Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society a Scientific Quarterly
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego kwartalnik naukowy Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society a scientific quarterly USŁUGI TURYSTYCZNE W UKŁADACH REGIONALNYCH I LOKALNYCH pod redakcją Zbigniewa Zioło i Wioletty Kilar TOURISM INDUSTRY IN REGIONAL AND LOCAL SYSTEMS edited by Zbigniew Zioło and Wioletta Kilar DOI 10.24917/20801653.343 34(3) · 2020 Polskie Towarzystwo Geograficzne – Komisja Geografii Przemysłu Polish Geographical Society – Industrial Geography Commission UniwersytetPedagogical UniversityPedagogiczny of Krakow im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – Instytut Geografii, Katedra Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej –PRACE Institute KOMISJI of Geography, GEOGRAFII Department PRZEMYSŁU of Entrepreneurship and Spatial Management POLSKIEGO TOWARZYSTWA GEOGRAFICZNEGO STUDIES OF THE INDUSTRIAL GEOGRAPHY COMMISSION OF THE POLISH GEOGRAPHICAL SOCIETY 34(3) Redaktor naczelny / Editor-in-chief: Zastępca redaktora naczelnego – redaktor Zbigniew prowadzący Zioło / Associate – managing editor: Rada Redakcyjna / Editorial Board Tomasz Rachwał Felix Arion, György Csomós, Paweł Czapliński, Ben Derudder, Wiesława Gierańczyk, Anatol Jakobson, Wioletta Kilar, Ana María Liberali, Tadeusz Marszał, Tomasz Rachwał (wiceprzewodniczący/vice-chair), Piotr Raźniak, Eugeniusz Rydz, Anatoly V. Stepanov, Tadeusz Stryjakiewicz, Yolanda Carbajal Suárez, Natalia M. Syssoeva, Zdeněk Szczyrba, Anna Tobolska, Géza Tóth, KrzysztofLista recenzentów Wiedermann, dostępna Nuri Yavan, na stronie Zbigniew internetowej Zioło (przewodniczący/chair) czasopisma / The list of reviewers is available on the journal’s website Redaktor prowadzący z Wydawnictwa / Publishing House managing editor: Redaktor językowy / Language editor: Korekta w języku angielskim / Proofreading of English texts: Ewa Zamorska-Przyłuska Monika Marczyk Deklaracja wersji pierwotnej / Definition of primary version Aleksandra Zaparucha, Richard Bolt, Agata Ziółkowska WersjaCzasopismo drukowana jest indeksowane jest wersją pierwotną w bazach publikacji / Journal / isThe abstracted primary version and indexed of the journalin: is the printed version. BazEkon, BazHum, CEJSH (The Central European Journal of Social Sciences and Humanities), ERIH PLUS (The European Reference Index for the Humanities and the Social Sciences), IndexCopernicus, PBN – Polska Bibliografia Naukowa / Polish Scientific Bibliography, Pedagogiczna Biblioteka Cyfrowa / Pedagogical Digital Library, POL-index, Web of Science Core CollectionStrona internetowa – Emerging czasopisma Sources Citation z informacjami Index (ESCI) dla autorów i dostępem do pełnych tekstów archiwalnych artykułów w wersji elektronicznej / Journal website with information for authors and access to the full-text electronic versions of archive papers: Kontakt z redakcjąwww.prace-kgp.up.krakow.pl, / Journal contact ISSN (on-line): 2449–903X Sekretarze Redakcji (Editorial Secretary): Wioletta Kilar, Karolina Smętkiewicz Katedra Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej, Instytut Geografii Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, ul. Podchorążych 2, 30–084 Kraków, p. 437 tel. (+48) 12 662 62 55, faks (+48) 12 662 62 43, e-mail: [email protected] © ISSN 2080–1653 PraceCopyright Komisji by Geografii Wydawnictwo Przemysłu Naukowe Polskiego UP, Towarzystwa Kraków 2020 Naukowego [Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society] – rozszerzenie zasięgu międzynarodowego czasopisma – zadanie finansowane w ramach umowy 737/P-DUN/2019 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę. Wydawca/Publisher UniwersytetPedagogical UniversityPedagogiczny of Krakow im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie – Instytut Geografii, Katedra Przedsiębiorczości i Gospodarki Przestrzennej – Institute of Geography, Department of Entrepreneurship and Spatial Management Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie e-mail: [email protected]; http://www.wydawnictwoup.pl Współwydawca/Co-publisher Polskie Towarzystwo Geograficzne – Komisja Geografii Przemysłu Polish Geographical Society – Industrial Geography Commission Druk/Printed by Zespół Poligraficzny WN UP Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geograficznego Studies of the Industrial Geography Commission of the Polish Geographical Society 34 (3) · 2020 Wprowadzenie W procesie przemian społeczno-gospodarczych zwiększają się zasoby finansowe go- spodarstw domowych, które w zasadniczym stopniu umożliwiają coraz szersze moż- liwości korzystania z usług turystycznych. Wraz z rozwojem działalności turystycznej pojawiają się różne formy usług nawiązujące do potrzeb społeczeństwa i zmieniających się upodobań