Rocznik Tatarski 6 2019.Indd

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Rocznik Tatarski 6 2019.Indd Rocznik Tatarów Polskich seria 2 Czasopismo naukowe i literacko-społeczne poświęcone historii, kulturze oraz teraźniejszości Tatarów w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej Tom VI (XX) Muzułmański Związek Religijny w RP Najwyższe Kolegium Muzułmańskie 2019 (1440/41) Rocznik Tatarów Polskich seria 2 Tom VI (XX) 3 SPIS TREŚCI Słowo od redakcji .......................................................................................................................7 I. Artykuły i rozprawy ..........................................................................................................11 Marek M. Dziekan: Abu Abd Allah Muhammad al-Busiri (1212–1296) jako panegirysta Proroka Muhammada .............................................................11 Михайло Якубович: Ісламська поміркованість у релігійному житті польських татар ................................................................................................................25 Daniel St. Czachorowski: Lustracja pułku Achmecia Skirmonta i przysięga wojskowa z roku 1765 ..........................................................................37 Swietłana Czerwonnaja: Polska – Azerbejdżan: związki polityczne i kulturowe oraz rola polskich Tatarów w ich rozwoju ..............................55 Michał Łyszczarz: Tzw. nóż wirujący jako przykład kreowania etniczności wokół wspólnoty wyobrażonej ........................................................87 II. Tatarzy w Europie Wschodniej .......................................................................... 109 Musa Czachorowski: Białoruskie czasopiśmiennictwo tatarskie po roku 1991 ....................................................................................................................... 109 Swietłana Czerwonnaja: Meczety Krymu (3)...................................................... 125 III. Archiwum .......................................................................................................................... 175 Daniel St. Czachorowski: Tragedia warszawskiego imama ..................... 175 Archiwum KGB: Sprawa śledcza Woronowicza Alego Samuiłowicza (1) ..............................................................................................................177 IV. Część literacka ...............................................................................................................225 Musa Czachorowski: Musa Dżalil – poeta niezłomny ..................................225 Musa Dżalil: Wiersze ............................................................................................................ 231 V. Varia ..........................................................................................................................................255 Julia Krajcarz: Krymscy Tatarzy i Fontanna Łez w tureckim mieście Eskişehir ...............................................................................................................................255 Noty o Autorach .....................................................................................................................269 4 Rocznik Tatarów Polskich seria 2 Tom VI (XX) TABLE OF CONTENTS Word from the Editor ..............................................................................................................7 I. Articles and discours .......................................................................................................11 Marek M. Dziekan: Abu Abd Allah al-Busiri (1212–1296) as a Panegyrist of the Prophet Muhammad ....................................................11 Mikhaylo Yakubovich: Islamic moderation in the religious life of the Polish Tatars ........................................................................................................................25 Daniel St. Czachorowski: Lustration of the Achmec Skirmont Regiment and military oath of 1765 .....................................................................37 Swietlana Czerwonnaja: Poland–Azerbaijan: political and cultural relations and the role of Polish Tatars in their development ...............55 Michal Lyszczarz: The so-called a rotating knife as an example of creating ethnicity around an imagined community ..................................87 II. Tatars in Eastern Europe ........................................................................................ 109 Musa Czachorowski: Belarusian Tatar journalism after 1991 .............. 109 Swietłana Czerwonnaja: Mosques of Crimea (3) ............................................ 125 III. Archive ................................................................................................................................ 175 Daniel St. Czachorowski: The tragedy of the Warsaw Imam .................. 