33(2): 19-29 Tap chf SINH HOC 6-2011

HO 6c MIT (MELAMPIDAE: : ) VUNG ciJ^A S6NG H6NG

HOANG NGQC KHAC Trudng dgi hgc Tdi nguyen vd Moi IrUdng Hd Npi D6 VAN NinroNG Trudng Dgi hgc Suphgm Hd Ndi \\6 THANH HAI \ ien Sinh thai vd Tdi Nguyen Sinh Vdt

Hg Melampidae (6c mit), ten khdc Id trong dd cd 2 loai chua xdc dinh dugc ten loai. EUobidae, phd bie'n d cdc vflng ven biln. Day la Nghien cflu vl thdnh phin lodi dc d rflng ngap hg gdm nhilu lodi cd ddi sd'ng gdn vdi rflng man ven biln phfa Bdc Viet Nam cua Dd Van ngap man va la hg duy nha't sd'ng nfla d can va Nhugng va cs. (2008) [9], tap trung d rflng ngap nudc lg, man. Cdc lodi trong hg ndy khdng cd man Qudng Ninh da xac dinh dugc 4 loai: nap mieng, vd rdt ddy. Sd'ng chu ylu d tham Cassidula nucleus, Ellobium aurisjudae, muc, gd'c cay ven bd va cay ngap man. Cflng vi E. chinensis va Pythia scarabaeus. mdi trudng sd'ng vd dac dilm sinh thdi cua hg Tfl nam 2005 din nay, chung tdi cd nhilu nay trung gian gifla cdc hg dc d can vd cdc hg dc dgt thu mdu va nghien cflu vl ddng vat ddy dgc d nudc, do vay, trong nhilu cdng trinh nghien sdng vd ven cfla sdng Hdng. Bai nay trinh bay cflu d Viet Nam thudng ft chu y tdi nhdm ndy. vl thanh phin loai vd dac dilm cua cac loai Khi nghien cflu vl thdnh phdn lodi than trong hg Melampidae vung cfla sdng Hdng. mim d cdc vflng ven biln, nhilu tdc gid da dl cap vl thdnh phdn lodi dc thudc hg Melampidae I. PHUONG PHAP NGHlfiN CtTU d he sinh thai riing ngap man. Qua kilm tra va Mdu dugc thu d trong va ngoai riing ngap phan tfch lai cdc mdu thu dugc luu trfl d cac man vung bai trilu ven cfla sdng Hdng. Cac mdu phdng till nghiem, cac bao tdng cua mdt sd dugc luu trfl tai bd mdn Ddng vat hgc, khoa Sinh trudng dai hgc, cdc vien va trung tam nghien hgc, trudng dai hgc Su pham Ha Ndi. Khi phan cflu tai Viet Nam, nam 2003 Jorgen HyUeberg tfch mdu cd sfl dung tu Ueu cua cac tdc gia da (phdng Sinii thdi hgc biln, Dai hgc Arthus, Vien nghien cflu trudc: Pham Dinh Trgng, 1996; Khoa hgc Sinh hgc, Dan Mach) vd Richard N. Jorgen HyUeberg, 2003.... Kilbum (bao tdng Natal, Nam Phi) da tdng kl't dugc 11 lodi tiiudc 5 gidng trong hg Dinh loai mdu dua vao tai Ueu: Brandt, Melampidae [7]. 1974;'Deepak Apte, 1998; Capenter Kent, 1998. Tdt ca mdu vat va anh chup do chinh tac gia Nghien cuu vl Chdn bung d vflng ven biln thuc hien, ten tilng viet cua cac loai cflng do tdc miln Bdc Viet Nam, Pham' Dinh Trgng (1996) gia dat vi nhdm nay chi cd ten chung la d'c mit. [12] dd xdc dmh dugc 1 lodi El labium chinensis (Pfeffer); Hodng Nggc Khdc, Doan Van Long IL K^T QUA NGHlfeN CtJtJ (2004) khi khdo sdt vl thanh phdn lodi vd phan bd cua ddng vat day d rflng ngdp man Giao 1. Thanh phan loai oc ho Melampidae Thuy, Nam Dinh [8], da thu thap va xac dinh Qua cdc ngudn tu Ueu, phan tfch cdc mdu dugc 5 lodi dc mit (Melampidae) la: Cassidula vat thu dugc, da xdc dinh cd 15 lodi d'c mit nucleus, Pythia scarabaeus, Ellobium thuge 7 gidng d vflng ven cfla sdng Hdng, dugc aurisjudae, Ellobium sp.l, vd Ellobium sp.2. thl hien qua bang sau:

19 Bdng Thanh phdn loai Melampidae or vilng ven cura song Hong STT Tin loai Moi trirdmg song 1 Melampus fascialus (Dcshaycs. 1830) Khu vuc cao ven rflng ngdp mdn 2 Melampus parvuliis PfcilTcr. 1856 Khu vuc cao ven rflng ngdp man 3 Melampus graminca Meirrison, 1946 I^i cao ven rflng ngap man 4 Ijaemodonta octanfracta (Jonas, 1845) Mai biin Idy ven rflng ngap man Ven be't cao, neri cd nhilu mfln gin riing Ijaemodonta cxaraloides Kawabc, 1992 5 ngap man iMcmodonta pumia(os(riata (II & A. Adams, Ven ber cao, neii cd nhilu miln gin rdng 6 1853) ngap man Bdm vde) gdc cdy ven rflng ngdp man, 7 Ellobium aurisjudge (Linnaeus 1758) neti cd nin ddy caei. Bdm a gd'c cdy ngap man, nai cd nin Ellobium chinensis (PreilTer, 1856) 8 diy cao 9 Cassidula aurisfelis (Bruguicrc, 1792 Bam a gdc cay ven rflng ngap man 10 Cassidula mustelina (Dcshaycs, 1830) Bam d gdc cay ven rflng ngap man 11 Cassidula sowerbyana (Pfcilfer, 1853) Mai bfln liy ven rflng ngap man 12 Cassidula sp. I Mat bdn liy ven rflng ngap man 13 Pythia scarabaeus Luinacus, 1758 Gd'c cay ngap man, neti cd nin ddy cao 14 Auriculastra subula (Quoy & Gaimard, 1832) Mat biin ven rflng ngap man 15 Cylindrotis quadrasi Moellendorff, 1895 Mat biin ven rflng ngap man

