DOCSLIB.ORG

HO 6 C MIT (MELAMPIDAE: PULMONATA: GASTROPODA) VUNG Cij^AS6NG H6NG

Total Page：16

File Type：pdf, Size：1020Kb

Download full-text PDF Read full-text
HO 6 C MIT (MELAMPIDAE: PULMONATA: GASTROPODA) VUNG Cij^AS6NG H6NG 33(2): 19-29 Tap chf SINH HOC 6-2011 HO 6c MIT (MELAMPIDAE: PULMONATA: GASTROPODA) VUNG ciJ^A S6NG H6NG HOANG NGQC KHAC Trudng dgi hgc Tdi nguyen vd Moi IrUdng Hd Npi D6 VAN NinroNG Trudng Dgi hgc Suphgm Hd Ndi \\6 THANH HAI \ ien Sinh thai vd Tdi Nguyen Sinh Vdt Hg Melampidae (6c mit), ten khdc Id trong dd cd 2 loai chua xdc dinh dugc ten loai. EUobidae, phd bie'n d cdc vflng ven biln. Day la Nghien cflu vl thdnh phin lodi dc d rflng ngap hg gdm nhilu lodi cd ddi sd'ng gdn vdi rflng man ven biln phfa Bdc Viet Nam cua Dd Van ngap man va la hg duy nha't sd'ng nfla d can va Nhugng va cs. (2008) [9], tap trung d rflng ngap nudc lg, man. Cdc lodi trong hg ndy khdng cd man Qudng Ninh da xac dinh dugc 4 loai: nap mieng, vd rdt ddy. Sd'ng chu ylu d tham Cassidula nucleus, Ellobium aurisjudae, muc, gd'c cay ven bd va cay ngap man. Cflng vi E. chinensis va Pythia scarabaeus. mdi trudng sd'ng vd dac dilm sinh thdi cua hg Tfl nam 2005 din nay, chung tdi cd nhilu nay trung gian gifla cdc hg dc d can vd cdc hg dc dgt thu mdu va nghien cflu vl ddng vat ddy dgc d nudc, do vay, trong nhilu cdng trinh nghien sdng vd ven cfla sdng Hdng. Bai nay trinh bay cflu d Viet Nam thudng ft chu y tdi nhdm ndy. vl thanh phin loai vd dac dilm cua cac loai Khi nghien cflu vl thdnh phdn lodi than trong hg Melampidae vung cfla sdng Hdng. mim d cdc vflng ven biln, nhilu tdc gid da dl cap vl thdnh phdn lodi dc thudc hg Melampidae I. PHUONG PHAP NGHlfiN CtTU d he sinh thai riing ngap man. Qua kilm tra va Mdu dugc thu d trong va ngoai riing ngap phan tfch lai cdc mdu thu dugc luu trfl d cac man vung bai trilu ven cfla sdng Hdng. Cac mdu phdng till nghiem, cac bao tdng cua mdt sd dugc luu trfl tai bd mdn Ddng vat hgc, khoa Sinh trudng dai hgc, cdc vien va trung tam nghien hgc, trudng dai hgc Su pham Ha Ndi. Khi phan cflu tai Viet Nam, nam 2003 Jorgen HyUeberg tfch mdu cd sfl dung tu Ueu cua cac tdc gia da (phdng Sinii thdi hgc biln, Dai hgc Arthus, Vien nghien cflu trudc: Pham Dinh Trgng, 1996; Khoa hgc Sinh hgc, Dan Mach) vd Richard N. Jorgen HyUeberg, 2003.... Kilbum (bao tdng Natal, Nam Phi) da tdng kl't dugc 11 lodi tiiudc 5 gidng trong hg Dinh loai mdu dua vao tai Ueu: Brandt, Melampidae [7]. 