Krakowskie Panoramy I Widoki. Część XXV.Przedzimie 2014
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Leszek Grabowski Krakowskie panoramy i widoki. Część XXV. Przedzimie 2014. Wola Justowska, Zwierzyniec (Sikornik), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Kazimierz, Podgórze, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka, Piaski Wielkie, Kurdwanów. Kraków 2014 2 Leszek Grabowski Krakowskie panoramy i widoki. Część XXV. Przedzimie 2014. Wola Justowska, Zwierzyniec (Sikornik), Półwsie Zwierzynieckie (Błonia), Kazimierz, Podgórze, Wola Duchacka, Prokocim, Rżąka, Piaski Wielkie, Kurdwanów. Kraków 27.12.2014 Na prawach rękopisu © Copyright by Leszek Grabowski Kraków 2014 3 Spis Treści 0. Wstęp 4 - 5 I. Wola Justowska 6 - 8 II. Zwierzyniec (Sikornik) 9 - 22 III. Półwsie Zwierzynieckie (Błonia) 23 - 29 IV. Kazimierz 30 - 33 V. Podgórze 34 - 45 VI. Wola Duchacka 46 - 96 VII. Prokocim 97-106 VIII. Piaski Wielkie 106-109 IX. Rżąka 110-120 X. Kurdwanów 121-124 Załącznik. Moje opracowania dostępne na forum MBC i artykuły opublikowane na łamach Głosu Wielickiego 125-138 Fot. nr 1. Z Wnuczką przy kładce Bernatka. 4 0. Wstęp Koniec kalendarzowej jesieni był tego roku wyjątkowo łaskawy i do czasu Świąt Bożego Narodzenia zima praktycznie do nas nie zawitała, stąd było wiele okazji do odbycia bliższych i dalszych wycieczek, które zaowocowały wieloma zdjęciami o charakterze wczesnowiosennym. XXV część z cyklu „Krakowskie panoramy i widoki” jest właśnie takim refleksem z okresu, kiedy powinien już do nas zawitać śnieg. Przypomnę, że w swoich albumach z tego cyklu staram się rejestrować zmiany zachodzące w wyglądzie miasta, uchwycone ze znanych punktów widokowych, a także dokumentować otaczające nas krajobrazy, głównie o charakterze podmiejskim, które w wirze współczesnym przemian szybko zatracają swoje dawne oblicze. W swej działalności koncentruję się głównie na południowych i zachodnich rubieżach miasta, które od dziecka były dla mnie szczególnie bliskie i gdzie znajduje się najwięcej takich punktów. W rozdziale I prezentuję kilka migawek ze skrajnej części Woli Justowskiej, przylegającej do Zwierzyńca (fot. nr: 2-5), z sąsiedztwa dawnej strzelnicy i ulicy Korbutowej. Rozdział II to ślad wycieczek po Zwierzyńcu (fot. nr: 6-34), które biegły garbem Sikornika: od zboczy na tzw. „pańskim”, przez fort nr 2 Kościuszko, obecnie powoli, ale systematycznie rekonstruowany, a następnie w stronę dawnej strzelnicy na Woli Justowskiej. Po dojściu do brzegu Rudawy podążałem w dół rzeki w kierunku Błoń, „Wielkiej Łąki”, która przynależały do dawnego Półwsia Zwierzynieckiego, skąd zawsze roztaczały się ciekawe panoramy praktycznie we wszystkich kierunkach. I dziś, mimo postępującej zabudowy na ich przedpolu, można stąd uchwycić całkiem ciekawe obrazy, zwłaszcza Wzgórza Wawelskiego, ale też Sikornika, z jego kulminacją: Kopcem Kościuszki i otaczającym go fortem nr 2, choć jego ceglana sylweta praktycznie ginie już w rozrastających się na jego przedpolu chaszczach (rozdział III – fot. nr: 35-48). W rozdziale IV prezentuję kilka różnorodnych tematycznie migawek z terenu Kazimierza (fot. nr: 49-56). Rozdział V swym zasięgiem terytorialnym obejmuje Podgórze: jego najstarszą część wokół Rynku Podgórskiego