ZAUBERFLÖTE

WOLFGANG DIE AMADEUS MOZART DIE ZAUBERFLÖTE

Opera in twee bedrijven van (1756 – 1791). Libretto van Emanuel Schikaneder (1751 – 1812).

Wereldpremière: 30 september 1791, Theater auf der Wieden, Wenen.

Tekstbewerkingen door Jorinde Keesmaat en Wout van Tongeren.

Ingevoegde muziek uit W.A. Mozart: Thamos, König in Ägypten (KV 345/336a), opnieuw georkestreerd door Benjamin Bayl.

Proloog gebaseerd op Simone de Beauvoir: Cahiers de jeunesse (1926-1930).

Uitgave Die Zauberflöte: Bärenreiter Verlag (Bärenreiter Urtext).

Een productie van Opera Zuid in co-productie met de Nouvel Opéra de Fribourg (CH) en in samenwerking met philharmonie zuidnederland.

Die Zauberflöte wordt gezongen in het Duits met Nederlandse boventiteling. Met dank aan Nationale Opera & Ballet voor het ter beschikking stellen van de boventitels.

De voorstelling duurt circa 155 minuten inclusief één pauze.

De kostuums zijn ontworpen door Leo van den Boorn en gemaakt in samenwerking met het kostuumatelier van Opera Zuid. Het decor is ontworpen door Ascon de Nijs en gerealiseerd door La Strada en Roma van Marc van Helden en het technische productieteam van Opera Zuid.

Tijdens de voorstelling is fotograferen of het maken van beeld- en geluidsopnamen niet toegestaan. CREDITS SPEELLIJST

Vrijdag 8 november 2019 - 20.00 uur* Maastricht, Theater aan het Vrijthof PREMIÈRE Zondag 10 november 2019 - 20.15 uur** Groningen, Stadsschouwburg Groningen Dinsdag 12 november 2019 - 20.15 uur* Rotterdam, Theater Rotterdam Schouwburg

Muzikale leiding Benjamin Bayl* Donderdag 14 november 2019 - 20.00 uur** Regie Jorinde Keesmaat Eindhoven, Parktheater Eindhoven ScenografieAscon de Nijs Zaterdag 16 november 2019 - 20.15 uur* Kostuums Leo van den Boorn Turnhout (BE), De Warande Lichtontwerp Paul van laak Dinsdag 19 november 2019 - 20.15 uur** Dramaturgie Wout van Tongeren Tilburg, Theaters Tilburg Regie assistentie Saskia Bonarius Koorleiding & Muzikale assistentie Jori Klomp Donderdag 21 november 2019 - 20.00 uur* Orkest philharmonie zuidnederland Den Haag, Zuiderstrandtheater Koor Theaterkoor Opera Zuid i.s.m. Kooracademie Maastricht Zaterdag 23 november 2019 - 20.30 uur** Breda, Chassé Theater Pamina Lilian Farahani Dinsdag 26 november 2019 - 20.00 uur* Tamino Peter Gijsbertsen Utrecht, Stadsschouwburg Utrecht Papageno Michael Wilmering Papagena Ginette Puylaert Donderdag 28 november 2019 - 20.00 uur ** Köningin der Nacht Lisa Mostin Heerlen, Parkstad Limburg Theaters Köningin der Nacht Morgane Heyse Zaterdag 30 november 2019 - 20.00 uur* Sarastro Bart Driessen Terneuzen, Zeeland Theaters 1e Dame Fenna Ograjensek 2e Dame Florieke Beelen Dinsdag 3 december 2019 - 20.00 uur* 3e Dame Lien Haegeman Den Bosch, Theater aan de Parade Monostatos Jacques de Faber Donderdag 5 december 2019 - 20.00 uur** Der Sprecher Huub Claessens Sittard, Schouwburg De Domijnen Priester/1e Geharnischter Krisztián Egyed Zondag 8 december 2019 - 20.00 uur** Priester/2e Geharnischter Frederik Bergman** Maastricht, Theater aan het Vrijthof DERNIÈRE 1e Knabe Bibi Ortjens 2e Knabe Gerben van der Werf 3e Knabe Tobias Segura Peralta INFO & TICKETS: www.operazuid.nl/die-zauberflote

* speelt tevens de celesta *Königin der Nacht gezongen door Lisa Mostin ** lid van De Nationale Opera Studio **Königin der Nacht gezongen door Morgane Heyse

