Leszek Grabowski
Krakowskie panoramy i widoki. Część XXV. Przedzimie 2014. Wola Justowska, Zwierzyniec (Sikornik), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Kazimierz, Podgórze, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka, Piaski Wielkie, Kurdwanów.
Kraków 2014
2
Leszek Grabowski
Krakowskie panoramy i widoki. Część XXV. Przedzimie 2014. Wola Justowska, Zwierzyniec (Sikornik), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Kazimierz, Podgórze, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka, Piaski Wielkie, Kurdwanów.
Kraków 27.12.2014
Na prawach rękopisu © Copyright by Leszek Grabowski Kraków 2014
3
Spis Treści
0. Wstęp 4 5 I. Wola Justowska 6 8 II. Zwierzyniec (Sikornik) 9 22 III. Półwsie Zwierzynieckie (Błonia) 23 29 IV. Kazimierz 30 33 V. Podgórze 34 45 VI. Wola Duchacka 46 96 VII. Prokocim 97 106 VIII. Piaski Wielkie 106 109 IX. Rżąka 110 120 X. Kurdwanów 121 124 Załącznik. Moje opracowania dostępne na forum MBC i artykuły opublikowane na łamach Głosu Wielickiego 125 138
Fot. nr 1. Z Wnuczką przy kładce Bernatka.
4
0. Wstęp
Koniec kalendarzowej jesieni był tego roku wyjątkowo łaskawy i do czasu Świąt Bożego Narodzenia zima praktycznie do nas nie zawitała, stąd było wiele okazji do odbycia bliższych i dalszych wycieczek, które zaowocowały wieloma zdjęciami o charakterze wczesnowiosennym. XXV część z cyklu „Krakowskie panoramy i widoki” jest właśnie takim refleksem z okresu, kiedy powinien już do nas zawitać śnieg. Przypomnę, że w swoich albumach z tego cyklu staram się rejestrować zmiany zachodzące w wyglądzie miasta, uchwycone ze znanych punktów widokowych, a także dokumentować otaczające nas krajobrazy, głównie o charakterze podmiejskim, które w wirze współczesnym przemian szybko zatracają swoje dawne oblicze. W swej działalności koncentruję się głównie na południowych i zachodnich rubieżach miasta, które od dziecka były dla mnie szczególnie bliskie i gdzie znajduje się najwięcej takich punktów. W rozdziale I prezentuję kilka migawek ze skrajnej części Woli Justowskiej, przylegającej do Zwierzyńca (fot. nr: 2 5), z sąsiedztwa dawnej strzelnicy i ulicy Korbutowej. Rozdział II to ślad wycieczek po Zwierzyńcu (fot. nr: 6 34), które biegły garbem Sikornika: od zboczy na tzw. „pańskim”, przez fort nr 2 Kościuszko, obecnie powoli, ale systematycznie rekonstruowany, a następnie w stronę dawnej strzelnicy na Woli Justowskiej. Po dojściu do brzegu Rudawy podążałem w dół rzeki w kierunku Błoń, „Wielkiej Łąki”, która przynależały do dawnego Półwsia Zwierzynieckiego, skąd zawsze roztaczały się ciekawe panoramy praktycznie we wszystkich kierunkach. I dziś, mimo postępującej zabudowy na ich przedpolu, można stąd uchwycić całkiem ciekawe obrazy, zwłaszcza Wzgórza Wawelskiego, ale też Sikornika, z jego kulminacją: Kopcem Kościuszki i otaczającym go fortem nr 2, choć jego ceglana sylweta praktycznie ginie już w rozrastających się na jego przedpolu chaszczach (rozdział III – fot. nr: 35 48). W rozdziale IV prezentuję kilka różnorodnych tematycznie migawek z terenu Kazimierza (fot. nr: 49 56). Rozdział V swym zasięgiem terytorialnym obejmuje Podgórze: jego najstarszą część wokół Rynku Podgórskiego i ulicy Józefińskiej (fot. nr: 57 60), rozległy obszar dawnego kamieniołomu spółki Bernarda Libana (fot. nr: 60 71), teren szczególnie atrakcyjny widokowo, choć (niestety) szybko pochłaniany przez chaszcze oraz Las Bonarka (fot. nr: 72 80), którego piękna i rozległa polana również stopniowo zarasta, a dominujący tu przez dekady sad czereśniowy szybko znika, bo drzewa te próchnieją i łamią się ze starości. Często bywam na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Płaszów, zajmującego skrajną część dawnej Woli Duchackiej, o którego tragicznej historii przypomina wiele pomników, budynków i innych mniejszych obiektów, ale dziś jest to też ulubione przez okolicznych mieszkańców uroczysko i miejsce spacerów, ostatnio w sporym fragmencie odchaszczone. 5
Z jego wyżynnych obrzeży roztaczają się wyjątkowo ciekawe panoramy, szczególnie cenne w strony: Kopca Krakusa, Podgórza, Kazimierza, zabytkowego Śródmieścia Krakowa, Wzgórza Wawelskiego, Kopca Kościuszki i Lasu Wolskiego Efektem moich spacerów po tym obszarze są zdjęcia z części a rozdziału VI (fot. nr: 81 152). W części b rozdziału VI (fot. nr: 153 182) zebrane zostały zdjęcia głównie z terenu utworzonego na początku 2013 go roku Parku Duchackiego, który do dzisiaj znajduje się jeszcze w dzikim, choć urokliwym stanie. Również usytuowany na jego obszarze tzw. stary dwór Bemów przypomina dziś romantyczną ruinę. Może są to już jednak ostatnie zdjęcia tego miejsca w dawnym kształcie, bo od nowego roku mają rozpocząć się prace rewaloryzacyjne, które mają przekształcić ten kompleks parkowo dworski w ogólnie dostępny teren wypoczynkowy. Na obszarze Prokocimia, konkretnie na terenie dawnych zakładów przemysłu zabawkowego z ulicy Polonijnej, powstał kolejny mrówkowiec, który swymi gabarytami nawiązuje do podobnych gigantów z czasów PRL, choćby z osiedla Widok. Wraz z sąsiadującym z nim super gigantem mieszkaniowym z drugiej strony niezwykle ruchliwej ulicy Wielickiej (formalnie z ulicy Górników 50 66), wręcz wlewającym się do parku Jerzmanowskich, tworzy swoiste „wrota Prokocimia”. Te dwa giganty z pewnością nie będzie łatwo zaludnić, ale to już zmartwienie deweloperów. Zdjęcia w/w monstrów budowlanych, jak i dawnej, dziś systematycznie przerzedzanej alei dojazdowej do majątku Wodzickich Jerzmanowskich, a także przyrodnicze migawki z terenu samego parku, zawiera rozdział VII (fot. nr: 183 200). Skraj Piasków Wielkich na pograniczu z Rżąką, w rejonie ulic: Kostaneckiego, Obronnej, Przewiewnej, Czajnej i Kliniec, staje się od paru lat obszarem intensywnej, niskiej zabudowy, która systematycznie wypiera istniejące tu jeszcze do niedawna wiejskie zagrody. Kilka współczesnych widoków z tego rolniczego do niedawna obszaru zostało zebranych w rozdziale VIII (fot. nr: 201 208). Od kliku lat konsekwentnie ukazuję też zmiany krajobrazowe zachodzące na rżąckich ugorach, gdzie niebawem wzdłuż ulicy Jakubowskiego już na pewno ruszy budowa dużego kompleksu szpitalnego UJ, a inna inwestycja, kolejne wielkie blokowisko, tylko czeka na rozpoczęcie wzdłuż ulicy Słona Woda i jedynie sprzeciw ekologów, dotyczący przyszłości większego ze stawów, ją opóźnia. Kolejny przegląd ostałych jeszcze urokliwych fragmentów tej okolicy, a ciągle jest ich niemało, został zamieszczony w rozdziale IX (fot. nr: 209 230). I na końcu, w rozdziale X (fot nr: 231 238), krótki spacer po fragmencie dawnego Kurdwanowa w początkowym odcinku ulicy Cechowej, kiedyś, pospołu z ulicą Myślenicką, głównym trakcie drożnym w tej peryferyjnej okolicy. Oczywiście mógłbym rzec: „sorry, ale taki mamy klimat”, wszak szereg zdjęć jest przymglonych i na swój sposób rozmytych, co ma też swoje naturalne walory. Zapraszam do obejrzenia albumu, gdzie wiele opisów i komentarzy znajduje się bezpośrednio pod zdjęciami. 6
I. Wola Justowska
Fot. nr 2 (2 3). Całkowicie rozebrany fronton dawnej strzelnicy wojskowej z ulicy Królowej Jadwigi 220 – widok z ulicy Ludmiły Korbutowej.
