WÓJT GMINY ROGOWO

Z M I A N A S T U D I U M

UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ROGOWO

Rogowo, wrzesień 2011

1

Zał ącznik Nr 1 do uchwały Nr IX/33/11 Rady Gminy Rogowo z dnia 28 wrze śnia 2011r. w sprawie uchwalenia zmiany studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo

2

Generalny projektant studium mgr in ż. Wiera Kulczy ńska Członek Północnej Okr ęgowej Izby Urbanistów Nr G-203/2006

3 4

SPIS TRE ŚCI:

I. W P R O W A D Z E N I E ...... 9 1. Podstawa opracowania ...... 11 2. Cel i zakres opracowania ...... 11 3. Metoda opracowania ...... 12 4. Wykaz opracowa ń i materiałów wykonanych na potrzeby studium lub wykorzystanych dla potrzeb studium ...... 12 5. Ogólna charakterystyka gminy ...... 13

II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ROGOWO ...... 15 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z USTALE Ń DECYZYJNYCH PONADLOKALNYCH ...... 17 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA TERENU ...... 18 2.1. Struktura przestrzenna gminy ...... 18 2.2. Sytuacja planistyczna ...... 18 2.3. Stan prawny gruntów ...... 19 3. PRZYRODNICZE UWARUNKOWANIA ROZWOJU ...... 21 3.1. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego ...... 21 3.2. Formy ochrony przyrody w gminie ...... 26 3.3. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu turystyki ...... 29 3.4. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej ...... 30 3.5. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 34 4. WARUNKI I JAKO ŚĆ ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW W TYM OCHRONA ICH ZDROWIA ...... 34 4.1. Uwarunkowania demograficzno – społeczne...... 34 4.2. Uwarunkowania gospodarcze ...... 44 5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ ...... 47 5.1. Rys historyczny ...... 47 5.2. Zabytki nieruchome i archeologiczne wpisane do rejestru zabytków ...... 48 5.3. Zasoby dziedzictwa kulturowego wskazane do ochrony w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego ...... 48 5.4. Zagro żenia ...... 59 5.5. Obszary, obiekty i zasady ochrony dóbr kultury współczesnej i krajobrazu kulturowego ...... 60 5.6. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych ...... 60 6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI ...... 60 6.1. Uwarunkowania zewn ętrzne ...... 60 6.2. Uwarunkowania wewn ętrzne ...... 62 6.3. Progi, ograniczenia, preferencje rozwoju ...... 64 7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ ...... 65

5 7.1. Uwarunkowania zewn ętrzne ...... 65 7.2. Uwarunkowania wewn ętrzne ...... 65 7.3. Progi, ograniczenia, preferencje rozwoju ...... 74 8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA ...... 75 8.1. Zagro żenia powodziowe ...... 75 8.2. Zagro żenia antropogeniczne ...... 76 8.3. Instytucje, jednostki ratownictwa i szybkiego reagowania ...... 76 9. BILANS UWARUNKOWA Ń ROZWOJU GMINY ...... 77 10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY ...... 78

III. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY ROGOWO ...... 79

1. CELE ROZWOJU GMINY, MO ŻLIWO ŚCI I POTRZEBY ...... 81 1.1. Cele wynikaj ące z uchwalonej „Strategii rozwoju gminy Rogowo” ...... 81 1.2. Cele polityki przestrzennej...... 82 2. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY WYNIKAJ ĄCE Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO - POMORSKIEGO ...... 83 3. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW ...... 88 3.1. Ogólne zasady polityki przestrzennej ...... 89 3.2. Funkcje gminy i struktura sieci osadniczej ...... 91 3.3. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów – strefy polityki przestrzennej...... 91 4. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ U ŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY ...... 99 5. OBSZARY I ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I UZDROWISK ...... 102 5.1. Przyrodnicze kierunki rozwoju gminy ...... 103 5.2. Kierunki rozwoju turystyki, rekreacji i wypoczynku ...... 105 5.3. Obszary, obiekty i zasady ochrony krajobrazu kulturowego...... 105 5.4. Obszary, obiekty i zasady ochrony uzdrowisk ...... 105 6. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ...... 106 6. 1. Zasady ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków (wymienionych w Tabeli 20) ...... 106 6.2. Kierunki kształtowania polityki przestrzennej w zakresie dziedzictwa kulturowego ...... 106 6.3. Obszary, obiekty i zasady ochrony dóbr kultury współczesnej...... 107 7. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI ...... 107 7.1. Komunikacja drogowa ...... 107 7.2. Komunikacja kolejowa ...... 108 7.3. Komunikacja zbiorowa ...... 109 Zakłada si ę, że kierunkiem rozwojowym powinno by ć obj ęcie komunikacj ą zbiorow ą wszystkich miejscowo ści w gminie...... 109 8. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ...... 109 8.1. Zaopatrzenie w wod ę ...... 110 8.2. Odprowadzenie i unieszkodliwianie ścieków ...... 110 8.3. Gospodarka energetyczna ...... 111 8.4. Telekomunikacja ...... 114 8.5. Gospodarka odpadami ...... 115 8.6. Melioracje ...... 116

6 9. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM ...... 116 10. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM – ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1 ...... 116 11. OBSZARY, DLA KTÓRYCH SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO JEST OBOWI ĄZKOWE NA PODSTAWIE ART. 10 UST. 2 PKT 8 USTAWY O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM . 117 12. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MPZP, W TYM OBSZARY WYMAGAJ ĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LE ŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELE ŚNE ...... 118 13. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ ...... 119 13.1. Kierunki rozwoju i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej...... 119 13.2. Kierunki rozwoju i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej ...... 120 14. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI I OSUWANIA MAS ZIEMNYCH ...... 121 14.1. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi ...... 121 14.2. Obszary osuwania mas ziemnych ...... 122 15. OBIEKTY I OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY ...... 122 16. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH...... 122 17. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI .... 122 18. TERENY ZAMKNI ĘTE I ICH STREFY OCHRONNE ...... 123 19. OBSZARY PROBLEMOWE...... 124 20. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH ...... 126 21. INSTRUMENTY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ ...... 128 22. MONITORING ...... 129 23. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń ...... 130 24. SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM ...... 132

7 8

I. W P R O W A D Z E N I E

9 10

1. Podstawa opracowania

Niniejsze Studium stanowi zmian ę „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo przyj ętego Uchwał ą Nr XX/1/2001 Rady Gminy Rogowo z dnia 15 marca 2001 roku sporz ądzonego na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15 poz. 139 z pó źn. zm.). Zmiana została sporz ądzona zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) oraz na podstawie Uchwały Nr XVIII/33/08 z dnia 4 listopada 2008 roku w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia niniejszej zmiany.

2. Cel i zakres opracowania

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego opracowane zostało dla całego obszaru gminy Rogowo, która w granicach administracyjnych zajmuje powierzchni ę 139,8 km 2, w celu okre ślenia polityki przestrzennej samorz ądu lokalnego. Okre śla ono polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego, stanowi podstawowe narz ędzie umo żliwiaj ące spełnienie zada ń własnych gminy w zakresie ładu przestrzennego, komunikacji i infrastruktury technicznej. Decyzja o podj ęciu prac nad zmian ą Studium wynikn ęła przede wszystkim z potrzeby doprowadzenia do zgodno ści tre ści w/w dokumentu z dynamicznie zmieniaj ącym si ę w naszym kraju prawodawstwem. W ci ągu dziewi ęciu lat obowi ązywania dokumentu uległo zmianie szereg ustaw zwi ązanych z tematyk ą kształtowania przestrzeni oraz wpłyn ęło od mieszka ńców wiele wniosków i postulatów inwestycyjnych niezgodnych z ustaleniami studium. Ustawa z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym w bardzo ograniczonym zakresie okre ślała form ę studium oraz tok prac nad jego sporz ądzeniem. Koncentrowała si ę przede wszystkim na zakresie problematyki studium nakładaj ąc równocze śnie obowi ązek badania, przez zarz ąd gminy „spójno ści” rozwi ąza ń projektowych miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „z polityk ą przestrzenn ą gminy” okre ślon ą w studium. Obowi ązuj ąca od 11 lipca 2003 r. ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) wprowadziła zasadnicze zmiany dotycz ące toku formalno – prawnego nad sporz ądzeniem studium, okre śliła jego formę a tak że zmieniła zakres jego problematyki. Wymagany zakres projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w cz ęś ci tekstowej i graficznej okre ślony został w Rozporz ądzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 118 poz. 1233). Studium uchwalone przez rad ę gminy nie jest aktem prawa miejscowego. Jest natomiast „aktem kierownictwa wewn ętrznego” gminy wykorzystywanym przy podejmowaniu decyzji w zakresie działa ń dotycz ących polityki przestrzennej gminy oraz stanowi podstaw ę do koordynacji planów miejscowych. Ustalenia studium realizowane s ą poprzez plany miejscowe i s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu tych planów.

11 3. Metoda opracowania

Pierwszy etap prac nad aktualizacj ą studium obejmował wst ępn ą analiz ę zapisów obowi ązuj ącego studium oraz ocen ę aktualno ści posiadanych materiałów planistycznych. Drugi etap to sporz ądzenie diagnozy stanu obejmuj ącej wieloaspektowe rozpoznanie i ocen ę uwarunkowa ń rozwoju gminy Rogowo na podstawie aktualnie wykonywanych dost ępnych opracowa ń i materiałów. Trzeci etap obejmował ocen ę kierunków i zasad rozwoju przestrzennego gminy przyjętych w obowi ązuj ącym studium. Czwarty etap zwi ązany był z opracowaniem celów, zasad rozwoju, kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz formułowaniem zapisu ustale ń studium. W toku prac nad studium, w kwestii najbardziej trudnych i kontrowersyjnych tematów, odbyły si ę spotkania, na których zaprezentowane i przedyskutowane zostały poszczególne grupy zagadnie ń. Uwarunkowania rozwoju i szczegółowe ustalenia dotycz ące kierunków i zasad rozwoju przestrzennego gminy zapisane zostały w tekście studium oraz na mapach problemowych w skali 1:25000 - uwarunkowania rozwoju oraz kierunki rozwoju przestrzennego gminy Rogowo, stanowi ącymi obok tekstu załączniki do uchwały o uchwaleniu studium.

4. Wykaz opracowa ń i materiałów wykonanych na potrzeby studium lub wykorzystanych dla potrzeb studium

- Opracowanie ekofizjograficzne wykonane na potrzeby Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo, listopad 2009r.; - „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo”, przyj ęte przez Rad ę Gminy w Rogowie Uchwał ą Nr XX/1/2001 Rady Gminy Rogowo z dnia 15 marca 2001 roku; - „Strategia Rozwoju gminy Rogowo przyj ęta uchwał ą Nr VIII/30/99 Rady Gminy w Rogowie z dnia 27 pa ździernika 1999r. - Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Rogowo na lata 2008 – 2015 przyj ęty uchwał ą Nr XIV/11/2008 Rady Gminy Rogowo z dnia 17 kwietnia 2008r. - „Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Kujawsko – Pomorskiego, Kujawsko - Pomorskie Biuro Planowania Przestrzennego i Regionalnego we Włocławku, czerwiec 2003 (obecnie sporz ądzana zmiana planu); - Strategia Rozwoju Województwa Kujawsko – Pomorskiego na lata 2007 – 2020, Uchwała Sejmiku Województwa Kujawsko - Pomorskiego Nr XLI/586/05 z dnia 12 grudnia 2005r. - „Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Rogowo na lata 2005-2008 z perspektyw ą na lata 2009 - 2014”, luty 2005, tom I – Program ochrony środowiska. - „Program ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami dla gminy Rogowo na lata 2005-2008 z perspektyw ą na lata 2009 - 2014”, luty 2005, tom II – Plan gospodarki odpadami. - Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Rypi ńskiego na lata 2004 – 2006 (Rypin, kwiecie ń 2004). - „Raport o stanie środowiska województwa kujawsko-pomorskiego w 2007r.” - Inspekcja Ochrony Środowiska, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy, Bydgoszcz 2008r. oraz „Raporty...” z lat wcze śniejszych;

12

5. Ogólna charakterystyka gminy Gmina Rogowo poło żona jest w północno – wschodniej cz ęś ci województwa kujawsko – pomorskiego. Pod wzgl ędem administracyjnym nale ży do powiatu ziemskiego rypi ńskiego. Gmina zajmuje powierzchni ę 139,8 km 2. Pod wzgl ędem administracyjnym wydzielono tu 22 jednostki sołeckie oraz 33 miejscowo ści. Gmina graniczy: • od północnego-wschodu w niewielkim fragmencie z gmin ą Skrwilno, • od północy z gmin ą Rypin, • od północnego-zachodu z gmin ą Brzuze, • od południowego-zachodu z gmin ą Chrostkowo, • od południa z miastem i gmin ą Sk ępe, • od południowego-wschodu z gmin ą Sztutowo z województwa mazowieckiego. Gmin ę Rogowo według danych na koniec 2009r. zamieszkuje 4713 osób. Średnia gęsto ść zaludnienia wynosi 33 osoby/km 2. Gmina poło żona jest korzystnie w stosunku do głównych ci ągów komunikacyjnych kraju, przez jej teren przebiegaj ą dwie drogi kategorii wojewódzkiej: − nr 557 Rypin – Lipno, − nr 560 Bielsk – Brodnica.

13 14

II. UWARUNKOWANIA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY ROGOWO

15 16 1. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z USTALE Ń DECYZYJNYCH PONADLOKALNYCH

Uwarunkowania krajowe i regionalne o charakterze decyzyjnym oraz postulatywnym wynikaj ące ze stanu zagospodarowania

Wynikaj ące z ustaw szczególnych

Na obszarze gminy wyst ępuj ą nast ępuj ące obiekty ustanowione na poziomie województwa i kraju na podstawie przepisów szczególnych: − obiekty i zespoły zabytkowe podlegaj ące ochronie i opiece – ewidencja wojewódzkiego konserwatora zabytków - Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Toruniu, Delegatura we Włocławku, − drogi wojewódzkie wg wykazu dróg wojewódzkich – Rozporz ądzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 28 lutego 2000 roku w sprawie numeracji i ewidencji dróg (Dz. U. Nr 32 poz. 393 ), Zarz ądzenie Nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Publicznych z dnia 9 maja 2000r. zobowi ązuj ące do dokonania wymiany oznakowania,

Wynikaj ące ze stanu zagospodarowania:

• linia elektroenergetyczna 400 kV relacji Grudzi ądz W ęgrowo – Płock Dla linii elektroenergetycznej wymagany jest pas technologiczny o szeroko ści 80 m (po 40 m od osi linii w obu kierunkach)

• linia elektroenergetyczna 220 kV relacji Olsztyn I – Włocławek Azoty Dla linii elektroenergetycznej wymagany jest pas technologiczny o szeroko ści 50 m (po 25 m od osi linii w obu kierunkach)

• linie elektroenergetyczne 110 kV relacji Lipno – stacja pomp na ruroci ągu ropy naftowej w Puszczy Miejskiej (gmina Rypin) – Rypin Dla linii elektroenergetycznej wymagany jest pas technologiczny o szeroko ści 29 m (po 14,5 m od osi linii w obu kierunkach)

Wytyczne dotycz ące u żytkowania terenu w pasach technologicznych istniej ących linii elektroenergetycznych:
warunki lokalizacji wszelkich obiektów w pasach technologicznych nale ży uzgadnia ć z wła ścicielem linii elektroenergetycznych,
w pasach technologicznych nie wolno lokalizowa ć budynków mieszkalnych i innych przeznaczonych na stały pobyt ludzi,
dopuszcza si ę odbudow ę, rozbudow ę, przebudow ę i nadbudow ę istniej ących linii,
pod liniami nie nale ży sadzi ć ro ślinno ści wysokiej – zalesiania terenów rolnych w pasach technologicznych linii mog ą by ć przeprowadzone w uzgodnieniu z wła ścicielem linii, który okre śli maksymaln ą wysoko ść sadzonych drzew i krzewów,
wszelkie zmiany w kwalifikacji terenu w obr ębie pasów technologicznych linii i w ich najbli ższym s ąsiedztwie powinny by ć zaopiniowane przez wła ściciela linii,
dla linii elektroenergetycznych musi by ć zapewniony dost ęp w celu wykonania prac eksploatacyjnych.

17 • ruroci ąg produktów naftowych PERN z Płocka do Gda ńska Zgodnie z § 136 Rozporz ądzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć bazy i stacje paliw płynnych, ruroci ągi przesyłowe dalekosi ęż ne słu żą ce do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 243 poz. 2063), minimalna szeroko ść strefy bezpiecze ństwa dla jednego ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego wynosi ( środek stanowi oś ruroci ągu) – co najmniej 40,0 m (dla ruroci ągu o średnicy nominalnej powy żej 600 mm). Zgodnie z § 137 w/w rozporz ądzenia strefa bezpiecze ństwa mo że by ć u żytkowana zgodnie z pierwotnym jej przeznaczeniem. Wewn ątrz strefy bezpiecze ństwa niedopuszczalne jest wznoszenie budowli, urz ądzanie stałych składów i magazynów oraz zalesianie. Dopuszcza si ę w strefie bezpiecze ństwa usytuowanie innej infrastruktury sieci uzbrojenia terenu pod warunkiem uzgodnienia jej z wła ścicielem ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego. Na terenach otwartych dopuszcza si ę w strefie bezpiecze ństwa sadzenie pojedynczych drzew w odległo ści co najmniej 5,0 m od ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego. Tereny działek budowlanych powinny znajdowa ć si ę poza stref ą bezpiecze ństwa ruroci ągu naftowego. Powy ższa strefa przez ograniczenia w jej u żytkowaniu i wykonywaniu robót budowlanych ma zapewni ć nienaruszalno ść , a wi ęc bezpiecze ństwo dla ruroci ągu i kabla oraz umo żliwi ć do nich dost ęp w celach kontroli, konserwacji i naprawy. Wszelkie planowane inwestycje liniowe podziemne i nadziemne przechodz ące przez stref ę bezpiecze ństwa oraz roboty z nimi zwi ązane musz ą by ć uzgodnione i wykonane pod nadzorem gestora sieci.

2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA I ZAGOSPODAROWANIA TERENU

2.1. Struktura przestrzenna gminy

Struktura funkcjonalno-przestrzenna gminy charakteryzuje si ę zabudow ą jednorodzinn ą przede wszystkim w miejscowo ści gminnej Rogowo oraz zabudow ą zagrodow ą ukształtowan ą historycznie w formie niewielkich jednostek osadniczych. Na terenie gminy dominuje funkcja mieszkaniowa, mieszkaniowo – usługowa uzupełniona dodatkowo funkcją rekreacyjn ą. W przestrzeni gminy mo żna wyró żni ć du że kompleksy le śne, tereny rolne, jeziora, tereny eksploatacji kruszywa naturalnego przede wszystkim w miejscowo ści Huta Chojno oraz tereny zabudowane o zabudowie zwartej i rozproszonej zabudowy zagrodowej. Wi ększo ść miejscowo ści na terenie gminy jest wynikiem rozwoju sieci drogowej i zlokalizowana jest wzdłu ż głównych szlaków komunikacyjnych. Ograniczeniem dla rozwoju osadnictwa na terenie gminy s ą du że zwarte kompleksy le śne.

2.2. Sytuacja planistyczna

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Z dniem 31 grudnia 2002r. utracił moc miejscowy ogólny plan zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo, przyj ęty uchwał ą Nr 12/94 rady gminy Rogowo z dnia 27 maja 1994r. Gmina posiada jeden obowi ązuj ący, sporz ądzony zgodnie z ustaw ą z dnia 7 lipca 1994r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999r. Nr 15 poz. 139 z pó źn. zm) miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (Uchwała Nr XI/1/2000 Rady Gminy Rogowo z dnia 4 lutego 2000r.), dotycz ący:

18  wprowadzenia funkcji wypoczynkowo – rekreacyjnej z rehabilitacj ą na terenach rolnych we wsi Ruda,  wprowadzenia funkcji terenów powierzchniowej eksploatacji w czterech obszarach na terenie wsi Huta Chojno (Dz. Urz. Woj. Kujawsko – Pomorskiego z 2000r. Nr 57 poz. 468).

Decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

Zgodnie z art. 4 ust. 2 ustawy dnia 27 marca 2003r o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, w przypadku braku miejscowego planu okre ślenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy nast ępuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy lub w drodze decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, których podstawą s ą przepisy szczególne. Decyzje o warunkach zabudowy wydawane od 2003r. na terenie gminy dotyczyły przede wszystkim rozbudowy i przebudowy istniej ącej zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej oraz budowy nowych budynków mieszkalnych i gospodarczych w ramach istniej ącej i projektowanej zabudowy oraz w mniejszym stopniu zabudowy usługowej i produkcyjnej oraz zmiany sposobu u żytkowania istniej ących obiektów, a decyzje o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego przede wszystkim realizacji infrastruktury technicznej (budowa sieci wodoci ągowych, kanalizacyjnych i elektroenergetycznych) i komunikacyjnej.

2.3. Stan prawny gruntów

Granice administracyjne obejmuj ą 139,8 km 2 powierzchni gminy. Do gminnego zasobu nieruchomo ści (na podstawie art. 24 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomo ściami), nale żą grunty: - stanowi ące własno ść gminy; - co do których gmina posiada udział; - będące przedmiotem u żytkowania wieczystego gminy; - zaj ęte pod drogi; - oddane w trwały zarz ąd; - oddane w u żytkowanie.

19 Tabela: 1. Struktura własno ściowa gruntów

LP Wyszczególnienie Powierzchnia Powierzchnia gruntów w ha gruntów w % 1 Grunty Skarbu Pa ństwa z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie wieczyste 25,59 4139 2 Grunty Skarbu Pa ństwa przekazane w u żytkowanie wieczyste 8 0,06

3 Grunty spółek Skarbu Pa ństwa, przedsi ębiorstw pa ństwowych i innych pa ństwowych osób prawnych 15 0,11 4 Grunty gmin i zwi ązków mi ędzygminnych z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie wieczyste 40 0,29

5 Grunty gmin i zwi ązków mi ędzygminnych przekazanych w u żytkowanie wieczyste 4 0,03

6 Grunty, które s ą własno ści ą samorz ądowych osób prawnych oraz grunty, których wła ściciele s ą nieznani 0 0 7 Grunty osób fizycznych 9506 67,96 8 Grunty Spółdzielni 2 0,01 9 Grunty ko ściołów i zwi ązków wyznaniowych 5 0,04 10 Wspólnoty gruntowe 0 0 11 Grunty powiatów z wył ączeniem gruntów przeznaczonych w u żytkowanie 161 1,15

12 Grunty powiatów przekazane w u żytkowanie wieczyste 0 0

13 Grunty województw z wył ączeniem gruntów przekazanych w u żytkowanie 0 0

14 Grunty województw przekazane w u żytkowanie wieczyste 0 0

15 Grunty b ędące przedmiotem własno ści i władania osób innych ni ż wy żej wymienione 107 0,77

16 Razem 13987 100

Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Starostwa Powiatowego w Rypinie, stan na 01.01.2009r.

20 3. PRZYRODNICZE UWARUNKOWANIA ROZWOJU

3.1. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu środowiska przyrodniczego

3.1.1. Uwarunkowania zewn ętrzne

Do podstawowych uwarunkowa ń zewn ętrznych, które wi ążą si ę z obszarem gminy Rogowo mo żna zaliczy ć: − wyst ępowanie bogatych zasobów wód podziemnych zwi ązanych z Głównym Zbiornikiem Wód Podziemnych (GZWP), − poło żenie na obszarze deficytu wody dla potrzeb produkcji ro ślinnej. Jego wielko ść dochodzi do 150 mm opadu w okresie wegetacyjnym, − przebieg korytarza ekologicznego o znaczeniu wojewódzkim, a nawet krajowym, zwi ązanego z dolin ą Wisły, zapewniaj ącego ci ągło ść mi ędzy obszarami prawnie chronionymi w dolinie Wisły (zadanie nr 47 wydzielone w tabeli zada ń ponadlokalnych realizuj ących cele publiczne i zamieszczonych w Planie zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego) − Poło żenie gminy w niewielkim fragmencie w Obszarze Chronionego Krajobrazu Źródła Skrwy – ekosystem l ądowo-wodny z zachowaniem bioró żnorodno ści biologicznej siedlisk Równiny Urszulewskiej oraz ochron ą krajobrazu jeziora Urszulewskiego i źródeł rzeki Skrwy w bezpośrednim s ąsiedztwie Górznie ńsko – Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego (Rozporz ądzenie Wojewody Kujawsko - Pomorskiego Nr 13/2005 z dnia 9 czerwca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Kuj.-Pom. Nr 72, poz. 1377), sposób użytkowania i zagospodarowania obszaru nie mo że prowadzi ć do naruszenia jego równowagi ekologicznej, wprowadza si ę zakaz lokalizowania obiektów budowlanych w obszarach chronionych w pasie szeroko ści 100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki le śnej lub rybackiej.

3.1.2. Uwarunkowania wewn ętrzne Rze źba terenu

Pod wzgl ędem fizyczno-geograficznym gmina Rogowo poło żona jest w obr ębie dwóch Mezoregionów – cz ęść północna, zachodnia i południowo-zachodnia znajduje si ę na Pojezierzu Dobrzy ńskim, natomiast wschodnia i południowo-wschodnia część zajmuje obszar Równiny Urszulewskiej. (J. Kondracki).

Pod względem geomorfologicznym obszar gminy w znacznej cz ęś ci poło żony jest na wysoczy źnie morenowej zlodowacenia Wisły zbudowanej głównie z utworów gliniastych. Jest to obszar bardzo urozmaicony, z charakterystycznymi pagórkami morenowymi oraz przełomem rzeki Ruziec. Ró żnice wysoko ści wzgl ędnej si ęgaj ą tutaj do 40 m. Centralna i wschodnia cz ęść gminy zwi ązana jest z sandrem Skrwy, st ąd wyst ępuj ą tu utwory piaszczyste. Rze źba terenu charakteryzuje si ę płaskim lub lekko falistym obszarem, z wyst ępuj ącymi zagł ębieniami wytopiskowymi oraz płytkimi rynnami subglacjalnymi. Ró żnice wysoko ści wzgl ędniej dochodz ą tu do 8-10 m. ponadto wyst ępuj ą tu równiny akumulacji biogennej, które s ą wynikiem zaniku płytkich jezior i cz ęsto maj ą charakter bezodpływowy.

21

Budowa geologiczna i gleby

Obszar Pojezierza Dobrzy ńskiego pokrywaj ą w cało ści osady czwartorz ędowe o bardzo ró żnej mi ąż szo ści. Starsze osady trzeciorz ędowe wyst ępuj ą jedynie lokalnie. Najwa żniejsz ą cech ą budowy geologicznej omawianego obszaru jest elewacja trzeciorz ędu tzw. „elewacja płocka”. Warstwy osadów trzeciorz ędowych s ą na du żym obszarze gminy zaburzone i pofałdowane. Utwory czwartorz ędowe wyst ępuj ą tu generalnie w formie dwóch poziomów glin zwałowych rozdzielonych seri ą piaszczysto-żwirow ą. Najstarszymi osadami czwartorz ędu jest glina zwałowa zlodowacenia południowopolskiego wyst ępuj ąca najcz ęś ciej w licznych depresjach. Z okresu interglacjału mazowieckiego pochodz ą piaski rzeczne i piaski ze żwirami. Osady zlodowacenia środkowopolskiego wyst ępuj ą nie tylko w obr ębie depresji trzeciorz ędu, lecz buduj ą ówczesn ą wysoczyzn ę. Mi ąż szo ść gliny zwałowej waha si ę w granicach 30-60 m. Interglacjał emski reprezentują piaski ró żnoziarniste ze żwirem o mi ąż szo ści ok. 10 m znajduj ące si ę ok. 30 m pod osadami zlodowacenia Wisły. Osady zlodowacenia Wisły buduj ą m.in. formy marginalne l ądolodu ci ągn ące si ę od Gójska w stron ę Płocka. S ą to piaski, żwiry, głazy moreny czołowej i glina zwałowa, której mi ąż szo ść wynosi ok. 10 m. Mi ąż szo ść gliny zwałowej fazy leszczy ńskiej, pozna ńskiej oraz kujawskiej (zwanej obecnie subfaz ą kujawsko-dobrzy ńsk ą), która wyst ępuje na znacznych obszarach gminy, waha si ę najcz ęś ciej od kilku do kilkunastu metrów. We wschodniej cz ęś ci gminy znajduj ą si ę osady wodnolodowcowe tworz ące sandr dobrzy ński (sandr Skrwy). Na obszarze gminy Rogowo przewa żaj ą gleby wytworzone z piasków i żwirów pochodzenia morenowego i wodnolodowcowego. S ą to gleby bielicoziemne obszarów niezwydmionych oraz cz ęś ciowo torfowe torfowisk niskich i mursze. W cz ęś ci północnej gminy odnale źć mo żna gleby płowe i brunatne, powstałe z glin i piasków gliniastych. Na podstawie klasyfikacji bonitacyjnej ustalonej w celu okre ślenia warto ści produkcyjnej gleb mo żna zaliczy ć gleby tego terenu w przewa żaj ącej cz ęś ci do klasy V i VI (ponad 80 % gruntów ornych gminy). Gleby bardzo dobre i dobre nale żą ce do klas od I do IIIb, podlegaj ące bezwzgl ędnej ochronie przed zmian ą sposobu u żytkowania na podstawie przepisów ustawy o ochronie gruntów rolnych i le śnych wyst ępuj ą w gminie Rogowo w niewielkim odsetku (3,01% powierzchni gruntów ornych dobre gleby klasy IIIa i IIIb). Grunty średniej klasy bonitacyjnej, tj. IVa i IV b stanowi ą 16,6 % gruntów ornych gminy. Syntetyczn ą ocen ę przyrodniczych warunków produkcji rolnej mo żna wyrazi ć przy pomocy umownie przyj ętej bonitacji punktowej, opracowanej przez IUNG w Puławach. Według tej metody oceniono w punktach poszczególne elementy środowiska: gleb ę, agroklimat, rze źbę terenu i warunki wodne. Suma uzyskanych punktów daje ogólny wska źnik jako ści rolnej przestrzeni produkcyjnej. Dla gminy Rogowo wynosi on 44,0 przy czym dla całego województwa wynosi 69,1 pkt ( średnia krajowa to 66,6 punktów). Świadczy to o niekorzystnych warunkach dla produkcji rolnej. St ąd w uprawach zbó ż dominuje żyto, ponadto uprawiana jest kukurydza, duży udział jest równie ż ro ślin pastewnych.

Klimat

Klimat zaliczany jest do elementów środowiska przyrodniczego, który nale ży rozpatrywa ć uwzgl ędniaj ąc szerszy zasi ęg terytorialny, którym dla gminy Rogowo jest powiat rypi ński. Klimat na analizowanym obszarze ma cechy typowe dla klimatu Polski. Wyst ępuje tu du ża zmienno ść typów pogody, co jest wynikiem oddziaływania wilgotnych mas powietrza

22 z zachodu i kontynentalnych ze wschodu. Według W. Okołowicza powiat rypi ński poło żony jest w dzielnicy klimatycznej mazurskiej. Średnia roczna temperatura wynosi 7,6 ºC. Najcieplejszym miesi ącem jest lipiec ( średnia z wielolecia wynosi 17,6° C, natomiast najchłodniejszym - stycze ń ( średnia - 2,60C). Termiczne lato ( średnia dobowa temperatura powietrza powy żej 15°C) trwa tu średnio przez 90 dni, natomiast termiczna zima (temperatura średnia dobowa poni żej 0ºC) przez średnio 91 dni. Średnie roczne usłonecznienie na obszarze powiatu wynosi 4,4 godz../dob ę. Najwi ęcej godzin ze sło ńcem notowanych jest w czerwcu (8,2 godz./dob ę) a najmniej w grudniu (tylko 0,8 godz./dob ę). Pogodnie (zachmurzenie do 20% nieba) na tym obszarze jest przez średnio 50- 55 dni w roku, natomiast pochmurnie (zachmurzenie 80-100 %) jest tu przez 120-130 dni w roku. Dni pogodnych najwi ęcej jest na wiosn ę (głównie w marcu) i jesieni ą (w pa ździerniku). Dni pochmurne natomiast najcz ęś ciej notowane s ą pó źną jesieni ą i w zimie. Roczne sumy opadów atmosferycznych wynosz ą od 550 do 600mm. Najmniej opadów notuje si ę w miesi ącach od grudnia do kwietnia (miesi ęczne sumy 30-35 mm), natomiast najwi ęcej od maja do lipca. W miesi ącach tych sumy opadów rosn ą od 50 do 90 mm. Od sierpnia do listopada sumy te ponownie maleją od średnio 70 do 40 mm. Na terenie powiatu opady atmosferyczne wyst ępuj ą przez średnio 150-160 dni w roku. Na terenie powiatu najcz ęś ciej wiatr wieje z kierunków południowych (wiatr: południowowschodni, południowo-zachodni i południowy), których cz ęsto ść wynosi 52 %. Na wiatr z sektora zachodniego przypada 42,5 % przypadków, z sektora wschodniego 24,7% oraz północnego 15,6%. Głównymi parametrami umo żliwiaj ącymi oszacowanie wielko ści zasobów energetycznych wiatru s ą: pr ędko ść wiatru i cz ęstotliwo ść powtarzania si ę poszczególnych pr ędko ści. Dla obszaru województwa kujawsko-pomorskiego nie opracowano dotychczas mapy zasobów wiatru, dlatego te ż oszacowanie zasobów energetycznych wiatru mo żna opisa ć jedynie na podstawie ogólnej mapy opracowanej dla całego terytorium kraju przez prof. H. Lorenc. Z mapy tej, obejmuj ącej 5 stref zasobów energii wiatru wynika, i ż województwo kujawsko- pomorskie znajduje si ę w znacznej cz ęś ci w III strefie, tj. warunków korzystnych charakteryzuj ących si ę średnioroczn ą pr ędko ści ą wiatru 3-4 m/s. Natomiast południowa cz ęść województwa znajduje si ę w II strefie, tj. warunków bardzo korzystnych charakteryzuj ących si ę średnioroczn ą pr ędko ści ą wiatru 4-6 m/s Przyjmuje si ę ogólnie, że strefy I-III charakteryzuj ą si ę korzystnymi warunkami dla rozwoju energetyki wiatrowej. Nale ży zatem stwierdzi ć, i ż województwo kujawsko-pomorskie posiada korzystne warunki dla rozwoju energetyki wiatrowej pod wzgl ędem zasobów energii wiatru.

Głównym elementem ró żnicuj ącym warunki klimatyczne obszaru gminy jest ukształtowanie terenu i jego zró żnicowanie wysoko ściowe. Ró żne ekspozycje zboczy powoduj ą powstawanie znacznych ró żnic termicznych, si ęgaj ących nawet kilku stopni. W zagł ębieniach terenu wyst ępuje niekorzystny mikroklimat powstaj ący na skutek inwersji termicznych, zalegania mas chłodnego powietrza i tworzenia mgieł. Zjawiska te s ą szczególnie odczuwalne w okresie jesiennym. Na znaczne ró żnice temperatur na omawianym terenie wpływ maj ą równie ż inne warunki lokalne, takie jak bliskie s ąsiedztwo lasu czy zbiorników wodnych.

Wody powierzchniowe i podziemne

Gmina Rogowo le ży w strefie wododziałowej rzek Drwęcy (zdecydowanie wi ększa północna i zachodnia cz ęść gminy) i Skrwy (cze ść południowo-wschodnia). Na obszarze gminy Rogowo wyst ępuje stosunkowo bogata siec wód powierzchniowych w układzie

23 liniowo-węzłowym. Składaj ą si ę na ni ą poło żone w północno-zachodniej cz ęś ci gminy jeziora: Rudzkie i Huckie oraz cieki: rzeka Ruziec, Kanał Gójsk i Kanał Rojewo. Jezioro Rudzkie wraz z otaczaj ącym terenem tworzy kompleks o tej samej nazwie, stanowi ący bezpo średni obszar zasilania rzeki Ruziec. Na obszarze gminy wyst ępuj ą liczne mniejsze zbiorniki i oczka wodne (np. Jezioro Ko ścian i Rojewskie) wypełniaj ące dna lokalnych obni żeń i zagł ębie ń wytopiskowych. W istotny sposób sie ć wód powierzchniowych wzbogaca kilka du żych jezior, których linia brzegowa biegnie na granicy gminy. S ą to jeziora: Urszulewskie, Żalskie, Sarnowskie i Likieckie oraz Jezioro Gł ęboczek, które na teren gminy wchodzi niewielk ą cz ęś ci ą. Wa żnym elementem systemu hydrograficznego gminy Rogowo, obok jezior i cieków, są równie ż kompleksy ł ąkowo - bagienne wypełniaj ące zagł ębienia i doliny cieków. Oprócz wspomnianego kompleksu Rudzkiego wyró żnia si ę jeszcze pi ęć kompleksów ł ąkowo - bagiennych o charakterze w ęzłowym. Wi ększo ść z nich ma równie ż istotne znaczenie dla retencji oraz funkcjonowania cieków wodnych. Z oceny stanu ekologicznego czysto ści jezior do 2007r. wynika, że jeziora: Nadroskie (Huta), Okonin, Ostrowickie, Rogówko, Ruda, Sarnowskie skwalifikowane zostały w III klasie czysto ści. Podstawowym źródłem wody dla potrzeb socjalno – bytowych ludno ści oraz dla celów gospodarczych s ą wody podziemne pozyskiwane z utworów czwartorz ędowych. Zasoby wód podziemnych mo żliwe do eksploatacji s ą szacowane w przybli żeniu na 1450 tys. m3/rok. Porównanie zu życia wody – około 200 tys. m 3/rok - pozyskiwanej z uj ęć w Rogowie, Sosnowie i Nadro żu z dost ępnymi zasobami świadczy o istniej ących znacznych rezerwach i mo żliwo ści zwi ększenia poboru wód podziemnych. Cz ęść wschodnia gminy poło żona jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych – 219. Badania jako ści zwykłych wód podziemnych w ramach krajowej sieci pomiarowej monitoringu jako ści zwykłych wód podziemnych w 2007r. na obszarze województwa kujawsko – pomorskiego prowadzono w 61 otworach obserwacyjnych, miedzy innymi w otworze obserwacyjnym zlokalizowanym na terenie miejscowo ści Nadró ż (wody czwartorz ędowe). Stwierdzono w badanym otworze III klas ę czysto ści – wody zadawalaj ącej jako ści oraz przekroczenie zawarto ści manganu dla wód przeznaczonych do spo życia przez ludzi. W 2007r. nie przeprowadzono bada ń jako ści zwykłych wód podziemnych w ramach sieci regionalnej i lokalnej.

Zło ża kopalin

Wśród elementów abiotycznych wa żnym elementem oprócz wód podziemnych s ą kopaliny, które u żyteczne s ą jako surowce skalne i energetyczne. Na terenie gminy Rogowo znajduj ą si ę zasobne zło ża surowców naturalnych w postaci kruszyw i torfów. Zło ża kruszyw naturalnych, na terenie gminy Rogowo, zlokalizowane s ą w miejscowo ści Huta Chojno i Świe żawy (znajduj ą si ę tutaj udokumentowane zło ża). Najwi ększe znaczenie maj ą tu kruszywa naturalne, tj. piaski i żwiry, które jako zło ża udokumentowane eksploatowane s ą w obr ębie dwóch wy żej wymienionych obszarów. Zasoby kruszywa dla tych obszarów s ą szacowane w sumie na około 2500 tys. ton. Ponadto poza oficjalnymi miejscami eksploatacji kruszywa na terenie gminy znajduje si ę wiele miejsc, z których wydobywane s ą piaski i żwiry, jednak s ą to wydobycia bez pozwole ń i koncesji. Na obszarze gminy do ść powszechnie wyst ępuj ą torfy. Wypełniaj ą one wszystkie wi ększe zagł ębienia terenowe w obr ębie wysoczyzny morenowej, jak i Sandru Skrwy. Torfowiska stabilizuj ą poziom wód gruntowych oraz s ą ostoj ą rzadkich gatunków flory i fauny. Z uwagi

24 na znaczne zaniechanie wydobycia pokładów torfów elementem charakterystycznym w krajobrazie s ą tzw. potorfia, czyli doły poeksploatacyjne.

Hałas

Głównym źródłem hałasu w przypadku gminy wiejskiej jest komunikacja. Poło żenie gminy Rogowo poza głównymi szlakami komunikacyjnymi powoduje, że problem hałasu pochodz ącego z komunikacji jest stosunkowo niewielki. Nie przeprowadzano, zatem pomiarów nat ęż enia hałasu komunikacyjnego na tym terenie. Uci ąż liwo ści wynikaj ące z nadmiernego hałasu s ą lokalne. Mog ą one dotyczy ć mieszka ńców wi ększych miejscowo ści, mieszkaj ących wzdłu ż dróg po których odbywa si ę ruch tranzytowy Lipno – Rypin czy te ż Brodnica – Rypin - Sierpc. Na omawianym terenie mo że równie ż pojawi ć si ę problem hałasu pochodz ącego z sektora gospodarczego, a mianowicie w miejscach eksploatacji kruszywa wyst ępuje wi ększe nat ęż enie hałasu.

Lasy

W przypadku gminy Rogowo wa żnym elementem środowiska biotycznego s ą lasy, które stanowi ą a ż 31% powierzchni gminy, i słu żą jako ostoja dla wielu gatunków zwierz ąt. Obecnie wszystkie kompleksy le śne na obszarze gminy s ą obiektami typowo antropogenicznymi, o ujednoliconej strukturze gatunkowej niezwi ązanej cz ęsto z naturalnym siedliskiem. Poza funkcj ą gospodarcz ą, ekologiczn ą i rekreacyjn ą lasy izoluj ą zabudow ę przed zanieczyszczeniami powietrza atmosferycznego i hałasem oraz stanowi ą strefy izolacyjne przed rozprzestrzenianiem si ę zanieczyszcze ń z terenów komunikacyjnych. Nale ży d ąż yć do zwi ększania lesisto ści, w szczególno ści do scalania niewielkich kompleksów le śnych i tworzenia du żych przestrzennie cało ści. Według klasyfikacji jako ściowej gleby od klasy I do IV stanowi ą około 20 % powierzchni ogólnej. St ąd mo żna wnosi ć, że z pozostałych ponad 80 % gruntów rolnych cz ęść mo żna przeznaczy ć pod zalesienia.

3.1.3. Progi, ograniczenia, preferencje rozwoju

Preferencje rozwoju

• dobrze rozwini ęta sie ć hydrograficzna gminy, • wyst ępowanie gleb hydromorficznych, w przewa żaj ącej cz ęś ci wykorzystywanych jako trwałe u żytki zielone, • do ść wysoki odsetek lasów w gminie;  wyst ępowanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego i krajobrazowego,  dobre warunki topoklimatyczne gminy,  zasoby surowców naturalnych – kopalin, pod warunkiem racjonalnego ich wydobywania oraz prowadzonej rekultywacji obszarów powyrobiskowych

25 Ograniczenia rozwoju

 wysoki odsetek gleb o niskiej przydatno ści dla rolnictwa  wyst ępowanie obszarów nara żonych na procesy erozji wodnej i eolicznej (spadki przekraczaj ące 10 -15% w rejonie wsi Nadró ż, Sitnica, Ruda i Huta Chojno)  deficyt wody dla potrzeb produkcji ro ślinnej. Jego wielko ści w okresie wegetacyjnym dochodzi do 100 mm opadu - wynika on z niskiego zasilania opadowego w okresie wegetacyjnym oraz w ci ągu całego roku;  powierzchniowa eksploatacja surowców naturalnych, powoduj ąca du że zmiany w rze źbie terenu i krajobrazu.

3.2. Formy ochrony przyrody w gminie

Ochrona przyrody w Polsce realizowana jest głównie w oparciu o ustaw ę o ochronie przyrody z 16 kwietnia 2004 r. Ochrona przyrody w rozumieniu tej ustawy polega na zachowaniu, zrównowa żonym u żytkowaniu oraz odnawianiu zasobów, tworów i składników przyrody takich jak: dziko wyst ępuj ących ro ślin, zwierz ąt i grzybów, ro ślin, zwierz ąt i grzybów obj ętych ochron ą gatunkow ą, zwierz ąt prowadz ących w ędrowny tryb życia, siedlisk przyrodniczych, siedlisk zagro żonych wygini ęciem, rzadkich i chronionych gatunków ro ślin zwierz ąt i grzybów, tworów przyrody żywej i nie o żywionej oraz kopalnych szcz ątków ro ślin i zwierz ąt, krajobrazu, zieleni w miastach i wsiach, zadrzewie ń. Celem ochrony przyrody jest: • utrzymanie procesów ekologicznych i stabilno ści ekosystemów, • zachowanie ró żnorodno ści biologicznej, • zachowanie dziedzictwa geologicznego i paleontologicznego, • zapewnienie ci ągło ści istnienia gatunków ro ślin, zwierz ąt i grzybów wraz z ich siedliskami, przez ich utrzymanie lub przywracanie do wła ściwego stanu ochrony, • ochrona walorów krajobrazowych, zieleni w miastach i wsiach oraz zadrzewie ń, • utrzymanie lub przywracanie do wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych, a tak że zasobów, tworów i składników przyrody, • kształtowanie wła ściwych postaw człowieka wobec przyrody poprzez edukacj ę, informowanie i promocj ę w dziedzinie ochrony przyrody

Parki krajobrazowe Na ternie gminy nie wyst ępuj ą parki krajobrazowe

Obszary chronionego krajobrazu Niewielki fragment gminy poło żony jest w Obszarze Chronionego Krajobrazu Źródła Skrwy – ekosystem l ądowo-wodny z zachowaniem bioró żnorodno ści biologicznej siedlisk Równiny Urszulewskiej oraz ochron ą krajobrazu jeziora Urszulewskiego i źródeł rzeki Skrwy w bezpośrednim s ąsiedztwie Górznie ńsko – Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego (Rozporz ądzenie Wojewody Kujawsko - Pomorskiego Nr 13/2005 z dnia 9 czerwca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Kuj.-Pom. Nr 72, poz. 1377) oraz Nr 5/2009 z dnia 14 kwietnia 2009r. (Dz. Urz. Woj. Kuj.-Pom. Nr 36 poz. 780). Sposób u żytkowania i zagospodarowania obszaru nie mo że prowadzi ć do naruszenia jego równowagi ekologicznej, wprowadza si ę zakaz : a) realizacji przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko w rozumieniu art. 51 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska,

26 b) lokalizowania obiektów budowlanych w pasie szeroko ści 100m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych, z wyj ątkiem urz ądze ń wodnych oraz obiektów słu żą cych prowadzeniu racjonalnej gospodarki rolnej, le śnej lub rybackiej, nie dotyczy:  zbiorników antropogenicznych o powierzchni do 1 ha,  cieków wodnych stanowi ących budowle i urz ądzenia melioracyjne,  terenów przeznaczonych pod zabudow ę, dla których szeroko ść strefy zakazu zabudowy wyznacza si ę w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego,  przypadków budowy obiektów budowlanych, gdy w wyznaczonej strefie znajduje si ę zespół istniej ącej zabudowy, które maj ą uzupełnia ć, b ądź do których b ędą przylega ć nowo planowane obiekty c) likwidacja i niszczenie zadrzewie ń śródpolnych, przydro żnych i nadwodnych, je śli nie wynikaj ą potrzeby ochrony przeciwpowodziowej, zapewnienie bezpiecze ństwa ruchu drogowego lub wodnego itp.,

Obszar funkcjonalny „Zielone Płuca Polski” Cała gmina poło żona jest w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski”, w którym jako naczeln ą przyjęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi na walory i potrzeby ochrony środowiska. W 2006 roku obszar ten licz ący dotychczas 9 gmin z powiatu brodnickiego został powi ększony o kolejne 24 gminy. Obecnie obszar „Zielonych Płuc Polski” na terenie województwa kujawsko – pomorskiego obejmuje 33 gminy. Ł ącznie zajmuje 344 090 ha, co stanowi 19,1% powierzchni województwa. Zielone Płuca Polski to obszar nie tylko o czystym środowisku, ale uznanych w świecie unikatowych warto ściach przyrodniczych i walorach krajobrazowych. Obszar ten nie jest obszarem chronionym w my śl przepisów ustawy o ochronie przyrody, ale jest terenem, na którym problemy ochrony przyrody i środowiska powinny by ć traktowane w sposób priorytetowy. Wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe obszaru gminy pozwalaj ą równie ż na stwierdzenie, że po żą dane byłoby obj ęcie, w szczególno ści zachodniej cz ęś ci gminy, ochron ą w postaci obszaru chronionego krajobrazu. S ą to tereny wyró żniaj ące si ę krajobrazowo o zró żnicowanych ekosystemach, warto ściowe ze wzgl ędu na mo żliwo ści zaspokojenia potrzeb zwi ązanych z masow ą turystyk ą. Wszystkie obiekty prawnie chronione nale żą do Systemu Obszarów Chronionych, który pełni wa żne zadanie zwi ązane z zabezpieczeniem prawidłowego funkcjonowania przyrody.

Rezerwaty przyrody Na terenie gminy Rogowo nie wyst ępuj ą rezerwaty przyrody.

Pomniki przyrody Na terenie gminy Rogowo znajduj ą si ę parki b ędące cz ęś ci ą zespołów dworsko- parkowych, a jednocze śnie miejscem nagromadzenia wielu rzadkich gatunków drzew i ro ślin, co powoduje, że obiekty te maj ą równie ż znaczenie dydaktyczne. W gminie s ą okazy przyrody m.in. dorodne sosny przy drodze Rogowo - Świe żawy, traktowane jako pomniki przyrody, formalnie nie podlegaj ą jednak one ochronie prawnej (akty prawne o ich uznaniu nie znalazły si ę w tre ści Rozporz ądzenia Nr 46/99 Wojewody Kujawsko- Pomorskiego z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie ustalenie i ogłoszenia aktów prawa miejscowego obowi ązuj ącego na terenie województwa kujawsko-pomorskiego lub

27 jego cz ęś ci (zał ącznik nr 3 do w/w Rozporz ądzenia), wobec czego obecnie nie podlegaj ą ochronie prawnej).