miejsc i form wypoczynku. Dlatego ważnym zagadnieniem w tym zakre- sie jest rozeznanie określonych potrzeb turystycznych ludności i dbanie o możliwości ich zaspokajania. Wpływa to na pojawianie się coraz to nowych ofert i form działalności turystycznej, które mają na celu utrzymanie i pogłębianie już istniejących, a także roz- wijanie nowych rynków. Pojawiają się w związku z tym działania prowadzące do integracji różnych form działalności turystycznej w postaci klastrów, które mogą prowadzić do aktywizacji oraz rozwijania współpracy na obszarach transgranicznych (I. Pirozhnik). Istotne znaczenie w rozwoju turystyki ma działalność władz samorządowych, które podejmują działa- nia na rzecz podnoszenia atrakcyjności lokalnej przestrzeni usługowej, ze szczególnym uwzględnieniem miejscowych zasobów wodnych, głównie jezior i rzek. Pozwalają one na oferowanie nowych form działalności turystyczno-usługowej i prezentowania lo- kalnego produktu turystycznego, jakim jest wędkarstwo, które obecnie cieszy się coraz większym zainteresowaniem turystów (D. Szostak). Na terenie Słowacji procesy koncentracji działalności przemysłowej doprowadziły do integracji i przejęcia istniejących wcześniej browarów oraz ich rynków zbytu przez światowych producentów piwa. W celu osłabienia tych negatywnych działań pojawi- ło się wiele małych browarów rzemieślniczych, które bazując na lokalnych tradycjach, wytwarzają konkurencyjne piwo o nowych własnościach i specyficznym smaku. Czyn- nikiem wzmacniającym ich rozwój jest pojawiający się ruch turystyki – tzw. szlaki piw- ne, wyznaczane przez nowe lokalne browary (A. Krogmann i in.). Rozwój działalności kulturowej wpływa również na pojawianie się nowych form turystyki, jaką jest m.in. turystyka filmowa, która w pewnym zakresie rozszerza bazę turystyczną wielu miast. Duże możliwości w tym zakresie ma oferowana turystyka filmowa w Krakowie (A. Ko- lasińska). Spore możliwości rozwoju działalności turystycznej dają zmiany europejskiej przestrzeni i pojawiania się nowych układów regionalnych, czego wyrazem jest obszar państw Grupy Wyszehradzkiej. Nowe elementy jego zagospodarowania infrastruk- turalnego stwarzają możliwości nasilenia ruchu turystycznego, który może być waż- nym czynnikiem rozwoju wielu miast i integracji społecznej mieszkańców (M. Tracz, M. Bajgier-Kowalska). Na organizację turystyki i wewnętrznych potoków ruchu wpływa poziom i jakość zagospodarowania transportowego, a na tym tle możliwości kształto- wania miejskiego transportu alternatywnego, wykorzystującego różne środki transpor- tu indywidualnego (A.I. Szymańska). W pewnym zakresie warunkują one także zacho- wania młodych konsumentów co do wyboru centrów jako miejsc korzystania z oferty 4 Wprowadzenie handlowo-usługowej (A.I. Szymańska, M. Płaziak). W wielu obszarach istnieją jeszcze słabo wykorzystane lokalne zasoby dla rozwoju turystycznego. Przykładem tego jest Dzielnica Krakowa – Podgórze, która pomimo że posiada wiele wartościowych zabyt- ków, atrakcyjnych miejsc i obiektów, nadal pozostaje w cieniu zarówno w stosunku do najstarszej, zabytkowej części Krakowa – Starego Miasta, jak i do Kazimierza (M. Siwek). Działalność turystyczna stanowi ważne źródło rozwoju dochodu i wpływa na wielkość potencjału ekonomicznego wielu krajów. Obrazuje to klasyfikacja państw do- konana w oparciu o relacje dochodu z turystyki i wartość produktu krajowego brutto (O. Korol, V. Krul), oraz poziom nasycenia turystyką w państwach wyspiarskich regio- nu Karaibów (M. Jasiński). Ważnym elementem rozwoju działalności gospodarczej są możliwości rewitalizacji i ponownego wykorzystania dawnych obiektów przemysło- wych występujących w strukturze miasta. Wśród wielu sposobów ich ponownego za- gospodarowania jest wykorzystanie ich do spełniania nowych funkcji, np. mieszkanio- wych, jako miejsc działalności kulturowej czy jako obiektów turystycznych. Szczególnie przebudowa ich na nowoczesne hotele loftowe przyczynia się do uatrakcyjnienia oferty turystycznej miasta (K. Sala). Interesujące rozważania prezentują przedstawiciele Irkuckiego Ośrodka Nauko- wego związanego z prof. Anatolem Jakobsonem, którzy w swoim artykule przedstawia- ją ważny kierunek przemian struktury układów regionalnych tego obszaru, omawiając także działania rewitalizacyjne oraz rosnącą dbałość o jakość środowiska przyrod- niczego i podnoszenia poziomu życia mieszkańców. Podkreślają oni, że w procesach przemian rośnie znaczenie świadomości ekologicznej, wyrazem czego jest postawa społeczna ludności na rzecz ochrony zasobów przyrodniczych Bajkału oraz dążenia do likwidacji występującego tu uciążliwego przemysłu (N. Batsiun, A. Jakobson, Y. Jakob- son). Natomiast w Kazachstanie zakłada się, że najważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego jest rozwój nowoczesnego i innowacyjnego przemysłu. Ma