4 5 SYNOPSIS weert hij haar af, trouw aan zijn than birds. The three women, zwijgplicht. servants of the Queen of the Night, appear. They tell Wout van Tongeren vertelt dat Sarastro een wijs Papageno weet zich minder Tamino about the misfortune en rechtvaardig heerser is. De nauwkeurig aan het inwijdingsri- that happened to their queen: NL prins begint aan zijn missie te tueel te houden dan Tamino; hij princess Pamina has been twijfelen. mag de procedure daarom niet kidnapped. Tamino immediately Die Zauberflöte is doordrenkt afmaken, maar ontmoet toch de falls under the spell of the van tegenstellingen: tussen Terwijl Pamina en Papageno vrouw die hem door de priesters kidnapped princess and after nacht en dag, ratio en gevoel, proberen te ontkomen aan was beloofd. the queen herself appeared verleden en toekomst, man en Sarastro’s mannen, stuiten ze to encourage him further, he vrouw. Het verhaal ontvouwt op de opperpriester zelf. Ook Ook Pamina en Tamino vinden sets out with Papageno to free zich in een tijd, op een plaats Tamino arriveert. Sarastro deelt elkaar weer. Ze mogen van Pamina. waar de spanning tussen deze geen straffen uit, maar hij laat de priesters samen de laatste tegenpolen maximaal is. de indringers ook niet zomaar twee beproevingen tegemoet The action moves to the castle vertrekken… gaan, die – in deze productie of the abductor, the chief priest Akte I tenminste – Pamina tot een Sarastro. Pamina is assaulted belangrijk inzicht brengen. by one of Sarastro’s men. Tamino, een prins, ontwaakt op Akte II Papageno arrives and drives the een onbekende plek. Hij ontmoet “De kracht overwint”, zingt het attacker away. In the meantime, Papageno, een vogelvanger die Tamino is ervan overtuigd koor aan het einde. Maar welke Tamino has arrived at another liever meisjes dan vogels zou geraakt dat zijn heil ligt bij kracht? Die van de rede of van corner of the castle. He meets willen strikken. Dan verschijnen Sarastro’s priesterorde. Hij het gevoel? Van de mannen of a priest who informs him that drie dames, dienaressen van voelt zich aangetrokken tot van de vrouwen? Dag of nacht? Sarastro is a wise and just ruler. de Koningin van de Nacht. deze patriarchale broederschap, Of is het een ander soort kracht; The prince begins to doubt his Ze vertellen Tamino over het die mystieke praktijken mixt een die juist dit soort tegenstel- mission. ongeluk dat hun meesteres met Verlichtingsidealen als lingen kan overwinnen? is overkomen: haar dochter rationaliteit en zelfbeheersing. While Pamina and Papageno Pamina is ontvoerd. Tamino try to escape from Sarastro’s raakt meteen in de ban van de Om in te treden moet Tamino EN men, they come across the geroofde prinses en nadat de een reeks beproevingen chief priest himself. Tamino also koningin zelf is verschenen om ondergaan. Papageno sluit zich Die Zauberflöte is steeped in arrives. Sarastro does not issue hem verder aan te sporen, trekt bij hem aan, vooral omdat de contradictions: between night penalties, but he does not simply hij er samen met Papageno op priesters hem als beloning een and day, reason and emotion, let the intruders leave... uit om Pamina te bevrijden. vrouw in het vooruitzicht stellen. past and present, male and De eerste opdracht van de female. The story unfolds in Act II De handeling verplaatst zich naar mannen is te zwijgen, met name a time and place where the de burcht van de ontvoerder, tegenover vrouwen. tension between these opposites Tamino is convinced that his de opperpriester Sarastro. is maximised. salvation lies with Sarastro’s Pamina wordt belaagd door Intussen moet Pamina zonder priesthood. He is attracted to een van Sarastro’s mannen. toelichting afwachten. Daarbij Act I this patriarchal brotherhood, Papageno arriveert en krijgt ze heel wat meer te which mixes mystical practices verjaagt de belager. Intussen verduren dan de mannen; ze Tamino, the prince, awakes in with Enlightenment ideals such is Tamino op een andere plek wordt aangerand, verstoten an unknown place. He meets as rationality and self-control. bij de burcht aangekomen. Hij door haar moeder en als ze Papageno, a bird catcher To enter, Tamino has to undergo ontmoet een priester die hem haar toevlucht tot Tamino zoekt, who would rather snare girls a series of tests. Papageno joins

