RLedenblad van de Partijoo van de Arbeid • 5e jaargang • nummer d 2 • april 2008 THEMANUMMER KLIMAAT

De kritiek van Vermeend op CO2-opslag en biomassa Minister Cramer: ‘Daadkracht belangrijker dan wetten’ Hoe het werkplan van het partijbestuur de koers versterkt

Diederik Samsom: ‘Tegen de waanzin van een opblaasbare jacuzzi kunnen we niet op’

Diederik Samsom (36), woordvoerder Milieubeleid in de Tweede Kamer

Sterk en sociaal

Rood 02-2008.indd 1 20-03-2008 14:02:32 Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer Frans de Loos wil graag iets aan de de rode loper maatschappij doen en niet blijven hangen De Rode Loper wordt uitgerold voor PvdA-ers die normaal gesproken in louter geklaag over dingen die niet achter de schermen werken. Meestal willen ze dat ook graag. Voor goed gaan. Hij heeft gekozen voor een een portret in Rood wordt deze keer een uitzondering gemaakt door bestuursfunctie in de politiek zodat hij Frans de Loos, penningmeester en voormalig voorzitter van de afdeling actie kan ondernemen. Geldermalsen en de regio Rivierenland.

‘Wat me aanspreekt in de politiek en met name in de lokale politiek, is dat je dingen toch serieus kunt veranderen. Volgens mij is dat in de regio Rivierenland ook best gelukt. Toen ik begon bij de afdeling Geldermalsen had- den we een partijbestuur van twee personen met dubbele functies. Op dit moment is het bestuur voltallig en worden er weer discussies gevoerd over thema’s die ons aanspreken. Je ziet dus dat er wat gebeurt. Wat ik eigenlijk doe is faciliteren, zodat degenen die inhoudelijk aan de politiek willen werken, daar meer tijd aan kunnen beste- den. Zij kunnen met iets beginnen zonder zich eerst druk te moeten maken over bijvoorbeeld de kosten.’ De jaarlijks terugkerende procedures bij de PvdA vindt De Loos niet zo belangrijk. ‘Er wordt veel te veel tijd gespendeerd aan vragen als: is het werkplan wel gestuurd of hoe zou de begroting in elkaar moeten steken. Een kwart van de begroting gaat op aan het jaarverslag. Dat zou beter besteed kunnen worden aan promotie- materiaal of aan een avondje in het lokale café om met iedereen een pilsje drinken. Dat is veel ‘Maak politiek leuk’ interessanter dan een jaarvergadering met ons vaste groepje mensen.’ Want gezelligheid werkt goed volgens Frans, die zijn huiskamer als vergaderruimte gebruikt. ‘Het hoeft allemaal niet zo zwaar op de hand, we moeten zorgen dat lokale mensen het in eerste instantie gewoon gezellig vinden om te komen praten. Zorg dat je ze aan je bindt, dat ze het idee hebben dat het ook leuk is om een avond aan politiek te besteden. Je moet opboksen tegen een tv-avond of sportclub. Allemaal din- gen die veel leuker zijn dan een avondje in een suf zaaltje te zitten.’ Frans zou graag zien dat de politiek daadkrach- tiger wordt: ‘Resultaten komen voort uit een haalbaar plan. Besluitvorming gaat soms zo traag dat uitgevoerde onderzoeken al verouderd zijn voor er een besluit gevallen is. Zorg dat de burger niet twintig jaar met een discussie wordt opgezadeld, terwijl er eigenlijk niks gebeurt. Daar wordt niemand enthousiast van. Het moet wel de moeite waard zijn om mee te praten en er moet ook daadwerkelijk iets gebeuren.’

2 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 2 19-03-2008 10:41:41 inhoud

5 6 10 12

18 20 22 24

5 FORUM 10 PLATFORM 22 ROOD IN DE REGIO Reacties op de stelling: Hoe is het gebruik van duurzame De JS gaat met de poten Een rugzakje verbetert de kwaliteit energie te stimuleren? in de modder. van de langdurige zorg. 12 MENINGEN 24 INTEGRATIE 6 INTERVIEW PvdA-leden over het milieu en Hassan Najja, wethouder Diederik Samsom: ‘Ik mis het de rol van de overheid en de burger in Venray, over ’t Brukske opspattende water nog dagelijks.’ 18 BERT KOENDERS 27 ACTUEEL 9 VIJF VRAGEN AAN over zijn eerste jaar als minister van De homo-emancipatienota Jan-Willem van de Kolk, Ontwikkelingssamenwerking wethouder in Stadskanaal 28 ACTUEEL 20 ACHTERGROND Nederland, de EU en Het ambitieuze werkplan van het klimaatbeleid! het nieuwe partijbestuur van de voorzitter Partijgenoten, Wáár u dat debat wilt voeren, verschilt. Veel van u zien graag meer inhoude- Zoals u weet ben ik de afgelopen weken samen lijke activiteiten in uw afdeling. De bestuurders van de afdelingen vertellen met mijn partijbestuur op pad geweest om met u, mij dat ze daarvoor graag meer ondersteuning zien. Daar gaan we dan ook en vele andere partijgenoten te discussiëren over voor zorgen. Dat betekent trouwens niet dat debat alléén plaats moet vinden onze plannen voor de Partij van de Arbeid. Op een op afdelingsniveau. Want veel van u hebben mij ook laten weten dat ze niet van de bijeenkomsten werd mij de vraag gesteld of minder actief zijn in hun afdeling. Of dat u het over een ander onderwerp wat voor partij ik voor ogen heb: een ledenpartij wilt hebben dan dat uw afdeling aanbiedt. of een campagnepartij. Ik hoor die vraag wel meer, maar hoe vaker deze Ook daaraan komen we tegemoet. Naast de afdelingen moet u als lid gesteld wordt hoe curieuzer ik hem vind. We moeten namelijk beide zijn! een stem hebben op het congres en op een versterkt politiek forum. De En dat hoor ik ook terug in het land. Wat het meest duidelijk naar voren in houdelijke koers van onze beweging moet vormgegeven én gecontroleerd komt, is dat u het vaker en scherper over de inhoud wilt hebben. En dan worden door u. Geen macht zonder tegenmacht. Verderop in deze Rood met name over de urgente vraagstukken van dit moment: Hoe vinden we de leest u meer over de plannen van mijn partijbestuur om onze partijorganisa- juiste balans tussen fl exibiliteit en zekerheid op de arbeidsmarkt? Hoe gaan tie te verbeteren. Want om met Felix Rottenberg te spreken: ‘De organisatie we om met het integratiedebat op een wijze die recht doet aan de zorgen bepaalt straks de kwaliteit van het argument.’ en behoeften van zowel oude als nieuwe Nederlanders? Hoe zorgen we voor toegankelijke, kwalitatief hoogwaardige en betaalbare publieke voor- Lilianne Ploumen zieningen? Dat gaat gebeuren kan ik u vertellen. Vóór de volgende verkie- [email protected], www.lilianneploumen.pvda.nl zingen komen we samen tot een herkenbare sociaal-democratische koers. Dat betekent veel debatten en inhoudelijke congressen zoals Labour dat in Ps. De leden van het partijbestuur komen graag langs op de ledenvergade- Engeland organiseert. ringen voorafgaand aan het congres om onze plannen toe te lichten!

april 2008 ROOD 3

Rood 02-2008.indd 3 19-03-2008 12:00:48 brieven Heeft u Rood iets te melden? Cartoon Peter Pontiac Stuur uw brief naar: Partij van de Arbeid, Redactie Rood, postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail naar: [email protected]. Zo zijn onze manieren (De redactie behoudt zich het recht voor brieven in te korten.) Wie eerlijk-zijn moet leren uit een boekje, heeft een groot probleem. Je bent het of je bent het niet. In het verlengde ligt het potsierlijk en bedrieglijk ligentie mogen, nee, moeten verwachten. Haar van ouders is lesuitval. Het vervolgonderwijs zit fenomeen van de gedragscode die ervoor moet wordt door de partij de hand boven het hoofd in de houdgreep van de vo-raad en onderwijs- zorgen dat mensen die van nature niet integer gehouden. Dat wil zeggen dat deze partij het zicht bonden die alsmaar meer vrije dagen willen. zijn, toch niet al te erg uit de bocht vliegen. Maar op integriteit en wat daarbij hoort volledig kwijt is. Veertien weken vakantie, (ik heb er vijf) daarnaast je bent integer of je bent het niet. Als partij accep- Dat geeft mij als lid een onbehaaglijk gevoel. (geclusterde) adv-dagen en voor de ouderen teren we kennelijk van partijgenote Herfkens Rob Hamburger bapo-dagen, vut, prepensioen, Flo en het lera- dat ze het excuus aanvoert dat ze niet wist geen rentekort is geschetst. Als de salarissen worden recht te hebben op een huurtoeslag van vijftien Onderwijsvernieuwingen verhoogd, wat bijna iedereen in de politiek roept minimumjaarinkomens. Tegelijkertijd sturen we De slotconclusie is dat de kerntaak, namelijk het als oplossing (=paaien van kiezers!), dan is het een commissie van goede diensten af op een paar garanderen van goed onderwijs, is verwaarloosd. nettoresultaat dat er minder leerkrachten beschik- Amsterdamse raadsleden om tot op de bodem uit Je moet wel lef hebben om tot zo’n oordeel te baar zijn, want dat hogere salaris stelt hen in staat te zoeken of hun handelswijze het misschien niet komen als het gaat om een bedrijfstak van 40 mil- om korter te gaan werken. Een oplossing die lucht mogelijk maakt hen weg te sturen. Let op de nega- jard euro per jaar. En het is ook erg makkelijk om zou bieden: in de brugklassen één leerkracht tieve formulering in hun geval. Het ging om het het werk en de inzichten van je voorgangers op voor alle vakken; dat lost het dreigend tekort zoeken van fouten. Dat wordt breed uitgemeten in de mestvaalt te smijten. De afgelopen jaren zijn aan vakleerkrachten op en haalt de ongewenste Rood (Februarinummer 2008), het eerste niet. tienduizenden allochtone kinderen met een forse opwaartse druk op de salarissen weg. Daarmee Noch Herfkens, noch de Amsterdamse raadsle- taal- en cultuurachterstand via scholen geïnte- komt toekomstig geld vrij voor andere wensen. den zijn vanuit zichzelf integer, maar van iemand greerd. Een prestatie van formaat van dat ‘drama- Nog een megatip: salarisverhoging koppelen aan als Herfkens had je meer gebruik van haar intel- tische slechte’ onderwijs. Een veelgehoorde klacht het terugdraaien van de adv! Adv is ingesteld in een tijd van grote werkloosheid om het beschik- bare werk te herverdelen, maar die situatie is omgeslagen: er dreigt nu een tekort. Andries van Nielen Serieus onderwijs, svp Ik heb zelden met zo veel instemming een arti- kel gelezen als dat van Arnold Heertje (Rood 1 2008). Een absoluut noodzakelijke aanvulling op/ samenvatting van het rapport van de onderwijs- commissie. Opvallend, dat naar aanleiding van dit rapport tóch al weer een welhaast dwingende suggestie wordt gedaan, zonder dat het veld daar over geraadpleegd is en kan zijn: ‘de fusies niet terugdraaien, geen nieuwe verwarring et cetera’, terwijl misschien juist in die fusies een van de oorzaken van de ontsporing ligt. Als het veld nu eens duidelijk aangeeft dat fusies waar mogelijk moeten worden teruggedraaid, zou dat kunnen Amsterdam en de auto leiden tot het scheppen van een betere infrastruc- tuur voor alles wat daarna veranderd, vernieuwd De Pvda is – vooralsnog –mijn partij. Mijn auto, een Toyota Carina uit 1992, is voorzien van een of vereenvoudigd wordt. Of is een terugdraaien drieweg-geregelde katalysator. Elk jaar wordt in het kader van de APK-keuring de uitstoot van scha- van fusies te bedreigend voor de grote laag van delijke uitlaatgassen gemeten, en zonodig gecorrigeerd. Ik woon in Rotterdam. Daar mag ik van de managers, ontstaan door de fusies – een laag, overheid met deze auto rijden. Ongeveer tien keer per jaar haal ik in Amsterdam-Oost mijn moeder die een eigen leven is gaan leiden, en zich uiter- van 82 voor een ritje op. Ik schat dat ik hiermee jaarlijks 50 km binnen de Amsterdamse stadsgren- aard graag in stand wil houden? Een laag, waarin zen rijd. Gaat de PvdA ervoor zorgen dat dat uitje voor mijn moeder binnenkort niet meer tot de misschien – het is al vaker gesuggereerd – heel mogelijkheden behoort? Of zegt de PvdA-Amsterdam: ‘Vette pech, De Baat, dan koop je vanwege veel PvdA-ers zich hebben genesteld. Ik ben van die luttele kilometertjes die je jaarlijks binnen onze stadsgrenzen rondtoert, toch gewoon een nieu- mening dat elke door het veld gedane suggestie we auto.’ Of zal ik een brommer kopen, en mijn moeder op de bagagedrager zetten? Brommers ernstig overwogen moet worden, zelfs al zou een – waarvan inmiddels bekend is dat ze nog meer vervuilen dan vrachtwagens – mogen immers wel en ander kunnen leiden tot ‘verwarring’ – maar gewoon rond blijven tuffen in Mokum! De boodschap lijkt me helder: de PvdA zit op een draconi- een ‘verwarring’ die het gevolg is van iets dat ‘van sche en buitenproportionele lijn met haar plannen om normale, moderne auto’s met katalysator onderaf’ gewenst wordt, zal met inzet van alle te weren uit Amsterdam. Hopelijk ontwikkelt u alsnog een plan waarmee wel op een evenwichtige betrokkenen hanteerbaarder zijn dan wat dan ook manier het probleem van te veel roet en rommel in de steden wordt getackeld. ‘van bovenaf’ wordt opgelegd. J. de Baat Joute Venhuizen

4 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 4 18-03-2008 08:54:15 Samenstelling Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie PvdA forum In het PvdA-forum drie opmerkelijke meningen van PvdA- leden over een actueel en relevant onderwerp. Deze keer: de zorg. Bezoekers van de site konden reageren op de stelling ‘Een rugzakje voor iedere cliënt in de ouderen-, gehandicapten- en langdurige psychiatrische zorg is dé manier om kwaliteit van de langdurige zorg te verbeteren.’

Coby Dijkema-Brienesse (Emmen, 65) was tot haar pensioen directiesecretaresse bij het Consultatiebureau Alcohol en Drugs Drenthe/VNN Verslavingszorg Noord-Nederland. ‘Geen privatisering zorg’ ‘Openbaar vervoer, gezondheidszorg en het onderwijs moeten niet gepri- vatiseerd. Bij het privatiseren krijgen we te maken met reclame. Dat geld kan beter worden besteed aan de zorg zelf. Onderwijs, zorg en openbaar vervoer zijn specifi eke overheidstaken, zowel qua toezicht, kostenbeheer- sing als qua overzichtelijkheid in regelgeving. Het was beter geweest als de overheid op deze drie terreinen de hand in eigen boezem had gestoken en had gezorgd voor een welbewust beleid en navenante kosten. Nu worden de gezondheidszorg, openbaar vervoer en onderwijs pas echt duur en voor bepaalde bevolkingsgroepen zelfs onbetaalbaar.’

Roelf Schoenmaker (Stadskanaal, 52) is manager algemene zaken in de ouderenpsychiatrie. Hij is namens de PvdA gemeenteraadslid in Stadskanaal. ‘Te ingewikkeld’ ‘Voor cliënten in de zorg is het veel te ingewikkeld om zelf hun zorgaan- bieder te selecteren. Dit geldt zeker voor de meest kwetsbaren, zoals ouderen, (verstandelijk) gehandicapten en langdurig zorgafhankelijken in de psychiatrie. Met het invoeren van een rugzakje zullen zij vaak afhankelijk zijn van familie met verstand van zaken om de aanvragen en verantwoording te regelen. Het huidige systeem van PGB (persoons- gebonden budget, red.) laat dat ook zien. Wie is er nou in staat om de juiste zorgaanbieder te kiezen? Waar meet je de kwaliteit aan af? Kortom, het rugzakje is niet de manier om zorgaanbieders te dwingen de kwali- teit te verbeteren.

