Ankara Ne Riyat
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ankara neşriyat ankara neşriyat 03-04 mayıs 2017 II. Uluslararası Hacı Bayram-ı Velî Sempozyumu Bildiriler Kitabı 2 EDİTÖRLER PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU PROF. DR. VAHİT GÖKTAŞ PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER YARD. DOC. DR. ÖNCEL DEMİRDAŞ ARŞ. GÖR. DR. MEHMET YILDIZ ARŞ. GÖR. HARUN ALKAN ankara neşriyat ankara neşriyat II. ULUSLARARASI HACI BACI BAYRAM-I VELÎ SEMPOZYUMU BİLDİRİLER KİTABI 1 ankara TEDRİS EĞİTİM TURİZM SPOR YAYINCILIK BİLGİSAYAR GIDA İTHALAT neşriyat İHRACAT SANAYİ VE TİCARET LİMİTED ŞİRKETİ EDİTÖRLER ankara PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU PROF.neşriyat DR. VAHİT GÖKTAŞ PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER YARD. DOC. DR. ÖNCEL DEMİRDAŞ ARŞ. GÖR. DR. MEHMET YILDIZ ARŞ. GÖR. HARUN ALKAN YAYIN KURULU PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER PROF. DR. M. MUSTAFA ÇAKMAKLIOĞLU PROF. DR. VAHİT GÖKTAŞ YRD. DOÇ. DR. ÖNCEL DEMİRDAŞ DR. MEHMET YILDIZ HARUN ALKAN MURAT İSMAİLOĞLU GRAFİK TASARIM MUSTAFA NARMANLI BASKI YERİ 72 TASARIM DİJİTAL BASIMEVİ Ehlibeyt Mahallesi, Ceyhun Atuf Kansu Caddesi Gözde Plaza Nu:130/25 Balgat / Çankaya / ANKARA Tel: 444 72 06 BASKI TARİHİ 10.11.2017 ISBN 978-605-82307-0-5 YAZIŞMA ADRESİ Kalem Eğitim Kültür Akademi Derneği, Hacı Bayram Mah Ahiler Sk. No: 3 Altındağ/ANKARA Tel: +90 (312) 311 3380; [email protected] SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ PROF. DR. SÜLEYMAN DERİN MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ PROF. DR. NECDET TOSUN MARMARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ PROF. DR. VAHİT GÖKTAŞ ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER ANKARA ÜNİVERSİTESİ İLAHİYAT FAKÜLTESİ GAZALİ ÇİÇEK TEK YÜREK YARDIM DERNEĞİ BAŞKANI ŞEREF FURKAN CEYLAN ANKARA KALKINMA AJANSI SEMPOZYUM YÜRÜTME KURULU PROF. DR. REFİK TURAN TÜRK TARİH KURUMU BAŞKANI PROF. DR. SEVGİ KURTULMUŞ SOSYAL BİLİMLER ÜNİVERSİTESİ REKTÖR YARDIMCISI ABDÜLKERİM ERDOĞAN ARAŞTIRMACI-YAZAR YRD.DOÇ.DR ÖNCEL DEMİRDAŞ ANKARA ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR.MUHAMMED ALİ YILDIZ BARTIN ÜNİVERSİTESİ GÖKHAN GÖKÇEK GAZİ ÜNİVERSİTESİ SEMPOZYUM BİLİM KURULU PROF. DR. RAMAZAN MUSLU İZMİR İL MÜFTÜLÜĞÜ PROF. DR. ETHEM CEBECİOĞLU ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. H. KAMİL YILMAZ İSTANBUL İL MÜFTÜLÜĞÜ PROF. DR. SÜLEYMAN ULUDAĞ EMEKLİ PROF. DR. MUSTAFA KARA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. ABDÜRREZZAK TEK ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. İSA ÇELİK ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. AHMET