Qua bang tren, cd thl thd'y, so vdi cac vflng {Melampus fascial us, Melampus parvulus, khac [5-12], sd' lugng lodi trong hg d'c mft d Melampus graminea, octanfracta, vflng ven cfla sdng Hdng rdt phong phu. Dilu Laemodonta exaratoides, Laemodonta nay cd le do dilu kien mdi trudng cd nhilu punctatostriata. Cassidula mustelina. Cassidula thuan lgi cho nhdm nay nhu: cd rflng ngap man, sowerhyana. Cassidula sp.l, Auriculastra cd bd cao, bdi bdi gdn cfla sdng cd nhilu miin, subula. Cylindrotis quadrasi), trong dd 1 loai nudc lg.... chua xac dinh dugc ten khoa hgc {Cassidula Trong thdnh phdn lodi, sd lodi nhilu nhdi sp. 1). Mac dfl phong phu vc ihdnh phdn loai nhu thudc gidng Cassidula (4 loai), gid'ng Melampus vay nhung vdn chua gap 1 loai cd kfch thudc ldn vd Laemodonta cd 3 lodi, gid'ng Ellobiutn 2 loai Ellobium aitrismidae (Lirmaeus, 1758). vd gidng Pythia chi cd 1 lodi. Trong sd ndy cd 9 VI phan bd, hdu he'l cdc lodi trong ho lodi mdi bd sung cho khu he ddng vat ddy trong Melampidae diu phdn bd' d vflng trilu cao va khu vuc nghien cflu va ven biln Viet Nam tren trilu.

Khoa dinh loai de'n giong va loai trong ho Melampidae vung cura song Hong

1 (16). Mdi ngodi mieng vd cd cdc nip gdp hoac cd rang 2 (3). Vd dep theo hudmg lung bung Pythia scarabaeus 3 (2). Vd khdng dep 4 (15). Vd day, rgng vdi ldp sflng mdu den 5 (10). Mat vd nhdn hoac cd dudng xodn ylu; mieng vd cd cdc ne'p gdp Melampm 6 (7). Thdp d'c cao, vd mdnh, phin gd'c cd cdc dudng xodn nhd Melampus graminea 1 (6). Thdp dc thdp, vd hai cd dang hinh cdn ngugc, vflng Id rd'n nhdn. 8 (9). Mdi trong cd 2 md'u rang Melampus parvulus

20 9 (8). Mdi trong cd 3 mdu rang Melampus fasciatus 10 (5). Mat vd cd dudng xodn cao, mieng vd cd rang Laemodonta 11 (14). Cd nhilu dudng chdm ldm xoan 12 (13). Cd 2-3 ranh xoan phu, dinh vd nhgn, ddng mau, cdc chd'm ldm nhd, ^^^o fMemodonta punctatostriata 13 (12). Khdng rd ranh xodn phu, dinh vd cao, thdp d'c hinh chdp hep, cic chdm ldm ldn, dc ldn hom..... iMetnodonta exaratoides 14 (11). Khdng cd nhilu dudng chdm ldm, chi cd cac ranh xodn va cac dudng xodn thd, vdnh mieng uen tuc Uln vdi ldp sfl bd tru tao tiianh bd Laetnodonta octanfracta 15 (4). Vd nhd va mdng, hinh tru, khdng cd ldp sflng den Cylitidrotis quadrasi 16 (1). Mdi ngoai mieng vd rtiidn 17 (26). Vd ngdn hom 35 mm 18 (25). Vd rdng, cd dang nem, dudng kinh 9 mm hoac ldn hom Cassidula 19 (22). Tru d'c cd nip gdp tao thanh 2-4 mdu rang 20 (21). Vd ldn hem 19 mm Cassidula aurisfelis 21 (20). Vd nhd ban 15 mm Cassidula sowerbyana 22 (19). Tru d'c cd nip gdp tao thanh 1 mdu rang 23 (24). Vd ldn han 17 mm Cassidula mustelina 24 (23). Vd nhd hom 12 mm Cassidula sp.l 25 (18). Vd hep manh, hinh thoi, dudng kinh 13mm hoac nhd hom Auriculastra subula 26 (17). Vd cao hem 35 mm Ellobium 27 (28). Chilu dM vd gdp gdn 2 lin chilu rdng Ellobium chinensis 28 (27). Chilu ddi vd gdp hem 2 ldn chilu rdng Ellobium aurisjudae