Fot. nr 3. Widok z ulicy Przy Strzelnicy. 7
Fot. nr 4. Kapliczka u wylotu ulicy Korbutowej do Królowej Jadwigi.
Fot. nr 5. Podmiejski domek z ulicy Korbutowej 32, jakich dziś już prawie tu nie ma. 8
II. Zwierzyniec
Fot. nr 6 (6 10). Próby uchwycenia panoram miasta z zachaszczonego stoku na tzw. „dworskim”, opadającego spod fortu ku ulicy Królowej Jadwigi.
Fot. nr 7. Ponad krzakami w stronę Wawelu. 9
Fot. nr 8. Nieco szersza (z możliwych) panorama w stronę dawnego Okołu (prawej) i Wesołej.
Fot. nr 9. Zabytkowe Śródmieście Krakowa. Z lewej: wieża ratuszowa, oraz wieże Kościoła Mariackiego, pośrodku wieża kościoła Jezuitów na Wesołej, z prawej zaś sylweta kościoła Dominikanów.
10
Fot. nr 10. Ponad Błoniami w stronę (od lewej): Czarnej Wsi i Piasku.
Fot. nr 11. Kopiec Kościuszki z zarośniętego zbocza na „dworskim”. 11
Fot. nr 12. Koszary fortu nr 2 Kościuszko. W tle bastion nr V.
Fot. nr 12 (12 14). Panoramy z platformy widokowej na przedpolu dawnych c.k. koszar fortu Kościuszko. Fot. nr: 12 13 – w stronę Wzgórza Wawelskiego. 12
Fot. nr 13.
Fot. nr 14. Mglista panorama Kazimierza – tylko taki fragment jest do uchwycenia w oknie pomiędzy krzakami.
13
Fot. nr 15. Częściowo odnowiony bastion nr IV.
Fot. nr 16. Schody spod bastionu nr IV w stronę dziedzińca koszar. 14
Fot. nr 17 (17 19). Trwają prace rewaloryzacyjne przy bastionie nr II i kurtynie I II fortu.
Fot. nr 18 (18 19). Widoki od strony alei Waszyngtona. 15
Fot. nr 19.
Fot. nr 20 (20 21). Kopiec Kościuszki i kaplica św. Bronisławy – tu ujęcie spod splantowanego bastionu nr I. 16
Fot. nr 21. Ujęcie z przedpola splantowanego bastionu nr I.
Fot. nr 22 (22 24). Fosa na przedpolu bastionów I i II. 17
Fot. nr 23.
Fot. nr 24.
18
Fot. nr 25 (25 29). Ruina bastionu nr II. Widoki od strony fosy.
Fot. nr 26.
19
Fot. nr 27.
Fot. nr 28.
20
Fot. nr 29. Fragment fosy od strony dawnych garaży.
Fot. nr 30 (30 31). Widoki z krańca Sikornika, znad ulicy Do Sikornika – tu ponad Rudawą w stronę ulicy Armii Krajowej.
21
Fot. nr 31. Przysłonięta przez krzaki panorama Bronowic Małych, z osiedlem Widok z lewej.
Fot. nr 32. Widok z górnego fragmentu ulicy Koło Strzelnicy w stronę Bronowic Małych (z lewej) i Czarnej Wsi.
22
Fot. nr 33. Dawna zagroda na skraju Czarnej Wsi przy ulicy Mydlnickiej 73 77; widok ze zwierzynieckiego brzegu Rudawy.
Fot. nr 34. Ponad stuletnia chałupa z ulicy Emaus 39. Takie relikty można już dziś policzyć na palcach jednej ręki. 23
III. Półwsie Zwierzynieckie (Błonia)
Fot. nr 35 (35 38). Panoramy w stronę Wawelu i zabytkowego Śródmieścia – ujęcia z ulicy Piastowskiej.
Fot. nr 36. W stronę dawnego Okołu i Wawelu.
24
Fot. nr 37 (37 38). Wzgórze Wawelskie już ze zrekonstruowanymi daszkami wszystkich średniowiecznych baszt.
Fot. nr 38.
25
Fot. nr 39 (39 42). W stronę Sikornika i Lasu Wolskiego ze Wzgórzem Sowiniec.
Fot. nr 40 (40 41). Kopiec Kościuszki i ledwo już widoczny fort Kościuszko. 26
Fot. nr 41.
Fot. nr 42. W stronę Alei Waszyngtona.
27
Fot. nr 43. Kościoły Zwierzyńca (od lewej): Norbertanek i św. Salwatora.
Fot. nr 44. W stronę zdewastowanego w czasach III RP międzywojennego kompleksu sportowego, po II wojnie światowej obiektów zarządzanych przez SKS Cracovia: stadionu lekkoatletycznego i kompleksu trzech basenów. 28
Fot. nr 45 (45 48). Widoki w stronę zabytkowego Śródmieścia – ujęcia z okolic stadionu Zwierzynieckiego KS.
Fot. nr 46.
29
Fot. nr 47(47 48). Wieże (od lewej): ratuszowa, Kościoła Mariackiego i Kościoła Jezuitów.
Fot. nr 48. Magia Rynku Głównego. 30
IV. Kazimierz
Fot. nr 49. Kładka o. Bernatka, czyli popularna „rura” – widok z Podgórza w stronę Kazimierza.
Fot. nr 50. Dawna zabudowa Kazimierza na styku ulic: Mostowej, Podgórskiej i Gazowej – widok z kładki. 31
Fot. nr 51. Rozbudowany pod koniec XIX go wieku ratusz Kazimierza na Placu Wolnica.
Fot. nr 52 (52 54). Kościół parafialny dawnego miasta Kazimierz p.w. Bożego Ciała – tu widok z Placu Wolnica. 32
Fot. nr 53. Tęcza i prezbiterium kościoła.
Fot. nr 54. Widok z ulicy św. Wawrzyńca. 33
Fot. nr 55. Wzdłuż ulicy Wąskiej w stronę Synagogi Wysokiej i ulicy Józefa.
Fot. nr 56. Pusta posesja pod zabudowę hotelu przy ulicy Starowiślnej 91, a w sąsiedztwie willa Zofii Stryjeńskiej pod nr 89. 34
V. Podgórze
Fot. nr 57. Podgórski kościół parafialny p.w. św. Józefa.
Fot. nr 58 (58 59). Początkowy, najstarszy fragment zabudowy ulicy Józefińskiej. 35
Fot. nr 59.Wzdłuż Józefińskiej; jej najstarsza zabudowa pochodzi z końca XVIII go wieku.
Fot. nr 60. Współczesna zabudowa fragmentu ulicy Nadwiślańskiej przy nowo otwartej Cricotece, w której skład wszedł odnowiony budynek elektrowni podgórskiej z 1901 roku. 36
Fot. nr 61 (61 71). Współczesny wygląd wnętrza kamieniołomu Libana. Fot. nr: 61 62 – widoki od strony Kopca Kraka z resztkami scenografii obozowej z filmu Lista Schindlera.
Fot. nr 62. Okresowo wysychające mokradła. 37
Fot. nr 63 (63 64). Dawny budynek kopalniany, zapewne sztygarówka, dziś w stanie ruiny – widok w stronę ulicy Przy Torze.
Fot. nr 64.
38
Fot. nr 65 (65 66). Ruina innego budynku z terenu dawnego kamieniołomu, przy instalacji przeróbki mechanicznej wapienia na kruszywo.
Fot. nr 66. 39
Fot. nr 67 (67 70). Pozostałości po dawnej instalacji przeróbczej skały wapiennej.
Fot. nr 68. 40
Fot. nr 69. Krakowskie „drapacze chmur” (od lewej): „szkieletor” i „błękitek”.
Fot. nr 70. Widok spod ruin dawnej prochowni.
41
Fot. nr 71. Staw na dnie kamieniołomu w sąsiedztwie dawnej prochowni – widok od strony ulicy Swoszowickiej.
Fot. nr 72 (72 80). Różne ujęcia zarastającej polany w Lesie Bonarka, zlokalizowanej pomiędzy ulicami: Swoszowicką i Kamieńskiego. 42
Fot. nr 73.