Jan Volbers (Enschede, 42) werkt als communicatieadviseur bij de universiteit Twente. ‘Controle maakt systeem te duur’

‘Op zich is toekenning van een rugzakje geen verkeerd principe, ieder- een kan de meest optimale zorg kiezen voor de best mogelijke deal. Ik maak me alleen zorgen over de invoering van het systeem. Vergelijk het met het PGB in het (speciaal) onderwijs en je ziet dat een groot deel van de beschikbare middelen verdwijnt door een massief opgetuigd controleapparaat dat tracht toe te zien of de bestede middelen wel juist terechtkomen. De kosten daarvan maken de zorg juist duurder waar- door er minder geld beschikbaar is om aan de feitelijke zorg te beste- den. En zo’n massief controleapparaat is makkelijker te tackelen door mensen met een gedegen opleiding en een hoger inkomen.’ U Kijk voor meer reacties op www.pvda.nl > forum

april 2008 ROOD 5

Rood 02-2008.indd 5 19-03-2008 10:50:12 interview

Hij was directeur van het groene energiebedrijf Echte Energie en campagneleider bij Greenpeace Nederland. Nu is hij woordvoerder Milieubeleid in de Tweede Kamer. Diederik Samsom over zijn band met Greenpeace, de dikke-ik, opblaasbare bubbelbaden en zijn Groene visie. De optimist in de grindbak

iederik Samsom: ‘Ik was 15 toen ik spring naar beneden, ik moet ingrijpen – van opwelling wel uitschreeuwen: “Klootzak, hou Tsjernobyl ontplofte, wat een enorme pure ergernis: nou doen ze er verdomme weer daar eens mee op!”’ indruk maakte. In diezelfde tijd niets mee!’ las ik het boek van Thea Beckman Bij uw entree in de politiek in 2001 ging de D Kinderen van moeder aarde, het eerste deel van Was dat gevoel van onmacht de reden voor keuze tussen de PvdA en GroenLinks. een trilogie die gaat over de periode na de Derde uw overstap naar de politiek in 2001? Wat heeft de doorslag gegeven? Wereldoorlog. Een aangrijpend boek waarin als ‘Het is mede de oorzaak geweest dat ik dacht: ‘Op dat moment twijfelde ik oprecht, maar de gevolg van de nucleaire clash die plaatsvond, de weet je wat, laat ik het nou zelf eens daar gaan keuze was uiteindelijk simpel. Omdat ik ervan wereldbol gekanteld was en Groenland in een doen. Misschien zal dat helpen. De andere overtuigd ben dat je milieudoeleinden nooit gematigd klimaat terecht was gekomen. Daar reden is dat ik bij Greenpeace na zeven jaar de echt kunt waarmaken als je alle andere maat- ontstond een nieuwe maatschappij met duur- randen van het speelveld wel bereikt had. Ik was schappelijke uitdagingen er niet tegelijkertijd zaamheid als ultiem wezenskenmerk; de auto nieuwsgierig naar methodes die wellicht meer bij betrekt. Een milieuvraagstuk oplossen en de was al wel uitgevonden, maar werd niet geïmple- impact zouden hebben. De dag dat ik op de kan- rest min of meer laten liggen is te simpel en gaat menteerd, omdat men inzag dat dat alleen maar didatenlijst kwam, ben ik vertrokken. Met pijn dus niet werken. Je kunt het GroenLinks niet vervuiling zou opleveren. Eigendom bestond in het hart, want ik mis het opspattende water altijd verwijten, maar ze hebben er soms wel de niet, alles was van iedereen. Gevangenissen nog dagelijks, het kwajongensgedrag en het feit neiging toe. Een aluminiumsmelterij in Delfzijl waren er ook niet. Esoterischer kon het allemaal dat je inderdaad denkt dat je er zo nu en dan in is natuurlijk een ramp voor het milieu, en zou niet, maar ik was er in die puberjaren enorm slaagde iets los te maken. Dat er door ons iets op grond daarvan dicht moeten. Maar er werken gevoelig voor. Ik wist al op jonge leeftijd dat de gebeurde, de verbazing en opwinding, vooral als wel honderden mensen en dat zijn honderden natuur, het milieu het terrein was waarop ik me dat in het buitenland het geval was. Nederland is hele goede redenen om goed na te denken of het ook later zou willen gaan richten.’ een land waar Greenpeace langzaamaan geïnsti- niet op een andere manier opgelost kan worden. tutionaliseerd is in het krachtenveld. In Frankrijk Dat type dilemma’s heb je bij de PvdA wel. En Dus was de keuze om nog tijdens uw studie bijvoorbeeld lag dat nog heel anders, daar was dat hoort ook zo; pas als je je door dat soort Natuurkunde aan de TU van Delft actie te Greenpeace outcast, daar werd je soms nog dilemma’s worstelt, los je echt iets op. voeren bij Greenpeace niet meer dan een eens volledig in elkaar gebeukt door opgefokte Ik kreeg een prachtige 33ste plek op de lijst, logisch vervolg. agenten. En niet terugslaan, hè. Dat mocht volstrekt zeker van verkiezing werd mij verteld. ‘Ik was er helemaal op mijn plek. Het was een niet, kregen we ook training in. Het was de Ik rolde in 2001 de partij in op het toppunt van combinatie van het werkklimaat en het gevoel Gandhi-methode, non-violent direct action – dan haar macht. Er heerste het gevoel van: we rule dat ik voor iets knokte dat zeer de moeite waard houden ze ook het snelste op met meppen. Iets this country. Kok was acht jaar lang succesvol was. Als we na een actie in de krant stonden vernielen, schelden, ook ten strengste verboden. premier geweest. Het kon niet meer stuk. Het en er zelfs in de Tweede Kamer over werd Ergens zweeft er nog een soort instructievideo was geen vraag of Melkert de volgende premier gesproken, kon je je geluk niet op; nu zou er wat met beelden van mij rond waarop staat hoe het zou worden, maar met wie we zouden gaan gaan veranderen. Het gebeurde alleen nooit. dus niet moet. Ik was niet gewelddadig, maar regeren. Ik ging er vrolijk in mee, als vanzelfspre- Wanneer ik dan op de publieke tribune zat bij schold wel. Kijk, als je armen en benen met kend haast. De campagne die volstrekt drama- de beraadslagingen had ik regelmatig het idee: geweld op je rug gedraaid worden, wil je in een tisch verliep, net als de verkiezingen, toonde aan

6 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 6 18-03-2008 08:54:55 Tekst Bas Barkman Foto Tessa Posthuma de Boer

‘We onderhandelen met planeet aarde. En dat is een keiharde tante, die praat niet terug, die warmt op’

was om nu goede afspraken te maken. We zijn niet op onze handen blijven zitten, maar hebben vanaf 2002 in een klein clubje hard gewerkt aan een visie hoe we in de toekomst de energievoor- ziening op een sociaal-democratische manier zouden moeten regelen. Die visie is uiteindelijk via ons verkiezingsprogramma vrijwel ongewij- zigd in het regeerakkoord terechtgekomen. Daar ben ik hartstikke trots op. De tijdgeest hielp ook. Er was sinds 2006 al een maatschappelijke bewustwording over het milieu gaande die nog eens aangejaagd werd door dat in deze democratie niets vanzelfsprekend is. den, hup, aan de kant geveegd, de subsidierege- mensen als Al Gore en zijn fi lm. We hebben daar Dat het fout gaat wanneer de gedachte is dat het lingen afgeschaft. De toenmalige staatsecretaris als partij goed gebruik van kunnen maken bij het vanzelf gaat en er niet dagelijks gezocht wordt van milieu Van Geel was daar verantwoordelijk tot stand brengen van het akkoord omdat we naar een nog beter manier om de idealen waar voor, die moest het dus regelmatig ontgelden. goed waren voorbereid. Maar het is het begin. te maken. Dat je het altijd weer moet verdienen.’ Hij was degene die ik moest hebben. Dat vond Nu moeten we nog zo ontzettend veel doen hij vaak zeer oneerlijk. In zekere zin was hij dat om die enorme ambities ook waar te maken. Ze Hoe was de overgang van fanatiek actievoerder kleine groene brokje in dat verder asgrauwe kabi- waren relatief snel opgeschreven, maar dat was naar Kamerlid? net. Ik heb hem bij zijn laatste debat nog een peanuts vergeleken bij de uitvoering.’ ‘Ik wilde invloed, maar ik moet toegeven dat hart onder de riem gestoken met een limmerick ik in het begin vaak twijfelde: zit ik hier nu wel waarvan de laatste zin was: “Van Geel was best Helpt het dat er nu een minster van Milieu is, zo goed? De overgang viel niet altijd mee. Ik Groen, maar kwam vier jaar te vroeg”.’ partijgenoot Jacqueline Cramer? heb de eerste jaren in de oppositie nog wel de ‘Ze heeft een heel andere positie dan de relatief vrijblijvende rol als buitenstaander van Het moet toch ook een vrij machteloze periode vorige staatssecretaris van Milieu. Zij is op pad het beleid, die je ook bij Greenpeace had, nog geweest zijn of heeft u het idee dat u wat bereikt gestuurd met doelstellingen die je alleen hard- een tijdje kunnen botvieren – het betere hak-en hebt in die vier oppositiejaren? lopend kan bijbenen en dan dreigt het gevaar breekwerk. Dat was ook noodzakelijk want het ‘Om onze succesjes te kunnen vinden is een ver- dat je vanaf het begin achter de feiten aanrent. milieubeleid was onder Balkenende II een regel- grootglas nodig, vrees ik. Ik kreeg mijn plannen Daarom moeten we allemaal heel goed bij de recht drama. Het hele gevoel van urgentie dat er om zonne-energie te subsidiëren niet eens door les blijven. Niks is gratis. Om resultaten te halen nu bij de kabinetsformatie was, ontbrak totaal bij de kamer. Laat staan dat ik het bedrijfsleven het hebben we elkaar nodig.’ het vorige kabinet. Er was geen enkele drive om vuur aan de schenen kon leggen met strenge ook maar ietsiepietsie meer te doen dan in Kyoto normen. Die leunden achterover: laat hem het Zijn die hoge milieunormen, zoals gesteld in het afgesproken. En dat was eigenlijk al te veel. Alle maar doen. We hebben in die vier jaren wel het regeerakkoord, wel haalbaar? initiatieven die te duur of te lastig waren, wer- klimaat helpen scheppen waardoor het mogelijk ‘Ik was lyrisch over de milieuparagraaf toen het

april 2008 ROOD 7

Rood 02-2008.indd 7 20-03-2008 13:27:29 DIEDERIK PRIVÉ

Favoriete vrije avond: vrijdagavond thuis op de bank met mijn vrouw Kiezers zijn heus niet dom. Die weten wel dat als Actrice: Yvon Jaspers (als Moeder in ze over vier jaar de gordijnen opendoen, het niet Knofje) zo is dat daar het groene duurzame landschap Muziek: Nauwelijks, wel veel ligt. Maar we moeten wel aantoonbaar laten zien Nederlandstalig cabaret dat we op stoom zijn. Dat we concreet werken aan Film: Rendition (zelden zo’n beklemmende het waarmaken van dat lange termijn perspectief. fi lm gezien) Dat is nu de opdracht voor dit kabinet. Dat beeld Beste tv: The West Wing (voer voor stijgt nog niet op uit de losse plannetjes. Men is er politieke junkies), CSI in de samenleving nog niet echt van overtuigd dat Slechtste tv: de Becam en Frisia reclame- het ons menens is. Er is in het bedrijfsleven, maar Ontroerd door: mooie verhalen: van bij- spotjes: sluw en gemeen ook bij de gewone mensen in de straat een vorm zondere, maar ook heel gewone mensen Mooiste reis: Karamoja, Noordoost van lethargie: als het schip de wal raakt, praten we Trots op: die verkoper van de daklozen- Uganda, nog wel eens verder, jongen.’ krant, die zichzelf uit de goot en de drugs Mooiste plek: het einde van de Boschplaat, plukte en weer een draai gaf aan zijn leven Terschelling Begon u daarom de Dikke-ik-discussie en wond u Beste eigenschap: eigenwijs PvdA-er: Ahmed Marcouch zich op over de opblaasbare jacuzzi? Slechtste eigenschap: koppig Sport: waterpolo (niet mooi om naar te ‘De ergernis over de opblaasbare jacuzzi was een Belangrijkste drijfveer: mijn generatie heeft kijken, maar geweldig om te doen) metafoor voor de I want it all, and I want it now- de kans én de plicht planeet aarde te gene- Verlichting: spaarlampen en gelukkig ook mentaliteit. Het trof me toen ik, hard bezig om zen, voordat het te laat is steeds meer LED (mooier en nog zuiniger) maatregelen om energiebesparing te bevorderen, Hekel aan: cynisme, apathie en veronge- Vervoer: trein, maar heus ook wel eens een folder zag met de zomerknaller voor 2007: de lijktheid de auto opblaasbare jacuzzi voor in de tuin. Kijk, we kun- Boos over: onmenselijke onderdrukking Biologisch eten: lang niet altijd nen veel in de politiek: we kunnen normen stellen, waar de wereld in onmacht en/of onwil Jacuzzi of washand: een douche belastingen heffen, en wetten maken. Maar we blijft toekijken (Gaza, Burma, Tibet, Makkelijkste wat iedereen voor het milieu kunnen natuurlijk niet op tegen de waanzin van Turkmenistan) kan doen: eet één dag per week géén vlees. een opblaasbare jacuzzi. De decadentie heeft zijn Mooiste moment: de dag dat mijn gehan- (impact van 1 kilo vlees staat gelijk aan grenzen. Een leefbare samenleving vraagt om dicapte dochter kon lopen, ze was toen een autorit van 250 kilometer of een 40 zelfbeheersing. Niet alleen op het gebied van soci- bijna 4 Wattlamp die 50 dagen continu aan staat). ale omgangsvormen – je mept elkaar niet zomaar op de muil – maar ook als het om consumptiege- drag gaat. Ik ben die Dikke-ik-discussie begonnen om het ‘De milieuparagraaf was precies zoals ik besef te laten doordringen dat het uiteindelijk gaat om die miljoenen kleine handelingen die wij gedroomd had. Maar de dag erna liepen allemaal verrichten. Ik wil geen dominee zijn die roept: dat mag allemaal niet. we zo de grindbak van de realiteit in’ Er is in de PvdA lange tijd een onderstroom geweest van: als we er geen beleid van kunnen maken, houd je je bek. Laat de mensen het dan regeerakkoord er lag – die was precies zoals ik andere richting opgaat en dat het voor hen het gewoon zelf weten. Ik ben het daar niet mee eens. gedroomd had. We gingen los! Maar de dag erna verstandigst is om daar aan mee te doen en mee Ook al kan ik er geen beleid op maken, ik zal er op liepen we zo de grindbak in, de grindbak van de te investeren in duurzame energie, duurzame blijven wijzen. En het kan! Ik zie parallellen met realiteit. Het streven is in 2020 dat 20 procent innovaties en duurzame werkgelegenheid.’ het roken. Daar zijn door normstelling, fi scale van onze energievoorziening duurzaam moet prikkels en heel veel voorlichting, de mensen zijn. Nu is dat 2,4 procent, dat is een bizar groot Zou het niettemin niet verstandiger zijn die anders tegen aan gaan kijken. Bij mijn ouders gat dat overbrugd moet worden. Dat overbrug normen wat te versoepelen? thuis stonden vroeger voor het bezoek de sigaret- je niet op papier. Dat overbrug je als mensen ‘Dat is geen optie. Alsof het koehandel is waarin ten op de salontafel; dat was een daad van gast- bereid zijn zonnepanelen te installeren en onder- we “het kunnen afmaken op een paar procent vrijheid, nu is het a-sociaal. Dat heeft een genera- nemers bereid zijn duurzaam te investeren. minder”. Zo zit het klimaatprobleem niet in tie geduurd, maar nu moet het veel sneller. Ik Door het afschaffen van de subsidies door het elkaar. Als je het wilt zien als een onderhande- denk dat de SUV, de PC-Hoofttractor, de eerste is vorige kabinet in 2006 stond heel duurzaam ling, dan onderhandelen we hier met planeet die het roken zal volgen. In Chelsea, een van de investerend Nederland op de achterste benen, aarde. En dat is een keiharde tante, die praat niet duurste wijken van London en de bakermat van de en daar zijn ze eigenlijk nog niet van bekomen. terug, die warmt op. Moet er 5 of 10 procent af? Chelsea-tractor, word je al een beetje schuin aan- Het is een cliché, maar vertrouwen komt te Dan stuur je bewust aan op het enorme risico gekeken als je in zo’n ding rondrijdt. Met een voet en gaat te paard. Dat is dus een onderdeel dat het klimaatsysteem uit de hand loopt. Het Prius ben je pas hot. Ik geef toe: het is maar een van die grindbak. Dat vertrouwen moeten we maakt onze opdracht, die grindbak doorkomen, kleine fl onkering, maar het doet mijn optimisme terugwinnen, we moeten ervoor zorgen dat in de alleen maar heftiger, maar lukken zal het. opvlammen. Dus weg met cynisme en de moede- bestuurskamers van de grote bedrijven het besef Het is bij het milieu altijd een kwestie van de loosheid – een duurzame toekomst kan wel!’ komt dat de Nederlandse economie echt een lange adem, maar daar kom je niet mee weg.

8 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 8 19-03-2008 10:56:30 JAN-WILLEM VAN DE KOLK (45) is sinds 5 vragen aan… 1998 wethouder in Stadskanaal. Hij heeft in zijn portefeuille onderwijs, jeugd, welzijn, zorg, Tekst Anne Marie Zimmerman Foto Tessa Posthuma de Boer wijkontwikkeling en cultuur. Daarnaast is hij eerste loco-burgemeester van Stadskanaal.

1 Typisch Jan-Willem van de Kolk? ‘Ik vind het leuk om op hoofdlijnen te besturen. Ik houd me met veel thema’s bezig. Niet dat ik bij elke vergadering aanschuif, maar wel als het gaat om de koersbepaling. Tegelijkertijd wil ik ook midden in de samenleving blijven staan. Ik probeer altijd bereikbaar en toegankelijk te zijn. Ik denk dat men- sen ook wel aangeven dat ik dat ben.’