Obszary Natura 2000 Sie ć ekologiczn ą Natura 2000 tworz ą tzw. obszary specjalnej ochrony ptaków oraz specjalne obszary ochrony siedlisk maj ące znaczenie dla wspólnoty, utworzone w celu ochrony populacji dziko wyst ępuj ących ptaków, lub siedlisk przyrodniczych, lub gatunków będących przedmiotem zainteresowania wspólnoty. Obszar specjalnej ochrony ptaków to obszar wyznaczony zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej do ochrony populacji dziko wyst ępuj ących ptaków jednego lub wielu gatunków, w granicach którego ptaki maj ą korzystne warunki bytowania w ci ągu całego życia, w dowolnym jego okresie albo stadium rozwoju. Specjalny obszar ochrony siedlisk to obszar wyznaczony, zgodnie z przepisami prawa Unii Europejskiej, w celu trwałej ochrony siedlisk przyrodniczych, lub populacji zagro żonych wygini ęciem gatunków ro ślin lub zwierz ąt, lub w celu odtworzenia wła ściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub wła ściwego stanu ochrony tych gatunków. W dniu 21 marca 2003 Wojewoda Kujawsko-Pomorski uzgodnił wł ączenie obszarów województwa do sieci NATURA 2000. Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego ustanowiono dotychczas 7 obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Wyznaczono sie ć o powierzchni 157 816,86 ha, co stanowi 8,8% powierzchni województwa. Obszary te nie obejmuj ą terenów gminy Rogowo. Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego ustanowiono dotychczas decyzjami Komisji Europejskiej 19 specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. Wyznaczono sie ć o powierzchni 51 659,56 ha, co stanowi 2,9% powierzchni województwa. Obszary te nie obejmuj ą terenów gminy Rogowo. Ponadto Rz ąd Rzeczypospolitej Polskiej skierował do akceptacji przez Komisj ę Europejsk ą kolejne specjalne obszary ochrony siedlisk (z terenu województwa kujawsko – pomorskiego 15 obszarów), co pozwoli na zako ńczenie procesu tworzenia sieci na terytorium Polski. Zaproponowano dodatkowo sie ć o powierzchni 29 065,27 ha, co stanowi 1,6% powierzchni województwa. Projektowane obszary równie ż nie obejmuj ą terenów gminy Rogowo.

Parki podworskie Na obszarze gminy Rogowo znajduj ą si ę dwa parki podworskie: Nadró ż i Sosnowo. Obydwa te obiekty, mimo powa żnych przekształce ń i odst ępstw od pierwotnych zało żeń, prezentuj ą si ę stosunkowo korzystnie. Generalnie, stan drzew jest dobry, niektóre tylko wymagaj ą prac piel ęgnacyjnych.

Lasy ochronne Za lasy szczególnie chronione, zwane „lasami ochronnymi” mog ą by ć uznane lasy, które: - chroni ą gleb ę przed zmywaniem lub wyjałowianiem, powstrzymuj ą usuwanie si ę ziemi, obrywanie si ę skał lub lawin, - chroni ą zasoby wód powierzchniowych i podziemnych, regulują stosunki hydrologiczne w zlewni oraz obszarach wododziałów, - ograniczaj ą powstawanie lub rozprzestrzenianie si ę lotnych piasków, - są trwale uszkodzone na skutek działalno ści przemysłu, - stanowi ą drzewostany nasienne lub ostoje zwierz ąt i stanowiska ro ślin podlegaj ących ochronie gatunkowej,

28 - maj ą szczególne znaczenie przyrodniczo-naukowe lub dla obronno ści i bezpiecze ństwa Pa ństwa. Na terenie gminy Rogowo lasy ochronne wyst ępuj ą w sołectwach: Ruda, Pinino i Rojewo. Nale ży d ąż yć do zwi ększenia ich udziału w ogólnej powierzchni gminy, co ma swoje uzasadnienie w szeregu pełnionych przez nie funkcji ochronnych.

3.3. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu turystyki

Gmina Rogowo poło żona jest w regionie Pojezierza Dobrzy ńskiego. Najwa żniejszymi elementami środowiska przyrodniczego decyduj ącymi o potencjale wypoczynkowym gminy Rogowo s ą du że powierzchnie lasów, do ść bogata sie ć hydrograficzna oraz charakter rze źby terenu. Teren gminy poło żony jest w wi ększo ści w dorzeczu Drw ęcy, tylko południowa i wschodnia cz ęść gminy le ży w dorzeczu Skrwy. Najwi ększym jeziorem na terenie gminy jest jezioro Rudzkie, a nieco mniejszym, lecz znacznie gł ębszym jezioro Huckie oraz jezioro Ko ścian i Rojewskie. Walory turystyczne gminy Rogowo są jednym z podstawowych uwarunkowa ń funkcjonowania i rozwoju turystyki.. S ą to przede wszystkim: o lasy, pełni ące funkcje ochronne i estetyczno – krajobrazowe, a tak że stanowi ące wiod ący składnik wielu biocenoz, o kompleksy ł ąkowo – bagienne, stanowi ące w ęzły ekologiczne i tworz ące osłon ę ci ągów i korytarzy ekologicznych, o jeziora, jako kompleksy przyrodnicze, o dolina rzeki Ruziec, o parki podworskie jako zespoły florystyczne o bogatej gatunkowo szacie ro ślinnej oraz miejsca egzystencji licznej drobnej fauny. Wa żny element w układzie przestrzennym gminy, a tak że w krajobrazie naturalnym stanowi ą obiekty zabytkowe o warto ściach kulturowych zwi ązanych z o środkami wiejskimi. Tworz ą one w powi ązaniu z elementami przyrodniczymi, ciekawy krajobraz przyrodniczo – kulturowy. Z powy ższego wynika, że gmina posiada mo żliwo ść tworzenia ró żnego rodzaju produktów turystycznych w oparciu o te elementy środowiska przyrodniczego, jednak mog ą one by ć w pełni wykorzystane tylko w powi ązaniu z odpowiednim zagospodarowaniem turystycznym. • turystyka pobytowo - wypoczynkowa Na terenie gminy istnieje o środek wypoczynkowy w miejscowo ści Sitnica nad jeziorem Huckim i o środek wypoczynkowy nad jeziorem Urszulewskim, wybudowany na przełomie lat 60 i 70 ubiegłego wieku dla mieszka ńców miasta Rypina obecnie dzier żawiony od Nadle śnictwa Skrwilno przez Stowarzyszenie Przyjaciół Jeziora Urszulewo. Istnieje te ż mo żliwo ść realizacji zabudowy rekreacji indywidualnej (letniskowej) w sąsiedztwie istniej ących jezior oraz wyznaczenia terenów ogólnodost ępnych.. • walory krajoznawcze (turystyka krajoznawcza) Walory przyrodniczo- krajobrazowe gminy, atrakcyjna rze źba terenu, wyst ępowanie obiektów zabytkowych o wysokiej warto ści predestynuj ą gmin ę do rozwoju krajoznawczych form turystyki. We współczesnej turystyce wła śnie konglomerat cech, ró żnorodno ść rodzajowa walorów turystycznych i mo żliwo ść ich wielostronnego wykorzystania, stanowi ą wa żne kryteria atrakcyjno ści turystycznej obszaru. Powodem takiej tendencji w ocenie

29 uwarunkowa ń rozwojowych turystyki s ą coraz silniej wyst ępuj ące w światowej turystyce zrównowa żonej trendy ł ączenia celów wypoczynkowych z poznawczymi i aktywny stosunek do odwiedzanego środowiska. • agroturystyka Ta forma turystyki staje si ę coraz popularniejsza i zdobywa znacz ą rzesz ę zwolenników. Jednocze śnie jest form ą przedsi ębiorczo ści mieszka ńców wsi prowadz ących działalno ść agroturystyczn ą. W gminie Rogowo działaj ą gospodarstwa agroturystyczne w Rogowie, Nartach i Brzeszczkach Du żych – przysiółek Zasadki.

3.4. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Uwarunkowania zewn ętrzne Rolnictwo nale ży do tych działów gospodarki narodowej, który niew ątpliwie najbardziej uzale żniony jest od środowiska przyrodniczego. Analizuj ąc zewn ętrzne uwarunkowania przyrodnicze dla rolnictwa nale ży zwróci ć uwag ę na to, że przejawiaj ą si ę one najwyra źniej w warunkach klimatycznych i geomorfologicznych. Obszar gminy poło żony jest w strefie przej ściowej mi ędzy klimatem morskim a kontynentalnym, gdzie ścieraj ą si ę dwie przeciwstawne masy powietrza. Według podziału na regiony klimatyczne nale ży on do regionu wielkich dolin, rozci ągaj ącego si ę szerokim pasem od zachodniej granicy kraju przez cał ą Polsk ę środkow ą do granic wschodnich. Region ten charakteryzuje si ę łagodnymi zimami na zachodzie a surowszymi na wschodzie, roczn ą amplitud ą temperatur w granicach 19-23,5 oC oraz najmniejszymi opadami w kraju. Pod wzgl ędem geomorfologicznym obszar gminy wchodzi w skład obszaru o rze źbie młodoglacjalnej Polski północnej. W plejstocenie obszar ten poddawany był procesom lodowcowym (zlodowacenie bałtyckie), którego efektem s ą utwory widoczne w obecnej rze źbie terenu.

Oprócz przyrodniczych uwarunkowa ń zewn ętrznych wyst ępuj ą równie ż gospodarcze, do których zaliczy ć mo żna: − baz ę przetwórcz ą, przechowalnicz ą dla produkcji rolnej, − odbiorców pierwotnej produkcji rolnej (punkty skupu), − dostawców nawozów sztucznych i środków ochrony ro ślin oraz innych środków technicznych dla rolnictwa..

Uwarunkowania wewn ętrzne

Uwarunkowania przyrodnicze Gmina Rogowo charakteryzuje si ę niezbyt du żym zró żnicowaniem warunków przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa. Na ogół s ą to warunki mało sprzyjaj ące u żytkowaniu rolniczemu. Świadczy o tym jako ść gleb, jako podstawowego komponentu środowiska przyrodniczego dla gospodarki rolnej, których przestrzenne rozmieszczenie, pozwala na wskazanie obszarów predysponowanych dla jej rozwoju. Najlepsze gleby – I-IIIb klasy bonitacyjnej, zajmuj ą nieco ponad 3% ogólnej powierzchni u żytków rolnych. Natomiast najsłabsze – klasy V-VI – stanowi ą około 80 % ogólnej powierzchni u żytków rolnych. Wśród zagro żeń przyrodniczych dla rozwoju rolnictwa, jakie wyst ępuj ą na obszarze gminy, a o którym nale ży tu wspomnie ć jest zjawisko erozji gleb.

30 Tabela 2. Użytki rolne wg klas bonitacyjnych w gminie Rogowo grunty orne i sady w ha Ogółem UR pow. og. gr. ornych i I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VIRz sadów 7993 6034 0 0 2 197 608 392 1424 3020 391

udział UR trwałe u żytki zielone w ha udział G.O. chronionych

powierzchnia I II III IV V VI VIPs I-IV I-III I-IVb I-IIIb uż. zielonych

1897 0 0 0 583 1107 177 30 21,5 0,02 18,8 3,1

Uwarunkowania pozaprzyrodnicze

Struktura u żytkowania gruntów Ogólna powierzchnia gminy Rogowo wynosi 13 980 ha, w tym: użytki rolne, zajmuj ą 7 993 ha, lasy, 4 488 ha, pozostałe 1 499 ha W ogólnej powierzchni gminy u żytki rolne stanowi ą dominuj ącą form ę u żytkowania ziemi, które stanowi ą 57,2 % . Rozkład przestrzenny u żytków rolnych uzale żniony jest od warunków przyrodniczych, charakteru zagospodarowania, rozwoju procesów urbanizacji oraz sieci komunikacyjnej

Tabela 3. Użytkowanie gruntów w gminie Rogowo

powierzchnia użytki rolne wyszczególnienie ogólna grunty lasy i grunty pozostałe gruntów razem orne sady łąki pastwiska le śne grunty 2000 8 031 6 117 20 1 078 816 2001 8 000 6 094 12 1 078 816 2002 7 997 6 090 12 1 079 816 2003 8 078 6 107 10 1 135 826 2004 7 956 5 993 10 1 130 823 2005 8 045 6 079 11 1 130 825 2008 13 980 7 993 6023 11 1 081 878 4 488 1 499 Zmiany 2000=100 99,5 98,5 55,0 100,3 107,6 Źródło: Dane GUS

Na przestrzeni kilku lat nast ąpiły niewielkie zmiany w powierzchni zarówno ogólnej jak i w użytkach rolnych, w ramach struktury u żytkowania gruntów. W obr ębie u żytków rolnych na szczególn ą uwag ę zasługuj ą grunty zaj ęte przez sady, które stanowi ą 0,14% UR, a ich areał od 2000 r. zmniejszył si ę o 9 ha i zauwa żyć mo żna wyra źną tendencj ę spadkow ą. Ponadto nale ży zaznaczy ć wzrostow ą tendencj ę u żytków zielonych zarówno ł ąk jak i pastwisk.

Struktura agrarna Struktura agrarna rozumiana jest jako stan produkcyjnych jednostek rolniczych, okre ślaj ący tak że udział zaklasyfikowanych do ró żnych grup według własno ści ziemi,

31 wielko ści powierzchni, gospodarstw rolnych, rozproszenia gruntów w ogólnej liczbie gospodarstw. W strukturze władania ziemi na terenie gminy zdecydowanie dominuje własno ść prywatna. Pozostałe własno ści na terenie gminy to własno ść Komunalna, Ko ścielna, Spółdzielcza oraz Skarbu Pa ństwa. Struktura obszarowa indywidualnych gospodarstw rolnych na terenie obj ętym opracowaniem jest wysoce zró żnicowana. W strukturze obszarowej indywidualnych gospodarstw rolnych dominuj ą gospodarstwa małe do 5 ha, które stanowi ą 38,9% ogólnej liczby gospodarstw. Najwi ęcej tego typu gospodarstw znajduje si ę w sołectwie Nadró ż (36) oraz Rogowo (33). Zgodnie z przyj ętą definicj ą gospodarstwa rolnego, jako obszaru wi ększego ni ż 1 ha, na terenie gminy Rogowo gospodarstwa rolne zajmuj ą ł ącznie 8003,5 ha, a ich liczba si ęga 1015. Przeci ętna powierzchnia indywidualnego gospodarstwa rolnego wynosi – 7,89 ha. Najwi ększe gospodarstwa pod wzgl ędem powierzchni znajduj ą si ę w sołectwach: Sosnowo (przeci ętna wielko ść gospodarstwa wynosi tutaj 16,6 ha), Kobrzyniec (10,2 ha), Brzeszczki Du że (9,5 ha) oraz Charszewo (9,05 ha). Natomiast najmniejsze gospodarstwa wyst ępuj ą w sołectwach: Ruda (4,5 ha), Pinino (6,28 ha), Rojewo (6,4 ha). Istotn ą grup ą gospodarstw rolnych w strukturze s ą gospodarstwa powy żej 15 ha, gdy ż stanowi ą one najsilniejsz ą, rozwojow ą grup ę, zdoln ą do funkcjonowania w warunkach gospodarki rynkowej. Ich liczba wynosi 179, z czego najliczniej wyst ępuj ą w sołectwie Kobrzyniec (21 gospodarstw), Wierzchowiska i Lasoty (13) oraz Sosnowo i Świe żawy (11). Na terenie gminy znajduje si ę równie ż jedno gospodarstwo o areale powy żej 100 ha (sołectwo Sosnowo).

Ograniczenia i preferencje rozwoju Du ży udział gleb niskich klas bonitacji nie stwarza możliwo ści rozwoju i zwi ększenia produkcji rolnej. Niemniej jednak wykorzystuj ąc mo żliwo ści przyrodnicze obszaru zaobserwowano wzrost udziału trwałych u żytków zielonych, na bazie których mo żna rozwija ć hodowl ę zwierz ąt gospodarskich. Dominuj ącą form ą władania ziemi jest własno ść prywatna. Udział gospodarstw du żych, powy żej 15 ha stanowi 17,6 % ogólnej liczby gospodarstw. Szans ą rozwoju dla gospodarstw o wi ększym areale jest wprowadzenie integrowanego systemu gospodarowania, tj. takich metod produkcji, które pozwalaj ą efektywnie i bezpiecznie dla środowiska spo żytkowa ć przemysłowe czynniki plonotwórcze. Istnieje równie ż mo żliwo ść korzystania z programów rolno-środowiskowych. Nadprodukcja produktów rolniczych stanowi potencjaln ą baz ę dla rozwoju przetwórstwa rolno-spo żywczego. Niewykorzystane zasoby siły roboczej w gospodarstwach rolnych daj ą mo żliwo ści rozwoju rolnictwa ekologicznego. Warunki przyrodnicze, du że zasoby siły roboczej oraz zró żnicowany poziom produkcji rolnej i struktura obszarowa gospodarstw rolnych to podstawowe czynniki dla wielofunkcyjnego rozwoju gminy.

32

Tabela 4. Struktura wielko ściowa indywidualnych gospodarstw rolnych - 2009 r. – dane z referatu ds. podatku rolnego w tym [%] Razem średnia wielko ść Lp. Sołectwo Gosp. małe Gosp. średnie Gosp. du że Gosp. b. du że gosp. [ha] (1 -5 ha) (5 -10 ha) (10 -15 ha) (> 15 ha) L P L P L P L P L P 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 1. Borowo 40 301,15 19 55,89 7 64,76 6 46,85 8 132,65 7,53 2. Brzeszczki Du że 34 322,93 12 31,43 7 105,18 7 65,51 8 120,81 9,50 3. Brzeszczki Małe 27 234,41 7 17,86 7 68,42 6 96,61 7 51,52 8,68 4. Czumsk Du ży 60 465,19 19 72,99 23 178,69 10 96,86 8 116,65 7,75 5. Czumsk Mały 47 344,39 12 47,22 19 163,58 10 100,77 6 32,82 7,33 6. Charszewo 31 280,57 14 44,58 3 45,98 7 62,19 7 127,82 9,05 7. Huta Chojno 46 325,53 21 66,06 15 121,29 5 50,89 5 87,35 7,08 8. Huta 28 189,28 13 47,42 8 61,87 1 13,29 6 66,70 6,76 9. Kobrzyniec 77 782,05 18 73,49 21 156,58 17 210,80 21 341,18 10,16 10. Kosiory 53 375,85 22 67,35 15 143,42 7 63,93 9 101,15 7,09 11. Lasoty 63 474,49 27 85,17 18 90,17 5 72,79 13 226,36 7,53 12. Nadró ż 73 509,12 36 131,44 24 115,65 5 102,73 8 159,30 6,97 13. Narty 31 246,47 9 28,64 11 89,48 7 84,88 4 43,47 7,95 14. Pinino 30 188,33 10 31,85 13 66,54 3 21,39 4 68,55 6,28 15. Pr ęczki 50 419,26 17 52,01 17 115,72 10 114,59 6 136,94 8,38 16. Rogówko 29 248,42 7 31,17 7 72,05 9 101,33 6 43,87 8,57 17. Rogowo 56 370,48 33 103,53 11 67,77 5 26,11 7 173,07 6,62 18. Rojewo 76 486,53 30 113,22 22 158,27 14 87,42 10 127,62 6,40 19. Ruda 39 175,23 27 79,89 6 37,24 5 33,84 1 24,26 4,49 20. Sosnowo 29 481,56 7 40,96 8 56,65 3 55,01 11 328,94 16,60 21. Świe żawy 54 413,81 21 71,19 16 91,52 6 87,99 11 163,11 7,66 22. Wierzchowiska 42 368,41 14 29,55 5 79,16 10 112,63 13 147,07 8,77 Razem 1015 8003,46 395 1322,91 283 2149,99 158 1708,41 179 2821,21 7,89 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy Rogowo

33 3.5. Uwarunkowania wynikaj ące ze stanu le śnej przestrzeni produkcyjnej

Jednym z najwa żniejszych elementów środowiska gminy s ą lasy. Pełni ą one w środowisku bardzo wiele wa żnych funkcji, z których najwa żniejsze to: - stymulacja obiegu wody, - funkcje glebo i wodochronne, - funkcje prawdziwych korytarzy ekologicznych, - funkcje strukturalne, zwi ązane z podziałem przestrzeni na strukturalno-funkcjonalne wn ętrza architektoniczno-krajobrazowe, - funkcje barierowe, polegaj ące na tworzeniu osłonowych stref wokół lub w s ąsiedztwie obiektów uci ąż liwych, - funkcje ostojowe dla wielu zwierz ąt i ro ślin. Jest oczywiste, że im wi ększa jest powierzchnia lasów tym jego oddziaływanie oraz wymienione funkcje s ą bardziej wyraziste i efektywniejsze. Krajowa strategia zachowania ró żnorodno ści biologicznej zakłada zmian ę funkcji lasów w Polsce z ich roli w pierwszym rz ędzie produkcyjnej na rol ę środowiskotwórcz ą. Ogółem na terenie gminy Rogowo znajduje si ę 4 488 ha lasów. Du że kompleksy le śne wyst ępuj ą na obszarze sołectw: Czumsk Du ży, Czumsk Mały, Sosnowo, Wierzchowiska, Brzeszczki Du że, Świe żawy, Rojewo, Kobrzyniec, Huta.

Ograniczenia i preferencje rozwoju Preferencj ą dla rozwoju zalesie ń na terenie gminy jest du ży udział gleb o niskich klasach bonitacyjnych, które s ą korzystne do zagospodarowania w kierunku le śnym.

4. WARUNKI I JAKO ŚĆ ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW W TYM OCHRONA ICH ZDROWIA

4.1. Uwarunkowania demograficzno – społeczne

Uwarunkowania zewn ętrzne Mieszka ńcy gminy Rogowo powi ązani s ą instytucjonalnie z miastem Rypinem – władze powiatowe, Bydgoszcz ą - urz ąd wojewódzki, Toruniem – Sejmik Samorz ądowy. Z uwagi na do ść bliskie s ąsiedztwo miasta Lipna mieszka ńcy omawianego obszaru równie ż korzystaj ą z oferowanych tutaj usług. Z uwagi, i ż na terenie gminy nie wyst ępuj ą takie usługi jak: szkolnictwo wy ższe, o środki kultury, tj.: kino, teatr, muzeum, specjalistyczne usługi medyczne, istnieje konieczno ść poszukiwania tego typu usług w innych o środkach miejskich regionu i nie tylko.

Uwarunkowania wewn ętrzne

Liczba i rozmieszczenie ludno ści, g ęsto ść zaludnienia

Gmin ę Rogowo zamieszkuje 5 073 mieszka ńców (wg danych z Urz ędu Gminy za 2009r.). Rozpatruj ąc zmiany liczby ludno ści na przestrzeni 7 lat, nale ży stwierdzi ć spadek liczby ludno ści na obszarze gminy – ogółem liczba ludno ści zmniejszyła si ę o 260 osób.

34 Tabela 5. Zmiany liczby ludno ści wg podziału administracyjnego gminy Rogowo liczba ludno ści w tym Lp. Sołectwo 2002 2009 wie ś 2002 2009 wie ś 2002 2009 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1. Borowo 171 165 2. Brzeszczki Du że 176 133 3. Brzeszczki Małe 122 113 4. Czumsk Du ży 296 293 5. Czumsk Mały 228 229 Czumsk Mały 121 113 Szczerby 107 116 6. Charszewo 124 107 7. Huta Chojno 194 164 8. Huta 137 136 Nowy 9. Kobrzyniec 396 376 Stary Kobrzyniec 243 234 153 142 Kobrzyniec 10. Kosiory 206 196 Kosiory 121 115 Zamo ść 85 81 11. Lasoty 265 272 12. Nadró ż 609 585 13. Narty 98 83 14. Pinino 153 139 15. Pr ęczki 251 274 16. Rogówko 99 96 17. Rogowo 619 611 18. Rojewo 335 330 Rojewo 277 275 Lisiny 58 55 19. Ruda 71 56 20. Sosnowo 356 311 21. Świe żawy 278 267 Świe żawy 185 178 Karbowizna 93 89 Rumunki 22. Wierzchowiska 149 137 Wierzchowiska 73 64 76 73 Likieckie Razem 5333 5073 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy Rogowo

Tylko w trzech sołectwach odnotowano wzrost liczby ludno ści, tj. we wsi Pr ęczki (+23 osoby), Lasoty (+7) oraz Szczerby (+9 osób) –sołectwo Czumsk Mały. W pozostałych miejscowo ściach nast ąpił spadek liczby ludno ści Gęsto ść zaludnienia gminy wynosiła w 2008 r. 33 osoby/km 2 i zachowuje stał ą tendencj ę od 2006 r.

35 Tabela 6. G ęsto ść zaludnienia ludno ść na 1 km2 Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Rogowo 35 34 34 34 33 33 33 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Tabela 7. Wybrane parametry oceny ludno ściowo-osadniczej gminy Rogowo

liczba Powierzchnia w dominuj ący typ miejscowo ści w sołectwie - wie ś (liczba Lp. Sołectwo ludno ści ha zabudowy * mieszka ńców)

1 2 3 4 5 6 1. Borowo 165 499,5157 AE Borowo 2. Brzeszczki Du że 133 347,0853 BE Brzeszczki Du że 3. Brzeszczki Małe 113 267,7535 E Brzeszczki Małe 4. Czumsk Du ży 293 993,0534 AE Czumsk Du ży Czumsk Mały - 252,0995 5. Czumsk Mały 229 AE Szczerby - 116 Szczerby – 986,0124 6. Charszewo 107 308,1287 B Charszewo 7. Huta Chojno 164 538,6615 E Huta Chojno 8. Huta 136 440,5870 C Huta Stary Kobrzyniec – 535,6400, Stary Kobrzyniec – 234 9. Kobrzyniec 376 ED Nowy Nowy Kobrzyniec - 142 Kobrzyniec – 460,1508 10. Kosiory 196 486,2176 B Zamo ść - 81 11. Lasoty 272 524,1281 E Lasoty 12. Nadró ż 585 765,2159 DE Nadró ż 13. Narty 83 370,9640 E Narty 14. Pinino 139 429,9252 DE Pinino 15. Pr ęczki 274 447,2222 D Pr ęczki 16. Rogówko 96 370,0991 D Rogówko 17. Rogowo 611 514,1301 D Rogowo Rojewo 18. Rojewo 330 677,4743 Lisiny D Lisiny - 55 282,4009 19. Ruda 56 390,4375 E Ruda 20. Sosnowo 311 1491,5513 D Sosnowo Świe żawy – 443,9519 21. Świe żawy 267 B Karbowizna - 89 Karbowizna – 238,2700 Wierzchowiska – 456,7101 22. Wierzchowiska 117 Rumunki E Rumunki Likieckie - 73 Likieckie – 470,2670 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu Gminy w Rogowie oraz - w zakresie typów zabudowy- Stelmach M., Malina R., Tkocz J., Żukowski B., 1990, Obszary wiejskie i grunty rolnicze w Polsce, Instytut Planowania i Urz ądzania Terenów Wiejskich Akademii Rolniczej we Wrocławiu * A – jednodro żny zwarty, B – jednodro żny lu źny, C – placowy, D – wielodro żny, E – rozproszony

Najbardziej zaludnion ą miejscowo ści ą jest wie ś gminna Rogowo, w której mieszka 611 osób (tj. 12% ludno ści gminy ogółem), a nast ępnie Nadró ż (585 mieszka ńców) oraz Kobrzyniec i Sosnowo (odpowiednio 376 i 311 mieszka ńców).

36 Najmniejszym sołectwem pod wzgl ędem liczby ludno ści jest Ruda, gdzie skupia si ę zaledwie 1,1% ogólnej liczby ludno ści gminy, oraz sołectwo Wierzchowiska, gdzie mieszka tylko 64 mieszka ńców (tj. 1,3%). Rozpatruj ąc dominuj ący typ zabudowy w poszczególnych wsiach, to najcz ęś ciej w gminie Rogowo wyst ępuje zabudowa rozproszona, któr ą mo żna rozpozna ć a ż w 13 miejscowo ściach, do ść cz ęstym typem jest równie ż zabudowa wielodro żna (8 wsi), a najrzadziej spotykanym - typ zabudowy placowy, charakterystyczny dla wsi Huta.

Struktura demograficzna

• Struktura ludno ści według płci

Ludno ść gminy Rogowo cechuje niewielka przewaga liczby m ęż czyzn nad liczb ą kobiet. Współczynnik feminizacji w 2008 r. wynosi 98 tzn., że na 100 m ęż czyzn przypadało statystycznie 98 kobiet. Tendencja powy ższa utrzymuje si ę w tej gminie od lat, jedynie rok 2006 był najbardziej korzystny, gdy ż nast ąpiło w tym czasie zrównanie liczby kobiet i m ęż czyzn. W porównaniu do powiatu rypi ńskiego wyst ępuje tutaj tendencja odwrotna, gdy ż średnio w powiecie na 100 m ęż czyzn przypadaj ą 104 kobiety.

Tabela 8. Zmiany współczynnika feminizacji w latach 2002-2007. Jednostka terytorialna kobiety na 100 m ęż czyzn 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 97 97 98 99 100 99 98 Powiat Rypi ński 103 103 104 104 104 104 104 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

• Struktura wieku ludno ści Struktura wieku ludno ści gminy Rogowo przedstawia si ę nast ępuj ąco: − ludno ść w wieku przedprodukcyjnym – 23,9 % − ludno ść w wieku produkcyjnym – 59,3 % − ludno ść w wieku poprodukcyjnym – 16,8 % Gmina charakteryzuje si ę niekorzystnym z punktu widzenia demograficznego małym udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym: około 24% ludno ści gminy. W strukturze wieku ludno ści w przeci ągu lat 2002-2008 dokonały si ę nast ępuj ące zmiany udziału poszczególnych grup: − zmniejszył si ę udział ludno ści młodej z 26,8 % do 23,9 %, − zwi ększył si ę udział ludno ści w wieku produkcyjnym: z 56,3 % do 59,3 %, − zwi ększył si ę udział ludno ści w wieku poprodukcyjnym z 14,9 % do 15,5%. Gmina posiada do ść niski wska źnik obci ąż enia ekonomicznego, tj. stosunek ludno ści w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób ludno ści w wieku produkcyjnym wynosił 68,1. Warto ść tego wska źnika w okresie lat 2002-2008 zmniejszyła si ę o ponad 9 osób i wykazuje cały czas tendencj ę malej ącą. Jest to jednak trend do ść powszechny, gdy ż analizuj ąc dane w samym okresie czasu dla całego powiatu rypi ńskiego wska źnik ten zmniejszył si ę o około 8 osób (obecnie wynosi 61 osób w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym).

37 Tabela 9. Udział ludno ści wg ekonomicznych grup wieku w % ludno ści ogółem w wieku przedprodukcyjnym Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 26,8 26,2 25,2 24,7 24,7 24,4 23,9 Powiat Rypi ński 26,0 25,2 24,5 23,9 23,3 22,8 22,3 w wieku produkcyjnym 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 56,3 56,8 58,0 58,7 58,7 58,7 59,3 Powiat Rypi ński 59,0 59,8 60,5 61,1 61,4 61,8 62,1 w wieku poprodukcyjnym 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 16,9 17,0 16,8 16,6 16,6 17,0 16,8 Powiat Rypi ński 14,9 15,0 15,0 15,0 15,2 15,4 15,5 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Tabela 10. Wska źnik obci ąż enia demograficznego ludno ść w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 77,8 76,0 72,4 70,3 70,4 70,5 68,7 Powiat Rypi ński 69,4 67,3 65,3 63,7 62,8 61,9 61,0 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Ruch naturalny ludno ści

Zmiany liczby ludno ści s ą wynikiem oddziaływania ruchu naturalnego, w tym głównie przyrostu naturalnego oraz ruchu migracyjnego, wyrażaj ącego si ę tzw. saldem migracji.

• Przyrost naturalny

Według danych GUS (stan 2008 r.) w gminie Rogowo, liczba urodze ń przewy ższała liczb ę zgonów, st ąd przyrost naturalny miał warto ść dodatni ą i w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców wynosił 0,6 ‰. Zdecydowanie lepszymi wska źnikami demograficznymi charakteryzowała si ę gmina w roku 2006 i 2007, dla których wska źnik przyrostu naturalnego osi ągn ął odpowiednio warto ść 5,9‰ i 5,1‰. W latach wcze śniejszych wska źnik ten miał nawet warto ść niekorzystn ą , ujemn ą . Tendencje zmian wska źników ruchu naturalnego w gminie obrazuje poni ższa tabela oraz pozwala na porównanie z jednostk ą terytorialn ą wy ższego szczebla, tj. z danymi dla powiatu rypi ńskiego.

Tabela 11. Wska źniki ruchu naturalnego ludno ści w latach 2002-2008. Jednostka terytorialna mał żeństwa na 1000 ludno ści 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 6,5 6,8 6,4 6,9 6,5 9,3 9,1 Powiat Rypi ński 5,6 5,9 5,3 6,5 6,9 7,6 7,3 urodzenia żywe na 1000 ludno ści 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo 8,7 11,3 11,2 14,4 15,8 14,6 12,5 Powiat Rypi ński 10,1 11,1 10,7 11,3 12,0 11,1 13,4 zgony na 1000 ludno ści 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

38 Gmina Rogowo 10,1 10,0 12,6 13,2 9,9 9,5 11,8 Powiat Rypi ński 10,2 10,0 9,8 10,2 10,2 10,5 10,4 przyrost naturalny na 1000 ludno ści 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Gmina Rogowo -1,4 1,2 -1,4 1,3 5,9 5,1 0,6 Powiat Rypi ński 0,0 1,1 0,8 1,2 1,8 0,6 3,0 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

• Migracje ludno ści

Migracje ludno ści maj ą bezpo średni wpływ na zmiany liczby ludno ści oraz obrazuj ą cz ęsto mo żliwo ści i poziom rozwoju społeczno-gospodarczego danego obszaru. Gmina wiejska Rogowo ogółem posiada niekorzystne ujemne saldo migracji wewn ętrznych. W 2008 r. saldo migracji w ruchu wewn ętrznym wynosiło –19, natomiast w ruchu zagranicznym nie odnotowano żadnych zmian. Tendencje ruchów migracyjnych w latach 2002–2008 kształtowały si ę w gminie do ść zró żnicowanie zarówno pod wzgl ędem typu migracji, jak równie ż w podziale na płe ć migrantów. Mo żna zaobserwowa ć pewien trend w ruchach migracyjnych ludno ści, tj. od 2007r. zmniejsza si ę liczba wymeldowuj ących si ę. W przeci ągu analizowanych lat 2002-2008 najwi ększy odpływ ludno ści nast ąpił w 2006 r., wówczas saldo migracji w ruchu wewn ętrznym wynosiło –67 osób. Natomiast w ruchu zagranicznym tendencja była zmienna, przy czym był to niewielki ruch ludno ści (od –2 osób do + 1).

Tabela 12. Migracje wewn ętrzne i zagraniczne Migracje na pobyt stały gminne wg typu, kierunku i płci migrantów j. m. 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 zameldowania w ruchu wewn ętrznym ogółem osoba 43 26 36 58 40 63 48 męż czy źni osoba 17 10 15 24 20 31 21 kobiety osoba 26 16 21 34 20 32 27 zameldowania z zagranicy ogółem osoba 0 0 0 1 0 1 0 kobiety osoba 0 0 0 1 0 1 0 wymeldowania w ruchu wewn ętrznym ogółem osoba 93 86 82 90 107 96 67 męż czy źni osoba 39 30 34 41 50 40 25 kobiety osoba 54 56 48 49 57 56 42 wymeldowania za granic ę ogółem osoba 0 1 0 0 2 0 0 męż czy źni osoba 0 0 0 0 1 0 0 kobiety osoba 0 1 0 0 1 0 0 saldo migracji wewn ętrznych ogółem osoba -50 -60 -46 -32 -67 -33 -19 męż czy źni osoba -22 -20 -19 -17 -30 -9 -4 kobiety osoba -28 -40 -27 -15 -37 -24 -15 saldo migracji zagranicznych ogółem osoba 0 -1 0 1 -2 1 0 męż czy źni osoba 0 0 0 0 -1 0 0 kobiety osoba 0 -1 0 1 -1 1 0 Migracje na pobyt stały gminne wg typu i kierunku zameldowania ogółem osoba 43 26 36 59 40 64 48

39 zameldowania z miast osoba 11 8 13 31 14 33 15 zameldowania ze wsi osoba 32 18 23 27 26 30 33 zameldowania z zagranicy osoba 0 0 0 1 0 1 0 wymeldowania ogółem osoba 93 87 82 90 109 96 67 wymeldowania do miast osoba 51 43 43 53 59 50 36 wymeldowania na wie ś osoba 42 43 39 37 48 46 31 wymeldowania za granic ę osoba 0 1 0 0 2 0 0 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Wykształcenie Podstawow ą determinant ą rozwoju społeczno-gospodarczego jest wykształcenie ludno ści. Poziom wykształcenia ludno ści, zamieszkałej w gminie Rogowo, jest ni ższy ni ż średnia warto ść tego wska źnika dla gmin w województwie kujawsko-pomorskim. Wykształcenie zaledwie podstawowe posiada a ż 50,4% mieszka ńców, a bez wykształcenia jest ok. 5%. Zasadniczym zawodowym legitymowało si ę 16,4 %. Wykształcenie wy ższe posiadało zaledwie 2,6%. Wy ższy poziom wykształcenia wyst ępuje w śród kobiet, które posiadaj ą wi ększy udział w wykształceniu wy ższym tj. 3 % w stosunku do m ęż czyzn z tym rodzajem wykształcenia, który wynosi 2%. Niski poziom wykształcenia ludno ści uniemo żliwia przej ście nadwy żki siły roboczej istniej ącej w rolnictwie do zawodów pozarolniczych. Ludno ść słabo wykształcona jest nieelastyczna, mało aktywna (gospodarczo i społecznie).

Tabela 13. Ludno ść w wieku 13 lat i wi ęcej według poziomu wykształcenia i płci - 2002 r. podstawowe średnie podstawo średnie średnie zasadnicze nieuko ńczone i ogółem wy ższe policealne ogólnoks we razem zawodowe zawodowe bez ztałc ące uko ńczone wykształcenia Rogowo ogółem 4549 116 35 568 106 462 746 2294 222 % 100 2,6 0,8 12,5 2,3 10,2 16,4 50,4 4,9 męż czy źni 2220 45 9 233 30 203 460 1148 92 % 100 2,0 0,4 10,5 1,4 9,1 20,7 51,7 4,1 kobiety 2329 71 26 335 76 259 286 1146 130 % 100 3,0 1,1 14,4 3,3 11,1 12,3 49,2 5,6 Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników Narodowego Spisu Powszechnego 2002

Bezrobotni Spadkowi zatrudnienia, zwi ązanego min. z restrukturyzacj ą poszczególnych działów gospodarki, towarzyszy zjawisko bezrobocia. Generalnie w latach 2003-2008 zauwa żalna jest nast ępuj ąca poprawa tego zjawiska, bowiem w roku 2008 w porównaniu z rokiem 2003 liczba pozostaj ących bez pracy znacznie zmniejszyła si ę. Tempo tych zmian mo żna zaznaczy ć jako stałe (wzrost liczby bezrobotnych nast ąpił jedynie w 2005 r.). Według dost ępnych danych w ramach ogólnej liczby bezrobotnych (299 osób) przewa żaj ą kobiety (214 kobiet – 71,6% bezrobotnych). Niebezpiecznym zjawiskiem jest pozostawanie bez pracy powy żej 13 miesi ęcy, bowiem powoduje ono, że wiele osób „wypada” na trwałe z rynku pracy i trudno im ponownie znale źć prac ę. Niekorzystnym zjawiskiem jest ponadto wysoki udział osób młodych (grupy wieku 15-24 lata i 25-34 lata) w ogólnej liczbie bezrobotnych.

40 Tabela 14. Bezrobotni zarejestrowani wg płci Bezrobotni 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 zarejestrowani wg płci ogółem osoba - 709 613 631 545 413 299 męż czy źni osoba - 356 286 290 213 122 85 kobiety osoba - 353 327 341 332 291 214 Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludno ści w wieku produkcyjnym ogółem % - 26,2 22,2 22,9 19,9 15,2 10,9 męż czy źni % - 23,8 18,9 19,3 14,2 8,2 5,6 kobiety % - 29,1 26,1 27,1 26,8 23,5 17,6 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Zasoby mieszkaniowe W zakresie mieszkalnictwa gmina Rogowo charakteryzuje si ę wy ższymi wska źnikami przeci ętnej powierzchni mieszkania w porównaniu z województwem kujawsko-pomorskim. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszka ń w gminie w roku 2008 wynosiła 72,9 m 2 i jest o ok. 6,5 m 2 wi ększa od średniej dla województwa wynosz ącej 66,4 m 2. Do ść dobrze przedstawia si ę stan w zakresie budownictwa mieszkaniowego dotycz ącego mieszka ń oddawanych do u żytku w latach 2002-2008. Co roku liczba mieszka ń ro śnie, cho ć w niewielkim tempie. W stosunku do roku 2002 liczba mieszka ń zwi ększyła si ę o 107,1%. Przewa żaj ąca cz ęść zasobów mieszkaniowych gminy to budynki stanowi ące własno ść prywatn ą. Oprócz mieszka ń indywidualnych (jednorodzinnych i zagrodowych) wyst ępuje równie ż mieszkalnictwo wielorodzinne, zlokalizowane we wsiach: Nadró ż, Rogowo, Sosnowo.

Tabela 15. Przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszkania powierzchnia 1 mieszkania w m 2 Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Rogowo 70,1 69,9 70,3 70,5 70,6 70,8 72,9 Kujawsko-Pomorskie - Ogółem 65,0 65,2 65,4 65,6 65,8 66,0 66,4 na 1 osob ę w m 2 Rogowo 17,9 18,9 19,1 19,5 19,7 19,9 20,9 Kujawsko-Pomorskie - Ogółem 19,8 20,9 21,1 21,3 21,5 21,7 22,0 Źródło: Bank danych regionalnych GUS

Tabela 16. Zasoby mieszkaniowe wg lokalizacji ogółem Jednostka mieszkania izby terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Rogowo 1 233 1 288 1 296 1 301 1 303 1 307 1 321 4 600 4 785 4 825 4 852 4 862 4 883 4 966 województwo 629 966 662 913 666 772 670 172 674 522 678 582 686 108 2 293 648 2 405 823 2 423 183 2 438 709 2 457 387 2 475 231 2 508 348

powierzchnia u żytkowa mieszka ń

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Rogowo 86 405 90 043 91 062 91 715 91 976 92 484 96 279 województwo 40 943 331 43 211 217 43 607 829 43 963 215 44 378 462 44 778 544 45 534 311

Źródło: Bank danych regionalnych GUS

41 Oświata i wychowanie Na terenie gminy Rogowo funkcjonuj ą nast ępuj ące placówki w zakresie o światy: − Zespół Szkół nr 4 im. Ziemi Dobrzy ńskiej w Nadro żu. Pracuje tutaj 22 nauczycieli. Uczniów w szkole jest 285. Rodzaje szkół znajduj ące si ę w zespole to: 1. Liceum Ogólnokształc ące (3 lata) - ze zwi ększon ą liczb ą godzin z wychowania fizycznego i biologii,- przyrodnicze (akademickie) ze zwi ększon ą liczb ą godzin przedmiotów przyrodniczych.

2. Liceum Profilowane (3 lata) - Profil: Kształtowanie środowiska - Absolwenci posiadaj ą wiedz ę i umiej ętno ści ogólnozawodowe niezb ędne do dalszego kształcenia w zakresie: budownictwa, projektowania architektonicznego, renowacji zabytków architektury, technologii robót konstrukcyjnych, in żynierii sanitarnej, melioracji, hydrologii, geologii. Profil: Usługowo – gospodarczy - Absolwenci mog ą podejmowa ć prac ę lub prowadzi ć działalno ść usługow ą na własny rachunek, a po kształceniu specjalistycznym mog ą pracowa ć w wi ększo ści usług, mi ędzy innymi: turystycznych, gastronomicznych, kosmetycznych, fryzjerskich, małej poligrafii itp. Profil: Zarz ądzanie informacj ą - przedmioty: wyszukiwanie selekcjonowanie i gromadzenie informacji, przetwarzanie informacji, upowszechnianie informacji. Absolwenci b ędą przygotowani do osi ągni ęcia kwalifikacji w ró żnych zawodach informatycznych i zawodach wspomagaj ących korzystanie z informacji.

3. Technikum Ogrodnicze (4 lata) - Uczniowie zdobywaj ą wiedz ę ogóln ą i przyst ępuj ą do egzaminu dojrzało ści. Dodatkowo zdobywaj ą wiedz ę i umiej ętno ści w jednej ze specjalno ści: - urz ądzanie i konserwacja terenów zielonych, - zielarstwo, - warzywnictwo, - sadownictwo i szkółkarstwo, - ro śliny ozdobne, - bukieciarstwo i dekoracje ro ślinne, - marketing produktów ogrodniczych, - organizacja turystyki na obszarach wiejskich.

4. Technikum Architektury Krajobrazu (4 lata) - Technik architektury krajobrazu b ędzie przygotowany do projektowania i kształtowania krajobrazu: realizacji i piel ęgnacji terenów zieleni towarzysz ących budynkom mieszkalnym oraz obiektom przemysłowym i użyteczno ści publicznej, projektowania elementów architektury krajobrazu z zachowaniem wymogów estetycznych i ekologicznych, piel ęgnacji i konserwacji istniej ących i nowo projektowanych elementów architektury krajobrazu (ogrody, parki, ziele ń na osiedlach...), prowadzenia uproszczonej rachunkowo ści i kosztorysowania oraz stosowania zasad marketingu w działalno ści zwi ązanej z architektur ą krajobrazu.

5. Technikum Budowlane (4 lata) - Absolwenci b ędą potrafili m.in. wykonywa ć rysunki budowlane, rozró żnia ć style architektoniczne. Przygotowanie zawodowe b ędzie pozwalało na podj ęcie pracy w sektorze budownictwa lub na dalsze kształcenie w uczelniach wy ższych.

6. szkoła zawodowa (2 lata) - zawód: ogrodnik

7. Szkoły Policealne (publiczne, nieodpłatne) - technik architektury krajobrazu (po szkole średniej),- technik technologii drewna,- technik budownictwa (propozycja nowa).

− 1 gimnazjum w miejscowo ści gminnej Rogowo, ł ącznie 231 uczniów i 21 etatów nauczycieli − 3 szkoły podstawowe: 1 we wsi Rogowo – 133 uczniów, 24 przedszkolaków, 15 nauczycieli, pozostałe w miejscowo ściach: Sosnowo – 97 uczniów, 13 przedszkolaków, 11 nauczycieli,

42 Nadró ż – 67 uczniów, 10 przedszkolaków, 10 nauczycieli. Pozytywnym zjawiskiem jest to, i ż przy wszystkich szkołach podstawowych mieszcz ą si ę oddziały przedszkolne, gromadz ące łącznie 47 dzieci. Ł ącznie w 3 szkołach podstawowych w gminie jest 297 uczniów i zatrudnionych jest 36 nauczycieli,

Cały obszar gminy podzielony jest na obwody wg których odbywa si ę obowi ązek edukacji w poszczególnych szkołach. Uczniowie zamieszkuj ący dane miejscowo ści ucz ęszczaj ą do odpowiednich szkół podstawowych b ądź gimnazjum.

Podstawow ą miar ą powszechno ści nauczania s ą współczynniki skolaryzacji.

Tabela 17. Współczynnik skolaryzacji . współczynnik skolaryzacji brutto Jednostka terytorialna szkoły podstawowe gimnazja 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Rogowo 105,95 106,15 104,09 103,66 104,86 105,33 116,03 117,33 116,67 114,88 104,47 106,45 województwo 101,54 101,34 100,92 100,33 98,93 99,17 103,18 103,31 103,16 103,22 102,67 102,16 współczynnik skolaryzacji netto szkoły podstawowe gimnazja 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Rogowo 105,03 105,67 103,07 102,61 103,71 103,85 113,92 114,22 114,86 109,30 101,63 101,84 województwo 99,42 99,35 98,94 98,35 97,03 97,04 95,92 95,79 95,83 95, 65 95,01 94,37 Źródło Bank danych regionalnych GUS

Współczynnik skolaryzacji brutto jest to relacja liczby osób ucz ących si ę (stan na pocz ątku roku szkolnego) na danym poziomie kształcenia (niezale żnie od wieku) do liczby ludno ści (stan w dniu 31 XII) w grupie wieku okre ślonej jako odpowiadaj ąca temu poziomowi nauczania. Współczynnik skolaryzacji brutto dla poziomu szkoły podstawowej wynosi dla gminy ogółem 105,33 % i jest wy ższy od przeci ętnego dla województwa (98,93%). Współczynnik skolaryzacji brutto dla poziomu szkoły gimnazjum w gminie ogółem wynosi 106,45% i równie ż wypada lepiej ni ż ten współczynnik dla województwa (102,16%).

Ochrona zdrowia Zakres usług medycznych szczebla podstawowego świadczy dla mieszka ńców gminy Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej mieszcz ący si ę w miejscowo ści Rogowo. W o środku zdrowia zatrudnionych jest 3 lekarzy oraz 4 piel ęgniarki. W miejscowo ści gminnej Rogowo zlokalizowana jest apteka.

Kultura Na terenie gminy funkcj ę kulturaln ą pełni ą nast ępuj ące jednostki: − 4 biblioteki, mieszcz ące si ę we wsiach: Rogowo (16 415 woluminów), Pr ęczki (7 803 woluminy), Sosnowo (3 348woluminy), oraz Stary Kobrzyniec (8 704 woluminy)

− świetlice b ądź tzw. kluby rolnika – łącznie 10, zlokalizowane w nast ępuj ących miejscowo ściach: Rogowo, Pr ęczki, Stary Kobrzyniec, Nadró ż, Czumsk Du ży, Lasoty, Borowo, Rojewo, Świe żawy, Ruda.

Ponadto na terenie gminy Rogowo funkcjonuje stowarzyszenie:

43 − Lokalna Grupa Działania Gmin Dobrzy ńskich Region Północ obejmuj ąca swoim zasi ęgiem obszar 8 gmin: Bzurze, Górzno, Osiek, Rogowo , Rypin, Skrwilno, Świedziebnia, W ąpielsk. Stowarzyszenie powstało dzi ęki wsparciu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej - Pilota żowego Programu „Leader +” - jednego z działań Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywno ściowego oraz rozwój obszarów wiejskich, 2004-2006” − Stowarzyszenie na rzecz rozwoju gminy Rogowo.

