Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 1

In en rond de Pedemolen Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 2

Geschiedenis

De enige maalvaardige watermolen van het Volgens sommige bronnen zou Pieter Bruegel de Oude de watermolen in beeld gebracht In 1989 werd de Watermolen van Pede, hebben meer dan 400 jaar geleden, o.a. op gelegen in Sint-Gertrudis-Pede (), de schilderijen “De terugkeer van de kudde” aangekocht door de gemeente . en “De ekster op de galg”. Na een zeer grondige restauratie is de molen In 1800 werkten in ons land zo’n 3000 sinds 2002 weer maalvaardig. watermolens en evenveel windmolens. Banmolen van het Land van Gaasbeek Er was één molen per 500 à 1000 inwoners. In 1392 reeds werd hij vermeld in een akte: Later werd de stoommachine de voornaam- “Sweder van Abcoude, Heer van Gaasbeek, ste energiebron. In 1935, na de elektrificatie, kocht van Arnoul, zoon van Gielelmus van waren wind- en watermolens bijna uitge- Pede, een heuvel met woningen op de top speeld voor en met een watermolen aan de voet.” de maalderij. Wel werden ze dikwijls nog in combi- natie met andere ener- giebronnen ingezet. De Pedemolen staakte zijn economische bedrijvigheid definitief in 1965. De laatste bewoner en molenaar was Jozef Zeghers.

2 3 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 4

Malen Bakken

Twee keer per mechanisme en de moeilijke molenaarstaal Achter de molen staat het bakhuis met zijn maand staan de aanschouwelijk uit te leggen. De kinderen steenbakoven. Op sommige maaldagen wor- deuren van de mogen helpen bij het wannen, builen en den er gratis bakdemonstraties gegeven. Pede molen wijd optrekken van de zakken. Met vers gemalen meel, water, gist en zout open voor be- In het woon- wordt er brood gebakken zoals in grootmoe- zoekers, en dit huis met zijn ders tijd. De oven wordt met houtbussels het hele jaar door. Leuven se stoof gestookt. Met de kracht kan men nog van het water, Naast volwassenen zijn kinderen vanaf 8 jaar rustig nabab- wordt er gemalen, welkom. Een bakbeurt begint om 13.30 uur belen bij een geluid en gebuild. met het voorbereiden van het deeg. Tegen streekbiertje of De molenaars 17 uur komen de broden uit de bakoven. een kopje kof- staan klaar om Er wordt geen brood verkocht, maar deelne- 3 - 4 deelnemers gewerkt. Deelname is gratis, fie. Foto’s uit het eeuwenoude mers kunnen hun brood tegen kostprijs mee maar inschrijving verplicht. de oude doos naar huis nemen. en schilderijen uit de streek aan de muren, Data van de broodbaksessies zijn terug te oud porselein en glazen, tijdschriften uit de Er wordt in kleine groepjes van 2 bakkers en vinden op de website. jaren ’60 – het is bijna alsof de laatste beroepsmolenaar Jozef Zeghers en zijn gezin er nog steeds wonen. De molen zelf en het museum zijn toeganke- lijk voor rolstoelgebruikers. Info over maaldagen en bijzondere activitei- ten zoals wandelingen, schilderfeest, volks- dans, fruithappening, paas- en kerstfeest,... vindt men op de website.

4 5 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 6

1 WOONHUIS 6 BOOMGAARD 2 WATERRAD 7 PEDEBEEK Omgeving 3 BAKHUIS 8 SPAARVIJVERS 4 SCHUUR 9 NATUURVIJVER 5 HONDENRAD

88

7 6 2 9

3 1

5 5 2 1

4

3

6 7 8 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 8

Huren Tentoonstellen

Ben je op zoek naar een originele locatie, De watermolen is een buitengewoon kader een uniek kader, een schitterende omgeving, voor kleine, laagdrempelige tentoonstellingen. een gebouw met een verhaal,... dan ben je De schuur, de zolder, de kleine kelder en het bij de watermolen van Sint-Gertrudis-Pede molendomein bieden talrijke mogelijkheden aan het juiste adres! om schilderijen, foto’s, keramiek, beelden en andere kunstwerken op een boeiende manier Kleinschalige kunstprojecten vinden hier een voor te stellen. gedroomd kader, van concerten over film, theater, creatieve ateliers tot poëzieavonden, lezingen en voordrachten. Maar ook voor familiefeesten, vergaderingen, teambuilding, cursussen, biedt de site veel mogelijkheden. De schuur, zolder en woonhuis kun- nen gehuurd worden, alle Tentoonstellen is dagen behalve gratis tijdens op maaldagen, maalzondagen en dit tussen 9 (iedere 2de en en 21 uur. 4de zondag van de maand). Voorkeurta rie ven voor de andere dagen.