2 Waar moet meer aandacht voor komen binnen de politiek? ‘Voor de inkomensverschil- len. Het lijkt soms wel of het tijdperk van de heren- boeren in Oost-Groningen weer is teruggekomen. Gezien de huizen die op dit moment gebouwd wor- den; daar sla je echt achterover van, zo groot. Het contrast met de mensen die in een armoedepositie zitten, is erg groot. Ik wil ook graag meer aandacht voor werknemers, die geen rechten opbouwen en tegen hamburgercontracten hun werk moeten doen. Verder ontbreekt er een heldere visie als het gaat om de relatie tussen gemeente, provincie en rijk. Op het moment dat de gemeente een aantal taken erbij krijgt, hoor je ook een visie te hebben over wat je vanuit Den Haag overhevelt naar de gemeente. We kunnen leren van de Scandinavische landen die consequent kiezen voor sterke gemeen- ten en een slanke rijksoverheid. Dat gestoei tussen gemeente, provincie en het rijk duurt te lang. Daar moeten eens knopen worden doorgehakt.’

3 Hoe beïnvloedt de politiek uw privé- leven? ‘Privé en politiek lopen bij mij in elkaar over en dat vind ik niet erg. Politiek gaat over mensen en dat dringt ook door in het privé domein. Als ik in Stadskanaal over de markt loop, dan schieten mensen me aan. Het belemmert mij niet. Ik geniet van de gemeenschap en vind het ook z’n charme hebben. Van de 100 mensen zijn 99 heel fatsoenlijk en netjes. Laten we dat alsjeblieft niet vergeten.’

4 Waar heeft u slapeloze nachten van? ‘Ik slaap heel goed, maar te vaak lijken problemen in achterstandssituaties van generatie op generatie door te gaan. Het doorbreken daarvan houdt me wel erg bezig.’

5 Wat zijn uw ambities? ‘Ik was lijsttrekker en ik vind het van belang dat het bestuursakkoord goed wordt vormgegeven en uitgevoerd. Ik wil resultaten boeken, mijn verantwoordelijkheden waarmaken en daar keihard voor gaan. De daad bij het woord voegen en het initiatief blijven houden. Daar wil ik mijn stinkende best voor doen.’

april 2008 ROOD 9

Rood 02-2008.indd 9 19-03-2008 11:03:19 MEDIA OP PVDA PLATFORM KOMEN PARTIJDEBAT,

Hoe hoger de prijs van een vat olie, hoe aantrekkelijker het wordt om in alternatieve energie te investeren. Aldus Trouw van 1 maart. De wereld is verslaafd aan olie, gas en kolen. De negatieve effecten van ‘Hoge olieprijs levert druk onze verslaving aan deze fossiele maar geen doorbraak’ brandstoffen op het klimaat zijn echter reden tot grote bezorgdheid. Daarom Alternatieven voor olie laten nog op zich wachten moeten we het gebruik van duurzame Doordat de olieprijs naar magische investeren in activiteiten als diepzee- energie stimuleren. Maar hoe? hoogten reikt, krijgt duurzame energie exploratie, die nu lonend zijn.’ een krachtige impuls. Deze week piek- Ook Remko Ybema van onderzoeksin- En: hoe maken we het betaalbaar? te de olieprijs naar 100 dollar per vat. stituut ECN wil zich niet blindstaren Windturbines, biobrandstoffen, zonne- op die 100 dollar. Bedrijven als Shell en cellen worden daardoor aantrekkelijker overheden rekenen in hun achterhoofd orette Corbey is PvdA-woordvoerder duurzaam- om in te investeren. ‘Zonder meer’, met een olieprijs van rond 50 dollar heid in het Europees Parlement. ‘Ook zonder olie zegt Hans Peter Weikart, econoom per vat, en baseren daarop hun beslis- D is er genoeg energie, maar we moeten die duur- aan de Wage ningen Universiteit. Maar singen, zegt hij. ‘Het is niet zo dat van zame energie wel een kans geven. Dat kan op drie manie- ook andere technologieën, zoals kern- de ene op de andere dag deze praktijk ren. Allereerst moeten we de energiebedrijven verplichten energie, krijgen door de hoge olieprijs verandert, omdat een vat deze week om duurzame energie op te wekken. Ten tweede moeten de wind in de rug. ‘En vergeet niet voor bijna 100 dollar stond genoteerd. we consumenten subsidies geven, voor zonnepanelen dat olieconcerns als Shell zijn gaan De prijs zal op en neer blijven gaan.’ bijvoorbeeld. En de belemmeringen die er nu zijn, moe- ten we wegnemen. Duurzame energieleveranciers heb- ben bijvoorbeeld nu vaak geen toegang tot het energie- netwerk, waardoor ze het wel kunnen schudden. De grote energiebedrijven hebben te veel macht over de netwer- ken. Daar wordt in de EU een enorme strijd over gevoerd en ik heb steeds meer hoop op een goede uitkomst.’ Verder vindt Corbey dat er meer geïnvesteerd moet wor- den in technologisch onderzoek: ‘Revolutionaire ideeën zoals de laddermolen van Ockels of de blauwe energie van Wetsus moeten verder worden onderzocht, ook al is dit soort onderzoek duur en zijn de risico’s moeilijk te berekenen. Maar wanneer het gefi nancierd wordt met publiek geld heeft het als voordeel dat de patenten open- baar en voor iedereen beschikbaar zijn.’

BESTAANDE TECHNIEKEN Heleen de Coninck, onderzoeker bij Energieonderzoek Centrum Nederland, is uiteraard overtuigd van het belang Op nu.nl: Een Nederlands project voor de productie van bio- van onderzoek, maar zij benadrukt dat het essentieel is gas in Vietnam heeft woensdag in Brussel een prijs gewon- dat bestaande technologie rendabel gemaakt wordt: ‘We nen voor duurzame energie. hebben de techniek, we weten hoe het moet, maar het is nog te duur omdat de markt nog niet de juiste prijs betaalt. De nadruk leggen op onderzoek is vaak een legiti- ‘Nederlands project voor matie om niets te doen. Met onderzoek alleen reduceer je de uitstoot niet. Al zijn veel onderzoekers voor meer geld biogas wint energieprijs’ voor onderzoek, het is juist voor onderzoekers frustre- rend als er niks gebeurt met wat je ontwikkelt, omdat het Het biogasproject van ontwikkelings- rond de 300 euro, maar dat is in een doodbloedt op de markt.’ De Coninck vindt de plannen organisatie SNV bestaat uit installaties paar jaar al terugverdiend. De werking van het kabinet een verademing vergeleken bij het zwal- die door middel van fermentatie van is ook beter voor de mensen omdat er kende beleid van de afgelopen jaren. ‘Dat was erg slecht dierlijke en menselijke uitwerpselen geen ongezonde rook vrijkomt, zoals voor de sector duurzame energie, die nu ook nauwelijks gas oplevert waarop een kooktoestel bij koken op brandhout. In Nepal heeft meer aanwezig is. Het kabinet heeft wel het een en kan draaien of een gaslamp kan bran- het project ook nog eens voor 10.000 ander te bewijzen. Ze zetten hoog in en stellen scherpe den. De poep van twee koeien of vier banen gezorgd in de bouw van de doelstellingen, maar ze moeten oppassen dat ze zichzelf varkens is al genoeg om voldoende bio- installaties en het onderhoud. niet overschreeuwen en vervolgens hun beloftes niet na gas te produceren. Zo’n installatie kost kunnen komen. Het budget moet toereikend zijn; je moet

10 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 10 18-03-2008 08:55:36 INTERNET EN REGULIERE MEDIA BIJ ELKAAR. DEZE KEER: ALTERNATIEVE ENERGIE platform Tekst Ottolien van Rossem Beeld Affi che Verstandig met energie, 1976 ‘CO2-opslag en biomassa zijn lapmiddelen’

energie uit waterkracht, zon en wind. Daar moeten we ons op concen- treren, niet op al die andere zaken als CO2-opslag en biomassa, dat zijn lapmiddelen.’ Volgens Vermeend moeten we nu de keuze maken en ons concentreren op deze drie energiebronnen. Dan gaat het in Nederland vooral om zon en wind. Volgens Vermeend heeft een dergelijke keuze alleen maar voordelen: ‘Het klimaatprobleem wordt fundamenteel aangepakt, Nederland wordt minder afhankelijk van onberekenbare leve- ranciers van olie en gas en ons land creëert ook een sterke innovatieve duurzame bedrijfstak, die dan wereldwijd koploper kan zijn. Het is goed voor ons leefmilieu, schone lucht, minder vervuiling én je creëert banen. je beleid wel laten aansluiten op je doelstellingen. Neem nu de nieuwe Ik heb rekensommen gemaakt en als we nu deze keuze maken kunnen Subsidieregeling Duurzame Energie, het lijkt erop dat die regeling ontoe- we in 2030 de helft van ons elektriciteitsgebruik uit deze bronnen putten. reikend is voor het halen van de duurzame energiedoelen.’ Een prachtig aansprekend perspectief.’

EEN AANSPREKEND PERSPECTIEF Minister Cramer is van plan om met Vermeend en anderen te brainstor- Het kabinet wil dat 20 procent van onze energie uit duurzame energie men over wat de regering en het bedrijfsleven samen nog meer kunnen bestaat in 2020. Vanaf 1 april kan er aanspraak gemaakt worden op de doen om duurzame energie te stimuleren. Ook kijkt ze naar andere lan- Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE), waarmee projecten op het den als Engeland, waar ze het Carbontrustfund hebben opgezet, een con- gebied van hernieuwbare elektriciteit, hernieuwbaar gas en warmte- structie waardoor de markt zelf veel meer durft te investeren. Of kracht-koppeling gestimuleerd worden. In totaal wordt er bijna 1,4 mil- Duitsland, waar de overheid het aandeel duurzame energie wettelijk heeft jard euro uitgetrokken tot 2015. Volgens Willem Vermeend, hoogleraar vastgelegd. ‘Al deze ontwikkelingen ben ik aan het voorbereiden, maar fi scale economie, is het een druppel op de gloeiende plaat. ‘Natuurlijk is helaas heb ik die niet in een week geregeld. Ik wil meters maken met alles het een stap in de goede richting, maar we redden het er niet mee. Er is wat al kan, zodat het zichtbaar is voor de samenleving. Tegelijkertijd zit- maar één fundamentele oplossing voor het energieprobleem: wereldwijd ten we niet stil.’

Start Zoek Contact

DISCUSSIE InI ded rubriekb i k DiDiscussie i op pvda.nld l ddeze kkeer dde stelling:t lli ‘E‘Europese hhuishoudensi h d moeten 2 procent meer voor hun energie gaan betalen, zodat de EU met dat geld onderzoek kan fi nancieren naar alternatieve energiebronnen aan een Europees technologie-instituut.’

Een aantal reacties zijn kort maar krachtig, zoals maar politieke moed: ‘Die 2 procent is onnodig. ziet onderzoek als een kans om de burger bij van Marja Meulenbelt: ‘Mee eens, zou wel deze Met de rapporten van bestaande, relevante onder- Europa te betrekken:‘Onderzoek naar alternatieve bijdrage voor lage inkomens willen compense- zoeken naar alternatieve energiebronnen kan men energiebronnen is een normale – belangrijke – ren, misschien via de belasting.’ Of Maarten van waarschijnlijk een volledig huizenblok vullen. De taak voor de Unie. Er komt ongetwijfeld een zeer Hulst: ‘Eens met de stelling en niet laten (ver) politiek moet zijn nek uitsteken voor alternatieve negatieve reactie als hiervoor een extra heffi ng leiden door: Ja, maar of indien of eerst anderen. energie of het onderwerp laten vallen (dit laatste wordt ingesteld. Het moet dus uit de normale Zo komen we er niet. Positief oppakken als een is wat mij betreft geen optie). Frankrijk en de EU middelen; op een energieke en positieve manier uitdaging van grote importantie.’ Maar er zijn ook heeft met het ITER-project laten zien wat het bete- gebracht zodanig dat de burger zegt: “Europa daar kritische geluiden, zo zegt Daan van de Wege: kent om je nek uit te steken. Zij trekken 5 miljard héb je wat aan, daar gebeurt tenminste iets”.’ ‘Laat de energiebedrijven met hun enorme win- uit voor het rendabel maken van kernfusie, een sten en salarissen hiervoor opdraaien.’ Volgens schone en wellicht de meest betrouwbare en veel- U Discussieer mee op www.pvda.nl Roger Dols is er geen verder onderzoek nodig, belovende alternatieve energiebron.’ Ad Hessels > discussie

april 2008 ROOD 11

Rood 02-2008.indd 11 18-03-2008 08:55:46 meningen

Gaan we al bewust genoeg met het milieu om? Wat is de rol van de overheid en wat de verantwoordelijkheid van de burger? Rood ging te rade bij drie PvdA-leden. ‘Tijd voor

IainIain WiWilsonlso (34) is beleidsmedewerker bij de poli- Channa Minke (27) is consultant en advi- tie en is nnamens de PvdA gemeenteraadslid in seert organisaties bij veranderingstrajecten. Alphen aanaa den Rijn ‘Soms ben ik het vertrouwen kwijt en denk ‘In‘In NeNederlandder redden we ons wel. Wij hoeven ik dat we een grote lange weg volgen die onsons hier nniet zo’n zorgen te maken: die dijkverho- steeds slechter wordt. Maar wanneer dan gingging kokomtm er wel als het moet. Maar ik maak me het verdrag van Bali bijvoorbeeld wordt grotegrote zozorgenr om arme landen zoals Bangladesh, getekend, word ik toch hoopvoller. Gelukkig waarvoorwaarvoor de gevolgen van de klimaatverandering wordt er veel over klimaat gepraat. Er zijn ingrijpenderingrijpen zullen zijn. echter zulke enorme economische belangen HetHet is niniete eenvoudig te zeggen wat het westen mee gemoeid, dat ik vrees dat het moeilijk kan doen.doen De belangrijkste inzet moet komen wordt om landen als China en de VS mee te uit de llanden zelf. Het is belangrijk dergelijke krijgen en dat we het tij niet meer kunnen llandenande economisch sterker te maken, open keren. ononzez grenzen nog meer voor internationale De lokale overheid kan ook een belangrijke hhandel.a Dit is de enige manier waarop deze rol spelen bij het tegengaan van de gevolgen llandena uiteindelijk duurzaam kunnen pro- van klimaatveranderingen. Kijk bijvoorbeeld dducerenu zonder roofbouw te plegen op hun naar hoe men in Amsterdam bepaalde hhulpbronnen.u Zo kunnen ze zelf geld ver- auto’s wil weren. Maatregelen moeten voor- ddienenien om bestand te zijn tegen de gevolgen al Europees zijn. We kunnen als Nederland van de klklimaatveranderingen. wel iets afspreken, maar als bijvoorbeeld WWatat me sstoort is dat wij ons vingertje opsteken België daarin niet meegaat, heeft het weinig naar CChina:hin jullie moeten niet allemaal een auto nut. En we kunnen pas iets bereiken als we kopen. TTerwijle wij hier zelf massaal in veel te grote de economische pijn delen met anderen. auto’s rorondrijden. We praten veel over energiebe- ssparing,paring, mmaar doen weinig: men koopt wel spaar- llampen,ampen, maar vaker het licht uitdoen: ho maar. En wwaaromaarom mmoet elk openbaar gebouw volgehangen wwordenorden mmet fl atscreens? Zelf let ik wel een beetje ‘Een prestige-award oopp mimijnjn eenergieverbruik, maar met dat consumin- ddereneren wiwill het ook bij mij eerlijk gezegd nog niet voor het bedrijfsleven’ aaltijdltijd llukken.ukk AAlsls ik miministern was, zou ik het belastingstelsel ververgroenen.groen Energieverbruik moet zwaarder belast wworden,o zodat we dagelijks geconfronteerd wwordenorden mmet waar we mee bezig zijn. Want een gegedragsveranderingdragsv is noodzakelijk.’