i ulicy Józefińskiej (fot. nr: 57-60), rozległy obszar dawnego kamieniołomu spółki Bernarda Libana (fot. nr: 60-71), teren szczególnie atrakcyjny widokowo, choć (niestety) szybko pochłaniany przez chaszcze oraz Las Bonarka (fot. nr: 72-80), którego piękna i rozległa polana również stopniowo zarasta, a dominujący tu przez dekady sad czereśniowy szybko znika, bo drzewa te próchnieją i łamią się ze starości. Często bywam na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Płaszów, zajmującego skrajną część dawnej Woli Duchackiej, o którego tragicznej historii przypomina wiele pomników, budynków i innych mniejszych obiektów, ale dziś jest to też ulubione przez okolicznych mieszkańców uroczysko i miejsce spacerów, ostatnio w sporym fragmencie odchaszczone. 5 Z jego wyżynnych obrzeży roztaczają się wyjątkowo ciekawe panoramy, szczególnie cenne w strony: Kopca Krakusa, Podgórza, Kazimierza, zabytkowego Śródmieścia Krakowa, Wzgórza Wawelskiego, Kopca Kościuszki i Lasu Wolskiego Efektem moich spacerów po tym obszarze są zdjęcia z części a rozdziału VI (fot. nr: 81-152). W części b rozdziału VI (fot. nr: 153-182) zebrane zostały zdjęcia głównie z terenu utworzonego na początku 2013-go roku Parku Duchackiego, który do dzisiaj znajduje się jeszcze w dzikim, choć urokliwym stanie. Również usytuowany na jego obszarze tzw. stary dwór Bemów przypomina dziś romantyczną ruinę. Może są to już jednak ostatnie zdjęcia tego miejsca w dawnym kształcie, bo od nowego roku mają rozpocząć się prace rewaloryzacyjne, które mają przekształcić ten kompleks parkowo-dworski w ogólnie dostępny teren wypoczynkowy. Na obszarze Prokocimia, konkretnie na terenie dawnych zakładów przemysłu zabawkowego z ulicy Polonijnej, powstał kolejny mrówkowiec, który swymi gabarytami nawiązuje do podobnych gigantów z czasów PRL, choćby z osiedla Widok. Wraz z sąsiadującym z nim super gigantem mieszkaniowym z drugiej strony niezwykle ruchliwej ulicy Wielickiej (formalnie z ulicy Górników 50-66), wręcz wlewającym się do parku Jerzmanowskich, tworzy swoiste „wrota Prokocimia”. Te dwa giganty z pewnością nie będzie łatwo zaludnić, ale to już zmartwienie deweloperów. Zdjęcia w/w monstrów budowlanych, jak i dawnej, dziś systematycznie przerzedzanej alei dojazdowej do majątku Wodzickich- Jerzmanowskich, a także przyrodnicze migawki z terenu samego parku, zawiera rozdział VII (fot. nr: 183-200). Skraj Piasków Wielkich na pograniczu z Rżąką, w rejonie ulic: Kostaneckiego, Obronnej, Przewiewnej, Czajnej i Kliniec, staje się od paru lat obszarem intensywnej, niskiej zabudowy, która systematycznie wypiera istniejące tu jeszcze do niedawna wiejskie zagrody. Kilka współczesnych widoków z tego rolniczego do niedawna obszaru zostało zebranych w rozdziale VIII (fot. nr: 201-208). Od kliku lat konsekwentnie ukazuję też zmiany krajobrazowe zachodzące na rżąckich ugorach, gdzie niebawem wzdłuż ulicy Jakubowskiego już na pewno ruszy budowa dużego kompleksu szpitalnego UJ, a inna inwestycja, kolejne wielkie blokowisko, tylko czeka na rozpoczęcie wzdłuż ulicy Słona Woda i jedynie sprzeciw ekologów, dotyczący przyszłości większego ze stawów, ją opóźnia. Kolejny przegląd ostałych jeszcze urokliwych fragmentów tej okolicy, a ciągle jest ich niemało, został