• Abstract and Figures
• Public Full-text

Alwernia - between the monastery and the market Szanowni Państwo Dear Sir or Madam Cztery wieki trwania Klasztoru i Alwerni to szmat czasu. Four centuries of existence of Monastery and Alwernia is Wydarzenia, historie ludzi, historie miejsc… To wszystko a long time. Events, stories of people, stories of places… zaświadcza dziś o tym, kim jesteśmy i dokąd zmierzamy. All of this proclaims about whom we are and where are we heading. CAlbum, który oddajemy w Państwa ręce jest właściwie F zaproszeniem - atrakcyjnym i interesującym, ale będą- The album that we are giving in your hands is actually cym również zapowiedzią tego, co stać się może Państwa an invitation – an attractive and interesting one, but also udziałem. it is a promise of what you can participate in. Pamiętając o tym, że czasami słowa ważą niewiele wobec Keeping in mind that words are small in compari- tego, co przekazują zmysły, zapraszam do przewrócenia son to senses I encourage you to turn the album pages kart albumu i zanurzenia się w tym wszystkim, z czym and dip into all of that what we Alwernia residents can my mieszkańcy Alwerni obcujemy na codzień. watch every day. Jestem przekonany, że od momentu zamknięcia ostatniej I’m sure that from moment of closing last page of this pu- strony tej publikacji do spotkania z Państwem w Alwerni blication to meeting with You in Alwernia will be a small upłynie niewiele czasu... amount of time... Burmistrz Gminy Alwernia Mayor of Alwernia Township Tomasz Siemek Alwernia w tyglu historii Alwernia in the historical melting pot Zwykło się mówić, że: „gdyby nie klasztor, nie byłoby It used to be said that „if it wasn’t for monastery there Alwerni”. I pewnie w tym stwierdzeniu jest sporo racji. would be no Alwernia”. And this thesis is mostly right. Ale nie wolno też zapominać, że nie byłoby klasztoru gdy- But you cannot forget that there would be no monastery by nie Krzysztof Koryciński. Ten polski szlachcic herbu To- if it hadn’t been for Krzysztof Koryciński. This Polish no- Zpór, kasztelan wojnicki i starosta gniewkowski, właściciel Ible of Coat of Arms of Axe, Wojnicz castellan, Gniewkowo sąsiedniej Poręby Żegoty, był duchem sprawczym całej tej foreman and owner of neighboring Poręba Żegoty was historii, która trwa do dziś. a causative spirit of this history that lasts till today. Jej początek jest osobliwy i związany z podróżą Kory- Its beginning is quaint and connected to Korociński cińskiego do Włoch, podczas której odwiedził pustelnię journey to Italy where he visited La Verna hermitage La Verna w Toskanii, gdzie św. Franciszek otrzymał dar in Toscana where St. Francis was gifted by stigmata. stygmatów. Zauroczony pięknem tej krainy i przejęty du- Enchanted by beauty of this land and excited by spir- chową atmosferą pustelni postanowił ufundować w swo- itual atmosphere of hermitage he decided to found ich dobrach polską Alwernię na wzór włoskiej. Możliwe, Polish Alwernia in imitation of Italian one. It is possible że u podstaw tej decyzji pozostawała również chęć naśla- that this decision was influenced by desire to imitate dowania Mikołaja Zebrzydowskiego, pobożnego magnata, Mikołaj Zebrzydowski, devout magnate that in Zebrzy- który w nieodległym Zebrzydowie budował pierwszą pol- dów nearby was building first Polish Calvary and Ber- ską Kalwarię oraz klasztor bernardynów. nadine monastery. W 1616 r. po powrocie z Italii, Krzysztof Koryciński po- In 1616 Krzysztof Koryciński after coming back darował bernardynom zalesioną górę Podskale, na któ- from Italy gave Bernadine wooded Podskale Moun- rej fundator wzniósł niewielki drewniany klasztor i ko- tain where founder build small wooden monastery ściół. Wkrótce też przybyło tu kilku zakonników. Pierw- and church. Soon few monks came here. First guardian szym gwardianem został o. Daniel z Krakowa. Z biegiem was father Daniel of Cracow. With the years (1630-1676) lat (1630-1676) powstał istniejący do dzisiaj, barokowy ko- arise existing to this day baroque church and adjacent ściół i przylegający do niego klasztor (1625-1656). monastery (1625-1656). Po śmierci Krzysztofa Korycińskiego budowę kontynu- After death of Krzysztof Koryciński construction was ował jego syn Jan Stanisław Koryciński. continued by his son Jan Stanisław Koryciński. Klasztor oo. Bernardynów w Alwerni na archiwalnej widokówce / Monastery of the Bernardine Fathers in Alwernia – archive postcard 4 5 Mapa Alwerni, 1823 r. / Map of Alwernia, 1823 Panorama Alwerni na archiwalnej widokówce / Panoramic view of Alwernia – archive postcard 6 7 Po wygaśnięciu rodziny Korycińskich, Alwernia prze- After die out of Koryciński family Alwernia along szła wraz z obszarem dworskim – Porębą Żegoty – w dzie- with township – Poręba Żegoty – became a heritage dzictwo Schwarzenbergów-Czernych, a od XVIII do pocz. of Schwarzenberg-Czerny family and from XVIII centu- wieku XX pozostawała własnością rodziny Szembeków. ry to the beginning of XX century was property of Szem- Alwernia stała się celem pielgrzymek. W 1676 r. miejsce bek family. to odwiedził król Jan III Sobieski w trakcie podróży z Czę- Alwernia became a destination of pilgrimages. In 1676 stochowy