2. Mo ta cac loai trong ho Melampidae or nhdn bdng. Khdng cd Id rdn. khu vuc ven cura song Hong

a. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) (h. 1) Synonym: Auricula fasciata Deshayes, G.P 1830; Auricula granosa Hombron et Jacquuiot, 1851. Ten ti6ig Viet: dc hat cam. Md td: dc c9 nhd bang hat cam, hirtii trflng, chilu ddi vd khodng 10,0 - 13,0 mm. Vd ddy vfla iJiung chdc, cd 5-6 vdng xodn, cac vdng 1cm xodn gin phang, ranh xoan rdt ndng, dinh vd cd nflm nhgn. Vdng xodn cud'i ldn, chiirn 5/6 chilu Hinh 1. Melampus fasciatus (Deshayes, 1830) cao vd. Tren vdng xodn cudi cd cdc dudng sinh trudmg thd, cd 2-3 ddi mdu ndu dd dgc theo vdng Mdu vat nghien cflu: 5 mdu, thu d khu vuc xodn. Mieng vd hep, ddi, hoi cong, mdi ngodi cd cao ven rflng ngap man cdn Lu, cdn Ngan, cfla 3 rang d mep trong, mdi trong cd 2 rang va 1 sdng Hdng. mdu rdt nhd. Phia trudc mieng vd cong trdn hoi Kfch thudc (mm): H: 9,2-11,6; L: 6,0-6,8; hep, gdc sau hep vd nhgn. Mat vd cd ldp sflng Lo: 7,7-9,0; lo: 2,0-2,8 mau nau nhat. Trong mieng vd cd ldp xd cfl mdu vdng ndu. Ldp sfl bd tru kem phdt triln, tru d'c Noi sdng: Khu vuc cao ven riing ngdp man.

ll Phan bd: ViCl Nam: Ven biln Nam Dinh, Nhdn xit: Ddy Id lodi lin ddu tien dugc ghi Thdi Binh. 'Thl gieli: Ven biln An Dd, Malaysia, nhdn tai Viet Nam. Philippin, Papua Niu Ghine 11). c. Melampus graminea Morrison, 1946 (h. 3) Nhan xet: Day la bdi Idn diu liCn dugc ghi Syneinym: nhan lai Viei Nam. Detracia graminea Morrison, 1946. b. Melampus parvulus Pfeiffer, 1856 (h. 2) Ten li^ng Viet: dc cd nhd vdn. Synemym: Melampus parvulus Pfeiffer, Md la: dc cd nhd bang hat chanh, hinh 18-56 Irflng, chilu dai vd kheiang 5,5 - 6,5 mm. Cd 6-7 Ten tilng ViCi: dc hat quyt. vdng xodn, cdc vdng xodn gdn phang, ranh xoln rdt ndng, dinh vd nhgn. Vdng xodn cudi Idn, Md ta: dc cd nhd bdng hat qu^t, hinh trflng, chilm 5/6 chilu cao vd. Tren vdng xodn than, c6 chilu dai vd tfl 5,0-7,0 mm. Vd day vfla nhung 4 dai xodn ngang vd cdc ddi dgc mdu ndu sim chac, cd 5-6 vdng xodn, cac ve^ng xodn gin va lae) nen kilu bdn cd, nhin thdy bang mat phang, ranh xodn ndng, dinh vd cd mim nhgn thufmg. Miing vd hinh ddi hep, mdi ngodi c6 3 hoac tay. X'e^ng xeidn cudi le'tn, chilm 6/7 chilu mdu rang nhd a nua trudrc mep trong, mdi trong cao vd. Tren vdng xodn cudi thdy rd cdc dudng mieng vd cflng cd 2-3 mdu rang. Phfa iru^ sinh trudng. Mieng vd hep, ddi, hen cong, mdi mieng vd cong Iron, hep vd hai nhgn, gdc sau ngodi khdng cd rang d mlp trong, mdi treing dang khe hep. Mat ngeidi vd mdu ndu dd, c^c dai mieng vd cd 1 rang nhd va 1 nip gdp ldn hem ngang vd dgc mdu ndu sdm. I3en trong mieng vo gin trudc mieng vd. Phfa trudc mieng vd cong cd Idp xd cfl mdu vdng nhat dl^n ndu sdm. Ldp sii trdn hai hep, gdc sau hep va nhgn. Mat ngoai vd bd tru kim phdt triln. Khdng cd 16 rdn. mau vang nhat de'n nau sdm. Ldp xa cfl trong mieng vd cd mau vang nhat din nau sdm. Ldp sfl bd tru kem phdt triln, tru d'c nhdn bdng. Khdng cd Id rdn.

5iiim

Hinh 3. Melampus graminea Morrison, 1946 Smm Mdu vdt nghien cflu: 9 mdu, thu d ven rumg Hinh 2. Melampus parvulus Pfeiffer, 1856 ngdp man cdn Lu, c6n Ngan. Mdu vat nghien cflu: 15 mdu tiiu d khu vuc Kfch tiiudc (mm): H: 5,6 6,2; L: 3,0 - 3,4; cao ven rflng ngap man cdn Lu, cdn Ngan, ciia Lo:4,0-4,2;lo: 1,0 1,2. sdng Hdng va khu RAMSAR Xudn Thuy. Noi sd'ng: Bai cao ven riing ngdp man cira Kich thudc: Kich thudc (mm): H: 5,1 7,0; sdng, tru dn du(5i gd'c cdy cd. L:3,l-4,0;Lo:4,l-5,5;lo: 1,0-1,2 Phdn bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, Noi sdng: Khu vuc cao ven rflng ngdp man. Thdi Binh. The' gidi: Pa-na-ma, Ecuador vd dao Perlas [3]. Phan bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, Thai Binh. Thl gidi: Vflng ven biln An Dd, Nhdn xit: Lodi ndy cd kfch tiiudc rdt nho, bl mat cd hoa van nhu ban dd. Ldn ddu tien ghi nhSO Malaysia, PhiUppin, Papua Niu Ghuie [ 1 ]. su phan bd cua lodi ndy d ven biln Viet Nam.

