nie zaplanowano 1355 Wydra Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Lutra lutra Brak konieczno ści prowadzenia ochrony czynnej Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania Nie zaplanowano Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Nie zaplanowano

82 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Nie zaplanowano Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Brak konieczno ści prowadzenia ochrony czynnej 1188 kumak Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania nizinny Nie zaplanowano Bombina Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych bombina Nie zaplanowano Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Nie zaplanowano Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Nie zaplanowano Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania Nie zaplanowano Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Nie zaplanowano Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Z uwagi na rozległo ść obszaru i bardzo du żą 5339 Ró żanka liczb ę cieków i Rhodeus zbiorników wody ą sericeus stoj cej: 50 stanowisk Pracami obj ąć nale ży cały obszar Natura 2000, rozlokowanych na amarus Ostoja nad O świnem. całym obszarze Jednorazowa inwentaryzacja wykonana przez Natura 2000 w tym Jednorazowo w ci ągu Koszt Regionalny Okre ślenie stanu populacj i ekspertów w dziedzinie ichtiologii zgodnie powtórzenie pierwszych dwóch lat wykonania Dyrektor Ochrony D6 i siedlisk gatunku. z metodyk ą monitoringu gatunku, czas wykonania 30 stanowisk obowi ązywania Planu bada ń podane Środowiska – wrzesie ń-pa ździernik, co daje mo żliwo ść kontrolowanych Zada ń Ochronnych. dla piskorza w Olsztynie identyfikacji stadiów rozwojowych w celu podczas wizji poznania struktury wiekowej populacji. terenowej z etapu opracowywania Planu Zada ń Ochronnych (powtarzanie bada ń na kontrolowanych wcze śniej

83 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie stanowiskach umo żliwi okre ślenie trendu zmian stanu siedlisk i populacji) oraz 20 dodatkowych stanowisk w płatach siedliska spełniaj ących kryteria referencyjno ści wg metodyki monitoringu gatunku rozlokowanych pomi ędzy punktami z wizji terenowej (do ustalenia przez wykonawc ę). Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Nie zaplanowano Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania Zarz ąd Wskazane jest prowadzenie prac odcinkami Melioracji i (nie dłu ższe ni ż 1 km ze wzgl ędu na mał ą Urz ądze ń Do ustalenia mobilno ść przedmiotu ochrony), b ądź Wodnych w Modyfikacja działa ń Jednorazowo w ci ągu przez Zarz ąd wykonuj ąc je jedynie na jednym z brzegów Olsztynie pod zwi ązanych z utrzymaniem Cały obszar Natura pierwszych dwóch lat Melioracji i B4 kanału, a dopiero w roku kolejnym na drugim nadzorem 1145 Piskorz obiektów wodnych 2000. obowi ązywania Planu Urz ądze ń brzegu. Prace wykonywa ć poza okresem Regionalnego Missgurnus i cieków. Zada ń Ochronnych. Wodnych w tarłowym i wychowu narybku piskorza, tj. Dyrektora fossilis Olsztynie nie wcze śniej ni ż od 1 sierpnia do 30 Ochrony listopada. Środowiska w Olsztynie Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Pracami nale ży obj ąć cały obszar Natura 2000 Z uwagi na rozległo ść Jednorazowo w ci ągu Koszt Regionalny Okre ślenie stanu populacji Ostoja nad O świnem. obszaru i bardzo du żą pierwszych dwóch lat wykonania Dyrektor Ochrony D6 i siedlisk gatunku. Jednorazowa inwentaryzacja wykonana przez liczb ę cieków i obowi ązywania Planu bada ń to 1,5 tys. Środowiska ekspertów w dziedzinie ichtiologii zgodnie zbiorników wody Zada ń Ochronnych. za kontrolowane w Olsztynie