Fot. nr 74. 43
Fot. nr 75.
Fot. nr 76. 44
Fot. nr 77.
Fot. nr 78 (78 80). Pozostałości po starym sadzie czereśniowym. 45
Fot. nr 79.
Fot. nr 80. 46
VI. Wola Duchacka a. KL Płaszów i jego obrzeże
Fot. nr 81. Widok wzdłuż dawnej ulicy Abrahama – ujęcie od strony ulicy Jerozolimskiej.
Fot. nr 82. Z ulicy Abrahama w stronę ruin dawnego domu pogrzebowego przy kirkucie. 47
Fot. nr 83 (83 86). Odkopane pozostałości przedwojennego podgórskiego kirkutu.
Fot. nr 84.
48
Fot. nr 85.
Fot. nr 86. 49
Fot. nr 87. Teren dawnego KL Płaszów – widok z sąsiedztwa Krakowskich Wodociągów.
Fot. nr 88. Garb Chorągwicy, Sierczy i Grabówek ponad akademikami UJ z ulicy Badurskiego.
50
Fot. nr 89. W stronę Płaszowa i Rybitw – ujęcie znad dawnego kamieniołomu miejskiego.
Fot. nr 90 (90 93). Panoramy Łęgu i Nowej Huty znad krawędzi skalnej dawnego kamieniołomu miejskiego z ulicy Jerozolimskiej, który w czasie II wojny światowej był miejscem katorżniczej pracy więźniów z pobliskiego KL Płaszów.
51
Fot. nr 91.
Fot. nr 92.
52
Fot. nr 93.
Fot. nr 94. Dawny piec do wypalania skały wapiennej na dnie kamieniołomu. 53
Fot. nr 95. Krakowskie „drapacze chmur” ponad Zabłociem i Grzegórzkami.
Fot. nr 96 (96 112). Ujęcia z garbu na granicy Woli Duchackiej i Podgórza, który stanowił granicę dawnego KL Płaszów. Tu Kopiec Krakusa ponad Cmentarzem Podgórskim.
54
Fot. nr 97. Szeroka panorama w stronę Czyżyn, Mistrzejowic i Łęgu (z prawej).
Fot. nr 98 (98 99). Ponad Krzemionkami Podgórskimi i stacją TVP Kraków w stronę Sikornika i Lasu Wolskiego.
55
Fot. nr 99. Dwa kopce: Piłsudskiego (z lewej) i Kościuszki, a pośrodku wieża ośrodka TVP Kraków na Krzemionkach i maszt radiostacji z ulicy Malczewskiego.
Fot. nr 100 (100 107). Panoramy ponad kamieniołomem Libana w stronę Śródmieścia Krakowa (z prawej), dawnego Okołu i Wzgórza Wawelskiego.
56
Fot. nr 101.
Fot. nr 102.
57
Fot. nr 103.
Fot. nr 104.
58
Fot. nr 105.
Fot. nr 106.
59
Fot. nr 107.
Fot. nr 108 (108 111). Panoramy Śródmieścia Krakowa (z prawej) i Wawelu znad krawędzi skalnej dawnego kamieniołomu Libana.
60
Fot. nr 109.
Fot. nr 110.
61
Fot. nr 111. Wzgórze Wawelskie.
Fot. nr 112 (112 115). Mokradła na dnie kamieniołomu Libana w sąsiedztwie dawnej prochowni. Fot nr: 112 113 widoki od strony stacji Krakowskich Wodociągów. 62
Fot. nr 113.
Fot. nr 114 (114 115). Widoki od strony ruin dawnej prochowni.
63
Fot. nr 115.
Fot. nr 116 (116 119). Dno dawnego kamieniołomu Libana – ujęcia spod dawnej prochowni. 64
Fot. nr 117.
Fot. nr 118. 65
Fot. nr 119.
Fot. nr 120 (120 123). „Porno drzewo”, ciekawostka przyrodnicza w sąsiedztwie dawnej prochowni i ulicy Swoszowickiej. Niestety dwa lata temu jakiś bigot wyszczerbił je siekierą, ale (na szczęście) zdołało się jakoś zregenerować, choć dziura w wygiętym fragmencie pnia pozostała. Aż strach podawać jego dokładną lokalizację. 66
Fot. nr 121.
Fot. nr 122. 67
Fot. nr 123.
Fot. nr 124 (124 126). Ruina dawnej prochowni z czasów Twierdzy Kraków w sąsiedztwie ulicy Swoszowickiej i Lasu Bonarka. 68
Fot. nr 125.
Fot. nr 126. 69
Fot. nr 127 (127 132). Panoramy spod dawnej prochowni w stronę południowej części Krakowa: Łagiewnik i Borku Fałęckiego. W tle wieże nowego centrum religijnego Krakowa: Sanktuarium BM (z prawej) i Centrum Jana Pawła II (pośrodku), a z lewej komin po dawnej przemysłowej Bonarce, na której terenie powstało centrum handlowe.
Fot. nr 128. 70
Fot. nr 129.
Fot. nr 130. Niestety i ten fragment dawnego KL Płaszów, przylegający do dawnej prochowni i ulicy Swoszowickiej, od dekady szybko zarasta. 71
Fot. nr 131.
Fot. nr 132. 72
Fot. nr 133. Osiedla (od prawej): Piaski Nowe, Wola Duchacka Wschód i Na Kozłówce – ujęcie spod dawnej prochowni.
Fot. nr 134 (134 136). Szaniec ziemny FS 22 u wylotu ulicy Sławka, na którego wale powstał pomnik ku czci ofiar niemieckiego obozu KL Płaszów. 73
Fot. nr 135.
Fot. nr 136. 74
Fot. nr 137.
Fot. nr 138 (138 141). Spod szańca FS 22 w stronę handlowo biurowej dziś Bonarki. 75
Fot. nr 139.
Fot. nr 140.
76
Fot. nr 141.
Fot. nr 142. Spod szańca FS 22 w stronę osiedli (od prawej): Wola Duchacka Zachód i Wschód, Piaski Nowe oraz Na Kozłówce.
77
Fot. nr 143. Panorama osiedla Na Kozłówce ponad ulicami: Kamieńskiego i Malborską
Fot. nr 144 (144 145). Widoki spod szańca FS 22 w stronę Łęgu (z prawej) i Czyżyn.
78
Fot. nr 145.
Fot. nr 146. Widok spod pomnika ofiar pomordowanych w KL Płaszów w stronę zbiorników rurociągu Raba Krakowskich Wodociągów.
79
Fot. nr 147. Krzyż na „Chujowej (Chujarowej) Górce”, miejscu straceń na terenie KL Płaszów. A obok resztki wałów po dawnym szańcu FS 21.
Fot. nr 148. Odchaszczony teren dawnego KL Płaszów w okolicy placu apelowego i dawnych stawów obozowych.
80
Fot. nr 149. Widok ze wzniesienia nad ulicą Heltmana w stronę ulicy Jerozolimskiej: tzw. Szarego Domu ss manów (z prawej), wybudowanego w 1942 roku i ruin pożydowskiego domu pogrzebowego.
Fot. nr 150. Znad ulicy Heltmana w stronę elektrociepłowni w Łęgu. 81
Fot. nr 151 (151 152). Trzy otwory do połączonych wzajemnie tunelów, które więźniowie dawnego KL Płaszów wydrążyli we wzniesieniu nad ulicą Heltmana.
Fot. nr 152. Pozostałe dwie kawerny.
82
b. Park Duchacki i jego okolice
Fot. nr 153. Kępka drzew na podmokłym terenie na styku ulic: Albańskiej i Macedońskiej.
Fot. nr 154. Ruina budynku gospodarczego folwarku w sąsiedztwie ulicy Albańskiej. 83
Fot. nr 155 (155 160). Różne ujęcia stawu duchackiego.
Fot. nr 156. 84
Fot. nr 157.
Fot. nr 158. 85
Fot. nr 159.
Fot. nr 160.
86
Fot. nr 161 (161 165). Migawki z dzikiego jeszcze Parku Duchackiego.
Fot. nr 162. 87
Fot. nr 163.
Fot. nr 164. 88
Fot. nr 165.
Fot. nr 166 (166 173). Kilka migawek opustoszałego już starego dworu Bemów. 89
Fot. nr 167.