zamieszczony w rozdziale IX (fot. nr: 209-230). I na końcu, w rozdziale X (fot nr: 231-238), krótki spacer po fragmencie dawnego Kurdwanowa w początkowym odcinku ulicy Cechowej, kiedyś, pospołu z ulicą Myślenicką, głównym trakcie drożnym w tej peryferyjnej okolicy. Oczywiście mógłbym rzec: „sorry, ale taki mamy klimat”, wszak szereg zdjęć jest przymglonych i na swój sposób rozmytych, co ma też swoje naturalne walory. Zapraszam do obejrzenia albumu, gdzie wiele opisów i komentarzy znajduje się bezpośrednio pod zdjęciami. 6 I. Wola Justowska Fot. nr 2 (2-3). Całkowicie rozebrany fronton dawnej strzelnicy wojskowej z ulicy Królowej Jadwigi 220 – widok z ulicy Ludmiły Korbutowej. Fot. nr 3. Widok z ulicy Przy Strzelnicy. 7 Fot. nr 4. Kapliczka u wylotu ulicy Korbutowej do Królowej Jadwigi. Fot. nr 5. Podmiejski domek z ulicy Korbutowej 32, jakich dziś już prawie tu nie ma. 8 II. Zwierzyniec Fot. nr 6 (6-10). Próby uchwycenia panoram miasta z zachaszczonego stoku na tzw. „dworskim”, opadającego spod fortu ku ulicy Królowej Jadwigi. Fot. nr 7. Ponad krzakami w stronę Wawelu. 9 Fot. nr 8. Nieco szersza (z możliwych) panorama w stronę dawnego Okołu (prawej) i Wesołej. Fot. nr 9. Zabytkowe Śródmieście Krakowa. Z lewej: wieża ratuszowa, oraz wieże Kościoła Mariackiego, pośrodku wieża kościoła Jezuitów na Wesołej, z prawej zaś sylweta kościoła Dominikanów. 10 Fot. nr 10. Ponad Błoniami w stronę (od lewej): Czarnej Wsi i Piasku. Fot. nr 11. Kopiec Kościuszki z zarośniętego zbocza na „dworskim”. 11 Fot. nr 12. Koszary fortu nr 2 - Kościuszko. W tle bastion nr V. Fot. nr 12 (12-14). Panoramy z platformy widokowej na przedpolu dawnych c.k. koszar fortu Kościuszko. Fot. nr: 12-13 – w stronę Wzgórza Wawelskiego. 12 Fot. nr 13. Fot. nr 14. Mglista panorama Kazimierza – tylko taki fragment jest do uchwycenia w oknie pomiędzy krzakami. 13 Fot. nr 15. Częściowo odnowiony bastion nr IV. Fot. nr 16. Schody spod bastionu nr IV w stronę dziedzińca koszar. 14 Fot. nr 17 (17-19). Trwają prace rewaloryzacyjne przy bastionie nr II i kurtynie I-II fortu. Fot. nr 18 (18-19). Widoki od strony alei Waszyngtona. 15 Fot. nr 19. Fot. nr 20 (20-21). Kopiec Kościuszki i kaplica św. Bronisławy – tu ujęcie spod splantowanego bastionu nr I. 16 Fot. nr 21. Ujęcie z przedpola splantowanego bastionu nr I. Fot. nr 22 (22-24). Fosa na przedpolu bastionów I i II. 17 Fot. nr 23. Fot. nr 24. 18 Fot. nr 25 (25-29). Ruina bastionu nr II. Widoki od strony fosy. Fot. nr 26. 19 Fot. nr 27. Fot. nr 28. 20 Fot. nr 29. Fragment fosy od strony dawnych garaży. Fot. nr 30 (30-31). Widoki z krańca Sikornika, znad ulicy Do Sikornika – tu ponad Rudawą w stronę ulicy Armii Krajowej. 21 Fot. nr 31. Przysłonięta przez krzaki panorama Bronowic Małych, z osiedlem Widok z lewej. Fot. nr 32. Widok z górnego fragmentu ulicy Koło Strzelnicy w stronę Bronowic Małych (z lewej) i Czarnej Wsi. 22 Fot. nr 33. Dawna zagroda na skraju Czarnej Wsi przy ulicy Mydlnickiej 73-77; widok ze zwierzynieckiego brzegu Rudawy. Fot. nr 34. Ponad stuletnia chałupa z ulicy Emaus 39. Takie relikty można już dziś policzyć na palcach jednej ręki. 23 III. Półwsie Zwierzynieckie (Błonia) Fot. nr 35 (35-38). Panoramy w stronę Wawelu i zabytkowego Śródmieścia – ujęcia z ulicy Piastowskiej. Fot.