84 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie z metodyk ą monitoringu gatunku, czas wykonania stoj ącej: 50 stanowisk stanowisko – wrzesie ń-pa ździernik, co daje mo żliwo ść rozlokowanych na (badania identyfikacji stadiów rozwojowych w celu całym obszarze inwentaryzacyjn poznania struktury wiekowej populacji. Natura 2000 w tym e wspólne dla powtórzenie wszystkich 30 stanowisk gatunków ryb kontrolowanych podczas wizji terenowej z etapu opracowywania Planu Zada ń Ochronnych (powtarzanie bada ń na kontrolowanych wcze śniej stanowiskach umo żliwi okre ślenie trendu zmian stanu siedlisk i populacji) oraz 20 dodatkowych stanowisk w płatach siedliska spełniaj ących kryteria referencyjno ści wg metodyki monitoringu gatunku rozlokowanych pomi ędzy punktami z wizji terenowej (do ustalenia przez wykonawc ę monitoringu). 1149 Koza Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą Cobitis taenia Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania

85 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie Zarz ąd Melioracji i Wskazane jest prowadzenie prac odcinkami Urz ądze ń (nie dłu ższe ni ż 1 km ze wzgl ędu na mał ą Do ustalenia Wodnych w Modyfikacja działa ń mobilno ść przedmiotu ochrony), b ądź przez Zarz ąd Przez okres Olsztynie pod zwi ązanych z utrzymaniem wykonuj ąc je jedynie na jednym z brzegów Cały obszar Natura Melioracji i B4 obowi ązywania Planu nadzorem obiektów wodnych cieku, a dopiero w roku kolejnym na drugim 2000. Urz ądze ń Zada ń Ochronnych. Regionalnego i cieków. brzegu. Prace wykonywa ć poza okresem Wodnych w Dyrektora tarłowym i wychowu narybku kozy, tj. nie Olsztynie Ochrony wcze śniej ni ż od 1 sierpnia do 30 listopada. Środowiska w Olsztynie Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Z uwagi na rozległo ść obszaru i bardzo du żą liczb ę cieków i zbiorników wody stoj ącej: 50 Pracami obj ąć nale ży cały obszar Natura stanowisk 2000, Ostoja nad O świnem. rozlokowanych na Je dnorazowa inwentaryzacja wykonana przez całym obszarze Regionalny Jednorazowo w drugim Koszt ekspertów w dziedzinie ichtiologii zgodnie Natura 2000 w tym Dyrektor Okre ślenie stanu populacji roku obowi ązywania wykonania D6 z metodyk ą monitoringu gatunku, czas powtórzenie Ochrony i siedlisk gatunku. Planu Zada ń bada ń podane wykonania – wrzesie ń-pa ździernik, co daje 30 stanowisk Środowiska Ochronnych. dla piskorza mo żliwo ść identyfikacji stadiów kontrolowanych w Olsztynie rozwojowych w celu poznania struktury podczas wizji wiekowej populacji. terenowej z etapu opracowywania Planu Zada ń Ochronnych (powtarzanie bada ń na kontrolowanych wcze śniej

86 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie stanowiskach umo żliwi okre ślenie trendu zmian stanu siedlisk i populacji) oraz 20 dodatkowych stanowisk w płatach siedliska spełniaj ących kryteria referencyjno ści wg metodyki monitoringu gatunku rozlokowanych po mi ędzy punktami z wizji terenowej (do ustalenia przez wykonawc ę monitoringu). 1084 Pachnica Nr Działania zwi ązane z ochron ą czynn ą dębowa Nie zaplanowano Osmoderma Nr Działania zwi ązane z utrzymaniem lub modyfikacj ą metod gospodarowania eremita Pozostawianie obumieraj ących i powalonych drzew alei na miejscu a ż do naturalnego Działki 16 i 31 na Wykonuj ący Tworzenie bazy rozkładu, pozostawianie pojedynczych W okresie B7 pn. od miejscowo ści Bezkosztowo prawa siedliskowej najstarszych drzew w pobli żu w celu obowi ązywania PZO Nowa Guja. wła ścicielskie wytworzenia dziupli. Preferowane lipy, graby, dęby.