ÖĞKE AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. NECMETTİN BARDAKÇI SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. RIFAT OKUDAN SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. MAHMUT YÜCER KARABÜK ÜNİVERSİTESİ DR. MEHMET TABAKOĞLU İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. BEDRİ GENCER YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. AHMET TAŞGIN NECMETTİN ERBAKAN ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. AMİNA SİLJAK JESENKOVİC INSTITE FOR ORIENTAL STUDIES/SARAJEVO PROF. ARTHUR BUEHLER VICTORIA UNIVERSITY OF WELLINGTON/NEW ZELLAND PROF. DR. BATTAL DOGAN ISLAMITISCHE UNIVERSITEIT/ROTTERDAM/NETHERLANDS PROF. DR. BİLAL KEMİKLİ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ PROF. BRUCE B LAWRENCE DUKE UNIVERSITY/USA PROF. CARL W. ERNST, THE UNIVERSITY OF NORTH CAROLINE AT CHAPEL HILL/USA PROF. CEMİL AYDİN, THE UNIVERSITY OF NORTH CAROLINE AT CHAPEL HILL/USA PROF. DR. CENGİZ GÜNDOĞDU ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. DOSAY KENJETAY AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ/KAZAKİSTAN PROF. DR. H. İBRAHİM ŞİMŞEK HİTİT ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. ISHAK RAZZAKOV KIRGIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ/BİŞKEK/KIRGIZİSTAN PROF. DR. İ. HAKKI ÜNAL ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. İDRİS ŞENGÜL AHMET YESEVİ ÜNİVERSİTESİ/KAZAKİSTAN PROF. JAMES W. MORRİS BOSTON COLLEGE/USA PROF. DR. KADİR ÖZKÖSE BOZOK ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. MEHMET AKKUŞ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. MEHMET ÜNAL YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. MESUT OKUMUŞ ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. MOHAMMED RUSTOM CARLETON UNIVERSITY/CANADA PROF. DR. MUSTAFA AŞKAR ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. MÜFİT SELİM SARUHAN ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. NECDET TOSUN MARMARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. NEDİM BAHÇEKAPILI ISLAMITISCHE UNIVERSITEIT/ROTTERDAM/NETHERLANDS PROF. DR. NUR SARALAYEV KIRGIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ/BİŞKEK/KIRGIZİSTAN PROF. DR. RİFAT OKUDAN SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. ŞAMİL DAĞCI ANKARA ÜNİVERSİTESİ PROF. DR. ZEKİRİJA SEJDİNİ, UNIVERSITAT INNSBRUCK/AVUSTURYA PROF. DR. ZÜLFİKAR GÜNGÖR ANKARA ÜNİVERSİTESİ DOÇ. DR. HİKMET YAMAN MARMARA ÜNİVERSİTESİ DOÇ. DR. İHSAN ÇAPÇIOĞLU ANKARA ÜNİVERSİTESİ DOÇ. DR. M. MAHMOUD KHARMA THE UNIVERSITY OF JORDAN/JORDAN PROF. DR. M. MUSTAFA ÇAKMAKLIOĞLU MANAS ÜNİVERSİTESİ/BİŞKEK/KIRGIZİSTAN