Ograniczenia i preferencje rozwoju Preferencje rozwoju:

− Średni wska źnik obci ąż enia ekonomicznego – stosunek ludno ści nieprodukcyjnej na 100 osób ludno ści produkcyjnej wynosił 68,7 osób, − Zmniejszaj ąca si ę liczba bezrobotnych, − Niewielka przewaga m ęż czyzn nad kobietami (98k/100m) – utrzymuj ąca si ę, − Zmniejsza si ę liczba osób wymeldowuj ących si ę z gminy – pozytywny trend pozostawania ludno ści na wsi. − Wyst ępowanie na terenie gminy szkolnictwa średniego i policealnego, a tym samym ró żnorodna oferta edukacyjna dla młodych mieszka ńców gminy i nie tylko. − Działaj ące stowarzyszenie, które aktywizuje i wzmacnia wi ęzi społeczne w śród mieszka ńców. − Korzystna przeci ętna powierzchnia u żytkowa mieszka ń w gminie (72,9 m 2 wobec 66,4 m 2 dla województwa)

Ograniczenia rozwoju:

− Zmniejszanie si ę ogólnej liczby ludno ści gminy − Zmniejszaj ący si ę udział ludno ści młodej (w wieku przedprodukcyjnym) − Wysoki odsetek kobiet w śród bezrobotnych (ponad 71%) − Niewielki dodatni wska źnik przyrostu naturalnego, który wyniósł zaledwie 0,6‰, − Niski poziom wykształcenia - udział mieszka ńców z wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia wynosi ponad 55 %. − Słabo wykształcona społeczno ść o cechach mało aktywnych. − Rozproszona zabudowa, wyst ępuj ąca w 13 miejscowo ściach utrudnia zapewnienie wszystkim mieszka ńcom mediów i usług ró żnego typu.

4.2. Uwarunkowania gospodarcze

Uwarunkowania zewn ętrzne Gmina Rogowo jest gmin ą wiejsk ą o charakterze rolniczym. Miejscowo ść Rogowo, siedziba gminy, dla mieszka ńców okolicznych miejscowo ści pełni funkcj ę o środka administracji oraz usług o charakterze lokalnym. W celu skorzystania z usług o charakterze ponadlokalnym mieszka ńcy gminy udaj ą si ę do miasta Rypina, b ędącego siedzib ą powiatu w skład którego wchodzi gmina Rogowo, lub te ż do poło żonego w odległo ści około 60 km Włocławka lub Torunia. Dotyczy to zarówno usług zwi ązanych z ochron ą zdrowia, administracj ą, szkolnictwem ponadgimnazjalnym jak i handlu oraz szeroko rozumianego otoczenia biznesu (banki, instytucje finansowe, biura rachunkowe itp.).

44 Zewn ętrzne uwarunkowania rozwoju gospodarczego gminy Rogowo determinowane s ą przede wszystkim: − ogóln ą koniunktur ą gospodarcz ą krajow ą i mi ędzynarodow ą, − systemowymi rozwi ązaniami przyjmowanymi na szczeblu centralnym, zwłaszcza w zakresie przeciwdziałania bezrobociu, wspierania rozwoju małych i średnich przedsi ębiorstw, polityki fiskalnej itp. − mo żliwo ściami pozyskiwania środków z Unii Europejskiej, − wewn ętrzn ą polityk ą rozwoju społeczno-gospodarczego realizowan ą przez władze samorz ądowe województwa kujawsko-pomorskiego.

Uwarunkowania wewn ętrzne W bazie REGON w 2008 roku na terenie gminy Rogowo zarejestrowanych było 299 podmiotów gospodarczych. Zdecydowan ą wi ększo ść (93%) stanowi ą podmioty sektora prywatnego. Zaledwie 21 podmiotów (7%) stanowi ą podmioty sektora publicznego – w tym 19 pa ństwowych i samorz ądowych jednostek prawa bud żetowego. W sektorze prywatnym dominuj ą osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą (86% podmiotów). Na omawianym terenie nie ma spółek handlowych z udziałem kapitału zagranicznego. Zmiany w liczbie zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w ostatnich 10 latach, z uwzgl ędnieniem własno ści, przedstawiono w tabeli nr .

Tabela 18. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON w latach 1999-2008 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 Podmioty zarejestrowane w rejestrze REGON 211 235 239 261 272 267 278 285 295 299 Sektor publiczny ogółem 12 15 18 18 19 20 20 20 21 21 Sektor prywatny ogółem 199 219 223 243 253 247 255 265 274 278 Źródło: Bank Danych Regionalnych

Zdecydowana wi ększo ść zarejestrowanych firm w sektorze prywatnym to podmioty małe, cz ęsto jednoosobowe. Wśród rodzajów działalno ści dominuj ą działalno ści zaliczone do sekcji G – handel (96 podmiotów). Z analizy okresu ostatnich 10 lat wynika, że najwi ększe zmiany w ilo ści firm wyst ąpiły w sekcji L – administracja publiczna i obrona narodowa, ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (wzrost o 600% w stosunku do 1999r., s ą to osoby zajmuj ące si ę ubezpieczeniami społecznymi i zdrowotnymi), sekcji O – działalno ść usługowa komunalna, społeczna i indywidualna (wzrost o 130% w stosunku do 1999r.) oraz w sekcji F – budownictwo (wzrost o ok. 100% w stosunku do 1999r.).

Tabela 19. Podmioty gospodarcze wg sekcji PKD (2008r.) Sekcja PKD Ilo ść zarejestrowanych podmiotów

A - rolnictwo 23 sektor prywatny B – rybactwo 1 sektor prywatny C - przetwórstwo przemysłowe 1 sektor prywatny D – wytwarzanie i zaopatrywanie w energi ę 24 elektryczn ą, gaz, wod ę sektor prywatny E – dostawa wody, gospodarka ściekami i _ odpadami oraz działalno ść zwi ązana z

45 rekultywacj ą F – budownictwo 65 sektor prywatny G – handel 96 sektor prywatny H – hotele i restauracje 9 w tym 2 sektor publiczny i 7 sektor prywatny I - transport i ł ączno ść 9 sektor prywatny J – po średnictwo finansowe 4 sektor prywatny K – nieruchomo ści 15 w tym 1 sektor publiczny i 14 sektor prywatny L – administracja publiczna i obrona narodowa, 12 ubezpieczenia społeczne i zdrowotne w tym 2 sektor publiczny i 10 sektor prywatny M – edukacja 16 w tym 15 sektor publiczny i 1 sektor prywatny N – ochrona zdrowia i pomoc społeczna 10 O – usługi komunalne 14 w tym 1 sektor publiczny i 13 sektor prywatny Źródło: Bank Danych Regionalnych

Udział poszczególnych sektorów ( I- rolnictwo, łowiectwo i le śnictwo oraz rybactwo, II – przemysł i budownictwo, III – usługi) w zatrudnieniu zmienia si ę w czasie, wraz z przemianami społeczno-gospodarczymi, pod ąż aj ąc w kierunku wzrostu znaczenia sektora trzeciego. Najwi ęcej mieszka ńców gminy Rogowo zatrudnionych jest w trzecim sektorze obejmuj ącym usługi, zarówno rynkowe jak i nierynkowe. Gmin ę Rogowo cechuje średnia aktywno ść gospodarcza ludno ści. Wska źnik przedsi ębiorczo ści liczony jako liczba osób fizycznych prowadz ących działalno ść gospodarcz ą przypadaj ąca na 100 osób w wieku produkcyjnym dla omawianego obszaru wynosi 10,0 (2008), przy średniej dla województwa 11,0. Liczba podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w sektorze prywatnym wzrosła ze 199 w 1999r do 278 w 2008r., zaznaczył si ę niewielki wzrost aktywno ści gospodarczej mieszka ńców gminy.

Ograniczenia, preferencje rozwoju Ograniczenia rozwoju − niska efektywno ść zabiegania o środki unijne, − mała liczba podmiotów gospodarczych zatrudniaj ących powy żej 5 osób, − brak inwestorów z zewn ątrz.

Preferencje rozwoju − średnia aktywno ść ekonomiczna mieszka ńców gminy, − poło żenie w s ąsiedztwie Rypina i Lipna (rynek zbytu na produkty rolne), − zasoby siły roboczej, − mo żliwo ść rozwoju turystyki i usług z tym zwi ązanych (m.in. agroturystyki, wypoczynku pobytowego), − mo żliwo ść rozwoju przetwórstwa spo żywczego w oparciu o lokaln ą produkcj ę surowców, − rezerwy siły roboczej, − rezerwy terenowe.

46

5. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

5.1. Rys historyczny

Terytorium gminy Rogowo usytuowane jest we wschodniej cz ęś ci województwa kujawsko- pomorskiego. Od północy graniczy z gmin ą Rypin, od wschodu na krótkim odcinku z gmin ą Skrwilno oraz na dłu ższym z województwem mazowieckim, od południa z gminą Sk ępe, za ś na granicy zachodniej styka si ę z gminami Chrostkowo i Brzuze. Pod wzgl ędem przynale żno ści administracyjnej analizowany obszar nale żał w okresie średniowiecza do kasztelanii rypi ńskiej. Do 1793 r. znajdował si ę w powiecie rypi ńskim. Powiat ten wchodził wówczas w skład ziemi dobrzy ńskiej. Po drugim rozbiorze terytorium obecnej gminy Rogowo jako przynale żne do powiatu rypi ńskiego wraz z cał ą ziemi ą dobrzy ńsk ą po wcieleniu w granice pa ństwa pruskiego, wł ączone zostało do departamentu piotrkowskiego (ł ęczyckiego), wchodz ącego w skład prowincji Prusy Południowe. Po trzecim rozbiorze, wcielaj ąc je do prowincji Prusy Nowowschodnie, wył ączono to terytorium z departamentu płockiego. W 1797 r. dla całego obszaru ziemi dobrzy ńskiej utworzono jeden powiat lipnowski, do którego przył ączony został tak że powiat rypi ński. W okresie Ksi ęstwa Warszawskiego (1807-1815) wraz z powiatem lipnowskim teren odpowiadaj ący zasi ęgowi gminy przył ączony został do departamentu płockiego. Po utworzeniu Królestwa Polskiego w składzie obwodu lipnowskiego znalazł si ę w 1816 r. w granicach województwa płockiego. Wytworzony wówczas podział administracyjny, pomimo kolejnych zmian czysto nomenklaturowych – polegaj ących na przemianowaniu obwodów na powiaty i województw na gubernie – utrzymał si ę do 1867 r., kiedy to została zwi ększona liczba guberni i powiatów. W tym czasie z powiatu lipnowskiego wydzielony został powiat rypi ński, do którego nale żał obecny obszar gminy Rogowo. Od 1918 r. terytorium to nadal znajdowało si ę na terytorium powiatu rypi ńskiego, w województwie warszawskim, za ś od 1938 r. w województwie pomorskim. W czasie okupacji hitlerowskiej znalazło si ę na terenach bezpo średnio wcielonych do Rzeszy Niemieckiej i nale żało do rejencji kwidzy ńskiej wchodz ącej w skład prowincji Prusy Wschodnie. Po wyzwoleniu, równie ż w składzie powiatu rypi ńskiego, znalazło si ę w województwie pomorskim (bydgoskim). W 1975 r. wł ączone zostało do województwa włocławskiego, a w 1999 r. – znalazło si ę w województwie kujawsko-pomorskim w granicach powiatu rypi ńskiego. Na obszarze obecnej gminy Rogowo istniały w średniowieczu parafie w Rogowie oraz w Pr ęczkach. Parafie te wchodziły w skład dekanatu rypi ńskiego diecezji płockiej. Obydwie parafie powstały najpewniej w XV w., wzmiankowane za ś były po raz pierwszy w 1502 r. W tym czasie parafia w Pr ęczkach wł ączona została do parafii w Rypinie. Historia gminy zwi ązana jest w sposób szczególny z Rypinem, który ju ż w XI w. był siedzib ą kasztelanii, a nast ępnie stolic ą powiatu. Zdecydowanie dominuj ącym typem własno ści ziemskiej była własno ść szlachecka. Od XVI wieku obszar gminy Rogowo charakteryzował si ę du żym zag ęszczeniem drobnej szlachty – najwi ększa koncentracja wyst ępowała w okolicach Rogowa, Rojewa i Borowa. Niektóre miejscowo ści jako własno ść szlachecka s ą udokumentowane w źródłach ju ż od XV wieku: Pr ęczki, Rogowo, Rojewo, Brzeszczki Małe, Brzeszczki Du że.

47 5.2. Zabytki nieruchome i archeologiczne wpisane do rejestru zabytków

(obiekty pojedyncze i zespoły obiektów), podlegaj ące ochronie na podstawie art. 7 pkt 1 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz.1568 ze zmianami):

Tabela 20. Zabytki nieruchome w gminie Rogowo wpisane do rejestru zabytków Lp. Rejestr zabytków/ Miejscowo ść Obiekt Czas powstania Uwagi 1. A/418 – 20.06.1988 kaplica grobowa rodziny D ębi ńskich, Pr ęczki 4 ćw. XIX w. (dawny nr rej. zab. – ob. pw. św. Erazma 263/A) 2. ko ściół parafialny rzymsko-katolicki A/419 – 14.12.1989 Rogowo 1878 murowany pw. św. Bartłomieja 3. A/258 - 14.12.1989/ Rogowo-Młynnik wiatrak ko źlak drewniany ok. 1860 Zły stan techniczny Źródło: Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Toruniu, Delegatura we Włocławku. Urz ąd Gminy w Rogowie.

5.3. Zasoby dziedzictwa kulturowego wskazane do ochrony w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego 1) Obiekty znajduj ące si ę w gminnej ewidencji zabytków / wojewódzkiej ewidencji zabytków, podlegaj ące ochronie na podstawie art. 6 ust. 1 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz.1568 ze zmianami) – dziedzictwo kulturowe nie wpisane do rejestru zabytków, wymagaj ące ochrony na podstawie ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego: Tabela 21. Obiekty zabytkowe w gminie Rogowo znajduj ące si ę w wojewódzkiej ewidencji zabytków Lp. Miejscowo ść Obiekt Czas powstania Uwagi 1. Borowo dom drewniany 4 ok. 1900 Obiekt nie istnieje 2. Borowo dom drewniany 11 ok. 1891 Obiekt nie istnieje 3. Borowo dom drewniany 13 k. XIX w. Obiekt nie istnieje 4. Brzeszczki Du że dom drewniany 16 1 ćw. XIX w. Obiekt nie istnieje 5. Czumsk Du ży dom drewniany 7 2 ćw. XIX w. 6. Czumsk Du ży dom drewniany 10 XIX/XX w. 7. Nr 11 i 12 jest t o Czumsk Du ży dom drewniany 11 XIX/XX w. jeden budynek 8. Czumsk Du ży dom drewniany 12 pocz. XIX w. 9. Czumsk Du ży dom drewniany 13 k. XIX w. 10. Huta – Chojno cmentarz ewangelicki k. XIX w. 11. Kosiory dom drewniany 8 1895 r. Obiekt nie istnieje 12. Nadró ż zespół dworsko-parkowy: dwór murowany 3 ćw. XIX w. park dworski 2 poł. XIX w.

48 zespół folwarczny: Planowana rz ądcówka murowana, ob. internat 2 poł. XIX w. rozbudowa obiektu wozownia murowana dawna, ob. gara ż k. XIX w. gara ż murowany dawny k. XIX w. obora murowana dawna, ob. chlewnia k. XIX w. Obiekt nie istnieje chlewnia murowana k. XIX w. stodoła drewniana k. XIX w. szklarnia murowana k. XIX w. czworak murowany dawny, ob. dom k. XIX w. mieszkalny nr 6 pi ęciorak murowany dawny, ob. dom k. XIX w. mieszkalny nr 8 d. goł ębnik murowany k. XIX w. d. budynek mieszkalny przy gara żach XIX/XX w. budynek mieszkalny pocz. XX w. 13. Narty dom drewniany 5 pocz. XX w. 14. Narty dom drewniany 6 ok. 1939 15. Pr ęczki cmentarz przyko ścielny k. XIX w. Obiekt nie istnieje 16. Pr ęczki szkoła murowana, ob. poczta pocz. XX w. 17. Pr ęczki dom drewniany 9 ok. 1855 18. Pr ęczki dom murowany 10 pocz. XX w. 19. Pr ęczki dom murowany 11 pocz. XX w. 20. Rogowo zespół ko ścioła parafialnego: 21. brama z ogrodzeniem k. XIX w. 22. cmentarz przyko ścielny k. XIX w. 23. Rogowo cmentarz parafialny rzymskokatolicki k. XIX w. 24. Rogowo figura murowana św. Bartłomieja 1907 25. Rogowo dom drewniany 27 1936 26. Rojewo dom drewniany 50 ok. 1860 Zły stan techniczny 27. Sosnowo zespół dworsko-parkowy: dwór murowany 1 ćw. XIX w. Zły stan techniczny park dworski 1 poł. XIX w. brama wjazdowa 2 poł. XIX w. Zły stan techniczny zespół folwarczny: spichlerz murowany XIX/XX w. rz ądcówka murowana, ob. do ok. 1900 r. mieszkalny 36 (dawny nr 37)

49 dom drewniany 31 pocz. XX w. Zły stan techniczny budynek magazynowy I murowany XIX/XX w. budynek magazynowy II murowany XIX/XX w. budynek magazynowy III murowany XIX/XX w. chlewnia murowana XIX/XX w. gara ż murowany XIX/XX w. portiernia murowana XIX/XX w. 28. dom z cz ęś ci ą inwentarsk ą drewniano- Obiekt nie istnieje Wierzchowiska 3 ćw. XIX w. murowany 16 29. Wierzchowiska kapliczka murowana przydro żna 1 ćw. XX w. Źródło: Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Toruniu, Delegatura we Włocławku. Urz ąd Gminy w Rogowie.

3) Zewidencjonowane stanowiska archeologiczne – podlegaj ące ochronie na podstawie art. 6 ust. 3 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz.1568 ze zmianami) – dziedzictwo kulturowe nie wpisane do rejestru zabytków, wymagaj ące ochrony na podstawie ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego:

Tabela 22. Wykaz stanowisk archeologicznych na obszarze gminy Rogowo, zlokalizowanych w trakcie bada ń powierzchniowych w ramach Archeologicznego Zdj ęcia Polski (AZP) Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 1. Pinino 40-50 077 17 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XIV-XVI w. 2. Huta Chojno 40-50 068 3 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 3. Huta Chojno 40-50 069 4 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 4. Huta Chojno 40-50 070 5 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XV w. 5. Huta Chojno 40-50 071 6 osadnictwa ślad neolit 6. Huta Chojno 40-50 072 7 osada, osadnictwa średniowiecze wczesne ślad XII - XIII w., średniowiecze pó źne XIV-XV w. 7. Pinino 40-50 073 13 osada halsztacki okres, średniowiecze wczesne XIII - XIV w. 8. Pinino 40-50 074 14 osadnictwa ślad, neolit, br ązu epoka, osada nowo żytno ść XVI - XVII w. 9. Huta Chojno 40-50 067 2 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XI - XII w. 10. Pinino 40-50 076 16 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XIV-XVI w. 11. Charszewo 40-50 083 4 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XV w.

50 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 12. Pinino 40-50 078 18 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XIV-XVI w. 13. Pinino 40-50 079 19 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XIV-XVI w. 14. Charszewo 40-50 080 1 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV - XV w. 15. Charszewo 40-50 081 2 osadnictwa ślad rzymski okres, średniowiecze pó źne - nowo żytno śc XV - XVI w. 16. Charszewo 40-50 082 3 osadnictwa ślad rzymski okres, średniowiecze pó źne - nowo żytno śc XV - XVI w. 17. Charszewo 40-50 084 5 osadnictwa ślad kamienia epoka, średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XV - XVI w. 18. Rogówko 40-50 086 4 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV - XV w. 19. Rogówko 40-50 087 5 osadnictwa ślad kamienia epoka, nowo żytno ść XVII - XVIII w. 20. Pinino 40-50 075 15 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XIV-XVI w. 21. Ruda 40-50 045 3 osadnictwa ślad kamienia epoka 22. Charszewo 40-50 085 6 osada średniowiecze pó źne XIV - XV w. 23. Huta Chojno 40-50 066 1 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV - XV w. 24. Ruda 40-50 043 1 osada br ązu epoka okres IV - V 25. Ruda 40-50 044 2 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 26. Ruda 40-50 046 4 osada, osadnictwa średniowiecze pó źne ślad XIV - XV w., nowo żytno ść XVII - XVIII w. 27. Ruda 40-50 047 5 osadnictwa ślad kamienia epoka 28. Ruda 40-50 048 6 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 29. Ruda 40-50 049 7 osada średniowiecze pó źne XIV - XV w. 30. Ruda 40-50 050 8 osada średniowiecze pó źne XIV - XV w. 31. Nadró ż 40-50 057 7 osada średniowiecze pó źne XV w. 32. Nadró ż 40-50 059 9 osada średniowiecze pó źne XV w. 33. Nadró ż 40-50 051 1 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w.

51 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 34. Nadró ż 40-50 060 10 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XV w. 35. Nadró ż 40-50 058 8 osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 36. Nadró ż 40-50 056 6 osada, osadnictwa br ązu epoka okres V, ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 37. Nadró ż 40-50 055 5 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w. 38. Nadró ż 40-50 054 4 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno śc XV - XVII w. 39. Nadró ż 40-50 053 3 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w. 40. Nadró ż 40-50 052 2 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 41. Pr ęczki 40-51 053 12 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 42. Pr ęczki 40-51 052 11 osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 43. Pr ęczki 40-51 050 9 osadnictwa ślad rzymski okres, średniowiecze pó źne - nowo żytno śc XV - XVI w. 44. Pr ęczki 40-51 042 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne? 45. Pr ęczki 40-51 049 8 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 46. Pr ęczki 40-51 048 7 osadnictwa ślad neolit? 47. Pr ęczki 40-51 047 6 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 48. Pr ęczki 40-51 051 10 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne - nowo żytno śc XV - XVI w. 49. Pr ęczki 40-51 046 5 osada, osadnictwa średniowiecze pó źne - ślad nowo żytno śc XVII - XVIII w. 50. Pr ęczki 40-51 045 4 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XII - XIII w., średniowiecze pó źne XIV-XVI w. 51. Nadró ż 40-51 040 13 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XII - XIII w. 52. Pr ęczki 40-51 043 2 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne? 53. Nadró ż 40-51 041 14 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XIII w., średniowiecze pó źne XIV-XV w. 54. Pr ęczki 40-51 054 13 osadnictwa ślad, średniowiecze wczesne osada XII-XIII w., średniowiecze pó źne XV w. 55. Świe żawy 40-51 066 2 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVIII w.

52 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 56. Nadróż 40-51 039 12 osada średniowiecze wczesne XII-XIII w., nowo żytno ść XVII- XVIII w. 57. Pr ęczki 40-51 044 3 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XV-XVI w. 58. Rejki 40-51 063 1 osadnictwa ślad neolit 59. Karbowizna 40-51 017 1 osada średniowiecze wczesne XII-XIII w. 60. Nadró ż 40-51 038 1 osadnictwa ślad rzymski okres 61. Świe żawy 40-51 071 7 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 62. Świe żawy 40-51 070 6 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 63. Pr ęczki 40-51 059 18 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XV-XVI w. 64. Świe żawy 40-51 068 4 osadnictwa ślad, br ązu epoka, osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 65. Rejki 40-51 064 2 osadnictwa ślad rzymski okres 66. Świe żawy 40-51 065 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XII-XIII w. 67. Pr ęczki 40-51 055 14 osada średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XV-XVII w. 68. Pr ęczki 40-51 062 21 osada br ązu epoka okres IV- V, średniowiecze pó źne XIV-XV w. 69. Pr ęczki 40-51 061 20 osada br ązu epoka okres IV- V 70. Pr ęczki 40-51 060 19 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w. 71. Pr ęczki 40-51 058 17 osada br ązu epoka, średniowiecze pó źne XIV-XV w. 72. Pr ęczki 40-51 057 16 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XV w. 73. Pr ęczki 40-51 056 15 osadnictwa ślad, neolit? średniowiecze osada pó źne XIV-XV w. 74. Świe żawy 40-51 067 3 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XII-XIII w. 75. Huta Nadró ż 40-51 011 1 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII w. 76. Karbowizna 40-51 019 3 osada średniowiecz wczesne XII-XIII w. 77. Karbowizna 40-51 018 2 osadnictwa ślad, br ązu epoka, rzymski osada okres 78. Pr ęczki 40-51 078 22 cmentarzysko br ązu epoka - żelaza grobów epoka wczesna/ brak skrzynkowych dokładnej lokalizacji (przypadkowe znalezisko)

53 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 79. Huta Nadró ż 40-51 016 6 osadnictwa ślad, średniowiecze wczesne osada XII-XIII w., nowo żytno ść XVII- XIX w. 80. Huta Nadró ż 40-51 015 5 osada średniowiecze wczesne IX-X w. 81. Huta Nadró ż 40-51 014 4 osadnictwa ślad, br ązu epoka, osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 82. Karbowizna 40-51 020 4 osadnictwa ślad rzymski okres 83. Huta Nadró ż 40-51 012 2 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII w. 84. Karbowizna 40-51 021 5 osadnictwa ślad 85. Borowo 40-51 006 6 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XIII w. 86. Borowo 40-51 005 5 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 87. Borowo 40-51 004 4 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 88. Borowo 40-51 002 2 osada, osadnictwa neolit, nowo żytno ść ślad XVII - XVIII w. 89. Borowo 40-51 003 3 osadnictwa ślad neolit 90. Borowo 40-51 001 1 osadnictwa ślad br ązu epoka 91. Huta Nadró ż 40-51 013 3 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 92. Korzeniewo 40-51 028 7 osada neolit 93. Lasoty 40-51 036 7 osadnictwa ślad halsztacki okres, late ński okres 94. Lasoty 40-51 035 6 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVII w. 95. Lasoty 40-51 034 5 osada średniowiecze wczesne XII-XIII w. 96. Lasoty 40-51 033 4 osada br ązu epoka okres IV- V 97. Lasoty 40-51 032 3 osadnictwa ślad, neolit?, nowo żytność osadnictwa ślad XVI-XVII w. 98. Lasoty 40-51 031 2 osadnictwa ślad neolit? 99. Świe żawy 40-51 069 5 osadnictwa ślad neolit 100. Kowalki 40-51 029 2 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w./ poło żone poza obszarem gminy Rogowo 101. Młynik 40-51 037 1 osadnictwa ślad rzymski okres? 102. Korzeniewo 40-51 027 6 osadnictwa ślad neolit 103. Korzeniewo 40-51 026 5 osadnictwa ślad, średniowiecze wczesne osadnictwa ślad XII-XIII w., nowo żytno ść XVII w. 104. Korzeniewo 40-51 025 4 osada br ązu epoka okres IV- V 105. Korzeniewo 40-51 024 3 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI-

54 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP XVII w. 106. Korzeniewo 40-51 023 2 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XII-XIII w. 107. Korzeniewo 40-51 022 1 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 108. Lasoty 40-51 030 1 osadnictwa ślad? - nowo żytno ść 1643 r./ skarb? brak dokładnej lokalizacji w terenie 109. Świe żawy 40-51 072 8 osada średniowiecze wczesne XII-XIII w. 110. Borowo 40-52 041 8 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne XIII w. 111. Borowo 40-52 042 9 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne - nowo żytno ść XV-XVI w. 112. Borowo 40-52 043 10 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 113. Borowo 40-52 044 11 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 114. Borowo 40-52 040 7 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVII w./ poło żone na granicy gminy Rogowo 115. Bógzapła ć 41-50 008 3 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III/ poło żone poza obszarem gminy 116. Stary Kobrzyniec 41-50 023 8 osada, osadnictwa rzymski okres, ślad nowo żytno śc XVI - XVIII w. 117. Stary Kobrzyniec 41-50 021 6 osadnictwa ślad rzymski okres 118. Stary Kobrzyniec 41-50 020 5 osadnictwa ślad neolit, średniowiecze wczesne okres III 119. Stary Kobrzyniec 41-50 019 4 osadnictwa ślad rzymski okres? 120. Stary Kobrzyniec 41-50 018 3 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 121. Stary Kobrzyniec 41-50 017 2 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 122. Stary Kobrzyniec 41-50 016 1 osadnictwa ślad neolit? 123. Stary Kobrzyniec 41-50 025 10 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 124. Bógzapła ć 41-50 009 4 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III/ poło żone poza obszarem gminy 125. Stary Kobrzyniec 41-50 024 9 osadnictwa ślad br ązu epoka 126. Bógzapła ć 41-50 007 2 osadnictwa ślad poło żone poza obszarem gminy 127. Bógzapła ć 41-50 006 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III/ poło żone na granicy gminy Rogowo 128. Nowy Kobrzyniec 41-50 015 1 osadnictwa ślad rzymski okres 129. Pinino 41-50 040 6 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III, średniowiecze pó źne

55 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP XIV-XV w.

130. Pinino 41-50 035 1 osadnicwa ślad br ązu epoka 131. Pinino 41-50 036 2 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 132. Pinino 41-50 037 3 osada rzymski okres 133. Stary Kobrzyniec 41-50 022 7 osada średniowiecze wczesne okres III 134. Pinino 41-50 039 5 osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 135. Stary Kobrzyniec 41-50 026 11 osadnictwa ślad br ązu epoka, średniowiecze wczesne okres III 136. Pinino 41-50 041 7 osadnictwa ślad rzymski okres 137. Pinino 41-50 042 8 osada średniowiecze pó źne XIII-XIV w. 138. Stary Kobrzyniec 41-50 027 12 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIII-XIV w. 139. Pinino 41-50 044 10 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 140. Pinino 41-50 045 11 osadnictwa ślad, brązu epoka, osada średniowiecze wczesne okres III 141. Pinino 41-50 046 12 osadnictwa ślad, rzymski okres, osada średniowiecze wczesne okres III, średniowiecze pó źne XIII-XV w. 142. Rogówko 41-50 048 1 osadnictwa ślad, średniowiecze wczesne osada okres III 143. Rogówko 41-50 049 1 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 144. Pinino 41-50 043 9 osadnictwa ślad neolit, rzymski okres 145. Pinino 41-50 038 4 osadnictwa ślad br ązu epoka 146. Rumunki Likieckie 41-51 029 2 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 147. Rumunki Likieckie 41-51 030 3 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 148. Rumunki Likieckie 41-51 031 4 osada, osadnictwa br ązu epoka okres IV- ślad V, rzymski okres 149. Rumunki Likieckie 41-51 032 5 osadnictwa ślad br ązu epoka 150. Sosnowo 41-51 033 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 151. Sosnowo 41-51 034 2 osada nowo żytno ść XVIII w. 152. Wierzchowiska 41-51 035 1 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 153. Rumunki Likieckie 41-51 028 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 154. Zasadki 41-51 036 1 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w.

56 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 155. Brzeszczki Du że 41-51 006 6 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 156. Żołnowo 41-51 037 1 osada średniowiecze wczesne okres III 157. Rojewo 41-51 027 9 osada nowo żytno ść XVIII- XIX w. 158. Brzeszczki Du że 41-51 001 1 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 159. Brzeszczki Du że 41-51 002 2 osadnictwa ślad rzymski okres 160. Brzeszczki Du że 41-51 003 3 osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 161. Brzeszczki Du że 41-51 005 5 osadnictwa ślad rzymski okres 162. Brzeszczki Du że 41-51 007 7 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w. 163. Brzeszczki Du że 41-51 008 8 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVIII w. 164. Brzeszczki Du że 41-51 009 9 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 165. Brzeszczki Małe 41-51 010 1 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 166. Rogowo 41-51 011 1 grodzisko średniowiecze wczesne 167. Rogowo 41-51 012 2 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 168. Rogowo 41-51 013 3 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 169. Rojewo 41-51 022 4 osada średniowiecze pó źne XV w. 170. Rojewo 41-51 026 8 osada średniowiecze wczesne okres III 171. Brzeszczki Du że 41-51 004 4 osada średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 172. Rogowo 41-51 014 4 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 173. Rojewo 41-51 023 5 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVII w. 174. Rojewo 41-51 025 7 osadnictwa ślad late ński okres 175. Rojewo 41-51 021 3 osada średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 176. Rojewo 41-51 020 2 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 177. Rojewo 41-51 019 1 osadnictwa ślad, neolit?, średniowiecze osada wczesne okres III 178. Rogówko 41-51 018 3 osadnictwa ślad średniowiecze wczesne okres III 179. Rogówko 41-51 017 2 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 180. Rogówko 41-51 016 1 osadnictwa ślad, średniowiecze wczesne osadnictwa ślad okres III, nowo żytno ść XVI-XVIII w. 181. Rogowo 41-51 015 5 osadnictwa ślad neolit?

57 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 182. Rojewo 41-51 024 6 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVI- XVII w. 183. Jegle Narty 41-52 041 2 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 184. Jegle Narty 41-52 042 3 osadnictwa ślad kamienia epoka, br ązu wczesna epoka 185. Kosiory 41-52 004 4 osadnictwa ślad nowo żytno ść ok. 1800 r. 186. Jegle Narty 41-52 043 4 osada średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVII w. 187. Jegle Narty 41-52 044 5 osadnictwa ślad br ązu epoka okres IV- V 188. Jegle Narty 41-52 045 6 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 189. Kosiory 41-52 002 2 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 190. Kosiory 41-52 003 3 osadnictwa ślad nowo żytno ść ok. 1800 r. 191. Kosiory 41-52 005 5 osada nowo żytno ść ok. 1800 r. 192. Kosiory 41-52 006 6 osadnictwa ślad rzymski okres 193. Czumsk Mały 41-52 007 1 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne, nowo żytno ść ok. 1600 r. 194. Czumsk Mały 41-52 008 1 osadnictwa ślad mezolit? 195. Szczerby 41-52 010 1 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 196. Szczerby 41-52 011 2 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 197. Jegle Narty 41-52 040 1 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 198. Czumsk Du ży 41-52 024 2 osada średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 199. Czumsk Mały 41-52 009 3 osada rzymski okres, nowo żytno śc XVI - XVIII w. 200. Czumsk Du ży 41-52 031 9 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 201. Szczerby 41-52 012 3 osadnictwa ślad neolit? 202. Kosiory 41-52 001 1 osadnictwa ślad nowo żytno ść ok. 1800 r. 203. Czumsk Du ży 41-52 023 1 osadnictwa ślad kamienia epoka 204. Czumsk Du ży 41-52 025 3 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 205. Czumsk Du ży 41-52 027 5 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 206. Czumsk Du ży 41-52 028 6 osada średniowiecze pó źne XIV-XV w., nowo żytno ść XVI- XVIII w.

58 Nr stan. Obszar na Nr stan. w Lp. Miejscowo ść Funkcja obiektu Chronologia/ Uwagi AZP obsz. miejscowo ści AZP 207. Czumsk Du ży 41-52 026 4 osada średniowiecze pó źne, nowo żytno ść XV-XVI w. 208. Czumsk Du ży 41-52 030 8 osadnictwa ślad nowo żytno ść XVII- XVIII w. 209. Czumsk Du ży 41-52 039 17 osada, znalezisko średniowiecze pó źne, lu źne nowo żytno ść XV-XVI w., nowo żytno ść XVIII w. 210. Czumsk Du ży 41-52 032 10 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 211. Czumsk Du ży 41-52 033 11 osada nowo żytno ść XVI- XVIII w. 212. Czumsk Du ży 41-52 034 12 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 213. Czumsk Du ży 41-52 035 13 osada nowo żytno ść XVII- XVIII w. 214. Czumsk Du ży 41-52 036 14 osadniczy punkt nowo żytno ść XVI- XVII w. 215. Czumsk Du ży 41-52 037 15 osada nowo żytno ść XVI- XVII w. 216. Czumsk Du ży 41-52 038 16 osadnictwa ślad średniowiecze pó źne XIV-XV w. 217. Czumsk Du ży 41-52 029 7 osada nowo żytno ść ok. 1800 r. Źródło: Wojewódzki Urz ąd Ochrony Zabytków w Toruniu, Delegatura we Włocławku. Analiza własna.

W wyniku bada ń archeologicznych („Archeologiczne Zdj ęcie Polski”) zarejestrowano 217 stanowisk archeologicznych głównie na podstawie powierzchniowego wyst ępowania materiału ceramicznego. Prace prowadzono na obszarach nr 40-50, 40-51, 41-50, 41-51, 41-52. Obszar gminy Rogowo charakteryzuje si ę zdecydowan ą przewag ą stanowisk średniowiecznych i nowo żytnych po świadczaj ąc materiałem archeologicznym metryk ę dzisiejszych osad wiejskich. Stanowiska z materiałem pradziejowym wyst ępuj ą w kilkunastu obiektach, (przewa ża epoka neolitu, br ązu, wczesnej epoki żelaza oraz okresu rzymskiego). Na podstawie wyników bada ń powierzchniowych mo żna wyodr ębnić jedno wyra źne centrum osadnictwa. S ą to okolice Pr ęczek z grup ą stanowisk z materiałami z epoki neolitu (kultura pucharów lejkowatych), epoki br ązu (IV okres kultury łu życkiej) oraz z okresu średniowiecza. Na li ście Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Delegatura we Włocławku przekazanej wraz z wnioskami do Studium znajdowały si ę 4 dodatkowe stanowiska. Analiza wykazała jednak, że znajduj ą si ę one poza granicami gminy Rogowo (stanowiska 40-51/029; 41-50/007). W przypadku dwóch stanowisk: Borowo 40-52/040 oraz Bógzapła ć 41-50/007 ich zasi ęg wykracza poza granice gminy Rogowo. Brak dokładnej lokalizacji w terenie stanowisk: Pr ęczki 40-51/078 - przypadkowe odkrycie cmentarzyska grobów skrzynkowych oraz Lasoty 40-51/030.

5.4. Zagro żenia

Niestety znaczna cz ęść zabytków uległa degradacji b ądź zupełnemu zniszczeniu (tab.21). Najbardziej widoczne jest to w przypadku domów drewnianych. Nie istnieje obecnie 6 domów drewnianych (w tym jedne murowano-drewniany) znajduj ących si ę w wykazie obiektów zabytkowych otrzymanych

59 od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Delegatura we Włocławku przekazanym wraz z wnioskami do Studium. S ą to obiekty w Borowie (domy drewniane nr 4, 11, 13), Brzeszczki Du że (dom nr 16), Kosiory (dom nr 8) oraz Wierzchowiska (dom cz ęś ciowo murowany nr 16). Pozostałe domy drewniane nie s ą w zadawalaj ącym stanie technicznym (m.in. dom nr 50 w Rojewie oraz dom nr 31 w Sosnowie). Z zabytków architektury drewnianej równie ż wiatrak-ko źlak w Rogowie- Młynniku jest w stanie post ępuj ącej degradacji. W złym stanie technicznym jest równie ż dwór murowany w Sosnowie. Nie istniej ą obecnie równie ż: obora murowana w Nadro żu (cz ęść zespołu dworsko-parkowego) oraz cmentarz przyko ścielny w Pr ęczkach. Brak jakichkolwiek danych o pozostało ściach cmentarza ewangelickiego w Hucie-Chojno pozwala przypuszcza ć i ż nie zachowały si ę do dzi ś żadne jego pozostało ści.

5.5. Obszary, obiekty i zasady ochrony dóbr kultury współczesnej i krajobrazu kulturowego Dobra kultury współczesnej w rozumieniu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (art.2 pkt 10) s ą to „nie b ędące zabytkami dobra kultury, takie jak pomniki, miejsca pami ęci, budynki, ich wn ętrza i detale, zespoły budynków, zało żenia urbanistyczne i krajobrazowe, b ędące uznanym dorobkiem współcze śnie żyj ących pokole ń, je żeli cechuje je wysoka warto ść artystyczna lub historyczna”. Nie s ą one zabytkami, zatem nie podlegaj ą rygorom konserwatorskim. Dobra kultury wraz z zabytkami tworz ą krajobraz kulturowy gminy. Jest to przestrze ń ukształtowana historycznie w wyniku działalno ści człowieka obejmuj ąca czynniki cywilizacyjne i elementy przyrodnicze obj ęta ochron ą wy żej wymienionej ustawy. Rozwijaj ące si ę od lat osadnictwo na obszarze gminy Rogowo, spowodowało gł ębokie zmiany w pierwotnym krajobrazie. Wytrzebienie lasów, zmiany w sieci hydrograficznej, a tak że rozwój osadnictwa wiejskiego, przekształciły pierwotne środowisko nadaj ąc mu wyra źne cechy antropogeniczne. Istniej ące elementy przyrodnicze, pola uprawne, tereny zabudowane oraz towarzysz ąca jej infrastruktura komunikacyjna tworz ą charakterystyczny krajobraz kulturowy. Dominuje on na wi ększo ści obszaru gminy.

5.6. Obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych

W granicach administracyjnych gminy Rogowo nie występuj ą pomniki zagłady i ich strefy ochronne, w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 1997r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 z pó źn. zm. tj.: z 2002r. Nr 113, poz. 984 i Nr 153, poz. 1271).

6. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI

Układ komunikacyjny obszaru gminy Rogowo stanowi szkielet układu przestrzennego. Słu ży zarówno mieszka ńcom, jak te ż przeje żdżaj ącym tranzytem przez obszar gminy. System komunikacyjny gminy Rogowo składa si ę przede wszystkim z sieci dróg kołowych.

6.1. Uwarunkowania zewn ętrzne Teren gminy Rogowo ł ączy si ę z zewn ętrznym układem komunikacyjnym regionu za pomoc ą sieci dróg wojewódzkich oraz powiatowych. Drogi wojewódzkie stanowi ą poł ączenia mi ędzy miastami, maj ą znaczenie dla województwa oraz s ą to drogi o znaczeniu obronnym. Drogi

60 powiatowe stanowi ą natomiast poł ączenie mi ędzy miastami b ędącymi siedzibami powiatów, siedzibami gmin, a tak że ze wzgl ędu na do ść niski standard dróg gminnych pomiedzy wsiami i oddalonymi obszarami gminy. Łączna długo ść dróg na terenie gminy wynosi 179,654 km, w tym 15,876 km stanowi ą drogi wojewódzkie i 47,459 km drogi powiatowe.

Drogi wojewódzkie Przez teren gminy Rogowo przebiegaj ą 2 drogi publicznej kategorii wojewódzkiej.

Tabela 23. Wykaz dróg publicznych kategorii wojewódzkiej na terenie gminy Rogowo

Lp. Numer drogi Klasa Przebieg drogi techniczna

1. 557 G Rypin – Lipno 2. 560 G Brodnica – Rypin – Sierpc – Bielsk

Ogółem długo ść sieci dróg publicznych kategorii wojewódzkiej na terenie gminy Rogowo wynosi 15,876 km co stanowi 8,84% wszystkich dróg na terenie gminy. 100% dróg wojewódzkich posiada nawierzchni ę tward ą (asfaltobeton). Administracyjnie w/w drogami wojewódzkimi na terenie gminy Rogowo zarz ądza Zarz ąd Dróg Wojewódzkich w Bydgoszczy, Rejon Dróg Wojewódzkich w Brodnicy. W tabeli przedstawiono średni dobowy ruch pojazdów na sieci dróg wojewódzkich w gminie Rogowo wg pomiarów w 2005r.

Tabela 24. Średni dobowy ruch pojazdów na drogach wojewódzkich w gminie Rogowo wg pomiarów w 2005 r. Średni dobowy ruch pojazdów Lp. Nr drogi, przebieg Uwagi samochodowych w 2005 r. 1. 557 Rypin – Lipno brak danych 2. 560 Brodnica – Bielsk 3005

Drogi powiatowe Zgodnie z Uchwał ą Nr 26/175/2003 Zarz ądu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 09 kwietnia 2003 r. w sprawie nadania drogom publicznym zaliczonym do kategorii dróg powiatowych nowych numerów, zmienion ą Uchwał ą Nr 63/1150/2005 z dnia 14 grudnia 2005 r. przez teren gminy Rogowo przebiega 10 dróg publicznych kategorii powiatowej.

Tabela 25. Wykaz dróg publicznych kategorii powiatowej na terenie gminy Rogowo

Lp. Numer drogi Klasa Przebieg drogi techniczna

1. 2211C Z Brzuze-Nadró ż 2. 2212C Z Brzuze-Huta Chojno 3. 2130C Z Dulsk-Obory-Stary Kobrzyniec 4. 2214C Z Rypin-Preczki,

61 5. 2215C Z Dylewo-Rogowo 6. 2216C Z Nadróz-Pr ęczki, 7. 2218C Z Wygoda-Sosnowo 8. 2224C Z Czumsk Du ży-Urszulewo 9. 2225C Z Kobrzyniec-Czumsk Du ży-(granica woj.) Szczutowo 10. 2226C Z Rogowo-Wymyslin Źródło: Uchwała Zarz ądu Województwa Kujawsko-Pomorskiego

Łączna długo ść dróg publicznych kategorii powiatowej na terenie gminy Rogowo wynosi 47,459 km, co stanowi 26,41% wszystkich dróg na terenie gminy. 46,937 km, tj. 98,9% dróg powiatowych posiada nawierzchni ę tward ą. Administracyjnie drogami powiatowymi na terenie gminy Rogowo zarz ądza Zarząd Dróg Powiatowych w Rypinie. Wszystkie drogi powiatowe na terenie gminy s ą drogami klasy zbiorczej.

Kolej normalnotorowa Przez wschodni ą cz ęść gminy Rogowo przebiega trasa kolei normalnotorowej, jednotorowej, relacji Kutno – Brodnica. Usytuowanie budowli, budynków, drzew i krzewów oraz wykonywanie robót ziemnych w s ąsiedztwie linii kolejowych, bocznic kolejowych i przejazdów kolejowych mo że mie ć miejsce w odległo ści niezakłócaj ącej ich eksploatacji, działania urz ądze ń zwi ązanych z prowadzeniem ruchu kolejowego, a tak że niepowoduj ącej zagro żenia bezpiecze ństwa ruchu kolejowego. Na trasie tej przewozy pasa żerskie z powodów ekonomicznych zostały zawieszone. Na terenie gminy brak jest urz ądze ń i infrastruktury do obsługi pasa żersko – towarowej (dworzec, bocznica). W/w linia kolejowa nie odgrywa w chwili obecnie żadnej roli w systemie komunikacyjnym gminy.

6.2. Uwarunkowania wewn ętrzne

Drogi gminne Do dróg gminnych zalicza si ę drogi o znaczeniu lokalnym niezaliczone do innych kategorii, stanowi ące uzupełniaj ącą sie ć dróg słu żą cych miejscowym potrzebom z wył ączeniem dróg wewn ętrznych. Uchwał ą Rady Gminy Rogowo do kategorii dróg gminnych zaliczono 42 drogi na terenie gminy. Drogom tym Uchwał ą Nr 57/611/2003 Zarz ądu Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 15 pa ździernika 2003 r. nadano nowe numery. Wykaz dróg gminnych stanowi ących drogi gminne zgodny z zał ącznikiem do w/w Uchwały zawiera tabela

Tabela 26 Wykaz dróg publicznych kategorii gminnej

Lp. Numer drogi Klasa Przebieg drogi techniczna

1. 120501C L Nowy Kobrzyniec-Pinino 2. 120502C L Stary Kobrzyniec - Pinino 3. 120503C L Pinino - Radzynek 4. 120504C D Huta Chojno 5. 120505C L Charszewo - Ruda 6. 120506C L Nadró ż

62 7. 120507C D Nadró ż 8. 120508C L Nadró ż - Lasoty 9. 120509C L Lasoty - Kowalki 10. 120510C L Lasoty- Karbowizna 11. 120511C L Nadró ż- Świe żawy 12. 120512C L Nadró ż - Rogowo 13. 120513C D Nadró ż - Huta 14. 120514C L Lasoty - Rogowo 15. 120515C L Rogówko - Charszewo 16. 120516C DL Rogówko 17. 120517C L Stary Kobrzyniec - Bógzapła ć 18. 120518C L Stary Kobrzyniec - Rojewo 19. 120519C L Rojewo - Lisiny 20. 120520C L Rojewo - Bógzapła ć 21. 120521C L Rogowo - Rumunki Likieckie 22. 120522C L Rogowo -Sosnowo 23. 120523C L Rogowo -Brzeszczki Małe 24. 120524C L Sosnowo -Wierzchowiska 25. 120525C L Świe żawy -Sosnowo 26. 120526C L Borowo -Pr ęczki 27. 120527C L Rogowo -Sosnowo 28. 120528C L Pr ęczki -Dębiany 29. 120529C D Seperak 30. 120530C L Borowo-Dębiany 31. 120531C L Sosnowo -Narty 32. 120532C D Kosiory 33. 120533C L Czumsk Du ży - Narty 34. 120534C L Narty - Podlesie 35. 120535C L Czumsk Du ży - Szczerby 36. 120536C D Czumsk Du ży 37. 120537C L Sosnowo - Szczerby 38. 120538C L Kosiory - Czumsk Mały 39. 120539C L Kosiory - Borowo 40. 120540C D Szczerby 41. 120541C L Rojewo - Rogówko 42. 120542C D Brzeszczki Du że Źródło: Dane Urz ędu Gminy Rogowo Długo ść dróg gminnych wynosi 116,339 km, co stanowi 64,75% wszystkich dróg na terenie gminy. Drogi o nawierzchni twardej ulepszonej, asfaltowej, stanowi ą niewielk ą cz ęść dróg gminnych, tylko 15,319 km, do stanowi to 13,17%. Większo ść to drogi o nawierzchni żużlowej, żwirowej lub gruntowej wzmocnionej żużlem, rzadko brukowe oraz drogi gruntowe, na których wyst ępuj ą koleiny i dziury, które w gminie w okresie jesienno – zimowym staj ą si ę nieprzejezdne. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą drogi o nawierzchni tłuczniowej. Niezale żnie od dróg uznanych jako drogi gminne – wyst ępuj ą drogi o funkcji porównywalnej z drogami gminnymi, drogi wewn ętrzne oraz dojazdy. Powstawały one wraz z rozwojem zabudowy mieszkaniowej oraz infrastruktury. Zaliczenie tych dróg do kategorii dróg gminnych powinno nast ąpi ć w drodze uchwały rady gminy po zasi ęgni ęciu opinii wła ściwej rady powiatu. Drogi te s ą drogami gruntowymi. Średnia g ęsto ść sieci drogowej w gminie wynosi 1,280 km na 100 ha powierzchni ogólnej. Drogi gminne w poszczególnych wsiach mo żna zakwalifikowa ć do jednej z trzech grup: w dobrym, średnim i złym stanie technicznym. Do pierwszej grupy zakwalifikowano wszystkie drogi gminne o

63 nawierzchni asfaltowej, tj. 15,319 km (13,17%). Do dróg o średnim stanie technicznym zaliczono drogi o nawierzchni żużlowej, żwirowej i brukowej, tj. 17,460 km (15,01%). Pozostałe 83,560 km (71,82%) dróg gruntowych, to drogi w złym stanie technicznym. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą samodzielne trasy przeznaczone tylko i wył ącznie dla ruchu rowerowego ( ście żki rowerowe). Istnieje potrzeba budowy ście żek rowerowych, przede wszystkim w miejscowo ściach rekreacyjno – wypoczynkowych.