175 KGB Archive: The investigative matter of Woronowicz Ali Samuilowicz (1) ...............................................................................................................177 IV. Literary part ....................................................................................................................225 Musa Czachorowski: Musa Jalil – the steadfast poet ..................................225 Musa Jalil: Poems ................................................................................................................... 231 V. Varia ........................................................................................................................................255 Julia Krajcarz: Crimean Tatars and the Fountain of Tears in Eskişehir, Turkey ...................................................................................................... 231 Notes on the Authors ........................................................................................................269 Rocznik Tatarów Polskich seria 2 Tom VI (XX) 5 СOДEРЖЕНИЕ Cлово от редакции ...................................................................................................................7 I. Статьи и дискурсы .........................................................................................................11 Марек М. Дзекан: Абу Абд Аллах Мухаммед аль-Бусири (1212-1296) как панегирист Пророка Мухаммеда .....................................................................11 Михаил Якубович: Исламская умеренность в религиозной жизни польских татар ..................................................................................................................25 Даниєл С. Чахоровски: Люстрация полка Ахмеция Скирмонта и военная присяга с 1765 года .........................................................................................37 Светлана Червонная: Польша-Азербайджан: политические и культурные связи и роль польских татар в их развитии ...................55 Михал Лыщаж: Т. н. Вращающийся нож как пример создания этничности вокруг воображаемого сообщества .............................................87 II. Татары в Восточной Европе ......................................................................... 109 Муса Чахоровски: Белорусская татарская журналистика после 1991 года ................................................................................................................. 109 Светлана Червонная: Мечети Крыма (3) .......................................................... 125 III. Архив .................................................................................................................................. 175 Даниєл С. Чахоровски: Трагедия варшавского имама ................................. 175 Архив КГБ: Следственное дело Вороновича Али Самуиловича (1) ........177 IV. Литературная часть .............................................................................................225 Муса Чахоровски: Муса Джалил - непоколебимый поэт ..........................225 Муса Джалил: Стихотворения ................................................................................. 231 V. Вариа .....................................................................................................................................255 Юлия Крайцаж: Крымские татары и фонтан слез в турецком городе Эскишехир ..........................................................................................................255 Примечания об авторах .................................................................................................269 Rocznik Tatarów Polskich seria 2 Tom VI (XX) 7 Drodzy Czytelnicy, piszę ten tekst 14 sierpnia, w przeddzień 99. rocznicy bitwy, która odmieniła losy Polski i Europy, oddalając od powstają- cej dopiero po rozbiorach naszej młodej Ojczyzny straszne widmo bolszewizmu. Już wtedy, u zarania II Rzeczypospolitej, Tatarzy polsko-litewscy – nawiązując do pięknych przedrozbiorowych tradycji – chwycili za broń i przelewali krew w największych bata- liach wojny polsko-bolszewickiej. Ponownie okryli się chwałą w kampanii wrześniowej i na froncie zachodnim. Ci, którzy dostali się do sowieckiej niewoli, konali w stali- nowskich katowniach i na Syberii, byli też tacy, których życie zakończyło się w Katyniu, Miednoje, Charkowie. Większość z nich nie ma nawet grobu, przy którym moglibyśmy przy- stanąć, aby zapalić po chrześcijańsku znicz lub po muzułmańsku odmówić Fatihę. Niech mi będzie wolno pochylić czoło przed bohater- stwem i cierpieniem wiernych tatarskich synów polskiej ziemi. Muzułmański Związek Religijny w RP wydaje kolejny, szósty już tom drugiej serii „Rocznika Tatarów Polskich”, reaktywowanego w 2014 roku. Jeśli doliczyć trzy tomy przedwojennego „Rocznika Tatarskiego” i jedenaście tomów pierwszej powojennej serii (1993–2006),
Recommended publications
  • Letter from the President