DOÇ. DR. ZEKERİYA IŞIK HİTİT ÜNİVERSİTESİ YARD. DOÇ. DR. ADEM ÇATAK NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ-I VELİ ÜNİVERSİTESİ YARD. DOÇ. DR. İBRAHİM BAZ ŞIRNAK ÜNİVERSİTESİ DR. ABDİRAŞİT BABATAEV MANAS ÜNİVERSİTESİ/BİŞKEK/KIRGIZİSTAN DR. BAKIT MURZARAİMOV MANAS ÜNİVERSİTESİ/BİŞKEK/KIRGIZİSTAN DR. HİMMET TAŞKÖMÜR HARVARD UNIVERSITY/USA DOÇ.DR. BÜLENT AKOT YILDIRIM BEYAZIT ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. SEVİM ARSLAN ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. SELAMİ ERDOĞAN KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. ALİ TENİK HARRAN ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. HAMDİ KIZILER KARABÜK ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. YÜKSEL GÖZTEPE SİVAS ÜNİVERSİTESİ YRD.DOÇ.DR. HÜSEYİN KURT HARRAN ÜNİVERSİTESİ İÇİNDEKİLER 13 BAYRAMÎ ŞEYHİ MUHYİDDİN YAVSÎ’NİN ŞEYH BEDREDDİN’İN VÂRİDÂT’INDAKİ TARTIŞMALI KONULARA GETİRDİĞİ YORUMLAR PROF. DR. ABDURREZZAK TEK 31 HACI BAYRAM VELİ’NİN DAMADI EŞREFOĞLU’NDA NEFSİN TERBİYE METOTLARI PROF. DR. SÜLEYMAN DERIN 55 EŞREFOĞLU RUMÎ’NİN ŞİİRLERİNDE TEVHİD AKİDESİ DOÇ. DR. SÜLEYMAN SOLMAZ 69 NEFSİN KUSURLARI AKLIN DÜZGÜN ÇALIŞMASINA TESİR EDER Mİ? EŞREFOĞLU RUMİ’NİN MÜZEKKİ’N-NÜFUS İSİMLİ ESERİ ÖZELİNDE BİR CEVAP ARAMA ARŞ. GÖR. YAKUP PEKDOĞRU 77 TUHFETÜ’L MÜCÂHİDÎN VE BEHÇETÜ’Z ZÂKİRİN’DEKİ HACI BAYRAM VELİ VE MEŞHUR HALİFESİ AKŞEMSEDDİN HAZRETLERİNİN BİYOGRAFİLERİ İLE İLGİLİ BÖLÜMLERİN LATİNİZESİ VE KISA BİR DEĞERLENDİRMESİ YRD. DOÇ. DR. MUHAMMED ALI YILDIZ آق شمس ِّالدين ورسالته في ذكر هللا 97 تحقيق ودراسة 119 AKŞEMSEDDİN’İN SÜHREVERDİYYE TARÎKATINDAN ALMIŞ OLDUĞU HİLAFET İCÂZET-NÂMESİ [METİN-TERCÜME-TAHLİL] YRD. DOÇ. DR. ADEM ÇATAK - ARŞ. GÖR. AHMET VURAL 151 AKŞEMSEDDİN’İN HALİFESİ ABDÜRRAHİM KARAHİSARİ’NİN TASAVVUF ANLAYIŞI DOÇ. DR. KAMIL SARITAŞ 175 HACI BAYRAM VELİ’NİN HULEFASINDAN ŞEYHÎ VE ŞEYHÎ BİBLİYOGRAFYASI YRD. DOÇ. DR. ADEM ÇATAK 185 HÂŞİMÎ EMİR OSMAN’IN VARLIK TASAVVURU PROF. DR. KADIR ÖZKÖSE 197 HACI BAYRAM-I VELÎ’NİN TORUNLARINDAN ŞAİR AHMED NURİ BABA VE MELAMİLİKLE İLGİLİ GÖRÜŞLERİ DOÇ. DR. MUSTAFA ERDOĞAN 213 BAYRAMİYYE VE DİGER TASAVVUFİ MEKTEPLERİN ORTAK MANEVİ-KÜLTÜREL BOYUTLARI PROF. DR. NASIB GÖYÜŞOV 231 HACI BAYRAM-I VELÎ, ŞEHİR VE TOPLUMSAL DEĞİŞİM PROF. DR. EJDER OKUMUŞ 251 HACI BAYRAM VELİ’NİN NASİHATLARINDA İNSAN VE TOPLU DOÇ. DR. FIDAN GASIMOVA 261 GÜNÜMÜZ DÜNYASINDA HACI BAYRAM-I VELİ ‘Yİ ANLAMAK VE AHİLİK FELSEFESİ PROF. FATMA ÖZTÜRK 273 BAYRAMİYYE TARİKATI’NDA ÇALIŞMA, KAZANMA VE TÜKETİM AHLAKI DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZKAN 283 FÜTÜVVETNÂMELERDE ÖRNEK İNSAN MODELİ YRD. DOÇ. DR. GÜLDANE GÜNDÜZÖZ 297 