‘Het‘H belastingstelsel vergroenen’v

12 RROODOOD apriaprill 22008008

Rood 02-2008.indd 12 20-03-2008 13:15:00 Tekst Michiel Reijnen Foto’s De Beeldredaktie harde maatregelen’

De Nederlandse overheid kan met fi nan- Willem van Raamsdonk (67) is gepensioneerd ontwikkelings- ciële prikkels consumenten overhalenalen neurobioloog.neurobioloog. Hij ggafa les op de universiteit van Amsterdam om hun gedrag te veranderen. Zo is sinds kort de bijtelling voor de gemid-mid- ‘Het‘Het klklimaatvraagstukimaatvraagstu is een vraagstuk voor de internationale delde leaseauto fl ink gestegen. Hierdoorerdoor socialesociale bbeweging:eweging: hohoe armer je bent, hoe groter de zorgen is men eerder geneigd om een schonerehonere overover het klimaat. OOpp nationaal niveau betalen de mensen aan auto te leasen. De leasemaatschappijenppijen dede onderkant het gegelag, bijvoorbeeld omdat ze vaak in minder hebben een enorm wagenpark, dusus een goedgoed geïsoleerdegeïsoleerde hhuizenu wonen. Internationaal worden de dergelijke maatregel heeft zeker effect.ffect. armste landen getrgetroffen.o Tekorten aan fossiele brandstoffen Als ik minister was zou ik een prestige-stige- zzullenullen de brandstbrandstofprijzeno en de voedselprijzen opdrijven, award voor het bedrijfsleven in hetet leven wwatat honhongersnodenge tot gevolg kan hebben. Dezelfde roepen. Bedrijven kunnen hier naarar landen zzullen ook het hardst worden getroffen door meedingen door met maatrege- nnatuurrampen,atuur zoals overstromingen of droogte. len te komen die bijdragen aan NNederlandede moet een voortrekkersrol vervullen bij een beter milieu. Door dit breed hhetet oontwikkelen van technologie voor opwekken uit te meten in de media kun je vvanan energie, bijvoorbeeld door projecten met ervoor zorgen dat bedrijven tegen tthermisch-elektrischehe zonne-energie te subsi- elkaar op gaan bieden. Corporate ddiërenië en verder te helpen ontwikkelen. Deze Social Responsibility is tegenwoordigdig ssystemeny kunnen in principe de hele wereld hartstikke in.’ vvan voldoende energie voorzien en kunnen wworden gebruikt voor ontzilting van zee- wwater op plaatsen waar drinkwater of water vovooro landbouw schaars is. Het is daarom ttragischragis dat het innovatieplatform met als voor- zzitteritter prepremierm Balkenende, zich hier zo laatdunkend ooverver heeft uitgelaten. OOokok burgeburgersr moeten bezuinigen waar het kan. Zelf heb ik mijn dak vol met zonnepanelen en ik leef zo veel mogelimogelijkjk kliklimaatneutraal.m De minister van Milieu zou moeten stistimulerenm dat voor huishoudens progressieve enerenergietarievengietarieve ingevoerd worden, dat betekent: hoe mmeereer energie jjee gebruikt, hoe duurder de energie wordt. GGebruikebruik jjee weiweinig,n dan wordt de energie juist goedkoper. ZZoo stimuleer jjee energiebesparing. En de minister moet veel mmeereer werk makmakene van het innovatieplatform. De fase dat wwee zeggen “We mmoeteno iets gaan doen”, is voorbij. Het is tijd vvooroor hhardearde maatrmaatregelen.’e

‘Nederland moet een voortrekkersrol vervullen’

april 2008 ROOD 13

Rood 02-2008.indd 13 20-03-2008 13:19:29 De aandacht voor het milieu door de eeuwen heen

Onze voorouders maakten zich er nog niet echt druk over. We werden eigenlijk pas echt wakker nadat de Club van Rome zijn bezorgdheid over de toekomst van de wereld voor het voetlicht bracht. De geschiedenis van het milieubeleid in vogelvlucht. En toen was er Het Milieu

e aandacht voor de teloorgang van vreselijke gevolgen zou leiden, voor mens en maar in zeer beperkte mate aandacht voor het milieu als schaduwzijde van dier. De Club van Rome maakte in Nederland de kwesties van natuur en milieu. De Tweede de snel toegenomen welvaart na een enorme indruk, niet in het minst omdat in Wereldoorlog stond nog in ieders geheugen de Tweede Wereldoorlog kwam diezelfde periode de studentenbeweging van gegrift en de periode van de wederopbouw was op gang aan het einde van de mei ’68 de samenleving in haar greep kreeg en nog maar net achter de rug. Iedere arbeider een Djaren zestig van de vorige eeuw, toen in Rome diezelfde generatie in de analyse van de Club eigen auto, was de gedachte, ook van Joop den een groep jonge wetenschappers bijeenkwam. van Rome mede een onderbouwing vond voor Uyl. Toch legde Irene Vorrink de basis voor het Deze Club van Rome besprak de samenhang haar maatschappijkritiek. latere milieubeleid met wetten op luchtverontrei- van wereldproblemen, zoals de bevolkingsgroei, niging, geluidhinder en bodembescherming. voedselproductie, industrialisatie, de uitputting DE BASIS Intussen werd het land opgeschrikt door bodem- van natuurlijke hulpbronnen en vervuiling van In 1973 trad het kabinet Den Uyl aan en werd verontreiniging in Lekkerkerk, werden er acties het milieu. Dat leidde in 1972 tot de publicatie de voormalige Amsterdamse wethouder Irene gevoerd tegen de bouw van de kerncentrale in van het rapport Grenzen aan de Groei. Dat rap- Vorrink minister van Volksgezondheid en het Zeeuwse Borssele en tegen de kerncentrale port stelde dat de groei van de welvaart tot Milieuhygiëne. Maar het kabinet Den Uyl had in het Gelderse dorpje Dodewaard. Greenpeace

1968 1970 1971 1972 1979 1986

19688 oprichtinghth i Clubb van Rome 1973 oliecrisisi 1970 start Anti Kernenergie beweging 1973 bouw kerncentrale Borssele 1971 oprichting Greenpeace 1973 – 1977 Irene Vorrink minister van Volksgezondheid en Milieuhygiëne 1972 publicatie Grenzen aan de Groei – Club van Rome. 1979 bodemvervuiling Lekkerkerk

14 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 14 18-03-2008 08:56:38 Tekst Jan Schuurman Hess Foto’s IISG, e.a. achtergrond

maakte naam met haar acties tegen het dood- optie voor energieontwikkeling beschouwd, omgeving temidden van vitale natuur, zonder knuppelen van jonge zeehonden en later tegen temeer daar het afvalprobleem van kernenergie biodiversiteit aan te tasten of natuurlijke hulp- het dumpen van kernafval in de diepzee. tot op de dag van vandaag niet is opgelost. bronnen uit te putten’. Meer dan ooit werd Hans Alders werd opgevolgd door Margreeth de getracht middels internationale afspraken tot EERSTE MILIEUBELEIDSPLAN Boer, in het eerste kabinet Kok, dat als centraal resultaten te komen. In het verdrag van Kyoto Ook en vooral internationaal werd de zorg thema ‘werk, werk, werk’ had. Het milieubeleid werden de eerste afspraken gemaakt om de voor het milieu een thema. In de Europese was niet langer een politieke prioriteit. In het uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. Economische Gemeenschap (EEG) werd een optimistische decennium van de jaren negentig Daarmee werd gehoopt dat de klimaatverande- directoraat generaal (ministerie) voor het werden de milieudoelstellingen door iedereen ring zou kunnen worden tegengegaan. milieu opgericht; Laurens Jan Brinkhorst (D’66) erkend, maar heerste de gedachte dat innova- speelde daarin een leidende rol. Tegen die ach- tieve, technologische en zakelijke afspraken VN-KLIMAATTOP tergrond voerde de Nederlandse rijksoverheid voldoende zouden zijn om de doelen te berei- Een innoverend milieubeleid en een duurzame ook een ambtelijke reorganisatie uit die ertoe ken. In internationaal verband zijn afspraken economische toekomst zijn prioriteiten van het leidde dat in de jaren tachtig een eerste volwaar- gemaakt om het gebruik van stoffen die de huidige kabinet Balkenende-Bos, dat met dige minister van Milieu werd benoemd: Pieter ozonlaag aantasten, terug te dringen. Ozonlaag- Jacqueline Cramer na jaren ook weer een vol- Winsemius van de VVD. afbrekende stoffen en de productie en import waardige minister van Milieu heeft. Het meest In 1989 werd het eerste milieubeleidsplan van cfk’s (die bijvoorbeeld in spuitbussen en bijzondere van dit kabinet is dat deze prioriteit gepresenteerd dat namens de Partij van de koelvloeistof zaten) zijn in EU-landen sinds 1 door alle departementen wordt onderschreven. Arbeid door milieuminister Hans Alders januari 1995 verboden. Maar de grote ontwrich- Zo is duurzaamheid in het landbouwbeleid, het geactualiseerd werd. De overheid nam als uit- ting van het milieu werd niet tot staan gebracht, verkeersbeleid en in het economisch beleid en gangspunt voor het beleid ‘de vervuiler betaalt’ integendeel. zelfs in de ‘groene’ begroting als een rode draad en als centraal perspectief ‘een duurzame herkenbaar. Onlangs vond op Bali de ontwikkeling’. Geheel in het verlengde van de NIEUWE DOELSTELLINGEN VN-klimaattop plaats. Het huidige Kyoto- Nederlandse overlegeconomie werden met het Waren er in 1950 Nederland 140.000 auto- akkoord uit 1997 loopt af in 2012 en in Bali wer- bedrijfsleven afspraken gemaakt over milieu- mobielen; rond de eeuwwisseling reden in den besluiten genomen over een nieuw verdrag. doelstellingen. Hans Alders was daarin stellig: Nederland zes miljoen auto’s rond en nu, begin Het klimaatverdrag moet leiden tot een bredere ‘Zonder medewerking van het bedrijfsleven lukt 2008 al 6,9 miljoen. Mensen werden steeds aanpak van de al ontstane problemen door kli- het in ieder geval niet een omslag in de milieu- welvarender, maakten steeds meer kilometers, maatverandering en tot wereldwijde maatrege- vervuiling te bereiken.’ vooral door de lucht, en namen dus een steeds len die verdergaande klimaatverandering tegen- grotere ‘milieugebruiksruimte’ in. gaan met ook commitment van landen als de NA TSERNOBYL Op wetgevend vlak werden zowel door VS, China, India en ontwikkelingslanden. Een schok was de kernramp in Tsjernobyl in Margreeth de Boer als door haar opvolger Jan Tegelijkertijd krijgt dit kabinet grote kritiek op 1986. Die implosie van de kerncentrale liet spo- Pronk milieuplannen met nieuwe doelstellingen haar voornemens om vergunningen af te leve- ren na over de gehele aarde. Sinds Tsjernobyl beschreven. De doelstelling voor 2030 werd: ren voor de bouw van maar liefst vijf kolenener- werd kernenergie nergens meer als een serieuze ‘gezond en veilig leven in een aantrekkelijke giecentrales.

1989 1994 1997 1998 2007

1989 eerste milieubeleidsplan 1997 Kyoto Verdrag 1986 kernramp Tsjernobyl 1998-2002 Jan Pronk minister van VROM 1989-1994 Hans Alders minister van VROM 2007 –heden Jacqueline Cramer minister van Ruimte en Milieu 1994-1998 Margreeth de Boer minister van VROM 2007 onderhandelingen Bali-verdrag

april 2008 ROOD 15

Rood 02-2008.indd 15 18-03-2008 08:56:47 Rood 02-2008.indd 16

Nr. 2 • april 2008 • samenstelling: redactie Rood Landelijke Adviesgroep UIT DE PARTIJ Ouderenbeleid NIEUWS Een van de actiefste groepen binnen onze partij is de Landelijke Adviesgroep Ouderenbeleid WETENSWAARDIGHEDEN, OPVALLENDE ZAKEN EN ACTUALITEITEN UIT DE REGIO, HET LAND EN UIT EUROPA (de LAO). Deze groep adviseert Kamerfractie en partijbestuur ten aanzien van alle aspecten die van belang zijn voor de oudere generaties. De LAO organiseert ook – zo mogelijk met lokale of gewes- telijke groepen ouderenbeleid – bijeenkomsten en mini-symposia. De voettocht door Zeeland Naast de eigen website www.pvda.nl/lao, waar alle informatie over adviezen en activiteiten terug te Hulst – Een inspectietocht voor de democratie, vinden is, brengt de LAO regelmatig een digitale geïnspireerd door Pieter Jelles Troelstra, zo nieuwsbrief uit, die wordt toegezonden aan alle noemt het Zeeuwse PvdA-lid Jan Schuurman 55plus-PvdA-leden die over een mailadres beschik- Hess zijn wekelijkse voettocht door Zeeland. ken. Zij worden dringend gevraagd de nieuwsbrief Half januari is hij met die tocht begonnen, in enkele malen te kopiëren ten behoeve van de het uiterste puntje van oostelijk Zeeuwsch- oudere leden die (nog) geen mailadres hebben. De Vlaanderen. Tot en met de Europese verkie- LAO telt vijftien leden, verspreid over het land en zingen in juni volgend jaar zal hij elke vrijdag met kennis op diverse terreinen van het ouderen- door Zeeland wandelen, soms alleen, soms beleid. Belangstellenden kunnen zich richten tot met partijgenoten, maar ook met mensen van Maria Dijkman op het Partijbureau (mdijkman@ andere politieke partijen. In de loop van de tijd pvda.nl of 020-5512238). zullen alle facetten van de samenleving aan bod komen. Schuurman Hess: ‘De Partij van de Arbeid in Zeeland maakt een moeilijke tijd Vanaf april, wanneer een nieuwe programme- door; veel afdelingen zijn er slecht aan toe. Men het ook leuk zijn om lid te zijn en actief binnen ring wordt gestart, zal Jan Schuurman Hess is eenzijdig gericht op de positie in gemeente- een politieke partij. Al wandelend ervaar ik de bovendien wekelijks verslag doen via radio en raad en provincieraad, maar een politieke partij enorme afstand van het openbaar bestuur tot ‘Als ik later groot ben, televisie. De Zeeuwse inspectietocht is te vol- moet meer zijn dan dat. Je moet willen weten het leven van alledag.’ gen via www.devoettocht.pvda.nl. wat er in de samenleving aan de hand is en De regionale Omroep Zeeland volgt de bele- stem ik op de PvdA’ letterlijk aanspreekbaar zijn. Bovendien moet venissen van de Zeeuwse sociaal-democraat. Twee jaar geleden bestelde Lonneke Nijhof midden in ver- kiezingstijd een PvdA-rompertje en slab. Op 22 november 2007 1 mei op de Paasheuvel werd haar dochter Iris Suzanne Bol geboren. Lonneke: ‘Ik kom De landelijke 1 mei viering zal dit jaar in De Zonnehal worden gehouden. De Zonnehal op de uit een “rode familie” en daarom Paasheuvel is een symbool van de geschiedenis van de socialistische beweging. Op de pinkster- vonden we het leuk om een PvdA- kampen op de Paasheuvel werd sterk de nadruk gelegd op drie thema’s: scholing, clubgevoel en rompertje te bestellen. En nu kan ideologische waarden. Een analogie met nu laat zich raden: al deze thema’s staan in het rapport Iris het eindelijk aan. Hopelijk van de Commissie Vreeman als aanbeveling. Hoe deden ze dat toen en hoe willen we dat nu doen? gaat ze later ook PvdA stemmen.