22 d. Laemodonta octanfracta (Jonas, 1845) (h. 4) mieng d mdi trong kio ddi hit mieng vd, cdn d Synonym: Pedipes octanfracta Jonas, 1845; Cassidula sowerbyana cd cdc ddc dilm ngugc Plecotrema binneyi Crosse, 1867; Plecotrema lai. Lin diu tien ghi nhdn sir phdn bd cua lodi ciliata Tale, 1879. ndy d ven biln Viet Nam. Ten tiehg Viet: dc hat chanh. e. Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992 (h. 5) Synonym: Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992; Laemodonta exaratoides Kuroda, 1953. Ten tilng Viet: d'c hat dua 3 rang. Md td: d'c cd nhd, hinh biu due tiiudn 2 diu. Dai vd tfl 7,0 - 8,0 mm. Vd day vilra nhung chdc, cd 5-6 vdng xodn, cac vdng xodn gin phang, ranh xodn ndng, dinh vd tiy. Vdng xoan cud'i ldn, chilm 4/5 chilu cao vd. Tren vdng xodn cd nhilu gd xodn rdt nhd, chi nhin thdy dugc thdy bang kfnh lup. Mieng vd hinh biu due hep, gifla 1cm mlp trong ciia mdi ngoai cd 3 rang, rang gifla nhd; mdi trong mieng vd cd 3 rang, rang gifla Hinh 4. Laemodonta octanfracta (Jonas, 1845) ldn nha't va hoi che ddi. Phfa trudc mieng vd Md td: d'c cd nhd bang hat chanh, hinh trflng, cong trdn, hai hep, gdc sau hep va nhgn. Ldp vd dai 7,5 - 9,0 mm. Vd day vfla, nhung chdc, cd sumg mat vd mau nau ddt. Ldp xa cfl trong 5-6 vdng xodn, cdc vdng xoan gin phdng, ranh mieng vd mau hoi tfm. Ldp sfl bd tru kim phat xoan ndng, dinh vd nhgn. Vdng xoan cud'i ldm, triln, gd cua vanh mieng d mdi trong keo ddi chiirn 5/6 chilu cao vd. Tren cac vdng xoin cd de'n mlp dudi cua rang gifla mdi trong mieng nhilu gd xodn nhd tao nen cac ranh xoan nhd, vd. Khdng cd Id rdn, khdng cd ndp vd. nhin thdy bang mat thudng. Mieng vd hinh tai, gin gifla mlp trong cua mdi ngoM cd 1 mdu ldi, tiep theo vl jAia trudc la 1 gd song song vdi mep cua vanh mieng, mdi trong cd 3 rang. Vanh mieng vd cong trdn, gdc sau hep va nhgn. Mat vd cd ldp sittig mdu ndu ddt. Ldp xd cfl trong mieng vd mdu vdng nau. Ldp sfl bd tru ft phdt triln, gd cua vanh mieng d mdi trong kio ddi het mieng vd. Khdng cd Id rdn. Mdu vat nghien cflu: 10 mdu, thu tai ven rflng ngdp man cdn Lu, cdn Ngan va khu 1cm RAMSAR Xuan Thuy. Hinh 5. Laemodonta exaratoides Kawabe, 1992 Kich thudc (mm): H: 7,8 8,6; L: 4,8 5,2; Lo: 5,0 5,5; lo: 2,5 - 2,8. Mdu vat nghien cflu: 10, thu dugc tai rflng Nai sdng: Mat bfln ldy ven rilng ngdp man. ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan vd khu RAMSAR Xudn Thuy. Phan bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, Kich tiiudc (mm): H: 8,0; L: 4,54; Lo: 5,5; Thdi Binh. The' gidi: Vflng An Dd - Thdi Binh lo: 2,47. Duomg: Thdi Lan, Nhdt Bdn, AustraUa. Noi sdng: Ven bd cao, nai cd nhilu mfln gin Nhdn xit: Vl hinh thdi, lodi ndy gin gidng rflng ngdp man. vdi lodi Cassidula sowerbyana, nhung cd kfch tiiudc nhd hem, dinh thdp dc rtiign, cd cdc gd vd Phan bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, ranh xoto nhd tren cdc vdng xodn rd, gd vanh Thdi Binh. Thl' gidi: Vflng nhiet ddi Tdy Thdi

23 Binh Ducmg: Nhdt Ban, Trung Qud'c. ndng, dinh vd tdy. Vdng xodn cudi idn, chie'm Nhdn xet: Day la loai mdi bd sung cho khu 5/6 chilu cao vd. Tren cdc vdng xoan c(') nhiiu he ddng vat diy ven bil'n Viei Nam. chdm ldm nhd sdp xip thdnh 4 day ihco vong xeidn, ve^ng xodn cudi cd 25-30 day xoan nhu f. iMemodonta punctatostriata (H & A. vdy, chi nhin thdy bang kfnh lup Micng v(') hinh Adams, 1853) (h. 6a, b) biu due hep, gifla mlp tremg cua moi ngoai c6 2 rang; mdi treing mieng vd cd 3 rang, rang giua Synonym: Plecotrema puncia(ostrig(a, II. Idn nhdt vd hai che ddi. Phia iriKV micng v6 and A. Adams, 1853. cemg trdn hai hep, gdc sau hep va nhon Mat v6 Ten tilng Viet: dc hai dua 2 rang, d'c hat dua mau nau dd, cd cdc ddi xodn mini irang nga, tao van. Ihdnh cdc khoang ndu-lrdng dan xen. I.(rp sir bd Md la: d'c cd nhd, hinh biu due thudn 2 diu. tru kim phdt triln, gd cua vdnh micng (V moi Dai vd lfl 6,0 7,0mm. \'d day chac. cd 5-6 treing kio ddi din rang gifla mdi in mg micng v6. vdng xeidn, cac vdng xe^dn heri Idi, ranh xeidn Khdng CO Id rdn.