Stacje paliw Na terenie gminy Rogowo funkcjonuje stacja paliw zlokalizowana we wsi Rogowo, świadcz ąca sprzeda ż typowego asortymentu paliw płynnych. Jest to obiekt ogólnodost ępny, dzier żawiony przez osob ę prywatn ą oraz ogólnodost ępna baza paliw gdzie powadzona jest sprzeda ż hurtowa.

Zespoły parkingowe Na terenie gminy Rogowo zespoły parkingowe umo żliwiaj ące parkowanie wi ększej liczby pojazdów zlokalizowane s ą głównie przed obiektami u żyteczno ści publicznej jak urz ąd gminy, szkoły, obiekty turystyczne i pawilony handlowe. Niezale żnie od wymienionych zespołów parkingowych, postój pojazdów odbywa si ę w sposób tradycyjny w ci ągach ulicznych, tam gdzie pozwala na to przyj ęta organizacja ruchu.

Gara że Oprócz pojedynczych gara ży zlokalizowanych na działkach osób prywatnych występuj ą zespoły gara żowe zlokalizowane na terenach s ąsiaduj ących z zabudow ą usługow ą.

Transport zbiorowy Środkiem komunikacji zbiorowej na terenie gminy Rogowo jest komunikacja autobusowa obsługiwana przez Pa ństwow ą Komunikacj ę Samochodow ą. Linie autobusowe obsługuj ące teren gminy zbiegaj ą si ę w miejscowo ści gminnej Rogowo. Na trasie kursowania autobusów zlokalizowane s ą przystanki i wiaty przystankowe.

Transport towarowy Przebiegaj ąca przez teren gminy Rogowo trasa kolei normalnotorowej, jednotorowej, relacji Kutno – Brodnica nie prowadzi ruchu pasa żerskiego, jest wykorzystywana jedynie do przewozu towarów. Na terenie gminy transport towarów odbywa si ę przy u życiu pojazdów samochodowych. Transport towarowy po drogach kołowych odbywa si ę głównie przy u życiu prywatnego sprz ętu przewozowego. Rodzaj przewozów to głównie płody rolne, materiały budowlane, wyroby oraz środki słu żą ce do produkcji rolno-towarowej.

6.3. Ograniczenia, preferencje rozwoju

Drogi gminne w wi ększo ści (71,82%) posiadaj ą nawierzchnie nieutwardzone. Drogi te pełni ą funkcj ę poł ącze ń o znaczeniu lokalnym dla potrzeb gospodarczych i społecznych gminy st ąd brak utwardzenia stanowi barier ę rozwoju poprzez ograniczenie dost ępno ści komunikacyjnej.

64 Brak samodzielnych tras rowerowych ( ście żek rowerowych) w terenach rekreacyjno – turystycznych. Dla wzmocnienia funkcji turystycznej oraz poprawy bezpiecze ństwa ruchu niezwykle wa żne s ą ścieki rowerowe, które sukcesywnie powinny powstawa ć.

7. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE ZE STANU SYSTEMÓW INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

Infrastruktura techniczna ma du że znaczenie: stanowi element trwałego zagospodarowania, czynnik przyci ągaj ący kapitał i nowe inwestycje na teren gminy oraz wyznacza poziom i standard życia ludno ści. Systemy infrastruktury maj ą charakter usługowy w stosunku do działalno ści gospodarczej i społecznej oraz ludno ści przy znacznej liczbie zró żnicowanych i niekoniecznie powi ązanych funkcjonalnie odbiorców usług. Systemy sieciowe infrastruktury technicznej, rz ądzone prawami funkcjonalno ści i niezawodno ści układów, stwarzaj ą warunki dla wła ściwej działalno ści gospodarczej i społecznej człowieka. Wszystkie sieci infrastruktury powinny w sumie tworzy ć jeden zintegrowany system obsługi okre ślonego systemu przestrzennego. Nie mo że by ć wi ęc tak, że ka żdy rodzaj infrastruktury technicznej jest projektowany odr ębnie w du żym stopniu niezale żnie od współdziałaj ącego z nim elementu tej infrastruktury. Brak podstawowych mediów mo że zniech ęca ć do podejmowania działalno ści gospodarczej na danym terenie, rozbudowa infrastruktury lokalnej ma dwojaki cel: zmniejszenie kosztów, jakie ponosi inwestor lokalizuj ący sw ą działalno ść na danym terenie, popraw ę warunków życia, co mo że sta ć si ę wa żnym czynnikiem przyci ągaj ącym nowe inwestycje.

7.1. Uwarunkowania zewn ętrzne Istotne znaczenie dla rozwoju gminy ma współpraca i rozwi ązywanie problemów wykraczaj ących poza lokalne mo żliwo ści wspólnie z gminami s ąsiednimi.  Gmina Rogowo zasilana jest w energi ę elektryczn ą z głównych punktów zasilania – GPZ 110/15 kV zlokalizowanych w Lipnie i Rypinie. Oba te źródła w przypadkach awaryjnych mog ą si ę wzajemnie rezerwowa ć.  Przez teren gminy przebiegaj ą linie elektroenergetyczne najwy ższych i wysokich napi ęć : 400 kV – relacji Płock – Grudzi ądz, 220 kV – relacji Włocławek – Olsztyn, 110 kV – dwie linie elektroenergetyczne jako poł ączenie stacji pomp na ruroci ągu ropy naftowej (gm. Rypin) z lini ą napowietrzn ą 110 kV z Lipna do Rypina.  Przez wschodni ą cz ęść gminy z południa na północ przebiega tranzytem ruroci ąg produktów naftowych PERN relacji Płock – Gda ńsk o średnicy nominalnej 800 mm wraz z liniami telekomunikacyjnymi (planowana budowa drugiej nitki).

7.2. Uwarunkowania wewn ętrzne

Gospodarka wodna – zaopatrzenie w wod ę Gmina Rogowo zwodoci ągowana jest w ca 90%. Z analiz długo ści sieci wodoci ągowej wynika, że na koniec 2008r. wynosi 146 km, o 55,2 km wi ęcej ni ż w 1997r.

Tabela 27. Długo ść sieci wodoci ągowej w latach 1998 – 2008 na tle gmin powiatu rypińskiego Powiat/ gmina 1998 1999 2000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 1 4 5 6 7 8 9 10 11 m. Rypin 25,6 25,6 25,6 26,9 27,8 28,1 28,4 29,0 29,0 29,3

65 Brzuze 111,8 117,1 123,1 127,4 128,2 128,8 129,1 129,1 129,5 60,2 Rogowo 110,0 119,1 129,7 131,5 131,5 135,4 133,6 133,6 133,6 146,0 Rypin 166,7 166,9 172,2 172,9 174,8 178,5 185,4 186,4 186,4 186,4 Skrwilno 74,5 83,6 115,2 126,6 126,6 126,6 143,0 177,8 178,8 178,8 Wąpielsk 134,9 134,9 140,8 141,9 141,9 142,8 142,8 143,3 146,2 146,2 Suma 623,5 647,2 706,6 727,2 731,4 740,2 762,3 799,2 803,5 746,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych

Tabela 28. Ilo ść podł ącze ń wodoci ągowych w latach 1998-2008 na tle gmin powiatu rypi ńskiego Nazwa 1998 1999 2000 2003 2004 2005 2006 2007 2008 powiatu / gminy 1 4 5 6 8 9 10 11 m. Rypin 1464 1475 1490 1541 1547 1677 1696 1606 1618 Brzuze 759 780 843 1028 1028 1051 1051 1080 1070 Rogowo 775 827 866 918 894 899 910 922 980 Rypin 1091 1124 1159 1221 1261 1301 1366 1402 1433 Skrwilno 672 737 932 1017 1036 1125 1371 1381 1384 Wąpielsk 605 606 628 648 652 657 673 695 715 Suma 5366 5549 5918 6373 6418 6710 7067 7086 7200 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych

Tabela 29. Stopie ń zwodoci ągowania gminy Rogowo na tle gmin powiatu rypi ńskiego

Powiat/gmina Ludno ść korzystaj ąca Ludno ść korzystaj ąca z sieci wodoci ągowej z sieci wodoci ągowej w % w 2006r. w % w 2009r. Powiat rypi ński 85,0 85,7 m. Rypin 96,9 97,1 Brzuze 77,0 77,7 Rogowo 80,0 81,0 Rypin 76,7 75,2 Skrwilno 80,2 80,7 Wąpielsk 80,9 81,9 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych

Gmina Rogowo zaopatrywana jest w wod ę do picia z 3 gminnych uj ęć wody posiadaj ących udokumentowane zasoby, zlokalizowanych w miejscowo ściach:  Rogowo - wydajno ść 70,0 m 3/h – zasoby w kategorii „B” zatwierdzone decyzj ą Urz ędu Wojewódzkiego we Włocławku GT-II-8530/10/79 z dnia 24.03.1979r. Ujęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych wraz ze stacj ą uzdatniania. Decyzj ą z dnia 24 lipca 2000 r. (znak RPL 6223- 17/2000), Starosta Rypi ński ustanowił strefy ochronne dla gminnego uj ęcia wody – teren ochrony bezpo średniej jako pas gruntu o szeroko ści 10 m licz ąc od zarysu budowli i urz ądze ń słu żą cych do poboru wody. Odst ąpiono od wyznaczenia terenu ochrony po średniej z uwagi na 78 m kompleks osadów izoluj ących warstwy wodono śne. Strefy zostały ustanowione do dnia 31 grudnia 2020 roku.  Nadró ż - wydajno ść 55,0 m 3/h – zasoby w kategorii „B” zatwierdzone decyzj ą Urz ędu Wojewódzkiego we Włocławku – OŚ.8530-35/89 z dnia 06.09.1989r. Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych. Na uj ęciu wody zlokalizowane s ą dwa zbiorniki wyrównawcze 2x100 m 3, wodoci ąg pracuje w układzie dwustopniowego pompowania wody. Decyzj ą z dnia 24 lipca 2000 r. (znak RPL 6223-18/2000), Starosta Rypi ński ustanowił strefy ochronne dla gminnego uj ęcia wody – teren ochrony bezpo średniej jako pas gruntu o szeroko ści 10 m licz ąc od zarysu budowli i urz ądze ń słu żą cych do poboru wody. Odst ąpiono od wyznaczenia terenu ochrony po średniej z uwagi na 91 m kompleks utworów nieprzepuszczalnych. Strefy ochronne zostały ustanowione do dnia 31 grudnia 2020 roku.

66  Sarnowo – wydajno ść 38 m 3/h – zasoby zatwierdzone decyzj ą PWRN w Bydgoszczy – GL/410/570/72 z dnia 07.12.1972r. Uj ęcie składa si ę z dwóch studni gł ębinowych, wodoci ąg pracuje w układzie jednostopniowego pompowania wody. Decyzj ą z dnia 24 lipca 2000 r. (znak RPL 6223-19/2000), Starosta Rypi ński ustanowił strefy ochronne dla gminnego uj ęcia wody – teren ochrony bezpo średniej jako pas gruntu o szeroko ści 10 m licz ąc od zarysu budowli i urz ądze ń słu żą cych do poboru wody. Odst ąpiono od wyznaczenia terenu ochrony po średniej z uwagi na 28 m kompleks utworów nieprzepuszczalnych. Strefy ochronne zostały ustanowione do dnia 31 grudnia 2005r. W miejscowo ściach Czumsk Du ży i Pr ęczki znajduj ą si ę nieczynne studnie gł ębinowe. Gmina posiada wystarczaj ące zasoby wodne dla zaopatrzenia w wod ę odbiorców w ich granicach administracyjnych. Dobrze rozwini ęta jest sie ć wodoci ągowa. Z analizy zasi ęgu sieci systemu gminnych wodoci ągów wynika, że na terenie gminy istniej ą pojedyncze tereny poza zasi ęgiem obsługi sieci wodoci ągowej, wymagaj ące rozbudowy sieci. Dotyczy to rejonów, gdzie zabudowa mieszkaniowa znajduje si ę w stanie rozproszonym, głównie na obrzeżach zarówno gminy. Niezb ędna jest rozbudowa systemu wodoci ągowego dla uzyskania jako ści wody dostarczanej odbiorcom zgodnej z przepisami krajowymi i UE, zapewnienie ci ągło ści i dost ępno ści usług zaopatrzenia w wod ę. Problemem pozostaje istnienie starych sieci wodoci ągowych, które wymagaj ą remontów, renowacji i wymiany.

Gospodarka ściekowa Gmina Rogowo obsługiwana jest przez miejsk ą mechaniczno – biologiczn ą oczyszczalni ę ścieków o przepustowo ści 75 m 3/dob ę zlokalizowan ą w Rypinie. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych z oczyszczalni jest rzeka Rypienica. Gmina Rogowo posiada opracowan ą koncepcj ę kanalizacji całej gminy. Obecnie na terenie gminy skanalizowanych jest siedem obr ębów poło żonych w środkowej cz ęś ci gminy tj. Rojewo, Rogowo, Świe żawy, Pr ęczki, Karbowizna, Sosnowo i Kosiory. Planowana jest realizacja kanalizacji sanitarnej w miejscowo ściach: Lasoty, Nadró ż, Charszewo i Kobrzyniec. Ścieki sanitarne poprzez sie ć kolektorów zbiorczych i szereg przepompowni ścieków odprowadzane s ą do miejskiej oczyszczalni w Rypinie. Istniej ące do tej pory lokalne oczyszczalnie ścieków o małej przepustowo ści zlokalizowane w Nadro żu, Sosnowie i Rogowie przeznacza si ę do zamkni ęcia i podł ączenia do sieci kanalizacyjnej. Mieszka ńcy terenów wiejskich o rozproszonej zabudowie, rozwi ązuj ą problem odprowadzania ścieków na własnych działkach, gromadz ąc w zbiornikach bezodpływowych (szambach). Ścieki z szamb s ą okresowo wywo żone do punktu zlewnego przy oczyszczalni ścieków. Jednak cz ęść z nich bez oczyszczenia trafia do gruntu, poniewa ż nie zawsze znajduj ące si ę na posesjach szamba s ą zbiornikami szczelnymi. Wa żnym zadaniem z zakresu rozwi ązywania gospodarki ściekowej dla zabudowy rozproszonej, jest budowa przydomowych ekologicznych oczyszczalni ścieków jak np. w miejscowo ści Narty. Dynamika zwi ązana z realizacj ą inwestycji kanalizacyjnych na terenie gminy, w porównaniu z danymi w tym zakresie z lat poprzednich, wskazuje na mo żliwo ść szybkiego rozwi ązania problemów gospodarki ściekowej na obszarze całej gminy. Rozwi ązanie gospodarki ściekowej jest bardzo wa żnym zadaniem ze wzgl ędu na du że walory przyrodniczo – krajobrazowe gminy sprzyjaj ące rozwojowi wypoczynku i rekreacji. Długo ść sieci kanalizacyjnej na koniec 2008r. wynosiła 31,8 km Wykonane zostały 244 podł ączenia kanalizacyjne do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Wska źnik procentowy długo ści sieci kanalizacyjnej do długo ści wodoci ągowej na terenie gminy wynosi około 22%, tzn., że na ka żdy 100 km sieci wodoci ągowej, przypadaja 22 km sieci kanalizacyjnej.

67 Tabela 30 Stopie ń skanalizowania gminy Rogowo na tle gmin powiatu rypi ńskiego. Ludno ść korzystaj ąca Ludno ść korzystaj ąca z Powiat/gmina z sieci kanalizacyjnej w siec i kanalizacyjnej w % % w 2006r. w 2009r. Powiat rypi ński 41,3 43,1 m. Rypin 84,7 86,2 Brzuze 9,5 9,5 Rogowo 22,4 23,2 Rypin 7,7 7,9 Skrwilno 26,2 27,2 Wąpielsk 12,4 21,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Banku Danych Regionalnych

Na koniec 2009r. na terenie gminy około 23,2% mieszka ńców korzystało z sieci kanalizacyjnej. Wy ższy wska źnik skanalizowania jest tylko w mie ście Rypinie i gminie Skrwilno. Ogółem dla powiatu rypi ńskiego, wł ączaj ąc miasto Rypin, wska źnik skanalizowania wynosi około 43,1%. Szacuje si ę, że w skali gminy około 70% zanieczyszcze ń dopływaj ących do wód stanowi ą źródła obszarowe, powstaj ące głównie w wyniku rolniczego u żytkowania gruntów, spływów z ci ągów komunikacyjnych i terenów zainwestowanych. Podł ączenia do systemu kanalizacji sanitarnej szczególnie wymaga istniej ąca zabudowa mieszkaniowa. Proces wyposa żenia aglomeracji w Polsce w systemy kanalizacyjne i oczyszczalnie ścieków powinien zosta ć zako ńczony do ko ńca 2015 roku. Wymaga ć to b ędzie budowy, rozbudowy i modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych i systemów kanalizacji zbiorczej. Obszar i granice aglomeracji kanalizacyjnej do uwzgl ędnienia w KPO ŚK wyznaczono uwzgl ędniaj ąc zasi ęg sieci kanalizacyjnych dla ścieków komunalnych zako ńczonych oczyszczalniami ścieków komunalnych, zwanych dalej „systemem kanalizacji zbiorczej”, przy czym do tej samej aglomeracji nale żą tereny obsługiwane przez sie ć kanalizacyjn ą oraz tereny, na których planuje si ę budow ę takiej sieci, wyznaczone w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, decyzjach o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub wieloletnich planach rozwoju i modernizacji urz ądze ń kanalizacyjnych. Przy wyznaczaniu obszaru aglomeracji zwracano uwag ę na to aby realizacja sieci kanalizacyjnej na obszarze aglomeracji z doprowadzeniem do oczyszczalni ścieków była uzasadniona finansowo i technicznie, przy czym wskaźnik długo ści sieci obliczany jako stosunek przewidywanej do obsługi przez system kanalizacji zbiorczej liczby mieszka ńców aglomeracji i niezb ędnej do realizacji długo ści sieci kanalizacyjnej (ł ącznie z kolektorami i przewodami tłocznymi doprowadzaj ącymi ścieki do oczyszczalni) nie był mniejszy od 120 mieszka ńców na 1 km sieci. Na podstawie art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239 poz. 2019 z pó źn. zm.) oraz rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji Wojewoda Kujawsko – Pomorski Rozporz ądzeniem Nr 91/2006 z dnia 01 sierpnia 2006r. (dz. Urz. Woj. Kujawsko – Pomorskiego Nr 107 poz. 1632 z dnia 16 sierpnia 2006r.) wyznaczył aglomeracj ę kanalizacyjn ą „Rypin” o równowa żnej liczbie mieszka ńców (RLM) 29 811 z oczyszczalni ą ścieków zlokalizowan ą w miejscowo ści Rypin obejmuj ącą miasto Rypin oraz wsie: ławy, Głowi ńsk, Balin, Kowalki, Sikory, Dylewo, Starorypin Prywatny, Rusinowo, Borzymin, Cetki poło żone w gminie Rypin, wsie Marianowo, Gulbiny, Tr ąbin-Wie ś, Tr ąbin-Rumunki, Ł ączonek, Ostrowite, Dobre, Przyrowa, Brzuze, Mo ściska, Piskorczyn, Ugoszcz, Gi żynek, Okonin, Radzynek, Kleszczyn, Żałe i

68 Somsiory z terenu gminy Brzuze, wsie Bąkowizna, Ruda, Nadró ż, Sitnica, Charszewo, Pinino, Stary Kobrzyniec, Lasoty, Pr ęczki, Świe żawy, Rogowo, Rogówko, Rojewo, Brzeszczki Du że, Korzeniowo, Borowo, Sosnowo, Kosiory, Górki, Czumsk Du ży, Zamo ść i Karbowizna z terenu gminy Rogowo . Aglomeracja kanalizacyjna „Rypin” znalazła si ę w aktualizacji Krajowego Programu Oczyszczalnia Ścieków Komunalnych (obecnie sporz ądzana).

Tabela 31. Procentowy wska źnik skanalizowania do zwodoci ągowania gminy na tle gmin powiatu rypi ńskiego w 2008r. Powiat rypi ński 48,55 m. Rypin 87,41 Brzuze 12,36 Rogowo 28,58 Rypin 10,04 Skrwilno 32,64 Wąpielsk 15,32 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Urz ędu statystycznego Procentowy wska źnik skanalizowania do zwodoci ągowania ł ącznie na terenie gminy wynosi około 22%, co oznacza, że na ka żdych 100 osób korzystaj ących z sieci wodoci ągowej tylko 20 osób korzysta z sieci kanalizacyjnej. Wy ższy wska źnik w powiecie wyst ępuje tylko w gminie Skrwilno i wynosi około 33%. Średni wska źnik dla powiatu rypi ńskiego, ł ącznie z miastem Rypin wynosi około 49%. Konieczna jest dalsza rozbudowa sieci kanalizacyjnych, szczególnie w miejscowościach o zwartej zabudowie oraz realizacja oczyszczalni przydomowych dla zabudowy rozproszonej.

Zaopatrzenie w ciepło Zaopatrzenie gminy w ciepło oparte jest na indywidualnych źródłach ciepła i kotłowniach osiedlowych i zakładowych. Urz ądzenia te emituj ą do atmosfery SO 2, NO 2, CO w ilo ściach, które dla pojedynczego pieca czy kuchni wydaj ą si ę znikomo małe, ale bardzo uci ąż liwe ze wzgl ędu na bezpo średnio ść oddziaływania. Istniej ące urz ądzenia grzewcze nale ży przebudowywa ć poprzez dostosowanie ich do spalania paliw o niskim stopniu emisji zanieczyszcze ń (paliwa ekologiczne niskoemisyjne lub/i bezemisyjne).

Telekomunikacja Gmina posiada rozbudowan ą sie ć infrastruktury telekomunikacyjnej telefonii stacjonarnej oraz system telefonii komórkowej GSM, oparty na dwóch stacjach bazowych operatorów telefonii komórkowej działaj ących w Polsce zlokalizowanych w miejscowo ściach Stary Kobrzyniec, Rogowo i Borowo. W ostatnich latach nast ąpił szybki rozwój sieci telefonicznej, zarówno telefonii stacjonarnej jak i telefonii komórkowej. Powstały nowe odcinki kanalizacji telefonicznej, trasy kabli światłowodowych oraz stacje bazowe telefonii komórkowej. Rozwini ęta sie ć telefoniczna, a w konsekwencji mo żliwo ści w zakresie porozumiewania si ę i szybkiej transmisji danych s ą wyznacznikiem mo żliwo ści rozwoju gospodarczego gminy. Wzrost lub spadek abonentów telefonii stacjonarnej b ędzie zale żał od dynamiki rozwoju sieci telefonii komórkowej, bezprzewodowych usług internetowych, a przede wszystkim od taryfikatora cen na usługi świadczone przez poszczególnych operatorów oraz pakietu świadczonych usług. W ramach uzyskanych przez Polsk ę funduszy unijnych zwi ązanych z rozwojem infrastruktury społecze ństwa informacyjnego wybudowana została w województwie kujawsko – pomorskim szerokopasmowa sie ć teleinformatyczna jako element budowy społecze ństwa informacyjnego w Regionie. Kujawsko-Pomorska Sie ć Informacyjna jest pierwszym w Polsce

69 projektem ICT o charakterze regionalnym, powstałym we współpracy środowisk akademickich (ATR, UMK) oraz władz Województwa, który stawia przede wszystkim na zapewnienie powszechnego dost ępu do szerokopasmowego Internetu jako bazy do realizacji warstwy aplikacji i usług: e-government, e-learning, e-health. Celem nadrz ędnym realizacji tego przedsi ęwzi ęcia jest stymulacja rozwoju społecze ństwa informacyjnego w regionie kujawsko-pomorskim, a podstawowe zadania na rzecz tego rozwoju to:  rozwój infrastruktury teleinformatycznej w regionie kujawsko-pomorskim,  powszechny i ta ńszy dost ęp do zasobów Internetu,  bardziej efektywne wykorzystanie technologii informacyjnych. W ramach w/w K-PSI, w celu zapewnienie powszechnego dost ępu mieszka ńców regionu do usług teleinformatycznych w sieci szerokopasmowej, w ka żdym powiecie, równie ż w mie ście Rypinie (powiat rypi ński) utworzony został w ęzeł dystrybucyjny. Szerokopasmowa sie ć informatyczna jest niezb ędnym narz ędziem kształtuj ącym konkurencyjno ść i atrakcyjno ść poszczególnych całego województwa jak i poszczególnych gmin.

Zaopatrzenie w gaz Przez teren gminy Rogowo nie przebiega aktualnie żaden dystrybucyjny gazoci ąg wysokiego ci śnienia, który mógłby stanowi ć źródło zasilania w gaz ziemny gminy Rogowo. Gazyfikacja gminy b ędzie mo żliwa w przypadku pojawienia si ę strategicznych odbiorców i równoczesnym zaistnieniu warunków technicznych umo żliwiaj ących gazyfikacj ę. Na terenie gminy nie zrealizowano rozdzielczej sieci gazoci ągów wysokiego ci śnienia, wobec powy ższego mieszka ńcy gminy nie korzystaj ą z gazu wysokometanowego, korzystaj ą natomiast z gazu bezprzewodowego, który u żywany jest w gospodarstwach domowych. Gmina nale ży do Zwi ązku Gmin Północnego Mazowsza, którego jednym z głównych celów jest gazyfikacja gmin członków tego zwi ązku. Zgodnie z istniej ącą koncepcj ą gazyfikacji gminy, posiada ona mo żliwo ść gazyfikacji po zrealizowaniu gazociągu dystrybucyjnego wysokiego ci śnienia doprowadzaj ącego gaz na teren gminy, z kierunku Nasiegniewa do Lipna lub z kierunku Sierpca do Brodnicy. Koncepcja ta jest nieaktualna. poniewa ż Brodnica została ju ż zgazyfikowana i gazoci ąg Sierpc – Brodnica nie b ędzie realizowany. Mo żliwy do realizacji jest gazoci ąg Brodnica – Rypin, który mo że stanowi ć potencjalne źródło zaopatrzenia w gaz wysokometanowy E, gminy Rogowo. Zaopatrzenie gminy w gaz wysokometanowy, mo że zosta ć zrealizowane w oparciu o zaktualizowan ą „Koncepcj ę programow ą gazyfikacji gminy”, która b ędzie wskazywała uwarunkowania techniczne i ekonomiczne, a tak że okre śli kierunki i etapy gazyfikacji oraz wielko ści zapotrzebowania na paliwa gazowe przez poszczególne grupy potencjalnych odbiorców na terenie gminy.

Gospodarka odpadami Zasady post ępowania z odpadami w sposób zapewniaj ący ochron ę życia, zdrowia ludzi i ochron ę środowiska okre śla ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39 poz. 251 z pó źn. zm.) Podstawowym dokumentem w zakresie gospodarowania odpadami na terenie gminy Rogowo jest „Program ochrony środowiska z Planem gospodarki odpadami dla gminy Rogowo . Wa żnym zadaniem Samorz ądu Gminy jest zgodne z przepisami prawa gospodarowanie odpadami komunalnymi. Mieszka ńcy gminy wywo żą odpady do Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej. Zgodnie z ustaw ą o odpadach i Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 składowiska nie spełniaj ące podstawowych wymogów technicznych (o których mowa

70 w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów - Dz. U. Nr 61, poz. 549), musz ą zosta ć zamkni ęte do ko ńca 2009 r. (zako ńczenie przyjmowania odpadów do składowania nie pó źniej ni ż 31 grudnia 2009 r.). Na terenie gminy Rogowo zlokalizowane jest składowisko odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne, w miejscowo ści Huta Chojno, na którym składowane były odpady z tereny gminy. Składowisko gminne nie spełnia podstawowych wymogów technicznych, jest zapełnione i przeznaczone do rekultywacji zgodnie z w/w rozporz ądzeniem. Zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010 (przyj ęty uchwał ą Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 03.07.2008r.), w oparciu o regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej tworzony jest Mi ędzygminny Kompleks Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (wraz z gminami wchodz ącymi w skład tego kompleksu m. in. gmin ą Rogowo), jako jednego z jedenastu w województwie. MKUOK powinien zapewni ć co najmniej nast ępuj ący zakres usług: - mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostało ści z sortowni, - składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, - kompostowanie odpadów zielonych, - sortownie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), - zakład demonta żu odpadów wielogabarytowych (opcjonalnie), - zakład przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny)

Gospodarka energetyczna Zaopatrzenie gminy Rogowo w energi ę elektryczn ą oparte jest na dostawach Koncernu Energetycznego Energa-Operator S.A. Oddział Toru ń. Źródłem zasilania gminy Rogowo w energi ę elektryczn ą s ą GPZ 110/15 kV Lipno i GPZ Rypin, które posiadaj ą zainstalowane po dwa transformatory 16 MVA ka żdy. Mo żliwa jest rozbudowa tych stacji 110/15 kV poprzez wymian ę transformatorów na jednostki o wi ększej mocy. Istniej ąca w tym zakresie rezerwa mocy pod wzgl ędem technicznym nie stwarza zagro żeń dla realizacji celów rozwoju gminy Rogowo. Zasilanie gminy w energi ę elektryczn ą odbywa si ę poprzez sie ć rozdzielcz ą, wyprowadzonych z tych GPZ napowietrznych linii elektroenergetycznych SN 15 kV zasilaj ących stacje transformatorowe SN/15 kV i dalej poprzez sie ć rozdzielcz ą linii nn 0,4 kV. Rozwój sieci elektroenergetycznej b ędzie nast ępował w oparciu o rezerwy istniej ącej infrastruktury elektroenergetycznej oraz budow ę nowych linii w zale żno ści od potrzeb gminy i mo żliwo ści finansowych gestora sieci.

Odnawialne źródła energii Energetyka wiatrowa Zobowi ązania Polski, po negocjacjach z UE, mówi ą o tym, że w 2010 roku 7,5% krajowego zu życia energii elektrycznej brutto pochodzi ć b ędzie z odnawialnych źródeł energii (OZE). Udział energii z OZE w bilansie paliwowo – energetycznym po 2010 roku zostanie ustalony w ramach prac nad aktualizacj ą rz ądowej strategii rozwoju energetyki odnawialnej. W strategii z 2000 roku udział energii ze źródeł odnawialnych w bilansie paliwowo – energetycznym do roku 2020 okre ślono na poziomie 14%. Nale ży podj ąć działania przyczyniaj ące si ę do realizacji na terenie gminy odnawialnych źródeł energii. Jednym z niekonwencjonalnych (odnawialnych) źródeł energii jest energia wiatrowa.

71 Na terenie gminy Rogowo równie ż zauwa ża si ę du że zainteresowanie lokalizacj ą elektrowni wiatrowych. Dla lokalizacji w okolicy miejscowo ści Borowo wydano ju ż decyzje lokalizacyjne dla 2 elektrowni wiatrowych (250 kW) Polityka Unii europejskiej przewiduje, że do 2010 roku wszystkie kraje UE: o zredukuj ą emisj ę gazów cieplarnianych o 20% (w porównaniu z 1999 rokiem), o zwi ększ ą udział energii odnawialnej w zu życiu energii ogółem do 20% (z obecnych 7%), o zmniejszy zu życia energii o 20% (w stosunku do roku 2010, gdyby przyjmowa ć działania jak dotychczas). St ąd wzrost zainteresowania wykorzystaniem energii ze źródeł odnawialnych, szczególnie elektrowni wiatrowych. Farmy wiatrowe wraz z niezb ędn ą infrastruktur ą techniczn ą powinny by ć lokalizowane na terenach zapewniaj ących wymogi ochrony środowiska oraz nie koliduj ących z funkcj ą mieszkaniow ą, z wył ączeniem terenów podlegaj ących ochronie prawnej. Dokładn ą lokalizacj ę, kształt i sposób zagospodarowania terenu, a tak że szczegółowe warunki lokalizacji powinny by ć okre ślone na podstawie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego . Wie że elektrowni wiatrowych jako element infrastruktury charakteryzuj ą si ę znaczn ą wysoko ści ą i nie mog ą zakłóca ć panoram i osi widokowych oraz by ć elementami, które przysłaniaj ą istotne elementy krajobrazu gminy. Ich wpływ na krajobraz zale żeć b ędzie od wysoko ści i ilo ści instalacji. Szczególnej ochronie podlegaj ą obiekty cenne kulturowo, dlatego nie nale ży ich lokalizowa ć na terenach i w rejonie obiektów obj ętych ochron ą konserwatorsk ą. Tak że budowa elektrowni wiatrowych mo że wi ąza ć si ę z bezpo średni ą uci ąż liwo ści ą akustyczn ą podczas eksploatacji inwestycji. Działaniami mog ącymi ograniczy ć niekorzystne oddziaływanie akustyczne turbin wiatrowych jest np. zachowanie odpowiedniej odległo ści od obiektów obj ętych ochron ą przed hałasem oraz zastosowanie technologii pozwalaj ących na zmian ę pr ędko ści wirnika. Natomiast dokładne warunki dotycz ące mo żliwo ści wykorzystania energii wiatru mo żna okre śli ć na podstawie szczegółowych bada ń, a przede wszystkim pomiarów terenowych. Elektrownie wiatrowe i towarzysz ąca im infrastruktura mo że wywiera ć wpływ na zdrowie ludzi poprzez m.in. emisj ę hałasu i wibracji wydzielane przez elektrownie, emisje promieniowania elektromagnetycznego. Lokalizacja siłowni wiatrowych nie b ędzie miała negatywnego wpływu na zdrowie ludzi pod warunkiem przestrzegania odpowiedniej odległo ści od zabudowy mieszkaniowej oraz terenów obj ętych ochron ą prawn ą, w tym miejsc wyj ątkowo cennych dla ptaków w ich okresie lęgowym jak i podczas w ędrówek. Zgodnie z dost ępn ą literatur ą dla terenu województwa kujawsko – pomorskiego teren gminy Rogowo nie le ży w zasi ęgu miejsc wyj ątkowo cennych dla ptaków w ich okresie l ęgowym jak i podczas w ędrówek. Oprócz podstawowych elementów lokalizacji elektrowni wiatrowych takich jak: badania pr ędko ści wiatru, mo żliwo ści przył ączenia do sieci, mo żliwo ści kolizji z infrastruktur ą lotnicz ą nale ży przede wszystkim dokona ć analizy wpływu lokalizacji elektrowni wiatrowych na środowisko przyrodnicze. Pomocnym przy przygotowaniu i realizacji inwestycji polegaj ących na budowie i eksploatacji parków wiatrowych mo że by ć literatura przedmiotu m.in. „Ocena ryzyka środowiskowego przy realizacji inwestycji w energetyce wiatrowej”. Przewodnik dla inwestorów opracowany przez Polska Izb ę Gospodarcz ą Energii Odnawialnej oraz „Wytyczne w zakresie oceny Oddziaływania elektrowni wiatrowych na ptaki” opracowane przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki wiatrowej oraz Ogólnopolskie Towarzystwo ochrony ptaków marzec 2008r.

72 Farmy wiatrowe s ą obcym elementem w polskim krajobrazie, cho ć z uwagi na wzrost zapotrzebowania na energi ę odnawialn ą coraz bardziej powszechnym.

Energetyka wodna Ze wzgl ędu na uwarunkowania hydrologiczne, a zwłaszcza brak cieków charakteryzuj ących si ę odpowiednim przepływem oraz odpowiednimi spadkami, na terenie gminy Rogowo nale ży wykluczy ć mo żliwo ści rozwoju hydroenergetyki.

Energetyka geotermalna Na terenie województwa kujawsko – pomorskiego jak i całego kraju istnie znaczny potencjał geotermalny. Podstawowym jednak problemem rozwoju tej dziedziny energetyki odnawialnej s ą wysokie koszty realizacji instalacji, które w praktyce wykluczaj ą inwestycje indywidualne. Zbiorcze systemy grzewcze nie maj ą racji bytu na terenie gminy Rogowo ze wzgl ędów zarówno technicznych i ekonomicznych.

Energetyka słoneczna Na terenie gminy istnieje mo żliwo ść powszechnego wykorzystania kolektorów słonecznych, poniewa ż pod wzgl ędem wielko ści nasłonecznienia gmina lokuje si ę na poziomie porównywalnym z przeci ętnymi warto ściami krajowymi. Kolektory słoneczne preferowane s ą do wykorzystania jako inwestycji indywidualne, przede wszystkim do ogrzewania wody u żytkowej, ogrzewania mieszka ń jak równie ż do produkcji rolniczej.

Energetyczne wykorzystanie biomasy Biomasa to biodegradowana cz ęść produktów i odpadów oraz pozostało ści z rolnictwa, le śnictwa i pokrewnych przemysłów. Do biomasy zalicza si ę równie ż biodegradowan ą cz ęść odpadów komunalnych i przemysłowych. W zale żno ści od stopnia przetworzenia biomasy, wyodr ębni ć mo żna nast ępuj ące rodzaje surowców: - surowce energetyczne pierwotne: drewno, słoma, rośliny energetyczne, - surowce energetyczne wtórne: gnojowica, obornik, inne produkty odpadowe i odpady organiczne, osady ściekowe, - surowce energetyczne przetworzone: biogaz, bioetanol, biometanol, estry olejów ro ślinnych, biodizel, biooleje, biobenzyna i wodór. Potencjalne zasoby biomasy mo żna podzieli ć w zale żno ści od kierunku pochodzenia na trzy grupy: - biomasa pochodzenia le śnego, - biomasa pochodzenia rolnego, - odpady organiczne. Biomasa stanowi równie ż produkt wej ściowy do produkcji biopaliw płynnych, zwanych powszechnie „biopaliwami”. Zakłada si ę w skali globalnej, że niedługo dominowa ć b ędzie biomasa pochodz ąca z plantacji ro ślin energetycznych takich jak: wierzba wiciowa, śladowiec pensylwa ński, trawa energetyczna, słonecznik bulwiasty, oraz inne takie jak: topola, proso, konopie indyjskie itp. Udział tych ro ślin w stosunku do pozostałych gatunków biomasy ma wci ąż rosn ąć .

Produkcja biogazu Biogaz jest to gaz pozyskany z biomasy, w szczególno ści z instalacji przeróbki odpadów zwierz ęcych lub ro ślinnych, oczyszczalniach ścieków i składowisk odpadów. Biogaz mo że by ć otrzymywany z nast ępuj ących odpadów organicznych, których miejscem powstawania s ą gospodarstwa hodowlane, zakłady produkcji rolniczej i przemysłu przetwórczego, składowiska odpadów komunalnych i oczyszczalnie ścieków: - gnojowica, gnojówka, obornik, pomiot kurzy,

73 - odpady ro ślinne, - ścieki z zakładów przetwórstwa spo żywczego: rze źni, mleczarni, przetwórstwa mi ęsnego, cukrowni, - ścieki z zakładów farmaceutycznych, papierniczych i innych zawieraj ących frakcje organiczne, - osady ze ścieków komunalnych, - frakcja organiczna na składowiskach. Nowym kierunkiem otrzymywania biogazu jest wykorzystywanie do jego produkcji upraw ro ślin takich jak trawy, kukurydza lub innych daj ących du że przyrosty masy. Biogaz składa si ę z metanu i dwutlenku w ęgla, powstaje w procesie beztlenowej fermentacji biomasy. Podstawowymi jego źródłami s ą oczyszczalnie ścieków i wysypiska śmieci (oraz inne miejsca, w których fermentacja odbywa si ę samoczynnie, bez nadzoru i kontroli) a tak że biogazownie. Biogazownie to instalacje, które słu żą do celowej produkcji biogazu z biomasy ro ślinnej, odchodów zwierz ęcych lub odpadów organicznych. Mo żna równie ż traktowa ć biogazownie jako miejsce utylizacji i bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów. Metan jest gazem cieplarnianym i jako taki powinien by ć z tego wzgl ędu spalany a nie emitowany do atmosfery. Lokalizacja instalacji do produkcji biogazu wymaga przeprowadzenia analizy ekonomicznej oraz środowiskowej.

Pozostałe media infrastruktury technicznej Przez północno – wschodni obszar gminy przebiega ruroci ąg produktów naftowych PERN z Płocka do Gda ńska. Zgodnie z Rozporz ądzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć bazy i stacje paliw płynnych, ruroci ągi przesyłowe dalekosi ęż ne słu żą ce do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (Dz. U. nr 243 poz. 2063), minimalna szeroko ść strefy bezpiecze ństwa dla jednego ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego wynosi ( środek stanowi o ś ruroci ągu) – co najmniej 40,0 m (dla ruroci ągu o średnicy nominalnej 800 mm). Zgodnie z w/w rozporz ądzeniem strefa bezpiecze ństwa mo że by ć u żytkowana zgodnie z pierwotnym jej przeznaczeniem. Wewn ątrz strefy bezpiecze ństwa niedopuszczalne jest wznoszenie budowli, urz ądzanie stałych składów i magazynów oraz zalesianie. Dopuszcza si ę w strefie bezpiecze ństwa usytuowanie innej infrastruktury sieci uzbrojenia terenu pod warunkiem uzgodnienia jej z wła ścicielem ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego. Na terenach otwartych dopuszcza si ę w strefie bezpiecze ństwa sadzenie pojedynczych drzew w odległo ści co najmniej 5,0 m od ruroci ągu przesyłowego dalekosi ęż nego. Tereny działek budowlanych powinny znajdowa ć si ę poza stref ą bezpiecze ństwa ruroci ągu naftowego. Powy ższa strefa przez ograniczenia w jej u żytkowaniu i wykonywaniu robót budowlanych ma zapewni ć nienaruszalno ść , a wi ęc bezpiecze ństwo dla ruroci ągu i kabla oraz umo żliwi ć do nich dost ęp w celach kontroli, konserwacji i naprawy. Wszelkie planowane inwestycje liniowe podziemne i nadziemne przechodz ące przez stref ę bezpiecze ństwa oraz roboty z nimi zwi ązane musz ą by ć uzgodnione i wykonane pod nadzorem gestora sieci.

Ograniczenia i preferencje rozwoju

Preferencje rozwoju − wysoki procent zwodoci ągowania gminy (80% mieszka ńców gminy korzysta z sieci wodoci ągowej),

74 − do ść wysoki procent skanalizowania gminy (22,85% mieszka ńców gminy korzysta z sieci kanalizacyjnej), − wł ączenie w obszar aglomeracji kanalizacyjnej „Rypin” oraz uj ęcie w obecnie aktualizowanym KPO ŚK (mo żliwo ść pozyskania funduszy na inwestycje z zakresu gospodarki ściekowej)

Progi i ograniczenia rozwoju − niski procent skanalizowania gminy (22,85% mieszka ńców gminy korzysta z sieci kanalizacyjnej), − mała ilo ść oczyszczalni przydomowych, − brak realizacji procesu gazyfikacji gminy.

8. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA

Zagro żenia bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia mo żna podzieli ć na dwa rodzaje: - naturalne – wynikaj ące z uwarunkowa ń przyrodniczych, - antropogeniczne – będące wynikiem działalno ści człowieka. Zapobieganie zagro żeniom w sferze gospodarki przestrzennej mo żliwe jest w zakresie: − planowanie nowych lokalizacji zakładów mog ących stwarza ć zagro żenia, na terenach o podobnej funkcji co oznacza utworzenie stref funkcjonalnych, a tym samym pozwala na oddzielenie obszarów przemysłowych od terenów wymagaj ących ochrony – tereny mieszkaniowe; − stworzenie mo żliwo ści komunikacji bezkolizyjnej na trasach transportu T ŚP. − stosowania przepisów odr ębnych (np. ochrony przeciwpo żarowej) w planach zagospodarowania przestrzennego. W wi ększo ści zagro żeń katastrofalnych nie mo żna przeciwdziała ć w sferze planowania przestrzennego, a jedynie mo żna niwelowa ć ich skutki poprzez działanie wła ściwych słu żb ratowniczych i szybkiego reagowania.

8.1. Zagro żenia powodziowe Planowanie przestrzenne uwzgl ędniaj ące prawidłowo wszelkie uwarunkowania i potrzeby wynikaj ące z zagro żeń oraz ochrony przed powodzi ą, działa prewencyjnie daj ąc w efekcie zmniejszenie skutków ewentualnej powodzi. Zgodnie z art. 79 ustawy Prawo wodne ochron ę przed powodzi ą prowadzi si ę zgodnie z planami ochrony przeciwpowodziowej na obszarze kraju, a tak że planami ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego. Dla potrzeb planowania ochrony przed powodzi ą dyrektor regionalnego zarz ądu gospodarki wodnej sporz ądza studium ochrony przeciwpowodziowej, ustalaj ące granice zasi ęgu wód powodziowych o okre ślonym prawdopodobie ństwie wyst ępowania oraz kierunki ochrony przed powodzi ą, w którym w zale żno ści od sposobu zagospodarowania terenu oraz ukształtowania tarasów zalewowych, terenów depresyjnych i bezodpływowych, dokonuje podziałów na : − obszary wymagaj ące ochrony przed zalaniem z uwagi na ich zagospodarowanie, warto ść gospodarcz ą lub kulturow ą,

75 − obszary słu żą ce przepuszczeniu wód powodziowych, zwane obszarami bezpo średniego zagro żenia powodzi ą, − obszary potencjalnego zagro żenia powodzi ą. Na zlecenie Dyrektora Regionalnego Zarz ądu Gospodarki Wodnej w Gda ńsku w ramach prac nad Studium Ochrony Przeciwpowodziowej Regionu Wodnego – wykonane zostało opracowanie pt. „Wyznaczenie granic obszarów bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w celu uzasadnionego odtworzenia obszarów zalewowych” dla cieków wodnych poło żonych w obszarze RZGW Gda ńsk. Przez RZGW w Gda ńsku wyznaczone zostały obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą dla 12 rzek, z których 11 dla cieków: Brda, Drw ęca, Gard ęga, Kamionka, M ątawa, Mie ń, Osa, Ruziec , Rypienica, T ąż yna i Wda - wykonano po zmianie ustawy prawo wodne w maju 2005r. Spo śród nara żonych na zalew wody powodziowe obszarów dolin rzek wyró żnia si ę obszary: - bezpo średniego zagro żenia powodziowego – stanowi ą nieobwałowane obszary dolin zalewane przy ka żdym wezbraniu powodziowym – tj. wezbraniu przekraczaj ącym przepływ nieszkodliwy, s ą to te ż tereny miedzy rzek ą a wałami przeciwpowodziowymi, - potencjalnego zagro żenia powodziowego – stanowi ą chronione obwałowaniami obszary dolin nara żone na zalew w przypadku nieskuteczno ści istniej ących zabezpiecze ń (np. przerwanie wału czy przelanie si ę przez koron ę). Opracowanie w cało ści realizuje zapis art. 79 ust. 2 pkt. 2 ustawy Prawo wodne tj. wyznacza obszary słu żą ce przepuszczeniu wód powodziowych (obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą). W opracowaniu wyznaczone zostały zasi ęgi zalewów dla wód o prawdopodobie ństwie pojawienia si ę: raz na sto lat (p 1%) i raz na dziesi ęć lat (10%). Na mapie studium wskazany został obszar nara żony na niebezpiecze ństwo powodzi, zasi ęgu zalewu bezpo średniego wod ą o prawdopodobie ństwie pojawienia si ę raz na 100 lat (1%).

8.2. Zagro żenia antropogeniczne Do potencjalnych zagro żeń antropogenicznych mo żna zaliczy ć: - wyst ępowanie napowietrznych linii elektroenergetycznych najwy ższych i wysokich napi ęć wraz z obszarami ograniczonego u żytkowania ze wzgl ędu na działanie pola elektromagnetycznego, - przebieg ruroci ągu ropy naftowej PERN z Płocka do Gda ńska, - transport materiałów i substancji niebezpiecznych głównie na drogach wojewódzkich oraz linii kolejowej. - istniejące składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Huta Chojno, nie spełniaj ące podstawowych technicznych wymogów ochrony środowiska, przewidziane do zamkni ęcia i rekultywacji, Na terenie gminy Rogowo nie wyst ępuj ą zakłady o du żym ryzyku wyst ąpienia awarii przemysłowej i brak jest magazynów materiałów i substancji niebezpiecznych.

8.3. Instytucje, jednostki ratownictwa i szybkiego reagowania

Zapewnieniem bezpiecze ństwa publicznego oraz przeciwdziałaniem zagro żeniom zajmuj ą si ę Powiatowe słu żby, których siedziby znajduj ą si ę na terenie miasta Rypina. Jednostkami tymi s ą: Stra ż Po żarna, Policja, S ąd i Prokuratura. Teren gminy w zakresie ochrony przeciwpo żarowej obsługuje Gminna Ochotnicza Stra ż Po żarna w Rogowie z jednostkami Ochotniczej Stra ży Po żarnej na terenie gminy w miejscowo ściach: Czumsk Du ży, Czumsk Mały, Borowo, Pr ęczki, Lasoty, Świe żawy, Nadró ż, Ruda Stary Kobrzyniec, Rojewo, Rogowo.

76 Obszar gminy w wod ę do celów ga śniczych zabezpieczony jest z gminnej sieci wodoci ągowej, poprzez sie ć hydrantów, które zainstalowane s ą na przył ączach wodoci ągowych oraz ko ńcówkach sieci rozdzielczej. Nad zapewnieniem bezpiecze ństwa ludno ści i jej mienia na terenie gminy czuwa Rewir Policji w Rogowie, w ramach której lokalny, bezpo średni nadzór nad stanem bezpiecze ństwa ludno ści oraz do bezpo średnich z ni ą kontaktów wytypowani s ą dzielnicowi, obsługuj ący terytorialnie obszar gminy podzielony na dzielnice obejmuj ące wszystkie miejscowo ści poło żone na terenie gminy.

9. BILANS UWARUNKOWA Ń ROZWOJU GMINY

Ograniczenia oraz preferencje (mo żliwo ści) rozwoju gminy okre ślone zostały szczegółowo w poszczególnych rozdziałach.

Preferencje rozwoju gminy (mocne strony) to mi ędzy innymi: − walory przyrodniczo-krajobrazowe i kulturowe z ci ągiem jezior, kraw ędzi ą wysoczyznow ą, kompleksami le śnymi, miejscami dziedzictwa kulturowego dla rozwoju turystyki, − znacznie zró żnicowana szata ro ślinna z du żymi kompleksami le śnymi o znaczeniu ekologiczno – społeczno – gospodarczym. − wysoki stopie ń lesisto ści gminy oraz wyst ępowanie licznych jezior, − mo żliwo ść rozwoju turystyki i usług z tym zwi ązanych (m.in. agroturystyki, wypoczynku pobytowego), − wysoki stopie ń zwodoci ągowania gminy, − sukcesywna realizacja sieci kanalizacyjnych, − poło żenie w s ąsiedztwie Rypina i Lipna (rynek zbytu na produkty rolne), − możliwo ść rozwoju przetwórstwa spo żywczego w oparciu o lokaln ą produkcj ę surowców, − rezerwy terenowe do rozwoju zabudowy mieszkaniowej, usługowej, rekreacyjnej.