18-03-2008 08:59:32 Er is onder meer een discussie hierover met partijvoorzitter Lilianne Ploumen, waarnemend fractie- Wanneer ze mag gaan stemmen, zal ik zal zeker de foto uit de kast voorzitter Mariëtte Hamer, JS-voorzitter Michiel Emmelkamp en oud-leden van de Arbeiders Jeugd halen en haar herinneren aan haar afspraak.’ Centrale. Staatssecretaris van Sociale Zaken Ahmed Aboutaleb zal spreken over het belang van Noot van de redactie: de rompertjes waren een campagneartikel en arbeid voor de PvdA toen en nu. Het Alkmaars Straatorkest verzorgt de muziek. Meer informatie en kunnen helaas niet meer besteld worden. aanmeldingen op www.pvda.nl Rood 02-2008.indd 17 Afrikadag en lezing Word PES activist 2008 Evert Vermeer De Partij van Europese Socialisten (PES) biedt de leden van de Op zaterdag 19 april vindt de Afrikadag 2008 plaats in Den PvdA en andere sociaal-democratische partijen in Europa de Haag. Dit jaar zal Joaquim Chissano, voormalig president van mogelijkheid om PES activist te worden.Activists kunnen gemak- Mozambique, een speciale aftrap van de dag verzorgen door kelijk in contact komen met partijleden uit andere landen. Via de Evert Vermeer lezing uit te spreken op maandag 14 april. het internet worden er fora en blogs aangeboden. Internationaal Chissano ontving vorig jaar november de Ibrahim Prize for secretaris en PES bestuurslid Marije Laffeber: ‘De PES is begon- Achievement in African Leadership voor zijn bijdrage aan vre- nen met de voorbereiding van een Europees verkiezingsmani- de en democratie in Afrika. Tijdens het plenaire programma fest. Het is de eerste keer dat de PES hierbij naast partijen ook spreken zowel minster Koenders als Paul Collier, auteur van het boekThe Bottom Billion. individuele leden betrekt. Een leuke, verfrissende werkwijze die Wij verwelkomen u graag op maandag 14 april om de Evert Vermeer lezing bij te wonen in Zwerfafval, we als PvdA van harte toejuichen.’ In de toekomst zullen de De Duif te Amsterdam. Voor aanmeldingen kijk op www.evertvermeer.nl. mogelijkheden voor activists verder worden uitgebreid. Inmiddels Ook dit jaar organiseert de EVS weer dé dag over Afrika en ontwikkelingssamenwerking. een zaak van ons allemaal zijn er meer dan tienduizendactivists . Meer weten of zelf activist Het keuzeprogramma bestaat uit ruim vijftig debatten, lezingen en workshops. U kunt in worden? Bezoek: www.pes.org. gesprek gaan met Jan Pronk over internationale solidariteit, een literaire workshop met Sinds hij in 2005 met pensioen ging, ruimt Willem Adriaan van Dis bijwonen of het debat tussen de verschillende woordvoeders van ontwik- Vos (68) dagelijks zwerfafval in zijn omgeving kelingssamenwerking aanschouwen. Onderwerpen als fragiele staten, verkiezingen in op. In 2006 richtte hij de Stichting Vrijwillige Angola en moderne kunst in Afrika komen aan bod. Voor meer informatie kunt u terecht Zwerfafval Opruimers (SVZO) op. ‘Onze stichting Bedankt op www.afrikadag.nl. Op deze site is vanaf 27 maart ook het volledige plenaire- en keuze- stelt zich ten doel om een samenwerking tot stand PvdA-fractievoorzitter Jacques Tichelaar wil iedereen bedanken programma te vinden. U kunt zich ook via de site inschrijven voor de dag. te brengen tussen burgers, overheid en bedrijfsle- voor de getoonde interesse, medeleven, kaartjes en bloemen Locatie: Haagse Hogeschool, tijdstip: 10.00-18.00, kosten:€ 8,50. ven om zwerfafval, volksergernis nummer één in die hij de afgelopen tijd heeft ontvangen. Enige tijd geleden Nederland, tot een minimum terug te dringen.’ onderging Jacques een bypassoperatie. Die operatie is goed ver- Vos wil met de stichting alle individuele opruimers lopen en Jacques werkt inmiddels hard aan zijn herstel. Mariëtte in het land een hart onder de riem steken, hun Hamer vervangt Jacques Tichelaar gedurende zijn afwezigheid opruimwerk verenigen en het probleem van zwerf- als fractievoorzitter van de PvdA. Wilt u Jacques sterkte wensen, vuil op de politieke agenda plaatsen. Het liefst zou dan kunt u contact opnemen met zijn medewerkster Corry van Jongste bestuur Vos de groep vrijwilligers ook uitbreiden tot 80.000 Eendenburg, zij zorgt ervoor dat het bij hem terechtkomt: á 100.000 mensen. Vos: ‘Het opruimen van zwerf- [email protected]. afval is niet alleen nuttig, het stimuleert ook de in Nederland gezondheid als onderdeel van de dagelijkse bewe- Aalsmeer – Het bestuur van de PvdA ging. En wie wil er geen opgeruimde wijken, plant- in Aalsmeer is het jongste bestuur van soenen, parken en landschappen? Je hoeft niet de Nederland. Voorzitter Auke Ham (27), Landelijk PvdA-Europanetwerk hele dag of de hele week op te ruimen, zo nu en Op initiatief van internationaal-secretaris Marije Laffeber en secretaris Chris Aertssen (27) en pen- dan een blikje of papiertje opruimen, dat maakt al Europarlementariër Jan Marinus Wiersma heeft het partijbestuur ningmeester Jelle Buisma (26) zitten sinds een wereld van verschil. Door met mensen en orga- besloten een landelijk PvdA Europanetwerk in te stellen. Deze begin 2007 in het bestuur. nisaties bewust met zwerfafval om te gaan willen nieuwe Europa-werkgroep staat open voor alle leden die interesse Auke Ham wil de lokale politiek nieuw wij een mentaliteitsverandering opgang brengen. hebben om mee te praten over Europese onderwerpen en natuur- leven inblazen. ‘We hebben sinds 2000 vormen we een progressief blok. Het vorige Het is een zaak van ons allemaal.’ lijk ook voor diegenen die hun kennis hierover willen vergroten. een lijstverbinding met D66 en GroenLinks bestuur was wat ingezakt en wij willen de Wilt u de SVZO vrijwillig een handje helpen bij Discussieer mee via ‘mijn pvda.nl’ door u aan te melden voor de genaamd PACT (Progressieve Aalsmeerse grondbeginselen van de PvdA weer duidelij- hun activiteiten? Meer informatie vindt u op webgroep Europa. Door u aan te melden blijft u ook automatisch Combinatie Tweeduizend). Dit is een prak- ker op de kaart zetten en onze rol in PACT www.svzo.nl of stuur een mail naar [email protected]. op de hoogte van data en locaties van de bijeenkomsten van het tisch verbond om een krachtig tegenwicht vergroten. We willen meer actie uitstralen Europa netwerk. Zie voor meer informatie ook: www.pvda.nl/ te bieden aan de conservatieve meerder- en ook dat jongeren weer wat actiever internationaalsecretariaat. heid in de Aalsmeerse gemeenteraad. Zo worden.’ 19-03-2008 11:25:26

HEEFT U OOK NIEUWS VANUIT UW AFDELING DAT INTERESSANT KAN ZIJN VOOR HET HELE LAND? MAIL HET ONS DAN TOE: [email protected] Ontwikkelingssamenwerking Tekst Michiel Reijnen Foto Bob Bronshoff / Hollandse Hoogte Stem van de ar Hij is nu ruim een jaar minister van Ontwikkelingssamenwerking. Net als bij zijn werk als Kamerlid staat voor hem een progressieve politiek centraal; een sociaal beleid, aangepast aan de huidige tijd. Bert Koenders over zijn eerste jaar.

Hoe is het eerste jaar bevallen? ‘Het is geweldig om mede aan de knoppen te zitten op zo’n portefeuille. Vanuit ontwikkelingssamenwerking ben je eigenlijk bezig met de vier grote problemen van deze tijd. Internationaal is er sprake van enorme groei en globalisering. Maar bij de verdeling ervan zie je – en dat is het eerste probleem – de ongelijkheid toenemen tus- sen en binnen landen. Het tweede probleem is dat grote delen van de wereld te weinig kans maken de Millennium Ontwikkelingsdoelen te halen, omdat ze bijvoorbeeld in oorlog zijn. Daarom krijgen de zogenoemde ‘fragiele staten’, zoals Soedan, Kongo of Afghanistan ook extra aandacht. Juist de armste landen worden getroffen door een aantal grote problemen die samenhangen met klimaatsver- anderingen, denk aan overstromingen in Bangladesh. Ten slotte zet ik me in voor de gezondheid en rechten van vrouwen en meisjes in ontwikkelingslanden, die het meest kwetsbaar zijn, maar zonder wie de ontwikke- ling van het land niet mogelijk is. Bijvoorbeeld door te streven naar een afname van moeder- en kindsterfte en geweld tegen vrouwen aan te kaarten. Vanuit het kabinet kun je de wereld natuurlijk niet sturen, maar je kunt wel een katalysator zijn en met politieke initiatieven zaken proberen te veranderen.’

Is er een overeenkomst in hoe deze verschillende proble- men op te lossen? ‘Uiteindelijk moeten de mensen het daar oplossen. Wij richten ons op de grondoorzaken: de verdeling van land, inkomensverdeling en het voorkomen van confl icten. Zo zorgen we dat de armste bevolking ook toegang krijgt tot land, bijvoorbeeld via kadasters, via steun aan landher- vorming of het uitkopen van landeigenaren. En we doen veel aan het creëren van werk, door stimulering van het midden- en kleinbedrijf. Nogal wat jongeren tussen de 15 en 25 hebben geen werk en worden vaak gemobiliseerd om de confl icten van allerlei politici uit te vechten.’

18 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 18 19-03-2008 11:39:50 profi el armen

U noemt klimaatveranderingen en de gevolgen daar- en dragen een veel grotere verantwoordelijkheid. van voor ontwikkelingslanden als een van de groot- Gezamenlijk moeten die rijkere ontwikkelingslanden ste problemen. Hoe gaat u hier mee om? en de rijkste landen ervoor zorgen dat in die armste ‘We moeten ervoor zorgen dat de landen die het landen de grote klimaatrisico’s verminderd worden.’ minste hebben bijgedragen aan de enorme CO2- uitstoot, nu niet de grootste kosten betalen. Dat Wat voor rol heeft u binnen het kabinet en binnen gebeurt echter wel, kijk maar naar verwoestijning- de internationale gemeenschap? problemen, overstromingen, schaarsteproblemen ‘Je moet ervoor zorgen dat het geld goed en effec- en het risico van grote vluchtelingenstromen. tief wordt gebruikt. Je moet altijd kritisch kijken of De kern van klimaatpolitiek vanuit ontwikkelings- belastinggeld goed terechtkomt, je hebt tenslotte perspectief is dat je zaken internationaal eerlijker een verplichting aan de Nederlandse belastingbeta- moet verdelen. Dat is de kern van de progressieve ler. We hebben een zero tolerance beleid ten aanzien milieuagenda waar ik naar streef. Dat probeer ik zo van corruptie. Als Nederlandse minister kun je niet praktisch mogelijk in te vullen. Hoe zorgen we nu in je eentje de wereld veranderen. Maar je moet wel bijvoorbeeld dat er ook geld gaat naar de armste zorgen dat je in de Trevezaal de stem van de armen landen als we straks in Nederland emissierechten bent. En ik moet heel actief zijn in de internationale gaan veilen? Het is een Europese afspraak dat je ontwikkelingsdiplomatie, bijvoorbeeld als het gaat als vervuilend bedrijf moet gaan betalen voor je over confl ictbeslechting in Afrikaanse landen.’ CO2-uitstoot. Ik vind dat je een gedeelte van dat geld nationaal moet gebruiken om de dramatische U ziet erg veel ellende, verliest u wel eens gevolgen van klimaatverandering voor ontwikke- het vertrouwen? lingslanden te verminderen, los van het budget van ‘Emotioneel is het zwaar en politiek is het ingewik- ontwikkelingssamenwerking. keld. Problemen zijn groot en je moet constant We werken ook in engere zin aan oplossingen. Zo keuzes maken: zet ik het geld voor ontwikkelings- beschermen we de grote bossen in de wereld en samenwerking in op het juiste programma, weet ik werken we hard om de certifi cering van biomassa zeker dat een maatregel de mensen waarvoor ik wil tot stand te brengen. En we proberen te zorgen voor opkomen, ook voldoende helpt? Het is niet zwaar energie voor de armen: in een land als Oeganda is in de zin van dat je zwaar verslagen terugkeert van slechts vijf van de honderd mensen aangesloten op een bezoek. Integendeel. Ik vind dat er wereldwijd het elektriciteitsnetwerk, de energie die ze gebruiken ontzettend veel mensen bezig zijn met ontwikke- komt voornamelijk uit brandhout. Dat is ongezond, ling, zoals het stimuleren van ICT en het opzetten slecht voor het milieu en je kunt je wel voorstellen van serieuze programma’s van micro- en mesokre- dat geen land of investeerder daar wil investeren. dieten. Na elk bezoek kom je gemotiveerd terug en Moderne energie is immers een voorwaarde voor weet je dat er nog heel veel te doen is.’ ontwikkeling en de investering daarin vindt niet automatisch via de markt plaats.’ Wat doet Bert Koenders over tien jaar? ‘Het mooiste zou zijn als ontwikkelingssamenwer- In hoeverre kan men dergelijke investeringen ook king dan niet meer nodig is. Dat zal helaas niet zo van opkomende economieën als China en India zijn. In welke vorm is nog onduidelijk, maar ik houd verwachten? me dan in ieder geval nog bezig met een van die vra- ‘Ze moeten mee doen maar op een totaal andere gen van internationale solidariteit en samenwerking. manier dan wij. Wij hebben veel meer verplichtingen Dat is toch de grote opdracht van deze tijd.’

‘Je kunt de wereld natuurlijk niet sturen, maar je kunt wel een katalysator zijn’

april 2008 ROOD 19

Rood 02-2008.indd 19 18-03-2008 09:04:43 Werkplan partijbestuur Beleid naar beginsel

Ambitieus,tieus, ddatat iiss hhetet wwerkplanerkplan vvanan hhetet nnieuweieuwe bbestuurestuur ggeworden.eworden. MMetet aaanbevelingenanbevelingen en werkwijzenkwijzen waarwaar individueleindividuele ledenleden enen afdelingenafdelingen meemee aanaan dede sslaglag kunnen.kunnen. VVoorzitteroorzitter Liliannee PPloumen,loumen, ppartijbestuurslidartijbestuurslid AAnjanja vvanan GGorselorsel eenn vvice-voorzitterice-voorzitter JJanan HHammingamming ooverver hoe dde PvdAd voortaan wilil gaan bbinden,i d scouten, opleidenl id en campagnevoeren.

et nieuwe werkplan dat wawwaarvooraarr projecten worden opgezet en het partijbestuur net wawaaroveraar inhoudelijke congressen wor- heeft afgerond, barst van deddenn georganiseerd. Uiteindelijk moeten de ideeën om zowel de dde ddebattene resulteren in een gedeelde H inhoudelijke koers als de organisatie kokoersere over deze onderwerpen.’ van de partij te versterken. De inspi- OmOm zo veel mogelijk leden te betrek- ratie voor het werkplan zegt Lilianne kekkenen een nieuwe mensen aan de partij te Ploumen uit haar achtergrond én uit bibbindenndn worden er voorstellen gedaan haar verkiezingstournee te hebben vvovoorooror uitbreiding van de ledendemo- gehaald. ‘Als je kijkt naar de achter- crcratie.ata i Eén ervan is het spreek- en grond van de partijbestuursleden, stsstemrechttemem van individuele leden op inclusief die van mezelf, dan zie ccocongressenngg waar, volgens Ploumen, je dat we veel te danken hebben grgroteotte behoefte aan is. ‘Veel leden van aan de sociaal-democratie. Velen onoonzezee partij zijn niet langer actief in de van ons hebben zelf de brug tus- afafdelingen,fdee deze leden horen we te sen onderklasse en middenklasse wewweiniginin en weten we dan ook slecht aan bewandeld. Door hard te werken en onoonsns tte binden. Dat moet anders, daar- te leren, en dankzij de kansen die omom wwillen we groepen en netwerken we gehad hebben. Dat ideaal van énén iindividuelen leden een stem geven emancipatie is nog steeds actueel. oopp hhet congres náást onze lokale afge- Voor andere mensen, voor nieuwe vavvaardigden.’aarard groepen mensen. En daar maak ik DaDDaarnaastaara wil Ploumen de afdelingen me sterk voor. bebbeteretee toerusten voor het vele werk op Maar we worden nu ook geconfron- lolokaalokaa niveau. Opleidingen voor ver- teerd met andere vraagstukken: tettegenwoordigersgeg en bestuurders. Het Hoe vinden we de juiste balans hehherstellenrsst van de ombudsfunctie. Door tussen fl exibiliteit en zekerheid op afafdelingendee die zelf aangeven het hoofd de arbeidsmarkt? Hoe gaan we om mett hehhett inintegratiedebatntetegrg attieedebab t opp eeenenn momoeilijkoeieiliijkj bbovenovo eenn wwaterattere ttee kukunnennnnene hhouden,ouu op maat te ondersteunen. En wijze die recht doet aan de onzekerhedenenen vvananan áállellle NeNNederlanders?derlanandederss? HoHoee doddoorooror aactiviteitencttivvititeeiteten vivviaia eeeeenen prpprojectfondsojjeecctftfonond te ondersteunen zodat de PvdA zorgen we voor toegankelijke en betaalbare publieke voorzieningen in weer zichtbaar wordt in wijken en dorpen. de huidige tijd? Met Vreeman is het partijbestuur van mening dat de koppeling tussen beginselen en beleid bij deze vraagstukken aandacht WERVING & SELECTIE verdient. In het werkplan is deze ambitie vervat in een partijbreed Een van de taken van het partijbureau is het werken aan een systeem debat over de onderwerpen arbeid, integratie en publieke sector, voor werving, selectie, scouting en functioneringsgesprekken. Anja

20 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 20 20-03-2008 18:02:43 Tekst Tessel Schouten Foto Thomas Schlijper achtergrond

vanvaan GoGorsel,rsr elel, pappartijbestuurslidrtijjb en oprichter van werving en selec- tiebedrijftiiebe edriijf PPublicubublilic SpSSpirit,p wil dat deze zaken geregeld worden voor HET WERKPLAN allealle nniveausivveaausus wwaaropaaaaroro mensen functioneren. Van de deelraden in de ggroterorotet sstedentededen tototot en met het Europees Parlement. ‘We geven Het nieuwe bestuur grijpt ook de kans om adviezen uit onder aanaaan hoehooe hetheet pprprocesoceses kan worden geprofessionaliseerd. Als je wer- andere het rapport Vreeman (over de verkiezingsnederlaag kelijkkeelliijkjk wwiltilt dadatt fuffunctiesncct door de beste mensen worden vervuld, van november 2006) om te zetten in actie en daden. En niet zowelzowwel inn aafdelingen,fdf elinngeen gemeenteraden als in colleges, dan moet je alleen met het oog op volgende verkiezingen, maar ook omdat scherpscheh rp zzijn.ijijn.n DDanan iiss een permanente scoutingcommissie aan te de partij daarmee aantrekkelijker wordt voor meer leden. Felix bevelen.beb veeleenn. AAlsls hhetetet ggaata om diversiteit in de samenstelling van een Rottenberg vatte de noodzaak van een sterke landelijke orga- raadraraadad ooff cocollege,olll ege, zzulu je vooraf profi elen moeten maken waarin nisatie die service verleent aan alle afdelingen en leden, ooit wowordtorddt aaaangegevenangn egegeve ene welke specifi eke kennis/kunde en compe- bondig samen met de woorden ‘de organisatie bepaalt straks tentiestetentn ies ere nnodigoddig zzijn.ij Dat geeft de mogelijkheid om breder te de kwaliteit van het argument’. Onder dit motto stelt het partij- zoekenzoekene ddanan nnu.u.u AAlslsl het gaat om de kwaliteit van de inbreng van bestuur zeer summier samengevat het volgende voor: gekozenen,geekok zeeneen,n ddanann hhebbene die recht op minimaal een keer per jaar eeneen geggesprekspspreek ovooverer dde vraag hoe ze het doen. Dan staat niemand WAT? Krachtige koppeling van beginselen en beleid voorvovooror vverrassingenerraasssini geg n na een zittingsperiode. HOE? Door een breed inhoudelijk debat in de partij aan te Kortom,Koortom, hhehett PB ggeefte niet alleen het belang aan van deze gaan dat moet resulteren in een scherpere koers. Drie thema’s onderwerpen,ononderwwere pep n mmaaraaa ook de ondersteuning. Hoewel de leden staan daarbij centraal: arbeid, integratie en publieke sector. in het land het uiteindelijk wel zelf moeten doen.’ Speciaal aandachtspunt is het wethouderschap. Volgens van Gorsel een WAT? Richting geven aan debat, voortgang stimuleren en stra- ongeloofl ijk mooi, leuk en goed betaald beroep. ‘Daar moeten tegische hoofdlijnen voor permanente campagne formuleren we meer mensen voor kunnen interesseren. Oók kandidaten uit HOE? Door het in het leven roepen van een Strategisch het bedrijfsleven en andere sectoren die (voor de PvdA) minder Beraad bestaande uit de politieke leiding en voorgezeten door voor de hand liggen. Als we beschikken over een database met de partijvoorzitter. namen en profi elen van wethouderskandidaten kunnen we eenvoudig de juiste match maken. En op die manier de afdelin- WAT? Permanente programmacommissie voor alle verkie- gen goed bedienen.’ Naast functieprofi elen wil van Gorsel dat zingsprogramma’s en het desgevraagd aanleveren van bouw- er teamprofi elen komen. Die maak je door na te denken over stenen voor lokale programma’s de opgave die er voor een stad, een dorp of het land ligt. Als HOE? Een deel van de leden van de programmacommissie er in een stad problemen zijn in oude wijken dan is het handig voor de Europese Verkiezingen wordt ook lid van de program- iemand in de raad te hebben die daar verstand van heeft. Het macommissie voor de Tweede Kamer. Deze permanente leden gaat ook natuurlijk om aanvullende competenties, met elf Johan houden de inhoudelijke ontwikkelingen binnen de partij con- Cruyffen krijg je heus niet het beste resultaat! Een divers samen- tinu bij. Zo zorgen we ervoor dat we het programma continu gesteld gezelschap is in dit profi el te beschrijven. Dus ook schrijven en niet een half jaar voor de verkiezingen. De partij- zaken rondom diversiteit.’ voorzitter geeft leiding aan deze permanente club leden.

