Bauhaus'un Uzak Yankıları
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Dört Aylık Mimarlık Kültürü Dergisi • Yıl: 19 • Sayı: 65 • Yaz 2019 Dosya: Bauhaus’un Uzak Yankıları Bauhaus’un Uzak Yankıları Özge Sezer • İdil Erkol Bingöl • F. Duygu Saban • Medine Rasimgil • Elâ Güngören • Bircan Ak • Hikmet Eldek Güner • Deniz Güner • Gül Cephanecigil • B. Selcen Coşkun Kentsel Dönüşümün Kaybedenleri: Kentsel Ranta Karşı Yoksulluk 2019/2 ISSN 1302-8219 65 7,50 TL 65 Ithal EPDM Membran NovaproofNovaproof FAFA Yeni Ticaret Kapıları Açar Key to Markets Jaluzi Pergola Panjur İç ve dış alanlar için ilham veren çözümler! 28.-30.11.2019 İstanbul Fuar Merkezi CNR Expo 4. Uluslararası Panjur, Tente, Kapı / Geçiş www.rt-turkey.com Sistemleri ve Güneşten Koruma Sistemleri Fuarı Destekleyen Kuruluşlar “BU FUAR 5174 SAYILI KANUN GEREĞİ TOBB (TÜRKİYE ODALAR BORSALAR BİRLİĞİ) DENETİMİNDE DÜZENLENMEKTEDİR.” EDİTÖRDEN auhaus’un 100. Yılını Kutluyoruz… dört aylık mimarlık kültürü dergisi B Bauhaus Okulu’nun kuruluşunun 100. yılı olması dolayısıyla 2019’da dünya Mayıs 2019 • Yıl: 19 • Sayı: 65 Yayın Türü: Yerel, süreli ülkelerinde ve Türkiye’de çok sayıda etkinlik düzenleniyor. 100. yıl kutlamaları, birçok ülkede 2019’un en önemli kültürel olaylarından. Yayınlayan TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Mimarlık ile tasarım pratiği ve eğitimi açılarından önemli bir kırılma noktası yaratan ve mesleğin araştırma ve tartışma alanındaki etkileri halen güncel olan Sahibi Bauhaus Okulu ve yaklaşımı, yaşam biçimlerine kadar genişleyen çerçevede yeni TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi adına bakışların, sorgulamaların, reformların yaratıcısı oldu. Bu yıldönümü ise, 100 Esin Köymen yılın ardından Bauhaus düşüncesine, tarihine, kurumlarına ve dünyaya yayılan Genel Yayın Yönetmeni etkilerine yeni bir gözle bakabilmek, değerlendirmeler yapabilmek için hem Deniz İncedayı mesleki hem de düşünsel alanda önemli bir fırsat yarattı. Yazı İşleri Sorumlusu Açılış festivalinden, yeni müzelere ve sergilere, UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne Metin Karadağ ve akademik araştırmalara kadar uzanan 100. yıl programı, Bauhaus araştırmacılarının yanı sıra Bauhaus’u sorgulayanlara, hatta hareketi yeni Yayın Kurulu keşfedenlere de zengin bir platform sunuyor. Zafer Akay, Zafer Akdemir, Esra Akbalık, Oya Akın, Gül Cephanecigil, Ayşen Ciravoğlu, Burcu Selcen Coşkun, Bizler de Mimar.ist Yayın Kurulu olarak, 2019’un bu son iki sayısında ağırlıklı İsmail Doğanyılmaz, Zeynep Eres, T. Gül Köksal, olarak Bauhaus birikimlerine yer vermeyi, küçük çaplı da olsa bu yıldönümüne Kubilay Önal, Emre Torbaoğlu, Mücella Yapıcı katılmayı planladık. Bu nedenle de dosyamız için “Bauhaus’un Uzak Yankıları” başlığını seçtik ve bu alanda ülkemizdeki değerli çalışmalardan, deneyimlerden Danışma Kurulu yararlanarak bir çerçeve oluşturduk. Bauhaus’u inceleyen, paylaşan ve tartışan Zeynep Ahunbay, Behiç Ak, Nur Akın, Ali Artun, Acar Avunduk, Afife Batur, Cengiz Bektaş, İhsan Bilgin, yazılarımızı dosyamızda ve diğer başlıklarımızda bulacaksınız. Çelen Birkan, Hasan Çakır (Almanya), Nur Esin, u sayımızda Dünya Çevre Günü’nü de kutluyoruz! Nuran Zeren Gülersoy, Zeynep Günay, Ersen Gürsel, B Yücel Gürsel, Figen Kafesçioğlu, Ruşen