Fot. nr 168. Dawna wozownia od strony stawu. 90
Fot. nr 169. Widok „starego dworu” z ulicy Mochnackiego 71 od strony drogi wjazdowej.
Fot. nr 170. 91
Fot. nr 171.
Fot. nr 172. Dawna wozownia od strony podwórka. 92
Fot. nr 173.
Fot. nr 174 (174 176). Dawne podwórko przed starym dworem.
93
Fot. nr 175.
Fot. nr 176. 94
Fot. nr 177 (177 179). Ruina kolejnego budynku gospodarczego na styku ulic: Estońskiej i Laszczki.
Fot. nr 178.
95
Fot. nr 179.
Fot. nr 180. Granica przyszłego parku wzdłuż ulicy Estońskiej, który powstał na obszarze dawnego folwarku duchackiego. Jego dawne zabudowania: dwór, wozownia, stajnia, dziś częściowo w stanie ruiny, powstały w XVIII i połowie XIX go wieku. 96
Fot. nr 181 (181 182). Rekreacyjna łąka pomiędzy ulicami: Wolności i Estońską, ostatnio mocno przetrzebiona.
Fot. nr 182. Trwa zabudowa ulicy Wolności – widok od strony ulicy Trybuny Ludów.
97
VII. Prokocim
Fot. nr 183 (183 185). Nowo wybudowany mrówkowiec na terenie dawnych zakładów zabawkowych z ulicy Polonijnej – tu widok od strony tej właśnie ulicy.
Fot. nr 184 (184 185). Widok z ulicy Wielickiej. Z przodu podmiejski domek spod nr 249. 98
Fot. nr 185.
Fot. nr 186 (186 187). Blokowisko – gigant przy pętli; formalny adres: Górników 50 66. 99
Fot. nr 187.
Fot. nr 188 (188 189). Tyle dziś pozostało po dawnej alei dojazdowej z ulicy Wielickiej do majątku Wodzickich Jerzmanowskich. 100
Fot. nr 189.
Fot. nr 190. Ponad ogródkami działkowymi PKP w stronę kościoła w Prokocimiu. 101
Fot. nr 191. Blokowisko przy pętli tramwajowej – wjazd od strony ulicy Górników.
Fot. nr 192 (192 199). Klika przedzimowych migawek z terenu Parku Jerzmanowskich. 102
Fot. nr 193.
Fot. nr 194. 103
Fot. nr 195 (195 196). Fasada pałacu Wodzickich Jerzmanowskich.
Fot. nr 196.
104
Fot. nr 197. Widok z obrzeża parku w stronę ulicy Snycerskiej.
Fot. nr 198 (198 199). Blokowisko wlewające się na teren parku.
105
Fot. nr 199.
Fot. nr 200. Olchowe zarośla nad potokiem Drwinka – widok z ulicy Facimiech w kierunku akademików UJ. Czy powstanie tu planowany park rzeczny?
106
VIII. Piaski Wielkie
Fot. nr 201 (201 204). Podmiejski krajobraz wzdłuż peryferyjnej ulicy Przewiewnej. Widoki od strony Podlesie i rzeczki Kliniec.
Fot. nr 202. 107
Fot. nr 203.
Fot. nr 204.
108
Fot. nr 205 (205 208). Widoki z łąki zlokalizowanej pomiędzy ulicami: Kliniec, Mokrą, Obronną, Przewiewną i Czajną, która niebawem zostanie całkowicie zabudowana. Tu ujęcie w stronę w stronę ulicy Podeworze.
Fot. nr 206. Widok w stronę ulicy Bochenka i osiedla Piaski Nowe.
109
Fot. nr 207 (207 208). W stronę ulicy Mokrej.
Fot. nr 208. Współczesna zabudowa skraju łąki na styku ulic: Mokrej i Obronnej. Oba te budynki powstały w tym roku (2014) niczym grzyby po deszczu.
110
IX. Rżąka
Fot. nr 209. Resztki ocalałego brzozowego lasku w sąsiedztwie Domu Pogodnej Jesieni.
Fot. nr 210 (210 211). Wykarczowany dwa lata temu ugór pod nowy kompleks szpitalny. 111
Fot. nr 211.
Fot. nr 212 (212 213). Krajobraz na styku ocalałego fragmentu rżąckich ugorów i osiedla Rżąka. 112
Fot. nr 213.
Fot. nr 214 (214 215). Mglisty klimat rżąckiego uroczyska – ujęcie od strony Domu Pogodnej Jesieni w stronę ulic: Kosocickiej i Rżąckiej.
113
Fot. nr 215.
Fot. nr 216. Splantowany już od kilku lat pod wielkie blokowisko ugór wzdłuż (przyszłej) ulicy Słona Woda. Ujęcie od strony ulicy Kosocickiej. I tylko ci ekolodzy („ekoterroryści”) nadal blokują zabudowę tego pięknego skrawka podmiejskiej zieleni. 114
Fot. nr 217(217 221). Ostałe jeszcze: młodniki, zarośla i mokradła na obszarze pomiędzy ulicami: Słona Woda, Snozy i Kosocicką. A jeszcze w latach 80 tych szumiały tu łany.
Fot. nr 218. Niemal trzydziestoletni lasek brzozowy. 115
Fot. nr 219. Samotny dąb.
Fot. nr 220. Mniejszy z rżąckich stawów, który okresowo przekształca się w grzęzawisko. 116
Fot. nr 221. Wycinka fragmentu brzozowego lasku w sąsiedztwie mniejszego ze stawów.
Fot. nr 222. Większy z rżąckich stawów w sąsiedztwie (przyszłej) ulicy Słona Woda. 117
Fot. nr 223. Podmokłe zarośla w sąsiedztwie większego ze stawów.
Fot. nr 224 (224 225). Widoki wzdłuż ulicy Słona Woda – ujęcia od strony ul. Obronnej. 118
Fot. nr 225. W sąsiedztwie większego ze stawów.
Fot. nr 226. Zwały ziemi w sąsiedztwie ulicy Kostaneckiego. W tle fort nr 50 – Prokocim. Przynajmniej on tu pozostanie, bo jest wpisany do rejestru zabytków.
119
Fot. nr 227. Ponad ulicą Kostaneckiego w stronę: akademików UJ (z lewej), budynków Wydziału Farmacji i Biblioteki.
Fot. nr 228 (228 229). Mocno ostatnio przetrzebiony kilkunastoletni młodnik pomiędzy ulicami: Kostaneckiego i Obronną – widoki od strony rżąckich ugorów.
120
Fot. nr 229.
Fot. nr 230. Nowa, niska zabudowa pasa ugorów na odcinku od ulicy Obronnej po większy ze stawów. To już obszar Piasków Wielkich.
121
X. Kurdwanów
Fot. nr 231 (231 232). Podmokłe zarośla Kurdwanowa w dolinie rzeczki, która biegnie wzdłuż ulicy Stojałowskiego.
Fot. nr 232. 122
Fot. nr 233. Podwórko domu z ulicy Cechowej 5.
Fot. nr 234 (234 235). Podmiejska zagroda z ulicy Cechowej 12. 123
Fot. nr 235.
Fot. nr 236 (238 237). Kolejna zagroda w stylu retro z ulicy Cechowej 8. 124
Fot. nr 237. Widok od strony podwórka.
Fot. nr 238. Mocno zaniedbana, czterostronna kapliczka słupowa z naroża ulic: Cechowej i Myślenickiej, posadowiona tu w 1876 roku. 125
Załącznik
Moje opracowania dostępne na forum Małopolskiej Biblioteki Cyfrowej www.mbc.malopolska.pl i Europeany www.europeana.eu oraz artykuły opublikowane na łamach Głosu Wielickiego www.wielicki.glos24.pl
LESZEK GRABOWSKI e mail : [email protected] Facebook: http://pl pl.facebook.com/people/Leszek Grabowski/100000321665908
Na wzniesieniu nad dawnym kamieniołomem Libana. W tle Kopiec Krakusa i Mój Kraków.