PERMANENTE CAMPAGNE WAT? Meer invloed voor leden Verantwoordelijke voor het onderdeel permanente campagne- HOE? Stem- en spreekrecht voor leden op congressen, een teams op lokaal niveau is Jan Hamming, vice-voorzitter (en omgevormd politiek forum naar een politieke ledenraad en tevens wethouder). Hamming, die zelf ruime ervaring heeft met adviesraad verenigingszaken, meer discussie in partijmedia. campagnevoeren in Tilburg, vindt dat de vrijwilligers veel meer steun verdienen. ‘Zeker als je voortdurend campagne wilt voe- WAT? Goede relatie tussen landelijke organisatie en afdelingen ren. Wat wij als PB gaan stimuleren en helpen organiseren is HOE? Ondersteuning afdelingen met maatwerk en helpen van het opzetten van permanente lokale teams die getrokken wor- zwakke afdelingen, projectfonds regionale activiteiten, veel meer den door een betaalde functionaris. Een raadslid of een wethou- aandacht voor (ondersteuning bij) werving en selectie. der dus. Of voor mijn part een burgemeester.’ En daar hebben ze het zeker niet te druk voor volgens Hamming. ‘Te druk? WAT? Permanente campagne Welnee, wij zitten toch namens de partij op die posten?! En we HOE? Door het lokaal ondersteunen van permanente campag- krijgen goed betaald. Campagnevoeren hoort erbij.’ Het in deze neteams en het uitwisselen van ervaringen tussen lokale perma- opzet permanent campagnevoeren heeft veel voordelen volgens nente teams en het landelijk permanente campagneteam. Hamming. Zo maakt de koppeling met het lokale bestuur het eenvoudiger om genomen beleidsmaatregelen aan burgers uit Meer weten over de plannen van het PB? Kijk dan op te leggen en is het stimulerend voor vrijwilligers om steeds een www.pvda.nl > bibliotheek > werkplan Partijbestuur 2007–2009 lokale bestuurder aan zijn of haar zij te vinden. ‘De club wordt ‘Een partij in beweging, om de kwaliteit van onze idealen’. hechter. Dat motiveert en maakt het effectief en leuk.’ Het werkplan wordt op het congres van 13 en 14 juni besproken.

april 2008 ROOD 21

Rood 02-2008.indd 21 20-03-2008 18:04:06 Jong-rood de straat op Tekst Bas den Herder Foto’s JS

De Jonge Socialisten gingen in Lewenborg de straat op ‘De PvdA is te veel een bestuurderspartij geworden,’ aldus JS-voorzitter Michiel Emmelkamp, die de actie op poten had gezet. ‘De partij had altijd een ombudsfunctie, iedereen kon er terecht voor advies en hulp. Dat is verloren gegaan.’ ‘Poten in de modder’

ewenborg. Een Groningse volkswijk, dertig jaar sluiten. Veel winkels stoppen en het centrum dreigt te ver- geleden uit de grond gestampt. Veel grote huizen pauperen. Er wonen hier veel multi-problem gezinnen,’ zegt met lage huren. Een kinderrijke buurt, maar ook rijk Noorda. Jager: ‘De problemen worden van generatie op gene- aan problemen. De Jonge Socialisten beginnen hun ratie doorgegeven. Veel alcohol- en drugsverslaving. 80 Procent bezoek aan deze wijk in bejaardentehuis en ontmoe- van de mensen die ik spreek, heeft hoge schulden.’ Waarom L tingscentrum Het Stuurhuis. Daar spreken ze met twee mede- hebben ze deze baan eigenlijk gekozen? ‘Het is gewoon mooi werkers van de Maatschappelijke en Juridische Dienstverlening: om te zien hoe sommige jongens weer opbloeien, als je ze Mieke Noorda, een struise dame met het hart op de goede langs alle instanties hebt geloodst en ze weer aan de slag kun- plaats en Anno Jager, al meer dan tien jaar straathoekwerker. nen.’ Maar: ‘Elk jaar krijgen we schouderklopjes en vervolgens ‘We zijn vroeg het bed uit op onze vrije zaterdag,’ zegt Noorda bezuinigingen.’ opgewekt. Haar zonnige humeur wordt niet in het minst Plaatselijk JS-er Roy Breederveld vraagt welk beleid nodig is. gedeerd door het ontploffende koffi ezetapparaat. Maar een Jager: ‘Stel duidelijke regels en laat jongeren het in hun porte- steekje onder water kan ze niet onderdrukken: ‘Alles ontploft en monnee voelen als ze zich niet aan de afspraken houden. Maak vervolgens kunnen we het zelf opruimen. Net de PvdA.’ De lan- de hulpverlening meer samenhangend. Die eilandjes moeten delijke partij kan haar goedkeuring niet langer wegdragen. ‘Best weg.’ De twee maatschappelijk werkers zijn blij met de werk- of als je op je zeepkistje gaat staan. Maar dat moet je het vervol- leerplicht voor jongeren tot 27 jaar, maar sceptisch over de uit- gens ook waarmaken. Ik heb het gevoel dat jullie nu het contact voering. ‘Jongeren hebben behoefte aan duidelijkheid en dwang. kwijt zijn met het volk.’ Emmelkamp, pijnlijk getroffen: ‘We zijn Goede begeleiding en strenge regels.’ Met eerdere ‘leerwerk- hier nu, om naar jullie te luisteren.’ Een stuk of tien jonge socia- projecten’ hebben ze slechte ervaringen. ‘We hadden Groningen listen druppelen binnen en gaan om tafel zitten. at work. Dat kwam neer op schroefjes draaien. Dan denkt zo’n jongere ook: sodemieter maar op met je uitkering, ik verdien Er wordt een korte inleiding over de problemen van de wijk meer als dealer. En zo’n project duurt twee jaar, daarna is het gegeven: het winkelcentrum zou al heel lang opgeknapt wor- weer terug naar af. Geen nazorg, niks.’ De twee worden hartelijk den, maar keer op keer wordt de renovatie uitgesteld door bedankt voor hun tijd en voor alle informatie die over de JS-ers is eigenaar Rodamco. Het vastgoedbedrijf wil het winkelcentrum uitgestort. ‘Graag gedaan… Doe er wat mee!!’ zeggen ze.

CAREL HAZEVELD (70) Mening over de PvdA: ‘Mening? Ik ben al jaren lid. Ik hoor erbij!’ Sprak met: Jonge Socialisten Jan-Binne Hulshoff en Rick Jonker. ‘Ik was laatst op een bijeenkomst in de Lutherse kerk. Ik had niet gereserveerd, moest boven zitten. Van een afstandje luisteren naar wethouders en functionaris- sen met hun politieke verhaaltje. Maar Jan met de pet komt niet aan het woord. Toch moet ik Wouter Bos een compliment geven. Een jonge vent vertelde dat zijn vriendin, al lange tijd in Nederland, het land uit gezet dreigde te worden. Voordat hij eindelijk het woord kreeg, moest hij wel eerst vijf of zes keer zijn vinger opsteken. Bos vroeg om de gegevens en beloofde snel en persoonlijk antwoord. Zo hoort het. Dat gaf me een beter gevoel dan de anderhalf uur daarvoor.’

22 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 22 19-03-2008 11:43:40 rood in de regio

Op naar het winkelcentrum. Het gezelschap is gegroeid. Rode jassen worden uitgedeeld. Er zijn Jonge Socialisten AGENDA JS uit Groningen, maar ook uit Drente en vice-voorzitter Merel Schogt is zelfs uit Amsterdam gekomen. In het 16 maart: Haagse Roos winkelcentrum komen ook raadsleden aanlopen. En het JS Den Haag verkent een probleemwijk joviale Tweede Kamerlid Marjo van Dijke, in een uitbun- en deelt een roos uit aan een wijkbewo- dige jas met veel kunstbont. De passanten zijn opvallend ner die een mooi project heeft ontwik- positief over hun buurtje en over het winkelcentrum. De keld. Meer info: www.js.nl/denhaag . Groningse raadsleden Arjan de Rooij, Jan Spakman en Bert Oost zwaaien regelmatig naar bekenden. Een vrouw 28 maart: Straatactie Zwolle vraagt aan De Rooij hoe het zit met een slecht onderhou- JS Zwolle gaat in gesprek met kiezers. den parkje in de buurt. De Rooij belooft actie. Gronings Meer info: www.js.nl/zwolle JS-er Jacob Roel Meijering en plaatselijk afdelingsvoorzitter Jorn Michels spreken met een Antilliaanse vrouw die PvdA 12 april: Straatactie Geuzenveld/ stemt. Ze is tevreden over de sfeer in de wijk en over het Slotermeer vele groen. ‘Iedereen kent elkaar, een leuke omgeving.’ JS Amsterdam gaat in gesprek met De buurt kent veel trouwe stemmers. 40 Procent stemde bewoners op de markt. Meer info: www. op de PvdA tijdens de afgelopen landelijke verkiezingen js.nl/amsterdam. op de sociaal-democraten. Maar de aanhang mort. Waar de lokale politici vriendelijk bejegend worden, moet de lan- 19 april: Straatactie Zwolle delijke politiek het regelmatig ontgelden. We horen ze te JS Zwolle gaat in gesprek met kiezers. weinig, is de klacht. Er wordt niet geluisterd naar de man Meer info: www.js.nl/zwolle. in de straat. 3 mei: Straatactie Amsterdam-Noord Na afl oop is de JS-voorzitter er nog stelliger van overtuigd JS Amsterdam gaat in Vogelaarwijk in dat de PvdA er meer op uit moet. ‘Veel mensen waren ver- gesprek met bewoners op de markt. baasd. Ze hadden nog nooit iemand van onze partij Meer info: www.js.nl/amsterdam. gezien op straat.’ Dat moet structureel veranderen, aldus Emmelkamp. ‘PvdA-ers kunnen goed besturen, maar men- Kijk voor de meest actuele agenda op sen merken daar maar bar weinig van.’ De Haagse werke- www.js.nl/potenindemodder. lijkheid wordt te belangrijk. Daarom hebben de JS het pro- ject ‘poten in de modder’, waar deze dag deel van uit- maakte. De PvdA is nog veel te weinig een partij, waar mensen zich thuis voelen en terecht kunnen met hun pro- ‘Alles ontploft en vervolgens kunnen blemen. Als alle PvdA-ers nou eens de straat op zouden gaan.’ De Jonge Socialisten geven alvast het goede voor- we het zelf opruimen. Net de PvdA’ beeld.

EDDY RIJO (15) EN MARK TOERING (12) Wonen hier sinds: geboorte (Mark), ‘al een hele tijd’ (Eddy) Spraken met: Jonge Socialisten Margriet Assen en Merel Schogt Wat kan de politiek voor jullie doen? ‘We willen netten in de doelen van ons voetbalveldje bij de Meerpaal. En een hoger hek erachter. Nu moeten we de hele tijd de bal uit de sloot halen.’ TWAN KIEVITS (47) Beroep: Leerkracht op basisschool Sprak met: gemeenteraadslid Arjan de Rooij. ‘Leuk om Arjan hier tegen het lijf te lopen. We zingen alle- bei in een koor. Dat is het leuke van deze wijk, één groot verenigingsleven. Ik stem normaal GroenLinks, tenzij het landelijk echt belangrijk wordt. Dan stem ik wel PvdA.’

april 2008 ROOD 23

Rood 02-2008.indd 23 20-03-2008 13:21:21 integratie: een drieluik Het succes van de brede-wijk-aanpak

ijn deur staat altijd open, bij elk overleg, tenzij het persoonlijk en vertrouwelijk is, natuurlijk. Transparantie en betrokken- heid voorstaan is ook een houding die ‘M zich uit in kleine dingen, zoals een openstaande deur,’ zegt Hassan Najja, wethouder in Venray en manager bij een multinational. Hij is een nieuwkomer in de partij en in de gemeentelijke politiek, maar hij lijkt zijn draai al gevonden te hebben.. ‘Dit is heerlijk werk, echt waar.’ En dan doelt hij op de integrale manier waarop een achterstandwijk in Venray wordt opgeknapt, met wel twintig betrokken organisaties en instellingen, en met een actieve betrokkenheid van de bewoners.

OMSLAGPUNT Hassan Najja kwam op zijn achtste naar Nederland; zijn vader werkte hier als gastarbeider, zoals dat toen werd genoemd. Een enorme overgang voor Najja, maar hij vond snel zijn draai. Hij voelde zich volkomen thuis in Noord-Limburg, en was, zo verklaarde hij in inter- views, zich er niet van bewust dat hij anders was dan andere Limburgers, tot Pim Fortuyn en Theo van Gogh werden vermoord. Niet veel later werd Najja op gruwe- lijke wijze geconfronteerd met de werkelijkheid, toen zijn acht jaar oude dochtertje door extreem rechtse jongeren van haar fi etsje werd getrokken en in elkaar werd getrapt. ‘Die tijd na de moord op van Gogh was een afschuwelijke periode,’ zegt Hassan nu, ‘maar deze periode is misschien nog wel gevaarlijker. We doen weer alsof er niets aan de hand is en er niets is veran- derd, maar de onderbuikgevoelens, mede gevoed door sentimenten in de media, zijn er wel degelijk. Ik heb liever dat iemand me slaat, dan dat hij zwijgend allerlei gedachten voor zich houdt.’