1974;'Deepak Apte, 1998; Capenter Kent, 1998. Tdt ca mdu vat va anh chup do chinh tac gia Nghien cuu vl Chdn bung d vflng ven biln thuc hien, ten tilng viet cua cac loai cflng do tdc miln Bdc Viet Nam, Pham' Dinh Trgng (1996) gia dat vi nhdm nay chi cd ten chung la d'c mit. [12] dd xdc dmh dugc 1 lodi El labium chinensis (Pfeffer); Hodng Nggc Khdc, Doan Van Long IL K^T QUA NGHlfeN CtJtJ (2004) khi khdo sdt vl thanh phdn lodi vd phan bd cua ddng vat day d rflng ngdp man Giao 1. Thanh phan loai oc ho Melampidae Thuy, Nam Dinh [8], da thu thap va xac dinh Qua cdc ngudn tu Ueu, phan tfch cdc mdu dugc 5 lodi dc mit (Melampidae) la: Cassidula vat thu dugc, da xdc dinh cd 15 lodi d'c mit nucleus, Pythia scarabaeus, Ellobium thuge 7 gidng d vflng ven cfla sdng Hdng, dugc aurisjudae, Ellobium sp.l, vd Ellobium sp.2. thl hien qua bang sau: 19 Bdng Thanh phdn loai Melampidae or vilng ven cura song Hong STT Tin loai Moi trirdmg song 1 Melampus fascialus (Dcshaycs. 1830) Khu vuc cao ven rflng ngdp mdn 2 Melampus parvuliis PfcilTcr. 1856 Khu vuc cao ven rflng ngdp man 3 Melampus graminca Meirrison, 1946 I^i cao ven rflng ngap man 4 Ijaemodonta octanfracta (Jonas, 1845) Mai biin Idy ven rflng ngap man Ven be't cao, neri cd nhilu mfln gin riing Ijaemodonta cxaraloides Kawabc, 1992 5 ngap man iMcmodonta pumia(os(riata (II & A. Adams, Ven ber cao, neii cd nhilu miln gin rdng 6 1853) ngap man Bdm vde) gdc cdy ven rflng ngdp man, 7 Ellobium aurisjudge (Linnaeus 1758) neti cd nin ddy caei. Bdm a gd'c cdy ngap man, nai cd nin Ellobium chinensis (PreilTer, 1856) 8 diy cao 9 Cassidula aurisfelis (Bruguicrc, 1792 Bam a gdc cay ven rflng ngap man 10 Cassidula mustelina (Dcshaycs, 1830) Bam d gdc cay ven rflng ngap man 11 Cassidula sowerbyana (Pfcilfer, 1853) Mai bfln liy ven rflng ngap man 12 Cassidula sp. I Mat bdn liy ven rflng ngap man 13 Pythia scarabaeus Luinacus, 1758 Gd'c cay ngap man, neti cd nin ddy cao 14 Auriculastra subula (Quoy & Gaimard, 1832) Mat biin ven rflng ngap man 15 Cylindrotis quadrasi Moellendorff, 1895 Mat biin ven rflng ngap man Qua bang tren, cd thl thd'y, so vdi cac vflng {Melampus fascial us, Melampus parvulus, khac [5-12], sd' lugng lodi trong hg d'c mft d Melampus graminea, Laemodonta octanfracta, vflng ven cfla sdng Hdng rdt phong phu. Dilu Laemodonta exaratoides, Laemodonta nay cd le do dilu kien mdi trudng cd nhilu punctatostriata. Cassidula mustelina. Cassidula thuan lgi cho nhdm nay nhu: cd rflng ngap man, sowerhyana. Cassidula sp.l, Auriculastra cd bd cao, bdi bdi gdn cfla sdng cd nhilu miin, subula. Cylindrotis quadrasi), trong dd 1 loai nudc lg.... chua xac dinh dugc ten khoa hgc {Cassidula Trong thdnh phdn lodi, sd lodi nhilu nhdi sp. 1). Mac dfl phong phu vc ihdnh phdn loai nhu thudc gidng Cassidula (4 loai), gid'ng Melampus vay nhung vdn chua gap 1 loai cd kfch thudc ldn vd Laemodonta cd 3 lodi, gid'ng Ellobiutn 2 loai Ellobium aitrismidae (Lirmaeus, 1758). vd gidng Pythia chi cd 1 lodi. Trong sd ndy cd 9 VI phan bd, hdu he'l cdc lodi trong ho lodi mdi bd sung cho khu he ddng vat ddy trong Melampidae diu phdn