5mm

a Hinh 6. Laemodonta punctatostriata (II & A. Adams, 1853)

Mdu vat nghien cflu: 20 mdu, thu d riTng ndng. Dinh vd tu vd tiiudng bi mon i> ca the ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan, cua sdng Hdng va trudng thdnh, vdng xodn cud'i phmh \o chiim khu RAMSAR Xuan Thuy. hon 3/4 chilu ddi vd. Mat vd mini \ang nau hoac Kich thudc (mm): H: 6,6; L: 3,92; Lo: 4,0; nau dd. Ld mieng hinh bdu due cheo. nup irucic lo: 2,05. trdn, gdc sau mieng hep. Mdi ngoai day va nh&n, mdi trong cd 3 rang. Lop \a cii d mat Nai sdng: Ven bd cao trilu, nen cd nhilu tremg miCng vd mau trdng sfl. KhiMig co Id rdn. mfln gin rflng ngap man. Phan bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, Thdi Binh. Thl gidi: Thdi Lan 111. Nhdn xet: Day la lodi mdi bd sung cho khu he ddng vdt day ven biln Viet Nam. g. Ellobium aurisjudae (Linnaeus 1758) (h. 7) Synonym: Bulla aurisjudae Linnaeus 1758; Ellobium labrosum Roding, 1798; E. subtile Roding, 1798. Ten tilng Viet: d'c mil, d'c tai juda. Md ta: dc cd trung binh, ddi khoang 40 mm, vd ddy, chdc, hirtii biu due thudn dai. Cd 4-5 1 vdng xodn, cdc vdng xodn hoi ldi, ranh xodn Hinh 7. Ellobium aurisjudae (Linnaeus 1758) 24 1 Mdu vat nghien cflu: 15 mdu, tiiu tai rflng Noi sd'ng: Bdm d gd'c cdy ngdp man, noi cd ngdp man Cdn Lu, Cdn Ngan va khu RAMSAR nin ddy cao, khdng ngdp nudc thudng xuyen. Xudn Thuy. Thudng gap d ven bd, noi cd dd mfln cao. Kich tiiudc (nun): H: 30,6 40; L: 14,0 - Phan bd: Viet Nam: Ven biln Nam Duih, 18,0; Lo: 19,5 - 22,3; lo: 7,0 - 9,0. Thdi Binh; Qudng Ninh, tp. Hd Chf Minh. M Noi sdng: Bdm vdo gd'c cdy ven rflng ngdp gidi: Nhdt Bdn, Trung Qudc, Hdng Kdng [1]. man, noi cd nin ddy cao. 1. Cassidula aurisfelis (Bruguiere, 1792) (h. 9) Phdn bd: Viet Nam: Nam Dinh, Thdi Binh Synonym: Bulimus aurisfelis Bruguilre, [8; 9; 11], Nha Trang, tp. Hd Chi MUnh [7]. The' 1792. gidi: Vflng ven biln Ai Dd Duomg vd vflng nhiet ddi Tdy Thdi Binh Duomg, tfl M Dd tdi Papua Ten tilng Viet: d'c mit ngdn nau, dc tai mlo. Niu Ghine, PhilUpin, Australia. Nhdn xit: Lodi ndy chi sd'ng d cdc khu vuc cao, mac du d'c cd nhilu nhdt, mdl sd ngudi dan trong vflng vdn hay khai thdc dl ldm tiiuc phdm. h. Ellobium chinensis (Pfeiffer, 1856) (h. 8) S5monyms: Auricula chinensis Pfeiffer, 1856. Ten ti^ng Viet: d'c mit Trung Hoa.

Hinh 9. Cassidula aurisfelis (Bruguiere, 1792)

Md td: d'c cd trung binh, vd ddi khoang 23 mm, hinh biu due, chdc. Cd 5-7 vdng xoin, dinh nhgn nhung thdp dc thdp. Vdng xoan than ldm, chie'm gin he't chilu dai vd. Cdc vdng xoan phang, ranh xoan ndng. Mat vd mau nau dd 1cm hoac nau sdm. Ld mieng hinh tai, dai hom 4/5 chilu dai vd. Vanh mieng day, mau tring due Hinh 8. Ellobium chinensis (Pfeiffer, 1856) hay hdng nhat hoac hoi nau. Mlp trong cua mdi ngoai cd gd dgc vanh mdi. Mdi trong cd 3 gd Md td: dc cd trung binh, hoi ldn, chdc, ddi tfl ngang dang rang. Vanh mdi trudc Uln, cong 25-30 mm, vd hinh trflng thudn ddi. Cd 4-5 vdng trdn, gdc sau mieng vd hep, ldp sfl bd tru hoi xodn, cdc vdng xodn hai phdng, dinh vd tfl. Cdc phdt trien, khdng cd Id rd'n. vdng xodn ddu nhd, rdnh xodn ndng, vdng xodn cud'i ldn, chie'm dIh 3/5 chilu ddi vd. Mat vd Mdu vat nghien cflu: 15 mdu, thu d rflng mdu ndu ddt d^n mdu ndu cdnh gidn. Mieng vd ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan va khu RAMSAR hinh tai, khe mieng hep, phfa trudc chi hoi md Xuan Thuy. rdng, mat trong cd mdu trdng sfl, mdi trong cd 2 Kich tiiudc (mm): H: 19,8 - 26,9; L: 13,8 rang hoi nam ngang, 1 rang hoi cheo, mdi ngodi 16,4; Lo: 17,2 - 21,6 ; lo: 9,0 -11,5. ddy. Khdng cd Id rdn. Noi sdng: Bdm d gd'c cay ven rdng ngap Mdu vdt nghien cflu: 5 mdu thu tai rflng man, thudng d nhiing noi cd nin day cao. ngdp man Cdn Lu, Cdn Ngan vd khu RAMSAR Phdn bd: Viet Nam: Thdi Binh, Nam Dinh. Xudn Thuy. Th^ gidi: Nhdt Ban, Trung Qud'c, Singapore, Kich thudc (mm): H: 26,6 41,0; L: 14,0 Australia, Thdi Lan, Ai Dd, PhiUppin, Java, 21,5; Lo: 19,5 - 27,0; lo: 7,3 10,0. Borneo [1].