VAN HUIS UIT Najja’s maatschappelijke betrokkenheid heeft hij van huis uit meegekregen. ‘Het is begonnen bij mijn vader,’ zegt de wethouder, ‘hoewel hij de taal niet volledig begreep, verstond hij voldoende om te weten dat hij Joop den Uyl kon bewonderen. Mijn vader begreep dat Den Uyl het goed voor had met de gastarbeiders, omdat de politicus iedereen gelijk behandelde. Later, toen ik over sociaal-maatschappelijke vraagstukken ging naden-

24 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 24 19-03-2008 11:47:32 deel 2 Tekst Jan Schuurman Hess Foto Gemeente Venray De integratie van verschillende bevolkingsgroepen is voor de Partij van de Arbeid een urgent politiek thema. Dat onderstreepte ook de commissie Vreeman in haar rapport. Een interview met Hassan Najja, wethouder in Venray, over de aanpak om de leefbaarheid in woonwijk ’t Brukske te verbeteren.

ken, merkte ik dat mijn standpunten met die van de Partij ontwikkeld dat sommigen onze gezamenlijke aanpak als het van de Arbeid overeenkwamen. Nadat ik een paar keer door doel beschouwen.’ een vriend werd meegenomen naar een debatavond, hier in de omgeving, heb ik me aangemeld als lid. Ik ben de Rosa- BIJDRAGE leergang gaan doen, kwam met allerlei mensen in aanraking Communicatie is een sleutelwoord in de aanpak van die diezelfde weg volgden en vervolgens heb ik me opgegeven ’t Brukske. De basis hiervoor werd gelegd door een uitgebreid voor de gemeenteraadsverkiezingen. Ik kwam op nummer onderzoek naar opvattingen en inzichten van bewoners en vier als hoogste nieuwkomer op de lijst. En we wonnen nog organisaties. Vervolgens werd het doel van de brede-wijk-aan- ook. We gingen van vier naar zes zetels.’ pak vastgesteld. In november lag het masterplan er, waarin, opnieuw, communicatie van, door en met organisaties en ’T BRUKSKE bewoners de spil is waar alles om draait. Tot in de kleinste Najja werd parttime wethouder voor leefbaarheid en com- details is daarover nagedacht. Het draagvlak dat daardoor municatie. Hij maakte grote indruk met de integrale aanpak ontstaat, zowel bij bewoners als bij de verschillende instel- van de achterstandswijk ’t Brukske. Hier wonen vele nationa- lingen, organisaties en bedrijven die bij de wijk betrokken zijn, liteiten en culturen door elkaar en hoewel de bewoners over maakt verdere stappen en ontwikkelingen mogelijk. het algemeen tevreden zijn over hun woningen en de wijk, ‘Voor mij is belangrijk welke bijdrage ik kan leveren aan de bestaat in de rest van de gemeente toch vooral een negatief samenleving. Natuurlijk speelt mijn achtergrond mee bij wie beeld van ’t Brukske. Om te voorkomen dat op korte termijn ik ben en wat ik doe, maar de basis is toch dat ik, met mijn door een opeenstapeling van problemen de wijk in een nega- capaciteiten, me kan inzetten voor de samenleving. Het zou tieve spiraal zou terechtkomen, wil de gemeente de wijk waar het mooiste zijn wanneer een ieder, ongeacht achtergrond of mogelijk opknappen. positie, een beetje zou bijdragen aan de samenleving. We vra- ‘Aanvankelijk dacht ik als nieuwkomer, dat we het beste gen niet veel, maar als iedereen wat zou doen, dan zou de konden beginnen met het schrijven van een nota en het samenleving er zoveel beter voor staan. We vergeten zo gauw doen van een onderzoek. Maar de ambtenaren zeiden dat al dat we allemaal, ieder individu, een deel zijn van de samen- gedaan te hebben: “We kennen de problemen, het is allemaal leving, van deze gemeenschap. En ik vind dat je van iedereen eerder al beschreven.” Toen ik naar die rapporten vroeg, kwa- mag vragen om deel te nemen, en ja, dat begint met het leren men ze aan met twee stapels nota’s, bij elkaar meer dan een van de taal, met het leren kennen van de buurt, van de biblio- meter papier. Goed, dan geen nota, oordeelde ik en ik hoorde theek, van de sportclub van de kinderen. Tegelijkertijd moeten een zucht van verlichting. Vervolgens heb ik alle partijen bij we leren dat de verschillen tussen de mensen onze samenle- elkaar gebracht en de bewoners uitgenodigd om gezamenlijk ving verrijken. Ik ben ervan overtuigd dat de Nederlander te bepalen, vraaggericht en dus met betrokkenheid van de niets heeft tegen moslims, of tegen buitenlanders, maar bewoners, hoe we deze wijk, waarin de helft van de bevolking alleen vraagt of ze mee willen doen in deze gemeenschap.’ een niet-Nederlandse achtergrond heeft, zouden kunnen opknappen. Politie, jeugdwerk, woningbouwvereniging, Dit is het tweede deel van een drieluik over de aanpak van een de twee ‘zwarte’ basisscholen van de wijk, iedereen doet integratie. Volgend nummer Patrick Janssen, burgemeester van mee. Met als doel het verbeteren, vernieuwen van de wijk. Antwerpen. Inmiddels heeft de aanpak al zoveel enthousiasme en kracht

‘We doen weer alsof er niets aan de hand is, maar de onderbuikgevoelens zijn er wel degelijk’

april 2008 ROOD 25

Rood 02-2008.indd 25 18-03-2008 09:07:14 opinie

Welvaart en milieubehoud lijken met elkaar in tegenstelling. De Landelijke werkgroep Milieu en Energie toont aan dat er wel degelijk mogelijkheden zijn voor een combinatie waar iedereen wel bij vaart. Ecologische innovatie als speerpunt

Al in 1972 schreef de Club van Rome ‘dat de mensheid niet kan oplossing biedt is elektrische aandrijving op basis van accu’s. Er bestaan blijven doorgaan zich met toenemende snelheid te vermenig- al elektrische auto’s met een bereik van 400 kilometer. Waarom dan geen A vuldigen en materiële vooruitgang als hoofddoel te beschouwen, fabriek oprichten waar de Nederlandse ‘Elektrische Volkswagen’ met zonder daarbij in moeilijkheden te komen. Dat we de keuze hebben óf uitwisselbare accupakketten wordt gemaakt? Ecologische innovatie staat nieuwe doelstellingen te zoeken teneinde onze toekomst in eigen hand te niet op gespannen voet met sociale doelstellingen. Integendeel. Het is een nemen, óf ons te onderwerpen aan de onvermijdelijk wredere gevolgen bron van voldoening schenkende werkgelegenheid. van ongecontroleerde groei.’ Tot op heden echter geven de cijfers aan dat Een belangrijke reden voor de crisis van de sociaal-democratie is het we als samenleving er niet in slagen ongecontroleerde groei tegen te gaan. tanende geloof in de maakbaarheid van de samenleving via overheidsingrij- Het gebruik van energie en grondstoffen stijgt elk jaar en de natuur rea- pen. Indien je echter slim met overheidsregelgeving omgaat, kun je met geert veel sneller dan wetenschappers hadden verwacht. Naar verwachting beperkte middelen juist veel bereiken. En de markt zit hierop te wachten. is het Noordpoolijs al in 2013 gesmolten. Juist de markt behoeft prikkeling: er zijn commerciële redenen om innova- Hoewel onze ministers milieu en klimaat hoog op de politieke agenda tie tegen te gaan, omdat het de exploitatie van bestaande installaties, tech- zetten en het kabinet ook een aantal doelstellingen heeft aangekondigd nologieën en investeringen bedreigd. Zo stond Shell onlangs op de stoep zoals het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen, is een radicale bij de europarlementariërs omdat ze de handel in emissierechten wilden ommezwaai in het duurzaam leven in Nederland niet nabij. Er worden nog tegenhouden. steeds beslissingen genomen die met die doelstellingen confl icteren: het Gecontroleerde zelfregulering is een van die middelen om als overheid te stimuleren van economische groei, het aanleggen van meer asfalt, het uit- sturen. Als voorbeeld: de APK voor auto’s waarbij de markt zelf wettelijke bouwen van industriële vleesproductie, de bouw van kolencentrales en het kwaliteitseisen bewaakt. Het is goedkoop en effectief. Fiscale wetgeving is uitbreiden van de capaciteit voor vuilverbranding. een ander instrument. Door een wijziging in de bijtelling van leaseauto’s is Wanneer we serieus iets aan klimaatverandering willen doen en willen er een run ontstaan op sommige zuinige auto’s. En de onlangs geïntrodu- voorkomen dat de aarde ‘koorts’ krijgt, dan moeten we op korte termijn ceerde verpakkingsbelasting stimuleert producenten meer aan preventie mondiaal de uitstoot van broeikasgassen met 80 procent verminderen. en hergebruik te doen. Het is dus goed mogelijk met eenvoudige (fi scale) Een enorme opgave; maar niet onmogelijk en het directe effect is natuurlijk wetgeving te sturen zonder dat het leidt tot bureaucratie. beperkt. Maar als Nederland technologisch koploper wordt als het gaat om Wanneer we als partij de kernwaarden ‘groen’ aan ‘sterk en sociaal’ kunnen besparende technologie, recyclebare producten en duurzame energieop- verbinden, is het mogelijk kiezers die zich zorgen maken over klimaatver- wekking, dan stralen de effecten uit naar andere landen. andering, opnieuw aan ons te binden. Wanneer de PvdA een helder geluid De zoektocht naar nieuwe concepten is wel degelijk in volle gang. Er zijn laat horen dat een uitweg biedt uit de schijntegenstelling tussen welvaart antwoorden en oplossingen, maar deze dringen onvoldoende door in ‘de en milieubehoud, betreedt ze een nieuw politiek terrein dat aansluit bij de waan van alledag’. We willen er twee noemen: bezorgdheid van de kiezer. Het is daarom jammer dat het partijbestuur Duurzame energie groeit wereldwijd met spectaculaire cijfers. In 2007 is bij haar speerpunten ‘ecologische innovatie’ nog niet noemt. Ecologische evenveel windcapaciteit bijgebouwd als Nederland dat jaar verbruikte. innovatie is een brede noemer die de speerpunten arbeid, integratie en Burgers kunnen met kleine installaties zelf elektriciteit en warmte opwek- publieke sector in zich verenigt. ken (mini-WKK). Als PvdA kunnen we bepleiten dat alle stroom op duur- zame wijze wordt opgewekt. En als dat het streven is, hoeven we niet mee De LME beschikt over een breed kennisnetwerk en is bereid om op te werken aan de bouw van kolencentrales die de drijfveer temperen om nationaal en op lokaal niveau bij te dragen aan discussie en vooral aan te innoveren. Decentrale, duurzame energieopwekking schept veel meer informatieverstrekking. Er is veel meer mogelijk dan nu wordt gedaan nieuwe banen. en ook op lokaal niveau liggen veel beschikbare – maar grotendeels Een ander voorbeeld is automobiliteit. Die is nog steeds gebaseerd op de onbenutte – mogelijkheden. brandstofmotor. Het leidt tot de uitstoot van fi jn stof en allerlei andere schadelijke uitstoot. Roetfi lters en hybride auto’s zijn niet de oplossing. Harmen Bos secretaris Landelijke werkgroep Milieu en Energie De brandstofmotor is een achterhaalde uitvinding geworden. Wat wél een

Rood heeft ruimte voor een goed betoog. Rood stelt graag iets aan de kaak. In de rubriek Opinie kunt u uw ei kwijt. Heeft u een uitgesproken mening, of iets anders te zeggen dan wat al gezegd is over een maatschappelijk of politiek thema? Zet uw betoog op papier en stuur het ons: Redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam, of per e-mail: [email protected].

26 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 26 18-03-2008 09:07:31 Tekst Ottolien van Rossem Illustratie CoverMechanics/Moker actueel

EEN TOP NOTA PvdA-woordvoerder in de Tweede kamer Anja Timmer is enthousiast: ‘Het is een top nota, Gewoon Plasterk heeft het heel goed gedaan, het is dui- delijk uitgesplitst per ministerie, er heeft nog nooit zo’n evenwichtige nota op dit onderwerp gelegen. De Kamer is heel royaal geweest met homo complimenten, ook de oppositie.’ Ook uit de homobeweging komt lof, Henk Krol, hoofd- redacteur van de Gay Krant schrijft op zijn website: ‘Hoe dan ook, we gaan er met de nota van Ronald Plasterk op vooruit. Niet eerder lag zijn er zo’n compleet plan van aanpak.’ Voorzitter van het COC Frank van Dalen op de website van het COC: ‘Drie jaar geleden zag de overheid homobeleid nog als corvee…, nu is er structurele subsidie en een minister die de belangrijkste wensen tot zijn beleid promoveert.’ Ook het Eind vorig jaar stemde de PvdA-netwerk homo-emancipatie is blij met de ministerraad in met de homo- nota. Voorzitter Gaatse de Vries: ‘We zien ook dat ander ministeries ermee aan de slag gaan. emancipatie nota ‘Gewoon homo Bert Koenders vraagt naar de behandeling van zijn’ van minister van Onderwijs, homoseksualiteit bij buitenlandse ambassa- deurs en ook bij Defensie wordt er veel gedaan.’ Cultuur en Wetenschap Ronald Plasterk. Onlangs behandelde de ZORGEN Maar er zijn nog wel zorgen. Timmer: ‘Ik maak Tweede Kamer de nota. Plasterk ‘Het gaat echt over vrijheid en emancipatie. Je me zorgen over de acceptatie in het onderwijs. oogst veel lof met de nota, van leeft maar een keer en je moet vrij kunnen zijn Er zijn veel scholen die geen aandacht aan om te zijn wie je bent.’ homo-emancipatie besteden. Dat kan niet. Maar praktisch alle politieke partijen, hoe zorg je dat het wel gebeurt? We willen het maar ook van belangenorgani- EEN DUIDELIJK SIGNAAL niet verplichten, dat hebben we van de commis- saties als het COC. Wat staat er Het kabinet stelt in de nota vijf praktische doe- sie Dijsselbloem geleerd. Maar er moet wel iets len om sociale acceptatie te bevorderen: het gebeuren. Nu zijn er hele goede initiatieven, precies in de nota? bespreekbaar maken van homoseksualiteit in zoals de gay & straight allianties van het COC, verschillende bevolkingsgroepen, het aanpak- dat is een groep leerlingen die actief zijn op ken van geweld en intimidatie tegen homosek- school om homofobie een halt toe te roepen. suelen, het stimuleren van maatschappelijke Mede op mijn aandringen gaat daar nu gelukkig en op de vijftien mensen is homoseksu- allianties, landelijk en lokaal, het bijdragen aan meer geld naartoe.’ Ook De Vries maakt zich eel. Uit onderzoek blijkt dat veel homo’s een homovriendelijke omgeving op school, op zorgen over het onderwijs: ‘Onderwijs is de en lesbiennes zich de afgelopen jaren het werk en in de sport en het vervullen van basis. Maar het blijft nog vaag hoe het homo- vaker onveilig voelen en dat homosek- een actieve internationale voortrekkersrol. Dit emancipatiebeleid uitgezet wordt op scholen, E sualiteit in veel gevallen niet bespreekbaar is. jaar zal het kabinet 2, 5 miljoen uittrekken voor daar is een kwalitatief goed programma voor Vandaar het doel van de nota: sociale acceptatie. het homo-emancipatiebeleid en dat bedrag nodig en ook een kwalitatief goede meting van Plasterk: ‘In de eerste golf van de homo-eman- zal oplopen tot 2011. Het eerste belangrijke de doelstellingen. Hoe meet je sociale accep- cipatie werd er een eind gemaakt aan het straf- resultaat van de nota was het ondertekenen tatie, hoe meten we straks dat het beter gaat?’ baar stellen van homoseksualiteit, in de tweede van een Koplopersovereenkomst met de vier Plasterk heeft de Tweede Kamer toegezegd een werd er gestreden voor wettelijke gelijkstelling, grote steden.‘Met het onderteken van de over- afzonderlijke nota over home-emancipatie in het bekroond met de mogelijkheid van het homo- eenkomst geven de vier steden een duidelijk onderwijs te schrijven. huwelijk. In de derde golf is sociale acceptatie signaal af dat iedere burger een plek heeft in hun het doel. Ik kom veel op grote schoolgemeen- stad, ongeacht achtergrond, ongeacht seksuele Plasterk heeft ook toegezegd mee te varen met schappen, waar ik te horen krijg dat daar geen voorkeur. Maar het is meer dan een signaal, er de Canal Parade: ‘We zullen aanwezig zijn met homo’s zijn. Dat klopt natuurlijk niet. Blijkbaar worden ook concrete maatregelen genomen om een OC-gay boot, ik weet nog niet hoe die eruit voelen leerlingen en leerkrachten zich niet vrij discriminatie, intimidatie en geweld krachtiger zal zien, daar heb ik nog geen offi cieel besluit om voor hun geaardheid uit te komen.’ Homo- te bestrijden.’ In april wordt er een vergelijkbare over genomen, maar de passagiers mogen emancipatie is volgens Plasterk voor sociaal- overeenkomst met zeventien andere gemeenten komen zoals zij zelf graag willen.’ democraten een voor de handliggend thema: gesloten.

februari 2008 ROOD 27

Rood 02-2008.indd 27 18-03-2008 09:07:38 Nederland, de EU en het klimaatbeleid

Nederland moet een van de schoonste en zuinigste energielanden in Europa worden en de Europese Unie wil wereldwijd koploper worden op het gebied van duurzaamheid. Jacqueline Cramer, minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer, over haar ambitieuze plan en Frans Timmermans, staatssecretaris van Europese Zaken, over het klimaatbeleid in Brussel. Duurzaamheid moet een

acqueline Cramer: ‘Je moet mensen laten zien dat ze maken: met het bedrijfsleven, met het MKB, maar ook met zelf veel kunnen doen en dat het iets oplevert, anders gemeenten. Het ministerie zet dit jaar samen met gemeentes krijgen we de overgang naar een duurzame economie een programma op, gericht op zes duurzaamheidsthema’s. en duurzaam gedrag nooit van de grond.’ Er zijn innovatiegelden vrijgemaakt voor technische ver- J nieuwing, maar het is vooral gericht op de dingen die nu al In het werkprogramma ‘Schoon en Zuinig’ staat te lezen kunnen. Gemeenten moeten samen met de burgers en instel- dat in 2020 de uitstoot van broeikasgassen met 30 procent lingen zoals scholen of ziekenhuizen acties op gaan zetten. naar beneden moet vergeleken met 1990, we moeten van Zo kan een school afspreken met een club van handige lera- één naar twee procent energiebesparing en 20 procent ren, leerlingen en ouders in een weekend het schoolgebouw van onze energie moet uit duurzame energie bestaan. Om te isoleren, dat levert al snel een energiebesparing van 20 pro- die doelen te bereiken is Cramer druk bezig met afspraken cent op en de kosten zijn snel terugverdiend. Cramer roept alle PvdA-ers op om mee te doen: ‘We kunnen een heleboel van de grond krijgen, het moet een soort virus worden. Begin in je eigen wijk, dan zien mensen dat er veel kan en gaan ze ‘Geef mensen handvatten, over hun eigen energieverbruik nadenken. Want je kunt er honderd wetten tegen aan gooien, maar als je mensen niet de anders gebeurt er nooit iets’ handvatten geeft om het ook voor elkaar te krijgen dan gebeurt er niets.’