bd' d vflng trilu cao va khu vuc nghien cflu va ven biln Viet Nam tren trilu. Khoa dinh loai de'n giong va loai trong ho Melampidae vung cura song Hong 1 (16). Mdi ngodi mieng vd cd cdc nip gdp hoac cd rang 2 (3). Vd dep theo hudmg lung bung Pythia scarabaeus 3 (2). Vd khdng dep 4 (15). Vd day, rgng vdi ldp sflng mdu den 5 (10). Mat vd nhdn hoac cd dudng xodn ylu; mieng vd cd cdc ne'p gdp Melampm 6 (7). Thdp d'c cao, vd mdnh, phin gd'c cd cdc dudng xodn nhd Melampus graminea 1 (6). Thdp dc thdp, vd hai cd dang hinh cdn ngugc, vflng Id rd'n nhdn. 8 (9). Mdi trong cd 2 md'u rang Melampus parvulus 20 9 (8). Mdi trong cd 3 mdu rang Melampus fasciatus 10 (5). Mat vd cd dudng xodn cao, mieng vd cd rang Laemodonta 11 (14). Cd nhilu dudng chdm ldm xoan 12 (13). Cd 2-3 ranh xoan phu, dinh vd nhgn, ddng mau, cdc chd'm ldm nhd, ^^^o fMemodonta punctatostriata 13 (12). Khdng rd ranh xodn phu, dinh vd cao, thdp d'c hinh chdp hep, cic chdm ldm ldn, dc ldn hom..... iMetnodonta exaratoides 14 (11). Khdng cd nhilu dudng chdm ldm, chi cd cac ranh xodn va cac dudng xodn thd, vdnh mieng uen tuc Uln vdi ldp sfl bd tru tao tiianh bd Laetnodonta octanfracta 15 (4). Vd nhd va mdng, hinh tru, khdng cd ldp sflng den Cylitidrotis quadrasi 16 (1). Mdi ngoai mieng vd rtiidn 17 (26). Vd ngdn hom 35 mm 18 (25). Vd rdng, cd dang nem, dudng kinh 9 mm hoac ldn hom Cassidula 19 (22). Tru d'c cd nip gdp tao thanh 2-4 mdu rang 20 (21). Vd ldn hem 19 mm Cassidula aurisfelis 21 (20). Vd nhd ban 15 mm Cassidula sowerbyana 22 (19). Tru d'c cd nip gdp tao thanh 1 mdu rang 23 (24). Vd ldn han 17 mm Cassidula mustelina 24 (23). Vd nhd hom 12 mm Cassidula sp.l 25 (18). Vd hep manh, hinh thoi, dudng kinh 13mm hoac nhd hom Auriculastra subula 26 (17). Vd cao hem 35 mm Ellobium 27 (28). Chilu dM vd gdp gdn 2 lin chilu rdng Ellobium chinensis 28 (27). Chilu ddi vd gdp hem 2 ldn chilu rdng Ellobium aurisjudae 2. Mo ta cac loai trong ho Melampidae or nhdn bdng. Khdng cd Id rdn. khu vuc ven cura song Hong a. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) (h. 1) Synonym: Auricula fasciata Deshayes, G.P 1830; Auricula granosa Hombron et Jacquuiot, 1851. Ten ti6ig Viet: dc hat cam. Md td: dc c9 nhd bang hat cam, hirtii trflng, chilu ddi vd khodng 10,0 - 13,0 mm. Vd ddy vfla iJiung chdc, cd 5-6 vdng xodn, cac vdng 1cm xodn gin phang, ranh xoan rdt ndng, dinh vd cd nflm nhgn. Vdng xodn cud'i ldn, chiirn 5/6 chilu Hinh 1. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) cao vd. Tren vdng xodn cudi cd cdc dudng sinh trudmg thd, cd 2-3 ddi mdu ndu dd dgc theo vdng Mdu vat nghien cflu: 5 mdu, thu d khu vuc xodn. Mieng vd hep, ddi, hoi cong, mdi ngodi cd cao ven rflng ngap man cdn Lu, cdn Ngan, cfla 3 rang d mep trong, mdi trong cd 2 rang va 1 sdng Hdng.