25 j. Cassidula mustelina (Deshayes, 1830) (h. 10) 'Ten liing Viet: dc hat cudm ndu. Synonym: Auricula mustelina Dcshaycs, Md td: dc cd nhd bdng hat ddu Hd Lan hay 1830; Cassidula mustelina Pleilier, 1856; hat cuetm, ddi vd tfl 10-12 mm. Vd ddy viia nhung chdc, cd 5-6 vdng xodn, cdc vdng xoan Cassidula nucleus nucleus (Gmelin I. \\, 1791). khdng ldi, ranh xodn ndng, thdp dc thdp, dinh v6 Ten tilng ViCl: d'c mft ngin van, dc tai meo ^en liy. Ve^ng xe)an cudi ldn, chii'm 5/6 chi^u van. tao vd. 'TrCn vdng xeidn cd nhilu gd xoSn rat nhd, min, chi thdy dudi kinh lup. Mieng vd hinh tai, niia trudc mlp trong vdnh mieng cd gd song seing vdi vdnh mieng, mdi trong mieng vd co 2 ^'" '^'^^^ liyiH^N. rang vd 1 gd nhd gin gdc sau mieng vd. I'hia Irudc mieng vd cong trdn, gdc sau hep. Mat v6 mau nau ddt hay nau dd. Trong mieng vd co k'jp xd cfl miu vdng ndu. Ldp sfl bd tru ft phat inen. gd cfla vdnh mieng d mdi trong kio ddi khong S^Wt^ 1 t<'« n>^a Id mieng vd. Khdng cd 16 rdn.

1cm

1cm

Hinh 10. Cassidula mustelina (Deshayes, 1830) Md ta: d'c cd trung binh, vd ddi khoang 20 mm, hinh trflng, chdc. Cd 5-7 vdng xoin, ranh xodn ndng, vdng xodn than ldn, chilm gdn he't chilu dai vd. Mat vd mau nau dd de'n nau den, cd 4 dai xodn mdu trdng due d vdng xodn cud'i. Mieng vd hinh tai, kio dai hom 3/4 chilu ddi vd. Www Vdnh mieng ddy, mdu ndu, mdi ngodi cd 1 gd Hinh 11. Cassidula sowerbyana (Pfeiffer. 1S53) dgc mlp vanh mieng, mdi trong cd 2 rang rd, vanh trudc mieng liln vd cong trdn, gdc sau Mdu vat nghien curu: 20 mdu, tiiu d rimg mieng vd hep. Mat trong mieng vd mdu trdng ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan vd khu RAMSA due, tring hdng hay tim nhat. Xudn ITiuy. Mdu vat nghien cflu: 15 mdu, thu d rirng Kich thudc (mm): H: 10,0 12,0; L: 6.8 ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan vd khu RAMSA 7,3; Lo: 7,0 7,4 ; lo: 2,8 - 3,5. Xuan Thuy. Nai sdng: Mat bim ldy ven rimg ngdp man Nai sdng: Bdm d gd'c cdy ven rflng ngap Phdn bd: Viet Nam: Ven biln Nam Dinh, man, thudng d nhflng nai cd nin ddy cao cflng Thdi Binh, Thanh Hda, Nghe An. Th^ gidi: vdi loai Cassidula aurisfelis (Bruguiere, 1789). Vflng ven biln Australia, Indo- Kfch thudc (mm): H: 17,5 22,0; L: 16,0 Malaysia, Queensland [1]. 13,6; Lo: 13,3 18,9; lo: 7,0 9,0. Nhdn xit: Lodi ndy ldn ddu tien dugc ghi Phan bd: Viet Nam: Thai Binh, Nam Dutii, nhdn d ven biln Viet Nam. tp. Hd Chi Minh [8, 10, 11]. The' gidi: vilng I. Cassiduta sp.l (h. 12) ven biln An Dd, Nhdt Ban, Trung Qud'c, Singapore, Indonesia, Thai Lan [1]. Ten tie'ng Viet: d'c hat cudm vdn, dc hat cudm nUeng den. k. Cassidula sowerbyana (Pfeiffer, 1853) (h. 11) Md td: d'c cd nhd gidng hat cudm, chilu dai Synonym: Auricula sowerbyana Pfeiffer, vd 9-11 mm. Vd ddy chdc, cd 5-6 vdng xoan, 1853; Cassidula decussata H. & A. Adams, 1855. cac vdng xodn khdng 16i, ranh xodn ndng. thap