    1 ISSN 1028-1533 International Commission on the History of Geological Sciences INHIGEO NEWSLETTER I No. 44 Covering activitiesI generally in 2011 Issued in 2012 INHIGEO is A Commission of the International Union of Geological Sciences & An affiliate of the International Union of the History and Philosophy of Sciences Compiled and Edited by Barry J. Cooper INHIGEO Secretary-General Printed in Adelaide, South Australia on request Available at www.inhigeo.org 2 3 CONTENTS INHIGEO Newsletter No. 44 (Published in May 2012 covering events generally in 2011) INHIGEO BOARD 6 REPORTS President‘s Message: Silvia Figueirôa 7 Secretary-General‘s Report: Barry Cooper 7 INHIGEO 2012 - BRISBANE, AUSTRALIA 9 INHIGEO BUSINESS NOTICES Minutes of 2011 INHIGEO Business Meeting, Toyohashi, Japan 11 Provisional Agenda INHIGEO Business Meeting, Brisbane, Australia, August 2012 17 Report on ad hoc review by IUGS of INHIGEO, Toyohashi, Japan 17 Revision of the INHIGEO Terms of Reference and By Laws 21 Liaison with other IUGS Commissions and Task Groups 22 CONFERENCE REPORTS INHIGEO Japan, August 2011 23 Austrian Working Group ―History of Earth Sciences‖ Meetings, 2011 29 Conference on ―Geological Collectors and Collecting‖, April 2011 30 Report on the ―Antarctic history: Probing the unknown‖ workshop, July 2011 31 Second Symposium: History of Geology of Chile, August 2011 31 International Conference on the History of Geology and Medicine, November, 2011 33 Centenary Congress, Royal Geological & Mining Society, Netherlands, March 2012 35 EXHIBITION Hungarian
    [Show full text]
  • Polskie Badania Kaukazu* a Wyzwania Współczesnej Nauki1
    Nowa Polityka Wschodnia 2014, nr 2 (7) ISSN 2084-3291 A NDRZEJ F URIER Uniwersytet Szczeciński Polskie badania Kaukazu* a wyzwania współczesnej nauki1 Abstract Polish contacts with the Caucasus region one date back to the late Middle Ages, and intensified in the period of the Polish-Lithuanian Commonwealth’s great- ness, as it sought allies in that region in the fight against Turkey. After the parti- tion of Poland in the 19th century a large group of Poles – several hundred thou- sand strong – was exiled to Caucasus. They were political exiles and soldiers serving in the Russian army, and later civilians of various professions. Their fates become at first the subject of interest of memoirs authors, and later the subject of scientific research. This promoted Polish-Caucasian relations, which reached its apogee in the interwar period. It was connected with the Promethean movement, which then gained wide popularity in Poland. Hitherto achievements of the Polish Caucasology invites us to reflect on its condition today. The paper aims to present the most important changes in Pol- ish studies of Caucasus, focusing on the most recent achievements. The purpose of this activity was to determinante the feasibility of Polish Caucasology in solv- ing research problems. Therefore, an attempt was made to analyse Polish Caucaso- logical publication, paying particular attention to the area of the issue of research, the methodology used and the cognitive value of results. Attention was focused on several selected publications, which according to the author characterized the most important directions of research of contemporary Polish Caucasology. This applies to the work of Polish scholars and those from the West, which lived to see the Polish editions.
    [Show full text]
  • Osteuropäisch-Osmanisch-Persische Mobilitätsdynamiken
    Open-Access-Publikation im Sinne der CC-Lizenz BY-NC-SA 4.0 © 2019, V&R unipress GmbH, Göttingen ISBN Print: 9783847108863 – ISBN E-Lib: 9783737008860 Transottomanica Osteuropäisch-osmanisch-persische Mobilitätsdynamiken Band 1 Herausgegeben von Stefan Rohdewald, Stephan Conermann und AlbrechtFuess Open-Access-Publikation im Sinne der CC-Lizenz BY-NC-SA 4.0 © 2019, V&R unipress GmbH, Göttingen ISBN Print: 9783847108863 – ISBN E-Lib: 9783737008860 Stefan Rohdewald /Stephan Conermann / AlbrechtFuess (Hg.) Transottomanica – Osteuropäisch-osmanisch-persische Mobilitätsdynamiken Perspektiven und Forschungsstand Mit 11 Abbildungen V&Runipress Open-Access-Publikation im Sinne der CC-Lizenz BY-NC-SA 4.0 © 2019, V&R unipress GmbH, Göttingen ISBN Print: 9783847108863 – ISBN E-Lib: 9783737008860 Bibliografische Information der Deutschen Nationalbibliothek Die Deutsche Nationalbibliothek verzeichnet diese Publikation in der Deutschen Nationalbibliografie; detaillierte bibliografische Daten sind im Internet þber http://dnb.d-nb.de abrufbar. Gedruckt mit freundlicher Unterstþtzung der Deutschen Forschungsgemeinschaft (DFG) im Rahmen des SPP 1981: Transottomanica: OsteuropÐisch-osmanisch-persische MobilitÐts- dynamiken (Projektnummer 313079038) www.transottomanica.de 2019, V&R unipress GmbH, Robert-Bosch-Breite 6, D-37079 Gçttingen Dieses Werk ist als Open-Access-Publikation im Sinne der Creative-Commons-Lizenz BY-NC-SA International 4.0 (»Namensnennung ± Nicht kommerziell ± Weitergabe unter gleichen Bedingungen«) unter dem DOI 10.14220/9783737008860 abzurufen. Um eine Kopie dieser Lizenz zu sehen, besuchen Sie https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/. Jede Verwertung in anderen als den durch diese Lizenz zugelassenen FÐllen bedarf der vorherigen schriftlichen Einwilligung des Verlages. Umschlagabbildung: Transosmanisch markierter Ausschnitt aus einer Weltkarte, Guillaume Sanson, 1691: Mappe-monde GØo-Hydrographique ou Description GØnØrale du Globe Terrestre et Aquatique en Deux Plans-HØmisphres [¼].