6 7 him, mainly because the priests Pamina and Tamino also find MAN, VROUW, MENS offer him a woman as a reward. each other again. Together they The first mission for the men face the last two trials of the is to remain silent, especially priests, which - at least in this Jorinde Keesmaat je als mens autonomie kunt towards women. production - brings Pamina to an verwerven. Je losweken van important insight. Mijn plek binnen het operabestel vooroordelen, het ontwikkelen In the meantime, Pamina has wordt gevormd door projecten van kwaliteiten als moed, to wait without explanation. “Fortitude is victorious,” sings die ontspringen vanuit de verstandigheid en liefde. In addition, she has to endure the choir at the end. But what vrouwelijke kern. Ik zoek naar Maar omdat er in de wereld a lot more than the men; she strength is meant here? That diepgang van vrouwelijke (en van Sarastro een verouderd is assaulted, rejected by her of reason or of emotion? Male mannelijke) personages en kom vrouwbeeld heerst, stuiten we mother, and when she seeks or female? Day or night? Or bij het ensceneren van opera’s vanzelf op het probleem dat refuge in Tamino, he rejects her, is it a different kind of force; uit het gevestigde repertoire van de man een ander soort faithful to his oath of silence. one that can overcome such geregeld tot de conclusie dat autonomie wordt verwacht dan contradictions? ik die diepgang ondanks mijn van de vrouw. En dus komen we Papageno is less faithful to his muzikale voorbereidingen, bij het uitwerken van het thema oath and is therefore not allowed associaties en het aanscherpen vanzelf op de man-vrouwverhou- to complete the initiation, but van zeggingskracht niet naar dingen. nevertheless meets the woman tevredenheid kan bewerk- he was promised by the priests. stelligen met het aangeboden Ik ben er niet zozeer in materiaal. Het zijn vaak de geïnteresseerd hoe de vrouw vrouwenrollen die stereotypisch zich ten opzichte van de man worden neergezet; meestal positioneert. Zoals Simone de leren we de vrouw via de Beauvoir zegt “Je bent niet mannenrollen kennen. Best als vrouw geboren, maar je onbevredigend. Ik zoek daarom wordt tot vrouw gemaakt.” mijn heil in poëzie en theatrale Het gaat mij niet om de vrouw teksten die geschreven zijn door tegenover de man maar om vrouwen. Teksten die het thema hoe en op wat voor manier de empowerment in een abstracte vrouw haar autonomie verkrijgt. vorm kunnen vertolken. Hoe wordt deze beschreven? In deze opera wordt in eerste Als ik Die Zauberflöte bestudeer, instantie uitgegaan van de reis valt me op hoe ongelijk de van de man: de ontwikkeling representatie van vrouwen is ten van Tamino krijgt het meeste opzichte van die van mannen. gewicht. Worden de vrouwen Toch gaat de opera in de kern in Die Zauberflöte net zo niet over man-vrouwverhoudin- bijgestaan en gestuurd door gen. Mozart en Schikaneder de buitenwereld als de man? geven niet alleen Tamino, maar In onze versie ontpopt Pamina ook Pamina de kans zich te zich tot een heroïne die verder ontwikkelen. Ze laten Pamina lijkt te gaan en meer lijkt te zelfs als eerste de vuur- en durven dan alle anderen om haar waterproef doorstaan. heen. Zij breekt met een soort religieuze overgave waarmee Die Zauberflöte gaat over hoe Tamino het gedachtegoed van

9 Sarastro omarmt en zij krijgt dan weer. Het is een getuigenis ook de afsluitende woorden van van de periode waarin de Sarastro te zingen: ‘De stralen latere Beauvoir geboren wordt, van de zon verdrijven de nacht, geschreven op het moment dat vernietigen de slinkse macht der ze ongeveer de leeftijd heeft van huichelaars’. Pamina uit Die Zauberflöte.

