SZWAJCARIA- KANTON URI DIE SCHWEIZ- KANTON URI „Uri- die Seele der Schweiz“ (www.uri.swiss)

(pixabay.com autor: Max Hermann /die Schweiz)

(wikipedia.org autor: Simon Koopmann CC-BY-SA-2.5) Film o kantonie URI- autor: Laurin Göller

https://www.youtube.com/watch?v=5l5kJ6EWsvk

(Muzyka w tym filmie: utwór Entrapment (10967)-15738, wykonawca Dexter Britain, album The Score. Dostępny w YouTube na podstawie licencji udzielonej przez AdRev for a 3rd Party (w imieniu wytwórni Music Bed); AdRev Publishing i inne stowarzyszenia zajmujące się prawami do muzyki) A dlaczego widzimy tu byka…..albo diabła? Ha…..i byk i diabełek są ściśle związani z kantonem URI. Die Schweiz und das Kanton URI

Kanton Uri jest jednym z 26 kantonów Szwajcarii. Położony jest w środkowej części kraju- w dolinie Reuss ( das Reusstal) między Jeziorem Czterech Kantonów ( der Vierwaltstӓttensee) a Przełęczą Świętego Gotarda (der Sankt Gotthardpass) Jest jednym z trzech najstarszych leśnych kantonów ( die Waldstӓtte) obok Schwyz i Unterwalden, które 01.08.1291 podpisały akt założycielski Konfederacji Szwajcarskiej.

(wikipedia.org CC BY- SA 3.0) Das Kanton URI

Stolica: Altdorf Powierzchnia: 1077 km2, górzysta- obejmuje wschodnią część Alp Berneńskich i Alpy Glarneńskie. Najwyższy szczyt: Dammastock- 3630 m n.p.m Liczba mieszkańców: 35 000 tys. Język urzędowy: • Język niemiecki- 90% • Język włoski • Język serbsko-chorwacki • Dialekt- Urnerdeutsch 39 kolejek liniowych pokonuje łącznie 23.000 m. różnic wysokości. Koneserzy chętnie przyjeżdzają na widokowe tarasy ponad doliną rzeki Reuss, Jeziorem Czterech Kantonów i doliną Schӓchental. Tu przez przełęcz Św. Gotarda przechodzi główny szlak komunikacyjny łączący Niemcy z Włochami. (wikipedia.org CC BY- SA 3.0) Flaga i herb kantonu Uri

Flaga i herb kantonu Uri przedstawiają tura- czyli wymarłego dzikiego byka z wyciągniętym czerwonym językiem i czerwonym kolczykiem w nosie na żółtym tle.

Pierwsze wzmianki pojawiły się w 8. lub 9. wieku i to terytorium nazywano Uronia- nazwa odnosiła się nie do całej doliny Reuss, ale tylko do Altdorf i małych osad wokół miasta. W 13. wieku przyjęła się niemiecka nazwa Ure, która w 16.wieku zmieniła się na URI. Druga odpowiedź związana jest z herbem kantonu. Przedstawia on tura-przodka wymarłego dzikiego byka- czyli Uristier.

(pixabay.com autor: Christian Packenius /Deutschland) Kanton Uri i jego 20 gmin.( 20 Gemeinden) Kanton Uri i jego 20 gmin.

W gminie Bauen w Uri znajduje się pomnik mnicha Alberika Zwyssiga, który w 1841 skomponował szwajcarski psalm, obecny hymn narodowy Szwajcarii „ Tritts im Morgenrot daher”

( wikipedia.org autor: Roland Zumbühl, CC BY-SA 3.0) Sprawdzam waszą pamięć

https://www.educandy.com/site/html5/bin/main.php?activity=hangman&quizid=167633 Herb Altdorf

(wikipedia.org autor: RKa- CC-BY-SA-3.0) Altdorf - stolica kantonu URI

Stolica kantonu Uri -Altdorf , położona jest w dolnej Dolinie Reuss, na południe od Jeziora Czterech Kantonów. Altdorf jest idealnym punktem wyjścia wycieczek po regionie Uri. Zimą- śnieg, narty, wspaniałe widoki. Latem- raj dla piechurów i rowerzystów.

(wikipedia.org autor: Paebi, CC BY-SA 3.0) Altdorf - stolica kantonu URI

Widoki możemy podziwiać ze słonecznego tarasu – Eggberg ( 1400m). W centrum Altdorf znajduje się światowej sławy pomnik Wilhelma Tella ( das Telldenkmal) oraz jego muzeum, które przypominają nam o pochodzeniu Szwajcara.

