Magazine Biomassa
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Vierde jaargang Nummer 1 SPECIAL BIOMASSA 2008 Change magazine Biomassa: Groen goud voor energie en producten De feiten De mogelijkheden De meningen Ronald Plasterk, Max van den Berg Jacqueline Cramer, Gerda Verburg, Maria van der Hoeven, Uwe Jurgensen, Jan Willem Erisman, Jack van Ham, Rudy Rabbinge, Kees Kwant, André Faaij, Geert Bergsma, Alle Bruggink, Johan Wempe, Sjaak Conijn, Paul Hassing, Marc Kapteijn, Lydia Snuif- Verwey, Florrie de Pater, Johan Sanders, Bert Annevelink, Jörg Gigler, Henriette Bos, Klaas Siccama, Helma Kip, Marieke Meeusen, Donald Pols voorwoord staat er wel ten over klimaatverandering bijna elke dag bijge- vierden de afge- van hoe het bedrijfsleven in de Noord-Nederlandse Elke dag iets in de steld en aangescherpt worden, uit alles blijkt dat we Emoties lopen maanden Energy Valley het hoofd koel houdt en bijdraagt krant over klimaatverandering. Dát het klimaat nooit klaar zijn met het vergaren van kennis. Dat hoogtij in de discussie over ‘foute’ en ‘goede’ bio- aan de energietransitie. verandert, daar is iedereen het wel over eens; maar geldt voor wetenschappers, maar ook voor politici, massa. Helaas betekende de emotionele betrok- in welk tempo dat gebeurt, daarover verschillen de beleidsmakers en niet in de laatste plaats voor alle kenheid ook dat de wereld werd onderverdeeld in Bij deze editie van Change Magazine vindt u het meningen. De laatste berichten zijn echter niet gun- Nederlanders, want effectief klimaatbeleid heeft een ‘goed’ en ‘fout’ en dat de nuance uit het debat leek boekje ‘Het bruist in Energy Valley’. Energy Val- stig. Het is niet ondenkbaar dat onze generatie nog breed draagvlak nodig. Dat stelt hoge eisen aan de te verdwijnen. Plotseling leken we bijvoorbeeld te ley is het energieknooppunt van Noord Nederland zal meemaken dat het noordpoolgebied in de zomer begrijpelijkheid van de informatie die de onderzoe- zijn vergeten dat biomassa in combinatie met ande- waarin de provincies Drenthe, Friesland, Gronin- helemaal ijsvrij is. Momenteel wordt bestudeerd kers over dit onderwerp naar voren brengen. Maar re duurzame energieopties een bijdrage moet leve- gen en de kop van Noord-Holland deelnemen. In welke gevolgen de snelle opwarming van de aarde ook aan het onderwijs, dat ervoor moet zorgen dat ren aan de lange weg die we hebben te gaan om de het boekje presenteren 25 private initiatieven in dit heeft voor het landijs op Groenland en Antarctica, mensen die informatie kunnen duiden. bitter noodzakelijke energietransitie te volbrengen. gebied hun bijdrage aan de energietransitie. Het en voor zeestromen en permafrost in Siberië. Ook Aan het begin staan van een transitiepad betekent werd overhandigd door de koepelorganisaties VNO- in Nederland maken we ons zorgen. Stijgt de wa- Als minister van Onderwijs, Cultuur en Weten- dat we ongebaande paden bewandelen en fouten NCW Noord en MKB Noord tijdens het bezoek van terspiegel? Hoe houden we ons land dan droog? We schap maak ik me sterk voor goed onderzoek en durven maken. In een wereld waar iets alleen minister Van der Hoeven op 23 juni - Energiek on- zijn nog maar nét begonnen met nadenken over de onderwijs. Een creatieve en kritische houding prik- ‘goed’ of ‘fout’ kan zijn is het schier onmogelijk om dernemen in Noord Nederland. Hopelijk inspireert eventuele geopolitieke gevolgen. Op nationaal en op kelt de nieuwsgierigheid en maakt het mogelijk om nieuwe paden te bewandelen en lessen te trekken het u ook om uw bijdrage te blijven leveren aan de Europees niveau wordt ook de verbinding met de de juiste keuzes te maken en op een verantwoorde uit de fouten die we maken. energietransitie. energievoorziening gelegd. Kunnen we klimaatver- manier met klimaatverandering om te gaan. Zo andering nog wel stoppen en hoe moet dat dan? Of kunnen we de uitdaging aannemen en ook interna- Een mooi voorbeeld van energietransitie is Sunoil is het misschien beter om ons aan te passen en hoe tionaal onze bijdrage leveren. Heel belangrijk, want Biodiesel. Dit bedrijf - de eerste biodieselfabriek in Max van den Berg kunnen we dat het beste doen? het klimaat kent geen grenzen. Het is onze morele Nederland - is ooit gestart op basis van grondstof- Voorzitter van de Raad van Toezicht plicht om voor dit probleem internationaal te den- fen zoals koolzaadolie en sojaolie. Het bedrijf reali- Stichting Energy Valley Dit nummer van Change Magazine heeft biomassa ken; bovendien komt dit op de lange termijn Neder- seerde zich dat dit pas de eerste stap was die nodig Commissaris van de Koningin als speciaal thema. Ook dat onderwerp roept veel land ten goede. Ik weet zeker dat we ons steentje zou zijn om te komen naar verdere verduurzaming in de provincie Groningen vragen op. Helpt het de CO2-uitstoot te beperken? kunnen