De Tafel van Nagel

In Hilversum

De politieke levens van een groot partijoprichter

Een witte tafel met plaats voor twaalf mensen in de woonkamer van het gezin Nagel in Hilversum. Vandaag staan de schuifdeuren van de stadsvilla open. Stadhuis en omroepkwartier liggen om de hoek, dichte struiken onttrekken vanaf de straat het terras aan het zicht. ‘Die hebben we meteen laten planten’, zegt zijn vrouw Yvonne die er gezellig bij blijft zitten en intussen De Telegraaf doorneemt.

Veel van de politieke levens van Jan Nagel hebben zich aan deze tafel afgespeeld. Hier sprak hij met Henk Westbroek en Broos Schnetz over Leefbaar Utrecht. Hier schoof Pim Fortuyn na een tv-optreden aan en stapte vijf uur later weer de winternacht in, kamer blauw van de rook, wijnvoorraad geslonken. In de auto wachtte zijn chauffeur. ‘Chauffeurs binnen, daar deed Pim niet aan.’

Hier botsten Peter R. de Vries en Klaas Wilting over bijzonder onderwijs. Hier ontving hij Fred Teeven – ‘we kenden elkaar uit de schaakwereld’ - die vroeg wat nodig was om in de Eerste Kamer steun van 50Plus te verwerven. Hillen, Peper, De Hond, Van Dam, Paradijs, Van der Louw – allemaal aan tafel.

Yvonne zorgde voor koffie en thee, hapjes en hele maaltijden, speelde zo nodig voor secretaresse. ‘Dat doe je voor elkaar’, vindt ze. ‘Je helpt in goede en slechte tijden.’ Henk Krol zei het mooi toen Nagel in de zomer van 2017 afscheid nam als voorzitter. ‘Geen partij in Nederland waarvan de voorzitter zoveel leden thuis heeft ontvangen.’

‘Ik kom uit een tijdperk dat politici hun thuis afschermden’, vertelt Nagel (78). ‘Vergaderingen waren in zaaltjes. Als ik dan kijk hoeveel gesprekken ik hier voerde… Er was financiële noodzaak om het zo te doen.’ Om gezeur te voorkomen zegt Nagel nooit een cent te hebben gedeclareerd.

Nagel is schaker. Voorbereiding op orde, ook voor dit gesprek. Mijn mail over de tafel van Nagel ligt voor hem. Daarnaast een handgeschreven lijstje met onderwerpen – wat behandeld is, streept hij door. Om te laten zien hoe de begintijd van 50Plus was, haalde hij de agenda van 2010 erbij: Kijk, in zeventien dagen alle kandidaten voor de provinciale lijsten gesproken, soms wel tien per dag, ook in het weekeinde. ‘Vertaal maar eens naar zaaltjes. Dat komt niet uit.’

Het afscheidsboek van Leefbaar Hilversum ligt er om te laten zien dat hij – anders dan de media schrijven – juist helemaal geen ruziezoeker of intrigant is, maar door iedereen die met hem samenwerkte wordt gewaardeerd. ‘Als steeds wordt herhaald dat er rond mij gedoe is, is dat het beeld dat blijft hangen.’

In de aanloop naar het partijcongres was er opnieuw heibel; vrijwel het voltallige hoofdbestuur van 50Plus stapte op en Jan Zoetelief, pas een jaar voorzitter, moest alweer plaats maken. Maar kijk, tamelijk eensgezind werd Geert Dales zaterdag als opvolger gekozen. En er was waardering: de Jan Nagel 50Plus Foundation, om het gedachtegoed over de grens uit te dragen. ‘Een verrassing’, zegt Nagel. ‘Al hoeft dat niet te betekenen dat ik het zelf ga aanpakken. In het binnenland is nog genoeg te doen.’

Als de vraag komt of Nagel aan deze tafel ook gesprekken voerde om het congres voor te bereiden, wordt hij heel precies: Krol en Dales tweemaal gesproken, op 8 en 19 mei – kijk maar in de agenda. En vrijdag 18 mei vroeg de congrescommissie of ze konden langskomen, voor advies. Op 19 mei zaten ze hier. ‘Let op hoeveel tijd je uittrekt voor onderwerpen’, zei Nagel. ‘Denk om de toonzetting. Straal niet uit dat het moeilijk of lastig wordt.’

Tevreden: ‘Dat is goed uitgepakt. Maar ik zou het op prijs stellen als je dit zelf checkt bij Ellen Verkoelen, de congresvoorzitter.’ Haar versie, een paar uur later: ‘Nagel was de eerste helft van 2017 nog voorzitter. We wilden een helder zicht op de partijfinanciën, vandaar de afspraak. Bij 50Plus gaat het vaak mis vanwege het gevoel dat de partij door een paar mensen bestuurd wordt. Daar reken ik hem toe. En positief blijven, dat hoeft hij mij niet uit te leggen.’

Intussen laat Nagel de prijs zien die hij won voor een tv-documentaire over Aantjes, en komt met de tekst die Mies Bouwman schreef in een vriendenboek. Ineens zie ik het: de grootste en hardnekkigste politiek ondernemer van Nederland zoekt nog steeds erkenning.

De telefoon gaat: uitgeverij Aspekt. Nagel zet hem op de speaker, vertelt dat hij een boek wil schrijven over de tweede helft van zijn politiek leven. Met een schuine blik naar mij: ‘De titel is er: de tafel van Nagel.’