87 Działania ochronne Przedmiot Szacunkowe Podmiot ochrony Nr Nazwa Zakres prac Miejsce realizacji Termin wykonania koszty (w odpowiedzialny tys. zł) za wykonanie Wykonuj ący Nasadzenia nowych drzew wzdłu ż polnej Działka 48(droga) prawa drogi w celu tworzenia siedlisk (próchnowisk na pn. od W okresie wła ścicielskie na B8 Nasadzenia nowych drzew w dziuplach). Wskazane gatunki to lipa, d ąb, 0,04 za drzewo miejscowo ści Nowa obowi ązywania PZO podstawie wierzba krucha lub biała (ł ącznie max 10%), Guja. porozumienia z odst ęp 6-8 metrów. RDO Ś Olsztyn Nr Działania dotycz ące monitoringu realizacji działa ń ochronnych Kontrola skuteczno ści wprowadzenia drzew Działka 48(droga) Monitoring udatno ści wzdłu ż dróg pod k ątem prze żywalno ści drzew na pn. od Dwukrotnie w trakcie C6 0,5 za kontrol ę RDO Ś Olsztyn nasadze ń i ew. czynników które j ą ograniczaj ą miejscowo ści Nowa obowi ązywania PZO (wykopywanie, wyorywanie, niszczenie). Guja. Nr Uzupełnienie stanu wiedzy o przedmiocie ochrony Nie zaplanowano

88 7. Ustalenie działa ń w zakresie monitoringu stanu ochrony przedmiotów ochrony

Zakres prac Terminy/ Szacowany Cel działa ń Podmiot L.p. Przedmiot ochrony Parametr Wska źnik monitoringow cz ęstotli Miejsce koszt ochronnych odpowiedzialny ych wo ść (w tys. zł) Siedliska przyrodnicze 1. 3150 Starorzecza i Cel działa ń Powierzchni Zgodnie z Ocena Co 3 lata 666 926,2534 RDO Ś w 1/płat/jednor naturalne eutroficzne ochronnych a siedliska; metodyk ą zgodnie z 717 883,7557 Olsztynie azowy zbiorniki wodne ze zgodny z tabel ą nr Struktura i PM Ś GIO Ś metodyk ą 668 880,1886 monitoring zbiorowiskami z 5 funkcje; PM Ś 718 000,2462 Nympheion , Perspektywy 668 100,9447 Potamion ochrony 710 399,4096 2. 6510 Ni żowe i Cel działa ń Powierzchni Zgodnie z Ocena Co 3 lata 667 604,7236 RDO Ś w 0,5/płat/jedn górskie świe że ł ąki ochronnych a siedliska; metodyk ą zgodnie z 719 283,2328 Olsztynie orazowy użytkowane zgodny z tabel ą nr Struktura i PM Ś GIO Ś metodyk ą 666 206,0853 monitoring ekstensywnie 5 funkcje; PM Ś 719 610,326 (Arrhenatherion Perspektywy elatioris ) ochrony 3. *7110 Torfowiska Cel działa ń Powierzchni Zgodnie z Ocena Co 3 lata 666 677,2533 RDO Ś w 0,5/płat/jedn wysokie z ochronnych a siedliska; metodyk ą zgodnie z 716 391,3717 Olsztynie orazowy ro ślinno ści ą zgodny z tabel ą nr Struktura i PM Ś GIO Ś metodyk ą monitoring torfotwórcz ą ( żywe) 5 funkcje; PM Ś Perspektywy ochrony 4. 9170 Gr ąd Cel działa ń Powierzchni Po Metodyka do Co 5 lat 666 400,1248 RDO Ś w Koszty w środkowoeuropejski ochronnych a siedliska; zatwierdze uzupełnienia (przy 718 932,5732 Olsztynie ramach i subkontynentalny zgodny z tabel ą nr Struktura i niu po okazji 663 434,6945 sporz ądzania (Galio-Carpinetum , 5 funkcje; metodyki zatwierdzeni sporz ądz 719 980,5743 kolejnego Tilio-Carpinetum ) Perspektywy monitoring u metodyki ania 661 425,8568 PZO ochrony u siedliska monitoringu kolejnego 716 874,0217 przez siedliska PZO) 660 236,997 GIO Ś przez GIO Ś. 717 603,6404 Zast ępczo 658 997,532 przyj ęto 718 597,3937 cz ęść 658 603,3686 zmodyfikow 719 411,2158 anych wska źników jak dla siedliska

