Kazimierz Pelczar (1894–1943), the Prominent Professor of Vilnius Stefan Batory University (To the 110Th Anniversary of His Birth)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Kazimierz Pelczar (1894–1943), the Prominent Professor of Vilnius Stefan Batory University (To the 110Th Anniversary of His Birth) ACTA MEDICA LITUANICA. 2004. VOLUME 11 No. 2. P. 6567 $# © Lietuvos moksløKazimierz akademija, Pelczar 2004 (18941943), the prominent professor of Vilnius Stefan Batory University © Lietuvos mokslø akademijos leidykla, 2004 Kazimierz Pelczar (18941943), the prominent professor of Vilnius Stefan Batory University (to the 110th anniversary of his birth) Rimgaudas Virgilijus Kazakevièius Department of Pathology, Forensic Medicine and Pharmacology, Medical Faculty, Vilnius University, M. K. Èiurlionio 21, LT-2009 Vilnius, Lithuania Kristyna Rotkeviè Institute of Oncology of Vilnius University, Santariðkiø 1, a Vilnius Lithuania cow Jagiellonian University. During World War I, in 19141915 he was in the Austrian army. He was taken prisoner by the Russian army and in 1915 1918 worked in the Red Cross sanitary service in Kiev and Moscow and in 19181920 in the sanitary service of Siberian Division. After its evacuation, through China and Japan, he got to Polish Army. In 19201923 K. Pelczar continued studies of medi- cine at Collegium Medicum of Cracow Jagiellonian University and in 1925 got the doctors degree. During studies he specialized in general and expe- rimental pathology with Prof. K. Klecky and in in- vestigations of pathology of metabolism with Prof. L. Marchlewski. In 19201930 he worked as assis- tent at the Department of General Pathology of Col- legium Medicum of Cracow University. In 1927 K. Pelczar specialized in hematology and in experi- mental transplantation of tumours with Prof. H. Auer Professor K. Pelczar, Head of Department of Ge- in Berlin. In 1928 he worked on probation at Pas- neral and Experimental Pathology of Medical Fa- teur Institute in Paris on biological research of culty at Stefan Batory University, the prominent on- malignant tumours and at Institute of Radium on cologist, was born 2 August 1894 in Truskawiec. His research of antitumoural immunity. In 1929 at the father Z. Pelczar (18661934) was a physician bal- Cracow Jagiellonian University he defended his ha- neologist, the owner of a sanatorium in Truskawiec, bilitation work Serological investigations of malig- author of about 20 articles, among them The Trus- nant tumour immunity (1). In 1930 K.Pelczar was kawiec health resort and A Centenary of Truska- invited to Vilnius Stefan Batory University to head wiec, 18271927. He inspired in his sun love for the Department of General and Experimental Pa- medicine. K. Pelczar graduated from school in Dro- thology of Faculty of Medicine, which he headed hobycz. In 19121914 he studied medicine at Cra- until the end of 1939. In the 1937/1938 school year $$ Rimgaudas Virgilijus Kazakevièius, Kristyna Rotkeviè K. Pelczar was the Dean and in the 1938/1939 school tients. Under the guidance of Prof. K. Pelczar in year Vice-dean of Faculty of Medicine. Also, in the laboratory was investigated the effect of birch 19351937 he headed the Department of Bacterio- fungus on the treatment of gastrointestinal and skin logy. tumours; this fungus was used in popular medicine At Faculty of Medicine Prof. K. Pelczar gave the of Vilnius region. course of general pathology for third-year students in Besides the oncological problems, for many years the 7th and 8th trimesters 5 hours a week and in the K. Pelczar investigated also the pathology of articu- 9th trimester 3 hours a week intended for practical lations. After many experiments he began to use works in general pathology (2). His lectures were of a injections of kefalin in the treatment of patients with very high level corresponding to the achievements of nonspecific arthritis. This drug was used also in the world-wide medicine. Prof. K. Pelczar paid much at- treatment of tuberculosis with good results. When tention to the teaching of general pathology and writ- the Polish firms refused to produce this drug, K. Pel- ing of manuals. The most important of them are Ge- czar made an agreement with one German firm on neral Pathology (Vilnius, 1938), Pathology of Res- its production. The results of the investigations of piratory System and Blood (Vilnius, 1936) and the this drug were published in the articles The in- articles Pathology of pancreas (1937), Importance fluence of kefalin on the course of chronic arthri- of inheritance in human pathology (1932). Besides tis (1936), The influence of kefalin and heparin general pathology, for the fourth year students in the on the synthesis of antibodies (1933) (1). 