126
A. Opracowania dotyczące Krakowa
A.1. Wspomnienia
1. Obraz Krakowa lat 60 tych we wspomnieniach z dzieciństwa – edycja XIV uzup. www.mbc.malopolska.pl/publication/9505 2. Moja przygoda z Technikum Energetycznym w Krakowie w latach 1968 73 – edycja VII. www.mbc.malopolska.pl/publication/11376
A.2. Fotografie archiwalne
1. Kraków i jego okolice w fotografii z lat 1987 1992 www.mbc.malopolska.pl/publication/14924 2. Kraków i Małopolska w fotografii z końca XX wieku. www.mbc.malopolska.pl/publication/15759
A.3. Albumy o Krakowie
I. Współczesny Kraków w klimacie z fotografii Ignacego Kriegera.
1. Część I. Stare Miasto. www.mbc.malopolska.pl/publication/67812 2. Część II. Kazimierz, Stradom i Podgórze. www.mbc.malopolska.pl/publication/67991 3. Część III. Obrzeża Starego Miasta i dawne przedmieścia. Kleparz, Biały Prądnik, Krowodrza, Piasek, Nowy Świat, Zwierzyniec i Półwsie, Dębniki, Wesoła, Grzegórzki, Wola Duchacka, Prokocim. www.mbc.malopolska.pl/publication/68137 4. Część IV. Uzupełnienia. Śródmieście, Piasek, Wesoła, Stradom, Kazimierz i Podgórze. Edycja II. www.mbc.malopolska.pl/publication/70812 5. Część V. Uzupełnienia– krakowski kalejdoskop. Śródmieście, Kleparz, Wesoła, Piasek, Nowy Świat, Półwsie i Zwierzyniec, Stradom, Kazimierz, Podgórze. www.mbc.malopolska.pl/publication/73718
127
II. Podglądanie starego Krakowa .
1. Część I. Zabytkowe Śródmieście. Wokół Rynku Głównego. Kwiecień 2009 – lipiec 2011 www.mbc.malopolska.pl/publication/85312 2. Część II. Zabytkowe Śródmieście. Dawny Okół i jego przedpole. Kwiecień 2009 – lipiec 2011 www.mbc.malopolska.pl/publication/85468 3. Część III. Wawel i jego okolice, Stradom i Kazimierz. Kwiecień 2009 – sierpień 2011. www.mbc.malopolska.pl/publication/85469 4. Część IV. Podgórze. Przekrój przez rok 2009. Kwiecień 2009 – lipiec 2011. www.mbc.malopolska.pl/publication/85470 5. Część V. Podgórze. Sierpień 2010 – czerwiec 2013. Kamieniołom Libana w marcu 2003. www.mbc.malopolska.pl/publication/87313
III. Dawne przedmieścia Krakowa ulatująca przeszłość .
1. Część I. Bieżanów, Prokocim, Wola Duchacka. Wersja II. www.mbc.malopolska.pl/publication/17690 2. Część II. Piaski Wielkie, Kurdwanów, Jugowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/17691 3. Część III. Zakrzówek, Dębniki, Ludwinów. www.mbc.malopolska.pl/publication/17692 4. Część IV. Zwierzyniec i Półwsie, Przegorzały, Wola Justowska, Czarna Wieś i Kawiory. www.mbc.malopolska.pl/publication/17693 5. Część V. Łęg, Mogiła, Krzesławice, Bieńczyce. Wersja II www.mbc.malopolska.pl/publication/17694 6. Część VI. Uzupełnienia: Prokocim, Wola Duchacka, Rżąka, Piaski Wielkie, Ludwinów, Zakrzówek, Dębniki i Mogiła. Wersja II. www.mbc.malopolska.pl/publication/18158 7. Część VII. Bronowice Małe i Wielkie, Krowodrza i Biały Prądnik. Wersja II www.mbc.malopolska.pl/publication/18408 8. Część VIII. Płaszów, Kosocice i Rajsko. www.mbc.malopolska.pl/publication/21255 9. Część IX. Uzupełnienia (cd): Bieńczyce, Mogiła, Łęg, Prokocim, Wola Duchacka i Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/21256 10. Część X. Kobierzyn i Skotniki, Tyniec i Pychowice www.mbc.malopolska.pl/publication/19616
128
11. Część XI. Spacer po południowych i zachodnich obrzeżach Krakowa. Mogiła, Bieżanów, Prokocim i Piaski Wielkie, Wola Duchacka i Kurdwanów, Swoszowice i Jugowice, Łagiewniki, Zakrzówek, Czarna Wieś i Bronowice Małe, Nowa Wieś i Krowodrza. www.mbc.malopolska.pl/publication/21229 12. Część XII. Biały Prądnik (cd), Czerwony Prądnik, Czyżyny, Rakowice, Mistrzejowice, Zesławice, Grębałów, Bieńczyce (cd), Krzesławice (cd) i Piaski Wielkie (cd). www.mbc.malopolska.pl/publication/21261 13. Część XIII. Uzupełnienia: Bieżanów, Rajsko, Swoszowice, Łagiewniki i Pychowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/21479 14. Część XIV. Uzupełnienia: Mogiła, Krzesławice, Rakowice (Wieczysta) i Prokocim www.mbc.malopolska.pl/publication/22312 15. Część XV. Czarna Wieś i Kawiory, Wola Justowska i Las Wolski, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec oraz Dębniki i Zakrzówek w zimowej szacie. www.mbc.malopolska.pl/publication/29478 16. Część XVI. Mogiła (cd), Bronowice Małe (cd), Łobzów, Zakrzówek (cd) i Skotniki. www.mbc.malopolska.pl/publication/45001 17. Część XVII. Górka Narodowa, Witkowice i Biały Prądnik. Mini dodatek przykłady dawnego budownictwa wiejskiego z terenu Ziemi Krakowskiej i Polski Południowej. www.mbc.malopolska.pl/publication/45002 18. Część XVIII. Zwierzyniec (Salwator), Wola Duchacka, Pychowice, Bodzów i Kostrze, Rżąka. Krakowskie i podkrakowskie krajobrazy. www.mbc.malopolska.pl/publication/45003 19. Część XIX. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy: Bonarka, Płaszów i Podgórze, Prokocim Stary i Nowy, Rżąka, Krzyszkowice, Kosocice i Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/40795 20. Dawne przedmieścia Krakowa – ulatująca przeszłość (część XX). Stara Mogiła, Mydlniki, Chełm i Wola Justowska. www.mbc.malopolska.pl/publication/40794 21. Część XXI. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Łęg, Dębniki, Zakrzówek. www.mbc.malopolska.pl/publication/56790 22. Część XXII. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rżąka i Łagiewniki. www.mbc.malopolska.pl/publication/56791 23. Część XXIII. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Zwierzyniec (Salwator i Sikornik) i Las Wolski. www.mbc.malopolska.pl/publication/56792 24. Część XXIV. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). Rybitwy, Płaszów, Rżąka, Piaski Wielkie, Wola Duchacka i Zakrzówek. www.mbc.malopolska.pl/publication/56962 129
25. Część XXV. Wola Duchacka, Płaszów, Łagiewniki i Małe Bronowice (cd) www.mbc.malopolska.pl/publication/57115 26. Część XXVI. Wola Duchacka, Prokocim, Zwierzyniec, Czarna Wieś i Wola Justowska. Umykające krakowskie i podkrakowskie krajobrazy (cd). www.mbc.malopolska.pl/publication/58236 27. Część XXVII. Grzegórzki, Dąbie, Płaszów, Jugowice i Swoszowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/58645 28. Część XXVIII. Jesienny rekonesans po południowych przedmieściach Krakowa – Płaszów, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka i Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/59327 29. Część XXIX. Jesienny rekonesans po ginącym świecie: Ludwinowa, Zakrzówka i Dębnik. www.mbc.malopolska.pl/publication/59513 30. Część XXX. Zimowa sceneria dawnych przedmieść Krakowa: Krowodrza, Nowa i Czarna Wieś, Zwierzyniec, Bielany, Dębniki i Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/60647 31. Część XXXI. Łobzów, Krowodrza, Zakrzówek, Pychowice, Łagiewniki i Rżąka. www.mbc.malopolska.pl/publication/60781 32. Część XXXII. Zwierzyniec, Czarna i Nowa Wieś oraz Łobzów. www.mbc.malopolska.pl/publication/61316 33. Część XXXIII. Sikornik, Las Wolski, Bielany i Przegorzały. www.mbc.malopolska.pl/publication/61317 34. Część XXXIV. Stary Prokocim, Piaski Wielkie (Świątniki, Podedworze i Podlesie), Wola Duchacka, Rżąka, obrzeże Płaszowa i Podgórza www.mbc.malopolska.pl/publication/61318 35. Część XXXV. Wola Duchacka, Kosocice i Barycz, Płaszów, Rybitwy, Bieńczyce i Olsza. www.mbc.malopolska.pl/publication/61336 36. Część XXXVI. Wiosenny rekonesans po południowych obrzeżach miasta. Płaszów (Bagry), Stary Prokocim, Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Kurdwanów, Kosocice, Łagiewniki, Zakrzówek, Dębniki, Półwsie i Zwierzyniec. www.mbc.malopolska.pl/publication/64127 37. Część XXXVII. Wola Justowska i Las Wolski, Półwsie i Zwierzyniec, Łagiewniki, Jugowice, Rajsko i Kosocice. www.mbc.malopolska.pl/publication/66308 38. Część XXXVIII. Wola Duchacka, Piaski Wielkie i Prokocim. www.mbc.malopolska.pl/publication/66767 39. Część XXXIX. Borek Fałęcki, Bonarka, Dębniki, Zakrzówek, Półwsie i Zwierzyniec, były Obóz Koncentracyjny Płaszów. www.mbc.malopolska.pl/publication/66868 40. Część XL. Czyżyny, Rybitwy i Ludwinów. www.mbc.malopolska.pl/publication/68644