89 Zakres prac Terminy/ Szacowany Cel działa ń Podmiot L.p. Przedmiot ochrony Parametr Wska źnik monitoringow cz ęstotli Miejsce koszt ochronnych odpowiedzialny ych wo ść (w tys. zł) 9160 Gr ąd subatlantycki 5. *91D0 Bory i lasy Cel działa ń Powierzchni Zgodnie z Ocena Co 5 lat 658 476,864719 836,9 RDO Ś w Koszty w bagienne ( Vaccinio ochronnych a siedliska; metodyk ą zgodnie z (przy 718 Olsztynie ramach uliginosi-Betuletum zgodny z tabel ą nr Struktura i PM Ś GIO Ś metodyk ą okazji sporz ądzania pubescentis , Vaccinio 5 funkcje; PM Ś sporz ądz kolejnego uliginosi-Pinetum , Perspektywy ania PZO Pino mugo- ochrony kolejnego Sphagnetum, PZO) Sphagno girgensohnii- Piceetum i brzozowo-sosnowe bagienne lasy borealne) 6. *91E0 Ł ęgi Cel działa ń Powierzchni Zgodnie z Ocena Co 5 lat 670 001,4298720 397, RDO Ś w Koszty w wierzbowe, ochronnych a siedliska; metodyk ą zgodnie z (przy 6713 Olsztynie ramach topolowe, olszowe i zgodny z tabel ą nr Struktura i PM Ś GIO Ś metodyk ą okazji 666 775,0792715 920, sporz ądzania jesionowe ( Salicetum 5 funkcje; PM Ś sporz ądz 4851 kolejnego albo-fragilis, Perspektywy ania 662 549,0689715 650, PZO Populetum albae, ochrony kolejnego 9457 Alnenion glutinoso- PZO) 661 013,7697716 754, incanae, olsy 3875 źródliskowe) 663 879,6958720 032, 8907

Terminy/ Szacowany Przedmiot Cel działa ń Podmiot L.p. Parametr Wska źnik Zakres prac monitoringowych cz ęstotliw Miejsce koszt ochrony ochronnych odpowiedzialny ość (w tys. zł) Gatunki zwierz ąt 1. 1220 Żółw W zwi ązku z trudno ści ą obserwacji Co 3 lata Cały obszar RDO Ś Olsztyn 5 błotny Emys osobników żółwia błotnego na tym stanowiska orbicularis stanowisku (trudny teren) Stanowisko monitoring powinien obj ąć głównie Oświn zmiany w siedliskach bytowania, potencjalnych miejscach l ęgowych

90 Terminy/ Szacowany Przedmiot Cel działa ń Podmiot L.p. Parametr Wska źnik Zakres prac monitoringowych cz ęstotliw Miejsce koszt ochrony ochronnych odpowiedzialny ość (w tys. zł) oraz poziomu wody. Zaleca si ę zastosowa ć metod ę opracowan ą dla monitoringu żółwia błotnego w ramach projektu realizowanego przez Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach zadania: „Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzgl ędnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. Dodatkowo zaleca si ę monitoring poziomu wód powierzchniowych przy pomocy automatycznych logerów. Wskazana jest te ż analiza zdj ęć lotniczych, która pozwoli bada ć tempo sukcesji. 2. 1188 Kumak Monitoring Populacja Liczebno ść Badanie liczebno ści osobników Dwa razy Cały obszar RDO Ś Olsztyn nizinny liczebno ści gatunku na stanowisku w trakcie ostoi Bombina populacji obowi ązy bombina wania PZO 3. 1337 Bóbr Utrzymanie Populacja Liczebno ść Ocena liczebno ści populacji 2 razy w Zgodnie z RDO Ś Olsztyn 4 za cało ść Castor fiber obecnego trakcie map ą i prac w dobrego stanu obowi ązy warstw ą danym roku zachowania wania PZO cyfrow ą populacji 4. 1355 Wydra Utrzymanie Populacja Liczebno ść Ocena liczebno ści populacji 2 razy w Zgodnie z RDO Ś Olsztyn 4 za cało ść Lutra lutra obecnego trakcie map ą i prac w dobrego stanu obowi ązy warstw ą danym roku zachowania wania PZO cyfrow ą populacji 5. 1145 Poprawa stanu Parametry Wzgl ędna Zgodnie ze standardami metodyki Co 5 lat. 20 punktów RDO Ś Olsztyn 30 Piskorz złego (U2) populacji liczebno ść opracowanymi przez GIO Ś w kontrolnych (kalkulacja Misgurnus w kierunku a66 ramach Pa ństwowego Monitoringu (10 wspólna dla