10th trimester he gave a 24-hour cycle of lectures Ma- In cardiology, K. Pelczar was interested in the lignant tumours and the cycle of lectures Allergical problem of angina pectoris. In 1932 he published diseases, as well as elective courses on pathology of the article Angina pectoris in the light of investi- metabolism and blood (2). gations of metabolism. He published a number of Under the guidance of Prof. K. Pelczar scientific scientific works in the field of hematology; the most work at the department became more active, the num- important are Platelets and anaphylactic shock ber of scientific workers and post-graduate students (1926), Physiological investigations of blood plate- increased. The scientific interests of researchers of lets (1926). Prof. K. Pelczar had good knowledge the department under the guidance of Prof. K. Pel- of foreign languages, he fluently used French, Ger- czar were very broad, including problems of oncolo- man, English, Russian, and this allowed him to par- gical pathology, experimental endocrinology, immu- ticipate in international congresses on pathology and nology, rheumathology and health-resort. (3). oncology and make reports there (Paris, 1931, Mad- The erudition of Prof. K. Pelczar, his organizing rid 1934, Brussels, 1936, London, 1937, 1938, Mos- abilities and international spirit helped to create a cow, 1940). strong school of pathology, which embraced gifted Prof. K. Pelczars merits to Lithuanian oncology physicians and scientifists of different nations Po- are great. Having noticed the lack of organized on- les, Lithuanians, Russians, Jews, Byelorussians, Ta- cological service in Vilnius, in May 1931 he with tars. Many of his students later became prominent Prof. K. Michejda and others renovated the Vilnius scientifists, heads of departments of Faculties of Me- Committee Against Cancer (6). As in Vilnius there dicine in many countries and organizers of health was no institution for investigation and treatment service, among them J. Olszewski, Professor of To- of cancer patients, Prof. K. Pelczar on 1 December ronto University, M. Beklemishev, member of the 1931 established Institute of Oncology and Clinic in Moscow Academy of Sciences, J. Stachelski, the ma- Vilnius at Polocko Street 6, where first he got some ny-year standing Minister of Health Service of Po- rooms in an old peoples home (4). In 1931 there land (4). was a hospital with 12 beds; in 1933 Department of Prof. K. Pelczar was a scientifist of very wide Rentgenology, Histopathological Laboratory was interests: the main fields of medicine in which he opened, in 1935 radium was bought. Little by little worked and published many publications were on- increased the space of the Institute and augmented cology, arthrology, cardiology, hematology and he- the number of the personnel. alth-resort science. In total, he published about 85 In 1936 Prof. K. Pelczar in Vilnius organized large scientific works in Polish, French and German the 4th Congress Against Cancer, in which many and many popular articles in everyday press. His scientists from Germany, Poland, Latvia and Lithua- main scientific works were in oncology: Transplan- nia took part (5). tation of malignant tumours (Paris, 1928), Alek- Except his direct posts (Head of Department of sin and cancer (Paris, 1931), Significance of cold General and Experimental Pathology of Faculty of agglutination reaction for serodiagnostics of cancer, Medicine, Vilnius Stefan Batory University and Di- Investigations of antitumoural immunity, Detec- rector of Institute of Oncology), he had many pub- tion of phosphatases in the blood of cancer pa- lic duties: 1. Chairman of Vilnius and Naugardukas Kazimierz Pelczar (18941943), the prominent professor of Vilnius Stefan Batory University $% Union of Physicians; 2. Chairman of Vilnius Sec- 4. K. Rotkeviè. Kazimieras Pelèaras (1894 08 021943 09 tion of the Kopernik Association; 3. Vice-president 17). Medicinos teorija ir praktika 2001; 4(28): 2689. of the union for fight with cancer of Poland; 4. 5. A. Tëlyèënas. Prof. Kazimieras Pelèaras (18941943) Member of International Council of London for Vilniaus kovai su navikais komiteto tyrimo ir gydymo fight with cancer; 5. Member of the international instituto vadovas. Sveikatos apsauga 1973; 9: 503. Union of Paris for fight with cancer; 6. Member of 6. Prof. Kazimieras Pelèaras pirmojo Onkologijos Ins- Vilnius Committee for fight with cancer; 7. Mem- tituto vadovas (18941943). Kova su vëþiu Tarybø Lie- tuvoje. Resp. onkologø pasitarimo ir XIII mokslinës ber of the scientific council of Warsaw Radium Ins- sesijos tezës. 1973. IV. 18. Vilnius, 1973: 57. titute; 8. Member of the editorial council of the journal Acta Cancerologica in Budapest; 9. Mem- R. V. Kazakevièius, K. Rotkeviè ber of the editorial council of the journal Zeitschrift für Krebsforschung in Berlin; 10. Member of the KAZIMIERAS PELÈARAS (18941943) ÞYMUS board of Vilnius Charity Society (1). STEPONO BATORO UNIVERSITETO PROFESORIUS Prof. K. Pelczar was very popular in Vilnius be- (110-osioms gimimo metinëms) cause of his sociable character, culture, width of Santrauka interests and knowledge, sympathy with people, di- sinterested medical practice. Professor was a great K. Pelèaras, þymus Stepono Batoro universiteto profeso- amateur of art, collected paintings, had a talent for rius bei Onkologijos instituto ir klinikos vadovas, gimë 1894 08 02 Traskavece, gydytojo balneologo ðeimoje. art himself. 1923 metais jis baigë Krokuvos Jogailos universiteto Col- Prof. K. Pelczar was a very social man. In 1939 legium Medicum. 19201930 m. buvo Krokuvos Jogailos 1940 he guided the Polish section of International universiteto Collegium Medicum Bendrosios patologijos ka- Red Cross and Polish Committee in Vilnius, which tedros asistentas, 1925 m.