Ik wil graag de opera beginnen Deze tekst wordt voorgedragen met een tekst uit het hart en uit tijdens de ouverture door de kracht van de vrouw. Een Pamina, op enkele momenten tekst die een diepe wens is die unisono met de Koningin van de wellicht aan het einde van de Nacht en Papagena – de andere opera wordt ingelost. Deze tekst twee belangrijke vrouwfiguren komt uit de Cahiers de jeunesse uit de opera. (1926-1930), van Simone de Beauvoir. Via de wereld van de Koning van de Nacht voert de opera Hoewel De Beauvoir in haar naar de in eerste instantie de familie en op school met gods- zo oprechte, gewijde wereld dienstonderwijs werd opgevoed, van Sarastro. Vervolgens wil ontworstelde zij zich van het ik een extra stap maken. We geloof. De verantwoordelijkheid eindigen de opera in het existen- voor je eigen leven en daden tialisme. In een leeg toneelbeeld moest je volgens haar niet en met de overblijfselen van afschuiven op een god of op de kostuums; de schillen van andere externe omstandigheden. de personages. Zes opzich- Met Jean-Paul Sartre was ze zelfstaande zielen: Sarastro, een van de grondleggers van het de Koningin van de Nacht, existentialisme, de filosofische Paganeno, Papagena, Tamino stroming die ervan uitgaat dat en Pamina. Geen huwelijk, geen iedereen zelf verantwoordelijk antwoord, geen religie maar als is voor het eigen bestaan. Het eerste: verantwoordelijkheid huwelijk was in haar ogen een nemen voor wie je zelf bent. burgerlijk instituut, dat geen recht deed aan de betrokkenheid of liefde die een individu daadwerkelijk voor een ander kan voelen. Dat was de latere Beauvoir. De tekst die ik gebruik schreef ze als negentienjarige. Klaar om de sprong te maken: van kind naar volwassene, van meisje naar vrouw. Ze schrijft veel over de liefde. Denkt na over het huwelijk. Twijfelt, neemt een besluit, twijfelt dan

10 VROUWFIGUREN DOOR bepalend voor iedere duiding uiteindelijk niet tegen Sarastro’s van de opera, ook als dat niet bemoeienis met haar lot. Als MANNENHAND GESCHETST expliciet gemaakt wordt. Neem de enscenering nauwgezet de de gangbare interpretatie om in aanwijzingen in het libretto volgt, de opera een pleidooi voor de voegt Pamina zich keurig in het Wout van Tongeren felle Koningin van de Nacht. idealen van de Verlichting te zien: plan dat Sarastro – als hoeder Sarastro’s heerschappij wordt hoe verbindt het werk die idealen van de patriarchale orde – voor “Een vrouw doet weinig, kletst met licht en rede verbonden, met de tegenstellingen tussen haar uitdenkt. Kijken we verder volop.” die van de Koningin met man en vrouw? naar de ontwikkelingslijnen duisternis en gevoel. Tussen van Tamino en Pamina dan “Een man moet jullie harten deze tegenpolen bevinden zich Door zich aan te sluiten bij valt op dat hij op zijn pad naar leiden. Want zonder man is elke de andere man-vrouwparen. Sarastro’s priesterorde bevrijdt verlichting wordt bijgestaan met vrouw geneigd om haar domein Zo vinden de dienaressen van Tamino zich van zijn vooroordelen raad en instructies, terwijl zij te overschrijden.” de Koningin hun tegenhangers en leert hij zijn hartstochten zonder toelichting aan heel wat in de mannelijke priesters in dienst te stellen van zijn zwaardere kwellingen wordt “Speur niet naar essenties van Sarastro. Centraal staan verstand. Nog afgezien van de blootgesteld. die voor de vrouwelijke geest twee jonge