26 d'c tiidp. Vdng xodn cud'i ldn, chie'm 5/6 chilu Pfeiffer. 1853. cao vd. Tren vdng xodn cd nhilu gd xodn rd't nhd min, chi tiidy dudi kinh lup. Cdc dudng sinh Ten tilng Viet: d'c bg hung. trudng thd, thd'y rd bdng kfnh Mp. Mieng vd hinh tai, nua trudc mep trong vanh mieng bat ddu bang 1 mdu ldi nhd, tilp tiieo la gd song song vdi vdnh mieng, mdi trong mieng vd cd 2 rang. Phia trudc mieng vd cong trdn, gdc sau hep. Mat vd mau xanh xdm hoac ghi da, cd 2-3 vet xodn mdu trdng xanh d vdng xodn cud'i. Ldp xa cfl mdu xanh den hoac den d trong mieng vd. Ldp sfl bd tru it phdt triln, gd cua vanh mieng d mdi trong keo ddi khdng tdi nfla Id mieng vd. Khdng cd Id rd'n. Hinh 13. Pythia scarabaeus Linnaeus, 1758 Md ta: d'c cd trung binh, dai khoang 20 mm, vd hinh trflng hoi dep theo hudmg lung bung, dinh nhgn. Cd 6-7 vdng xodn, ranh xodn ndng, vdng xodn khdng Idi, vdng xodn than ldn. Mieng vd hinh tai ngdn, mdi trong cd 3 rang, mep trong mdi ngoai cd 4-5 rang. Mat vd mau nau vang hoac vang xam, nhdn bdng, nfla tren vdng xodn cd mau nau sdm, nfla dudi cd mau vang nau. Mdu vat nghien cflu: 10 mdu thu dugc d rflng ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan va khu Hinh 12. Cassidula sp. 1 RAMSAR Xuan Thuy. Mdu vdt nghien cfln: 20 mdu thu dugc d Kfch thudc (mm): H: 18,0 21,8; L: 11,0 rflng ngap man Cdn Lu, Cdn Ngan va khu 12,5; Lo: 10,8 13,0; lo: 6,0 - 6,4. RAMSAR Xuan Thuy. Noi sd'ng: Gd'c cay ngap man, hoac tham Kich tiiudc (mm): H: 9,0 - 11,0; L: 5,5 - 6,3; muc, noi cd nin day cao va nhilu mfln. Lo:6,8-8,0;lo:2,9-3,l. Phan bd: Viet Nam: Nam Dinh, Thai Binh. Noi sd'ng: Mat bfln ldy ven rflng ngap man. The' gidi: Vflng nhiet ddi Tay Thai Binh Duong, Phan bd: Viet Nam: Ven biln Bdc Bd. Thl tfl phfa Tay Indonesia tdi Polynesia, phfa Bdc tdi gidi: cho tdi nay mdi thdy d ven bien Bdc Bd. • Nam Nhat Ban va Dai Loan, phfa Nam tdi bdc Nhan xet: Lodi nay cd mdi trudmg sd'ng Australia [1]. gid'ng vdi lodi Cassidula sowerbyana, tuy nhien Nhan xet: Lodi ndy cd dang ngdn bet gid'ng chung khdng sd'ng chung vdi nhau. Quan sat con bg hung. ngodi thuc dia cho thdy cdc quin thl cua hai loai n. Auricutastra subula (Quoy & Gaimard, ndy thudng sdng tdch biet vdi nhau hodn todn. 1832) (h. 14) Day la lodi ma trudc ddy chua thdy trong cdc cdng tnnh nghien cfln ve ddng vdt day ven bien Synonym: Auricula subula Quoy & Viet Nam va tren the' gidi. Ddy Id mdt loai mdi Gaimard, 1832. Voy. Astrolabe, Zoo., 2: 171, dugc ghi nhan khu he ddng vat day d ven biln pi. 13, fig. 39-40; Marinula (Auriculastra) Viet Nam. subula Martens, 1880; Auriculastra subula Marten in Weber, 1897. m. Pythm scarabaeus Linnaeus, 1758 (h. 13) Ten tie'ng Viet: d'c bup mang. Synonym: Pythia helicina Roding; 1798; Md ta: Vd hinh thoi keo ddi, mat nhdn bdng. P pantherina A. Adams, 1851; P Reeveana Thap d'c cao, nhgn vd gin bdng 1/2 chilu cao vd.

27 dc c(') X vong \»)an, cac vong xoan piiang, ranh Kich thircV (mm): 11: 4,5 7,0; L: 2, 3,0; xoan nong. Micng V('> (hii, hep va hang 1/2 cliicii ,o; <,() 4,0; lo: 1,0 1,5. tiai V('>. (ioc hen nhon, phi.i duoi gan Iron I'lii oc CO nc|i gaji xoan Moi ngoai day nhirng khong CO rang iioai' nep gap M;il v(') man Irang honu.