Load more

Recommended publications
  • 3. Hoang Ngoc Khac
    33(2): 19-29 T¹p chÝ Sinh häc 6-2011 Hä èC MÝT (MELAMPIDAE: PULMONATA: GASTROPODA) VïNG CöA S¤NG HåNG HOµNG NGäC KH¾C Tr−êng ®¹i häc Tµi nguyªn vµ M«i tr−êng Hµ Néi §ç V¡N NH¦îNG Tr−êng §¹i häc S− ph¹m Hµ Néi Hå THANH H¶I ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi Nguyªn Sinh VËt Hä Melampidae ( èc mÝt), tªn kh¸c lµ trong ®ã cã 2 loµi ch−a x¸c ®Þnh ®−îc tªn loµi. Ellobidae, phæ biÕn ë c¸c vïng ven biÓn. §©y lµ Nghiªn cøu vÒ thµnh phÇn loµi èc ë rõng ngËp hä gåm nhiÒu loµi cã ®êi sèng g¾n víi rõng mÆn ven biÓn phÝa b¾c ViÖt Nam cña §ç V¨n ngËp mÆn vµ lµ hä duy nhÊt sèng nöa ë c¹n vµ Nh−îng vµ cs. (2008) [9], tËp trung ë rõng ngËp n−íc lî, mÆn. C¸c loµi trong hä nµy kh«ng cã mÆn Qu¶ng Ninh ® x¸c ®Þnh ®−îc 4 loµi: n¾p miÖng, vá rÊt dµy. Sèng chñ yÕu ë th¶m Cassidula nucleus, Ellobium aurisjudae, môc, gèc c©y ven bê vµ c©y ngËp mÆn. Còng v× E. chinensis vµ Pythia scarabaeus . m«i tr−êng sèng vµ ®Æc ®iÓm sinh th¸i cña hä Tõ n¨m 2005 ®Õn nay, chóng t«i cã nhiÒu nµy trung gian gi÷a c¸c hä èc ë c¹n vµ c¸c hä èc ®ît thu mÉu vµ nghiªn cøu vÒ ®éng vËt ®¸y däc ë n−íc, do vËy, trong nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn s«ng vµ ven cöa s«ng Hång.