Ograniczenia rozwoju (słabe strony) to mi ędzy innymi: − zły stan techniczny dróg, przede wszystkim gminnych, − niezadawalaj ąca baza kulturalna i sportowa, − zmniejszanie si ę ogólnej liczby ludno ści gminy, − zmniejszaj ący si ę udział ludno ści młodej (w wieku przedprodukcyjnym), − niski poziom wykształcenia - udział mieszka ńców z wykształceniem podstawowym i bez wykształcenia wynosi ponad 55 %, − rozproszona zabudowa na obszarze gminy utrudnia zepewnienie wszystkim mieszka ńcom mediów i usług ró żnego typu.

Szans ą rozwoju gminy jest wykorzystanie walorów turystycznych i kulturowych dla rozwoju agroturystyki oraz turystyki kwalifikowanej i pobytowej. Wa żnym zadaniem powinna by ć przebudowa dróg z wykorzystaniem pozabud żetowych środków finansowych (funduszy strukturalnych). Przygotowanie terenów inwestycyjnych umo żliwiaj ących rozwój ró żnego rodzaju usług mo że przyczynić si ę do zatrzymania migracji młodych ludzi do wi ększych miast i za granic ę. Istotne znaczenie dla rozwoju gminy ma rozwi ązywanie problemów wykraczaj ących poza lokalne mo żliwo ści wspólnie z gminami s ąsiednimi np. poprzez wspólne inwestycje turystyczne, wspólne działania dotycz ące zagospodarowania terenów poło żonych w Obszarze Chronionego Krajobrazu Źródła Skrwy, wspólne działania ze wzgl ędu na poło żenie w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski”, w którym jako naczeln ą przyj ęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi

77 na walory i potrzeby ochrony środowiska, realizacj ę sieci wodoci ągowych i kanalizacyjnych, organizacja systemu gospodarki odpadami stałymi.

10. UWARUNKOWANIA WYNIKAJACE ZE STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY

Zgodnie z definicj ą zawart ą w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym przez ład przestrzenny nale ży rozumie ć takie ukształtowanie przestrzeni, które tworzy harmonijn ą cało ść oraz uwzgl ędnia w uporz ądkowanych relacjach uwarunkowania i wymagania funkcjonalne, społeczno - gospodarcze, środowiskowe, kulturowe oraz kompozycyjno - przestrzenne. Zgodnie z powy ższ ą definicj ą analiza ładu przestrzennego na terenie gminy Rogowo uwzgl ędnia zarówno struktur ę przestrzenn ą jak i struktur ę zainwestowania. Na kształtowanie struktury miały i maj ą du ży wpływ uwarunkowania gospodarczo – ekonomiczne oraz zło żone przez mieszka ńców wnioski o zmian ę sposobu u żytkowania gruntów rolnych na cele mieszkaniowe i inwestycyjne. Zasad ą podziału terenu gminy na strefy było wyodr ębnienie terenów spójnych pod wzgl ędem istniej ącego zagospodarowania oraz mo żliwo ści dalszego ich rozwoju; przeznaczonych pod ró żne funkcje według lokalnego zapotrzebowania oraz predysponowanych do zró żnicowanych form zagospodarowania. Do najbardziej zurbanizowanych terenów nale ży miejscowo ść gminna Rogowo – główny ośrodek administracyjno - usługowy oraz miejscowo ści: Sosnowo, Pr ęczki, Rojewo, Kobrzyniec. Na pozostałych obszarach dominuje funkcja rolnicza z rozproszon ą zabudow ą zagrodow ą oraz funkcja rekreacyjna.

78

III. KIERUNKI ROZWOJU PRZESTRZENNEGO GMINY ROGOWO

79

80 1. CELE ROZWOJU GMINY, MO ŻLIWO ŚCI I POTRZEBY

1.1. Cele wynikaj ące z uchwalonej „Strategii rozwoju gminy Rogowo” Strategia rozwoju gminy Rogowo przyj ęta została uchwał ą Nr VIII/30/00 Rady Gminy w Rogowie z dnia 27 pa ździernika 1999r. i ustala konkretne kierunki działań, dzi ęki którym władza lokalna mo że racjonalnie zarz ądza ć gmin ą. Dokument ten jest podstaw ą prowadzenia wła ściwej polityki dlatego dominuj ące miejsce zajmuj ą w nim przedsi ęwzi ęcia i zadania, które gmina mo że podj ąć sama lub we współdziałaniu z innymi podmiotami działaj ącymi na jej terenie. Podstaw ą Strategii rozwoju jest maksymalne wykorzystanie własnych zasobów materialnych oraz potencjału mieszka ńców i lokalnych podmiotów gospodarczych. Zgodnie ze „Strategi ą”, celem strategicznym dla gminy Rogowo jest: „Gmina Rogowo turystyczno – rolnicza z wieloma zakładami drobnej wytwórczo ści i dobrym zapleczem socjalnym”. Jest to główny cel, do którego b ędą d ąż yć w trakcie realizacji strategii wszystkie zaanga żowane podmioty, a który jest do osi ągni ęcia po zrealizowaniu celów operacyjnych. Sformułowany strategiczny cel rozwoju oraz wyodr ębnione cele operacyjne stanowi ą podstaw ę do okre ślenia ogólnej wizji rozwoju. Powinny one podporz ądkowywa ć sobie wszystkie działania rozwojowe w mie ście i gminie, a ka żde zadanie szczegółowe powinno prowadzi ć do osi ągni ęcia celu głównego - strategicznego. Wykorzystanie wszystkich szans i konsekwentne eliminowanie problemów uczyni ą gmin ę przyjazn ą dla jego mieszka ńców oraz odwiedzaj ących. Warunki życia b ędą sprzyja ć pozostawaniu w nim ludzi młodych oraz b ędą korzystne dla ludzi starszych. Wi ęzi mi ędzyludzkie, to żsamo ść lokalna oraz aktywno ść w działaniu na rzecz "swojego" regionu stan ą si ę czynnikiem sprawczym jego trwałego rozwoju.

Realizacja celu strategicznego wi ąż e si ę bezpo średnio ze sformułowaniem celów operacyjnych. Cele operacyjne to:

- Dbało ść o jako ść wody, - Stworzenie mo żliwo ści gazyfikacji gminy, - Zorganizowana gospodarka odpadami stałymi, - Zmodernizowana sie ć energetyczna, - Odnowione urz ądzenia melioracyjne, - Wy ższy stopie ń telefonizacji, - Dobra jako ść dróg, - Uporz ądkowana gospodarka ściekowa, - Lepszy standard obiektów szkolnych, - Pełna obsada kadrowa do nauki j ęzyków obcych, - Szkoły dobrze wyposa żone w pomoce dydaktyczne, - Lepsza baza sportowo – rekreacyjna, - Aktywno ść mieszka ńców, - Stworzenie systemu zach ęt dla przedsi ębiorców, - Rozwój agroturystyki, - Lepsza infrastruktura techniczna, - Profesjonalna promocja gminy, - Wy ższy poziom wykształcenia, - Pełna profilaktyka stomatologiczna, - Zadawalaj ąca baza GOZ-u (Gminny O środek Zdrowia), - Racjonalne zagospodarowanie walorów krajobrazowo – turystycznych.

81 Strategia przyj ęta została w 2000 roku, jednak wyznaczone w niej cele operacyjne s ą nadal aktualne. Zakłada ona podj ęcie działa ń w kierunku rozwoju infrastruktury słu żą cej środowisku. Stwarza to podstawy dla wypracowania celów i priorytetów programu ochrony środowiska dla gminy Rogowo zgodnych z zasadami zrównowa żonego rozwoju.

1.2. Cele polityki przestrzennej Cele polityki przestrzennej wyodr ębnione zostały w oparciu o uwarunkowania rozwoju gminy, w tym: - preferencje rozwoju - progi i ograniczenia rozwoju - cele okre ślone w strategii rozwoju gminy

W zale żno ści od hierarchii celów odnosz ą si ę do całego obszaru gminy b ądź wyró żnionych sfer lub działów polityki przestrzennej. W wyznaczonych celach d ąż yć si ę powinno do stopniowej likwidacji zagro żeń oraz wykorzystania szans jakimi gmina dysponuje.

Jako główny nadrz ędny cel dla gminy Rogowo przyjmuje si ę: „Poprawa warunków życia mieszka ńców przy zachowaniu równowagi mi ędzy aktywno ści ą gospodarcz ą, a środowiskiem przyrodniczo – kulturowym”

Realizacja celu głównego wi ąż e si ę bezpo średnio ze sformułowaniem celów po średnich (szczegółowych). Cele po średnie to:

• przyrodniczo – kulturowe 1. Ochrona i wzmacnianie środowiska przyrodniczego 2. Zachowanie i ochrona dóbr dziedzictwa kulturowego 3. Kształtowanie harmonijnego krajobrazu współczesnego 4. Racjonalne zagospodarowanie walorów krajobrazowo – turystycznych

• społeczne 1. Wzrost poziomu życia mieszka ńców poprzez wzrost dochodów mieszka ńców oraz zaspokojenie potrzeb podstawowych społecze ństwa 2. Wzrost poziomu wykształcenia społeczno ści lokalnej 3. Ograniczenie bezrobocia w tym ukrytego w rolnictwie

• gospodarcze 1. Restrukturyzacja i modernizacja gospodarstw rolnych − rozwój małych i średnich przedsi ębiorstw przy wykorzystaniu surowców lokalnych, głównie rolniczych i le śnych − rozwój usług dla obsługi rolnictwa szczególnie w zakresie skupu i przechowalnictwa płodów rolnych − tworzenie miejsc pracy w obsłudze rolnictwa 2. Tworzenie pozarolniczych miejsc pracy 3. Racjonalne zagospodarowanie walorów krajobrazowo – turystycznych oraz wykorzystanie szans do rozwoju agroturystyki

82 • infrastruktury technicznej 1. Rozwój mediów infrastruktury technicznej jako czynnika powoduj ącego wzrost poziomu życia ludno ści i rozwoju społeczno – gospodarczego oraz osi ągni ęcia odpowiedniej jako ści środowiska przyrodniczego − rozbudow ę sieci kanalizacyjnej zgodnie z wyznaczonym obszarem aglomeracji kanalizacyjnej, − tworzenie warunków dla realizacji przydomowych oczyszczalni ścieków, − rozbudow ę sieci wodoci ągowej, − stosowanie do celów grzewczych paliw ekologicznych niskoemisyjnych i/lub bezemisyjnych − współtworzenie MKUOK w Puszczy Miejskiej. 2. Usprawnienie funkcjonowania układu komunikacyjnego − systematyczn ą popraw ę nawierzchni dróg, − zabezpieczenia miejsc parkingowych przy obiektach usługowych. • przestrzenne 1. Kształtowanie ładu przestrzennego gminy szczególnie poprzez ograniczenie rozproszenia zabudowy 2. Kształtowanie i rozwój centrum usługowego wsi gminnej Rogowo, usług dla obsługi turystycznej w miejscowo ściach Huta Chojno, usług wielofunkcyjnych w miejscowo ści Kobrzyniec i Rogówko 3. przygotowywanie terenów dla rozwoju zabudowy mieszkaniowo-usługowej i usług wielofunkcyjnych.

2. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY WYNIKAJ ĄCE Z PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA KUJAWSKO - POMORSKIEGO

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego uchwalony Uchwał ą Nr XXI/135/03 z dnia 26 czerwca 2003 r. Sejmiku Województwa, sporz ądzony został zgodnie z nieobowi ązuj ącą ju ż ustaw ą o zagospodarowaniu przestrzennym. Współzale żno ść pomi ędzy ustaleniami planu województwa a studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy reguluje obowi ązuj ąca od 11 lipca 2003 r. ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Zgodnie z zapisami w/w ustawy wójt sporz ądza studium zawieraj ące cz ęść tekstow ą i graficzn ą, uwzgl ędniaj ąc zasady okre ślone w koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju oraz ustalenia strategii rozwoju i planu zagospodarowania przestrzennego województwa oraz strategii rozwoju gminy, o ile gmina dysponuje takim opracowaniem. W studium okre śla si ę w szczególno ści obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym, zgodnie z ustaleniami planu zagospodarowania przestrzennego województwa i ustaleniami programów, o których mowa w art. 48 ust. 1. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego uwzgl ędnia „Koncepcj ę polityki przestrzennego zagospodarowania kraju” oraz opracowan ą wcze śniej strategi ę rozwoju naszego regionu. Nadrz ędnym celem zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego jest „Budowa konkurencyjnych struktur funkcjonalno-przestrzennych podnosz ących konkurencyjno ść regionu i jako ść życia mieszka ńców”. O konkurencyjno ści struktur przestrzennych

83 decyduje przede wszystkim: stopie ń koncentracji potencjału ludzkiego i gospodarczego, atrakcyjno ść warunków życia i inwestowania oraz dobra dost ępno ść komunikacyjna. Przyj ęty cel, z uwagi na zró żnicowane uwarunkowania lokalne poszczególnych obszarów i miejscowo ści, b ędzie w wieloraki sposób realizowany. Ka żdorazowo jednak przyj ęte zasady i kierunki gospodarowania przestrzeni ą powinny skutkowa ć zwi ększeniem atrakcyjno ści obszaru w oparciu o lokalne warto ści przyrodnicze i kulturowe, podwy ższone standardy życia mieszka ńców, wyposa żenie w sprawne systemy infrastruktury technicznej i dogodne powi ązania komunikacyjne. Nadrz ędnym celem zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego jest „Budowa konkurencyjnych struktur funkcjonalno-przestrzennych” podnosz ących konkurencyjno ść regionu i jako ść życia mieszka ńców. O konkurencyjno ści struktur przestrzennych decyduje przede wszystkim: stopie ń koncentracji potencjału ludzkiego i gospodarczego, atrakcyjno ść warunków życia i inwestowania oraz dobra dost ępno ść komunikacyjna. W planie zagospodarowania przestrzennego, wzmocnienie koncentracji potencjału zamierza si ę uzyska ć przez wła ściwe ukształtowanie sieci osadniczej. Rozwój i zagospodarowanie, których źródłem b ędą najwi ększe o środki miejskie województwa, będzie przez nie generowany w pierwszej kolejno ści wzdłu ż głównych szlaków komunikacyjnych, kreuj ąc pasma wysokiej aktywno ści społecznej i gospodarczej. Kierunki zagospodarowania przestrzennego województwa, stanowi ące bardzo wa żny element polityki przestrzennej, zostały okre ślone dla całego województwa w układzie trzech sfer: sieci osadniczej, środowiska przyrodniczego i kulturowego, komunikacji i infrastruktury technicznej oraz obronno ści i bezpiecze ństwa pa ństwa, z których wynikaj ą kierunki zagospodarowania dla jednostek szczebla powiatowego i gminnego. Ze wzgl ędu na stabilno ść elementów zagospodarowania przestrzennego horyzont czasowy został okre ślony na 2020 r. Podstawowe kierunki działa ń zwi ązane z rozwojem i kształtowaniem sieci osadniczej w województwie zakładaj ą wzmocnienie jej potencjału, podniesienie jako ści życia mieszka ńców, wykorzystanie walorów turystycznych oraz ochron ę dziedzictwa kulturowego.

Kierunki zagospodarowania przestrzennego

Kierunki zagospodarowania przestrzennego zostały okre ślone dla całego województwa w układzie trzech stref: sieci osadniczej, środowiska przyrodniczego i kulturowego oraz komunikacji i infrastruktury technicznej. Gmina Rogowo le ży we wschodniej strefie polityki przestrzennej, dla której plan zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego ustala:

Kierunki rozwoju sieci osadniczej

Podstawowe kierunki działa ń zwi ązane z rozwojem i kształtowaniem sieci osadniczej w województwie zakładaj ą wzmocnienie jej potencjału, podniesienie jako ści życia mieszka ńców, wykorzystanie walorów turystycznych oraz ochron ę dziedzictwa kulturowego.

Kształtowanie sieci osadniczej w województwie będzie obejmowa ć działania zmierzaj ące do jej rozwoju poprzez wyposa żenie miast poszczególnych poziomów hierarchicznych w instytucje obsługi mieszka ńców, stosownie do ich pozycji w sieci i zasi ęgu oddziaływania W hierarchii sieci osadniczej Rypin pełni rol ę ponadlokalnego o środka równowa żenia rozwoju jako ośrodka powiatowego, miejskiego i gminnego. Jego zadaniem jest zapewnienie instytucjonalnej obsługi mieszka ńców stosownie do jego pozycji w sieci zasi ęgu oddziaływania oraz zapotrzebowania na poszczególne usługi przede wszystkim w zakresie: edukacji (na poziomie podstawowym, gimnazjalnym i średnim a tak że pomaturalnym), lecznictwa szpitalnego oraz podstawowej opieki

84 zdrowotnej, kultury i bezpiecze ństwa publicznego, instytucji sektora biznesu, pomocy społecznej, obsługi turystyki i rolnictwa oraz wdra żanie podstaw wielofunkcyjnego rozwoju obszarów wiejskich. Wysoka jako ść życia mieszka ńców zapisana w „Strategii rozwoju województwa” jako cel nadrz ędny jego rozwoju, jest zwi ązana z zapewnieniem wysokich standardów obsługi mieszka ńców. Osi ągnie si ę j ą poprzez działania ukierunkowane na: - podnoszenie poziomu wykształcenia mieszka ńców poprzez kształtowanie sieci szkół i popraw ę jako ści nauczania, w tym zwłaszcza poprzez nast ępuj ące działania:  restrukturyzacj ę istniejących szkół ponadgimnazialnych zgodnie z zało żeniami reformy systemu edukacji w celu dostosowania kierunków kształcenia do potrzeb lokalnych rynków pracy, przy zapewnieniu 80% miejsc w szkołach (w skali powiatów) na kierunkach maturalnych i uwzgl ędnieniu tych zada ń w planach samorz ądów powiatowych jako jednostek prowadz ących,  rozwój ró żnych form kształcenia ustawicznego (doskonalenia zawodowego) w ka żdym z powiatów (preferowane lokalizacje w siedzibach powiatów lub restrukturyzowanych zespołach szkół rolniczych) - wzrost aktywno ści społecznej i sportowej mieszka ńców poprzez rozbudow ę i popraw ę standardu istniej ącej bazy sportowo-rekreacyjnej, rozwój lokalnej infrastruktury w ka żdej z gmin ( m.in.: parki, boiska, baseny lub k ąpieliska, pełnowymiarowe sale gimnastyczne przy szkołach).

Na terenie województwa prognozuje si ę zmiany rozmieszczenia ludno ści wynikaj ące z przebiegu procesów demograficznych i zmiany w strukturach ludno ści. Prognoza demograficzna dla województwa do 2030r. zakłada zmniejszenie si ę liczby mieszka ńców głównie we wschodniej cz ęś ci województwa kujawsko-pomorskiego. Obszarem o najwi ększej prognozowanej regresji demograficznej b ędzie m. in. powiat rypi ński, gdzie zakładany spadek liczby mieszka ńców w ci ągu trzech dekad si ęgnie prawie 1/7 liczby mieszka ńców. W strukturach demograficznych nast ąpi przede wszystkim wzrastaj ący udział starszych grup wiekowych, z czym wi ąza ć si ę b ędzie dostosowanie potencjału obsługi w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej (realizowanego na szczeblu lokalnym). Sukcesywnie zwi ększa ć si ę b ędzie udział ludno ści powiatów silniej zurbanizowanych.

Ochrona dziedzictwa kulturowego jednostek osadniczych województwa realizowana b ędzie poprzez działania polegaj ące na: - wspieraniu działa ń konserwatorskich dla zachowania obiektów sakralnych oraz zespołów dworsko-parkowych,

Kierunki ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego i kulturowego

Głównym kierunkiem działa ń planistycznych odnosz ących si ę do środowiska przyrodniczego i kulturowego jest ich ochrona i zachowanie w jak najlepszym stanie dla przyszłych pokole ń. Ogół tych działa ń b ędzie korzystnie wpływa ć na popraw ę jako ści życia mieszka ńców.

Dla ochrony zasobów i walorów przyrodniczych i krajobrazowych niezb ędne jest gospodarowanie z zachowaniem zasady zrównowa żonego rozwoju, co pozwoli na prawidłowe funkcjonowanie systemów przyrodniczych poprzez; - zachowanie terenów korytarzy ekologicznych - stanowi ących ł ączniki mi ędzy obszarami chronionymi, - ochron ę zasobów wodnych przez opracowanie spójnego, kompleksowego programu ochrony wód powierzchniowych przed obszarowymi zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego, ze wskazaniem sposobów i metod tej ochrony, - likwidacj ę punktowych źródeł zanieczyszcze ń wód, modernizacj ę istniej ących oczyszczalni w kierunku chemicznego unieszkodliwiania ścieków oraz dostosowania przepustowo ści do

85 przyszłych potrzeb, kontynuowanie rozbudowy systemów kanalizacji sanitarnej w celu doci ąż enia oczyszczalni ścieków a tym samym zwi ększenia ich efektywno ści, - rozbudow ę i odbudow ę obiektów małej retencji wód, - rekultywacj ę ska żonych terenów po likwidowanych obiektach przemysłowo-składowych, - ochron ę zasobów glebowych i le śnych przed przeznaczeniem na cele nierolnicze gleb wysokoprodukcyjnych, - prowadzenie trwale zrównowa żonej gospodarki le śnej wg zasad powszechnej ochrony lasów, trwało ści utrzymania lasów, ci ągło ści i zrównowa żonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów i powi ększenia zasobów le śnych, - zwi ększenie zasobów zieleni na obszarach wykorzystywanych rolniczo (zalesienie i wprowadzenie zadrzewie ń) w szczególno ści w s ąsiedztwie cieków - wprowadzenie zadrzewie ń, zarówno szpalerowych wzdłu ż dróg, cieków i na miedzach oraz kępowych np. w obni żeniach terenowych, na bezle śnych obszarach intensywnie u żytkowanych rolniczo, na których przewa żaj ą gleby wysokich klas bonitacyjnych, co pozwoli na zwi ększenie walorów krajobrazowych i przeciwdziałanie erozji gleb.

Dla podniesienia konkurencyjno ści i aktywizacji gospodarczej rejonu konieczne jest podj ęcie działa ń prowadz ących do ochrony i wykorzystania zasobów przyrodniczych oraz prawidłowego zagospodarowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej poprzez: - rozwój instytucji obsługi rolnictwa w siedzibach gmin stosownie do wielko ści i rangi obsługiwanego obszaru oraz o środków wiejskich w zale żno ści od charakteru produkcji i potrzeb zwi ązanych z obsług ą rolnictwa, - rozwój i modernizacj ę przetwórstwa rolno-spo żywczego, głównie mi ęsnego, mleczarskiego, zbo żowo-młynarskiego, owocowo-warzywnego oraz rozwój małych przetwórni przetwarzaj ących surowce lokalne pochodz ące z gospodarstw ekologicznych.

Kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej

Kierunkiem działa ń planistycznych w zakresie komunikacji jest poprawa powi ąza ń podnosz ących atrakcyjno ść rejonu. Rozwój systemów gazowniczych i wodno-ściekowych wpłynie na podniesienie jako ści życia mieszka ńców oraz popraw ę czysto ści powietrza atmosferycznego i wód. Rozbudowa systemów energetycznych zapewni bezpiecze ństwo energetyczne województwa jak równie ż zagwarantuje odbiorcom dostaw ę energii elektrycznej zgodnej z wymogami, standardami i normami ogólnokrajowymi.

Komunikacja

W planie zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego przyj ęto funkcjonalny podział układu drogowego na nadrz ędny i podstawowy. Dla dróg układu podstawowego, najwa żniejszymi kierunkami w zakresie zapewnienia bezpo średnich sprawnych poł ącze ń o środków powiatowych ze stolicami województwa i mi ędzy sob ą, b ędzie: − przebudowa dróg wojewódzkich do klasy technicznej G (główna):  nr 560 Brodnica-Rypin-Sierpc-Bielsk  nr 557 Rypin-Lipno

Gospodarka wodno - ściekowa i odpadami

Najwa żniejsze kierunki działa ń w zakresie gospodarki wodno-ściekowej obejmuj ą: − rozbudow ę i modernizacj ę urz ądze ń gospodarki ściekowej poprzez mi ędzy innymi rozbudow ę sieci kanalizacyjnej w mie ście Rypinie,

86 − realizacja przydomowych oczyszczalni ścieków dla zabudowy rozproszonej. Najwa żniejsze kierunki działa ń w zakresie gospodarki odpadami obejmuj ą budow ę cało ściowego systemu gospodarki odpadami, którego podstaw ą realizacji b ędzie opracowany zgodnie z ustaw ą o odpadach „Plan gospodarki odpadami dla Województwa Kujawsko-Pomorskiego”. Dla osi ągni ęcia celów zało żonych w polityce ekologicznej Pa ństwa, a tak że stworzenia w województwie zintegrowanej oraz wystarczaj ącej sieci i instalacji urz ądze ń do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniaj ących wymagania okre ślone w przepisach o ochronie środowiska, Zarz ąd Województwa opracowuje plan gospodarki odpadami na obszarze województwa, w którym d ąż yć si ę będzie do: − zapobiegania powstawaniu odpadów, − segregacji i recyklingu odpadów, − stosowania nowoczesnych metod unieszkodliwiania odpadów. Zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010 (przyj ęty uchwał ą Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 03.07.2008r.), którego ustalenia uwzgl ędnione b ędą w sporz ądzanej zmianie w/w planu województwa, w oparciu o regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej planowane jest utworzenie Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (wraz z gminami wchodz ącymi w skład tego kompleksu m. in. gmin ę Rogowo), jako jednego z jedenastu w województwie. MKUOK powinien zapewni ć co najmniej nast ępuj ący zakres usług: - mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostało ści z sortowni, - składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, - kompostowanie odpadów zielonych, - sortownie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), - zakład demonta żu odpadów wielogabarytowych (opcjonalnie), - zakład przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny)

Energetyka

Na terenie gminy Rogowo zgodnie z obowi ązuj ącym Planem zagospodarowania przestrzennego województwa nie planuje si ę budowy linii elektroenergetycznych wysokich napi ęć , zgodnie natomiast z obecnie sporz ądzan ą zmian ą w/w planu przez teren gminy Rogowo planowana jest budowa linii elektroenergetycznej najwy ższych napi ęć 400 kV relacji Płock – Olsztyn M ątki. Gazyfikacja miast i gmin prowadzona jest na podstawie opracowanych „koncepcji programowych gazyfikacji” byłych województw, które odpowiadaj ą w pełni potrzebom województwa kujawsko- pomorskiego. Zało żenia rozwojowe okre ślono jako poszczególne etapy bez podania horyzontów czasowych, gdy ż realizacja zamierze ń inwestycyjnych uzale żniona jest od: − ekonomicznej efektywno ści inwestycji gazoci ągowych, − pozyskania odbiorców strategicznych o du żym poborze gazu, − zmiany paliwa grzewczego ze stałego na gazowy w kotłowniach osiedlowych i przemysłowych w ramach ochrony środowiska, − zainteresowanie gazyfikacj ą samorz ądów mieszka ńców miast i gmin oraz ich przygotowanie do odbioru gazu, − posiadaniem środków finansowych przeznaczonych na realizacj ę gazoci ągów wysokopr ęż nych i stacji redukcyjno-pomiarowych I stopnia. W zakresie zasilania obszaru gminy Rogowo gazem ziemnym zgodnie z Planem zagospodarowania przestrzennego województwa nale ży:

87 − wybudowa ć gazoci ąg Dn 150 Sierpc - Rypin przebiegaj ący przez teren gminy Rogowo (zgodnie z wnioskami do obecnie sporz ądzanej zmiany w/w planu oraz zapisami w projekcie zmiany planu województwa zaniechano budowy w/w gazoci ągu).

Uszczegółowieniem kierunków zagospodarowania przestrzennego całego województwa, w tym gminy Rogowo jest spis zada ń ponadlokalnych realizuj ących cele publiczne. Jest to jednocze śnie konkretyzacja zamierze ń ogólnie zarysowanych w „Strategii Rozwoju Województwa Kujawsko– Pomorskiego”, a maj ących swoje odzwierciedlenie w przestrzeni fizycznej województwa. Wi ększo ść zada ń wynika z przyj ętych, b ądź zaakceptowanych dokumentów źródłowych o charakterze strategicznym i programowym, Kontraktu Wojewódzkiego, Programu Rozwoju Województwa do 2010 r. oraz ustaw szczególnych. Dla wielu zada ń wynikaj ących z uwarunkowa ń i koncepcji planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego, planów miejscowych oraz studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miast i gmin, przyjęto proponowany termin realizacji.

Z tabeli zada ń ponadlokalnych realizuj ących cele publiczne do gminy Rogowo odnosz ą si ę nast ępuj ące zadania: Zadania o znaczeniu krajowym – środowisko przyrodnicze i kulturowe : - Ochrona gruntów o wysokiej przydatno ści dla rolnictwa przed zmian ą u żytkowania na cele nierolnicze – zadanie nr 2, Zadania o znaczeniu wojewódzkim – środowisko przyrodnicze i kulturowe - Realizacja programu zwi ększenia lesisto ści i zadrzewie ń województwa kujawsko-pomorskiego w latach 2001-2020 – zadanie nr 40, - Zachowanie korytarzy ekologicznych zapewniaj ących ci ągło ść mi ędzy obszarami prawnie chronionymi, w tym w dolinie Wisły – zadanie nr 47, - Modernizacja wadliwie funkcjonuj ących systemów melioracyjnych, w szczególno ści na Pojezierzu Chełmi ńsko-Dobrzy ńskim i Kujawach – zadanie nr 48, Zadania o znaczeniu wojewódzkim – komunikacja i infrastruktura techniczna - Przebudowa drogi wojewódzkiej nr 560 – zadanie nr 79, - Przebudowa drogi wojewódzkiej 557 – zadanie nr 88.

3. KIERUNKI ZMIAN W STRUKTURZE PRZESTRZENNEJ GMINY ORAZ W PRZEZNACZENIU TERENÓW

Zgodnie ze „Strategi ą”, celem strategicznym dla gminy Rogowo jest: „Gmina Rogowo turystyczno – rolnicza z wieloma zakładami drobnej wytwórczo ści i dobrym zapleczem socjalnym”. Ustalenia studium wskazuj ą uwarunkowania, mo żliwo ści, kierunki i zasady przekształce ń struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy umo żliwiaj ąc podj ęcie działa ń zmierzających do pełnej realizacji wytyczonych „Strategi ą” celów. Rozwój przestrzenny gminy jest zdeterminowany warunkami naturalnymi oraz istniejącym zainwestowaniem. Istotne znaczenie ma równie ż zainwestowanie poza granicami administracyjnymi, na obszarze gmin przyległych. Rozwój gminy polega ć b ędzie z jednej strony na przekształceniach funkcjonalnych i przestrzennych oraz wypełnieniu istniej ących struktur w ramach terenów ju ż zurbanizowanych, z

88 zachowaniem walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, z drugiej strony na przygotowaniu technicznym i planistycznym nowych terenów do inwestowania zarówno przez mieszka ńców gminy jak i inwestorów z zewn ątrz.

3.1. Ogólne zasady polityki przestrzennej

Ustalenia zawarte w kolejnych rozdziałach niniejszego Studium okre ślają kierunki działa ń, jakie nale ży podj ąć w celu realizacji przyj ętej polityki przestrzennej gminy. Nie przesądzaj ą one jednak o granicach zainwestowania i u żytkowania terenów. Zadaniem Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest okre ślenie polityki przestrzennej i lokalnych zasad zagospodarowania przestrzennego. Zasady polityki przestrzennej s ą pochodnymi misji rozwoju gminy przyj ętej w uchwalonej Strategii, wniosków wynikaj ących z istniej ącego zagospodarowania, rozwoju przewidywanego w obowi ązuj ących miejscowych planach zagospodarowania oraz wewnętrznych i zewn ętrznych uwarunkowa ń rozwoju. Na terenie gminy pewnym ograniczeniem urbanistycznym s ą historyczne zało żenia parkowo- dworskie, parki dworskie oraz zespoły ruralistyczne. Powa żnym ograniczeniem dowolno ści kształtowania zabudowy gminy, jej funkcji i wielko ści s ą tereny erozyjne o bardzo zró żnicowanej rze źbie terenu i du żych spadkach. B ędą to wszystkie obszary o spadkach powy żej 8%. Ograniczenia rozwoju przestrzennego gminy w zakresie inwestycji s ą jak ju ż wcze śniej wspomniano obszary obj ęte ochron ą konserwatorsk ą, obszary o niekorzystnych warunkach fizjograficznych, kompleksy gruntów chronionych wysokich klas bonitacyjnych, kompleksy lasów, strefy ochronne uj ęć wody oraz inne obszary chronione lub do ochrony. Preferencjami rozwoju przestrzennego gminy Rogowo w zakresie inwestowania s ą grunty niskich klas bonitacyjnych, obszary rolne posiadaj ące zgody na zmian ę sposobu u żytkowania, obszary o dobrych i dogodnych warunkach fizjograficznych, tereny stanowi ące własno ść komunaln ą i pa ństwow ą, a przede wszystkim tereny uzbrojone i z mo żliwo ści ą łatwego przył ączenia do sieci infrastruktury technicznej. Przyjmuje si ę podstawowe zasady kształtowania struktury funkcjonalno – przestrzennej: - wykorzystanie rezerw terenowych w obr ębie obszarów zainwestowanych poprzez ich restrukturyzacj ę (zmiana przeznaczenia, technologii) z poszanowaniem walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, - minimalizacja konfliktów wynikaj ących z przesłanek funkcjonalnych i przestrzennych, wywołuj ących negatywne skutki środowiskowe, społeczne i gospodarcze, - dąż enie do zapewnienia ci ągło ści przestrzennej i funkcjonalnej terenów zielonych i ich powi ązania z terenami cennymi przyrodniczo (utworzenie gminnego systemu ekologicznego w powi ązaniu z regionalnymi ci ągami ekologicznymi wynikaj ącymi ze zmiany planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko - pomorskiego), - dąż enie do pełnego zabezpieczenia obsługi ludno ści w zakresie dost ępu do sfery usług publicznych, Przyjmuje si ę podstawowe zasady kształtowania środowiska przyrodniczego:

- ochrona istniej ących zasobów środowiska przyrodniczego, - kształtowanie nowych struktur przyrodniczych w oparciu o jeziora, cieki i ci ągi ekologiczne,

89 - zachowanie ładu przestrzennego w harmonii z otaczającym krajobrazem, - ograniczenie i eliminacj ę punktowych i przestrzennych źródeł negatywnie oddziaływuj ących na środowisko i warunki życia mieszka ńców, - w stosunku do terenów zainwestowanych nale ży przyj ąć taki kierunek zmian, który b ędzie gwarantował poprawienie ich biologicznych i topoklimatycznych warunków oraz zachowanie standardów jako ści środowiska (klimatu akustycznego, jako ści powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych), - w stosunku do terenów przeznaczonych do zainwestowania nale ży przyj ąć takie kierunki zmian, które gwarantowały b ędą zachowanie optymalnych „normatywów urbanistycznych” i zachowanie standardów jako ści środowiska, przy zachowaniu zasady rozwoju zrównowa żonego w celu zagwarantowania mo żliwo ści zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczno ści współczesnej, jak i przyszłych pokole ń”. Przyjmuje si ę podstawowe zasady polityki przestrzennej w odniesieniu do systemów komunikacyjnych: - kształtowanie sprawnego systemu powi ąza ń z zewn ętrznym układem komunikacyjnym, - kształtowanie sprawnego układu komunikacji wewn ętrznej poprzez m. in. realizacj ę nowych i przebudow ę istniej ących dróg podstawowego i wspomagaj ącego układu komunikacyjnego, dostosowanych do kierunku rozwoju struktur gminnych i potrzeb przewidywanych funkcji, - system komunikacyjny kształtowa ć z uwzgl ędnieniem minimalizacji konfliktów i zagro żeń dla bezpo średniego otoczenia drog ą lepszych rozwi ąza ń technicznych i technologicznych, - realizacj ę ście żek rowerowych, pełni ących funkcj ę rekreacyjn ą, a jednocześnie zapewniających alternatywn ą w stosunku do ruchu samochodowego i pieszego form ę dojazdów do pracy, szkół i usług oraz bezpiecze ństwo ruchu drogowego, Przyjmuje si ę podstawowe zasady polityki przestrzennej w odniesieniu do systemów infrastruktury technicznej: - stworzenie sprawnego gminnego systemu zaopatrzenia w wod ę w oparciu o istniej ące uj ęcia wody wraz z przebudow ą i rozbudow ą gminnych sieci wodoci ągowych – gwarantuj ących nieprzerwane dostawy wody dobrej jako ści, - rozwi ązanie gospodarki ściekowej w oparciu o rozbudowany rozdzielczy system sieci kanalizacyjnych odprowadzaj ących ścieki do oczyszczalni ścieków w Rypinie oraz budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków dla zabudowy rozproszonej, - popraw ę ochrony przeciwpowodziowej poprzez rozbudow ę i budow ę systemu wałów przeciwpowodziowych oraz regulacj ę, napraw ę i odbudow ę rzek i kanałów, - stworzenie systemu zaopatrzenia w gaz ziemny wysokometanowy poprzez budow ę sieci średniego i niskiego ci śnienia wraz ze stacjami gazowymi, po wybudowaniu gazoci ągu zasilaj ącego gmin ę z jego wł ączeniem do gazoci ągu dystrybucyjnego wysokiego ci śnienia będącego własno ści ą pomorskiej Spółki Gazownictwa sp. z o.o., - stworzenie mo żliwo ści dla realizacji lokalnych i indywidualnych źródeł ogrzewania w oparciu o paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne, - budow ę nowych stacji transformatorowych, rozbudow ę i modernizacj ę w zale żno ści od potrzeb linii średniego i niskiego napi ęcia ze szczególnym uwzgl ędnieniem kierunków rozwoju gminy, - budow ę mi ędzygminnych struktur gospodarowania odpadami komunalnymi - Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych opartego o kompleks Unieszkodliwiania Odpadów w Puszczy Miejskiej (wraz z gminami wchodz ącymi w

90 skład tego kompleksu mi ędzy innymi. gmin ę Rogowo) zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010 oraz obj ęcie 100% mieszka ńców gminy selektywn ą zbiórk ą odpadów.

3.2. Funkcje gminy i struktura sieci osadniczej Podstawow ą funkcj ą gminy jest rolnictwo i le śnictwo, za ś funkcjami towarzysz ącymi: mieszkalnictwo, usługi, turystyka i rekreacja. Rozwój funkcji podstawowej b ędzie wi ązał si ę z restrukturyzacj ą rolnictwa i dostosowaniem do wymogów gospodarki rynkowej. O działaniach w tej dziedzinie b ędą decydowa ć nie tylko władze samorz ądowe, ale w znacznym stopniu reformy systemowe w skali ogólnokrajowej. Prawidłowe funkcjonowanie gminy zwi ązane b ędzie z mo żliwie niekonfliktowym rozwojem funkcji podstawowej i funkcji towarzysz ących, nie koliduj ącym z warunkami ochrony środowiska przyrodniczego i kulturowego. Głównym o środkiem administracyjno-usługowym dla mieszka ńców gminy jest i b ędzie miejscowo ść gminna - Rogowo.

3.3. Kierunki zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz w przeznaczeniu terenów – strefy polityki przestrzennej Głównym kierunkiem rozwoju przestrzennego gminy jest okre ślenie preferencji poszczególnych obszarów do ró żnego sposobu zagospodarowania. Osi ągni ęcie trwałego, zrównowa żonego rozwoju gminy oraz realizacja strategicznych celów przyj ętych w strategii rozwoju gminy Rogowo wymaga zmian w strukturze funkcjonalno – przestrzennej.

Struktura funkcjonalno – przestrzenna gminy Na kształtowanie struktury miały i maj ą du ży wpływ uwarunkowania gospodarczo – ekonomiczne oraz zło żone przez mieszka ńców wnioski o zmian ę sposobu u żytkowania gruntów rolnych na cele mieszkaniowe i inwestycyjne. Zasad ą podziału terenu gminy na strefy było wyodr ębnienie terenów spójnych pod wzgl ędem istniej ącego zagospodarowania oraz mo żliwo ści dalszego ich rozwoju; przeznaczonych pod ró żne funkcje według lokalnego zapotrzebowania oraz predysponowanych do zró żnicowanych form zagospodarowania.

Z uwagi na zró żnicowanie poszczególnych stref zarówno pod wzgl ędem istniej ącego sposobu zagospodarowania, jak i dalszego rozwoju, w projekcie studium przyj ęto ustalenia kierunków i zasad zagospodarowania zarówno dla poszczególnych stref, jak i kompleksowo dla całej gminy. Przedstawione ustalenia stanowi ą wytyczne do zapisów w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

W celu okre ślenia kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przedstawionych w formie ogólnych zasad rozwoju przestrzennego przyjmuje si ę podział gminy Rogowo na strefy funkcjonalno – przestrzenne:

W1 i W2 – strefa – wielofunkcyjna mieszkaniowo – usługowa W3 – strefa – wielofunkcyjna rekreacyjno – wypoczynkowo – mieszkaniowa, W4 – strefa – wielofunkcyjna produkcyjno – usługowo – rolna R1 i R2 – strefa – wiejska rolniczo – osadnicza w ramach których wyznacza si ę:

91 − MN/U – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, − tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej, − U – tereny zabudowy usługowej, − US – tereny usług sportu, − PU – tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, − ML – tereny zabudowy rekreacyjno-wypoczynkowej, − PG – tereny eksploatacji złó ż kopalin, − EE – tereny planowanych elektrowni wiatrowych wraz ze strefami zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie i u żytkowaniu terenu, − E – obszary ekologiczne ł ąkowo – bagienne, − ZL – lasy, w tym lasy ochronne oraz tereny przeznaczone do zalesie ń – ZLd, − ZC – cmentarze, − tereny zieleni (parki podworskie) i tereny wód powierzchniowych.

Kierunki zmian w przeznaczeniu terenów oraz sposobie ich zagospodarowania okre ślono na podstawie analiz dotycz ących: – ogranicza ń dla zabudowy i zagospodarowania terenu wynikaj ących z wymogów ochrony przyrody, ochrony zabytków, ochrony środowiska i zdrowia ludzi, zagro żeń powodziowych, – istniej ącego wyposa żenia gminy w obiekty i urz ądzenia infrastruktury technicznej oraz mo żliwo ści jej rozwoju, – istniej ącego zagospodarowania terenów, – dotychczasowego przeznaczenia terenów okre ślonego w dotychczas obowi ązuj ącym studium, – zło żonych wniosków do zmiany studium, – wydanych decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Granice terenów przeznaczonych do zabudowy nale ży traktowa ć jako wytyczne, a ich ostateczny przebieg będzie ustalony na etapie opracowania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.

W1 i W2 – strefa – wielofunkcyjna mieszkaniowo – usługowa Strefa W1 obejmuje tereny poło żone w sołectwie Rogowo oraz w cz ęś ci sołectw: Rogówko, Charszewo i Kobrzyniec. W strefie W1 wyznacza si ę tereny produkcyjno – usługowe w miejscowo ści gminnej Rogowo oraz dopuszcza si ę mo żliwo ść lokalizacji w strefie funkcji produkcyjno – usługowej i obsługi komunikacji (np. baza parkingowa dla samochodów ci ęż arowych), tj. przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, lecz ewentualne uci ąż liwo ści inwestycji dla środowiska i zdrowia ludzi musz ą si ę mie ści ć w granicach własno ści. W zabudowie mieszkaniowej dopuszcza si ę lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z obsług ą mieszka ńców równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach. Dla ka żdej lokalizacji zakładu produkcyjno – usługowego, usług uci ąż liwych zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami, a obecnie obj ętych Rozporz ądzeniem Rady Ministrów z dnia 09 listopada 2004 r. w sprawie okre ślenia rodzajów przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowa ń zwi ązanych z kwalifikowaniem przedsi ęwzi ęcia do sporz ądzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. z 2004 r. Nr 257, poz. 2573 z pó źn. zm.), na etapie wydawania pozwolenia na budow ę ka żdorazowo nale ży przeprowadzi ć post ępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko. W zakresie gospodarki ściekowej - jako zadanie priorytetowe zakłada si ę likwidacj ę wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych.

92 W zakresie stanu czysto ści powietrza atmosferycznego - jako zadanie priorytetowe uznaje si ę likwidacj ę źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne. Szczególn ą ochron ą powinny by ć obj ęte zadrzewienia uliczne oraz ziele ń towarzysz ąca obiektom przemysłowym, produkcyjnym, usługowym i innym, z równoczesnymi wskazaniami do wprowadzania nasadze ń nowych i odtwarzania zniszczonych. Lokalizacja nowych obiektów powinna by ć obj ęta wymogiem zagospodarowania terenu z udziałem zieleni izolacyjnej lub towarzysz ącej. Tereny rolne wł ączone w obszar strefy, przy przekształcaniu na cele mieszkaniowe, mieszkaniowo – usługowe i usługowe, wymagaj ą rozwi ąza ń projektowych w zakresie podziałów geodezyjnych, wydzielenia dróg wewn ętrznych dla obsługi komunikacyjnej i uzbrojenia terenu. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczalnych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych. Utrzymuje si ę istniej ący układ dróg publicznych zakładaj ąc ich przebudow ę do wła ściwych parametrów technicznych i u żytkowych przypisanych klasom dróg oraz zakłada si ę budow ę nowych dróg publicznych i wewn ętrznych zwi ązanych z planowan ą now ą zabudow ą. Ustala si ę zakaz lokalizowania w strefie elektrowni wiatrowych.

W2 – strefa – wielofunkcyjna mieszkaniowo – usługowa Strefa W2 obejmuje tereny mieszkaniowo usługowe poło żone w sołectwach: Borowo, Sosnowo, Kosiory, Czumsk Mały i Czumsk Du ży. W zabudowie mieszkaniowej dopuszcza si ę lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z obsług ą mieszka ńców równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach. W zakresie gospodarki ściekowej - jako zadanie priorytetowe zakłada si ę likwidacj ę wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych. W zakresie stanu czysto ści powietrza atmosferycznego - jako zadanie priorytetowe uznaje si ę likwidacj ę źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne. Szczególn ą ochron ą powinny by ć obj ęte zadrzewienia uliczne oraz ziele ń towarzysz ąca obiektom przemysłowym, produkcyjnym, usługowym i innym, z równoczesnymi wskazaniami do wprowadzania nasadze ń nowych i odtwarzania zniszczonych. Lokalizacja nowych obiektów powinna by ć obj ęta wymogiem zagospodarowania terenu z udziałem zieleni izolacyjnej lub towarzysz ącej. Tereny rolne wł ączone w obszar strefy, przy przekształcaniu na cele mieszkaniowe, mieszkaniowo – usługowe i usługowe, wymagaj ą rozwi ąza ń projektowych w zakresie podziałów geodezyjnych, wydzielenia dróg wewn ętrznych dla obsługi komunikacyjnej i uzbrojenia terenu. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczalnych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych.

93 W3 –strefa – wielofunkcyjna rekreacyjno – wypoczynkowo – mieszkaniowa Strefa obejmuje tereny poło żone w sołectwie Ruda oraz w cz ęś ci sołectw: Huta, Charszewo i Pinino. Na terenie strefy zlokalizowane s ą jeziora: Ruda, oraz na terenie gminy Brzuze jezioro Żalskie. W zakresie gospodarki ściekowej - jako zadanie priorytetowe zakłada si ę likwidacj ę wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych. W zakresie stanu czysto ści powietrza atmosferycznego - jako zadanie priorytetowe uznaje si ę likwidacj ę źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne. Tereny rolne wł ączone w obszar strefy, przy przekształcaniu na cele rekreacyjno – wypoczynkowe i mieszkaniowe wymagaj ą rozwi ąza ń projektowych w zakresie podziałów geodezyjnych, wydzielenia dróg wewn ętrznych dla obsługi komunikacyjnej i uzbrojenia terenu. Dopuszcza si ę na ww. terenach lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych, równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach zwi ązanych z obsług ą mieszka ńców. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczonych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Na terenach przy jeziorze zabrania si ę: − wprowadzania ścieków do wód oraz do ziemi (nale ży stosowa ć szczelne wybieralne zbiorniki na ścieki z tworzywa sztucznego), − gromadzenia ścieków i odchodów zwierz ęcych, środków chemicznych, a tak że innych materiałów, które mog ą zanieczy ści ć wody, − prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w szczególno ści ich składowania, − mycia pojazdów. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych. Utrzymuje si ę istniej ący układ dróg publicznych zakładaj ąc ich przebudow ę do wła ściwych parametrów technicznych i u żytkowych przypisanych klasom dróg oraz zakłada si ę budow ę nowych dróg publicznych i wewn ętrznych zwi ązanych z planowan ą now ą zabudow ą. Ustala si ę zakaz lokalizowania w strefie elektrowni wiatrowych.

W4 – strefa – wielofunkcyjna produkcyjno – usługowo – rolna Strefa obejmuje tereny poło żone w sołectwie Huta Chojno oraz cz ęś ci sołectw: Kobrzyniec i Pinino. W zakresie gospodarki ściekowej - jako zadanie priorytetowe zakłada si ę likwidacj ę wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych. W zakresie stanu czysto ści powietrza atmosferycznego - jako zadanie priorytetowe uznaje si ę likwidacj ę źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne. Tereny rolne wł ączone w obszar strefy, przy przekształcaniu na cele produkcyjno – usługowe wymagaj ą rozwi ąza ń projektowych w zakresie podziałów geodezyjnych, wydzielenia dróg wewn ętrznych dla obsługi komunikacyjnej i uzbrojenia terenu. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczonych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych.

94 Utrzymuje si ę istniej ący układ dróg publicznych zakładaj ąc ich przebudow ę do wła ściwych parametrów technicznych i u żytkowych przypisanych klasom dróg oraz zakłada si ę budow ę nowych dróg publicznych i wewn ętrznych zwi ązanych z planowan ą now ą zabudow ą. W strefie tej wyró żnia si ę tereny PG – powierzchniowej eksploatacji kruszywa oraz EE – wskazane do lokalizacji elektrowni wiatrowych.