Recommended publications
  • NOWOTWORY Journal of Oncology 2017, Volume 67, Number 6, 321–335 DOI: 10.5603/NJO.2017.0054 © Polskie Towarzystwo Onkologiczne ISSN 0029–540X
    NOWOTWORY Journal of Oncology 2017, volume 67, number 6, 321–335 DOI: 10.5603/NJO.2017.0054 © Polskie Towarzystwo Onkologiczne ISSN 0029–540X www.nowotwory.edu.pl The Nowotwory journal over the last 95 years (1923–2018) Edward Towpik1, 2, Wojciech M. Wysocki3 ‘The quarterly Nowotwory, its contributing authors and editorial committees have laid down the intellectual foundations of oncology in Poland’. Professor Hanna Kołodziejska Editor in Chief during 1974–1991 Launching of the journal and its development One of the first global initiatives for publishing a perio- dical devoted to the fight against cancer arose in Poland back in 1906, when both Dr Mikołaj Rejchmann and Dr Józef Jaworski from Warsaw set up an Anti-Cancer Committee (Komitet do Walki z Rakiem). One of its aims was to launch a journal, however this proved impossible due to the unfa- vourable conditions prevailing at that time. When Poland regained its independence, organising anti-cancer policies again became a priority. In July 1921, an Polish Anti-Cancer Committee (Polski Komitet do Zwalcza- nia Raka) in Warsaw came into being. Despite scant resour- ces it rapidly and enthusiastically started its operations. This was reflected by publishing a journal entitled The Bulletin of the Polish Anti-Cancer Committee (Biuletyn Polskiego Komi- tetu do Zwalczania Raka). The first edition was published in 1923, whose editor was Dr Stefan Sterling-Okuniewski, MD. At that time, this really was a pioneering endeavour as there were only 5 other such journals dedicated solely to the anti-cancer campaign in the world: the German Zeit- schrift für Krebsforschung (1903), the Japanese Gann (1907), the French Bulletin de l’Association Francaise pour l’Etude du Cancer (1909), the Italian Tumori (1911) and from the USA Journal of Cancer Research (1916)1.
    [Show full text]
  • Marian Brudzisz, C.SS.R
    SHCSR 61 (2013) 57-121 MARIAN BRUDZISZ , C.SS.R. REDEMPTORIST MINISTRY AMONG THE POLISH IN THE SOVIET SOCIALIST REPUBLICS OF LITHUANIA AND BYELORUSSIA, 1939-1990* Introduction ; 1. – The foundation of the Redemptorists in Wilno-Po śpieszka as their base for the apostolate ; 2. – The pastoral activities of the Redemptorist Polish community in Wilno-Po śpieszka ; 2.1 The Po śpieszka Redemptorists in the early days of World War II ; 2.2 In Wilno and the Wilno Region – under the first Soviet occupation ; 2.3 Po śpieszka under the German occupation ; 2.3.1 The Pasto- ral ministry of the Redemptorists continues ; 2.3.2 Father Jan Dochniak’s mission in Prozoroki, Byelorussia ; 2.3.3 Help Given to the Jewish Population ; 2.3.4 De- fending the Polish nation: correspondence, clandestine courses, and the resi- stance movement ; 2.3.5 Away with the Church and religious congregations ; 2.3.6 Po śpieszka in the hands of Archbishop Mieczysław Reinys and «Ostland» ; 2.3.7 The Redemptorists after their return to Po śpieszka in 1943 ; 2.3.8 Social Care ; 3. – The Redemptorists’ Apostolic Ministry during the dispersion of the com- munity, 1942-1944 ; 3.1 Father Franciszek Świ ątek’s ministry 1942-1944 ; 3.2 Father Ludwik Fr ąś , ministry 1942-1944 ; 3.3 Father Jan Dochniak, ministry 1942-1944 ; 3.4 Father Stanislaw Grela, ministry 1942-1944 ; 4. – The second Soviet occupation and “repatriation” ; 5. – Thirty years of Father Franciszek Świ ątek’s continued apostolate among Poles under the Soviet Regime, 1946-1976 ; 5.1 Pas- toral work in Po śpieszka and Wołokumpia, 1946-1951 ; 5.2 His «secret mission» to Novogródek ; 5.3 Father Świ ątek in Brasław, Byelorussia, 1952-1959 ; 5.4 Fa- ther Świ ątek in Czarny Bór (Lithuania), and briefly in Poland, 1959-1964 ; 5.5 Father Świ ątek’s last twelve years, 1964-1976 ; 6.