    [Show full text]
  • The Caucasus Globalization
    Volume 7 Issue 1-2 2013 1 THE CAUCASUS & GLOBALIZATION INSTITUTE OF STRATEGIC STUDIES OF THE CAUCASUS THE CAUCASUS & GLOBALIZATION Journal of Social, Political and Economic Studies Volume 7 Issue 1-2 2013 CA&CC Press® SWEDEN 2 Volume 7 Issue 1-2 2013 THE CAUCASUS & GLOBALIZATION FOUNDED AND PUBLISHED BY INSTITUTE OF STRATEGIC STUDIES OF THE CAUCASUS Registration number: M-770 Ministry of Justice of Azerbaijan Republic PUBLISHING HOUSE CA&CC Press® Sweden Registration number: 556699-5964 Registration number of the journal: 1218 Editorial Council Eldar Chairman of the Editorial Council (Baku) ISMAILOV Tel/fax: (994 – 12) 497 12 22 E-mail: [email protected] Kenan Executive Secretary (Baku) ALLAHVERDIEV Tel: (994 – 12) 596 11 73 E-mail: [email protected] Azer represents the journal in Russia (Moscow) SAFAROV Tel: (7 – 495) 937 77 27 E-mail: [email protected] Nodar represents the journal in Georgia (Tbilisi) KHADURI Tel: (995 – 32) 99 59 67 E-mail: [email protected] Ayca represents the journal in Turkey (Ankara) ERGUN Tel: (+90 – 312) 210 59 96 E-mail: [email protected] Editorial Board Nazim Editor-in-Chief (Azerbaijan) MUZAFFARLI Tel: (994 – 12) 510 32 52 E-mail: [email protected] (IMANOV) Vladimer Deputy Editor-in-Chief (Georgia) PAPAVA Tel: (995 – 32) 24 35 55 E-mail: [email protected] Akif Deputy Editor-in-Chief (Azerbaijan) ABDULLAEV Tel: (994 – 12) 596 11 73 E-mail: [email protected] Volume 7 IssueMembers 1-2 2013 of Editorial Board: 3 THE CAUCASUS & GLOBALIZATION Zaza D.Sc. (History), Professor, Corresponding member of the Georgian National Academy of ALEKSIDZE Sciences, head of the scientific department of the Korneli Kekelidze Institute of Manu- scripts (Georgia) Mustafa AYDIN Rector of Kadir Has University (Turkey) Irina BABICH D.Sc.