KLIMAATTOP BALI Minister Cramer was namens Nederland aanwezig op de kli- maattop op Bali. Ze vond het een enerverende ervaring: ‘Het was heel spannend, ik zat ’m af en toe wel te knijpen want de spanningen liepen hoog op, de tegenstellingen waren groot en er hing veel af van de uitkomst. Samen met de EU-landen probeerden we aan de ene kant de ontwikkelingslanden mee te nemen in het proces en aan de andere kant de Verenigde Staten erbij te betrekken. Onze inspanningen waren dus cruci- aal, het was zeer inspannend om te weten hoe we ons wel en niet moesten opstellen, hoe hard of hoe meegaand. De laatste middag gebeurde er iets wat ik nog nooit meegemaakt heb op internationale conferenties; Ban Ki Moon en de president van Indonesië deden een moreel appèl op ons om de zaal niet te verlaten, voordat we onze maatschappelijke verantwoordelijk- heid hadden genomen.’ Cramer is tevreden met het resultaat, maar vindt het wel jammer dat het niet gelukt is om de scher- pere doelstellingen over het verlagen van CO2 uitstoot in de hoofdtekst op te nemen. ‘Maar door de formuleringen in de hoofdtekst hebben we veel haakjes om daar later op terug te komen en hebben we in feite de landen die het Kyoto-verdrag niet ondertekenden, nu wel aan forse doelstellingen gecom- mitteerd.’ Cramer benadrukt dat het niet betekent dat we er zijn: ‘We moeten twee jaar lang keihard werken om de plannen in te vullen en uit te werken zodat we op de volgende klimaat- top in Kopenhagen harde afspraken kunnen maken.’

28 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 28 19-03-2008 11:52:44 Tekst Ottolien van Rossem Foto’s Duco de Vries / Jurgen Huiskes actueel virus worden

‘JE MOET ALS LIDSTAAT JE NEK UITSTEKEN’ Frans Timmermans: ‘Je kunt eigenlijk alleen iets beteke- nen voor het milieu als je het op mondiale schaal doet, je bereikt dan alleen iets als je Europees leiderschap toont en Europees leiderschap komt er alleen als je ook als lidstaat je nek uitsteekt.’ In 2020 wil de EU dat 20 procent van ons energiegebruik uit hernieuwbare energiebronnen komt en brandstoffen ‘Op termijn voor transport moeten voor 10 procent uit biobrandstoffen bestaan. Ook wordt het bestaande systeem voor handel in moeten alle emissierechten, de rechten om CO2 uit te stoten, uitgebreid. Deze rechten worden nu grotendeel gratis verdeeld, maar emissierechten op termijn moeten alle emissierechten worden geveild. Timmermans is blij met de plannen voor het veilen van worden geveild’ emissierechten: ‘Het allerbelangrijkste van het systeem is dat je de vervuiling beprijst, wat er uit de schoorstenen komt is niet kosteloos. Het heeft gevolgen voor het milieu en daar koppelen we nu een prijs aan. Zo prikkel je het bedrijfsleven om zuiniger te gaan produceren, want dat levert concurren- tievoordeel op. Er ontstaat zo een systeem waarin de meest zuinige en energie-effectieve producenten spekkoper zijn.’

CONCURRENTIEPOSITIE Timmermans ziet ook in het bedrijfsleven een omslag in het denken over duurzaamheid. Een streng milieubeleid werd altijd gezien in termen van concurrentienadeel, maar Timmermans ziet dit verschuiven: ‘Nu men zich bewust landen met vergelijkbare ambities. ‘Het begint met allianties wordt van het bijna apocalyptische gevolg van niets doen, sluiten met landen die ook harder willen gaan, zoals Engeland, begint men ook de meerwaarde te zien van actie onderne- Spanje, Duitsland, Scandinavië. En in Frankrijk begint het ook men. Uiteindelijk zal iedereen het moeten doen, dus degene om te slaan. Er is een aardige club mensen die hetzelfde wil- die er het snelst bij is heeft een voorsprong.’ Dat betekent len.’ Zelfs over de Verenigde Staten is Timmermans niet pessi- volgens Timmermans wel dat de overheid het bedrijfsleven mistisch: ‘Ik denk dat er in de VS al ontzettend veel gebeurt. We zekerheid moet geven, zodat men durft te investeren. ‘We hebben de neiging om ons te concentreren op wat de admini- hebben de afgelopen jaren enorme achterstand opgelopen, stratie in Washington – in dit geval niet – doet. Maar ik heb met name in de hernieuwbare energiesector. We moeten laatst ook gesproken met een aantal gouverneurs van verschil- onze ambitie vastleggen en het bedrijfsleven investerings- lende staten, die zelf vaak een streng milieubeleid voeren zoals zekerheid geven op de langere termijn. Dat is de afgelopen Californië. Zij zeggen allemaal dat wie er ook wint; de nieuwe jaren niet gebeurd; er werden regelingen ingevoerd en ver- president zal een klimaatbeleid hebben. Dat is iets waar Europa volgens weer ineens afgeschaft. Uit het bedrijfsleven hoor ik: zich op moet voorbereiden, Europa moet met uitgestoken hand “Daag ons maar uit, stel ons normen, maar wees niet wispel- staan op het moment dat die nieuwe president er is. Zo gaan turig.” Dat vind ik een terechte eis van de industrie.’ we het klimaatbeleid tot een succes maken.’

ALLIANTIES SMEDEN De nationale ambitie van Nederland is nog hoger dan die van de EU. Binnen de EU smeedt Timmermans verbonden met U Voor milieutips zie www.pvda.nl > duurzaam

april 2008 ROOD 29

Rood 02-2008.indd 29 19-03-2008 11:54:09 varia

  Breinbreker 21 HORIZONTAAL: 1. Zodanig ’t mikpunt zijn dat je ’t er warm van krijgt (5+4+6); 7. Willekeurig twee maal   gewonnen (2+6+2+5); 10. Enorme prehistorische ingreep (15); 13. (Geen) Pleegzuster Bloedwijn (14); 16. Zeer klein gehucht (5); 17. Vijf bloedvaten zorgen voor de    kinderen (7); 18. Koorknaap (3); 20. Klaar met studeren? (6); 22. Straf voor zeer criminele hangjongeren? (4); 23. Post uit Engeland (4); 24. Niet rechtstreeks handelen is strafbaar (7); 25. Achteraf is het makkelijk praten (9).  VERTIKAAL: 1. Zeer directe manier van interviewen

 (2+2+3+2+6); 2. Ballenvanger (7); 3. Massaal naar buiten gaan (10); 4. Snel rond (3); 5. Slimme toon (3); 6. Getal   onder de streep (6); 8. Ondergrondse journalistiek (9); 9. Eerste Hulp Na Ongelukken (12); 11. Experimenteel    feestartikel (11); 12. Anticonceptie voor op reis (10); 14. Tijdelijke zitplaats (8); 15. Dode baron? (7); 19. Klaar  voor de start? (2); 20. Koude Arabier? (4).  Stuur uw oplossing vóór 28 april naar PvdA, redactie   Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam. De winnaar ontvangt een PvdA-pet en een PvdA-regenponcho.  DE PRIJSWINNAAR VAN DE BREINBREKER IN HET  VORIGE NUMMER IS: Leonie Tijdink uit Gouda. Zij wint het boek Op zoek naar progressief Amerika, OPLOSSINGEN BREINBREKER 19: Horizontaal: 1. Pauw en Witteman; 8. Republikeinen; 9. Motorola; het WBS jaarboek 2007 12. Oncologen; 15. Apin; 16. Angstschreeuw; 17. Et; 18. Rust; 20. Liefhebber; 22. Napret; 23. Intern verdeeld Verticaal: 1. Persconferentie; 3. Emballage; 4. Inkomenstoetsen; 5. Twist; 6. Aanhouder; 7. Straatwaarde; 10. On; 11. Overstemmen; 13. Opstelten of Op stelten; 14. Git; 19. Turven; 21. Beeld Bedenkt u puzzels ? Mail ons: [email protected]!

Prijsvraag Wat gebeurt hier? Foto Roel Rozenburg

Heeft u een idee of scherpe associatie bij deze foto of Schrijf dan een origineel, krachtig onderschrift dat de foto ver duidelijkt. De winnaar ontvangt een PvdA-pet en een wéét u gewoon welk politiek moment hier wordt verbeeld? PvdA-regenponcho.

Stuur uw oplossing vóór 28 april naar: PvdA, redactie Rood, Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam of mail uw oplossing naar [email protected]. In de volgende editie van Rood wordt het werkelijke onderschrift bij de foto prijsgegeven.

De winnaar van de prijs- vraag uit Rood nr. 1 is Wim Bender uit Zuidhorn. ‘Nee mevrouw, vakkenvuller... niet zakkenvuller.’ werd door de redactie als meest origineel bestempeld. Het werkelijke onderschrift luidde: April1998. PvdA fractieleider Wallage op verkiezingscampagne in de EDAH supermarkt in de Bijlmer.

30 ROOD april 2008

Rood 02-2008.indd 30 18-03-2008 09:08:19 Uitgesproken agenda

WIE IS DIE MAN Maart EIGENLIJK? Zaterdag 29 PvdA Duurzaamheidsfestival, 13.00 uur ood RLedenblad van de Partij van de Arbeid Het kan geen enkele PvdA’er zijn ont- Museon, Den Haag, info: www.pvda.nl gaan: er is een biografi e over Joop den 5e jaargang • nummer 2 • aprili 2008 Uyl verschenen. Anet Bleich beschrijft in April Joop den Uyl, 1919-1987, Dromer en door- douwer het leven van Den Uyl op basis Zaterdag 5 Colofon van zijn archief, interviews en andere CLB-festival, Burgers Zoo Arnhem aanvang: Rood is het positief/kritische ledenblad van bronnen. Talloze PvdA-politici onder 14.00 uur, meer info: www.lokaalbestuur.nl de-Partij van de Arbeid waarin leden van de partij centraal staan. Leden worden van harte anderen Wouter Bos, noemen hem hun uitgenodigd te reageren op de inhoud van Rood grote voorbeeld. Het partijbestuur van Woensdag 16 en de redactie van ideeën, suggesties of-kopij de PvdA schrijft in het werkplan voor CLB-wethoudersmiddag, te voorzien. Rood verschijnt zes maal per jaar de komende jaren dat zij de beginselen meer info: www.lokaalbestuur.nl en wordt gratis verspreid onder de leden van van de PvdA niet ter discussie wil stel- de PvdA in een oplage van 63.000-exemplaren. Niet-leden kunnen een abonnement aanvragen len, maar ‘in het kielzog van Joop den Donderdag 17 via de leden administratie (ledenadministratie@ Uyl, stap voor stap verbeteringen na Europa landentour: Letland, pvda.nl of-020-5512290). Rood verschijnt ook in (…) streeft, in de traditie van praktisch Apeldoorn. Info: www.alfredmozerstichting.nl gesproken vorm voor mensen met een leeshan- reformisten’. PvdA’ers plaatsen zich dicap. Info: FNB, tel.: (0486) 486486. graag in de traditie van Joop den Uyl. Bij Zaterdag 19 Partij van de Arbeid de VVD zijn ze van oudsher wat minder Afrikadag, HHS Den Haag, info: www.evs.nl Herengracht 54 / Postbus 1310 1000 BH Amsterdam over hem te spreken, een traditie die ook 020-5512155 / www.pvda.nl Mark Rutte heeft opgepakt, toen hij het 23 april huidige Kabinet toeriep dat het tweede CLB Burgemeestersdag, Redactieadres: Postbus 1310, 1000 BH Amsterdam Kabinet Den Uyl er toch gekomen is. Al meer info: www. Lokaalbestuur.nl [email protected] met al horen we de naam Den Uyl zo Redactie: vaak vallen dat je soms denkt: hoe zat het Mei Angelina Scalzo (hoofd communicatie), ook alweer? Of voor de jongeren onder Jan Schuurman Hess, Michiel Reijnen, ons: wie is de man eigenlijk? In welke Donderdag 1 Ottolien van Rossem traditie plaatst het partijbestuur zich? En 1 mei viering / Paasheuvel, info: www.pvda.nl Eindredactie: waarom is Den Uyl het voorbeeld voor Roselie Kommers veel van onze politici? De biografi e van 10-12 mei Art direction en vormgeving: Den Uyl kan helpen om deze vragen te JS Pinksterkamp met o.a. Minister Cramer, Studio Pollmann, Amsterdam beantwoorden. Wie geïnteresseerd is kan meer info: www.js.nl Medewerkers aan dit nummer: tegen in levering van onderstaande bon Bas Barkman, Wouter Bos (column), Harmen het boek tegen gereduceerd tarief kopen. Juni Bos, Bas den Herder, Michael Juffermans Josje den Ridder (Breinbreker), Lilianne Ploumen, Josje den Ridder, Tessel Schouten, Anne Marie Vr. 13 en Za 14 Zimmerman Joop den Uyl, 1919-1987, Dromer en PvdA-Congres, Breda, meer info binnenkort Fotografi e: doordouwer, uitgeverij Balans, € 35,- op www.pvda.nl De Beeldredaktie, Hollandse Hoogte, Jurgen Huiskes, IISG, Tessa Posthuma de Boer, Roel Rozenburg, Duco de Vries Cartoon: KORTING VOOR PVDA-LEDEN Peter Pontiac, Bussum anet bleich Illustratie: Het boek van Anet Bleich CoverMechanics/Moker, Amsterdam Lithografi e: Joop den Uyl, 1919-1987, Grafi media Amsterdam Drukwerk: Dromer en doordouwer vdBJ / Print Support, Bloemendaal € 32,50 € 35,– Rood verschijnt onder verantwoordelijkheid voor slechts in plaatst van . van het partijbestuur. Bij inlevering van deze bon bij uw boekhandel joop Overname van (delen van) artikelen, foto’s of illustraties met korting te verkrijgen tot 1 juli 2008. den uyl alleen na uitdrukkelijke toestemming van-de-uitgever. Actienummer: 901-50203 1919 –1987 dromer en Uitgeverij Balans, ISBN: 9789050188180 doordouwer ISSN 1574-2733 balans

mei 2007 ROOD 31

Rood 02-2008.indd 31 18-03-2008 09:19:49 Foto Mark van den Brink / Hollandse Hoogte column

Duurzaam duurzaam

Tijdens de formatie hadden we het vaak met elkaar aan de stok over duurzaamheid. Dat zat zo. Herman Wijffels heeft sterke meningen over het onderwerp. Dat was ook één van de redenen om hem als informateur te vragen: met zijn meningen over de noodzaak van een socialer en groener Nederland konden we het vaak eens zijn. Maar wat bleek? Hermans eigen CDA stond er heel anders in!

Het debat draaide om twee visies op duurzaamheid. In Hermans visie gaat duurzaamheid over ongeveer alles, over people, planet en profi t. Dus ook over maatschappelijk verantwoord ondernemen, ook over de wijkaanpak, ook over integratie en ga zo maar door. Bij de CDA-onderhandelaars gaat het eigenlijk puur over planet: natuur en milieubeleid. Hij is er, ben ik bang, gedurende de formatie niet in geslaagd zijn vrienden van het CDA op dit punt te overtuigen.

De vraag is of dat erg is. Conceptueel heeft Wijffels natuurlijk gelijk, en Jacqueline Cramer ook, die precies het zelfde vindt. Maar er zit wel een risico aan een benadering waarin zo ongeveer alles onder duurzaamheid valt: de focus verdwijnt, de aandacht verwatert en het draagvlak erodeert. Ik ben dus iets praktischer ingesteld: als ik het begrip duurzaamheid niet nodig heb om iets buiten de wereld van milieu en natuur te beargumenteren, zal ik het niet snel gebruiken.

Toch heb ik het laatst wel een keer gedaan. Ik hield in het hol van de leeuw, bij de ondernemers van VNO-NCW, een lezing over duurzame globalisering. Ik gaf toen heel bewust een Wijffeliaanse invulling aan het begrip duurzaam. Door het nu eens niet te hebben over groen ondernemen, maar door aandacht te vragen voor het feit dat als de ondernemers draagvlak willen behouden voor grensoverschrijdend ondernemerschap, ze gebaat zijn bij een duurzaam draagvlak. En dat kunnen ze alleen verkrijgen door ervoor te zorgen dat de lasten en de baten van globalisering eerlijker verdeeld worden dan nu het geval is. Vervolgens had ik nog maar een paar zijstraten nodig om bij hun favoriete onderwerp uit te komen: topinkomens! En dat was geen grap. Ik ben ervan overtuigd dat het bestaan van excessieve beloningen het draagvlak voor globalisering veel schade doet. Het is dus in het belang van de ondernemers zelf om eerlijk te delen. Pas dan zijn ze duurzaam duurzaam.

Wouter Bos, politiek leider

(De volledige lezing is te vinden via www.wouterbos.nl onder speeches)

De volgende Rood verschijnt eind mei

Rood 02-2008.indd 32 19-03-2008 11:56:10