IIiiili \F<. ( yliiiiliiiiis (/iiiidiitsi MocllcndorlT,

Hmh 14. \ui KnltiMi(I Mihiihi ((Juoy c^ Gaunard, 1832) Nai sdng: NIn ddy bfln ven rflng ngap man hoac gdn gdc cdy cd. Mdu vat nghien cflu: 1 miu, thu d rflng ngap man Cdn Lu, Xuan Thuy. Phdn bd: Viet Nam: Nam Dinh, Thii Binh. Thl gidi: Thdi Lan, Philippuie [lj. Noi sdng: Mat bfln ven rflng ngap man va nai cd cay cd ven bd. Nhdn xit: Lodi ndy cd kich thudc rdt nho, sd lugng mdu it, dugc ghi nhdn ldn ddu tien 6 Kfch tiiudc (mm): H: 13,0; L: 5,0; Lo: 7,0 ; Viet Nam. lo: 2,0. Phan bd: Viet Nam: Nam Dinh. Thl gidi: TAI UEU THAM KHAO Thai Lan, PhiUppine, AustraUa, Niu Caledonia vdNiu Ireland [1]. 1. Brandt Rolf A. M.. 1974: The non-marine aquatic MoUusca of Thailand. Arch. MoU., Nhan xit: Loai nay mdi dugc ghi nhan lin 105: 1-423. diu d Viet Nam. Kich thudc nhd, sd lugng cd thl cflng rdt It. Lodi nay cflng dl nhdm ldn v(3i 2. Capenter Kent E. et al.. 1998: The Uving lodi Cylindrotis quadrasi. marine resources of the westem central Pacific, 1: 431-436. Foexi and Argriculture o. Cylindrotis quadrasi Moellendorff, 1895 Organization of the United Nations, Rome. (h. 15) 3. Carlos Paredes, Aldo Indacochea, Franz Synonym: Cylindrotis quadrasi Cardoso and Kelly Ortega, 2005: Family MoeUendorff, 1895. EUobiidae (Gastropoda: Archaeopulmonala) Ten tiling Viet: dc hat gao ddi. Ul the Peruvian coast. Rev. Peru. Biol., 12(1): 69-76. ^ Md ta: dc cd nhd, hirtii tru, thdp dc hoi tiiudn nhd, dinh dc tfl vd ddi, vdng xodn thdn bdng 2/3 4. Deepak Apte, 1998: The book of hidian 3/4 chilu ddi cua vd. L6 mieng vd hep, phia SheUs. Bombay Natural History Society, 17- tren hinh thanh gdc nhgn, phia dudi trdn. Phdn 18. cudi tru dc cd 1 nip gdp xodn cut. Tru dc cd 1 5. Nguyin Xuan Due, 2001: Ddng vdt Than nl^p gdp nhd d phia diu tren vd 1 nip gdp ldn mim (MoUusca) viing biln Cdt Bd - Ha Long: ndm ngang d 1/3 phia dudi cua bd dgc. Cd 1-3 87-102. Tuyin tdp bdo cdo khoa hgc "Hdi n^p gdp nhd d mat trong cfla mdi ngodi mieng ttido ddng vdt Thdn mim toan Qu6c lin thii vd. nhdt" Nxb. Ndng nghiep, tp. Hd Chi Minh. Mdu vdt nghien cflu: 4 mdu, thu d rflng ngdp 6. Gujianova E. F., 1976: Khu he ddng vftt man C6n Lu, Xudn Thuy. ddy vinh Bdc Bd vd dilu Iden mdi trudng

28 (ban dich tiehg Viet). Sinh vdt biln vd nghi man ven biln phfa bdc Viet Nam. cd biln Viet Nam. Tdng cue Thuy sdn Tap chf Khoa hoc, Dai hoc Su pham Ha Ndi, Ha Ndi. 1:151-158. 7. Jorgen HyUeberg, Richard N. Kilburn, 10. D6 Van Nhugng, 1996: Ddn lieu bd sung vl 2003: Marine molluscs of Vietnam. Tropical thdnh phdn ddng vat day rflng ngap man Cin Marine Mollusc Programme, 39-41. Gid, tp. Hd Chf Minh. Thdng bdo khoa hgc Hoang Ngoc Khdc, Doan Van Long, 2004: trudng Dai hgc Su pham Ha Ndi, 5: 32-41. Thanh phdn vd phdn bd cua Thdn mim Chdn I1.D6 Van Nhugng, Pham Dinh Trong, bung trong riing ngap man xa Giao Lac, huyen Giao Thuy, tinh Nam Dinh: 75-84. 2000: Cdc kit qua nghien cflu budc diu vl Tuyin tap "He sinh thai rflng ngap man nhdm ddng vat day d rflng ngap man Thai vflng ven biln ddng bang sdng Hdng" Nxb. Thuy, Thai Binh. Thdng bao khoa ligc Dai Ndng nghiep. hgc Su pham Hd Ndi, 4: 86-96. D6 Van Nhugng, Hoang Ngoc Khac, Ta 12. Pham Dinh Trpng, 1996: Ddng vat day Thl Kim Hoa, 2008: Thanh plidn loai Than trong he sinh thdi biln phfa Tay Bdc vinh Bdc Bd, mim Chan bung (Gastropoda) b rimg ngap luan an Tiln sT Sinh hgc, 156 trang.

MOLLUSCKS MELAMPIDAE (PULMONATA: GASTROPODA) IN THE ESTUARINE AREAS OF THE RED RIVER

HOANG NGOC KHAC, DO VAN NHUONG, HO THANH HAI

SUMMARY

Based on analysis of melampid shells (Melampidae: Pulmonata: Gastropoda) collected from mangrove areas of the Red River during 2005 2009, 15 species of melampid belonging to 7 genera {Melampus, Laemodonta, Ellobium, Cassidula, Pythia, Auriculastra, Cylindrotis) have been recorded. Of which, 1 species have not yet identified. In species composition, genus Cassidula is the most abundant of species (4 species), next are Melampus and Laemodonta (3 species), Ellobium (2 species) and finally Auriculastra, Cylindrotis, Pythia ortiy 1 species. Research results have added 9 species for the fauna of the coastal zone of Vietnam in general and of the studied area in particular, there are: Melampus fasciatus, Melampus parvulus, Melampus graminea, Laemodonta octanfracta, Laemodonta exaratoides, Laemodonta punctatostriata, Cassidula mustelina, Cassidula sowerbyana, Cassidula sp.l, Auriculastra subula and Cylindrotis quadrasi. However, the sheU of large size - Ellobium aurismidae (Lirmaeus, 1758) was not found in this area. The key for identification of melampid genus and species occurred in estuarine area of the Red river is compUed by the author. The descriptions of all species and their figures are also given in tiiispaper .

Ngdy nhdn bdi; 15-7-2009

29