bijdragen. van biobrandstoffen en is er in geslaagd om over Leidt een grotere vraag vanuit industrielanden niet te schakelen naar het gebruik van restproducten tot voedseltekorten in de derde wereld? Is er geen Voor nu veel leesplezier en zoals frituurvet en dierlijke vetten als grondstof. betere manier om biobrandstoffen te maken, mis- een kritische houding toegewenst! Vanaf 2008 produceert Sunoil alleen nog biodiesel schien wel van het afval dat we allemaal in de GFT- van restmaterialen en is daarmee een zogenaamde container stoppen? Dr. Ronald H.A. Plasterk tweede generatie biodieselfabriek met een CO2 Minister van Onderwijs, reductie van ca. 75 procent. Een conventionele bio- Het duizelingwekkende tempo waarmee vragen op Cultuur en Wetenschap dieselfabriek reduceert ongeveer 35 procent CO2 ons af komen, het feit dat wetenschappelijke inzich- ten opzichte van fossiele diesel. Een goed voorbeeld 2 SEPTEMBER 2008 Change Change SEPTEMBER 2008 3 inhoud 2 Voorwoord 42 Lichtgewicht korrels met Dit nummer van Change Magazine is mede mogelijk Ronald Plasterk & Max van den Berg reuzenkracht gemaakt door: 8 Minister op criteriatournee ECN’s torrefactietechnologie Acceptatie, handhaving 45 Milena vergast biomassa en aanscherping van de Groen gas, gesloten mineralen- duurzaamheidcriteria kringloop, CO2 negatief 8 19 60 11 Markt 46 Wetenschap & Bedrijf 3 Minister op Bio-based Vijf vragen Cleancars, koolzaad van hamburgers, Groen gas Minister Van der Hoeven van je ruikt de kip uit de uitlaat 48 Kort criteria- economy Economische Zaken ziet volop 12 Creatief met technologie 49 Opinie: Jack van Ham Eén ding is volgens landbouw- kansen voor biomassa, “maar 50 Eigen Innovaties die biomassa duurzaam Biobrandstoffen, vloek of zegen voor tourmee minister Gerda Verburg glas- waakzaamheid is geboden”, zij “De enige manier om te weten maken ontwikkelingslanden? helder: “Over 20 jaar is er wil normen stellen “en certi- gebruik eerst! of de duurzaamheidscriteria mogelijk geen druppel aardolie ficering stimuleren”. Zij zet in Hoe kunnen kleine boeren in ont- 14 Langs de duurzaamheidslat 50 Eigen gebruik eerst! werken, is ze in praktijk bren- meer te vinden. We zijn dus op op de tweede generatie bio- wikkelingslanden profiteren van Roep om certificering en Jathropa biedt ontwikkelingslanden gen: doen”, zo heeft minister zoek naar alternatieven. En die brandstoffen en benadrukt dat de grotere vraag naar biobrand- Jacqueline Cramer voor ogen. denken we gevonden te heb- aanscherping van criteria hoop biomassa uitstekend geschikt stoffen, zowel voor lokaal gebruik Inmiddels lopen proefprojec- ben in de bio-based economy: 19 Opinie: minister Gerda Verburg 54 Wetenschap & Bedrijf 4 is voor productontwikkeling als voor de export? Pag 49: Jack ten in Indonesië en Mozam- producten en energie uit plan- “de NS heeft een treindeur ge- van Ham van ICCO heeft er een Biomassa heeft de toekomst Transportbrandstoffen bique. ten en dierlijke restproducten maakt van vlas en hennep.” duidelijke mening over. 20 Bouwen met kokos 56 Stroom van eigen bodem zijn.” Biobased-economy in opmars Europese doelen in gemeenten en PCCC 22 Nieuwe energie voor het klimaat provincies Platform Communication on Climate Change 30 Transitie naar duurzame energie- 58 Klimaat voor ruimte, marktplaats huishouding noodzakelijk voor klimaatkennis TomTom voor 26 Opinie: Uwe Jurgensen 60 Vijf vragen aan Maria van der biomassa Biodiesel als coproduct van de Hoeven Wat is de juiste route bij de voedingsindustrie ‘Treindeur van hennep weegt slechts inzet van biomassa, van ver- 28 Wetenschap & Bedrijf 1 40 kilo’ zamelen en transporteren tot Groene stroom en warmte 62 Markt biomassa raakt oververhit het omzetten in ener- gie. Experts aan het 30 Tomtom voor biomassa EU doelen op korte termijn niet te woord. Duurzame logistiek halen 33 Essay: Jan Willem Erisman 66 (Advertorial) Vet duurzaam Kunstmest is pure noodzaak Lammerink Installatiegroep 34 Amsterdams vuilnis wordt groene 68 HVC, regisseer de keten van stroom afval 45 AEB haalt meerwaarde uit afval 72 Food versus fuel 18 Wetenschap 36 Rijden op rioolgas, stoken op Vier meningen van deskundigen Milena vergast & bedrijf slibkool 74 Kort Hoogheemraadschap zuiveraar en biomassa In vier korte dossiers laten vertegenwoor- De Milena vergassingsinstallatie digers uit wetenschap en bedrijfsleven energieleverancier van ECN zet biomassa om in groen hun licht schijnen op de thema’s 40 Wetenschap & Bedrijf 2 gas, de vrijkomende CO wordt af- 2 groene chemie, groene stroom en Groene chemie gevangen. Op 4 september opende warmte, groen gas en transport- milieuminister Cramer de instal- brandstoffen. fotografie omslag: latie. Dolph Cantrijn 4 SEPTEMBER 2008 Change Change SEPTEMBER 2008 5 colofon redactioneel Change Magazine wordt thematisch samen gesteld en verschijnt drie tot zes keer