do Krakowa. Ruch pielgrzymkowy przybrał this place was visited by King Jan III Sobieski during his na sile za sprawą cudami słynącego obrazu „Ecce Homo”, journey from Częstochowa to Cracow. Pilgrimage traffic który uroczyście został umieszczony w świątyni 2 sierpnia grew stronger because of miracles of famous “Ecce Homo” 1686 roku. Według tradycji trafił tu z Konstantynopola przez painting that was ceremonially placed in temple in 2 Au- Wiedeń i Koszyce. Namalowano go na płótnie i przyklejono gust 1686. According to tradition in came here from Con- do dębowej deski. Od XVIII wieku zdobiła go srebrna su- stantinople though Vienna and Kosice. It was painted kienka - wotum pielgrzymów, ale nieznani sprawcy ukradli on canvas and glued to oaken board. From XVIII century ją w 1984 roku. Obecnie obraz znajduje się w ołtarzu kaplicy, it was adorned by silver dress – pilgrims vote, but it was wybudowanej specjalnie dla niego w latach 1703-1708. stolen in 1984 by unknown offenders. Currently painting Pierwotnie nazwa „Alwernia” kojarzona była z klaszto- is located in chapel altar that was built for it in 1703-1708. rem oo. Bernardynów. W jego sąsiedztwie, na przestrze- Originally name “Alwernia” was associated to Ber- ni lat, rozwijała się osada, która stała się później zaląż- nadine monastery. It its neighborhood over the years kiem miejscowości Alwernia. Utrzymywała się z przyby- was developing a village that became rudiment of Al- wających do klasztoru pątników, a także z rolnictwa i rze- wernia locality. It was making a living from pilgrims miosła. Przełomowym momentem był rok 1776 r. Na mocy that were visiting monastery and also from agricul- przywileju króla Stanisława Augusta Poniatowskiego osa- ture and craftwork. Groundbreaking moment was year da uzyskała prawo organizowania 12 jarmarków rocznie, of 1776. On the strength of the king Stanisław August co zapewne miało niebagatelny wpływ na jej rozwój. Poniatowski privilege village received a right to organize Alwernia, oprócz jarmarków znana była także z odpu- 12 fairs annually which had considerable influence of its stu zwanego „Strzelanką”, który przy sprzyjającej pogo- development. dzie gromadził nawet do dziesięciu tysięcy wiernych! Tra- Alwernia besides fairs were also known from indul- dycja ta kultywowana jest do czasów współczesnych. gence called “Strzelanka” that with favonian weather W 1796 r. Alwernia była wzmiankowana jako miasto gathered up to ten thousands of the faithful! This tradi- i niewielki ośrodek kupiecko-administracyjny. Prawdo- tion preserved to modern times. podobnie w tym czasie powstało urbanistyczne rozplano- In 1796 Alwernia was mentioned as city and small wanie miasta, z wielkim, prostokątnym rynkiem. Pod ko- mercantile-administrative center. Probably in this time niec XVIII w. miasto liczyło 208 mieszkańców i 33 domy. arise urban set-up of the city with big, rectangle town Według źródeł wśród grup zawodowych najliczniejsi byli square. At the end of XVIII century city had 208 resi- garncarze, rzeźnicy, piekarze, kramarze, szewcy, stolarze, dents and 33 houses. According to sources among occu- szynkarze i tkacze. pation classes the most numerous were potters, butch- Kaplica Cudownego Pana Jezusa z obrazem Ecce Homo / Ecce Homo painting in the Miraculous Jesus Chapel 8 9 Po III rozbiorze Alwernia znalazła się pod panowa- ers, bakers, market traders, shoemakers, carpenters, niem austriackim. Po zwycięstwie Napoleona nad Au- publicans and weavers. strią w 1809 r. pozostawała w granicach Księstwa War- After III partition Alwernia was Austrian. After win szawskiego. Nowy podział ziem polskich dokonany of Napoleon over Austria in 1809 it was within limits w 1815 r. na Kongresie Wiedeńskim spowodował, iż Al- of Duchy of Warsaw. New divide of Polish lands made wernia znalazła się do 1846 r. w obszarze Rzeczpospoli- in 1815 during Congress of Vienna caused that Alwernia tej Krakowskiej. was until 1846 within limits of Republic of Cracow. Mimo zaborów miasto podwoiło liczbę mieszkańców. Despite annexation city doubled number of its resi- W XIX w. było ich 524 i 77 domów. Alwernię zamieszkiwa- dents. In XIX century there were 524 of them and 77 ła również społeczność żydowska - około 70 osób. Niezwy- houses. Alwernia was also inhabited by Jews – there were kle interesującym jest fakt, iż katolicką kapliczkę, zlokali- about 70 of them. Very interesting is fact that Catho- zowaną na rynku, ufundował w 1860 r. żydowski przedsię- lic chapel located in town square was founded in 1860 biorca Grünbaum. by Jewish entrepreneur Grunbaum. W 1895 roku, w Alwerni powołano do życia Ochotniczą In 1895 in Alwernia was created volunteer fire depart- Straż Pożarną. Pierwszym prezesem został Antoni Bla- ment. First chairman was Antoni Blasiński and first siński, a zastępcą Walenty Walczyński. Funkcję naczelni- deputy was Walenty Walczyński. Governor function ka powierzono Aleksandrowi Chrząszczowi, a na jego za- was entrusted to Aleksander Chrząszcz and his deputy stępcę wybrano Stanisława Walczyńskiego. By straż była was Stanisław Walczyński. Department needed equip- widoczna i mogła działać niezbędne było wyposażenie.

Load more

  71

Copy Link