    [Show full text]
  • Almanach Historyczny
    Almanach Historyczny Wydanie publikacji finansowane w ramach programu „Wsparcie dla czasopism naukowych” w latach 2019–2020 (umowa nr 290/WCN/2019/1) Almanach Historyczny Tom 22 Wydawnictwo Uniwersytetu Jana Kochanowskiego Kielce 2020 Rada redakcyjna Michael D. Bailey, Wiesław Caban, Marek Derwich, Janusz Małłek, Witold Molik, Swietłana Mulina, Martin Nodl, Andrzej Nowak, Krzysztof Pilarczyk, Kazimierz Przyboś, Tadeusz Stegner, Andrzej Szwarc, Edward Walewander, Theodore R. Weeks Kolegium redakcyjne Krzysztof Bracha, Wiesław Caban, Jerzy Gapys (zastępca przewodniczącego), Lucyna Kostuch, Jacek Legieć (przewodniczący), Grzegorz Miernik, Jacek Pielas, Stanisław Wiech Stali recenzenci dr hab. prof. UJK Katarzyna Balbuza (UAM), dr hab. Larysa Bondar (Rosyjskie Państwowe Archiwum Historyczne w Petersburgu, Rosja), dr hab. Wiesław Bondyra (UMCS) ks. prof. zw. Waldemar Graczyk (UKSW), prof. zw. dr hab. Igor Hałagida ks. prof. dr hab. Janusz Ihnatowicz (University of St. Thomas, Huston) dr hab. prof. UŁ Witold Jarno, dr hab. prof. UŁ Jarosław Kita prof. dr hab. Ratislav Kožak (Uniwersytet Macieja Bela w Bańskiej Bystrzycy, Słowacja) dr hab., prof. UMCS Krzysztof Latawiec, dr hab. Tünde Lengyelová (Słowacka Akademia Nauk), dr hab., prof. UŁ Krzysztof Lesiakowski, dr hab., prof. UMCS Janusz Łosowski dr hab., prof. UP-H Dariusz Magier (UP-H w Siedlcach), prof. zw. dr hab. Jolanta M. Marszalska (UKSW), dr hab., prof. PAN Warszawa Magdalena Micińska prof. dr hab. Beata Możejko (UG), prof. zw. dr hab. Danuta Musiał (UMK) ks. prof. zw. dr hab. Jerzy Myszor (UŚ), prof. zw. dr hab. Eugeniusz Niebelski (KUL) prof. dr hab. Zdzisław Noga (UP w Krakowie), prof. dr hab. Hana Pátková (Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy), dr hab. Patryk Pleskot (IPN Warszawa), dr hab.
    [Show full text]
  • Professor Kazimierz Pelczar (1894–1943) Founder of an Organised Campaign Against Cancer in Vilnius 85 Years Ago
    NOWOTWORY Journal of Oncology 2016, volume 66, number 5, 427–431 DOI: 10.5603/NJO.2016.0076 © Polskie Towarzystwo Onkologiczne ISSN 0029–540X In memoriam www.nowotwory.edu.pl Professor Kazimierz Pelczar (1894–1943) Founder of an organised campaign against cancer in Vilnius 85 years ago On a certain frosty day of winter in 1931 a group of and Professor of the Vilnius University (deceased in 2003), Vilnius residents, having faith in a better future for the treat- remembered him fondly with tears in his eyes. ment and care of cancer patients, founded a hospital with 10 beds on one of the floors of an old peoples’ home. This was Professor Pelczar’s education and personality 85 years ago. The founder was Professor Kazimierz Pelczar He was born on 2nd August 1894 at Truskawiec in the who became the institute’s Director until his death in 1943. Lvov region, being the son of Zenon and Maria Krasnodeb- sky; a prominent Polish intelligentsia family with connec- Who was Professor Kazimierz Pelczar tions to Cracow often noted in encyclopaedias. His wife was The Professor was a graduate from the Faculty of Medi- Janina Mossorow, a woman of captivating beauty closely cine at the Jagiellonian University in Krakow, subsequently related to an outstanding Polish physician, Joseph Dietl, who becoming a Professor at the Vilnius Stefan Batory University was a pioneer of Polish Balneotherapy, a Professor and Rec- and the Dean of the Faculty of Medicine together with be- tor of the Jagiellonian University and also a mayor Cracow. ing the Departmental Head of General and Experimental Professor Pelczar’s father was Professor Zenon Pelczar, the Pathology.