Strefa R1 i R2 – strefa wiejska rolniczo – osadnicza

W obr ębie strefy wiejskiej ustala si ę nast ępuj ące rodzaje działalno ści: − wysokotowarowe rolnictwo z promocj ą produkcji rolnej przyjaznej środowisku, − rolnictwo ekologiczne, − zabudowa zagrodowa − zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na wydzielonych działkach, − usługi podstawowe – głównie dla obsługi mieszka ńców, oraz zwi ązane z kompleksow ą obsług ą rolnictwa, − składy, magazyny i obiekty przechowalnicze, − rozwój przemysłu rolno – spo żywczego, − prowadzenie działalno ści gospodarczej w ramach gospodarstw rolnych i zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, − dopuszczenie przeznaczenia terenów do produkcji energii elektrycznej z niekonwencjonalnych źródeł energii (elektrownie wiatrowe, biomasa), − komunikacja i infrastruktura techniczna, − ochrona środowiska przyrodniczego.

Strefa R1 obejmuje grunty rolne z rozproszon ą zabudow ą zagrodow ą w sołectwach: Nadró ż, Lasoty, Pr ęczki oraz w cz ęś ci Huta. W strefie tej wykształciły si ę dwie miejscowo ści o zwartej zabudowie zlokalizowanej wzdłu ż dróg: Nadró ż i Pr ęczki W obszarze tym dominuje udział gleb bardzo dobrych i dobrych, a wiod ącą funkcj ą jest rolnictwo. Na terenie strefy znajduj ą si ę usługi słu żą ce zaspokojeniu potrzeb własnych mieszka ńców oraz obsługi rolnictwa. Utrzymuje si ę dotychczasow ą funkcj ę rolniczo – osadnicz ą obszaru. W zakresie gospodarowania rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą ustala si ę ochron ę gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych wraz z urządzeniami melioracji podstawowych i szczegółowych przed wył ączeniem z produkcji rolnej. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych. Utrzymuje si ę istniej ące rozplanowanie w zakresie podziałów geodezyjnych zwi ązanych z funkcjami mieszkalnymi, zabudow ą zagrodow ą oraz komunikacj ą. Dopuszcza si ę wprowadzanie nowej zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej z obsług ą komunikacyjn ą. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczalnych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Dopuszcza si ę lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z istniej ącą i planowan ą zabudow ą mieszkaniow ą jednorodzinn ą i zagrodow ą Zaleca si ę zalesianie i zadrzewianie gruntów niskich klas bonitacyjnych. Dopuszcza si ę lokalizacj ę w obszarze strefy odnawialnych źródeł energii m.in. elektrowni wiatrowych, z zaleceniem lokalizacji na gruntach niskich klas bonitacyjnych V-VI.

Strefa R2 obejmuje grunty rolne z rozproszon ą zabudow ą zagrodow ą w sołectwach: Czumsk Du ży, Czumsk Mały, Narty, Kosiory, Borowo, Sosnowo, Karbowizna, Świe żawy, Wierzchowiska,

95 Brzeszczki Małe, Brzeszczki Du że, Rojewo oraz w cz ęś ci Kobrzyniec, Rogówko, W obszarze tym dominuje udział gleb niskich klas bonitacyjnych oraz du że kompleksy le śne. Na terenie strefy znajduj ą si ę usługi słu żą ce zaspokojeniu potrzeb własnych mieszka ńców, obsługi rolnictwa i le śnictwa. Utrzymuje si ę dotychczasow ą funkcj ę rolniczo – osadnicz ą obszaru. W strefie wyznacza si ę tereny rekreacyjno – wypoczynkowe nad jeziorem Sarnowskim w sołectwie Rojewo, nad jeziorem Likieckim w sołectwie Wierzchowiska oraz nad jeziorem Urszulewskim w sołectwie Czumsk Du ży (istniej ący o środek wypoczynkowy). W zakresie gospodarowania rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą ustala si ę ochron ę gruntów rolnych o wysokich klasach bonitacyjnych wraz z urządzeniami melioracji podstawowych i szczegółowych przed wył ączeniem z produkcji rolnej. Zabudowa gruntów zmeliorowanych musi zapewnia ć ochron ę melioracji na terenach s ąsiednich gruntów rolnych. Utrzymuje si ę istniej ące rozplanowanie w zakresie podziałów geodezyjnych zwi ązanych z funkcjami mieszkalnymi, zabudow ą zagrodow ą oraz komunikacj ą. Dopuszcza si ę wprowadzanie nowej zabudowy zagrodowej i mieszkaniowej jednorodzinnej z obsług ą komunikacyjn ą. Nale ży opracowa ć szczegółowe kryteria wprowadzania nowej zabudowy w zakresie gabarytów, geometrii i pokrycia połaci dachowych, dopuszczalnych do stosowania materiałów budowlanych, kolorystyki itp. Dopuszcza si ę lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z istniej ącą i planowan ą zabudow ą mieszkaniow ą jednorodzinn ą i zagrodow ą Zaleca si ę zalesianie i zadrzewianie gruntów niskich klas bonitacyjnych. Dopuszcza si ę lokalizacj ę w obszarze strefy odnawialnych źródeł energii m.in. elektrowni wiatrowych, z zaleceniem lokalizacji na gruntach niskich klas bonitacyjnych V-VI;

Na terenie gminy w wyznaczonych strefach funkcjonalno-przestrzennych wyznacza si ę obszary:

PG – tereny eksploatacji złó ż kopalin (istniej ące i planowane)

Eksploatac ę surowców naturalnych prowadzi ć z zastosowaniem środków ograniczaj ących szkody w środowisku przyrodniczym. Obowi ązuje zachowanie pasów ochronnych wyrobisk odkrywkowych zgodnie z Polsk ą Norm ą PN-G-02100. Ustala si ę zakaz lokalizowania w terenach powierzchniowej eksploatacji kruszywa zabudowy mieszkaniowej. Eksploatacja odkrywkowa zło ża powinna si ę odbywa ć zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego – tak że w zakresie ustalenia granic i sposobów zagospodarowania terenów i obiektów podlegaj ących ochronie. Działalno ść zwi ązana z eksploatacj ą zło ża powinna by ć prowadzona w taki sposób, aby nie powodowa ć szkód i uci ąż liwo ści na terenach s ąsiednich nieruchomo ści. Odpowiedzialno ść za ewentualne szkody zwi ązane z t ą działalno ści ą reguluj ą przepisy prawa geologicznego i górniczego oraz Kodeksu Cywilnego. Realizacja powierzchniowej eksploatacji kruszywa naturalnego spowoduje zmiany w stosunkach wodnych, a tak że wzrost nat ęż enia hałasu oraz potencjaln ą mo żliwo ść powstania zagro żeń zanieczyszczenia wód. Dla minimalizacji negatywnych skutków dla środowiska naturalnego i życia ludzi zwi ązanych z prowadzeniem powierzchniowej eksploatacji kruszywa nale ży przestrzega ć nastepuj ących ustale ń: − eksploatacj ę zło ża prowadzi ć przy zachowaniu podstawowych środków ostro żno ści - nie spowoduje ponadnormatywnego zanieczyszczenia środowiska naturalnego i nie b ędzie miała ujemnego wpływu na tereny poło żone wokół zło ża, − wszelkie wpływy dotycz ące robót górniczych musz ą zamkn ąć si ę w granicach terenu górniczego,

96 − eksploatacj ę kopaliny nale ży prowadzi ć zgodnie z uzyskan ą koncesj ą, która u ści śli warunki wydobycia, − odpowiednio przechowywa ć paliwa, oleje itp. na terenie wyrobiska oraz nie składowa ć odpadów stałych i płynnych, − maszyny i środki transportu powinny spełnia ć wymagania norm w zakresie czynników szkodliwych oraz powinny by ć eksploatowane w sposób uniemo żliwiaj ący powstawanie po żarów, wycieków oleju czy smarów na powierzchni ę terenu − zabezpieczy ć teren kopalni i powstaj ące wyrobiska poeksploatacyjne przed zanieczyszczeniami komunalnymi, − prowadzi ć eksploatacj ę kruszywa zgodnie z dokumentacj ą geologiczn ą, w technologii ograniczaj ącej ujemny wpływ na środowisko, − ograniczy ć powierzchnie utwardzone do niezb ędnego minimum, − zagospodarowanie terenów górniczych winno mie ć charakter tymczasowy umo żliwiaj ący rekultywacj ę terenu, którego charakter winien harmonizowa ć i wzbogaca ć istniej ący krajobraz, − dokonywa ć rekultywacji terenów maksymalnie w krótkim terminie po zako ńczeniu eksploatacji kruszywa, proponuje si ę teren poeksploatacyjny zrekultywowa ć w kierunku wodno – rekreacyjnym, rolniczym lub le śnym, w uzgodnieniu ze Starostwem Powiatowym, − wył ączenie z u żytkowania gruntów rolnych i u żytków zielonych tylko na czas eksploatacji kruszywa, − prowadzone wydobycie kruszywa naturalnego nie mo że powodowa ć trwałych zmian w środowisku i stanowi ć zagro żenia dla zdrowia i życia ludzi oraz prowadzona eksploatacja nie mo że wpływa ć na pogorszenie si ę stanu czysto ści wód powierzchniowych i wgł ębnych, − przyjmuje si ę zasady i warunki ochrony gruntów rolnych: − zdj ętą warstw ę nadkładu gleby nale ży zabezpieczy ć poprzez składowanie na wyznaczonym terenie i wykorzysta ć do rekultywacji wyrobiska, − po zako ńczeniu eksploatacji nale ży bezzwłocznie przyst ąpi ć do rekultywacji wyrobisk, − zabrania si ę składowania odpadów i przeznaczenia terenów poeksploatacyjnych na składowisko odpadów stałych i płynnych.

EW – tereny wskazane do lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz ze strefami zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie i u żytkowaniu terenu wyznaczono w strefie wielofunkcyjnej W3 oraz strefach osadniczych rolnych R1 i R2

W wielu krajach analizuje si ę wpływ elektrowni wiatrowych na ka żdy aspekt środowiska, do którego równie ż zalicza si ę człowiek. Do tej pory nie potwierdzono przypadków chorób ani pogorszenia si ę stanu zdrowia, towarzysz ącym oddziaływaniu turbin wiatrowych. Mo że natomiast wyst ąpi ć obni żenie komfortu zamieszkania przez blisko ść siłowni, co jest zazwyczaj spowodowane bł ędn ą lokalizacj ą. Pracuj ące elektrownie wiatrowe emituj ą hałas aerodynamiczny (ruch łopat wirnika) oraz mechaniczny (praca generatora i przekładni). Pierwszy z nich mo że przejawia ć si ę w postaci jednostajnego szumu, który przy mniejszych odległo ściach mo że by ć odebrany jako uci ąż liwy. Natomiast hałas mechaniczny w nowoczesnych konstrukcjach został zredukowany do minimum i nie powinien by ć uci ąż liwy. To samo tyczy si ę infrad źwi ęków, czyli d źwi ęków o niskiej cz ęstotliwo ści, które powstaj ą wskutek drga ń i wibracji. Dzi ęki nowoczesnej technologii s ą one poza granic ą odczuwania przez człowieka. Potwierdzaj ą to dane przedstawione przez Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej np.: http://www.psew.pl/turbiny_wiatrowe_nie_emituja_slyszalnych_infradzwiekow.htm Przy lokalizacji farmy wiatrowej w odniesieniu do odległo ści od dróg publicznych ma zastosowanie art. 43 ustawy z dnia 21 marca 1985r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007r. Nr 19

97 poz. 115 z pó źn. zm.). Natomiast w odniesieniu do zabudowa ń zastosowanie maj ą normy w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku okre ślone w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826). Elektrownie wiatrowe powoduj ą efekty optyczne. O ile efekt stroboskopowy jest praktycznie wyeliminowany, to efekt cienia mo że wyst ępowa ć podczas pogodnego dnia, ale tylko przez kilkadziesi ąt minut. W chwili obecnej cała procedura zwi ązana z postawieniem farmy wiatrowej jest bardzo skrupulatna i prowadzona przy współpracy z ekologami oraz ornitologami. Zgodnie z ustaw ą z dnia 3 pa ździernika 2008r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z pó źn. zm.) inwestycje zwi ązane z realizacj ą farm wiatrowych wymagaj ą przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko Nale ży równie ż pami ęta ć, że wi ększo ść w ędrówek ptaków odbywa si ę na wysoko ści znacznie wy ższej ni ż 150 m. Wpływ elektrowni wiatrowych na krajobraz jest traktowany jako jedno z powa żniejszych oddziaływa ń. W stanie wzniesienia siłownia wiatrowa mo że osi ąga ć wysoko ść ok. 150 metrów i wysoko ści te z czasem b ędą rosn ąć . Ukształtowanie i zagospodarowanie terenu oraz liczebno ść turbin mog ą powodowa ć widoczno ść farm wiatrowych ze znacznych odległo ści. Przez wiele osób elektrownie wiatrowe s ą postrzegane jako nowoczesne i przyjazne środowisku instalacje, posiadaj ące jednocze śnie prosty i wyrafinowany kształt. Zale ży to jednak od osobistych upodoba ń i opinii oceniaj ącego. Nale ży jednak pami ęta ć, że elektrownie wiatrowe s ą alternatyw ą dla konwencjonalnych źródeł energii, które maj ą nieporównywalnie wi ększy wpływ na krajobraz. W terenach tych ustala sie nast ępuj ące zasady zagospodarowania: − realizacj ę elektrowni wiatrowych dopuszcza sie pod warunkiem przeprowadzenia przez inwestora przedrealizacyjnego monitoringu ptaków i nietoperzy, trwaj ącego nie krócej ni ż rok, − dopuszcza si ę lokalizacje farm wiatrowych wraz z niezb ędn ą infrastruktur ą techniczn ą na terenach zapewniaj ących wymogi ochrony środowiska oraz nie koliduj ących z funkcj ą mieszkaniow ą, przy jednoczesnym zachowaniu odległo ści wynikaj ących z aktualnie obowi ązuj ących przepisów prawa i odr ębnych opracowa ń eksperckich okre ślaj ących prognoz ę oddziaływania planowanych elektrowni wiatrowych na środowisko (Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 poz. 826) z wył ączeniem terenów podlegaj ących ochronie prawnej, − szczegółowe warunki lokalizacji elektrowni wiatrowych wynika ć b ędą z przeprowadzonej ka żdorazowo analizy i musz ą by ć zgodne z przepisami szczególnymi, W przypadku braku realizacji elektrowni wiatrowych dopuszcza si ę rolnicze wykorzystanie terenu lub przeznaczenie gruntów pod zalesienie.

E – obszary ekologiczne ł ąkowo – bagienne

Strefa obejmuje tereny predysponowane do stanowienia zasobu biotycznego środowiska przyrodniczego gminy, stanowi ą trwałe u żytki zielone. Tworz ą je kompleksy ro ślinno ści ł ąkowo – bagiennej, poło żone przewa żnie wzdłu ż cieków wodnych, powinny by ć bezwzgl ędnie chronione przed zmian ą sposobu ich u żytkowania. Zakłada si ę bezwzgl ędne utrzymanie sposobu ich użytkowania i zakaz jego zmiany Ustala si ę zakaz lokalizacji na tych terenach elektrowni wiatrowych.

98 ZL – lasy, w tym lasy ochronne oraz ZLd – tereny dolesie ń

Strefa obejmuje istniej ące kompleksy le śne oraz tereny obj ęte granic ą rolno le śną, przeznaczone do zalesienia (stanowi ą grunty rolne słabych klas bonitacyjnych, które pod wzgl ędem ekologicznym i ekonomicznym nie powinny by ć użytkowane rolniczo), oraz tereny lasów ochronnych, poło żone w ró żnych sołectwach na terenie gminy. Podstawowe kierunki kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej dotycz ą ochrony zachowania istniej ących powierzchni lasów przed wył ączeniami ich z produkcji le śnej. Na terenach tych obowi ązuj ą proekologiczne, zasady gospodarowania ich zasobami: − prowadzenie gospodarki le śnej zgodnie z zasadami okre ślonymi w planach urz ądzenia lasów; − racjonalne i zasadne przeznaczanie obszarów le śnych na cele niele śne; − przebudow ę drzewostanów zmienionych lub silnie uszkodzonych przez zanieczyszczenia, − zakaz realizacji zabudowy nie zwi ązanej funkcjonalnie z zagospodarowaniem i przeznaczeniem terenu, − zakaz lokalizacji elektrowni wiatrowych.

4. KIERUNKI I WSKA ŹNIKI DOTYCZ ĄCE ZAGOSPODAROWANIA ORAZ UŻYTKOWANIA TERENÓW, W TYM TERENY WYŁ ĄCZONE SPOD ZABUDOWY

4.1. Tereny inwestycyjne Tereny inwestycyjne rozwoju budownictwa mieszkaniowo – usługowego z mo żliwo ści ą realizacji usług nieuci ąż liwych MN/U oraz zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i zagrodowa:

MN/U – zabudowa mieszkaniowo – usługowa zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i zagrodowa

Dla rozwoju budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego na terenie gminy, wyznacza si ę tereny poło żone w strefie wielofunkcyjnej mieszkaniowo – usługowej, rekreacyjno – wypoczynkowo – mieszkalniowej oraz R1 i R2 wiejskich rolniczo – osadniczych. W zabudowie mieszkaniowo - usługowej oraz mieszkaniowej jednorodzinnej dopuszcza si ę lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z obsług ą mieszka ńców równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach oraz realizacj ę zabudowy wielorodzinnej o niskiej intensywno ści.

Tereny inwestycyjne rozwoju działalno ści techniczno - inwestycyjnej PU:

PU – zabudowa produkcyjno – usługowa

Dla rozwoju działalno ści przemysłowej i produkcyjno – usługowej niewielki obszar w miejscowo ści gminnej Rogowo oraz istniej ące tereny zabudowy produkcyjno – usługowej w pozostałych strefach. Dopuszcza si ę na w/w terenach lokalizacj ę usług uci ąż liwych i nieuci ąż liwych, równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach.

99 Tereny inwestycyjne rozwoju działalno ści usługowej U:

U – zabudowa usługowa

Tereny przeznaczone na działalno ść usługow ą wyznacza si ę jako kontynuacj ę istniej ącej ju ż zabudowy usługowej w strefach. Działalno ść usługowa uci ąż liwa mo że by ć prowadzona wył ącznie w wyznaczonych terenach produkcyjno – usługowych natomiast nieuci ąż liwa w wyznaczonych strefach mieszkaniowo – usługowych oraz w zabudowie mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej, równie ż jako zabudowa usługowa wolnostoj ąca na wydzielonych działkach. Pojecie „usługi” jest zdefiniowane w rozporz ądzeniu Rady ministrów z dnia 29 pa ździernika 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Je żeli dopuszczamy np. usługi nieuci ąż liwe to dopuszczamy tylko takie usługi, które nie będą uci ąż liwe dla s ąsiadów, takie których ewentualne uci ąż liwo ści nie przekrocz ą granic nieruchomo ści inwestora. W zabudowie usługowej dopuszcza si ę realizacj ę zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej na podstawie analiz urbanistycznych, w nawi ązaniu do zabudowy s ąsiedniej, z uwzgl ędnieniem spójności kompozycji przestrzennej.

Tereny inwestycyjne rozwoju działalno ści rekreacyjno – wypoczynkowej:

ML – zabudowa rekreacyjno – wypoczynkowa

Dla rozwoju budownictwa rekreacyjno – wypoczynkowego, wyznacza si ę tereny w strefie wielofunkcyjnej W3 w sołectwie Huta, Charszewo, Rogówko, Ruda i Pinino oraz w sołectwie Rojewo nad jeziorem Sarnowskim, sołectwie Wierzchowiska nad jeziorem Likieckim i sołectwie Pr ęczki. W terenach tych wskazana jest realizacja zabudowy rekreacji indywidualnej. Dopuszcza si ę w tych strefach lokalizacj ę usług nieuci ąż liwych dla środowiska, zwi ązanych z obsług ą mieszka ńców równie ż jako zabudowy usługowej wolnostoj ącej na wydzielonych działkach.

Tereny o innych funkcjach:

Tereny usług sportu – US – utrzymuje si ę dotychczasowe funkcje sportowo – rekreacyjne z wyposa żeniem w nowe obiekty sportowe oraz dostosowanie terenów do szerokiej oferty sportowej. Tereny cmentarzy ZC – utrzymuje si ę dotychczasow ą funkcj ę, w pasie szeroko ści 50 m od terenu cmentarza wprowadza si ę zakaz zabudowy obiektami zwi ązanymi z obrotem artykułami spo żywczymi. Tereny zieleni (parki podworskie) – utrzymuje si ę istniej ącą ziele ń, dopuszcza si ę realizacj ę obiektów małej architektury słu żą cych wypoczynkowi i rekreacji oraz wprowadza si ę obowi ązek nasadze ń zieleni, Lasy (w tym lasy ochronne) – ZL – utrzymuje si ę istniej ące tereny le śne, zachowanie powierzchni lasów przed wył ączeniem ich z produkcji le śnej, Dolesienia – ZLd – grunty rolne słabych klas bonitacji, głównie V i VI, wyznacza si ę do dolesie ń, dolesienia składem gatunkowym powinny nawi ązywa ć do warunków siedliskowych obszaru

100 4.2. Wska źniki dotycz ące zagospodarowania oraz u żytkowania terenów

Wła ściwe zachowanie ładu przestrzennego na terenie gminy wi ąż e si ę z zachowaniem wska źników i parametrów, które powinny by ć uwzgl ędnione w ustaleniach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ogólne wska źniki i zasady okre ślaj ące zagospodarowanie, ład przestrzenny i u żytkowanie terenu: • wielko ść powierzchni terenów, działek budowlanych; − dla zabudowy produkcyjno – usługowej co najmniej – 2000m², − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej co najmniej – 1500m², na terenie miejscowo ści gminnej Rogowo co najmniej – 1000 m 2, − dla zabudowy mieszkaniowo - usługowej i usługowej co najmniej – 1000m² − dla zabudowy rekreacyjno – wypoczynkowej co najmniej – 1000 m 2, − dla zabudowy zagrodowej – zgodnie z przepisami odr ębnymi, • maksymalna wysoko ść zabudowy: − zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna – maksymalnie 2,5 kondygnacji, w tym poddasze u żytkowe, − zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna – do 2,5 kondygnacji, w tym poddasze użytkowe, − zabudowa usługowa – do 4 kondygnacji, − zabudowa mieszkaniowo – usługowa – do 2,5 kondygnacji, w tym poddasze użytkowe, − zabudowa produkcyjno – usługowa – nie ustala si ę, • preferowa ć budynki o dachach dwu i wielospadowych, nawi ązuj ących architektur ą do zabudowy sąsiedniej, utrzymuj ąc okre ślon ą kompozycj ę przestrzenn ą, • realizowa ć zabudow ę z pełnym uzbrojeniem w zakresie podstawowych mediów infrastruktury technicznej, • obiekty o funkcji produkcyjnej, usługowej i obsługi rolnictwa planowa ć wraz z normatywn ą ilo ści ą miejsc parkingowych i postojowych z udziałem powierzchni biologicznie czynnej, • lokalizacj ę obiektów uci ąż liwych dla środowiska planowa ć pod warunkiem zachowania standardów emisyjnych, gwarantuj ących zachowanie uci ąż liwo ści w granicach własno ści terenu, • minimalne wymagania (wska źniki) co do ilo ści miejsc postojowych (parkingowych) dla samochodów osobowych w przypadku nowej zabudowy: − budynki mieszkalne wielorodzinne – 1 miejsce/na ka żdy lokal mieszkalny, − budynki mieszkalne jednorodzinne – miejsca wg potrzeb inwestora na terenie jego nieruchomo ści, − budynki usługowe, handel detaliczny – 2-3 stanowiska postojowe na ka żde 100 m 2 powierzchni u żytkowej, lecz nie mniej ni ż 2 stanowiska, • szeroko ści pasów drogowych pod drogi publiczne (główne, zbiorcze, lokalne i dojazdowe) przyjmowa ć zgodnie z § 8. 1 rozporz ądzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiada ć drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43 poz. 430 z pó źn. zm.), • szeroko ści pasów drogowych pod drogi wewn ętrzne prowadz ące do wi ęcej ni ż jednej nieruchomo ści w przypadku nowej zabudowy mieszkaniowej – co najmniej 10,0 m, • z uwagi na ochron ę przeciwpo żarow ą wszelka zabudowa powinna by ć lokalizowana w odległo ści nie mniejszej ni ż 12 m od granic kompleksów le śnych,

101 • wszelka zabudowa powinna by ć lokalizowana w odległo ści nie mniejszej ni ż 50 m od linii brzegowej jezior (dopuszcza si ę mo żliwo ść zmniejszenia ustalonej linii zabudowy pod warunkiem wykonania szczegółowych bada ń hydrogelogicznych ustalaj ących inny jej zasi ęg), • wska źniki powierzchni zabudowy w stosunku do powierzchni działki − dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej – do 40%, − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej – do 40%, − dla zabudowy mieszkaniowo - usługowej– do 50%, − dla zabudowy usługowej – do 50%, − dla zabudowy rekreacyjno – wypoczynkowej – do 20%, − dla zabudowy produkcyjno - usługowej – do 60%. • wszelk ą zabudow ę realizowa ć z udziałem terenów biologicznie czynnych: − dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej - co najmniej – 50% powierzchni działki, − dla zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej co najmniej – 50% powierzchni działki, − dla zabudowy mieszkaniowo - usługowej co najmniej – 45% powierzchni działki, − dla zabudowy usługowej co najmniej – 40% powierzchni działki, − dla zabudowy rekreacyjno – wypoczynkowej co najmniej – 70% powierzchni działki, − dla zabudowy przemysłowej i produkcyjno - usługowej co najmniej – 30% powierzchni działki.

Wska źniki i parametry b ędą uszczegóławiane w miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego z uwzgl ędnieniem spójno ści kompozycji przestrzennej oraz lokalizacji danej funkcji na terenie gminy.

4.3. Tereny wył ączone z zabudowy

W skład terenów wył ączonych z zabudowy wchodz ą: − tereny lasów dla których nie dokonano zmiany przeznaczenia na cele inne ni ż le śne; − obszary gruntów rolnych o wysokiej klasie bonitacyjnej (dopuszcza si ę odst ępstwa na podstawie planów miejscowych w obszarach wyznaczonych w studium pod funkcje inwestycyjne); − tereny zadrzewie ń, torfowisk, tereny ł ąkowo - bagienne i pastwiska; − wody otwarte, rowy, oczka wodne, − cmentarze wraz ze stref ą 50 m wokół cmentarza, − pasy wył ączenia spod zabudowy dla przebiegu napowietrznych linii elektroenergetycznych, − pasy drogowe dróg publicznych i wewn ętrznych. − tereny znajduj ące si ę w strefie bezpo średniego zagro żenia powodziowego (dopuszcza si ę odst ępstwa w uzgodnieniu z RZGW, w przypadku wykazania, zgodnie z szczegółow ą map ą systuacyjno wysoko ściow ą poło żenia terenu powy żej rz ędnej zalewowej).

5. OBSZARY I ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW, OCHRONY PRZYRODY, KRAJOBRAZU KULTUROWEGO I UZDROWISK

Prawidłowo realizowana polityka przestrzenna na obszarze gminy winna by ć postrzegana jako powi ązanie zało żonych celów rozwoju z po żą danymi jego zmianami w strefach funkcjonalno - przestrzennych z zachowaniem i kształtowaniem jego systemu ekologicznego, zachowaniem obszarów i obiektów podlegaj ących ochronie prawnej oraz eliminacj ą

102 wszelkich zagro żeń mog ących zakłóci ć jego stan i funkcjonowanie. Przestrzenny rozwój gminy powinien uwzgl ędnia ć istniej ące warto ści przyrodnicze i krajobrazowe własne, jak równie ż zasoby gmin s ąsiednich.

5.1. Przyrodnicze kierunki rozwoju gminy Ocena aktualnego stanu środowiska przyrodniczego na obszarze gminy oraz identyfikacja najwa żniejszych problemów ekologicznych i przestrzennych pozwalaj ą okre śli ć ogólne przyrodnicze kierunki rozwoju przestrzennego gminy : - zapewnienie trwało ści istnienia ekologicznych funkcji środowiska gminy, - racjonalizacja wykorzystania terenów zieleni oraz lasów na cele rozwoju funkcji wypoczynkowo - rekreacyjnej, - zapewnienie trwało ści istnienia ekologicznych funkcji obiektów i obszarów chronionych na mocy przepisów odr ębnych, - zachowanie wła ściwych proporcji terenów otwartych (powierzchni terenów biologicznie czynnych) do terenów zainwestowanych, - kształtowanie pasów zieleni o funkcji izolacyjnej i ochronnej wzdłu ż ci ągów komunikacji, - kształtowanie przestrzeni zapewniaj ące przewietrzanie obszarów zurbanizowanych, - uwzgl ędnienie działa ń prowadz ących do poprawy jako ści wód powierzchniowych, - uwzgl ędnienie działa ń prowadz ących do poprawy jako ści wód podziemnych oraz bezwzgl ędna ochrona terenów komunalnych uj ęć wód i przestrzeganie zasad zagospodarowania w ich strefach ochronnych, - uwzgl ędnienie działa ń prowadz ących do poprawy stanu jako ści powietrza atmosferycznego i klimatu akustycznego, - uwzgl ędnienie zasad ochrony gruntów przed erozj ą - ochrona terenów osuwiskowych przed zainwestowaniem, - uwzgl ędnienie zasad ochrony gruntów rolnych, głównie pochodzenia organicznego przed zmian ą u żytkowania, - uwzgl ędnienie stref zagro żenia powodziowego jako terenów wył ączonych spod zainwestowania lub dopuszczenie mo żliwo ści zainwestowania warunkowego, - eliminacja niezgodno ści pomi ędzy u żytkowaniem terenu a warunkami przyrodniczymi, - wdra żanie nowoczesnego systemu gospodarki odpadami wraz z pełn ą realizacj ą Planu gospodarki odpadami dla gminy Rogowo.

Prawidłowo realizowana polityka gospodarki przestrzennej na obszarze gminy musi w pełni uwzgl ędnia ć ochron ę istniej ącego systemu ekologicznego, eliminowa ć wszystkie źródła zagro żeń, które mog ą negatywnie oddziaływa ć na jego stan i funkcjonowanie. Konieczna jest te ż poprawa jako ści środowiska wraz z wzbogaceniem jego zasobów i walorów krajobrazowych. Realizacja powy ższych zada ń jest istotnym warunkiem rozwoju zrównowa żonego, polegaj ącego na gospodarowaniu w harmonii z przyrod ą, z zachowaniem zasad i wymogów ochrony środowiska, wynikaj ących z głównych zało żeń polityki ekologicznej pa ństwa, województwa, powiatu i gminy. Wa żnym elementem docelowej struktury funkcjonalno-przestrzennej s ą i b ędą obszary decyduj ące o zasobach i jako ści środowiska biotycznego gminy oraz warunkach życia człowieka tj. lasy, kompleksy ł ąkowo - bagienne, cieki i tereny zieleni pełni ące w krajobrazie gminy funkcje ochronne, krajobrazowo-estetyczne, regulacyjne w zakresie gospodarki wodnej oraz wa żne w ęzły ekologiczne. Mimo, że obszary te nie podlegaj ą ochronie prawnej, pełni ą wa żne funkcje środowiskotwórcze, co powinno decydowa ć o ich ochronie i bezwzgl ędnym wył ączeniu spod zabudowy, z mo żliwo ści ą wzbogacania ich naturalnych zasobów oraz przystosowania do pełnienia funkcji turystycznych, sportowych i rekreacyjnych.

103 Przestrzennie zró żnicowana struktura ekologiczna gminy wymaga ustalenia priorytetów zasad ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego dla terenów o niejednakowych predyspozycjach do pełnienia planowanych funkcji. Winny one opiera ć si ę o zasady: − ochrony istniej ących zasobów środowiska przyrodniczego; − kształtowania nowych struktur przyrodniczych; − zachowania ładu przestrzennego w harmonii z otaczającym krajobrazem; − ograniczanie i eliminacj ę punktowych i przestrzennych źródeł negatywnie oddziaływuj ących na środowisko i warunki życia mieszka ńców. System ekologiczny gminy oparty jest o dolin ę rzeki Ruziec oraz jeziora wraz z terenami otaczaj ącymi. Stanowi ą one wa żny element dla obecnej i przyszłej przestrzennej struktury gminy o istotnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych. Na terenie gminy Rogowo wyznacza si ę niewielki obszar poło żony we wschodniej cz ęś ci gminy, przy granicy z gmin ą Skrwilno, jako ci ąg ekologiczny o znaczeniu regionalnym, zapewniaj ący ci ągło ść mi ędzy obszarami prawnie chronionymi, w projekcie zmiany Planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko-pomorskiego . Obszary zurbanizowane, obejmuj ące zwart ą zabudow ę oraz tereny planowane do zurbanizowania, na których wyst ąpiły b ądź wyst ąpi ą znaczne przekształcenia środowiska, powinny w swej strukturze charakteryzowa ć si ę wysokim udziałem powierzchni biologicznie czynnej. Tworzy ć je powinna u żytkowa i ozdobna ziele ń przydomowa, ziele ń pełni ąca funkcje ochronne, wykształcona wzdłu ż ci ągów komunikacji, obiektów usługowych i przemysłowych oraz ogólnodost ępne tereny zieleni przede wszystkim w miejscowo ści gminnej Rogowo (skwery, ziele ńce, place zabaw i rekreacji itp.). Kierunkowym działaniem skutecznie łagodz ącym narastaj ące dysfunkcje w rozwoju przestrzeni poszczególnych obszarów jest zachowanie środowiskowych normatywów urbanistycznych gwarantuj ących zachowanie istniej ących i tworzenie nowych przestrzeni zieleni. W stosunku do terenów zainwestowanych w poszczególnych strefach funkcjonalno – przestrzennych nale ży przyj ąć taki kierunek zmian w zagospodarowaniu, który b ędzie wpływał na popraw ę warunków bio i topoklimatycznych. Przyjmuj ąc kierunek naprawczy w stosunku do obecnego zagospodarowania terenów nale ży d ąż yć do: − eliminowania b ądź łagodzenia s ąsiedztwa funkcji sobie przeciwstawnych, − wydzielania terenów pełni ących funkcje stref izolacyjnych pomi ędzy terenami o przeciwstawnych sobie funkcjach, które urz ądzone jako tereny zieleni mog ą pełni ć funkcj ę ochronn ą, izolacyjn ą i biernego wypoczynku, − łagodzenia przeinwestowania terenów poprzez biologiczne wzbogacanie ich w elementy środowiskotwórcze, Równie wa żnymi czynnikami decyduj ącymi o zasobach i jako ści środowiska przyrodniczego oraz warunkach życia człowieka, a zwi ązanymi ze struktur ą funkcjonalno-przestrzenn ą gminy s ą: − likwidacja wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych, − likwidacja źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk domowych opalanych paliwami kopalnianymi poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne o niskim stopniu emisji zanieczyszcze ń, − opracowanie aktualizacji gminnego planu gospodarki odpadami z uwzgl ędnieniem realizacji Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puszczy Miejskiej, zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, obj ęcie zorganizowanym systemem gromadzenia, wywozu i utylizacji odpadów wszystkich posesji na terenie gminy.

104 5.2. Kierunki rozwoju turystyki, rekreacji i wypoczynku O jako ści życia w gminie decyduje poziom rozwoju jego podstawowych funkcji: warunków zamieszkania, pracy i wypoczynku. Zasoby i walory środowiska przyrodniczego i kulturowego gminy przedstawione w uwarunkowaniach rozwoju s ą „magnesem” przyci ągaj ącym i ukierunkowuj ącym społecze ństwo do ró żnorodnego z nich korzystania, jak równie ż rozwijania wielu przyrodniczych form rekreacji, stąd podstawowe kierunki kształtowania i rozwoju turystyki powinny skupia ć si ę na wykorzystaniu zasobów i walorów samej gminy, jezior i rzek, obiektów zabytkowych oraz walorów krajobrazowych gmin s ąsiednich dającym mo żliwo ść uprawiania ró żnych form rekreacji i wypoczynku oraz rozwoju krajoznawczych form turystyki. Powy ższe zało żenia winny by ć realizowane poprzez nast ępuj ące ogólne kierunki rozwoju: − kształtowanie gminnego systemu przyrodniczego w formach zapewniaj ących ci ągło ść przestrzenno-funkcjonaln ą obszarów naturalnych i zieleni tj. m.in. poprzez realizacj ę ci ągów zieleni (ci ągów ekologicznych o znaczeniu lokalnym i regionalnym); − zachowanie i ochrona warto ści krajobrazowych terenów otwartych doliny rzeki Ruziec, − utrzymanie istniej ących zasobów sportowo-rekreacyjno-wypoczynkowych, − utrzymanie istniej ących i wytyczenie oraz realizacja nowych ście żek pieszo-rowerowych łącz ących tereny rekreacyjno-wypoczynkowe gminy w jeden system wraz z gminami sąsiednimi, − rozwój agroturyzmu jednej z coraz popularniejszych form turystyki, która zdobywa znacz ą rzesz ę zwolenników, a jednocze śnie jest form ą przedsi ębiorczo ści mieszka ńców wsi prowadz ących działalno ść agroturystyczn ą.

5.3. Obszary, obiekty i zasady ochrony krajobrazu kulturowego.

Rozwijaj ące si ę od lat osadnictwo na obszarze gminy spowodowało głębokie zmiany w pierwotnym krajobrazie. Przede wszystkim rozwój osadnictwa wiejskiego, przekształciły pierwotne środowisko nadaj ąc mu wyra źne cechy antropogeniczne. Istniej ące elementy przyrodnicze, pola uprawne, tereny zabudowane oraz towarzysz ąca jej infrastruktura komunikacyjna tworz ą charakterystyczny krajobraz kulturowy. Dominuje on na wi ększo ści obszaru gminy. Ochrona krajobrazu kulturowego podlega zasadom ochrony na podstawie ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w których okre ślane s ą zasady ochrony terenów warto ściowych krajobrazowo. W zwi ązku z powy ższym w studium wskazane s ą tereny do opracowania miejscowych planów, dla których wymagane jest sformułowanie powy ższych zasad. Tereny te wymienione s ą w rozdziale „obszary, dla których zamierza si ę sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ze wzgl ędu na uwarunkowania lokalne”. Ustalenie ochrony dla tych cz ęś ci gminy powinno dotyczy ć głównie zasad i standardów kształtowania zabudowy w harmonii z otaczaj ącym krajobrazem, charakterem i stylistyk ą architektoniczn ą obiektów.

5.4. Obszary, obiekty i zasady ochrony uzdrowisk

Na terenie gminy Rogowo nie znajduj ą si ę obszary i obiekty uzdrowiskowe.

105 6. OBSZARY I ZASADY OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ

6. 1. Zasady ochrony obiektów wpisanych do rejestru zabytków (wymienionych w Tabeli 20) Obowi ązuje: − trwałe zachowanie historycznej formy architektonicznej i substancji budowlanej obiektu wpisanego do rejestru, − utrzymanie (ewentualnie rewaloryzacja) otoczenia obiektu zabytkowego zgodnie z historycznym zagospodarowaniem, − opracowanie rozwi ąza ń inwestycyjnych na podstawie zalece ń konserwatorskich, zgodnie z odpowiednimi przepisami szczególnymi (art. 36 ust. 1 pkt 1-6, pkt 8-11 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami).

6.2. Kierunki kształtowania polityki przestrzennej w zakresie dziedzictwa kulturowego

1. Zasady ochrony i utrzymania zewidencjonowanych zabytków architektury i budownictwa o lokalnych walorach zabytkowych – obiekty figuruj ące gminnej ewidencji zabytków / wojewódzkiej ewidencji zabytków (wymienionych w Tabeli 21).

Obowi ązuje: • utrzymanie historycznej formy architektonicznej obiektu (gabaryty, forma dachu i rodzaj pokrycia, kompozycja i wystrój elewacji, forma stolarki okiennej i drzwiowej), • zapewnienie zachowania walorów funkcjonalnych i użytkowych obiektu, • zagospodarowanie na nowe funkcje przy utrzymaniu walorów zabytkowych, • opracowanie dokumentacji konserwatorskiej obiektu w przypadku jego rozbiórki, • współpraca z wojewódzkim konserwatorem zabytków zgodnie z odpowiednimi przepisami szczególnymi dot. ochrony zabytków .

2. Zasady ochrony stanowisk archeologicznych – strefa ochrony konserwatorskiej zewidencjonowanych stanowisk archeologicznych (wymienionych w Tabeli 22) Obowi ązuje: • w przypadku prowadzenia inwestycji w obr ębie tych stanowisk archeologicznych istnieje konieczno ść zapewnienia inwestorskiego nadzoru archeologicznego lub wyprzedzaj ących bada ń wykopaliskowych, zgodnie z odpowiednimi przepisami szczególnymi dot. ochrony zabytków . • ww. nadzór i badania wymagaj ą uprzedniego uzyskania pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków w formie decyzji administracyjnej, zgodnie z odpowiednimi przepisami szczególnymi dot. ochrony zabytków . • w przypadku odkrycia na terenie obj ętym sporz ądzaniem niniejszego planu, w trakcie prac ziemnych nieujawnionych reliktów kultury materialnej, nale ży wstrzyma ć prace, a teren winien by ć udost ępniony do inwestorskich bada ń archeologicznych, zgodnie z odpowiednimi przepisami szczególnymi dot. ochrony zabytków . • Ochron ę stanowisk archeologicznych wymienionych w tabeli 22 uwarunkowania, przedstawionych na mapie studium, w obr ębie których dla wszelkiej działalno ści inwestycyjnej musz ą by ć ustalone warunki ochrony konserwatorskiej, a wszelkie prace ziemne prowadzone mog ą by ć jedynie pod nadzorem archeologicznym; w razie stwierdzenia reliktów kultury materialnej teren powinien by ć udost ępniony do inwestorskich bada ń archeologicznych.

106

6.3. Obszary, obiekty i zasady ochrony dóbr kultury współczesnej.

Ochrona dóbr kultury współczesnej jako element krajobrazu kulturowego podlega zasadom ochrony na podstawie ustale ń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w których okre ślane s ą zasady ochrony budynków, zespołów budynków, terenów warto ściowych krajobrazowo. W zwi ązku z powy ższym w studium wskazane s ą tereny do opracowania miejscowych planów, dla których wymagane jest sformułowanie powy ższych zasad. Tereny te wymienione s ą w rozdziale „obszary, dla których zamierza si ę sporz ądzi ć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego ze wzgl ędu na uwarunkowania lokalne”. Ustalenie ochrony dla tych cz ęś ci gminy powinno dotyczy ć głównie sposobu rozplanowania nowej zabudowy w nawi ązaniu do istniej ących, warto ściowych układów urbanistycznych oraz zasad i standardów kształtowania zabudowy w harmonii charakterem i stylistyk ą architektoniczn ą obiektów.

7. KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW KOMUNIKACJI

Generalnym celem polityki transportowej gminy jest takie usprawnienie i rozwój systemu transportowego, aby stworzy ć warunki do sprawnego i bezpiecznego przemieszczania osób i towarów przy ograniczeniu szkodliwego wpływu na środowisko i życie mieszka ńców gminy. Zrealizowanie tego celu b ędzie uzale żnione od: – zapewnienia drogowych powi ąza ń zewn ętrznych z układem dróg krajowych, wojewódzkich, najbli ższymi miastami (Rypinem i Lipnem), s ąsiednimi gminami, a przede wszystkim z ośrodkiem wojewódzkim w Bydgoszczy i Toruniu, – zapewnienia obsługi komunikacyjnej zagospodarowania przestrzennego w układzie przestrzennym gminy drogami o odpowiednim standardzie (nawierzchnia twarda ulepszona o odpowiednich parametrach technicznych), – rozwoju sieci zewn ętrznych powi ąza ń komunikacj ą zbiorow ą, – poprawy sytuacji w dziedzinie obsługi technicznej pojazdów poprzez budow ę stacji paliw oraz obiektów kompleksowo obsługuj ących pojazdy mechaniczne i sprz ęt rolniczy.

Nale ży dąż yć do stosowania prawidłowych rozwi ąza ń urbanistycznych, zachowując wymagane przepisami szczegółowymi odległo ści linii zabudowy od elementów układu komunikacyjnego.

7.1. Transport drogowy

Układ drogowy Podstawowy układ drogowy gminy Rogowo tworzy ć b ędą: - drogi wojewódzkie: nr 557 Lipno – Rypin oraz nr 560 Bielsk – Brodnica, - drogi powiatowe, - drogi gminne.

W celu okre ślenia wymaga ń technicznych i u żytkowych wprowadza si ę nast ępuj ące klasy dróg na terenie gminy Rogowo: – główne, oznaczone symbolem G (drogi wojewódzkie), – zbiorcze, oznaczone symbolem Z (drogi powiatowe), – lokalne, oznaczone symbolem L (drogi gminne) – dojazdowe, oznaczone symbolem D (drogi gminne).

107

Kierunki kształtowania systemu drogowego

− Poł ączenia z trasami zewn ętrznymi za po średnictwem dróg wojewódzkich, dla których przewiduje si ę docelowo nast ępuj ące parametry techniczne: o dla drogi nr 557 - droga główna jednojezdniowa, szeroko ść drogi w liniach rozgraniczaj ących – 25,0 m, o dla drogi nr 560 - droga główna jednojezdniowa, szeroko ść drogi w liniach rozgraniczaj ących – 25,0 m, − poł ączenie poszczególnych miejscowo ści z układem dróg krajowych, wojewódzkich, ośrodkiem powiatowym oraz siedzibami gmin s ąsiednich za po średnictwem dróg powiatowych i gminnych, − dostosowanie parametrów technicznych do normatywnych dla danej klasy, − uregulowanie stanu prawnego dróg, − zwi ększenie bezpiecze ństwa w terenach zabudowanych poprzez budow ę chodników, ście żek rowerowych i zatok autobusowych, − budow ę samodzielnych dróg rowerowych, prowadzonych w terenie niezale żnie od układu jezdnego, − układ dróg gminnych nale ży wzbogaci ć o drogi obsługuj ące zabudow ę na terenach wsi i lokalne drogi dojazdowe (tereny rekreacyjno - wypoczynkowe), − sukcesywne d ąż enie do realizacji nawierzchni asfaltowych na drogach powiatowych i gminnych, − sukcesywna realizacja spójnej sieci ście żek rowerowych; dotyczy to zarówno szlaków turystycznych jak i dojazdów do szkół, obiektów usługowych, miejsc pracy.

Transport

Gmina z uwagi na brak dost ępno ści do kolei korzysta ć b ędzie wył ącznie z transportu samochodowego. Nale ży wspiera ć inicjatywy gospodarcze i promowa ć rozwój usług transportowych.

Miejsca parkingowe

Wraz ze wzrostem motoryzacji oraz realizacji wyznaczonych terenów rozwojowych na terenie gminy Rogowo b ędzie rosła potrzeba zapewnienia odpowiedniej ilo ści miejsc parkingowych. W miar ę rozbudowy poszczególnych obiektów oraz budowy nowych – ju ż na etapie sporz ądzania projektu – nale ży ka żdorazowo dokonywa ć analizy potrzebnej ilo ści miejsc parkingowych i rezerwowa ć odpowiedniej wielko ści tereny zgodnie z pkt. 4.2. (kierunki).

Zaplecze techniczne

W dziedzinie zaplecza technicznego nale ży d ąż yć do równowa żenia popytu i poda ży. Lokalizacja stacji paliw, stacji obsługi pojazdów powinna by ć realizowana stosownie do popytu na usługi motoryzacyjne. Rozwój zaplecza technicznego powinien nast ępowa ć w oparciu o nowoczesne rozwi ązania i wyposa żenie gwarantuj ące zaspokojenie potrzeb motoryzacyjnych. Nale ży wspiera ć inicjatywy gospodarcze w tej dziedzinie.

7.2. Komunikacja kolejowa

Środkiem komunikacji kolejowej na terenie gminy Rogowo jest kolej normalnotorowa, jednotorowa relacji Kutno – Brodnica.

108 Zakłada si ę utrzymanie przebiegu przez teren gminy w/w linii kolejowej, która do niedawna była lini ą pasa żersko-towarow ą, aktualnie przewozy pasa żerskie s ą zawieszone. W celu ochrony środowiska biotycznego przed negatywnym oddziaływaniem kolei, nale ży stosowa ć rozwi ązania techniczne i urbanistyczne, polegaj ące na zachowaniu odpowiednich linii zabudowy wynikaj ących z przepisów szczegółowych (obecnie ustawa z dnia 28 marca 2003r. o transporcie kolejowym (Dz. U. Nr 16 z 2007r. poz. 94 z pó źn. zm).

7.3. Komunikacja zbiorowa

Gmina Rogowo b ędzie obsługiwana tylko przez komunikacj ę autobusow ą, która b ędzie realizowa ć: – powi ązania z o środkiem wojewódzkim, – powi ązania z o środkiem powiatowym, – powi ązania wewn ątrzwojewódzkie, – powi ązania mi ędzygminne i wewn ątrzgminne.

Generaln ą zasad ą funkcjonowania komunikacji b ędzie prowadzenie wszystkich linii przez miejscowo ść b ędącą o środkiem gminnym, co umo żliwi poł ączenie obsługiwanych obszarów z siedzib ą władz gminnych, szkoł ą itp. Ostateczne kierunki rozwoju linii autobusowych zostan ą ustalone po uwzgl ędnieniu rzeczywistych kierunków rozwoju powiatu, gminy i gmin s ąsiednich oraz poprawy stanu dróg. Zakłada si ę, że kierunkiem rozwojowym powinno by ć obj ęcie komunikacj ą zbiorow ą wszystkich miejscowo ści w gminie. Trudno dzisiaj przes ądza ć odno śnie dalszych losów przewozów pasa żerskich na kolei, głównym czynnikiem decyduj ącym o losach tej formy transportu pasa żerskiego b ędzie rachunek ekonomiczny PKP.