koppels: de vraag hoe verstandelijk die orde onbegrijpelijk zijn.” ‘nobele’ Tamino en Pamina van Sarastro werkelijk is, met zijn Een ‘verlichte’ maatschappij en de ‘volkse’ Papageno en hang naar rituele mystiek, valt waarin ongelijke behandeling van Het is niet moeilijk om bewijzen Papagena. Monostatos is een op hoe deze weg naar wijsheid man en vrouw officieel beleid is van misogynie te vinden in Die uitzondering omdat hij wel verbonden is met typeringen van – voor ons lijkt het tegenstrijdig, Zauberflöte. De opera is er vaak hunkert naar een vrouw maar de vrouw die ons vandaag de maar het past wel degelijk in om bekritiseerd, net als om de er geen vindt die hém wil – het dag weinig verlicht voorkomen. het gedachtegoed van veel racistische stereotypering van zit ook in zijn naam: ‘monos Het is duidelijk dat Tamino zich voormannen van de Verlichting. het personage van de ‘moor’ statos’ laat zich vertalen als afkeert van de opdracht die de Volgens denkers als Rousseau en Monostatos. Dat racisme dringt ‘eenzaam opgesteld’. Temidden Koningin hem had gegeven en Kant diende de ideale vrouw zich echter niet zo diep door in de van de mannen en de vrouwen zich schikt naar het plan dat niet zelfstandig te ontwikkelen, plot. Voor de ontwikkeling bevinden zich de drie knapen als haar mannelijke tegenpool heeft maar zacht, plooizaam en opoffe- van het verhaal is het niet van tussenfiguren. Jongens, maar uitgedacht. Maar wat was er ringsgezind haar man terzijde te wezenlijk belang of Monostatos nog niet uitgegroeid tot man zo onverstandig aan de wensen staan. Eigenzinnigheid lag niet in zwart of wit is: het gaat om zijn en met hun hoge stemmen en van de Koningin? Het blijkt niet de ware aard van de vrouw. karakter en daden en die zijn etherische samenzang ook in zozeer te gaan om wat ze wil, uiteraard niet aan huidskleur muzikaal opzicht onttrokken aan maar om hoe ze het wil: de En zo stuiten we in de gebonden. De problematische een werelds man-vrouw-onder- Koningin verlangt zelfstandig te verbeelding van Pamina en de passages laten zich met scheid. Hun rol in het verhaal is handelen en legt zich niet neer Koningin van de Nacht (en ook minimale ingrepen aanpassen. dan ook dubbelzinnig. Dienen bij de besluiten die mannen voor in die van Papagena) op iets ze de Koningin van de Nacht? haar genomen hebben. Het wat geldt voor eigenlijk alle Maar die vrouwonvriende- Volgen ze het ‘masterplan’ van contrast met haar dochter is bekende vrouwelijke operaper- lijkheid is van een andere Sarastro, of treden ze op als groot – tenminste met de manier sonages: de vrouwfiguren zijn orde. De gebeurtenissen in onafhankelijke macht, boven waarop we dat personage vaak door mannenhanden geschetst. de opera vinden plaats in een beide partijen verheven? verbeeld zien. Want Pamina Natuurlijk valt daar in de onmiskenbaar spanningsveld neemt weliswaar de leiding enscenering wat tegenover te tussen een patriarch en een Vrijwel alle gebeurtenissen in tijdens de laatste beproevingen stellen. En regisseur Jorinde matriarch: aan de ene kant Die Zauberflöte zijn getekend (ze zingt tegen Tamino ‘ikzelf leid Keesmaat doet dat op tal de bedaarde opperpriester door de man-vrouw-polariteit, jou, de liefde mij’), maar anders van manieren, al springen de Sarastro en aan de andere de en daarmee is die tegenstelling dan haar moeder verzet zij zich toegevoegde teksten voor