130
41. Część XLI. Warszawskie, Krowodrza, Nowa Wieś, Czarna Wieś, Półwsie i Zwierzyniec, Kurdwanów i Borek Fałęcki. www.mbc.malopolska.pl/publication/70183 42. Część XLII. W zimowej scenerii Pleszowa i Mogiły. www.mbc.malopolska.pl/publication/70187 43. Część XLIII. W jesiennej i zimowej scenerii: Woli Duchackiej, Piasków Wielkich i Rżąki. www.mbc.malopolska.pl/publication/71271 44. Część XLIV. W jesiennym i zimowym klimacie Prokocimia. www.mbc.malopolska.pl/publication/71272 45. Część XLV. Płaszów, Olsza i Rakowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/71485 46. Część XLVI. Raz jeszcze Zwierzyniec. www.mbc.malopolska.pl/publication/72226 47. Część XLVII. Wzdłuż tradycyjnego Zakrzówka i wokół Skał Twardowskiego. www.mbc.malopolska.pl/publication/72227 48. Część XLVIII. Krowodrza, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec i Sikornik, Wola Justowska i Las Wolski, Dębniki, Zakrzówek, Łagiewniki. www.mbc.malopolska.pl/publication/74740 49. Część XLIX. Podgórze – okolice Bonarki i kamieniołom Libana, teren KL Płaszów na skraju Woli Duchackiej, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Jugowice, Kurdwanów, Kosocice, Rajsko i Barycz. www.mbc.malopolska.pl/publication/74741 50. Część L. Borek Fałęcki, Kobierzyn, Skotniki i Pychowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/75164 51. Część LI. Stary Płaszów i Bagry, Prokocim, Bieżanów, Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/75857 52. Część LII. Zakrzówek i Skały Twardowskiego, Wola Duchacka, teren dawnego KL Płaszów i jego obrzeże, Podgórze – Kopiec Krakusa, Mały Płaszów i Rybitwy, Bieżanów. www.mbc.malopolska.pl/publication/75587 53. Część LIII. Krakowski kalejdoskop: Zakrzówek, Borek Fałęcki, Łagiewniki, Kurdwanów, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Kosocice. www.mbc.malopolska.pl/publication/77977 54. Część LIV. Krowodrza, Łobzów, Nowa Wieś, Czarna Wieś i Zwierzyniec www.mbc.malopolska.pl/publication/79758 55. Część LV. Zakrzówek, Ludwinów, Wola Duchacka, Piaski Wielkie i Prokocim www.mbc.malopolska.pl/publication/79759 56. Część LVI. Krowodrza, Czarna Wieś, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Rajsko. www.mbc.malopolska.pl/publication/87312 57. Część LVII. Krzesławice, Dębniki, Zakrzówek, Ludwinów www.mbc.malopolska.pl/publication/
131
58. Część LVIII. Łagiewniki, Płaszów, (Przedmieście) Warszawskie. www.mbc.malopolska.pl/publication/88763 59. Część LIX. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Rżąka, Rajsko www.mbc.malopolska.pl/publication/88764 60. Część LX. Wola Justowska, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Czarna Wieś, Nowy Świat (Kossakówka), Dębniki, Zakrzówek, Bodzów . www.mbc.malopolska.pl/publication/89855 61. Część LXI. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie. www.mbc.malopolska.pl/publication/89856 62. Część LXII. Mogiła, Rakowice, Grzegórzki. www.mbc.malopolska.pl/publication/ 63. Część LXIII. Przegorzały, Podgórze, Kosocice, Rajsko i Łagiewniki. www.mbc.malopolska.pl/publication/ 64. Część LXIV. Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Krzyszkowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/92610 65. Część LXV. Łobzów, Bronowice Wielkie, Czarna Wieś, Półwsie Zwierzynieckie, Zwierzyniec, Nowy Świat, Dębniki, Zakrzówek, Kobierzyn. www.mbc.malopolska.pl/publication/92611 66. Część LXVI. Krakowski kalejdoskop: Olsza, Krowodrza, Nowa Wieś, Czarna Wieś, Zwierzyniec, Dębniki, Zakrzówek, Kobierzyn i Borek Fałęcki, Kostrze, Tyniec, Prokocim. www.mbc.malopolska.pl/publication/94327
IV. Krakowskie panoramy i widoki
1. Część I. Wiosna 2011. www.mbc.malopolska.pl/publication/64522 2. Część II. Lato 2011 www.mbc.malopolska.pl/publication/67475 3. Część III. Jesień 2011 www.mbc.malopolska.pl/publication/68255 4. Część IV. Zima 2011/2012 www.mbc.malopolska.pl/publication/71731 5. Część V. Wiosna 2012 www.mbc.malopolska.pl/publication/74742 6. Część VI. Lato 2012. www.mbc.malopolska.pl/publication/76541 7. Część VII. Jesień 2012. www.mbc.malopolska.pl/publication/78459 8. Część VIII. Ostatnia zima rżąckiego uroczyska, czyli przykład symbiozy człowieka i przyrody po krakowsku. www.mbc.malopolska.pl/publication/78947
132
9. Część IX. Zima 2012/13. Krowodrza, Łobzów, Nowa Wieś, Czarna Wieś, Zwierzyniec, Zakrzówek, Ludwinów, Podgórze (Kopiec Krakusa), Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rajsko, Prokocim i Płaszów (Bagry). www.mbc.malopolska.pl/publication/80638 10. Część X. Przedwiośnie 2013. Edycja II. Krowodrza, Nowa i Czarna Wieś, Zwierzyniec, Podgórze, Wola Duchacka, Borek Fałęcki, Płaszów, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/82506 11. Część XI. Wiosna 2013. Rondo Mogilskie, wokół Wisły, Zwierzyniec, Półwsie Zwierzynieckie, Zakrzówek – Skały Twardowskiego, Podgórze– Kopiec Krakusa, Las Bonarka, Płaszów Bagry, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, rżąckie ugory, Rajsko, Krzyszkowice www.mbc.malopolska.pl/publication/85310 12. Część XII. Lato 2013. Kopiec Piłsudskiego, Las Wolski, podnóże Kopca Kościuszki, Skały Twardowskiego, dębnicki brzeg Wisły, Krzesławice, Płaszów – Bagry, Wola Duchacka (teren dawnego KL Płaszów i Park Duchacki), Piaski Wielkie, rżąckie ugory, Kosocice, Krzyszkowice www.mbc.malopolska.pl/publication/87314 13. Część XIII. Jesień 2013. Rondo Mogilskie, Las Wolski i Wola Justowska, Czarna Wieś, Zwierzyniec (Sikornik i Kopiec Kościuszki), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Nowy Świat (Kossakówka), Dębniki, Zakrzówek (okolice Ronda Grunwaldzkiego; Krakowski Fiord), Pychowice, Kostrze i Bodzów, Podgórze (Wzgórze Lasoty; Kopiec Krakusa). www.mbc.malopolska.pl/publication/ 14. Część XIV. Jesień 2013 c.d. Wola Duchacka (teren dawnego KL Płaszów; Park Duchacki i jego okolice), Prokocim, Płaszów – Bagry, Piaski Wielkie, Rżąka, Rajsko, Kosocice, Krzyszkowice – Chabrowe Wzgórze. Dodatek– Migawki z Cmentarza Rakowickiego (2009 2013) www.mbc.malopolska.pl/publication/ 15. Część XV. Zima i przedwiośnie 2013 2014. Planty, Wola Justowska i Las Wolski, Przegorzały, Zwierzyniec (Sikornik i Kopiec Kościuszki), Dębniki, Zakrzówek, Pychowice, Krowodrza, Grzegórzki, Rakowice – Czyżyny i Mogiła. www.mbc.malopolska.pl/publication/ 16. Część XVI. Zima i przedwiośnie 2013 2014 c.d. Podgórze (Zabłocie i Kopiec Krakusa), Płaszów (Bagry), Wola Duchacka (KL Płaszów i Park Duchacki), Prokocim, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice. Dodatek – Migawki z Cmentarza Rakowickiego (c.d.). www.mbc.malopolska.pl/publication/ 17. Część XVII. Wiosna 2014. Wawel, Kossakówka, Czarna Wieś, Zwierzyniec (Sikornik), Wola Justowska – Las Wolski Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Dębniki, Zakrzówek, Czyżyny Rakowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/92612 133