8. KIERUNKI ROZWOJU INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ

Podstawowym celem z zakresu infrastruktury technicznej jest wzrost poziomu rozwoju poszczególnych mediów infrastruktury technicznej jako czynnika powoduj ącego wzrost poziomu życia ludno ści i rozwoju społeczno-gospodarczego, jak równie ż osi ągni ęcia odpowiedniej jako ści środowiska przyrodniczego. Cel ten mo żna osi ągn ąć poprzez: − zapewnienie wszystkim mieszka ńcom gminy dost ępu do centralnego zaopatrzenia w wodę poprzez rozbudow ę i przebudow ę rozdzielczej sieci wodoci ągowej, − rozbudow ę systemu kanalizacji rozdzielczej w ramach wyznaczonej aglomeracji kanalizacyjnej oraz budowa ekologicznych oczyszczalni przydomowych w zabudowie rozproszonej, − budow ę Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w oparciu o regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej (wraz z gminami wchodz ącymi w skład tego kompleksu) wraz z obj ęciem 100% mieszka ńców gminy obsługiwanych przez MKUOK (zgodnie z programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko-pomorskiego 2010), − stosowanie do celów grzewczych paliw ekologicznych niskoemisyjnych lub/i bezemisyjnych.

109 8.1. Zaopatrzenie w wod ę Jednym z celów polityki ekologicznej pa ństwa jest zapewnienie mieszka ńcom dostępu do wody o jako ści odpowiadaj ącej normom wody do spo życia oraz niezb ędnej ilo ści na potrzeby socjalno – bytowe. Docelowy układ gminnej sieci wodoci ągowej zasilany b ędzie z istniej ących uj ęć wody i stacji wodoci ągowych. Zakłada si ę 100% zaopatrzenia mieszka ńców gminy w wod ę z wodoci ągów. W tym celu konieczna jest realizacja nast ępuj ących przedsi ęwzi ęć : - dalsz ą rozbudow ę sieci wodoci ągowej w zale żno ści od potrzeb, umo żliwiaj ących bezawaryjn ą dostaw ę wody do nowych odbiorców, - remont starych sieci wodoci ągowych, - wymiana sieci wodoci ągowych z rur azbestowo – cementowych, - utrzymanie, remont i rozbudowa, dostosowanie do wymogów UE istniej ących uj ęć wody, Przebudowa i rozbudowa sieci wodoci ągowej zagwarantuje nieprzerwane dostawy wody mieszka ńcom gminy, zmniejszy ilo ść wyst ępuj ących awarii sieci wodoci ągowych oraz wpłynie na obni żenie kosztów eksploatacji sieci i zapewni popraw ę jako ści wody. Dla istniej ących gminnych uj ęć wody wyznaczono strefy ochrony bezpo średniej w obr ębie istniej ących ogrodze ń uj ęć . W ustanowionych strefach ochronnych uj ęć wody, zgodnie z wydanymi decyzjami o ich ustanowieniu, wprowadzono nast ępuj ące zasady i ograniczenia: • zabronione jest u żytkowanie gruntów do celów nie zwi ązanych z eksploatacj ą uj ęcia, • zale ży zapewni ć:  odprowadzenie wód opadowych w taki sposób, aby nie mogły one przedostawa ć si ę do urz ądze ń słu żą cych poborowi wody,  zagospodarowanie terenu zieleni ą,  szczelne odprowadzenie poza granic ę strefy ochronnej ścieków z urz ądze ń sanitarnych, przeznaczonych do u żytku osób zatrudnionych przy urz ądzeniach słu żą cych do poboru wody,  wła ściwe ogrodzenie terenu umieszczenie tablic informacyjnych o terenie i zakazie wst ępu osób nieupowa żnionych,  ograniczenie do niezb ędnych potrzeb przebywanie osób spoza stałego personelu obsługi studni i stacji uzdatniania wody • zobowi ązano u żytkownika uj ęcia wody do:  okresowego (raz na rok) badania jako ści wody pobranej ze studni uj ęcia,  okresowego (raz na kwartał) dokonywania pomiarów lustra wody oraz wydajno ści studni i odnotowywania wyników w ksi ąż ce eksploatacyjnej,  wła ściwej eksploatacji i utrzymania w nale żytym stanie technicznym obiektów zwi ązanych z ustanowieniem stref ochronnych uj ęcia wody,  nie zmieniania ustalonego sposobu i rozmiaru korzystania ze stref ochronnych bez zgody organu wydaj ącego decyzj ę,  ponoszenia wszelkich konsekwencji wynikaj ących z nadanego decyzj ą prawa.

8.2. Odprowadzenie i unieszkodliwianie ścieków

W zakresie systemu kanalizacji głównym kierunkiem rozwoju jest obj ęcie systemem kanalizacji sanitarnej miejscowo ści o zwartej zabudowie na terenie gminy, w pierwszej kolejno ści na obszarze wyznaczonej aglomeracji kanalizacyjnej. Aby w pełni rozwi ąza ć problem odprowadzania i unieszkodliwiania ścieków zakłada si ę: w zakresie ścieków sanitarnych i ich oczyszczania:

110 - budow ę sieci kanalizacji sanitarnej zgodnie z wyznaczonym obszarem aglomeracji kanalizacyjnej oraz dla nowych terenów planowanych do zagospodarowania zgodnie z wyznaczonymi kierunkami rozwoju w studium, - budow ę lokalnych systemów oczyszczania ścieków, w tym oczyszczalni przydomowych, w terenach gdzie jest niemo żliwa technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej, - dopuszcza si ę tymczasowo, do czasu pełnego skanalizowania terenów o zwartej zabudowie jak i w terenach o rozproszonej zabudowie, realizacj ę szczelnych zbiorników bezodpływowych z konieczno ści ą wywozu do punktu zlewnego przy oczyszczalni, - bie żą cy remont sieci, w celu zmniejszenia dopływu wód infiltracyjnych i przypadkowych, głównie poprzez likwidacj ę podł ącze ń kanałów deszczowych do sanitarnych i uszczelnianie sieci, w zakresie odprowadzania wód deszczowych: - budow ę urz ądze ń podczyszczaj ących ścieki deszczowe (separatory, piaskowniki) oraz wła ściw ą eksploatacj ę wpustów drogowych, które stanowi ą pierwszy stopie ń oczyszczania ścieków deszczowych, - budow ę kolektorów i kanałów deszczowych w ramach rozbudowy układu komunikacyjnego, - bie żą ce prowadzenie prac remontowych i modernizacyjnych poprawiaj ących stan techniczny rowów odwadniaj ących oraz zachowanie cieków powierzchniowych dla swobodnego spływu wód, - wody opadowe i roztopowe pochodz ące ze szczelnych powierzchni niezanieczyszczonych (np. dachy budynków) zagospodarowa ć w sposób zrównowa żony, stosuj ąc infiltracj ę powierzchniow ą (odpowiedni wska źnik powierzchni biologicznie czynnej) lub podziemn ą (odwodnienia liniowe wraz z komor ą drena żow ą).

8.3. Gospodarka energetyczna

Gospodarka gazowa Maj ąc na uwadze wysokie walory gazu ziemnego jako czynnika energetycznego, umo żliwiaj ącego realizacj ę polityki proekologicznej i podnoszenie standardu życia ludno ści w zakresie gazownictwa zakłada si ę mo żliwo ść realizacji gazyfikacji przede wszystkim terenów o zwartej zabudowie i przewidzianych do zagospodarowania w studium. Przył ączenie do sieci gazowej poszczególnych miejscowo ści poprzedzone musi by ć ka żdorazowo analiz ą ekonomiczn ą i jej pozytywnym wynikiem, zgodnie z uwarunkowaniami wynikaj ącymi z ustawy Prawo energetyczne wraz z zarz ądzeniami wykonawczymi.

Gospodarka cieplna Zmiany zachodz ące w udziale paliw w zaopatrzeniu w ciepło, polegające na wycofywaniu si ę ze spalania w ęgla na rzecz gazu, oleju oraz korzystania z energii elektrycznej do celów grzewczych zmieniaj ą struktur ę pokrycia zapotrzebowania na ciepło przez poszczególne media. Prawo swobodnej konkurencji mediów energetycznych jako wyró żnik b ędzie miało koszty, ograniczenia wynikaj ące z ochrony środowiska oraz pewno ść dostawy. W zwi ązku z powy ższym zakresie ciepłownictwa zakłada si ę: - sukcesywn ą przebudow ę urz ądze ń grzewczych w celu zastosowania paliw o niskoemisyjnych i bezemisyjnych oraz instalowaniu sprawnych urz ądze ń zmniejszaj ących emisj ę szkodliwych substancji do atmosfery,

111 - opracowanie i sukcesywne wdra żanie programu restrukturyzacji gospodarki cieplnej (sukcesywana likwidacja indywidualnego ogrzewania piecami w ęglowymi), - stosowanie paliw niskoemisyjnych i bezemisyjnych.

Gospodarka elektroenergetyczna Jednostk ą zaopatruj ącą gmin ę w energi ę elektryczn ą jest Koncern Energetyczny ENERGA S.A. Oddział Zakład Energetyczny Toru ń. W zakresie zada ń ponadlokalnych elektroenergetyki planuje si ę: - budow ę linii elektroenergetycznej najwy ższych napi ęć 400 kV relacji Płock – Olsztyn M ątki, - dla nowych linii elektroenergetycznych musi by ć zapewniony dost ęp w celu wykonania prac eksploatacyjnych. Dla linii elektroenergetycznej wymagany jest pas technologiczny o szeroko ści 80 m (po 40 m od osi linii w obu kierunkach) W zakresie zada ń lokalnych elektroenergetyki zakłada si ę: - adaptacj ę przebiegaj ących przez teren gminy istniej ących napowietrznych linii elektroenergetycznych do planowanego zagospodarowania terenu, - przebudow ę starych linii energetycznych w celu zwi ększenia pewno ści i jako ści zasilania jak równie ż sukcesywne wprowadzanie sieci kablowych w obszarach zabudowanych, - rozbudow ę sieci rozdzielczej 15 kV zwi ązanej z rozwojem gminy, - realizacj ę stacji transformatorowych na terenach zainwestowanych oraz planowanych do zainwestowania, wynikaj ących ze zwi ększonego obci ąż enia, - budow ę lokalnych, ekologicznych źródeł energii (elektrownie wiatrowe, wodne ,słoneczne, biogazowe), - racjonalizacj ę gospodarki energi ą (nowoczesne technologie, energooszcz ędne źródła światła, maszyny i urz ądzenia elektryczne), - wła ściw ą eksploatacj ę i konserwacj ę urz ądze ń, zmniejszaj ących straty energii zagro żenia pora żeniowego i po żarowego.

Lokalizacja obiektów budowlanych lub zmiana zagospodarowania terenu w pasie po 6,50 m w obie strony od osi istniej ących linii napowietrznych o napi ęciu 15 kV mo że nast ąpi ć na warunkach i w uzgodnieniu z gestorem sieci. Przy opracowywaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obejmujących w/w urz ądzenia energetyczne, nale ży uwzgl ędnia ć tereny pod budow ę i rozbudow ę tych obiektów. Korzystne z punktu widzenia systemu energetycznego jest działanie w kierunku istotnego zwi ększenia skojarzonej produkcji energii elektrycznej i cieplnej (opartej na paliwie gazowym). Byłoby to zgodne z aktualnymi trendami w energetyce krajowej, zmierzaj ącymi do minimalizacji udziału w ęgla kamiennego i brunatnego w produkcji energii elektrycznej.

Odnawialne źródła energii Walka ze zmianami klimatycznymi, wywołanymi nagromadzeniem gazów cieplarnianych w atmosferze, stała si ę jedna z kluczowych doktryn polityczno – gospodarczych Unii Europejskiej. Podczas Szczytu Europejskiego w marcu 2007r. przyj ęty został tzw. pakiet 3x20, którego wdro żenie ma spowodowa ć ograniczenie presji energetyki konwencjonalnej na środowisko. Jednym z trzech kluczowych elementów polityki klimatycznej, obok energooszcz ędno ści i ograniczenia emisji CO 2 do atmosfery, ma by ć znacz ący wzrost udziału produkcji energii w odnawialnych źródłach. Ogromne znaczenie dla realizacji tego celu b ędzie miał rozwój bezemisyjnych technologii wytwarzania energii,

112 a zwłaszcza energetyki wiatrowej, która jest najdynamiczniej rozwijaj ącą si ę bran żą energetyczn ą na świecie. Polska jako kraj członkowski UE, musi wł ączy ć si ę w działania zmierzaj ące do zatrzymania zmian klimatu. Z uwagi na konieczno ść uzyskania przez Polsk ę w 2020 roku 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w ogólnym bilansie produkcji energii (wymóg pakietu klimatycznego ogłoszonego przez Komisj ę Europejsk ą ), coraz wi ększ ą uwag ę inwestorów przyci ąga ć b ędą tereny posiadaj ące korzystne warunki do lokalizacji lokalnych elektrowni, przy czym wi ększe moce (od ok. 1 MW wzwy ż) dotyczy ć b ędą elektrowni wiatrowych, biogazowych oraz elektrociepłowni opalanych biomas ą odpadow ą lub ro ślinami energetycznymi. Dopuszcza si ę realizacj ę na terenie gminy źródeł energii odnawialnej, takich jak elektrownie wiatrowe, energetyka solarna, produkcja biomasy (szczególnie na terenach niskich klas bonitacyjnych): - rozwój energetycznych systemów rozproszonych w oparciu o źródła odnawialne, przede wszystkim biomas ę, energi ę wiatrow ą oraz energi ę słoneczn ą, - rozwój zawodowych systemów energetycznych opartych na dost ępnych źródłach biogazu z odpadów organicznych na składowiskach odpadów, odpadów zwierz ęcych w gospodarstwach rolnych oraz z zakładów produkcyjnych, - rozwój zintegrowanych systemów energetycznych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, - rozwój kogeneracyjnych systemów energetycznych (jednoczesne wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej) z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, - wył ączenie z lokalizacji elektrowni wiatrowych obszarów o wysokich walorach przyrodniczych i kulturowych, - przy lokalizacji elektrowni wiatrowych dodatkowo nale ży uwzgl ędnia ć nast ępuj ące strefy buforowe: - obszary chronione na podstawie przepisów szczególnych – co najmniej 1000 m, - istniej ące tereny zabudowy mieszkaniowej (jednorodzinnej i zagrodowej) i mieszkaniowo - usługowej – co najmniej 500 m, - planowane tereny zabudowy mieszkaniowej i mieszkaniowo - usługowej – co najmniej 500 m, - drogi (z wyj ątkiem dróg wewn ętrznych) – zgodnie z przepisami odr ębnymi, na warunkach zarz ądcy drogi, - linie elektroenergetyczne WN i SN – na warunkach dystrybutora sieci elektroenergetycznych, - tereny le śne (wraz z planowanymi dolesieniami) – co najmniej 50 m. - obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz specjalne obszarów ochrony siedlisk (SOO) wyznaczone w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 (odległo ść zachowana, najbli ższy obszar Natura 2000 poło żony jest w odległo ści kilkunastu kilometrów od południowo-zachodniej granicy gminy Rogowo),

Ocen ę mo żliwo ści lokalizacji elektrowni wiatrowych na obszarze gminy Rogowo przeprowadzono głównie na drodze eliminacji, bior ąc pod uwag ę w/w elementy. Przedstawione powy żej parametry mo żna uzna ć za wariant kompromisowy pomi ędzy opcj ą najbardziej restrykcyjn ą, która mogłaby całkowicie wykluczy ć mo żliwo ść budowy du żych siłowni wiatrowych (o mocy powy żej 1,5 MW), a rozwi ązaniami najkorzystniejszymi dla inwestorów (bez stref bezpiecze ństwa od dróg, linii średniego napi ęcia, rezerw terenów inwestycyjnych itd.). Problematyk ą rozwoju energetyki wiatrowej zaj ął si ę równie ż samorz ąd województwa. W roku 2009 sporz ądzono opracowanie studialne pt. „Odnawialne źródła energii – zasoby i mo żliwo ści wykorzystania na terenie województwa kujawsko-pomorskiego”. Jedn ą z najwa żniejszych konkluzji powy ższego opracowania jest wniosek, i ż mimo du żego potencjału energetyki wiatrowej nale ży

113 zapobiega ć jej niekontrolowanemu rozwojowi na obszarze województwa kujawsko-pomorskiego. Polityka regionalna województwa jest wi ęc obecnie ukierunkowywana na wi ększe ograniczanie rozwoju zawodowych systemów energetyki wiatrowej, zwłaszcza na terenach najbardziej cennych przyrodniczo i krajobrazowo. Równie ż na poziomie województwa dokonano wst ępnej waloryzacji pod k ątem mo żliwo ści rozwoju energetyki wiatrowej. Do podstawowych ogranicze ń zaliczono obszary cenne przyrodniczo obj ęte ochron ą prawn ą (m.in. obszary Natura 2000) oraz obszary o wysokich walorach krajobrazowych. Uwzgl ędniono równie ż potrzeb ę ochrony istotnych z punktu widzenia krajowego i europejskiego tras przelotów ptaków. Tereny wskazane do lokalizacji elektrowni wiatrowych w obszarze gminy Rogowo s ą w zasadzie wolne od w/w ogranicze ń – mog ą wyst ąpi ć mało istotne ograniczenia przyrodniczo – rolnicze. Na obecnym etapie brak jest jednoznacznych podstaw (usankcjonowanych specjalistycznymi regulacjami), które pozwalałyby na przyj ęcie wi ększych minimalnych stref ochronnych od zabudowy mieszkaniowej. W przypadku ewentualnego zainteresowania inwestorów władze gminy powinny dokładnie przeanalizowa ć swoje potrzeby odno śnie planowanych terenów pod funkcje mieszkaniowe, usługowe i produkcyjne, aby unikn ąć zablokowania potencjalnych mo żliwo ści rozwojowych.

8.4. Telekomunikacja

Rozwijaj ąca si ę sie ć telekomunikacyjna, poza wykorzystaniem przył ączy do prowadzenia rozmów, musi równie ż umo żliwia ć korzystanie z wachlarza nowoczesnych usług telekomunikacyjnych, które zaspakajaj ą potrzeby u żytkowników telefonów i jednocze śnie komputerów. W zakresie telekomunikacji: − przewiduje si ę dalsz ą rozbudow ę sieci telekomunikacyjnych zarówno w formie tradycyjnej jak i wykorzystuj ąc nowe technologie, postuluje si ę rozbudow ę i modernizacj ę infrastruktury światłowodowej i obj ęcie całej gminy zintegrowanym systemem telekomunikacyjnym poł ączonym z systemami sieci wojewódzkiej i krajowej z zachowaniem w lokalizacji wymogów ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych; − ustala si ę rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie i regionie; − zakłada si ę pełn ą dost ępno ść do ł ączy telekomunikacyjnych, rozwój sieci teleinformatycznych. Dla zwi ększenia dost ępno ści sieci internetowej i rozwoju społecze ństwa informacyjnego, wskazuje si ę rozwój szerokopasmowego dost ępu do Internetu, urz ądzenie ogólnodost ępnych kawiarenek internetowych, rozwój sieci bezprzewodowych - budow ę systemu nieodpłatnego dost ępu do Internetu - np. za pomoc ą sieci Hotspotów.

Ustalenia do uwzgl ędnienia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego: − zaopatrzenie odbiorców w ł ącza telefoniczne z istniej ącej i projektowanej sieci telekomunikacyjnej zgodnie z warunkami technicznymi od wła ściwego gestora sieci na etapie projektu danego zamierzenia inwestycyjnego, − przy opracowywaniu projektów budowlanych uwzgl ędni ć istniej ącą infrastruktur ę telekomunikacyjn ą podziemn ą i nadziemn ą od której nale ży zachowa ć normatywne odległo ści,

114 − wszystkie wyst ępuj ące kolizje z istniej ącą sieci ą telekomunikacyjn ą przebudowa ć poza pas planowanej zabudowy lub dostosowa ć, przestrzegaj ąc obowi ązuj ących norm, do nowych warunków zabudowy zgodnie z warunkami gestora sieci.

8.5. Gospodarka odpadami

Głównym kierunkiem rozwoju gospodarki odpadami komunalnymi na terenie gminy na najbli ższe lata b ędzie doskonalenie systemu selektywnej zbiórki i segregacji odpadów. Gospodarka odpadami dla gminy Rogowo jest przedmiotem „Planu gospodarki odpadami dla gminy Rogowo” Gospodarowanie odpadami obejmuje nast ępuj ące działania: zbieranie, transport, odzysk i unieszkodliwianie odpadów oraz nadzór nad tymi działaniami i miejscem unieszkodliwiania odpadów. W najbli ższym okresie celem gminy jest zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do składowania poprzez intensyfikacj ę istniej ących i wprowadzenie nowych systemów zbiórki selektywnej oraz rozbudowa systemu zbiórki odpadów komunalnych zmieszanych na terenie całej gminy. Nadal nale ży rozbudowywa ć system zbiórki odpadów, w szczególno ści poprzez zwi ększenie ilo ści pojemników do selektywnej zbiórki oraz optymaln ą ich lokalizacj ę, ułatwiaj ąc korzystanie z systemu.

W zakresie gospodarki odpadami zakłada si ę: - ograniczenie wytwarzania odpadów podczas produkcji, konsumpcji dóbr i towarów, - zastosowanie praktycznych działa ń w zakresie odzysku, w tym recyklingu odpadów z jednoczesn ą minimalizacj ą ilo ści odpadów poddawanych unieszkodliwianiu poprzez składowanie:  odzysk odpadów komunalnych ulegaj ących biodegradacji,  odzysk i recykling odpadów opakowaniowych,  wydzielenie odpadów wielogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych poprzez selektywn ą zbiórk ę,  wydzielenie odpadów budowlanych,  wydzielenie odpadów niebezpiecznych w miejscu ich powstawania, aby zapobiec ska żeniu innych odpadów i zwi ększy ć przydatno ść pozostałych do odzysku. - inne działania to:  całkowite zniszczenie i wyeliminowanie PCB (polichlorowanych bifenyli) ze środowiska,  stworzenie systemu gospodarki odpadami dla zu żytych urz ądze ń elektrycznych i elektronicznych, baterii i akumulatorów,  stworzenie systemu ewidencji i kontroli nad gospodark ą odpadami medycznymi i weterynaryjnymi,  poprawa gospodarki wycofanymi z eksploatacji pojazdami i oponami,  opracowanie koncepcji gospodarki osadami ściekowymi. W obowi ązuj ącym Programie ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, w oparciu o regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej planowane jest utworzenie Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (wraz z gminami wchodz ącymi w skład tego kompleksu m. in. gmina Rogowo), jako jednego z jedenastu w województwie. MKUOK powinien zapewni ć co najmniej nast ępuj ący zakres usług: - mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostało ści z sortowni, - składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, - kompostowanie odpadów zielonych,

115 - sortownie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), - zakład demonta żu odpadów wielogabarytowych (opcjonalnie), - zakład przetwarzania zu żytego sprz ętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny).

8.6. Melioracje

Ustala si ę nast ępuj ące kierunki oraz zasady w zakresie melioracji: 1) utrzymanie i eksploatacja urz ądze ń melioracji podstawowej nale ży do Skarbu Pa ństwa, w imieniu którego działa Marszałek Województwa, 2) utrzymanie i eksploatacja rowów i urz ądze ń melioracji szczegółowej nale ży do rolników i użytkowników indywidualnych, 3) urz ądzenia techniczne słu żą ce melioracji wymagaj ą stałej konserwacji, rozbudowy, unowocze śniania, 4) wszystkie cieki, rowy i urz ądzenia melioracyjne nale ży utrzymywa ć we wła ściwym stanie technicznym, 5) dopuszcza si ę przebudow ę i rozbudow ę sieci melioracji oraz urz ądze ń słu żą cych nawadnianiu i odwadnianiu.

9. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU LOKALNYM

Do obszarów inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym, których realizacj ę przewiduje si ę na terenie gminy nale żą :  przebudowa i budowa dróg gminnych, chodników i zatok,  budowa parkingów i oświetlenia ulicznego  budowa sieci kanalizacji sanitarnej zgodnie z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków komunalnych,  przebudowa i budowa sieci wodoci ągowych wraz z przebudow ą istniej ących uj ęć wody,  budowa linii elektroenergetycznych średniego i niskiego napi ęcia zwi ązana z rozwojem gminy. Dla w/w inwestycji celu publicznego o znaczeniu lokalnym nie istnieje konieczno ść opracowania planu miejscowego, nie przewiduje si ę zmian wymagaj ących ustalenia stosownych zapisów w przepisach prawa miejscowego.

10. OBSZARY, NA KTÓRYCH ROZMIESZCZONE B ĘDĄ INWESTYCJE CELU PUBLICZNEGO O ZNACZENIU PONADLOKALNYM – ZGODNIE Z USTALENIAMI PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA I USTALENIAMI PROGRAMÓW, O KTÓRYCH MOWA W ART. 48 UST. 1

Do obszarów inwestycji celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym wskazanych w planie zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego w tabeli zada ń ponadlokalnych realizuj ących cele publiczne nale żą :  układ dróg publicznych kategorii wojewódzkiej,  linia kolejowa normalnotorowa, jednotorowa, relacji Kutno – Brodnica,  napowietrzne linie elektroenergetyczne NN 400 kV, WN 220 kV, WN 110 kV,.

116 Ponadto na terenie gminy Rogowo planowana jest budowa napowietrznej linii elektroenergetycznej najwy ższych napi ęć NN 400 kV relacji Płock – Olsztyn M ątki oraz drugiej nitki ruroci ągu ropy naftowej z Płocka do Gda ńska. Dla w/w inwestycji celu publicznego nie istnieje konieczno ść opracowania planu miejscowego, nie przewiduje si ę zmian wymagaj ących ustalenia stosownych zapisów w przepisach prawa miejscowego.

11. OBSZARY, DLA KTÓRYCH SPORZ ĄDZENIE MIEJSCOWYCH PLANÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO JEST OBOWI ĄZKOWE NA PODSTAWIE ART. 10 UST. 2 PKT 8 USTAWY O PLANOWANIU I ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM

W studium wyznacza si ę obszary, dla których ustala si ę obowi ązek sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego je śli tego wymagaj ą przepisy odr ębne lub w zwi ązku z zapisem w Studium (na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2001r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym – Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.).

Obszary górnicze

W gminie Rogowo na mapie kierunków wyznacza si ę tereny wskazane do eksploatacji kopalin jako tereny górnicze. Zgodnie z art. 53 ust. 1 ustawy Prawo geologiczne i górnicze dla terenu górniczego sporz ądza si ę miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w trybie okre ślonym odr ębnymi przepisami, je żeli ustawa nie stanowi inaczej. Zgodnie z art. 53 ust. 6 cytowanej wy żej ustawy je żeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko b ędą nieznaczne, rada gminy mo że podj ąć uchwał ę o odst ąpieniu od sporz ądzenia planu.

Obszary wymagaj ące przeprowadzenia scale ń i podziału nieruchomo ści Potrzeby przeprowadzenia scale ń i podziałów nieruchomo ści okre śla si ę w szczegółowych zapisach miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Nie wyznacza si ę terenów przewidzianych do scale ń i podziałów w rozumieniu art. 102 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomo ściami. W zwi ązku z powy ższym tereny rolne wskazane w studium do zmiany sposobu użytkowania, na etapie sporz ądzania miejscowych planów mog ą wymaga ć scale ń i podziałów w rozumieniu art. 102 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomo ściami.

Obszary rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000m 2

Na terenie gminy Rogowo nie wyznacza si ę terenów pod lokalizacj ę obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2.

Obszary przestrzeni publicznej o znaczeniu lokalnym Obszar przestrzeni publicznej to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokojenia potrzeb mieszka ńców, poprawy jako ści ich życia i sprzyjaj ący nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na jego poło żenie oraz cechy funkcjonalno – przestrzenne, określony w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego – definicja zawarta w

117 Ustawie z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z 2003 roku, z pó źn. zm.). Do obszarów przestrzeni publicznej nale żą : lasy, parki podworskie, skwery i tereny zieleni – stanowi ą urz ądzone enklawy zieleni towarzysz ące istniej ącym terenom zurbanizowanym, cmentarze - stanowi ą du ży procent zieleni i s ą wliczane do terenów zieleni, drzewostan jest w pełni wykształcony i spełnia funkcje ochronne, tereny sportu i rekreacji, drogi publiczne - sie ć dróg publicznych na terenie gminy stanowi ą drogi wojewódzkie, powiatowe oraz gminne, ci ągi piesze – zlokalizowane przewa żnie razem z drogami dla pojazdów w pasie drogowym oraz ście żki rowerowe. Do obszarów przestrzeni publicznych nale żą równie ż tereny lokalizacji obiektów u żyteczno ści publicznej:  obiekty zdrowia – przychodnie, prywatne gabinety lekarskie,  obiekty kultu religijnego – ko ścioły, kaplice, domy parafialne, itp.,  obiekty sportowe,  obiekty kultury,  obiekty administracji lokalnej,  obiekty przedszkoli, szkół. Za obszary przestrzeni publicznej uznaje si ę obszary silnie identyfikowane przez mieszka ńców jako miejsca kształtuj ące to żsamo ść gminy, sprzyjaj ące nawi ązywaniu kontaktów społecznych ze wzgl ędu na swoje poło żenie, charakter i świadomo ść mieszka ńców gminy. Przestrzenie publiczne kreuj ą wizerunek gminy, stanowi ą charakterystyczne i łatwo rozpoznawalne tło dla organizowanych imprez masowych, ich jako ść zale ży od wyposa żenia w elementy zagospodarowania wyró żniaj ące je spo śród innych. Nale ży d ąż yć do rehabilitacji zdegradowanej zabudowy towarzysz ącej przestrzeniom publicznym, eliminowa ć zagro żenia bezpiecze ństwa publicznego i patologie społeczne. Wzbogacanie atrakcyjno ści przestrzeni publicznych poprzez koncentracj ę atrakcyjnych usług, wprowadzanie obiektów małej architektury, popraw ę dost ępno ści do komunikacji zbiorowej czy wprowadzanie zieleni wpłynie na ich rang ę i podniesie atrakcyjno ść gminy. Na terenie gminy nie przewiduje si ę konieczno ści sporz ądzenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla istniej ących obszarów przestrzeni publicznej z uwagi na fakt, że w cz ęś ci s ą to tereny chronione odr ębnymi przepisami lub ich zagospodarowanie lub rodzaj zainwestowania stanowi trwałe formy osiadłe w krajobrazie, o charakterze nie przewiduj ącym zmian wymagaj ących ustalenia stosownych zapisów w przepisach prawa miejscowego.

12. OBSZARY, DLA KTÓRYCH GMINA ZAMIERZA SPORZ ĄDZI Ć MPZP, W TYM OBSZARY WYMAGAJĄCE ZMIANY PRZEZNACZENIA GRUNTÓW ROLNYCH I LE ŚNYCH NA CELE NIEROLNICZE I NIELEŚNE

Obszary obj ęte uchwałami Rady Gminy Rogowo w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzenia miejscowych planów Dla terenu gminy nie jest obecnie sporz ądzany żaden miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.

Obszary, dla których gmina zamierza opracowa ć plany miejscowe oraz dla których wskazane jest opracowanie planów miejscowych. S ą to obszary dotycz ące: − rozwoju mieszkalnictwa jednorodzinnego w zakresie intensyfikacji istniej ącej zabudowy, realizacj ę nowych zespołów mieszkaniowych, z dopuszczeniem usług lokalnych oraz mieszkaniowo - usługowych,

118 − kształtowania obszarów aktywno ści gospodarczej produkcyjno-usługowej i usługowej, utrwalenie istniej ących struktur oraz realizacja nowych, − kształtowania obszarów aktywno ści rekreacyjno – wypoczynkowej wyznaczone do rozwoju funkcji rekreacyjno - wypoczynkowo – mieszkaniowej (tereny nad jeziorem Urszulewskim), − lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz ze strefami zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u żytkowaniu terenu.

Wymienione wy żej obszary nale ży traktowa ć jako wskazania terenów, dla których gmina zamierza lub dla których zaleca si ę w przyszło ści sporz ądzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Przyjmuje si ę, że w przypadku gdy granice planu miejscowego zostan ą wyznaczone w wi ększym lub mniejszym zasi ęgu ni ż tereny zaproponowane w studium, nie powoduje to niezgodno ści z niniejszym dokumentem w trybie art. 14 ust. 5 ustawy z dnia 27 marca 2009r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.).

Obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne Zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne wymagaj ą wszystkie tereny wyznaczone do zmiany sposobu u żytkowania z produkcji rolniczej pod funkcje zabudowy mieszkaniowej, mieszkaniowo – usługowej, rekreacyjno – wypoczynkowo – mieszkaniowej, usługowej i produkcyjno – usługowej nie posiadaj ące zgody na wył ączenie gruntów rolnych z produkcji rolniczej. Zmiana przeznaczenia gruntów rolnych klas I-III na cele nierolnicze na terenie gminy oraz gruntów le śnych na cele niele śne mo że nast ąpi ć na etapie sporz ądzania miejscowego planu.

13. KIERUNKI I ZASADY KSZTAŁTOWANIA ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI PRODUKCYJNEJ

13.1. Kierunki rozwoju i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej

Gospodarowanie rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą na terenie gminy Rogowo winno odbywa ć si ę w oparciu o jego zasoby naturalne, z zachowaniem rozwoju zrównowa żonego, zgodnego z wymogami ochrony środowiska. W obszarze gminy kierunki kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej polega ć b ędą głównie na: a) gospodarowaniu rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą zgodnie z Polskim Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej, − użytkowanie gruntów dostosowane do naturalnych warunków, nie powoduj ących negatywnego oddziaływania na środowisko, − zmiana u żytkowania gleb o niskich klasach bonitacji i przeznaczenie ich pod u żytki zielone, zalesienie, − wprowadzenie rolnictwa opartego o ekologiczne zasady gospodarowania, − racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, − wprowadzanie zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych, przydro żnych, wzdłu ż miedz, − przeciwdziałanie degradacji gleb, ochrona przed erozj ą, − indywidualna ochrona naturalnych siedlisk wyst ępuj ących w obr ębie gospodarstwa rolnego (naturalne zbiorniki wodne, oczka wodne, k ępy drzew i krzewów, miedze, trwałe zadarnienia wzdłu ż cieków itp.),

119 − szeroka promocja edukacji ekologicznej, a) ochron ę gruntów rolnych wysokich klas bonitacji gleb przed zmian ą u żytkowania rolniczego w obszarach nie wskazanych do inwestowania, b) utrzymanie i ochron ę przed zmian ą u żytkowania gleb pochodzenia organicznego, c) optymalne wykorzystanie naturalnych warunków przyrodniczych do prowadzenia intensywnej produkcji rolnej z zastosowaniem technik przyjaznych środowisku, d) ochron ę przed zainwestowaniem zmeliorowanych gruntów rolnych, projekty budowlane winny by ć uzgadniane z Gminn ą Spółk ą Wodn ą w Rogowie, istniej ące urz ądzenia melioracyjne nale ży zachowa ć lub przebudowa ć na koszt inwestora w porozumieniu z Gminn ą Spólk ą Wodn ą w Rogowie i Kujawsko – Pomorskim Zarz ądem Melioracji i Urz ądzeń Wodnych we Włocławku – Biurem Terenowym w Lipnie w sposób zapewniaj ący prawidłowe ich funkcjonowanie. e) zapobieganie szkodliwym wpływom prowadzonej produkcji rolnej na środowisko, w tym niekorzystnemu wpływowi na krajobraz, f) zachowanie naturalnego krajobrazu, ochrona przed wprowadzaniem elementów „obcych” z zakresu architektury i zagospodarowania.

13.2. Kierunki rozwoju i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej

Gospodarka le śna Uwzgl ędniaj ąc aspekty ekologiczne i ekonomiczne grunty rolne słabych klas bonitacji, głównie V i VI nale ży zaprzesta ć u żytkowa ć rolniczo i przeznaczy ć je pod inne funkcje, zwłaszcza pod dolesienia i zadrzewienie, dolesienia składem gatunkowym powinny nawi ązywa ć do warunków siedliskowych obszaru. Podstawowe kierunki kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej dotycz ą ochrony zachowania istniej ących powierzchni lasów przed wył ączeniami ich z produkcji le śnej. W stosunku do powierzchni le śnych lasów komunalnych jako kierunek kształtowania przestrzeni le śnej nale ży przyj ąć szerokie ich otwarcie na zwi ększenie wykorzystania dla celów masowego sportu i rekreacji. Wymienione ogólne kierunki działa ń winny by ć realizowane przez: − prowadzenie gospodarki le śnej zgodnie z zasadami okre ślonymi w planach urz ądzenia lasów (zarówno pa ństwowych, komunalnych jak i prywatnych); − racjonalne i zasadne przeznaczanie obszarów le śnych na cele niele śne; − przebudow ę drzewostanów zmienionych lub silnie uszkodzonych przez zanieczyszczenia;

Na rysunku studium wskazuje si ę rejony, w których nale ży preferowa ć zalesienia na słabych gruntach rolniczych. Rejony te zostały wskazane jako postulowane. Ich granice okre ślono, opieraj ąc si ę przede wszystkim na analizie obecnego rozmieszczenia powierzchni le śnych. Kierowano si ę zasad ą wypełniania luk w obecnych zalesieniach, wyrównywania granic polno-le śnych i rozszerzania kompleksów le śnych w rejonach, gdzie s ą szczególnie rozdrobnione. Zalesienia realizowane we wskazanych w studium rejonach, wzmocni ą tereny aktywne przyrodniczo, zwi ększaj ąc nisk ą obecnie lesisto ść gminy. Gospodarka łowiecka W zakresie obowi ązków dzier żawców lub zarz ądców obwodów łowieckich le ży m.in. dbało ść o popraw ę warunków bytowania zwierzyny, które mo żna polepszy ć poprzez prowadzenie zimowego dokarmiania, tworzenie nowych poletek łowieckich i racjonalne zagospodarowanie ju ż istniej ących oraz zwi ększanie w drzewostanach ilo ści preferowanych przez zwierzyn ę gatunków domieszkowych drzew i krzewów stanowi ących baz ę żerow ą. W gestii gminy powinny le żeć działania niezale żne lub w porozumieniu z kołami łowieckimi

120 poprawiaj ące stan ilo ściowy i zdrowotny zwierzyny łownej. Przykładowo w celu zapobiegania rozszerzaniu si ę chorób zwierz ąt gospodarskich (wirusowych i paso żytniczych) na zwierz ęta le śne, nale ży wyeliminowa ć do ść cz ęste przypadki wyrzucania do lasów odpadów i nieczysto ści (szczególnie z ubojni i masami), a tak że padłych zwierz ąt. Jako ść łowisk i stan zdrowotny zwierzyny mo żna podnie ść równie ż poprzez: – pozostawianie miedz dziel ących poszczególne rodzaje upraw polowych, – pozostawianie i zakładanie zadrzewie ń śródpolnych, – ograniczanie stosowania środków ochrony ro ślin i nawozów mineralnych wpływaj ących na wzrost śmiertelno ści młodych kuropatw i spadek odporno ści populacji zaj ąca, – zmian ę sposobu wykaszania upraw zielonych tzn. koszenie od środka na zewn ątrz aby umo żliwi ć zwierzynie ucieczk ę (zwłaszcza młodych kuropatw, ba żantów i zaj ęcy).

14. OBSZARY NARA ŻONE NA NIEBEZPIECZE ŃSTWO POWODZI I OSUWANIA MAS ZIEMNYCH

W studium wykazano obszary zagro żeń naturalnych wynikaj ące z potencjalnego zagrożenia powodziowego – obszary bezpo średniego zagro żenia powodzi ą w dolinie rzeki Ruziec oraz obszary erozyjne (zagro żeń geologicznych – osuwania mas ziemnych) 14.1. Obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi W studium wykazano obszary zagro żeń naturalnych, nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi . Cz ęść terenu gminy poło żona w dolinie rzeki Ruziec oraz tereny przyległe narażone s ą na niebezpiecze ństwo wyst ąpienia powodzi. Zgodnie z obowi ązuj ącymi w tym zakresie przepisami prawnymi, zagro żenia wyst ępuj ące na terenie gminy dotycz ą bezpo średniego zagro żenia powodzi ą poniewa ż zagro żone tereny nie s ą chronione wałami przeciwpowodziowymi. Kierunkowe działanie w w/w terenach musi skupia ć si ę na ochronie istniej ącej zabudowy poprzez wykonanie budowli zabezpieczaj ących – wałów ochronnych. Natomiast w stosunku do obszarów obecnie niezabudowanych, a planowanych do zagospodarowania, na ścisłym przestrzeganiu wymogów ustawy Prawo wodne oraz wymogów i zalece ń zawartych w opracowaniu specjalistycznym – Studium ochrony przeciwpowodziowej. Na obszarach bezpo średniego zagro żenia powodzi ą obowi ązuj ą zakazy zgodnie z art. 40 i 82 ustawy z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005r. Nr 239 poz. 2019 z pó źn. zm) tj. zakaz wykonywania prac mog ących utrudnia ć ochron ę przed powodzi ą w szczególno ści: − wykonywania urz ądze ń wodnych oraz wznoszenia innych obiektów budowlanych; − sadzenia drzew lub krzewów, z wyj ątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód oraz ro ślinno ści stanowi ącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub słu żą cej do wzmacniania brzegów, obwałowa ń lub odsypisk; − zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót, z wyj ątkiem robót zwi ązanych z regulacj ą lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego, a tak że utrzymywaniem lub odbudow ą, rozbudow ą lub przebudow ą wałów przeciwpowodziowych wraz z ich infrastruktur ą, − lokalizowania inwestycji zaliczanych do przedsi ęwzi ęć mog ących znacz ąco oddziaływa ć na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów zwierz ęcych, środków chemicznych, a tak że innych materiałów, które mog ą zanieczy ści ć wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególno ści ich składowania.

121

14.2. Obszary osuwania mas ziemnych

Na terenie gminy wyst ępuj ą obszary erozyjne nara żone na osuwanie mas ziemnych z przyczyn geologicznych, zwi ązanych z budow ą geologiczn ą i rze źbą terenu (du że spadki i kraw ędzie) b ądź poło żonych na terenach przybrze żnych. Ustala si ę zabezpieczenie stromych stoków poprzez ograniczenie zabudowy na tych terenach, wprowadzeniu trwałej szaty ro ślinnej, wła ściwe prowadzenie gospodarki rolnej polegaj ące na ograniczeniu zabiegów agrotechnicznych. W przypadku lokalizacji zabudowy na terenach nara żonych na osuwanie si ę mas ziemnych ustala si ę, przed uzyskaniem pozwolenia na budow ę, wykona ć badania geologiczno – gruntowe podło ża w celu okre ślenia specjalnych warunków posadowienia i konstrukcji budynku oraz zabezpieczenia gruntu (np. zastosowanie murów oporowych).

15. OBIEKTY I OBSZARY, DLA KTÓRYCH WYZNACZA SI Ę W ZŁO ŻU KOPALINY FILAR OCHRONNY

Na obszarze gminy Rogowo nie wyznacza si ę obiektów i obszarów, dla których wyznacza si ę w zło żu kopaliny filar ochronny.

16. OBSZARY POMNIKÓW ZAGŁADY I ICH STREF OCHRONNYCH

W granicach administracyjnych gminy nie wyst ępuj ą pomniki zagłady i ich strefy ochronne, w rozumieniu ustawy z dnia 7 maja 1999r. o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady (Dz. U. Nr 41, poz. 412 z pó źn. zm.).

17. OBSZARY WYMAGAJ ĄCE PRZEKSZTAŁCE Ń, REHABILITACJI LUB REKULTYWACJI

17.1. Tereny wymagaj ące przekształce ń Przekształcenie obszaru polega na zmianie b ądź uzupełnieniu istniej ącego zagospodarowania, poprawie standardu architektonicznego istniej ących obiektów jak równie ż przystosowaniu terenu do nowych funkcji poprzez likwidacj ę lub przebudow ę istniej ącego zagospodarowania. Na terenie gminy nie wyst ępuj ą tereny, które nale ży podda ć przekształceniom.

17.2. Tereny wymagaj ące rehabilitacji „Rewitalizacja lub rehabilitacja jest zintegrowanym, świadomie inicjowanym procesem przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych w zdegradowanych cz ęś ciach miejscowo ści gminnych, przyczyniaj ącym si ę do poprawy jako ści życia mieszka ńców, rozwoju kultury, o żywienia gospodarczego i odbudowy wi ęzi społecznych, a tak że przywrócenia ładu przestrzennego” Celem rehabilitacji (rewitalizacji) jest zachowanie jednostek przestrzennych gminy o szczególnych walorach kulturowych, utrzymaniu ich podstawowego układu architektonicznego i urbanistycznego.

122 Na terenie gminy nie wyznacza si ę obszarów wymagaj ących szczególnych działa ń rewitalizacyjnych lub rehabilitacyjnych. Wymienionym procesom mo że zosta ć poddany niemal ka żdy rodzaj zagospodarowania.

17.3. Tereny przeznaczone do rekultywacji Rekultywacja polega na przywróceniu zdegradowanym gruntom jako ści wymaganej odpowiednimi standardami oraz doprowadzeniu tych obszarów do stanu umo żliwiaj ącego ich wła ściwe zagospodarowanie. Starosta prowadzi okresowe badania jako ści gleby i ziemi oraz corocznie aktualizowany rejestr zawieraj ący informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenia standardów jako ści gleby lub ziemi, ze wskazaniem obszarów, na których powstaje obowi ązek rekultywacji (obci ąż aj ący starost ę) - art. 109 ust. 2, art. 110 Prawa Ochrony Środowiska. W miejscowo ści Huta Chojno, terenem wskazanym do przeprowadzenia rekultywacji b ędzie teren gminnego składowiska odpadów innych ni ż niebezpieczne i oboj ętne, po jego zamkni ęciu. Je żeli po 31 grudnia 2009r. składowisko nie b ędzie spełnia ć wymogów, o których mowa w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003r. w sprawie szczegółowych wymaga ń dotycz ących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamkni ęcia, jakim powinny odpowiada ć poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549), tzn. nie zostanie dostosowane do powy ższych wymogów do dnia 31 grudnia 2009r. musi zosta ć zamkni ęte. Przeprowadzenia rekultywacji wymagaj ą wszystkie tereny po eksploatacji kruszywa naturalnego, jako tereny tymczasowej eksploatacja kruszywa naturalnego. Zasady i warunki wydobywania kopalin ze złó ż oraz uzyskania koncesji okre śla ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 roku Nr 228 poz. 1947 z pó źn. zm.). Eksploatacja kruszywa mo że wymaga ć sporz ądzenia raportu i przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsi ęwzi ęcia na środowisko.

18. TERENY ZAMKNI ĘTE I ICH STREFY OCHRONNE

Poj ęcie terenów zamkni ętych definiuje Ustawa prawo geodezyjne i kartograficzne w art. 2 ust. 9. ( Dz. U. z 2005r. Nr 240, poz. 2027 z pó źn. zm.). Definicja ta stanowi że terenami zamkni ętymi s ą tereny o charakterze zastrze żonym ze wzgl ędu na obronno ść i bezpiecze ństwo pa ństwa, okre ślone przez wła ściwych ministrów. Prawo geodezyjne stanowi dalej, że dla terenów zamkni ętych nie zakłada si ę mapy zasadniczej, natomiast sporz ądzane s ą mapy odrębne. Prace na terenie zamkni ętym mog ą by ć wykonywane na zlecenie organów, które zdecydowały o zamkni ęciu terenu lub za ich zgod ą. W wykonaniu delegacji zawartej w prawie geodezyjnym, Minister Transportu i Gospodarki Morskiej decyzj ą nr 42 z dnia 28.12.2000 r, opublikowan ą w Dzienniku Urz ędowym Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej nr 7 poz. 49, ustalił granice terenów zamkni ętych infrastruktury kolejowej. Wykaz stanowi ący zał ącznik do przedmiotowej decyzji zawiera oznaczenie obr ębów i działek zgodnie z ewidencj ą gruntów. W/w akt obejmuje poszczególne działki objęte klauzul ą „tereny zamkni ęte” bez okre ślenia stref ochronnych dla tych terenów. Na wskutek zmian w ewidencji gruntów wykaz ten jest sukcesywnie aktualizowany. Obecnie obowi ązuje w tej sprawie decyzja nr 45 Ministra Infrastruktury z dnia 17 grudnia 2009r., w sprawie ustalenia terenów, przez które przebiegaj ą linie kolejowe, jako terenów zamkni ętych (Dziennik Urz ędowy Ministerstwa Infrastruktury z 2009r. nr14 poz.51 z pó źn. zm.) i w stosunku do niej kolejnymi decyzjami Ministra Infrastruktury wprowadzane s ą zmiany.

123 W Rogowie teren zamkni ęty stanowi trasa kolei normalnotorowej, jednotorowej, relacji Kutno – Brodnica. Na trasie tej przewozy pasa żerskie z powodów ekonomicznych zostały zawieszone (działka o nr ewidencyjnym 350 w sołectwie Czumsk Du ży). Tereny podległe Ministrowi Infrastruktury to tereny kolejowe, na których usytuowane s ą linie kolejowe znaczenia pa ństwowego, wa żne ze wzgl ędu na obronno ść i bezpiecze ństwo pa ństwa. Na terenach zamkni ętych mog ą by ć planowane inwestycje zwi ązane z infrastruktur ą specyficzn ą dla terenów kolejowych lub niezwi ązane z nimi, np. rozwi ązania komunikacyjne. Zgodnie z art. 15 ust. 2 pkt 7 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w planie miejscowym okre śla si ę obowi ązkowo granice terenów zamkni ętych i granice stref ochronnych terenów zamkni ętych. Na terenie gminy Rogowo uwzgl ędnia si ę jeden w/w teren zamkni ęty, dla którego nie okre śla si ę stref ochronnych.