    [Show full text]
  • Lectotype Designation and Redescription of Laemodonta Exaratoides Kawabe, 1992 (Gastropoda: Pulmonata: Ellobiidae)
    Short Notes ©Malacological Society of Japan75 Lectotype Designation and Redescription of Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992 (Gastropoda: Pulmonata: Ellobiidae) Hiroshi Fukuda1* and Kunitsugu Kawabe2 1Conservation of Aquatic Biodiversity, Faculty of Agriculture, Okayama University, Tsushima-naka 1-1-1, Kita-ku, Okayama 700-8530, Japan; *[email protected] 2Wakamiyadai 15-18, Yokosuka 239-0829, Japan Laemodonta exaratoides is an ellobiid that is species. known from Japan and South Korea (Higo et al., We designate the lectotype of L. exaratoides and 1999; Kurozumi, 2000; Min et al., 2008). Kuroda redescribe it in the following lines. (1953, 1958, 1963) cited the unavailable Latin name as “Kuroda, MS.” in his lists of non-marine Family Ellobiidae Pfeiffer, 1854 molluscs of Japan, with no morphological Subfamily Pythiinae Odhner, 1925 descriptions for the species. Kurozumi (2000) cited Genus Laemodonta Philippi, 1846 the author and year of L. exaratoides as “Kuroda, 1957” [the correct year of publication is 1958; see Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992 Malacological Society of Japan (1958: index 6; 1979: 115)]. This was followed by Masuda & Laemodonta (Plecotrema) exaratoides Kuroda, Uchiyama (2004), Nakamoto et al. (2007), Hamada 1953: 11 [nomen nudum]; Kuroda, 1963: 19 (2008), Hayase et al. (2009) and Noda et al. (2009). [nomen nudum]; Kawabe, 1992: 6–8, fig. 1. However, this is not adequate because Kuroda’s Laemodonta exaratoides Kuroda, 1958: 274 [nomen (1958) text constituted a brief mention of the nudum]; Hosaka & Fukuda, 1996: 86, 95, figs distribution range alone and lacked any description. 74, 75; Fukuda, 1996: 43–44, pl. 6, fig. 13; Toki One of us (Kawabe, 1992) gave the first et al., 1998: 183–184, figs 1, 2; Fukuda et al., description of the species with a photograph of the 1999: 53, fig.
    [Show full text]
  • WMSDB - Worldwide Mollusc Species Data Base
    WMSDB - Worldwide Mollusc Species Data Base Family: ELLOBIIDAE Author: Claudio Galli - [email protected] (updated 07/set/2015) Class: GASTROPODA --- Clade: HETEROBRANCHIA-PULMONATA-EUPULMONATA-ELLOBIOIDEA ------ Family: ELLOBIIDAE L. Pfeiffer, 1854 (Land) - Alphabetic order - when first name is in bold the species has images Taxa=681, Genus=34, Subgenus=13, Species=287, Subspecies=12, Synonyms=334, Images=187 acteocinoides , Microtralia acteocinoides J.T. Kuroda & T. Habe, 1961 acuminata , Ovatella acuminata P.M.A. Morelet, 1889 - syn of: Myosotella myosotis (J.P.R. Draparnaud, 1801) acuta , Marinula acuta (D'Orbigny, 1835) acuta , Pythia acuta J.B. Hombron & C.H. Jacquinot, 1847 acutispira , Melampus acutispira W.H. Turton, 1932 - syn of: Melampus parvulus L. Pfeiffer, 1856 adamsianus , Melampus adamsianus L. Pfeiffer, 1855 adansonii , Pedipes adansonii H.M.D. de Blainville, 1824 - syn of: Pedipes pedipes (J.G. Bruguière, 1789) adriatica , Ovatella adriatica H.C. Küster, 1844 - syn of: Myosotella myosotis (J.P.R. Draparnaud, 1801) aegiatilis, Pythia pachyodon aegiatilis H.A. Pilsbry & Y. Hirase, 1908 aequalis , Ovatella aequalis (R.T. Lowe, 1832) afer , Pedipes afer J.F. Gmelin, 1791 - syn of: Pedipes pedipes (J.G. Bruguière, 1789) affinis , Marinula affinis A.E.J. Férussac, 1821 - syn of: Pedipes affinis A.E.J. Férussac, 1821 affinis , Laemodonta affinis A.E.J. Férussac, 1821 - syn of: Pedipes affinis A.E.J. Férussac, 1821 affinis , Pedipes affinis A.E.J. Férussac, 1821 alba , Microtralia alba (J. Gassies, 1865) albescens , Ovatella albescens T.V. Wollaston, 1878 - syn of: Ovatella aequalis (R.T. Lowe, 1832) albovaricosa, Pythia albovaricosa L. Pfeiffer, 1853 albus , Melampus albus C.A. Davis, 1904 - syn of: Melampus monile (J.G.