(wikipedia.org, autor: Rudolf Amman z Tsu-shi/Japan CC BY-SA 2.0) Altdorf - stolica kantonu URI

Warto również zwiedzić kościół św. Marcina ( Kirche St. Martin), muzeum sztuki ( Museum Haus für Kunst) oraz muzeum muzyki ludowej ( Haus der Volksmusik) Tu działała jedna linia tramwajowa o długości 3 km – z Altdorf do Flüelen, ale 26.03.1951 zastąpiono nią linią autobusową. Do dziś pozostała jednak zajezdnia tramwajowa. Altdorf czasem jest pisane jako Altdorf UR- w celu odróżnienia od innych miast/gmin o tej samej nazwie. Altdorf mamy we Francji, 5 w Niemczech, w Stanach Zjednoczonych, w kantonie Jura i Schaffhausen w Szwajcarii oraz w Polsce. Wilhelm Tell- legendarna postać szwajcarskiego bohatera narodowego. Za rodzinne strony Wilhelma Tella uważa się Bürglen w szwajcarskim kantonie Uri. Szwajcar nie chciał Wilhelm Tell ukłonić się przed symbolem władzy cesarskiej, za co został ukarany przez austriackiego starostę Hermanna Geβlera.

(pixabay.com autor: Jamie Mahoney/USA) Wilhelm Tell

(wikipedia.org autor: Ernst Stückelberg. Public domain)

W stolicy kantonu Uri -Altdorf znajduje się na rynku brązowy posąg rzeźbiarza Richarda Kisslinga przedstawiający Wilhelma Tella z kuszą w towarzystwie syna.

(wikipedia.org autor nieznany. Public domain) Wilhelm Tell

Friedrich Schiller również w swoim dramacie „ Wilhelm Tell”- który ukończył w 1804 roku, opisał historię legendarnego szwajcarskiego strzelca wyborowego i jego walkę z habsburgską monarchią we wczesnym okresie XIV wieku. Sztuka Schillera stała się podstawą do libretta opery Gioachino Rossiniego o Wilhelmie Tellu. Prapremiera dzieła miała miejsce 3.08.1829 w operze w Paryżu. Jego podobiznę znajdziemy również na szwajcarskiej monecie o nominale 5 Franków z 1967 roku.

(wikipedia.org , rycina z dramatu „Wilhelm Tell” autor: Georg Melchior Kraus, CC BY-SA 3.0) Fragment opery G. Rossiniego „ Wilhelm Tell”

https://www.youtube.com/watch?v=j3T8-aeOrbg (MS Promotion Warsaw Impressione Orchestra – Uwertura Wilhelm Tell- G. Rossini)- G. Rossini) Sprawdzam waszą pamięć

https://wordwall.net/resource/3158283/geografia/u-2 Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Przełęcz Świętego Gotarda ( Sankt Gotthardpass) Jest jednym z najbardziej znanych przełęczy alpejskich. Położona w południowo- wschodniej Szwajcarii, w Alpach Lepontyńskich, łączy doliny rzek Ticino i Reuss.. Przez Przełęcz Świętego Gotarda idzie główny szlak komunikacyjny łączący Niemcy z Włochami.

(wikipedia.org autor: Markus Schweiss CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

.

( wikipedia.org Przełęcz św. Gotharda autor: Roland Zumbühl Commons Picswiss projeck GFDL-licence) (wikipedia.org autor: Figugegl CC BY-SA 4.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Furkapass Przełęcz położona na wysokości 2436 m n.p.m. na granicy szwajcarskich kantonów Valais i Uri. Na przełęczy kręcono niektóre sceny z filmu „Goldfinger”, w którym w rolę Jamesa Bonda wcielił się Sean Connery.

(wikipedia.org Furkapass, autor: Cooper.ch CC BY-SA 2.5) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Złowrogi Wąwóz Schöllenen ( Schöllenenschlucht) i Diabelski Most (Teufelsbrücke) Wąwóz Schöllenen to dzieło natury, został utworzony przez górny Reuss w szwajcarskim kantonie Uri. Przełęcz Św. Gotarda zaczęto wykorzystywać dopiero po wybudowaniu „Diabelskiego mostu” (Teufelsbrücke) nad bramą (pixabay.com, Schöllenenschlucht, Teufelsbrücke, autor: Lars Schlageter/ die Schweiz) wąwozu po 1200 r n.e.

(pixabay.com, Schöllenenschlucht, autor: Lars Schlageter/ die Schweiz) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Złowrogi Wąwóz Schöllenen ( Schöllenenschlucht) i Diabelski Most ( Teufelsbrücke)

(wikipedia.org Bau der Teufelsbrücke, zdjęcie obrazu namalowanego przez Carla Blechena (wikipedia.org Die alte und die neue Teufelsbrücke in der około 1830r. fotograf nieznany. Domena publiczna. Bayerische Staadsgemӓldesammlung) Schöllenenschlucht, autor: Markus Schweiβ CC BY-SA3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Jezioro Czterech Kantonów ( Vierwaltstӓttensee) i Łąka Rütli (Rütliwiese)

( wikipedia.org panorama Vierwaldstӓttensee, autor: Alexander Umbricht. Domena publiczna)