12 13 Pamina misschien het meest in De misogynie is geen heimelijke het oog: een monoloog aan het trek in het grondplan, maar een begin van het tweede bedrijf openlijk onderwerp van gesprek. die een lange spreektekst van En doelbewust of niet: Mozart Sarastro vervangt, en een zet de negatieve vrouwtype- proloog, gebaseerd op dag- ringen onder druk door juist boekaantekeningen die Simone aan Pamina en haar moeder de de Beauvoir maakte toen ze meest ontroerende en virtuoze de leeftijd van een Pamina muziek te geven. Bovendien was had, nog op het grensvlak van het destijds, aan het einde van de dwepend kind en onovertroffen achttiende eeuw misschien wel scherpdenker. van een ongekende radicaliteit dat librettist Schikaneder de Sommige toeschouwers zullen Koningin van de Nacht zélf, en in deze bewerking misschien met afkeuring, de paternalise- geliefde Toverfluitelementen rende woorden liet herhalen die missen, en ongetwijfeld zal de haar man op zijn sterfbed tegen voorstelling op een aantal punten haar uitsprak: “forsche nicht nach buiten de ingesleten sporen van Wesen, die dem weiblichen Geiste de uitvoeringstraditie treden. unbegreiflich sind.” Of wat te Niettemin is de bewerking in zeggen van het feit dat hij in zijn wezen beperkt; ze bestaat er regie-aanwijzingen voorschreef vooral in dat de vrouwelijke dat Pamina en Tamino tijdens personages wat meer zijn het jubelslot beiden in priesterlijk uitgelicht zodat hun perspectief gewaad moesten verschijnen? In op de gebeurtenissen sterker de Weense Vrijmetselaarsloges, naar voren komt. De opera zelf die duidelijk model stonden voor doet de rest. Sarastro’s priesterorde, werden vrouwen nog niet toegelaten. Want dat Die Zauberflöte zich Als zoiets destijds inderdaad een blijft lenen voor een actuele opzienbarend teken was, dan aanpak, komt door de openheid is in onze tijd een ander gebaar van het werk op allerlei niveau’s: nodig om eenzelfde effect te in de heldere, onverzadigde sorteren… muziek die ruimte laat voor uiteenlopende muzikale en Hoe het ook zij, het lijkt niet dramatische interpretaties, en meer dan vanzelfsprekend in de speelse schakeringen dat een hedendaagse Pamina van de tekst, die direct is uiteindelijk de autonomie opeist zonder eenduidig te worden. waar Sarastro’s priesterorde toe Toegespitst op onze productie: oproept, en na alles wat haar is Die Zauberflöte thematiseert overkomen de moed vindt om de man-vrouwpolariteit zo een eigen weg te kiezen. “Ein nadrukkelijk en spannend, dat Mann muß eure Herzen leiten…” het werk zelf alle stof aanreikt – laat Pamina zich dat vandaag voor een actueel regieconcept. nog zeggen?