    [Show full text]
  • Luận Văn Thạc Sĩ
    BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU TRA, ĐÁNH GIÁ THÀNH PHẦN LOÀI ỐC MANG SAU (OPISTHOBRANCHIA) VÀ ỐC PHỔI (PULMONNATA) TRONG HỆ SINH THÁI RỪNG NGẬP MẶN HUYỆN GIAO THỦY, TỈNH NAM ĐỊNH. CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG NGUYỄN VĂN QUANG HÀ NỘI, NĂM 2018 BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG HÀ NỘI LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐIỀU TRA, ĐÁNH GIÁ THÀNH PHẦN LOÀI ỐC MANG SAU (OPISTHOBRANCHIA) VÀ ỐC PHỔI (PULMONNATA) TRONG HỆ SINH THÁI RỪNG NGẬP MẶN HUYỆN GIAO THỦY, TỈNH NAM ĐỊNH. NGUYỄN VĂN QUANG CHUYÊN NGÀNH: KHOA HỌC MÔI TRƯỜNG MÃ SỐ : 8440301 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. HOÀNG NGỌC KHẮC HÀ NỘI, NĂM 2018 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƢỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG HÀ NỘI Cán bộ hướng dẫn: PGS.TS Hoàng Ngọc Khắc. Cán bộ chấm phản biện 1: PGS.TS. Đỗ Văn Nhượng Cán bộ chấm phản biện 2: PGS.TS. Phạm Đình Sắc Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại: HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI Ngày 17 tháng 01 năm 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan những gì tôi đã trình bày trong luận văn là được thực hiện tại địa bàn huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định. Các số liệu trong bài đều trung thực, chưa được công bố trước hội đồng nào. Tác giả Nguyễn Văn Quang ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình làm bài và thực hiện công việc nghiên cứu tôi luôn được sự giúp đỡ, hướng dẫn nhiệt tình của PGS.TS Hoàng Ngọc Khắc công tác tại trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội.
    [Show full text]
  • A Dataset of Molluscan Fauna Sampled in River Estuaries of Medium and Small Size River in Kyushu Island, Japan
    Biodiversity Data Journal 6: e26101 doi: 10.3897/BDJ.6.e26101 Data Paper A dataset of molluscan fauna sampled in river estuaries of medium and small size river in Kyushu island, Japan Rei Itsukushima‡, Hiroaki Yoshikawa§§, Kai Morita ‡ Department of Decision Science for a Sustainable Society, Kyushu University, Fukuoka, Japan § Department of Urban and Environmental Engineering, Graduate School of Engineering, Kyushu University, Fukuoka, Japan Corresponding author: Rei Itsukushima ([email protected]) Academic editor: Dimitris Poursanidis Received: 23 Apr 2018 | Accepted: 05 Jul 2018 | Published: 11 Jul 2018 Citation: Itsukushima R, Yoshikawa H, Morita K (2018) A dataset of molluscan fauna sampled in river estuaries of medium and small size river in Kyushu island, Japan. Biodiversity Data Journal 6: e26101. https://doi.org/10.3897/BDJ.6.e26101 ZooBank: urn:lsid:zoobank.org:pub:CD27DAB9-EC73-4B52-96CB-74028146647A Abstract Background Many studies have evaluated the ecological integrity of large-scale estuaries of continental rivers using biotic indicators such as fish, phytoplankton and benthic communities. However, few studies have focused on the river estuaries of small and medium rivers. Molluscan fauna data in large estuaries or in the estuaries of large rivers have been collected by the The National Census on River Environments (conducted by the Ministry of Land, Infrastructure, Transport and Tourism) or National Survey on the Natural Environment (conducted by the Ministry of Environment). On the other hand, molluscan fauna of small and medium rivers are managed by local governments and have rarely been investigated. © Itsukushima R et al. This is an open access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License (CC BY 4.0), which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author and source are credited.