    [Show full text]
  • Military Pharmacy and Medicine Pharmacy Military
    Volume V • No. 1 ISSN 1898-6498 January –March • 2012 MILITARY PHARMACY • No. 1 • 2012 1 • 2012 • No. AND MEDICINE Volume V Volume • QUARTERLY INTERDISCIPLINARY JOURNAL • PHARMACY • MEDICINE • MEDICAL TECHNIQUE MILITARY PHARMACY AND MEDICINE PHARMACY MILITARY • ENVIRONMENT AND HEALTH • EDUCATION The Staff of the Military Center of Pharmacy and Medical Technology in Celestynow – Poland Druga strona okładki Volume 5, No 1 January - March, 2012 MILITARY PHARMACY AND MEDICINE Quarterly Interdisciplinary Journal of Military Centre of Pharmacy and Medical Technique in Celestynów on scientific socio-professional and training issues of Military Pharmacy and Medicine ISSN 1898-6498 MILITARY PHARMACY AND MEDICINE SCIENTIFIC BOARD Anyakora Chimezie, Nigeria prof. dr hab. Jerzy Mierzejewski, Poland Balbaa Mahmoud, Egypt prof. dr hab. Elżbieta Mikiciuk-Olasik, Poland prof. dr hab. Michał Bartoszcze, Poland Newcomb Andrew, Canada prof. dr hab. inż. Stanisław Bielecki, Poland prof. dr hab. Jerzy Z. Nowak, Poland Bisleri Gianluigi, Italy dr hab. Romuald Olszański, Poland Blumenfeld Zeev, Israel prof. dr hab. Daria Orszulak-Michalak, Poland dr hab. Kazimiera H. Bodek, Poland prof. dr hab. Krzysztof Owczarek, Poland Boonstra Tjeerd W, Netherlands prof. dr hab. Marek Paradowski, Poland Borcic Josipa, Croatia Perotti Daniela, Italy Cappelli Gianni, Italy Pivac Nela, Croatia Yifeng Chai, China Pizzuto Francesco, Italy Chowdhury Pritish K, India prof. dr hab. Janusz Pluta, Poland Costa Milton, Brasil Polat Gurbuz, Turkey prof. dr hab. inż. Krzysztof Czupryński, Poland Popescu Irinel, Romania Deckert Andreas, Germany Reddy G. Bhanuprakash, India Demeter Pal, Hungary prof. dr hab. Juliusz Reiss, Poland prof. dr hab. Adam Dziki, Poland Rodrigues Gabriel Sunil, India Ermakova Irina, Russia Rossi Roberto, Italy prof.
    [Show full text]
  • Spicilegium Historicum
    SPICILEGIUM HISTORICUM Congregationis SSmi Redemptoris Annus LXI 2013 Fasc. 1 Collegium S. Alfonsi de Urbe LA RIVISTA SPICILEGIUM HISTORICUM Congregationis SSmi Redemptoris è una pubblicazione dell’Istituto Storico della Congregazione del Santissimo Redentore DIRETTORE Adam Owczarski SEGRETARIO DI REDAZIONE Emilio Lage CONSIGLIO DI REDAZIONE Alfonso V. Amarante, Álvaro Córdoba Chaves, Gilbert Enderle, Emilio Lage, Adam Owczarski DIRETTORE RESPONSABILE Alfonso V. Amarante SEDE Via Merulana, 31, C.P. 2458 I-00185 ROMA Tel [39] 06 494901, Fax [39] 06 49490243 e-mail: [email protected] ; [email protected] Con approvazione ecclesiastica Autorizzazione del Tribunale di Roma N. 310 del 14 giugno 1985 Ogni collaboratore si assume la responsabilità di ciò che scrive. SIGLE E ABBREVIAZIONI AGHR Archivum Generale Historicum Redemptoristarum, Roma APNR Archivio della Provincia Napoletana CSSR, Pagani (SA) ASV Archivio Segreto Vaticano BAV Bibliotheca Apostolica Vaticana Bibl. Hist. Bibliotheca Historica CSSR, edita dall'Istituto Storico CSSR, Roma 1955 ss. Acta integra = Acta integra capitulorum generalium CSSR ab anno 1749 usque ad annum 1894 celebratorum, Romae 1899 Analecta = «Analecta CSSR», 1 (Roma 1922) - BOLAND = Samuel J. BOLAND , A Dictionary of the Redemptorists , Roma 1987 CARTEGGIO = S. ALFONSO MARIA DE LIGUORI , Carteggio , I, a cura di G. Orlandi, Roma 2004 Codex regularum = Codex regularum et constitutionum CSSR... , Romae 1896 DE MEULEMEESTER , Bibliographie = Maurice DE MEULEMEESTER , Bibliographie générale des écrivains rédemptoristes , 3 voll., Louvain 1933-1939 DE MEULEMEESTER , Histoire = Maurice DE MEULEMEESTER , Histoire sommaire de la Congrégation du Très-Saint Rédempteur , Louvain 1958 DE MEULEMEESTER , Origines = Maurice DE MEULEMEESTER , Origines de la Congrégation du Très-Saint Rédempteur. Études et documents, 2 voll., Louvain 1953-1957 Documenta authentica = Documenta authentica facultatum et gratiarum spiritualium quas CSSR Sancta Sedes concessit..