18. Część XVIII. Wiosna 2014 c.d. Płaszów Bagry, Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Łagiewniki, Borek Fałęcki, Kosocice, Barycz, Krzyszkowice, Wieliczka. www.mbc.malopolska.pl/publication/92613 19. Część XIX. Lato 2014. Śródmieście Planty, Piasek, Czarna Wieś, Kazimierz, Zakrzówek, Pychowice, Kobierzyn. www.mbc.malopolska.pl/publication/ 20. Część XX. Lato 2014 c.d. Podgórze, Płaszów Bagry, Wola Duchacka, Wieliczka. Migawki z Cmentarza Rakowickiego i jego okolic. www.mbc.malopolska.pl/publication/ 21. Część XXI. Lato 2014 c.d. Wisła i jej sąsiedztwo, Rudawa i jej okolice, Wola Justowska (Las Wolski), Pychowice i Kobierzyn, Kostrze i Bodzów, Tyniec, Piekary, Płaszów (Bagry), Rżąka, Wieliczka. www.mbc.malopolska.pl/publication/94326 23. Część XXII. Jesień 2014. Wzdłuż Wisły, Kossakówka, Śródmieście, Kazimierz, Piasek, Czarna Wieś (Park Jordana), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Zwierzyniec (Sikornik), Wola Justowska, obrzeżem Lasu Wolskiego. www.mbc.malopolska.pl/publication/94390 23. Część XXIII. Jesień 2014 c.d. Dębniki, Zakrzówek, Ludwinów, Pychowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/94391 24. Część XXIV. Jesień 2014 c.d. Podgórze, Płaszów (Bagry), Wola Duchacka, Prokocim, Piaski Wielkie, Rżąka, Borek Fałęcki i Łagiewniki, Wieliczka, Puszcza Niepołomicka. www.mbc.malopolska.pl/publication/94392
V. Drzwi krakowskich kamienic czynszowych i domów podmiejskich
1. Część I. Piasek i Nowy Świat. www.mbc.malopolska.pl/publication/69109 2. Część II. Śródmieście, Stradom, Kazimierz, Wesoła, Dębniki i Podgórze www.mbc.malopolska.pl/publication/69110 3. Część III. Śródmieście (cd.), Piasek (cd.), podmiejski Kraków. www.mbc.malopolska.pl/publication/69430 4. Część IV. Śródmieście (cd.), Kleparz, Wesoła (cd.). www.mbc.malopolska.pl/publication/71803 5. Część V. Śródmieście, Piasek, Kleparz i Wesoła – uzupełnienia. www.mbc.malopolska.pl/publication/72474 6. Część VI. Wesoła, Stradom i Kazimierz (cd.) oraz podmiejska Krowodrza. www.mbc.malopolska.pl/publication/730887 7. Część VII. Piasek, Wesoła, Kazimierz i Podgórze – uzupełnienia. www.mbc.malopolska.pl/publication/73088 8. Część VIII. Piasek – uzupełnienia. www.mbc.malopolska.pl/publication/73717
134
VI. Detale krakowskich czynszówek i domów. Wybrane drzwi i portale, klamki, okna i obramienia, witraże i figury naścienne.
1. Część I. Zabytkowe Śródmieście. www.mbc.malopolska.pl/publication/88307 2. Część II. Kleparz, Stradom, Kazimierz, Wesoła, Piasek i Nowy Świat. www.mbc.malopolska.pl/publication/88308 3. Część III. Kalejdoskop krakowski i Kraków podmiejski. www.mbc.malopolska.pl/publication/89316 4. Część IV. Śródmieście, Wesoła, Kleparz, Piasek, Stradom, Podgórze, podmiejska Mogiła. www.mbc.malopolska.pl/publication/90757 5. Część V. Śródmieście, Wesoła, Piasek, Nowy Świat, Czarna Wieś, Podgórze. Podmiejski Kraków: Zakrzówek i Wola Duchacka. www.mbc.malopolska.pl/publication/94203
VII. Krakowskie i podkrakowskie jeziora, stawy, rozlewiska i mokradła
1. Część I. Dawna plaża pod Wawelem, Planty, Bronowice Wielkie, Czarna Wieś, Błonia, Zwierzyniec, Mydlniki i Kryspinów, Zakrzówek, Ludwinów, pogranicze Pychowic i Bodzowa, pychowickie łąki, Przegorzały i Bielany, posolvay’owskie stawy w Borku Fałęckim, okolice Bonarki, kamieniołom Libana, teren KL Płaszów, Bagry, nabrzeże Wisły w Rybitwach i Płaszowie, Dąbie, łąki mogilskie, Bieńczyce i Olsza. www.mbc.malopolska.pl/publication/74564 2. Część II. Parki: w Nowym i Starym Prokocimiu, Wola Duchacka, Piaski Wielkie, Rżąka, Krzyszkowice, Rajsko, Kosocice, Barycz i Wieliczka. www.mbc.malopolska.pl/publication/74567
VIII. Liczne albumy o Krakowie i jego okolicach opublikowane na mojej stronie serwisu społecznościowego Facebook: http://pl pl.facebook.com/people/Leszek Grabowski/100000321665908
135
B. Opracowania dotyczące Ziemi Gdowskiej
B.1. Sagi i historie rodzinne
1. Saga rodu Grabowskich z Bilczyc i Liplasa koło Gdowa. Edycja X. www.mbc.malopolska.pl/publication/8610 2. Saga rodu Chanków i Kędrynów z Podolan i okolic Gdowa. Edycja VI uzup. www.mbc.malopolska.pl/publication/10372 3. Szkic do historii badań nad drzewem genealogicznym rodu Chanków z Podolan i okolic Gdowa. www.mbc.malopolska.pl/publication/14677 4. Notka o rodach: Kaletów – „Wójcioków”, Augustynków – „Frysiów” i Mrozowskich z Bilczyc koło Gdowa. Edycja V uzup. www.mbc.malopolska.pl/publication/13924
B.2 Albumy o Ziemi Gdowskiej
I. Gdów i jego okolice – odchodzący świat
1. Część I. Edycja II. Gdów, Bilczyce, Liplas, Podolany, Wola Zręczycka, Jaroszówka, Lipnica Murowana. www.mbc.malopolska.pl/publication/15443 2. Część II. Gdów, Przebieczany, Marszowice, Jaroszówka, Kobylec, Klęczana, Wola Zręczycka. www.mbc.malopolska.pl/publication/15730 3. Część III. Edycja II. Wiatowice, Niegowić, Marszowice, Gdów i inne. Szlak Papieski odcinek od Klęczany do Łapanowa. www.mbc.malopolska.pl/publication/15731 4. Część IV. Edycja II. Bilczyce, Gdów, Podolany, Wola Zręczycka i Zręczyce. www.mbc.malopolska.pl/publication/17022 5. Część V. Bilczyce, Liplas, Marszowice, Gdów i Grzybowa. www.mbc.malopolska.pl/publication/17844 6. Część VI. Zagórzany, Gdów, Podolany, Jaroszówka, Wieniec, Nieznanowice, Marszowice, Bilczyce i Łazany. www.mbc.malopolska.pl/publication/21257 7. Część VII. Lednica Górna, Trąbki, Łazany Bilczyce, Gdów, Marszowice, Wola Zręczycka i Zagórzany. www.mbc.malopolska.pl/publication/24065 8. Część VIII. Łazany, Gdów, Niegowić, Krakuszowice, Grodkowice, Klęczana, Kobylec i Łapanów www.mbc.malopolska.pl/publication/56953 9. Część IX. Nieznanowice, Pierzchów, Cichawa. Szlak Papieski – odcinek od Niegowici do granic Klęczany. www.mbc.malopolska.pl/publication/58646
136
10. Część X. Edycja II. Łazany, Bilczyce, Gdów, Pierzchów, Niegowić i Wiatowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/61319 11. Część XI. Jawczyce, Liplas, Gdów, Wola Zręczycka, Kobylec; wybrane archiwalia. www.mbc.malopolska.pl/publication/77982 12. Część XII. Gdów, Marszowice, Jaroszówka, Kobylec; kilka wyburzonych już chałup z Gdowa, Marszowic i Kobylca. www.mbc.malopolska.pl/publication/85467