Jezioro Czterech Kantonów ma skomplikowany kształt z kilkoma ostrymi zakrętami i czterema ramionami. Można okrążyć jezioro koleją lub transportem drogowym. Jezioro w środkowej części Szwajcarii zajmuje powierzchnię 114km2- jest czwartym pod względem wielkości jeziorem Szwajcarii. Nazwa nawiązuje do czterech kantonów, które są nad nim położone: Uri, Schwyz, Unterwalden i Lucerny. Na południowo- wschodnim brzegu znajduje się łąka Rütli ( Rütliwiese). Do jeziora wpada rzeka Reuss. Najdalej na południe i wschód wysunięta część Jeziora Czterech Kantonów to Urnersee. Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

(wikipedia.org autor: Fallaner, CC BY-SA 4.0) (pixabay.com autor: Jai 79) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Rütli (Rütliwiese) łąka o powierzchni 62,230 m2 położona na wysokim cyplu nieopodal gminy Seelisberg. Uważana za miejsce założenia Szwajcarii. Dzień 01.08 stał się Świętem Narodowym w Schwajcarii (Schweizer Bundesfeiertag) na pamiątkę założenia Konfederacji Szwajcarskiej.

(wikipedia.org Rütli, autor: DrHӓxer CC BY-SA4.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Szlak turystyczny w Szwajcarii ( Weg der Schweiz)

Szlak turystyczny w Szwajcarii (35 km- od Rütli do Brunnen) powstał jako wspólny projekt wszystkich kantonów. Szlak zaczyna się na łące Rütli- symbolicznym miejscu narodzin Szwajcarii, obiega Jezioro Czterech Kantonów i kończy się w osadzie Brunnen. Szlak podzielono na 26 odcinków- jeden na każdy kanton według kolejności wstępowania do Związku. Zaczynał kanton Uri a kończył kanton Jura. Otwarcie szlaku nastąpiło 04.05.1991.

( wikipedia.org Weg der Schweiz, autor: NASA. Domena publiczna.) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Pomnik Aleksandra Suwarowa ( Suwarow Denkmal)

Pomnik upamiętnia poległych żołnierzy rosyjskich. W 1799 roku Diabelski Most (Teufelsbrücke) był świadkiem jednej z najbardziej dramatycznych bitew jaka odbyła się w czasie wojen napoleońskich- walkę Francuzów z Rosjanami. Francuzi pod dowództwem Napoleona, a Rosjanie generała Suworowa. O poległych żołnierzach rosyjskich przypomina wykuty w skale wąwozu w 1899 roku pomnik Suworowa.

( wikipedia.org Suworow Denkmal, autor: Little Joe, CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Kolumna/pomnik/kamień Schillera (Schillerstein)

Znany jako Mythenstein, to 20 metrowy blok skalny upamiętniający setną rocznicę urodzin Friedricha Schillera. Kolumna Schillera znajduje się w gminie Seelisberg.

(wikipedia.org Schillerstein vom See, autor: P Koppenb, CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Średniowieczna wieża- Meierturm w gminie Silenen

Wybudowana w 13 wieku wieża należała do rodziny szlacheckiej o nazwisku Meier, którzy ściągali dziesięcinę dla klasztoru Fraumünster w Zurychu.

(wikipedia.org Meierturm in Silenen, autor: Roland Zumbühl, CC BY-SA 3.0) (wikipedia.org Meierturm in Silenen, autor: Roland Zumbühl, CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert? Kosciół św. Gawła w Wassen ( die Sankt Gallus-Kirche von Wassen) Jest katolickim, barokowym kościołem parafialnym. Obok kościółka przejeżdża kolejka Gotarda (Gotthardbahn) i w różnych odstępach czasu pasażerowie kolejki aż trzykrotnie widzą kościół- za każdym razem z innej wysokości.

(Wikipedia.org Kirche von Wassen, autor: Joachim Kohler, CC BY-SA 4.0) (wikipedia.org Pffarrkirche von Wassen, autor: Caro.ray, CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Trzytysięczniki w kantonie Uri - Clariden -3328 m n.p.m.

( wikipedia.org , autor: Roland Zumbühl, CC BY-SA 3.0) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

• Krönten- 3108 m n.p.m.

(wikipedia.org, autor: Böhringer Friedrich, CC BY-SA 2.5) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

Dammastock- 3630 m n.p.m. szczyt w Alpach Berneńskich

(Wikipedia.org, autor: Stan 45, Public domain) Zapraszamy na wycieczkę do kantonu Uri. Co warto zobaczyć? Wir laden herzlich ins Kanton Uri ein. Was ist dort sehenswert?

• Rotstock- 2928 m n.p.m.w Alpach Berneńskich w kantonie Uri.

(pixabay.com Rotstock, autor: Urs Herwegh/die Schweiz) Sprawdzam waszą wiedzę

https://wordwall.net/resource/3175585/geografia/u-1 Dziękuję za uwagę Danke für Eure Aufmersamkeit