HACI BAYRAM-I VELÎ DÖNEMİNDE BİR ANKARA SUFİSİ “ŞEYH ALİ SEMERKANDΔ: HALK İNANÇ VE UYGULAMALARI AÇISINDAN BİR BAKIŞ DR. ŞEVKET ÖZCAN 319 ANKARA’NIN MANEVİ COĞRAFYASINDA ORTA ASYALI SÛFİLER SAIDA DARIEVA 339 ANKARA’NIN MANEVİYAT ÖNDERLERİNDEN ABDÜLHAKİM ARVÂSİ VE BAĞLUM YRD. DOÇ. DR. İBRAHIM BAZ 349 ABDÜLHAKİM ARVASÎ VE TASAVVUF ÇİZGİSİ YARD. DOÇ. DR. SEVIM YILMAZ 363 ANKARA’NIN MANEVİ COĞRAFYASI VE DR. MÜNİR DERMAN PROF. DR. VAHIT GÖKTAŞ 371 ŞEYH ŞERAFEDDİN DAĞISTANÎ VE TBMM’NİN MANEVÎ TASDİKİ DR. HAYATI BİCE 401 ANKARA VALİSİ ÂBİDİN PAŞA’NIN MESNEVÎ ŞERHİ VE TASAVVUFÎ DÜŞÜNCELERİ PROF. DOÇ. DR. İSA ÇELİK YAR. DOÇ. DR. BIROL YILDIRI 447 İSMÂİL-İ ANKARAVÎ’NİN HAYATI ESERLERİ VE TASAVVUF ANLAYIŞI ERHAN YETİK 461 İSMAIL RUSÛHÎ ANKARAVÎ’NIN EL-HIKEMÜ’L-MÜNDERICE FIŞERHI’L-MÜNFERICE ADLI ŞERHI VE TASAVVUFÎ MUHTEVASI PROF. DR. M. MUSTAFA ÇAKMAKLIOĞLU 475 RÛHU’L-BEYÂN TEFSİRİNDE HACI BAYRAM VELİ VE TAKİPÇİLERİ YRD. DOÇ. DR. HALIT BOZ 491 XV.-XVI. YÜZYILLAR TÜRK SUFİLİĞİ DOÇ. DR. CELILOVA AYNUR 501 İSLAM’DA ‘NEFS’ TEZKİYESİNİN ÖNEMİ DR. SAFFET HALILOVIÇ التَّصوف في مصر إبَّان العصر ِّالعثماني 517 )329- 0221هـ / -7151 5081( ْأع ٌﻻم وقضايا د. َّمحمد حلمي عبد الوهَّاب BAYRAMÎ ŞEYHİ MUHYİDDİN YAVSÎ’NİN ŞEYH BEDREDDİN’İN VÂRİDÂT’INDAKİ TARTIŞMALI KONULARA GETİRDİĞİ YORUMLAR PROF. DR. ABDURREZZAK TEK Uludağ Üniversitesi Kaynaklar özellikle İslam hukuku alanındaki otoritesi sebebiyle bir fakih olarak Şeyh Bedreddin’in âlim kimliğinin ve bu kimlik çerçevesinde oluşan saygınlığının, gerek yaşadığı dönem gerekse sonraki yüzyıllarda ilim çevrelerinde devam ettiğini yazmaktadır. Onun bu etkisinin sadece Anadolu ve Rumeli’yle sınırlı kalmayıp başta Mısır olmak üzere Ortadoğu İslam coğrafyasında da kendini gösterdiği görülmektedir. Nitekim Seyyid Şerif Cürcânî, İbn Arabşah gibi dönemin önde gelen âlimleri tarafından övülen Şeyh Bedreddin’in özellikle fıkıh alanındaki üstünlüğünden bahsedilmiştir. Hatta tasavvufî konulardaki görüşleri sebebiyle Şeyh Bedreddin’i “mülhid ve zındık” olarak tanımlayan 16. yüzyıl âlimlerinden İdris-i Bitlisî, onun şer’î ve aklî ilimlerde zamanın önde gelen âlim ve kadılarından olduğunu söylemekten kendini alamamıştır. Hiç kuşkusuz Şeyh Bedreddin’e böylesine bir ilmî otorite kazandıran husus, Edirne’de Musa Çelebi’nin yanında iken yaklaşık on yıl süren kazaskerlik döneminde Câmiu’l-fusûleyn gibi fıkıh alanında kaleme aldığı eserlerdir. Bu eserler idamından sonra bile Osmanlı medreselerinde okutulmaya devam edilecektir.1 İlmî yetkinliği hemen her çevrede kabul gören böyle bir âlim, nasıl oluyor da sûfî kimliği altında söylediği sözler sebebiyle dinden çıkmakla 1 Şeyh Bedreddin’in