C. Opracowania dotyczące Ziemi Krakowskiej.
C.1. Albumy o Ziemi Krakowskiej
I. Dawny świat okolic Krakowa
1. Część I. Dobczyce i Dziekanowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/19619 2. Część II. Wieliczka i Rożnowa. www.mbc.malopolska.pl/publication/19620 3. Część III. Wieliczka i jej okolice (cd). Wieliczka, Czarnochowice, Lednica Górna, Przebieczany, Biskupice, Szczygłów, Surówki – Zabłocie. www.mbc.malopolska.pl/publication/21938 4. Część IV. Wieliczka i jej okolice (cd). Wieliczka, Krzyszkowice, Lednica Górna, Czarnochowice i Śledziejowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/56793 5. Część V. Łapanów i jego okolice. Łapanów, Kobylec, Jaroszówka, Szlak Papieski – odcinek od Łapanów do Kobylca. www.mbc.malopolska.pl/publication/56794 6. Część VI. Dobczyce i ich okolice (cd). Dobczyce i Kornatka www.mbc.malopolska.pl/publication/57409 7. Część VII. Mozaika podkrakowska. Edycja II. Puszcza Niepołomicka i jej okolice, Brzesko Nowe, Pleszów, Kościelniki i Górka Kościelnicka, Zielonki, Korzkiew i ich okolice, Rudawa i jej okolice, Wola Zręczycka i Zagórzany, wokół Dobczyc i Podchybie koło Lanckorony. Dodatek – Podkarpacie, okolice Rzeszowa: Świlcza, Mrowla i Bratkowice. www.mbc.malopolska.pl/publication/59373 8. Część VIII. Bochnia i jej okolice. Ziemia Tarnowska. Edycja III. Bochnia, Łapczyca, Lipnica Murowana, Jasień Brzeski, Tarnów i Ładna. Cmentarze wojenne o okresu I ej wojny światowej z okolic Tarnowa. www.mbc.malopolska.pl/publication/59639 9. Część IX. Wieliczka i jej okolice (cd). Wokół centrum Wieliczki, Krzyszkowice oraz panoramy z Chabrowego Wzgórza, Śledziejowice i Kokotów. www.mbc.malopolska.pl/publication/62561
137
10. Część X. Wieliczka i jej okolice (cd). Edycja II. Lednica Górna, wokół centrum Wieliczki, Krzyszkowice oraz panoramy z Chabrowego Wzgórza, krajobrazy wokół Baryczy. www.mbc.malopolska.pl/publication/69387 11. Część XI. Bochnia i jej okolice (cd). Bochnia i Łapczyca. www.mbc.malopolska.pl/publication/70813 12. Część XII. Wieliczka i jej okolice (cd). Rekonesans wokół wzgórza Pod Baranem. www.mbc.malopolska.pl/publication/71484 13. Część XIII. Wieliczka i jej okolice (cd.). Migawki z Wieliczki. Jeszcze jeden spacer po dawnych Krzyszkowicach. www.mbc.malopolska.pl/publication/724743 14. Część XIV. Wieliczka i jej okolice cd.Galicyjskiej Wieliczki ciąg dalszy, Wzgórze Kaim. Edycja II. www.mbc.malopolska.pl/publication/76407 15. Część XV. Edycja II. Migawki z trasy: Staniątki, Niepołomice, Wola Batorska, Uście Solne, Szczurowa, Żabno, Ujście Jezuickie, Opatowiec, Gręboszów. Cmentarze wojenne i pomniki z okresu I ej wojny światowej (cd.): Wola Batorska Sitowiec, Biskupice Radłowskie, Otfinów, Ujście Jezuickie, Gręboszów. Okolice Brzeska i Tarnowa – uzupełnienia. www.mbc.malopolska.pl/publication/77197
D. Przydrożne zabytki sztuki sakralnej z rejonów: Krakowa, jego okolic i Ziemi Krakowskiej
I. Zabytkowe figury, kapliczki i krzyże przydrożne z rejonu Krakowa i jego okolic.
1. Część I. Dawne przedmieścia Krakowa i podkrakowskie wsie. www.mbc.malopolska.pl/publication/21231 2. Część II. Centrum Krakowa w obrębie dawnego rdzenia austriackiej twierdzy. www.mbc.malopolska.pl/publication/21258 3. Część III. Ziemia Krakowska. Wieliczka, Gdów, Dobczyce i ich okolice. www.mbc.malopolska.pl/publication/21259 4. Część IV. Centrum Krakowa w obrębie dawnego rdzenia austriackiej twierdzy – uzupełnienia. www.mbc.malopolska.pl/publication/74586 5. Część V. Ziemia Krakowska cd. Wieliczka i jej okolice, Trąbki, Łazany, Gdów i jego okolice, Szlak Papieski: Niegowić – Marszowice – Klęczana Kobylec Łapanów, Łapanów i jego okolice, Niepołomice i ich okolice, Dołęga koło Szczurowej, Kościelniki, Bochnia i jej okolice, Dębno Tarnowskie, Żabno i jego okolice, Wola Pogórska. www.mbc.malopolska.pl/publication/77198
138
E. Artykuły w Głosie Wielickim www.wielicki.glos24.pl
1. Nr 1 (styczeń 2009) – „Odchodzący świat”. 2. Nr 2 (luty 2009) – „Negatyw na szklanej płytce”. 3. Nr 10 (październik 2009) – „Zapomniany mieszkaniec Bilczyc”; o Franciszku Augustynku – „Antonim Wichurze” - w setną rocznicę jego narodzin. 4. Nr 12 (grudzień 2009) – „Bilczyce z lat mego dzieciństwa” 5. Nr 1 (styczeń 2010) – „Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc”. Część 1. 6. Nr 2 (luty 2010) – „Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc”. Część 2. 7. Nr 3 (marzec 2010) – „Bajeczna chałupa mojej babki z Bilczyc”. Część 3. 8. Nr 4 (kwiecień 2010) – „Gdów z lat mojego dzieciństwa początku lat 60 tych XX go wieku”. Część 1. 9. Nr 5 (maj 2010) – „Gdów z lat mojego dzieciństwa początku lat 60 tych XX go wieku”. Część 2. 10. Nr 6 (czerwiec 2010) – „Tradycja nazw i przezwisk z dawnych Bilczyc”. Część 1. 11. Nr 7 (lipiec 2010) – „Tradycja nazw i przezwisk z dawnych Bilczyc”. Część 2”. 12. Nr 8 (sierpień 2010) – „Moja prababka „Magdusia”. Część 1. 13. Nr 10 (październik 2010) – „Moja prababka „Magdusia”. Część 2. 14. Nr 1 (styczeń 2011). „Wspomnienie Marcina Ciężarka”. 15. Nr 2 (luty 2011). „Jan Kaczmarczyk – zapomniana ofiara zbrodni katyńskiej”. 16. Nr 3 (marzec 2012). „Moja Babcia Bogdzina”. 17. Nr 9 (wrzesień 2012). „Z dziejów dworu w Bilczycach”.
Artykuł z Wiadomości (10.2011) www.wiadomosci.krakow.pl
O mnie. Barbara Bączek. „Dokumentalista z sercem”
Dziennik Polski (19 20.01.2013)
O mnie. Paulina Polak. „Fotografuje taki Kraków, który powoli przechodzi do przeszłości”.
Gazeta Gdowianin
Artykuły i notki na temat Ziemi Gdowskiej, publikowane na internetowej stronie w/w gazety – www.gazetagdowianin.pl