Keleş, Haziran sayımız her yıl Dünya Çevre Günü’ne vurgu yapmak için bir olanak Esin Köymen, Doğan Kuban, Mehmet Küçükdoğu, yaratıyor. Eyüp Muhcu, Derya Oktay, Sabri Orcan, Deniz Erinsel Önder, Gülşen Özaydın, Hasan Cevat Özdil, Bildiğiniz gibi, 5 Haziran Dünya Çevre Günü, BM tarafından 1974 yılından bu Aslı Erim Özdoğan, Mehmet Özdoğan, Yıldız Sey, yana küresel ölçekte çeşitli temalarla kutlanıyor. Etkinlikler çevre ve toplum Betül Şengezer, Afşar Timuçin, Rüksan Tuna, Hülya Turgut, sağlığı konularında farkındalıkların geliştirilmesi açısından mesleğimiz ve Yıldız Uysal, Zekiye Yenen, Emre Zeytinoğlu toplumlarımız için önemli. Bu yıl, farklı ülkelerdeki çeşitli etkinliklerin yanı sıra, Tarandığı İndeks Çin Halk Cumhuriyeti’nin resmi ev sahipliğinde gerçekleştirilecek program için DAAI - Design and Applied Arts Index seçilen başlık “Hava Kirliliği” (Air Pollution). Yayın Yönetim Yazışma Adresi “Nefes almayı durduramayız ama soluduğumuz havanın kalitesi için bir şeyler Kemankeş Cad. No.31 Karaköy, Beyoğlu 34425 İstanbul yapabiliriz” cümlesiyle vurgulanan amaç, kritik gerekçelere dayandırılıyor: Tel: (212) 251 49 00 Faks: (212) 251 94 14 “Hava kirliliği nedeniyle dünyada her yıl yaklaşık 7 milyon kişi (BM Çevre e-posta: [email protected] Raporuna göre) yaşamını erken kaybediyor ve her saat 800 kişi de kötü hava www.mimarist.org/yayinlar/mimarist kalitesinden kaynaklanan hastalıklar nedeniyle ölüyor. Dünya nüfusunun yaklaşık %9’u temiz havadan yoksun...” Mali Koordinasyon Can Taşkıran Karmaşık gibi görünse de, hava kirliliğiyle mücadele konusunda herkesin yapabileceği şeyler var. Kirliliğin insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkileri gözler Grafik Tasarım önüne serildiğinde, bu konudaki bilinçlilik artacak, gerekli adımlar atılacaktır. Zehra Şenoğuz Bu nedenle, 2019 yılında yönetimlerin, endüstrilerin, toplumların ve bireylerin, Grafik Uygulama acil sorun karşısında bilinçlenerek soluduğumuz havanın kalitesine Ebru Laçin odaklanmaları planlanıyor. Süreç şüphesiz ki, mesleğimizin de temeli olan sağlıklı mimarlık ve kent politikaları ile bu alandaki bilimden beslenen yasal Baskı-Cilt düzenlemelere, kamu yararı mücadelesine doğru uzanıyor… Acar Basım ve Cilt San. Tic. A.Ş. Beysan Sanayi Sitesi Birlik Cad. No: 26 Acar Binası Önem verdiğimiz diğer bir başlığı da gelecek sayımızda dosyamıza taşımayı Haramidere - Beylikdüzü / İstanbul planlıyoruz. Tel: (212) 422 18 34 ICOMOS (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi), 2019 yılında “kırsal peyzaj Baskı Tarihi alanları” araştırmasını gündeme getiriyor. Buradan esinlenerek bizler de Yayın Haziran 2019 Kurulu olarak, gelecek sayımızda ülkemizdeki geleneksel-kırsal çevre ve mimarlık mirası değerlerini ve bu bağlamdaki koruma sorunlarını gerek mimari Dağıtım ve gerekse toplumsal ve ekonomik boyutlarıyla irdeleyen bir tartışma dosyası Zip Dağıtım yaratmayı hedefliyoruz. Bu çerçevedeki önerileriniz, katkılarınız bizlere ve Ofset Hazırlık, Reklam ve Yapım Organizasyon dosyamıza destek olacaktır. Mimarlık Vakfı İktisadi İşletmesi ergimiz için kıymetli vakitlerini ayıran, emek veren tüm yazarlarımıza, katkı Kemankeş Cad. No. 31 Karaköy, Beyoğlu 34425 İstanbul D Tel: (212) 244 86 87 pbx Faks: (212) 244 86 88 veren dostlarımıza, yorumlarıyla katılan