    [Show full text]
  • Miejsce „Ludzkiej Rzeźni” Recenzent Maria Wardzyńska
    Ponary miejsce „ludzkiej rzeźni” Recenzent Maria Wardzyńska Korekta Maria Aleksandrow Redakcja techniczna Andrzej Broniak Opracowanie graficzne Sylwia Szafrańska Zdjęcia Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Druk i oprawa Instytut Pamięci Narodowej © Copyright by Instytut Pamięci Narodowej Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2011 © Copyright by Ministerstwo Spraw Zagranicznych Rzeczpospolitej Polskiej Departament Współpracy z Polonią, 2011 prof. UG dr hab. Piotr Niwiński prof. hab. dr. Piotr Niwiński prof. Piotr Niwiński Uniwersytet Gdański Gdansko Universiteto University of Gdańsk Instytut Politologii Politologijos Institutas Institute of Political Science Ponary Paneriai Ponary miejsce „ludzkiej „žmonių skerdynių“ the Place rzeźni” vieta of “Human Slaughter” 3 onary – to miejsce szczególne. Nieznane aneriai – ypatinga vieta. Nuodugniau ne­ onary is a special place. Unknown clos­ bliżej zarówno społeczeństwu polskiemu, pažintas nei lenkų visuomenės, nei kitų ša­ er both to the Polish people and people Pjak i mieszkańcom innych krajów, jedno­ Plių gyventojų žiaurios tragedijos simbolis. Pfrom other countries, at the same time cześnie symbolizujące wielką tragedię i okrucień­ Skirtingai negu kitos, didelių tragedijų pažymė­ symbolising great tragedy and cruelty. Relegated stwo. Przez lata spychane do niepamięci, w prze­ tos vietovės, kaip Pamario Piasnicos ir Špenga­ to oblivion over the years, in contrast to places ciwieństwie do miejsc równie wielkich tragedii, vos girios ar Mirties slėnis ties Bydgošče, Sobibor, of equally horrible tragedies, such as Piaśnica or jak lasy Piaśnickie czy Szpęgawskie na Pomorzu, Treblinka, ilgus metus stumiama į užmarštį. So­ Szpęgawskie forests in Pomerania, the Death Val­ Dolina Śmierci koło Bydgoszczy, Sobibór, Treblin­ vietų totalitarinio režimo nutylėta, mūsų kaimy­ ley near Bydgoszcz, Sobibor, and Treblinka. Ig­ ka. Przemilczane przez totalitarny reżim sowiec­ nų – vokiečių ir lietuvių – pamiršta.
    [Show full text]
  • Twenty-Second Session
    [Communicated to the Council Official No. : C . 3 1 5 . M , 2 1 1 . 1937. XI. and the Members of the League.] Geneva, July 23rd, 1937. LEAGUE OF NATIONS ADVISORY COMMITTEE ON TRAFFIC IN OPIUM AND OTHER DANGEROUS DRUGS MINUTES OF THE TWENTY-SECOND SESSION Held at Geneva from May 24th to June 12th, 1937. Series of League of Nations Publications XI. OPIUM AND OTHER DANGEROUS DRUGS 1937. XI. 6. CONTENTS. List o f M e m b e r s .................................................................................................................................................................................................................. y First MEETING (P riv a te ), M a y 2 4 th , 1937, a t 11 a.m . : 1171. W elcome to New M em bers .............................................................................................................................. g 1172. Election of th e C hairm an, V ice-C hairm an and R a p p o r te u r ................................................................ 8 1173. A ppointm ent of A s s e s s o rs ................................................................................................................................. 8 1174. Election of T hree M em bers of th e A genda S u b -C o m m itte e ................................................................ 8 1175. Adoption of the Agenda of the Session : Report of the Agenda Sub-Committee....................... 8 1176. Publicity of th e M eetings ................................................................................................................................. 8 Second M eeting (Public), May 25th, 1937, a t 11 a.m . : 1177. Resignation of M. von Heidenstam, Representative of Sweden. Decision of the Swedish G overnm ent n o t to seek F u rth e r R ep resen tatio n on th e C om m ittee .................................... 1178. Tribute to the Memory of Mr. Hardy, M. van W ettum and Mr. John D. Rockefeller............