14 BIOGRAFIEËN Negrons’ dragqueen opera Jorinde Keesmaat maakte hij Chimera. Toekomstige regies La Clemenza di Tito voor Opéra zijn The Mending Wall met het National de Montpellier en BENJAMIN BAYL JORINDE KEESMAAT PRISM Saxophone Quartet Anaïs Nin + Odysseus’ Women Muzikale leiding Regie (Philadelphia/New York), (L. Andriessen) voor The Shapeshifters met het Mahler Contemporary Opera Centre Nederlands/Australische dirigent Jorinde Keesmaat is regisseur Chamber en violist in New York dat recentelijk te Benjamin Bayl is Associate van opera’s en geënsceneerde Pekka Kuusisto in Duitsland, zien was tijdens de Rotterdamse Director van The Hanover klassieke concerten voor diverse Micha Hamels Caruso a Cuba operadagen en in het Band en mede-oprichter van concertzalen, operahuizen en met het Mozarteum in Salzburg, Muziekgebouw aan het IJ. het Australian Classical & festivals. In haar multidisciplinai- Cuba en New York en L’Enfant www.ascondenijs.nl Romantic Orchestra. Hij is re ervaringsvoorstellingen speelt et les Sortilèges in Vancouver. afgestudeerd aan King’s College zij met de verhouding tussen Jorinde Keesmaat ontving van Cambridge en de London Royal toeschouwers en performers, het Amsterdams Fonds voor de LEO VAN DEN BOORN Academy of Music en heeft vrij van geijkte conventies van Kunsten een talentontwikkel- Kostuums gedirigeerd aan de Wiener de concert-, opera en theater- budget en van Fonds Podium Staatsoper, Theater an der praktijk. Zij regisseerde voor het Kunsten de Fast Forward De Nederlandse kostuumont- Wien Kammeroper, Staatsoper Residentie Orkest Mozarts Don Beurs. In 2017 ontving Jorinde werper Leo van den Boorn Berlin, Opera Vlaanderen, Royal Giovanni, Die Zauberflöte en de Operadagen Award van de studeerde modevormgeving aan Danish Opera, Den Norske Le nozze di Figaro. In opdracht Rotterdamse Operadagen. de Academie voor Toegepaste Opera, Norrlands Opera, Opera van het Koninklijk Concertge- www.jorindekeesmaat.nl kunsten te Maastricht. Met zijn Australia, Opera de Oviedo, bouworkest maakte zij Hans en eindexamencollectie won hij Boedapest Staatsopera, Poolse Grietje (2014). Ze regisseerde The Smirnoff Fashion Award in Nationale Opera en Deutscher Mozarts La clemenza di ASCON DE NIJS de Royal Albert Hall te Londen. Oper am Rhein. Hij werkte Tito voor Opéra National de Scenografie Na 10 jaar mode, ging zijn samen met orkesten zoals Hong Montpellier (2015). Van 2016 - aandacht steeds meer naar Kong Philharmonic, Bochumer 2019 is Keesmaat Guest Direc- Ascon de Nijs studeerde af in theatervormgeving en werkte Symphoniker, Sinfonieorches- tor-in-Residence bij het Center 1992 aan de afdeling scenografie hij als kostuummaker bij o.a. De ter Aachen, Nederlands Jeugd for Contemporary Opera (New van de Koninklijke Academie Nationale Reisopera, Opera Zuid, Orkest, Sydney Symphony York). Daar maakte ze Louis in Den Haag. Hij werkt al meer Het Vervolg (Nu Toneelgroep Orchestra, Mahler Chamber Andriessens’ tweeluik Anaïs dan 20 jaar als vaste ontwerper Maastricht) en verschillende Orchestra, Orchestra Haydn Nin + Odysseus’ Women en van Guy Weizman en Roni musicals. Sinds 2002 is hij Bolzano en vele Scandinavische Pascal Dusapins’ To Be Sung Haver (o.a. Club Guy & Roni; hoofd van het kostuumatelier orkesten. Hij is ook actief in de (2018) met voorstellingen in Shauspielhaus Köln; Opera van Opera Zuid. Voor Opera historische uitvoeringsprak- National Sawdust (New York) Götenborg; Ballet Moskwa; Zuid ontwierp hij kostuums voor tijk, dirigeert Collegium Vocale en het Muziekgebouw aan ’t Oldenburgisches Staatstheater; Die Dreigroschenoper, Mavra, Gent, B’Rock, Akademie für IJ (Amsterdam). In opdracht Ballet du Nord; Staatstheater Die Zauberflöte, Pagliacci en Alte Musik Berlin, Concerto van November Music maakte Mainz). Samen vormen ze samen met Ben van Buuren Copenhagen, Orkiestra ze Fantastic Women (2018) sinds 4 jaar het artistieke L’Orfeo, Die Lustige Witwe en Historyczna en Wroclaw bestaande uit nieuw werk van team van Noord Nederlands Die Fledermaus. Baroque Orchestra. tien internationale vrouwelijke Toneel. Zijn werk varieert www.benjaminbayl.com componisten. Ook regisseerde van ruwe en ongepolijste zij voor het Belgium National afbeeldingen tot strakke Orchestra Ravel’s L’Enfant en gestileerde ontwerpen, et les Sortilèges, en voor met altijd veel dynamische National Sawdust Angelica en speelse elementen. Met