19. OBSZARY PROBLEMOWE

Zgodnie z ustaw ą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym obszar problemowy nale ży rozumie ć jako obszar szczególnego zjawiska z zakresu gospodarki przestrzennej lub wyst ępowania konfliktów przestrzennych. Na terenie gminy Rogowo jako obszary problemowe wyznaczono:

Tereny bezpo średniego zagro żenia powodzi ą Zagro żone tereny nie s ą chronione wałami przeciwpowodziowymi. Planowanie w gospodarowaniu wodami obejmuje potrzeby zwi ązane z ochron ą przed powodzi ą oraz susz ą. Dyrektor RZGW jest odpowiedzialny za opracowanie planu ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego sporz ądzanego na podstawie studium ochrony przeciwpowodziowej. Ustala ono obszary wymagaj ące ochrony z uwagi na ich zagospodarowanie, warto ści gospodarcze lub kulturowe, granice obszarów bezpo średniego i potencjalnego zagro żenia powodzi ą. Na podstawie obowi ązuj ącej obecnie ustawy Prawo wodne studium, podobnie jak plan ochrony przeciwpowodziowej regionu wodnego, stanowi ć b ędzie podstaw ę do opracowywanego przez Prezesa KZGW w skali obszarów dorzeczy planu ochrony przeciwpowodziowej oraz przeciwdziałania skutkom suszy na obszarze kraju. Z uwagi jednak na wej ście w życie Dyrektywy 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 pa ździernika 2007 r. w sprawie ocen ryzyka powodziowego i zarz ądzania nim (tzw. Dyrektywy Powodziowej) ten dokument planistyczny zostanie zast ąpiony planem zarz ądzania ryzykiem powodziowym, który b ędzie przygotowany na podstawie map zagro żenia powodziowego oraz map ryzyka powodziowego, opracowywanych w zastępstwie wcześniej wspominanego studium. Zgodnie z zapisami Dyrektywy Powodziowej opublikowanie planu zarz ądzania ryzykiem powodziowym nast ąpi do 22 grudnia 2015 r. Plan b ędzie bezpośrednio powi ązany z procesem wdra żania Ramowej Dyrektywy Wodnej m.in. poprzez wymóg uwzgl ędnienia w nim celów środowiskowych okre ślonych w art. 4 RDW. Zostanie przedstawiona tak że analiza kosztów i korzy ści, zasi ęg powodzi, trasy przej ścia fali powodziowej, czy te ż obszary o potencjalnych mo żliwo ściach retencyjnych. Zapisy planu odnosi ć si ę b ędą równie ż do kwestii zwi ązanych z planowaniem przestrzennym i zagospodarowaniem terenu.

124 Obszary nara żone na erozj ę wodna (obszary o du żych spadkach przekraczaj ących 8%)

Są to obszary nara żone na osuwanie mas ziemnych z przyczyn geologicznych, zwi ązanych z budow ą geologiczn ą i rze źbą terenu (du że spadki i kraw ędzie) b ądź poło żonych na terenach przybrze żnych. Ustala si ę zabezpieczenie stromych stoków o nachyleniu powy żej 10%, poprzez odpowiednie zabezpieczenie realizowanej na tych terenach zabudowy, wprowadzeniu trwałej szaty ro ślinnej, wła ściwe prowadzenie gospodarki rolnej polegaj ące na ograniczeniu zabiegów agrotechnicznych. W przypadku lokalizacji zabudowy na terenach nara żonych na osuwanie si ę mas ziemnych ustala si ę, przed uzyskaniem pozwolenia na budow ę, wykona ć badania geologiczno – gruntowe podło ża w celu okre ślenia specjalnych warunków posadowienia i konstrukcji budynku oraz zabezpieczenia gruntu (np. zastosowanie murów oporowych).

Obszary oddziaływania mediów infrastruktury technicznej Są to obszary zwi ązane z przebiegiem mediów infrastruktury technicznej (napowietrzne linie elektroenergetyczne NN 400kV, WN 220 kV i 110 kV, średniego napi ęcia (SN) i niskiego napi ęcia). Stwarzaj ą one pewne ograniczenia inwestycyjne dla lokalizacji zabudowy. Warunki zabudowy w w/w strefach zawarte zostały w rozdziale „Kierunku zagospodarowania infrastruktury technicznej”.

Tereny poeksploatacyjne do rekultywacji Tereny te obejmuj ą wyrobiska, głównie po eksploatacji piasków i żwirów (istniej ące i przewidywane). Rekultywacja terenów spoczywa na przedsi ębiorcy prowadz ącym eksploatacj ę po zako ńczeniu wydobycia. Sposób rekultywacji wyrobisk winien minimalizowa ć ujemne skutki eksploatacji. Wydobycie powinno odbywa ć si ę ze złó ż udokumentowanych i na podstawie koncesji (w odniesieniu do kopalin pospolitych obecnie wydaje Marszałek) zgodnie z zasadami techniki górniczej i ochrony środowiska. Okre ślenie szczegółowych zasad gospodarowania dla poszczególnych terenów przyszłych eksploatacji w granicach stref ochronnych nast ąpi w dalszym procesie dokumentacyjno – planistycznym. Eksploatacja odkrywkowa zło ża powinna si ę odbywa ć zgodnie z przepisami prawa geologicznego i górniczego – tak że w zakresie ustalenia granic i sposobów zagospodarowania terenów i obiektów podlegaj ących ochronie. Działalno ść zwi ązana z eksploatacj ą zło ża powinna by ć prowadzona w taki sposób, aby nie powodowa ć szkód i uci ąż liwo ści na terenach s ąsiednich nieruchomo ści. Odpowiedzialno ść za ewentualne szkody zwi ązane z t ą działalno ści ą reguluj ą przepisy prawa geologicznego i górniczego oraz Kodeksu Cywilnego. Zagospodarowanie terenów górniczych winno mie ć charakter tymczasowy umo żliwiaj ący rekultywacj ę terenu, którego charakter winien harmonizowa ć i wzbogaca ć istniej ący krajobraz, proponuje si ę teren poeksploatacyjny zrekultywowa ć w kierunku wodno – rekreacyjnym, rolniczym lub le śnym, w uzgodnieniu ze Starostwem Powiatowym. W gminie terenem równie ż wymagaj ącym przeprowadzenia rekultywacji jest składowisko odpadów komunalnych w miejscowo ści Huta Chojno. Ze wzgl ędu na lokalizacj ę składowiska, proponuje si ę przeprowadzenie rekultywacji terenu w kierunku le śnym.

Tereny lokalizacji elektrowni wiatrowych wraz ze strefami zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie oraz zagospodarowaniu i u żytkowaniu terenu Tereny wyznaczone do lokalizacji elektrowni wiatrowych stanowi ą obszary problemowe ze względu na mo żliwo ść wywierania wpływu na środowisko i zdrowie ludzi.

125 W celu wyeliminowania negatywnych oddziaływa ń konieczne jest przestrzeganie odpowiednich odległo ści od zabudowy mieszkaniowej oraz terenów obj ętych ochron ą prawn ą, w tym miejsc wyj ątkowo cennych dla ptaków w ich okresie l ęgowym jak i podczas w ędrówek. Szczegółowe warunki lokalizacji elektrowni wiatrowych wynika ć b ędą z przeprowadzonej ka żdorazowo analizy i musz ą by ć zgodne z przepisami szczególnymi. Powy ższe opracowanie powinno by ć wykonane przez ekspertów z dziedziny ornitologii, chiropterologii, a w swojej tre ści powinno zawiera ć ocen ę wpływu lokalizacji planowanych elektrowni wiatrowych w wyznaczonych terenach na awifaun ę i chiropterofaun ę. Do podstawowych danych, które trzeba zawrze ć w ocenie nale żą informacje o środowisku przyrodniczym przedmiotowego obszaru, wyst ępowanie siedlisk potencjalnie wykorzystywanych przez ptaki i nietoperze oraz gatunki, które te siedliska wykorzystuj ą; dane zebrane w trakcie wizji lokalnej obszaru – wst ępne rozpoznanie potencjalnych siedlisk l ęgowych i żerowiskowych gatunków ptaków i nietoperzy, mo żliwo ści wyst ępowania szlaków migracji i korytarzy ekologicznych; dane ilo ściowe i jako ściowe pochodz ące z przeprowadzonych wizji terenowych na danym obszarze; analiza fizjografii terenu – wyst ępowania elementów topografii terenu sprzyjaj ących koncentracji przelotów lokalnych oraz wyst ępowania korytarzy przelotów ponadlokalnych (np. doliny rzeczne, tereny podmokłe, tereny zadrzewione); opinia ornitologa oraz chiropterologa z informacj ą, czy przedmiotowa lokalizacja jest bezpieczna dla ptaków i nietoperzy, czy nie wyst ąpi ą znacz ące negatywne oddziaływania na ich populacje wykorzystuj ące przedmiotowy obszar. Dla terenów, które ocena ornitologiczna dopu ści jako potencjalne miejsca lokalizacji projektów wiatrowych na etapie sporz ądzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, nale ży wykona ć roczny monitoring ornitologiczny w celu doprecyzowania szczegółowych warunków lokalizacji turbin wiatrowych.

20. ZADANIA SŁU ŻĄ CE REALIZACJI PONADLOKALNYCH CELÓW PUBLICZNYCH

Zadania słu żą ce realizacji ponadlokalnych celów publicznych o znaczeniu krajowym i wojewódzkim omówione zostały szczegółowo w kierunkach rozwoju przestrzennego gminy Rogowo, w rozdziale 2 – „Kierunki zagospodarowania przestrzennego gminy wynikaj ące z planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego”.

Istotne znaczenie dla rozwoju gminy ma równie ż rozwi ązywanie problemów wykraczaj ących poza lokalne mo żliwo ści wspólnie z gminami sąsiednimi. gmina Rogowo graniczy: − od północnego wschodu – z gmin ą Skrwilno, − od północy – z gmin ą Rypin, − od północnego – zachodu z gmin ą Brzuze, − od zachodu – z gmin ą Chrostkowo (powiat lipnowski), − od południa – z gmin ą Sk ępe (powiat lipnowski0, − od południowego – zachodu – z gmin ą Sztutowo (województwo mazowieckie).

Zadania ł ącz ące i jednocz ące prac ę samorz ądów dla potrzeb wzrostu rozwoju społeczno – gospodarczego to:

Gmina Skrwilno (powiat rypi ński) - wspólne działania dotycz ące zagospodarowania terenów poło żonych w Obszarze Chronionego Krajobrazu Źródła Skrwy – ekosystem l ądowo-wodny z zachowaniem bioró żnorodno ści biologicznej siedlisk Równiny Urszulewskiej oraz ochron ą krajobrazu

126 jeziora Urszulewskiego i źródeł rzeki Skrwy w bezpośrednim s ąsiedztwie Górznie ńsko – Lidzbarskiego Parku Krajobrazowego (Rozporz ądzenie Wojewody Kujawsko - Pomorskiego Nr 13/2005 z dnia 9 czerwca 2005 roku w sprawie obszarów chronionego krajobrazu (Dz. Urz. Woj. Kuj.-Pom. Nr 72, poz. 1377), - wspólne działania ze wzgl ędu na poło żenie w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski” , w którym jako naczeln ą przyj ęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi na walory i potrzeby ochrony środowiska, - zgodnie z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, tworzenie RZUOK w Puszczy Miejskiej obsługuj ącego gminy powiatu rypi ńskiego,

Gmina Rypin (powiat rypi ński) - wspólne działania ze wzgl ędu na poło żenie w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski” , w którym jako naczeln ą przyj ęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi na walory i potrzeby ochrony środowiska, - zgodnie z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, tworzenie RZUOK w Puszczy Miejskiej obsługuj ącego gminy powiatu rypi ńskiego, - przebieg ruroci ągu ropy naftowej „PERN” Płock – Gda ńsk - przebieg linii elektroenergetycznych wysokiego napięcia 110 kV GPZ Lipno GPZ stacja pomp na ruroci ągu ropy naftowej w Puszczy Miejskiej – GPZ Rypin i 220 kV GPZ Olsztyn – GPZ Włocławek,

Gmina Brzuze (powiat rypi ński) - wspólne działania ze wzgl ędu na poło żenie w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski” , w którym jako naczeln ą przyj ęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi na walory i potrzeby ochrony środowiska, - zgodnie z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, tworzenie RZUOK w Puszczy Miejskiej obsługuj ącego gminy powiatu rypi ńskiego,

Gmina Chrostkowo (powiat lipnowski) - wspólne działania ze wzgl ędu na poło żenie w obszarze funkcjonalnym „Zielone Płuca Polski” , w którym jako naczeln ą przyj ęto zasad ę zrównowa żonego rozwoju z uwagi na walory i potrzeby ochrony środowiska, - przebieg linii elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia 110 kV GPZ Lipno GPZ stacja pomp na ruroci ągu ropy naftowej w Puszczy Miejskiej – GPZ Rypin i - przebieg linii elektroenergetycznej wysokiego napi ęcia 220 kV GPZ Olsztyn – GPZ Włocławek, - przebieg linii elektroenergetycznej najwy ższych napi ęć 400 kV GPZ Płock – GPZ Grudzi ądz, - obszar eksploatacji kruszywa poło żony na granicy pomi ędzy gmin ą Rogowo (Huta Chojno) i Chrostkowo (Nowa Wie ś)

Miasto i gmina Sk ępe (powiat lipnowski) - wspólne zagospodarowanie terenów wokół jezior: Sarnowskiego i Likieckiego, - przebieg ruroci ągu produktów naftowych „PERN” Płock – Gda ńsk,

127

Gmina Sztutowo (województwo mazowieckie) - przebieg linii elektroenergetycznej najwy ższych napi ęć 400 kV GPZ Płock – GPZ Grudzi ądz - przebieg ruroci ągu produktów naftowych „PERN” Płock – Gda ńsk.

21. INSTRUMENTY REALIZACJI POLITYKI PRZESTRZENNEJ

Osi ągni ęcie zamierzonych celów wymaga nast ępuj ących instrumentów realizacji:

Instrumenty planistyczne

Wśród nich do najwa żniejszych zaliczy ć nale ży:  opracowanie miejscowych planów,  opracowanie studiów specjalistycznych dotycz ących odr ębnych zagadnie ń, niekoniecznie nale żą cych do w/w planów, ale mog ących ułatwi ć realizacj ę celów zało żonych w planach miejscowych, w tym przez promocj ę walorów i mo żliwo ści gminy,  opracowanie wniosków, opinii, analiz na potrzeby opracowa ń realizacyjnych dot. np. zagadnie ń zwi ązanych z infrastruktur ą techniczn ą, osadnictwem na terenie gminy,  raporty o oddziaływaniu inwestycji na środowisko,

Instrumenty pozaplanistyczne

Drug ą wa żną grup ą instrumentów, za pomoc ą których b ędzie mo żna realizowa ć zało żone cele, s ą instrumenty pozaplanistyczne. Za najskuteczniejsze nale ży uwa żać wcielenie w życie przepisów umo żliwiaj ących kształtowanie:  polityki kredytowej (istotne s ą ułatwienia),  opłat lokalizacyjnych (koncesje, zwolnienia) i podatków (ulgi, obci ąż enia),  opłat za korzystanie z zasobów środowiska przyrodniczego (opłaty za wod ę, eksploatacja surowców kopalnych, odprowadzenie ścieków, składowanie odpadów),  stosowanie kar za naruszanie przepisów oraz wykroczenie przeciwko środowisku przyrodniczemu.

Inny podział instrumentów polityki przestrzennej, wskazuje na ich wpływ:

– bezpo średnie – czyli takie, które nakazuj ą b ądź zakazuj ą. Konsekwencj ą naruszenia zakazów lub nakazów s ą sankcje prawne np. kara pieni ęż na, rozbiórka inwestycji. Regulacje bezpo średnie to :
przepisy : • przepisy wskazuj ące na sposób korzystania z przestrzeni • przepisy gospodarki gruntami • przepisy prawa budowlanego • przepisy gospodarki nieruchomo ściami budowlanymi
miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego
normy urbanistyczne
przepisy ochronne parków krajobrazowych

128

- po średnie - to przede wszystkim instrumenty ekonomiczne, nazwane rynkowymi. Zaliczamy tutaj:
podatki w obrocie gruntami i nieruchomo ściami
opłaty za u żytkowanie wieczyste, dzier żaw ę nieruchomo ści,
informacje o wolnych gruntach,
zasady wyceny gruntów gminnych,
system informacji o rynku nieruchomo ści w gminie,
zach ęty, ulgi podatkowe,
zwolnienia z podatku od nieruchomo ści,
tworzenie SSE (specjalnych stref ekonomicznych).

22. MONITORING

Realizacja studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo wi ąż e si ę z konieczno ści ą stałego monitorowania zachodz ących zmian w przestrzeni gminy. Zgodnie z ustaw ą z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.):

− art. 32 ust. 1 , który ustala – „W celu oceny aktualno ści studium i planów miejscowych wójt, burmistrz albo prezydent miasta dokonuje analizy zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy, ocenia post ępy w opracowywaniu planów miejscowych i opracowuje wieloletnie programy ich sporz ądzania w nawi ązaniu do ustale ń studium, z uwzgl ędnieniem decyzji zamieszczonych w rejestrach, o których mowa w art. 57 ust. 1-3 i art. 67, oraz wniosków w sprawie sporz ądzenia lub zmiany planu miejscowego. − art. 32 ust. 2 , który ustala – „Wójt, burmistrz albo prezydent miasta przekazuje radzie gminy wyniki analiz, o których mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii gminnej lub innej wła ściwej, w rozumieniu art. 8, komisji urbanistyczno-architektonicznej, co najmniej raz w czasie kadencji rady. Rada gminy podejmuje uchwał ę w sprawie aktualno ści studium i planów miejscowych, a w przypadku uznania ich za nieaktualne, w cało ści lub częś ci, podejmuje działania, o których mowa w art. 27”. Równie ż art. 55 pkt 5 ustawy z dnia 3 pa ździernika 2008 r. o udost ępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społecze ństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko mówi, i ż organ opracowuj ący projekt dokumentu jest obowi ązany prowadzi ć monitoring skutków realizacji postanowie ń przyj ętego dokumentu w zakresie oddziaływania na środowisko, zgodnie z cz ęstotliwo ści ą i metodami, które zawiera si ę w projekcie dokumentu. Monitoring zwi ązany z realizacj ą planu oraz jego wpływem na środowisko powinny prowadzi ć odpowiednie słu żby gminne. Stały monitoring powinien by ć prowadzony z cz ęstotliwo ści ą raz w roku. Nale ży równie ż prowadzi ć bie żą ce analizy, które umo żliwi ą wprowadzenie odpowiednich zmian i korekt do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego b ędącego przedmiotem niniejszej analizy. Do podstawowych wska źników jakie nale ży uwzgl ędni ć w procedurze monitorowania skutków realizacji ustale ń studium mo żna zaliczy ć:

129 − przyrost terenów inwestycyjnych (w ha/rok), − zmiany powierzchni terenów u żytkowanych rolniczo (w ha/rok), − podmioty gospodarcze (liczba), − udział osób z wykształceniem wy ższym (%), − wydatki inwestycyjne (w % do wydatków ogółem), − inwestycje zewn ętrzne (liczba), − ruch turystyczny (liczba turystów), − towarowa produkcja rolnicza (w zł.), − tereny powierzchniowej eksploatacji – wydane koncesje (ha), − tereny powyrobiskowe poddane rekultywacji wraz przyj ętym kierunkiem rekultywacji (w ha/rok), − przyrost długo ści dróg gminnych i wewn ętrznych (w km/rok), − przyrost długo ści sieci kanalizacyjnej (w km/rok), − odsetek ludno ści korzystaj ącej z sieci kanalizacyjnej (%), − przyrost długo ści sieci wodoci ągowej (w km/rok), − odsetek ludno ści korzystaj ącej z sieci wodoci ągowej (%), − przyrost powierzchni biologicznie czynnych (w ha/rok), − pozwolenia na budow ę (liczba wydanych pozwole ń na budow ę z podziałem na funkcje podstawowe w ci ągu roku), − zasoby mieszkaniowe (m 2 na jedn ą osob ę), − powierzchnia terenów obj ętych planami (% udział w stosunku do ogólnej powierzchni gmin), − obiekty ochrony przyrody (liczba, powierzchnia w ha), − powierzchnia zalesie ń (w ha i % udział w stosunku do ogólnej powierzchni gminy), − obiekty energetyki wiatrowej (w szt.).

Są to tylko wybrane wska źniki dla potrzeb monitoringu. Niezale żnie od powy ższych wska źników opisuj ących podstawowe parametry, zakłada si ę wykonywanie cyklicznych lub jednostkowych szczegółowych analiz w uj ęciu problemowym i przestrzennym – w zale żno ści od pojawiaj ącego si ę zapotrzebowania na tego typu informacje.

23. UZASADNIENIE PRZYJ ĘTYCH ROZWI ĄZA Ń

Niniejszy dokument jest drug ą edycj ą Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo. Niniejsze Studium stanowi zmian ę „Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo przyj ętego Uchwał ą Nr XX/1/2001 Rady Gminy Rogowo z dnia 15 marca 2001 roku. Pierwsza edycja sporz ądzona została zgodnie z przepisami nieobowi ązuj ącej ju ż ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. z 1999 r. Nr 15 poz. 139 z pó źn. zm.), która w bardzo ograniczonym zakresie okre ślała form ę studium oraz tok prac nad jego sporz ądzeniem. Koncentrowała si ę przede wszystkim na zakresie problematyki studium nakładaj ąc równocze śnie obowi ązek badania, przez zarz ąd gminy „spójności” rozwi ąza ń projektowych miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „z polityk ą przestrzenną gminy” okre ślon ą w studium. Obecnie obowi ązuj ąca ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.), a nast ępnie wydane na jej

130 podstawie Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy (Dz. U. Nr 118 poz. 1233), w odmienny od dotychczasowego sposób zdefiniowały wymagany zakres ustale ń oraz form ę opracowania studium. Ocena spójno ści planu miejscowego ze studium – przed podj ęciem rozstrzygni ęcia o jego uchwaleniu, zast ąpiona została w obowi ązuj ącej ustawie przez ocen ę stopnia zgodno ści przewidywanych rozwi ąza ń ju ż na etapie wst ępnych analiz przed podjęciem przez rad ę gminy stosownej uchwały w sprawie przyst ąpienia do sporz ądzania planu miejscowego oraz stwierdzenia zgodno ści ustale ń projektu planu z ustaleniami studium. Z powy ższego wynika wzajemna zale żno ść studium i planu miejscowego w stopniu dostosowanym do zakresu poszczególnych opracowa ń planistycznych. Celem niniejszego opracowania było dostosowanie problematyki i procedury sporz ądzania Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Rogowo do wymogów obowi ązuj ącej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W praktyce w/w uwarunkowania spowodowały potrzeb ę aktualizacji obowi ązuj ącego studium, a w zasadzie – sporz ądzenie nowego dokumentu – ze względu na zawarto ść opracowania dotychczas obowi ązuj ącego studium, zmian ę wielu uwarunkowa ń zwi ązanych z rozwojem gminy oraz nowelizacj ę przepisów szczególnych, które nale ży uwzgl ędni ć w planowaniu przestrzennym. Na rozwi ązania przyj ęte w studium miały wpływ: - poło żenie gminy w regionie, - stan zagospodarowania przestrzennego, - infrastruktura techniczna i komunikacja, - gospodarka, - środowisko przyrodnicze i kulturowe. Nowa edycja studium uwzgl ędnia wy żej okre ślone uwarunkowania, zarówno w zakresie formy jak i tre ści ustale ń. W śród najistotniejszych zmian wprowadzonych przez nową ustaw ę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rzutuj ących na tre ść ustale ń niniejszego studium nale ży wymieni ć: - wymóg uwzgl ędnienia ustale ń planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego uchwalonego Uchwał ą Nr XXI/135/03 z dnia 26 czerwca 2003 r. Sejmiku Województwa, sporz ądzonego równie ż zgodnie z nieobowi ązuj ącą ju ż ustaw ą o zagospodarowaniu przestrzennym (w trakcie sporz ądzania pierwszej edycji studium takiego dokumentu jeszcze nie było, obecnie podj ęta została ju ż uchwała o przyst ąpieniu do aktualizacji obecnie obowi ązującego planu województwa), - wyznaczenie obszarów, które b ędą obj ęte planami miejscowymi, ze wzgl ędu na przepisy szczególne lub istniej ące uwarunkowania, - wyznaczenie obszarów na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, - okre ślenie obszarów rozmieszczenia obiektów handlowych o powierzchni sprzeda ży powy żej 2000 m 2, zarazem wymagaj ąc aby granice tych obszarów były okre ślone w miejscowych planach (na terenie gminy nie wyznaczono takich terenów), - okre ślenie obszarów wymagaj ących sporz ądzenia planów miejscowych; w tym obszary wymagaj ące zmiany przeznaczenia gruntów rolnych i le śnych na cele nierolnicze i niele śne, - okre ślenie obszarów nara żonych na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania si ę mas ziemnych, - wyznaczenie kierunków i wska źników dotycz ących zagospodarowania i u żytkowania terenów, - okre ślenie granic terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych.

131 Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadziła obowi ązek prognozowania skutków finansowych uchwalenia miejscowego planu, w szczególny sposób traktuj ąc obowi ązki gmin w zakresie budowy infrastruktury technicznej. W powy ższym studium okre ślone zostały nowe obszary, dla których sporz ądzenie miejscowych planów wskazane jest w pierwszej kolejno ści zarówno ze wzgl ędu na wymogi innych ustaw jak i istniej ące uwarunkowania (przede wszystkim du ża ilo ść zgłoszonych wniosków o zmian ę sposobu u żytkowania gruntów rolnych). Na potrzeby studium sporz ądzone zostało opracowanie ekofizjograficzne dla obszaru gminy, wyodr ębniaj ąc miedzy innymi obszary wymagaj ące szczególnej ochrony w nawi ązaniu do polityki ekologicznej pa ństwa na lata 2007-2010, obszary zagro żeń naturalnych spowodowanych działalności ą człowieka, a tak że obszary zdegradowane wymagaj ące przywrócenia ich do wła ściwego stanu. Studium zostało sporz ądzone w formie wymaganej przez rozporz ądzenie w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, z zachowaniem procedury okre ślonej w art. 11 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Analizy planistyczne sporz ądzane w trakcie opracowania studium oraz wszystkie dokumenty zwi ązane z poszczególnymi fazami procedury formalno – prawnej sporz ądzania studium zawiera dokumentacja planistyczna.

24. SYNTEZA USTALE Ń PROJEKTU STUDIUM

Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego opracowane zostało dla całego obszaru gminy w celu okre ślenia polityki przestrzennej samorz ądu lokalnego. Okre śla ono polityk ę przestrzenn ą gminy, w tym lokalne zasady zagospodarowania przestrzennego, stanowi podstawowe narz ędzie umo żliwiaj ące spełnienie zada ń własnych gminy w zakresie ładu przestrzennego, komunikacji i infrastruktury technicznej. Decyzja o podj ęciu prac nad studium wynikn ęła przede wszystkim z potrzeby doprowadzenia do zgodno ści tre ści studium z dynamicznie zmieniaj ącym si ę w naszym kraju prawodawstwem. W ci ągu o śmiu lat obowi ązywania w/w dokumentu uległo zmianie szereg ustaw zwi ązanych z tematyk ą planowania i gospodarowania przestrzeni ą oraz wpłynęło wiele wniosków od mieszka ńców o zmian ę sposobu zagospodarowania ich gruntów, niezgodnych z ustaleniami studium. Ustawa z 7 lipca 1994 r. o zagospodarowaniu przestrzennym koncentrowała si ę przede wszystkim na zakresie problematyki studium nakładając równocześnie obowi ązek badania, przez zarz ąd gminy „spójno ści” rozwi ąza ń projektowych miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego „z polityk ą przestrzenn ą gminy” okre ślon ą w studium. Obowi ązuj ąca od 11 lipca 2003 r. ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80 poz. 717 z pó źn. zm.) wprowadziła zasadnicze zmiany dotycz ące toku formalno – prawnego nad sporz ądzeniem studium, okre śliła jego formę a tak że zmieniła zakres jego problematyki. Wymagany zakres projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy w cz ęś ci tekstowej i graficznej okre ślony został w Rozporz ądzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 28 kwietnia 2004 r. w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego (Dz. U. Nr 118 poz. 1233). Studium uchwalone przez rad ę gminy nie jest aktem prawa miejscowego, stanowi tzw. „akt kierownictwa wewn ętrznego” wykorzystywany przy podejmowaniu decyzji w zakresie działa ń dotycz ących polityki przestrzennej gminy. Ustalenia studium realizowane s ą poprzez plany miejscowe i s ą wi ążą ce dla organów gminy przy sporz ądzaniu tych planów.

132 Studium jest opracowaniem o charakterze strategicznym, długookresowym, które okre śla polityki przestrzenne rozwoju gminy rozumiane jako ustalenie celów rozwoju, ich hierarchii oraz kierunków i sposobu działa ń prowadz ących do osi ągni ęcia ich na obszarze całego gminy. Powy ższe opracowanie okre śla dysproporcje dotycz ące gospodarowania i przekształcania przestrzeni oraz wskazuje mo żliwo ści i potrzeby sporz ądzania planów miejscowych, dla których zawarte w Studium ustalenia s ą wi ążą ce. Zadaniem niniejszego studium jest wyznaczenie obszarów, które b ędą obj ęte planami miejscowymi, ze wzgl ędu na przepisy szczególne lub istniej ące uwarunkowania. Zakres opracowania obejmuje problematyk ę zgodnie z art. 10 ust. 1 i 2 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, na która składa si ę część tekstowa i graficzna. Studium uwzgl ędnia zapisy obowi ązuj ącej Strategii Rozwoju gminy Rogowo”, która została przyj ęta Uchwał ą Nr VIII/30/00 Rady Gminy w Rogowie z dnia 27 pa ździernika 1999r . Zawiera zapisy uwzgl ędniaj ące nowe zadania w zakresie kształtowania struktury funkcjonalno – przestrzennej gminy wynikające z „Planu zagospodarowania przestrzennego województwa kujawsko – pomorskiego” uchwalonego Uchwał ą nr XI/135/03 Sejmiku Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 26 czerwca 2003r. „Strategia rozwoju gminy Rogowo” jako główny cel przyjmuje „Gmina Rogowo turystyczno – rolnicza z wieloma zakładami drobnej wytwórczo ści i dobrym zapleczem socjalnym”. Rozwój przestrzenny gminy jest zdeterminowany warunkami naturalnymi oraz istniejącym zainwestowaniem. Istotne znaczenie ma równie ż zainwestowanie poza granicami administracyjnymi, na obszarze gmin przyległych. Rozwój gminy polega ć b ędzie z jednej strony na przekształceniach funkcjonalnych i przestrzennych oraz wypełnieniu istniej ących struktur w ramach terenów ju ż zurbanizowanych, z zachowaniem walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, z drugiej strony na przygotowaniu technicznym i planistycznym nowych terenów. Przyjmuje si ę podstawowe zasady kształtowania struktury funkcjonalno – przestrzennej: - wykorzystanie rezerw terenowych w obr ębie obszarów zainwestowanych poprzez zmian ę przeznaczenia i technologii z poszanowaniem walorów środowiska przyrodniczego i kulturowego, - minimalizacja konfliktów wynikaj ących z przesłanek funkcjonalnych i przestrzennych, wywołuj ących negatywne skutki środowiskowe, społeczne i gospodarcze, - dąż enie do zapewnienia ci ągło ści przestrzennej i funkcjonalnej terenów zielonych i ich powi ązania z terenami cennymi przyrodniczo (utworzenie gminnego systemu ekologicznego w powi ązaniu z regionalnym ci ągiem ekologicznym), - dąż enie do pełnego zabezpieczenia obsługi ludno ści w zakresie dost ępu do sfery usług publicznych. Przyjmuje si ę podstawowe zasady kształtowania środowiska przyrodniczego:

- ochrona istniej ących zasobów środowiska przyrodniczego, - kształtowanie nowych struktur przyrodniczych w oparciu o jeziora i przepływaj ące przez teren gminy rzeki, - zachowanie ładu przestrzennego w harmonii z otaczającym krajobrazem, - ograniczenie i eliminacj ę punktowych i przestrzennych źródeł negatywnie oddziaływuj ących na środowisko i warunki życia mieszka ńców, - w stosunku do terenów zainwestowanych nale ży przyj ąć taki kierunek zmian, który b ędzie gwarantował poprawienie ich biologicznych i topoklimatycznych warunków oraz zachowanie standardów jako ści środowiska (klimatu akustycznego, jako ści powietrza atmosferycznego, wód powierzchniowych i podziemnych),

133 - w stosunku do terenów przeznaczonych do zainwestowania nale ży przyj ąć takie kierunki zmian, które gwarantowały b ędą zachowanie optymalnych „normatywów urbanistycznych” i zachowanie standardów jako ści środowiska, przy zachowaniu zasady rozwoju zrównowa żonego w celu zagwarantowania mo żliwo ści zaspokojenia podstawowych potrzeb społeczno ści współczesnej, jak i przyszłych pokole ń. Przyjmuje si ę podstawowe zasady polityki przestrzennej w odniesieniu do systemów komunikacyjnych: - kształtowanie sprawnego systemu powi ąza ń z zewn ętrznym układem komunikacyjnym, - kształtowanie sprawnego układu komunikacji wewn ętrznej poprzez m. in. realizacj ę nowych i przebudow ę istniej ących dróg podstawowego i wspomagaj ącego układu komunikacyjnego, dostosowanych do kierunku rozwoju struktur gminnych i potrzeb przewidywanych funkcji, - system komunikacyjny kształtowa ć z uwzgl ędnieniem minimalizacji konfliktów i zagro żeń dla bezpo średniego otoczenia drog ą lepszych rozwi ąza ń technicznych i technologicznych, - realizacj ę ście żek rowerowych, pełni ących funkcj ę rekreacyjn ą, a jednocze śnie zapewniających alternatywn ą w stosunku do ruchu samochodowego i pieszego form ę dojazdów do pracy, szkół i usług oraz bezpiecze ństwo ruchu drogowego, Przyjmuje si ę podstawowe zasady polityki przestrzennej w odniesieniu do systemów infrastruktury technicznej: - stworzenie sprawnego gminnego systemu zaopatrzenia w wod ę w oparciu o istniej ące uj ęcia wody wraz z przebudow ą i rozbudow ą gminnych sieci wodoci ągowych – gwarantuj ących nieprzerwane dostawy wody dobrej jako ści, - rozwi ązanie gospodarki ściekowej w oparciu o rozbudowany rozdzielczy system sieci kanalizacyjnych zgodnie z wyznaczonym obszarem aglomeracji kanalizacyjnej i budow ę przydomowych oczyszczalni ścieków dla zabudowy rozproszonej, - popraw ę ochrony przeciwpowodziowej poprzez rozbudow ę i budow ę systemu wałów przeciwpowodziowych oraz regulacj ę, napraw ę i odbudow ę rzek i kanałów, - stworzenie systemu zaopatrzenia w gaz ziemny wysokometanowy poprzez budow ę sieci średniego i niskiego ci śnienia wraz ze stacjami gazowymi, po wybudowaniu gazoci ągu zasilaj ącego gmin ę z jego wł ączeniem do gazoci ągu dystrybucyjnego wysokiego ci śnienia. - stworzenie mo żliwo ści dla realizacji lokalnych i indywidualnych źródeł ogrzewania w oparciu o paliwa ekologiczne niskoemisyjne i bezemisyjne, - budow ę nowych stacji transformatorowych, rozbudow ę i modernizacj ę w zale żno ści od potrzeb linii średniego i niskiego napi ęcia ze szczególnym uwzgl ędnieniem kierunków rozwoju gminy, - dalsza organizacja mi ędzygminnych struktur gospodarowania odpadami komunalnymi - Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych oparty o regionalny Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych „Rypin” w Puszczy Miejskiej (wraz z gminami wchodz ącymi w skład tego kompleksu m. in. gmin ą Rogowo) zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010 oraz obj ęcie 100% mieszka ńców gminy selektywn ą zbiórk ą odpadów. Osi ągni ęcie trwałego, zrównowa żonego rozwoju gminy oraz realizacja strategicznych celów przyj ętych w strategii rozwoju gminy wymaga zmian w strukturze funkcjonalno – przestrzennej gminy, w zwi ązku z powy ższym przyjmuje si ę podział gminy na nast ępuj ące strefy funkcjonalno - przestrzenne: W celu okre ślenia kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy przedstawionych w formie ogólnych zasad rozwoju przestrzennego przyjmuje si ę podział gminy Rogowo na nast ępuj ące strefy polityki przestrzennej.

134

W1 i W2 – strefa – wielofunkcyjna mieszkaniowo – usługowa W3 – strefa – wielofunkcyjna rekreacyjno – wypoczynkowo – mieszkaniowa, W4 – strefa – wielofunkcyjna produkcyjno – usługowo – rolna R1 i R2 – strefa – wiejska rolniczo – osadnicza w ramach których wyznacza si ę: − MN/U – tereny zabudowy mieszkaniowo-usługowej, − tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej i zagrodowej, − U – tereny zabudowy usługowej, − US – tereny usług sportu, − PU – tereny zabudowy produkcyjno-usługowej, − ML – tereny zabudowy rekreacyjno-wypoczynkowej, − PG – tereny eksploatacji złó ż kopalin, − EE – tereny planowanych elektrowni wiatrowych wraz ze strefami zwi ązanymi z ograniczeniami w zabudowie i u żytkowaniu terenu, − E – obszary ekologiczne ł ąkowo – bagienne, − ZL – lasy, w tym lasy ochronne oraz tereny przeznaczone do zalesie ń – ZLd, − ZC – cmentarze, − tereny zieleni (parki podworskie) i tereny wód powierzchniowych. Uwzgl ędniaj ąc uwarunkowania rozwoju gminy oraz konieczno ść realizacji przez władze samorz ądowe polityki przestrzennej, nierozerwalnie zwi ązanej z polityk ą społeczn ą, ekonomiczno - gospodarcz ą i ekologiczn ą, wyznaczono drog ę rozwoju poprzez sprecyzowanie kierunków rozwoju przestrzennego gminy. Przyj ęte kierunki rozwoju przestrzennego prowadz ą do okre ślenia potencjalnych mo żliwo ści wykorzystania przestrzeni oraz niezb ędnych z punktu widzenia realizacji celów zmian w zagospodarowaniu.

Kierunki rozwoju przestrzennego gminy

Głównym kierunkiem rozwoju przestrzeni gminy jest okre ślenie preferencji poszczególnych obszarów dla ró żnego sposobu zagospodarowania, w którym wyró żnia si ę: a) obszary, które b ędą obj ęte planami miejscowymi, ze wzgl ędu na przepisy szczególne lub istniej ące uwarunkowania, b) obszary na których rozmieszczone b ędą inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym, c) obszary nara żone na niebezpiecze ństwo powodzi i osuwania mas ziemnych, d) obszary wymagaj ące przekształce ń, rehabilitacji lub rekultywacji, e) granice terenów zamkni ętych i ich stref ochronnych.

Kierunki rozwoju systemów komunikacji

Zakłada si ę, że istniej ący system obsługi komunikacyjnej gminy Rogowo, na który składa si ę przede wszystkim komunikacja drogowa, nie ulegnie w najbli ższej przyszło ści zmianie. Istniej ące elementy systemu posiadaj ą aktualnie szereg mankamentów, które kumulując si ę decyduj ą o słabo ści systemu. Podstawowe problemy systemu transportowego gminy Rogowo s ą zbie żne z problemami definiowanymi na terenie całego kraju, zarówno w o środkach miejskich, jak i poza nimi. Elementy układu komunikacji drogowej wymagaj ą rozbudowy i przebudowy. Usprawnienie układu komunikacji drogowej nast ąpi poprzez:

135 a) Przebudow ę w miar ę potrzeb i mo żliwo ści wszystkich dróg na terenie gminy do wła ściwych parametrów technicznych i u żytkowych przypisanych poszczególnym klasom tych dróg, utwardzenie i urzadzenie nawierzchni (budowa chodników, zatok postojowych, odwodnienia i oświetlenia), b) Realizacj ę w miar ę potrzeb nowych dróg układu obsługuj ącego tereny rozwojowe gminy z zachowaniem odpowiednich parametrów przekroju poprzecznego, c) Rozwój urz ądze ń i obiektów komunikacyjnych jak stacje paliw, stacje obsługi pojazdów - stosownie do popytu na usługi motoryzacyjne, d) Zapewnienie odpowiedniej ilo ści miejsc postojowych.

Kierunki rozwoju infrastruktury technicznej

Podstawowym celem z zakresu infrastruktury technicznej jest wzrost poziomu rozwoju poszczególnych mediów, jako czynnika powoduj ącego wzrost poziomu życia ludno ści i rozwoju społeczno-gospodarczego, jak równie ż osi ągni ęcia odpowiedniej, jako ści środowiska przyrodniczego. Cel ten mo żna osi ągn ąć poprzez: a) Zapewnienie wszystkim mieszka ńcom gminy dost ępu do centralnego zaopatrzenia w wodę poprzez dalsz ą rozbudow ę sieci wodoci ągowej, b) Rozbudow ę systemu kanalizacji rozdzielczej w celu skanalizowania na terenie gminy, terenów o zwartej zabudowie i planowanych do nowego zagospodarowania (wyznaczonych w studium), c) Na podstawie art. 43 ust. 2a ustawy z dnia 18 lipca 2001r. – Prawo wodne (Dz. U. Z 2005r. Nr 239 poz. 2019 z pó źn. Zm.) oraz rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji Wojewoda kujawsko – Pomorski Rozporz ądzeniem Nr 91/2006 z dnia 01 sierpnia 2006r., (Dz. Urz. Województwa Kujawsko – Pomorskiego z dnia 16 sierpnia 2006r. Nr 107 poz. 1632), wyznaczył aglomeracj ę kanalizacyjn ą Rypin o RLM 29 811. Aglomeracja oparta jest o oczyszczalni ę ścieków zlokalizowan ą w miejscowo ści Rypin, obsługuj ącą miasto Rypin oraz wsie: Ławy, Głowi ńsk, Balin, Kowalki, Sikory, Dylewo, Starorypin Prywatny, Rusinowo, Borzymin, Cetki poło żone w gminie Rypin; wsie Marianowo, Gulbiny, Tr ąbin – Wie ś, Tr ąbin – Rumunki, Ł ączonek, Ostrowite, Dobre, Przyrowa, Brzuze, Mo ściska, Piskorczyn, Ugoszcz, Gi żynek, Okonin, Radzynek, Kleszczyn, Żałe i Somsiory z terenu gminy Brzuze; wsie: Bąkowizna, Ruda, Nadró ż, Sitnica, Charszewo, Pinino, Stary Kobrzyniec, Lasoty, Pr ęczki, Świe żawy, Rogowo, Rogówko, Rojewo, Brzeszczki Du że, Korzeniowo, Borowo, Sosnowo, Kosiory, Górki, Czumsk Du ży, Zamo ść i Karbowizna z terenu gminy Rogowo . d) budow ę lokalnych systemów oczyszczania ścieków, w tym oczyszczalni przydomowych, w terenach gdzie jest niemo żliwa technicznie lub ekonomicznie nieuzasadniona budowa sieci kanalizacyjnej, e) ograniczenie powstawania odpadów oraz tworzenie Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w oparciu o kompleks Unieszkodliwiania Odpadów w Puszczy Miejskiej zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, f) stosowanie do celów grzewczych paliw ekologicznych niskoemisyjnych i bezemisyjnych, g) rozwój systemów telekomunikacyjnych i teleinformatycznych przewodowych i bezprzewodowych stosownie do wzrostu zapotrzebowania na usługi telekomunikacyjne i teleinformatyczne w gminie i regionie, w celu zapewnienia pełnej dost ępno ść do w/w usług.

136 Przyrodnicze kierunki rozwoju gminy

Polityka przestrzenna rozwoju gminy winna by ć postrzegana jako powi ązanie zało żonych celów rozwoju gminy z po żą danymi jego zmianami w wyznaczonych strefach polityki przestrzennej z zachowaniem i kształtowaniem jego systemu ekologicznego, zachowaniem obszarów i obiektów podlegaj ących ochronie prawnej oraz eliminacj ą wszelkich zagro żeń mog ących zakłóci ć jego stan i funkcjonowanie. Kierunkowym działaniem skutecznie łagodz ącym narastaj ące dysfunkcje w rozwoju przestrzeni poszczególnych obszarów jest zachowanie środowiskowych normatywów urbanistycznych gwarantuj ących zachowanie istniej ących i tworzenie nowych przestrzeni zieleni. W stosunku do terenów zainwestowanych w poszczególnych strefach funkcjonalno – przestrzennych nale ży przyj ąć taki kierunek zmian w zagospodarowaniu, który b ędzie wpływał na popraw ę warunków bio i topoklimatycznych. Przyjmuj ąc kierunek naprawczy w stosunku do obecnego zagospodarowania terenów nale ży d ąż yć do: − eliminowania b ądź łagodzenia s ąsiedztwa funkcji sobie przeciwstawnych, − wydzielania terenów pełni ących funkcje stref izolacyjnych pomi ędzy terenami o przeciwstawnych sobie funkcjach, które urz ądzone jako tereny zieleni mog ą pełni ć funkcj ę ochronn ą, izolacyjn ą i biernego wypoczynku, − łagodzenia przeinwestowania terenów poprzez biologiczne wzbogacanie ich w elementy środowiskotwórcze. Równie wa żnymi czynnikami decyduj ącymi o zasobach i jako ści środowiska przyrodniczego oraz warunkach życia człowieka a zwi ązanymi ze struktur ą funkcjonalno-przestrzenn ą gminy s ą: − likwidacja wszystkich źródeł zanieczyszcze ń gleby, wód powierzchniowych i podziemnych, − likwidacja źródeł emisji zanieczyszcze ń pochodz ących z palenisk domowych poprzez zmian ę czynnika grzewczego z tradycyjnego na paliwa ekologiczne o niskoemisyjne lub bezemisyjne, − opracowanie aktualizacji gminnego programu gospodarki odpadami z uwzgl ędnieniem realizacji Mi ędzygminnego Kompleksu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Puszczy Miejskiej, zgodnie z Programem ochrony środowiska z planem gospodarki odpadami województwa kujawsko – pomorskiego 2010, obj ęcie zorganizowanym systemem gromadzenia, wywozu i utylizacji odpadów wszystkich posesji na terenie gminy.

Kierunki rozwoju turystyki, rekreacji i wypoczynku Zasoby i walory środowiska przyrodniczego gminy przedstawione w uwarunkowaniach rozwoju s ą „magnesem” przyci ągaj ącym i ukierunkowuj ącym społecze ństwo do ró żnorodnego z nich korzystania, jak równie ż rozwijania wielu przyrodniczych form rekreacji. Podstawowe kierunki kształtowania i rozwoju turystyki powinny skupia ć si ę na wykorzystaniu zasobów i walorów samej gminy, jezior i rzek, obiektów zabytkowych oraz walorów krajobrazowych gmin s ąsiednich dającym mo żliwo ść uprawiania ró żnych form rekreacji i wypoczynku poprzez. − kształtowanie gminnego systemu przyrodniczego w formach zapewniaj ących ci ągło ść przestrzenno-funkcjonaln ą obszarów naturalnych i zieleni tj. m.in. poprzez realizacj ę ci ągów zieleni (ci ągów ekologicznych), − utrzymanie istniej ących zasobów rekreacyjno-wypoczynkowych w oparciu o jeziora istniej ące na terenie gminy Rogowo i gmin s ąsiednich (Brzuze, Sk ępe), − wytyczenie oraz realizacja ście żek pieszo-rowerowych ł ącz ących tereny rekreacyjno- wypoczynkowe gminy w jeden system wraz z gminami s ąsiednimi, − rozwój agroturystyki jako formy przedsi ębiorczo ści mieszka ńców.

137

Kierunki i zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy z dnia 23 lipca 2003r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy uwzgl ędnia si ę ochron ę zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru, zabytków znajdujących si ę w gminnej ewidencji zabytków oraz parków kulturowych. Ponadto w studium uwzgl ędnia si ę strefy ochrony konserwatorskiej dla obszarów, na których obowi ązuj ą zakazy i nakazy maj ące na celu ochron ę znajduj ących si ę w tym obszarze zabytków, a które szczegółowo okre ślane s ą ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ochrona dóbr kultury współczesnej jako element krajobrazu kulturowego podlega zasadom ochrony na podstawie ustale ń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Kierunki i zasady gospodarowania na obszarach zagrożeń powodziowych i osuwania mas ziemnych

Cz ęść terenu gminy nara żona jest na zagro żenie wyst ąpienia powodzi (teren bezpo średniego zagro żenia powodziowego). Kierunkowe działanie musi skupia ć si ę na ochronie istniej ącej zabudowy poprzez wykonanie budowli zabezpieczaj ących – wałów ochronnych natomiast w stosunku do obszarów obecnie niezabudowanych, a planowanych do zagospodarowania, nale ży ści śle przestrzega ć wymogów ustawy Prawo wodne oraz wymogów i zalece ń zawartych w opracowaniu specjalistycznym – Studium ochrony przeciwpowodziowej.

Kierunki rozwoju i zasady kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej Ogólne kierunki działa ń w zakresie kształtowania le śnej przestrzeni produkcyjnej winny by ć realizowane przez: − prowadzenie gospodarki le śnej zgodnie z zasadami okre ślonymi w planach urz ądzenia lasów (zarówno pa ństwowych, komunalnych i prywatnych); − racjonalne i zasadne przeznaczanie obszarów le śnych na cele niele śne; − przebudow ę drzewostanów zmienionych lub silnie uszkodzonych przez zanieczyszczenia; − zwi ększenie lesisto ści gminy poprzez zalesianie gruntów wyznaczonych na ten cel w niniejszym opracowaniu.

Kierunki rozwoju i zasady kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej W obszarze gminy kierunki kształtowania rolniczej przestrzeni produkcyjnej polega ć b ędą głównie na:

a) gospodarowaniu rolnicz ą przestrzeni ą produkcyjn ą zgodnie z Polskim Kodeksem Dobrej Praktyki Rolniczej, − użytkowanie gruntów dostosowane do naturalnych warunków, nie powoduj ących negatywnego oddziaływania na środowisko, − zmiana u żytkowania gleb o niskich klasach bonitacji i przeznaczenie ich pod u żytki zielone, zalesienie, − wprowadzenie rolnictwa opartego o ekologiczne zasady gospodarowania, − racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi,

138 − wprowadzanie zadrzewie ń i zakrzewie ń śródpolnych, przydro żnych, wzdłu ż miedz, − przeciwdziałanie degradacji gleb, ochrona przed erozj ą, − indywidualna ochrona naturalnych siedlisk wyst ępuj ących w obr ębie gospodarstwa rolnego (naturalne zbiorniki wodne, oczka wodne, k ępy drzew i krzewów, miedze, trwałe zadarnienia wzdłu ż cieków itp.), − szeroka promocja edukacji ekologicznej, b) ochron ę gruntów rolnych wysokich klas bonitacji gleb przed zmian ą u żytkowania rolniczego w obszarach nie wskazanych do inwestowania na terenie gminy, c) utrzymanie i ochron ę przed zmian ą u żytkowania gleb pochodzenia organicznego na terenie gminy, d) optymalne wykorzystanie naturalnych warunków przyrodniczych do prowadzenia intensywnej produkcji rolnej z zastosowaniem technik przyjaznych środowisku, e) ochron ę przed zainwestowaniem zmeliorowanych gruntów rolnych, f) zapobieganie szkodliwym wpływom prowadzonej produkcji rolnej na środowisko, w tym niekorzystnemu wpływowi na krajobraz, g) zachowanie naturalnego krajobrazu, ochrona przed wprowadzaniem elementów „obcych” z zakresu architektury i zagospodarowania.

139