    [Show full text]
  • Wilno – Krew I Łzy Ponary
    Danuta Szyksznian-Ossowska ps. „Sarenka” WILNO – KREW I ŁZY PONARY Szczecin 2019 Redakcja: Jolanta Szyłkowska Korekta: Anna Cichy, Janina Kosman Projekt okładki: Michał Szyksznian Skład i łamanie: Iga Bańkowska Fotografie: zbiory prywatne Autorki, Michał Jabłoński, Tomasz Rychłowski Grafika: Agnieszka Gędek Obrazy: Ewa Siudowska Publikacja dofinansowana przez Polską Spółkę Gazownictwa Sp. z o.o. Dziękuję © Copyright by Danuta Szyksznian, 2019 przyjaciołom i wszystkim tym, którzy służyli mi pomocą, Wydanie II zmienione wspierając redakcyjny trud powstania tej książki Wydawca: Archiwum Państwowe w Szczecinie Autorka ISBN 978-83-66028-05-0 „ocalałeś nie po to aby żyć masz mało czasu trzeba dać świadectwo” Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito Oddajemy do rąk czytelników drugie, rozszerzone wydanie książki Wilno – krew i łzy. Ponary autorstwa Danuty Szyksznian-Ossowskiej. Pani Danuta całe swoje życie poświęciła sprawie walki o wolną, niepodległą Polskę. Jako młoda osoba wstąpiła w szeregi ZWZ-AK, brała udział w Powstaniu Wileńskim, aresztowana przez NKWD, spędziła pół roku w łagrze. Od 1945 r. mieszka na Pomorzu Zachodnim, gdzie aktywnie działa w środowisku żołnierzy AK. Niniejsza publikacja dokumentuje terror i zbrodnie dokonane przez okupantów niemieckich i litewskich kolaborantów w więzieniu na Łukiszkach w Wilnie, a przede wszystkim w Ponarach. Zawiera wspomnienia świadków wydarzeń, ich rodzin oraz bogaty materiał ikonograficzny. Jest formą hołdu dla ofiar zbrodni na Wileńszczyźnie i przestrogą dla współczesnych pokoleń do czego może
    [Show full text]
  • Maksymilian Rose (1883–1937) – Pioneer of Brain Research, Professor of the Stefan Batory University in Vilnius1 DOI 10.25951/4231
    Almanach Historyczny 2020, t. 22, s. 181–198 Małgorzata Przeniosło (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) ORCID: 0000-0001-7487-9976 Piotr Kądziela (Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach) ORCID: 0000-0001-8747-1558 Maksymilian Rose (1883–1937) – pioneer of brain research, Professor of the Stefan Batory University in Vilnius1 DOI 10.25951/4231 Streszczenie Maksymilian Rose (1883–1937) – pionier badań mózgu, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie Maksymilian Rose nie był dotychczas przedmiotem zainteresowania badaczy. Urodził się w 1883 r. w Przemyślu, zmarł w 1937 r. w Wilnie. Studia medyczne odbył na Uniwersytecie Jagiellońskim, tu też kilka lat był asystentem. Z kolei na Uniwersytecie Warszawskim pracował jako docent. Zawodowo realizował się także w Niemczech i w Szwajcarii. W latach 1931–1937 kierował Katedrą Psychiatrii, następnie Katedrą Psychiatrii i Neurologii na Uniwersytecie Ste- fana Batorego w Wilnie. Do Wilna przeniósł z Warszawy kierowany przez siebie Polski Insty- tutu Badań Mózgu. Była to jedna z trzech działających wówczas tego typu placówek w Europie. Rose był wybitnym badaczem mózgu, dodatkowy rozgłos uzyskał dzięki podjęciu badań nad mózgiem Józefa Piłsudskiego przekazanym mu po śmierci Marszałka. Na gruncie polskim Rose był jednym z nielicznych międzywojennych profesorów uniwersytetów, którzy mając pocho- dzenie żydowskie, otrzymali własną katedrę. Słowa kluczowe: historia medycyny, polska nauka w okresie międzywojennym, profeso- rowie Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. 1 The paper analyzes source material collected during the implementation of the grant no. 0062/NPRH4/H1a/83/2015 of the National Program for the Development of Humanities. 182 Małgorzata Przeniosło, Piotr Kądziela Summary Professor Maksymilian Rose has not yet attracted any interest among historians.