91 Terminy/ Szacowany Przedmiot Cel działa ń Podmiot L.p. Parametr Wska źnik Zakres prac monitoringowych cz ęstotliw Miejsce koszt ochrony ochronnych odpowiedzialny ość (w tys. zł) fossilis wła ściwego Struktura Środowiska (PM Ś) powtórzonych wszystkich (FV), w tym wiekowa z wizji gatunków przej ściowe a20 terenowej ryb) osi ągni ęcie Udział z etapu stanu gatunku tworzenia niezadawalaj ą w zespole Planu Zada ń cego (U1) ryb Ochronnych) i minogów oraz 10 Parametry EFI+ a118 kolejnych siedliska w obr ębie gatunku Jako ść obszaru hydromorf Natura 2000 w o-logiczna obr ębie a298 siedlisk Szanse Stan spełniaj ących zachowani jako ści kryteria a gatunku wód, referencyjno śc struktura i wg metodyki dna monitoringu kanałów. gatunku 6. 1149 Poprawa stanu Parametry Wzgl ędna Zgodnie ze standardami metodyki Co 5 lat. 20 punktów RDO Ś Olsztyn Kalkulacja Koza złego (U1) populacji liczebno ść opracowanymi przez GIO Ś w kontrolnych podana dla Cobitis w kierunku a66 ramach Pa ństwowego Monitoringu (10 piskorza taenia wła ściwego Struktura Środowiska (PM Ś) powtórzonych 1145 (FV) wiekowa z wizji a20 terenowej Udział z etapu gatunku tworzenia w zespole Planu Zada ń ryb Ochronnych) i minogów oraz 10 Parametry EFI+ a118 kolejnych siedliska Jako ść w obr ębie gatunku hydromorf obszaru o-logiczna Natura 2000 w a298 obr ębie

92 Terminy/ Szacowany Przedmiot Cel działa ń Podmiot L.p. Parametr Wska źnik Zakres prac monitoringowych cz ęstotliw Miejsce koszt ochrony ochronnych odpowiedzialny ość (w tys. zł) Szanse Stan siedlisk zachowani jako ści spełniaj ą-cych a gatunku wód, kryteria struktura referencyj- dna no ści wg kanałów. metodyki monitoringu gatunku 7. 5339 Poprawa stanu Parametry Wzgl ędna Zgodnie ze standardami metodyki Co 5 lat. 20 punktów RDO Ś Olsztyn Kalkulacja Ró żanka złego (U1) populacji liczebno ść opracowanymi przez GIO Ś w kontrolnych podana dla Rhodeus w kierunku a66 ramach Pa ństwowego Monitoringu (10 piskorza amarus wła ściwego Struktura Środowiska (PM Ś) powtórzonych 1145 (FV) wiekowa z wizji a20 terenowej Udział z etapu gatunku tworzenia w zespole Planu Zada ń ryb Ochronnych) i minogów oraz 10 Parametry EFI+ a118 kolejnych siedliska Jako ść w obr ębie gatunku hydromorf obszaru o-logiczna Natura 2000 w a298 obr ębie Szanse Stan siedlisk zachowani jako ści spełniaj ących a gatunku wód, kryteria struktura referencyjno śc dna i wg metodyki kanałów. monitoringu gatunku 8. 1318 Nocek Nie łydkowłosy zaplanowano Myotis dasycneme