    [Show full text]
  • Przegląd Polsko-Polonijny Nr 4(1)
    Przegląd Polsko – Polonijny Póárocznik Nr 4, zeszyt 1 * * * * * The Poland – Polonia Review Half – yearly No 4, Issue 1 Gorzów Wielkopolski 2012 Stowarzyszenie Naukowe „Polska w ĝwiecie” Polskie Towarzystwo Naukowe na ObczyĨnie w Londynie przy wspóápracy Towarzystwa MiáRĞników Polesia w Gorzowie Wlkp. Redakcja: Eugeniusz Januáa, Sylwia àopato (sekretarz redakcji), Roman Nir (zastĊpca redaktora naczelnego), Krzysztof Wasilewski (redaktor naczelny) Rada naukowa: Czesáaw Bugdalski (Bielsko-Biaáa), Andrzej Chodubski (GdaĔsk), Jolanta Chwastyk-Kowalczyk (Kielce), Kazimierz Dopieraáa (PoznaĔ), Edmond Gogolewski (Lille), Wiesáaw Háadkiewicz (Zielona Góra) przewodniczący, Eugeniusz S. Kruszewski (Kopenhaga), Piotr Majer (Olsztyn), Anitta Maksymowicz (Zielona Góra), Joanna Ochocka (Edmonton), Edward Olszewski (Lublin), Danuta Piątkowska (Nowy Jork), Wiesáawa Piątkowska-Stepaniak (Opole), Witold Pronobis (Berlin), Joanna Pyáat (Londyn), Marek SzczerbiĔski (Gorzów), Edward Walewander (Lublin) Redaktor techniczny: Bogumiáa Rychwalska Opracowanie graficzne: Krzysztof Wikarski Recenzenci: Janusz FaryĞ Bernard Woltmann Adres redakcji: Stowarzyszenie Naukowe „Polska w ĝwiecie”, ul. Krzywa 5, 66-400 Gorzów Wlkp., tel. +48 95 732 00 00 /+48 608 674 784, e-mail: [email protected] Periodyk wydano ze Ğrodków finansowych przyznanych przez Senat RP Copyright by Stowarzyszenie Naukowe „Polska w ĝwiecie” ISSN: 2083-3121 Skáad i druk: S.I. „Warta” Gorzów Wielkopolski, tel. +48 95 728 58 00; www.si-warta.pl SPIS TREĝCI Od Redakcji .....................................................................................................9
    [Show full text]
  • Melting Puzzle RIENTALIS O UROPAE E IBLIOTHECA XLIX Studia 7 B U K O W a E • N • O W a W R T
    Melting Puzzle B IBLIOTHECA EUROPAE ORIENTALIS XLIX studia 7 U K O W A E • N • O W A W R T S S Z Y A Z W E R A S K W I E O T • • Warsaw Scientific Society Societas Scientiarum Varsaviensis Leszek Zasztowt MELTING PUZZLE THE NOBILITY, SOCIETY, EDUCATION AND SCHOLARLY LIFE IN EAST-CENTRAL EUROPE (1800s-1900s) WARSAW 2018 Finananced by The Józef Mianowski Fund – A Foundation for the Promotion of Science: Jadwiga June Kruszewski Fund The University of Texas at El Paso (The Kruszewski Family Foundation) Translation and English editors: Tristan Korecki and Bolesław Jaworski Technical editing: Dorota Kozłowska Index compiled: Dorota Kozłowska Cover and cover pages design by: Jan Jerzy Malicki (based on the BEO series design by Maryna Wiśniewska) Typesetting: OFI, Warszawa Front cover illustrations: Dariusz Grajek, Szlachciury (Petty nobles), oil on canvas, 2016 Tomasz Makowski, The Radziwill’s map of the Great Duchy of Lithuania, 1613. A copy from the Willem Janszoon Blauew’s Appendix Theatri, 1631 (copy of the map from T. Niewodniczański Collection, deposit at the Royal Castle in Warsaw - Museum, sign. TN 1141) © Copyright by Leszek Zasztowt © Copyright by Centre for East European Studies, University of Warsaw, Warsaw 2018 © Copyright by Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2018 All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording, or otherwise, without the prior permission of the Centre for East European Studies, University of Warsaw Published by: Studium Europy Wschodniej Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR Uniwersytet Warszawski 03-982 Warszawa, Dedala 8/44 Krakowskie Przedmieście 26/28 phone 602 247 367, fax 22 870 03 60 00-927 Warszawa e-mail: [email protected] www.studium.uw.edu.pl www.aspra.pl ISBN 978-83-61325-63-5 ISBN 978-83-7545-816-9 23,5 ark.