8 9 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 10

Bezoeken Leren

Buiten de gratis maaldagen kunnen groepen koffie molens, vleesmolens en botervat. de watermolen op aanvraag bezoeken. - Hoe bakt men brood in een steenbakoven? Een volledige maaldemonstratie met rond- - Wat is een wanmolen? leiding en technische uitleg duurt een uur. De kinderen helpen het kaf van het koren te scheiden. Om veiligheidredenen en om iedereen de - Welke dieren leven in het molendomein? gelegenheid te geven de werking van de Wandeling langs de vijvers, naar de schapen weide.

molen van dichtbij te volgen, kunnen maxi- maal 25 deelnemers tegelijk in de molen toegelaten worden. Grotere groepen moeten gesplitst worden. Voor kinderen is de molen een boeiende ervaring. Een bezoek aan de watermolen is leerrijk en speels tegelijk. Het programma is gevarieerd en biedt stof voor een bezoek van een halve of een hele dag: - Hoe werkt een watermolen? De kinderen mogen de molenaar helpen bij het openen van de sluizen, het optrekken van de graanzakken, het builen van het meel. - Waarvoor dient het hondenrad? Bezoek van het molenmuseumpje met

10 11 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 12

Ontdekken Wandelen en fietsen

De vijvers met meerkoeten, waterhoenders, De Vier-elementenroute (27 km) leidt langs ganzen en eenden bieden in elk seizoen een monumenten en gebouwen waar gewerkt boeiend schouwspel. werd met de vier elementen: water, vuur, In de boomgaard en rond het molenhuis kan lucht en aarde. Tijdens de tocht komt men men kennis maken met oude fruitrassen voorbij de Tramsite Schepdaal en brouwerij zoals de palokes, Schaarbeekse krieken Timmermans. Een ijskelder, een hopast, (de enige echte voor de lokale Kriek), kwee- andere watermolens... illustreren het thema. peren, walnoten en nog veel meer. Ook de Fietsroute Dilbeek (29 km) komt In oktober worden de appelen en peren voorbij de watermolen. Goede plek om even tijdens een maaldag verwerkt tot vers sap en uit te rusten en te genieten van het landschap. cider. De wandel- en fietsfolders van Dilbeek zijn gratis. Tijdens maaldagen zijn ze ook bij de Het grote molendomein van 3,5 ha is vrij molenaars verkrijgbaar. De Pedemolen is een goed vertrekpunt voor toegankelijk. Het is een oase van volslagen wandelingen en fietstochten. Hij ligt op een rust en stilte, een klein natuurreservaat. boogscheut van het kasteel van Gaasbeek. Het is trouwens in zijn geheel als landschap Pieter Bruegel de Oude kwam in zijn laatste beschermd en wordt volledig ecologisch levensjaren te voet van Brussel naar de beheerd. Pedevallei en heeft ze in tal van schilderijen vereeuwigd. De Bruegelfietsroute (45 km) komt langs 19 reproducties van zijn werken, waarvan er twee aan de watermolen staan. Het Openlucht-Bruegelmuseum in Sint-Anna- Pede is een ommetje waard. De Pedemolenwandeling (10 km) combineert prachtige vergezichten met rustige holle wegen en open weidelandschappen.

12 13 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 14

14

5

8

23 3 3

6 9 10

7

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 GRAANZOLDER HOOFDINGANG VOORMALIG ZOLDER MAQUETTE INGANG GEUZEKELDER BALKON BAR SCHUUR (FEESTEN, STEENZOLDER & MACHINEKAMER MOLENAARSHUIS (VERGADERINGEN, HOPAST SCHUUR / (MET OUDE MAQUETTE- VERGADERINGEN, MEELZOLDER (MUSEUMCAFÉ) TENTOONSTELLINGEN) ZOLDER UITRUSTING) MUSEUM TENTOONSTELLINGEN)

14 15 Brochure Pedemolen bis_Brochure Pedemolen 1/09/14 09:30 Pagina 16

Praktisch

WATERMOLEN VAN SINT-GERTRUDIS-PEDE

Lostraat 84, 1703 Dilbeek (Schepdaal) Tramsite Schepdaal ebaan sbergs raard Ge ude N8 NINOOFSESTEENWEGSpanuit O It MET DE WAGEN: rij r (B Eylenbosch) t P ss o la Ring rond Brussel, afrit 13 b n n at k e tra l s e gse n

y er E sb s ard t era ra (Ninove/Molenbeek); N8 Ni noofsesteenweg G a t I J Akke s Schepdaal rstraat b tot brouwerij Eylenbosch; IJsbergstraat (L); e

r

g

s

t t

r a

a Isabellastraat (R); Lostraat (L) a

K a r o t t t

h s R

em o

str L aa astr. Roomstraat t Isabell Viaduct OPENBAAR VERVOER: 'De 17 bruggen'

Met de bus (www.delijn.be): Watermolen Sint- Pede Gertrudis- • De Lijn 118: Brussel-Zuid – – Pede Schepdaal (halte Lostraat of Sint-Gertrudis- Pede) – op 200m van de Pede molen • De Lijn 127 of 128: Brussel-Noord (Liedekerke) – Ninove (halte Weg naar Pede INFO of Spanuit ± 2 km) vzw Dilbeeks Erfgoed • De Lijn 141: Brussel-Zuid, Kapellekerk – p/a Cultuur & toerisme Lennik – Leerbeek (halte Pedestraat ± 2 km) Kasteelhoeve, de Heetveldelaan 4, 1700 Dilbeek Alle info over openingsuren, bijzondere Tel. 02 451 69 30 activiteiten, bakdemonstraties, huurvoor- [email protected] waarden en tarieven is terug te vinden op www.dilbeekserfgoed.be www.dilbeekserfgoed.be

Foto’s: Renate Devreese, Tine Van Wambeke, Miel Verhasselt