Danışma Kurulu üyelerimize ve siz değerli okuyucularımıza Yayın Kurulumuz adına içten teşekkür ediyorum. Fiyatı: 7.50 TL aşam kalitelerine duyarlı, sağlıklı çevreler dileyerek Dünya Çevre Gününüzü Yıllık abone ücreti: 26.00 TL Y Öğrencilere % 50 indirim uygulanır. kutluyorum. Mimar.ist dergisi Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi üyelerine Saygılarımla, ücretsiz olarak gönderilir. Yazılarda ileri sürülen görüşlerin sorumluluğu yazarlarına aittir. Dergi adı belirtilmek koşuluyla alıntı yapılabilir. Deniz İncedayı mimar•ist 2019/2 1 Mimar.ist Mayıs 2019/2 ISSN 1302-8219 4 HABER / ETKİNLİK “Bauhaus’un Reformist Etiğinden Yaygın Sürdürülebilir Tasarıma” / B. Selcen Coşkun ......................................4 Bauhaus Mimarisi Sergisi / Öncül Kırlangıç .......................................................................................................4 İplikten Çözülenler: Tekstilde Küresel Anlatılar / Ümit Mesci ..............................................................................5 İdealist Mektep, Üretken Atölye Sergisi 1932’den 1973’e Gazi Resim-İş / Onur Yıldız - Sezin Romi ....................6 8 ANMA Aksel Tibet’in Anısına / Martin Godon ................................................................................................................8 9 KÜTÜPHANE Bauhaus 1919-1933 / Erdem Ceylan ..................................................................................................................9 Yapı Bilgisi I: Ders Notları / Deniz İncedayı .......................................................................................................12 Eşitsiz Gelişim: Doğa, Sermaye ve Mekânın Üretimi / Esra Sert .......................................................................12 Çebiş Evi’nden Hisartepe’ye / Selda Bancı ........................................................................................................13 MIRAS 4 / Zeynep Eres ....................................................................................................................................15 16 GÖRÜŞ Kentsel Dönüşümün Kaybedenleri: Kentsel Ranta Karşı Yoksulluk / Esin Küntay .............................................16 2019: Bauhaus Okulunun Yüzüncü Yılı / Çeviren ve derleyen: Mehmet Şahinler ..................................................19 25 TASARIM Bauhaus’un Mirası ve Herbert Bayer / Sinan Niyazioğlu ....................................................................................25 2 mimar•ist 2019/2 İÇİNDEKİLER 31 ELEŞTİRİ - KURAM Bau(dy)haus: Bauhaus’un İdealleri Bağlamında Beden ve Mekân İlişkisi Oskar Schlemmer’in Mekânsal Bedeni ve Siegfried Ebeling’in Bedensel Mekânı / Erdem Ceylan .....................31 42 SÖYLEŞİ Doğan Tekeli: “İnsan hayatta üretmezse, var olması mümkün değil” / Söyleşi: B. Selcen Coşkun ......................42 47 DOSYA: BAUHAUS’UN UZAK YANKILARI Bauhaus’un Modern Mimari Kültürünün Yayılmasındaki Rolü / Özge Sezer .....................................................48 Bauhaus’dan önce: Deutscher Werkbund ve Osmanlı İmparatorluğu / İdil Erkol Bingöl ....................................56 Bauhaus Öğrencileri / F. Duygu Saban ..............................................................................................................63