    [Show full text]
  • Page 1 ACTA UNI VERSIT ATIS LODZIENSIS FOLIA CAUCASICA 2
    ACTA UNI VERSIT ATIS LODZIENSIS FOLIA CAUCASICA 2, 1987 Joanna Kotlicka BIBLIOGRAPHY OF THE CAUCASUS The present bibliography presents the second part of the list of the Polish literature dealing with the Caucasian, region. The first part was published in the previous edition of Folia caucasica1. This publication continues the list of the publications devoted to natural, economic, political, historical, and ethnographical problems, and it has been expanded to include works in the field of arts and literature. The bibliography contains new items, which came out between 1979 and 1985, and some supplements to the earlier publication. Similarly to that earlier publication it contains only those publications which came out in Poland and it has been restricted primarily to scientific and popular-science works with other types of publications being omit- ted. The bibliography has been compiled according to generally accepted principles and ordered alphabetically. A b g a r o w i c z E„ S w a n e c j a , „Fotografia" 1972, No. 8. A b r a m o w i c z A ., Numizmatyczny list z Abchazji, „Wiadomości Numizmatycz- ne" 1978, fasc. 4. A g a m a l e w F. G., Morphology ol some tree-living ciliates of the Caspian sea", „Acta Protozoologica” 1978, vol. 17, No. 3. A t a j a n R., Pieśni z Аки. Twórczość muzyczna ormiańskich „gusanów" w późnym średniowieczu, transi. E. Swarczewska, „Muzyka" 1978, No. 2. B a d o w s k i R., Lechici znad Tereku, Warszawa 1977. B a j t e n o w M ., Eine neue Apion-Art (Coleotera, Curculionidae) aus dem Kau- k asu s, „Polskie Pismo Entomologiczne" 1979, faso.
    [Show full text]
  • O Polakach W Armenii I Azerbejdz˙Anie W Xix I Na Pocz ˛Atku Xx Wieku
    STUDIA POLONIJNE T. 30. Lublin 2009 ANDRZEJ CHODUBSKI O POLAKACH W ARMENII I AZERBEJDZ ˙ ANIE W XIX I NA POCZ ˛ATKU XX WIEKU Armenia i Azerbejdz˙an stanowi ˛acze˛s´c´sk đadow ˛aKaukazu, który w s´wiado- mos´ci Polaków jawi sie˛ zwykle jako przestrzen´ zmitologizowana; z jednej strony postrzegana pozytywnie jako region prastarej cywilizacji, walecznos´ci, pomys´lnos´ci ekonomicznej, z drugiej zas´– jako s´wiat obcej, azjatyckiej cywi- lizacji, zacofania gospodarczego oraz spo đeczno-politycznego. Zachowuje sie˛ tez˙pamie˛c´, z˙e w XIX i na pocz ˛atku XX wieku by đa to przestrzen´martyrolo- gii Polaków. Obecnie zamieszkuje tam ok. 5 tys. osób maj ˛acych polski rodo- wód narodowo-etniczny. S ˛ato w duz˙ej mierze potomkowie zes đan´ców poli- tycznych. Rozproszeni s ˛aw róz˙nych cze˛s´ciach regionu. Najwie˛cej jednak spotyka sie˛ich w duz˙ych aglomeracjach miejskich, jak Tbilisi, Baku, Erewan, Kutaisi, Machaczka đa, Suchumi. Wi ˛az˙e sie˛to w istotnej mierze z wykonywa- nymi profesjami. Nierzadko od pokolen´ nalez˙˛ado tzw. elity intelektualnej. Zaznacza sie˛ich obecnos´c´ws´ród profesorów, lekarzy, inz˙ynierów, architek- tów, artystów malarzy, nauczycieli 1. Jednak kontakty Polaków z tym regionem maj˛aponad 1000-letni ˛aprze- sz đos´c´. Zaznacza đy sie˛one na gruncie ekonomicznym, politycznym i kultural- Prof. zw. dr hab. A NDRZEJ CHODUBSKI Ŧ Zak đad Nauk o Cywilizacji, Instytut Poli- tologii Uniwersytetu Gdan´skiego; adres do korespondencji: ul. Gen. J. Hallera 122, 80-952 Gdan´sk. 1 Por.A.C h o d u b s k i, Aktywnos´c´kulturalna Polaków w Azerbejdz˙anie w XIX i na pocz ˛atku XX wieku , Gdan´sk 1986; B.
    [Show full text]