    [Show full text]
  • ベニゴマオカタニシ Georissa Shikokuensis Amano
    貝類（陸産） ＜ゴマオカタニシ上科 ゴマオカタニシ科＞ 愛知県：絶滅危惧Ⅱ類 （国：絶滅危惧Ⅱ類） GASTROPODA(Land) ＜HYDROCENOIDEA HYDROCENIDAE＞ AICHI：VU （JAPAN：VU） ベニゴマオカタニシ Georissa shikokuensis Amano 【選定理由】 愛知県下では、豊橋市の石巻山山頂部および嵩山（すせ）の石灰岩地のみに 生息する稀少種である。同所では個体数も多く、現時点では個体群の減少傾向 は認められないが、この地の狭い範囲のみに生息する生物地理学的にも貴重な 個体群であることから、保護すべき種である。中部地方においても、石巻山・ 嵩山と静岡県西部の石灰岩地に局地的に分布する個体群であり、周辺地域には 信頼できる分布および生息記録が殆ど認められないことからも、きわめて重要 な個体群である。環境省レッドデータブック（2014）では絶滅危惧Ⅱ類の種 とされ、分布の不連続さや石灰岩地のみの狭い生息環境であることから、同様 に絶滅を危惧されている（上島, 2014）。愛知県下では、現状では明確な減少 傾向は認められないが、あまりにも狭い範囲にのみ生息する種であることから、 環境の変化が生ずれば、直ちに絶滅の危機に瀕する可能性が高い。そのため、 全国的にも絶滅が危惧される種であり、生息地が局所的であることからも、愛 知県下では、絶滅の危険性の高い種に位置付けられる。 【形 態】 成貝は、殻長 、殻径 程度の、淡い赤色でタニシ形の微小種 2.3 mm 1.6 mm である。殻は薄いものの丈夫で、各螺層にはごく細く繊細な螺溝が多数刻まれ る。臍孔部は、軸唇の滑層が伸展して塞がれる。蓋は、種子形状の半円形で石 灰質であり、内面下方内側に細く短い突起（peg）を有する。軟体は白色で、 吻の基部に黒色の小さな眼を有する。 石巻山山頂部, 上段: 2019 年 10 月 28 日, 【分布の概要】 下段:2008 年 7 月 9 日, 木村昭一撮影, 採 【県内の分布】 集 豊橋市の石巻山山頂部および嵩山の石灰岩地のみに分布する（野々部・他, 1984）。 【世界および国内の分布】 日本固有種。栃木県葛生町会沢（宇津野洞窟入口付近；1989.8.2.採取）が、本種の最北東分布地である（早瀬・波部, 1991）。 本州ではこのほか、愛知県（石巻山・嵩山）・静岡県（浜松市北区、浜北区、天竜区南部の一部の石灰岩地）（増田・波部, 1989； 加藤, 2019）、山口県（福田・他, 1992）に明確な分布地が不連続的に知られる。また、四国山脈から大分県にかけての石灰岩 地での分布も知られる（神田, 1992；財団法人 自然環境研究センター, 2010）。本州では、長野県飯田市和田にも本種の記録 があるが、再発見されない（飯島, 2018）。さらに、岐阜県に本種の分布記録が多く見られるものの、岐阜県の記録のほぼ全 てが、石灰岩地に生息するゴマオカタニシの誤認記録となる可能性が高い。 【生息地の環境／生態的特性】 愛知県内での本種の確認地の環境は、豊橋市の石巻山山頂部および嵩山の石灰岩地である。本種は、石灰岩露頭の石灰岩の 表面の窪みなどに付着して生涯生息する、石灰岩地域固有種である。石灰岩に着生する藻類などを摂食するものと推測される。 具体的に石灰岩の何に依存しているのか不明であるが、本種の生息には、石灰岩地および、そこに見られる石灰岩の露頭が不 可欠である。 【現在の生息状況／減少の要因】 愛知県内では、石巻山山頂部および嵩山の石灰岩地のみに生息している種である。石灰岩露頭の岩盤表面に多数の個体が付 着している。現時点では、大きな減少傾向は認められないが、近年の異常気象に起因する夏季の高温や豪雨などによる土壌の
    [Show full text]