    [Show full text]
  • Panerių Dienoraštis 1941–1943 M
    Kazimierz Sakowicz Panerių dienoraštis 1941–1943 m. Kazimierz Sakowicz Panerių dienoraštis 1941–1943 m. Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras 2012 Vilnius UDK 947.45.082:933(093.3) Sa92 Leidinys sudarytas iš Kazimierzo Sakowicziaus užrašų, saugomų Valstybiniame Vilniaus Gaono žydų muziejuje ir Lietuvos nacionaliniame muziejuje Tekstus iš lenkų kalbos vertė UAB „Magistrai“ ISBN 978-609-8037-20-3 © Arūnas Bubnys, įžanginis straipsnis, 2012 © Rimantas Stankevičius, įžanginis straipsnis, 2012 © Romas Dubonis, meninis apipavidalinimas, 2012 © Lietuvos gyventojų genocido ir rezistencijos tyrimo centras, 2012 5 Dr. Arūnas Bubnys Mirties konvejeris Paneriuose: budeliai ir aukos Iki Antrojo pasaulinio karo Vilnius buvo vienas svarbiausių Europos žydų kultūros, mokslo, švietimo ir rabiniškojo mokslingumo centrų. Nacių–sovietų karo išvakarėse Vilniuje gyveno apie 58 tūkst. žydų. Karo ir nacių okupacijos pabaigos sulaukė vos keli tūkstančiai Vil- niaus žydų. Tragiška „Lietuvos Jeruzalės“ žūtis iki šiol tebejaudina pasaulio ir Lietuvos istorikus ir plačiuosius visuomenės sluoksnius. Šis Vilniaus žydų istorijos laikotarpis yra gana detaliai nušviestas pasaulinėje istoriografijoje ir memorialinio pobūdžio literatūroje. Daugiausia darbų apie Vilniaus žydų genocidą yra paskelbta Izraelyje ir JAV. Pastaruoju metu holokausto tyrimų daugėja ir Lietuvoje. Vis dėlto svarbiausias mokslinis darbas apie Vilniaus getą ir žydų žudy- nes yra Izraelio profesoriaus Yizthako Arado dar 1982 m. Niujorke išleista knyga „Ghetto in Flames“ („Getas liepsnose“)1. Prof. Y. Ara- das išnagrinėjo svarbiausius Vilniaus geto istorijos įvykius ir etapus: masines žudynes Paneriuose 1941 m., geto stabilizacijos laikotarpį (1942–1943 m.) ir geto likvidavimą (1943 m. rugsėjis). Knygos auto- rius pateikė aukų statistiką, aprašė geto vidaus administracijos funk- cionavimą ir struktūrą, geto antifašistinio pogrindžio ir genocidą vykdžiusių okupacinės valdžios institucijų veiklą.
    [Show full text]
  • Spis Pracowników Księga IHUW.Indd
    SZYMON BRZEZIŃSKI, KRZYSZTOF FUDALEJ Wydawnictwo Neriton Warszawa 2012 Redakcja i korekta Jolanta Rudzińska Opracowanie graficzne i projekt okładki Karol Górski Na okładce Fot. prof. M. Handelsmana (ze zbiorów NAC), prof. T. Manteuffla (ze zbiorów Anny i Tomasza Szarotów), prof. A. Gieysztora (ze zbiorów Danuty Gawinowej), prof. A. Mączaka (ze zbiorów Anny Mączakowej), budynek Instytutu Historycznego UW (fot. Kazimierz Pelczar) © Copyright by Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego © Copyright by Wydawnictwo Neriton ISBN 978–83–7543–242–8 Publikacja dofinansowana przez Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego Wydawnictwo Neriton Wydanie I, Warszawa 2012 Rynek Starego Miasta 29/31, 00–272 Warszawa tel. 22 831–02–61 w. 26 www.neriton.apnet.pl [email protected] Nakład 500 egzemplarzy Spis treści Wstęp . 7 Wykaz skrótów . 11 Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego . Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2010. Słownik biograficzny 17 Bibliografia . 139 Wstęp Prezentowane kompendium biograficzne Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930–2010. Słownik biograficzny jest pierwszym zestawieniem wszystkich pracowników nauko- wych IH UW, obejmującym całą dotychczasową osiemdziesięcioletnią historię Instytutu. Gromadzi zwięzłe biogramy przeszło 300 osób, które swoją pracą naukową i dydaktyczną tworzyły dzieje IH UW. Już sama liczba biogramów i przyjęte cezury słownika sygnalizują, że podczas prac nad niniejszym zesta- wieniem niezbędna była selekcja informacji, które weszły w skład biogramów. Słownik uwzględnia tylko pracowników naukowo-dydaktycznych Instytutu, bez pracowników biblioteki i administracji oraz pracowników technicznych. Kryterium było ponadto zatrudnienie danej osoby w Instytucie, a zatem w skład słownika nie weszli np. lektorzy zatrudnieni w innych jednostkach UW jako ich jednostkach macierzystych oraz goszczący krótko w IH UW wykładowcy zagraniczni. Z kolei zamieszczono biogramy osób pracujących niegdyś jako „asystenci nieetatowi” lub „asystenci wolontariusze”.
    [Show full text]