93 Terminy/ Szacowany Przedmiot Cel działa ń Podmiot L.p. Parametr Wska źnik Zakres prac monitoringowych cz ęstotliw Miejsce koszt ochrony ochronnych odpowiedzialny ość (w tys. zł) 9. 1084 Utrzymanie Siedlisko Wszystkie Zgodnie ze standardami metodyki Trzy razy Działki 16 i 31 RDO Ś Olsztyn 2 Pachnica dobrego stanu wska źniki opracowanymi przez GIO Ś w w trakcie na pn. od dębowa zachowania. wymienion ramach Pa ństwowego Monitoringu obowi ązy miejscowo ści Osmoderma e w Środowiska (PM Ś) wania Nowa Guja. eremita podr ęcznik planu u metodyczn ym GiO Ś.

8. Wskazania do dokumentów planistycznych

Wskazania do zmian w dokumentach planistycznych niezb ędne do utrzymania b ądź odtworzenia L.p. Dokumentacja planistyczna wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków ro ślin i zwierz ąt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000 ( Art. 28 ust 10 pkt 5 ustawy o ochronie przyrody ) 1. Brak wskaza ń

9. Przesłanki sporz ądzenia planu ochrony Brak przesłanek do sporz ądzenia planu ochrony

94 10. Projekt weryfikacji SDF obszaru i jego granic Proponowany L.p. Zapis SDF 7 Uzasadnienie do zmiany zapis SDF 3150 3150 Powierzchnia obliczona w oprogramowaniu GIS na podstawie danych przekazanych przez zamawiaj ącego. W aktualnie 1. powierzchnia – powierzchnia – obowi ązuj ącym SDF prawdopodobnie nie wzi ęto pod uwag ę powierzchni Jeziora Rydzówka. 495,11 ha 889,81 ha 6510 6510 Powierzchnia obliczona w oprogramowaniu GIS na podstawie danych przekazanych przez zamawiaj ącego. Powierzchnia 2. powierzchnia – powierzchnia – siedliska w aktualnie obowi ązuj ącym SDF została prawdopodobnie przeszacowana. 82,57 ha 63,27 ha *7110 – *7110 – Powierzchnia obliczona w oprogramowaniu GIS na podstawie danych przekazanych przez zamawiaj ącego. Powierzchnia 3. powierzchnia powierzchnia siedliska w aktualnie obowi ązuj ącym SDF została prawdopodobnie przeszacowana. 1,01 ha 0,73 ha 9170 9170 Powierzchnia obliczona w oprogramowaniu GIS na podstawie danych przekazanych przez zamawiaj ącego. Powierzchnia 4. powierzchnia – powierzchnia – siedliska w aktualnie obowi ązuj ącym SDF została prawdopodobnie przeszacowana. 258,8 ha 196,94 ha Podczas wizji terenowej we wrze śniu 2013 roku wskazane w materiałach WZS płaty siedliska le żą ce w rezerwacie *91D0 *91D0 przyrody „Jezioro Siedmiu Wysp” były zalane. Według informacji ustnych od przedstawicieli Nadle śnictw i RDO Ś w 5. powierzchnia - powierzchnia - Olsztynie wysoki poziom wody utrzymuje si ę w tym miejscu od kilku lat. Z powodu zmian w poziomie wody 26,52 ha 5,28 ha przynale żno ść wskazanych płatów do typu siedliska borów bagiennych jest w ątpliwa. *91E0 *91E0 Powierzchnia obliczona w oprogramowaniu GIS na podstawie danych przekazanych przez zamawiaj ącego. Powierzchnia 6. powierzchnia - powierzchnia - siedliska w aktualnie obowi ązuj ącym SDF została prawdopodobnie przeszacowana. 170,18 ha 130,07 ha

Proponowany przebieg granicy na tle Uzasadnienie do zmiany istniej ących granic obszaru

7 Odniesiono si ę do zapisów SDF dost ępnego na stronie GDO Ś (http://natura2000.gdos.gov.pl) - data aktualizacji 10.2013.

95 11. Zestawienie uwag i wniosków

L.p. Uwagi i wnioski Podmiot zgłaszaj ący Sposób rozpatrzenia / odpowied ź

Moduł A

Moduł B

Moduł C

96