16 17 19 PAUL VAN LAAK bij Nationale Opera & Ballet. LILIAN FARAHANI (Glyndebourne Festival Opera) Lichtontwerp Daarbuiten werkte hij als Pamina en de hoofdprijs voor Lied op dramaturg samen met diverse sopraan het Internationaal Vocalisten Paul van Laak ontwerpt al meer Nederlandse (muziek-)theater- Concours. Recentelijk zong dan 30 jaar licht voor theater-, groepen zoals Orkater, Silbersee De Nederlands-Iraanse sopraan Peter de operarollen Tamino dans-, opera- en muziekvoor- en Mugmetdegoudentand. Lilian Farahani studeerde in in Mozart’s Die Zauberflöte stellingen. Hij beschouwt licht Den Haag en behaalde haar (Scottish Opera, Nouvel als een extra acteur op het mastertitel cum laude aan de Opéra Fribourg), Alfredo in toneel. Vanuit deze zienswijze JORI KLOMP Dutch National Opera Academy Verdi’s La Traviata (Scottish componeert hij zijn ontwerpen Koordirigent & Assistent in Amsterdam. Ze vertolkte Opera, Longborough Festival op het ritme van de muziek dirigent Mozart-rollen als Susanna, Opera), The Novice in Britten’s en in relatie tot de inhoud, de Despina, Zerlina, Barbarina en Billy Budd (Bolshoi Theatre, karakters en de locatie. Vanuit Jori Klomp is saxofonist, zanger Papagena, bij onder meer de De Glyndebourne and BAM New zijn ontwerpbureau Atelier en dirigent. Zijn bachelorsdi- Nationale Opera, Opera Zuid York), Janiček in Dagboek 81 maakt hij sinds 2001 ook ploma klassieke saxofoon en en Holland Opera, en daarnaast van een verdwenene van lichtontwerpen voor tentoonstel- solozang behaalde hij aan het ook hoofdrollen in hedendaagse Janáček (Opéra de Lyon/Opéra lingen, architectuur, openbare Conservatorium Maastricht. Zijn werken als Anne en Zef van de Rennes/Muziektheater ruimte en privéinterieurs. Ook masterdiploma koordirectie aan Monique Krüs en Death Transparant) en Acis in Händel’s maakt hij autonome lichtkun- de Hogeschool voor de Kunsten Knocks van Christiaan Jost. Ze Acis and Galatea (Nouvel Opéra stinstallaties, geeft hij lezingen, Utrecht bij Rob Vermeulen. maakte deel uit van het solis- Fribourg). Concertant trad Peter workshops en gaf les in zijn Jori was assistent-dirigent en tenensemble van het Konzert op in de Mattheus Passion van vakgebied op de theaterschool zangpedagoog van de Kinder- en Theater Bern, was te horen Bach (Koninklijk Concertgebouw te Rotterdam. Paul van Laak was Jeugdkoren van het operahuis als Papagena op het Festival Orkest), Kammermusik 1958 van betrokken bij operaproducties De Munt in Brussel (BE). Bij van Aix-en-Provence, zong in H.W. Henze (NDR Hamburg) van o.a De Nederlandse Opera, de Fanfare Bereden Wapens Hänsel und Gretel in Aalto-Mu- en Pulcinella van Stravinsky De Reisopera, Theatergroep van Koninklijke Landmacht in siktheather Essen, en Carolina in (Rotterdams Philharmonisch Transparant, Opera OT, DNOA Vught (NL) was hij saxofonist. Cimarosa’s Il matrimonio Orkest). (De Nederlandse Opera De saxofoon bespeelt hij nog segreto bij Opéra National de www.petergijsbertsen.nl Academie) en Jeugdtheater bij het A’Meuse Saxophone Lorraine (Nancy). Later in het Hofplein. Onlangs ontwierp Quartet. Sinds augustus 2018 is seizoen keert ze terug naar hij Verdi’s Il Trovatore bij het hij Koordirigent en Kapelmeester Nancy als Susanna in Le Nozze MICHAEL WILMERING Odessa Academic Opera en een van het Theater Aachen (D) waar di Figaro en is ze te horen in Papageno lichtinstallatie geïnspireerd op hij verantwoordelijk is voor het Rusalka bij De Nationale Opera. bariton de muziek van Tristan Perich, de opera-, extra-, symfonische- en www.lilianfarahani.com choreografie van Lucinda Childs kinderkoor. Daar maakte hij dit Michael Wilmering voltooide en het uitzicht in de onderzee- jaar ook zijn debuut als muzikaal zijn zangstudie cum laude bootloods te Rotterdam. leider met La Grande Duchesse PETER GIJSBERTSEN aan het Conservatorium van www.paulvanlaak.com de Gérolstein van Offenbach. Tamino Utrecht. Hij won prijzen tijdens Daarnaast is hij artistiek leider tenor het Internationaal Vocalisten van de Kooracademie Maastricht Concours. In 2019 ontving WOUT VAN TONGEREN waarmee hij als koordirigent In 2018 ontving Peter Michael de Opera Dagen Award Dramaturg ook verbonden is aan Opera Gijsbertsen de Nederlandse voor Grenze(n)loos die hij samen Zuid waar hij onlangs de koren Muziekprijs, de hoogste met Monique Wagemakers Wout van Tongeren volgde voorbereide voor Werther van onderscheiding in de klassieke en Peter Leung maakte. Een studies in theater, dramaturgie Massenet en A Quiet Place van muziek. Daarvoor ontving hij voorstelling samen met danser en filosofie en is dramaturg Bernstein. reeds de John Christie Award Ahmad Joudeh en pianiste

20 21 Kanako Inoue. Michael was met onderscheidingen voor haar in Toronto en Gent. Lisa werkte uitgebracht. Ook werkte ze mee verbonden aan Opera Stuttgart kunstenaarschap en innovatieve samen met dirigenten Adam aan hedendaags operareper- waar hij in Die Freischütz, kijk bij het uitvoeren. Onlangs Fischer, Michele Mariotti, toire van diverse componisten Death in Venice en Herr speelde Ginette in producties Marc Piollet, Donald Runnicles, waaronder Pascal Zavaro. Blumenkohl zong. Bij De als St Louis Blues van Chiel Roberto Rizzi-Brignoli alsook www.morganeheyse.com Nationale Opera zong hij Salome, Meijering met Orkest De met befaamde regisseurs David Dialogues des Carmélites, Ereprijs en de kameropera De Alden, Guy Joosten, Christoph Pelleas et Melisande en in de Grens van Jan Peter de Graaff Marthaler, Graham Vick en BART DRIESSEN wereldpremières van Louis in samenwerking met Opera Rolando Villazón. Lisa studeerde Sarastro Andriessens Theatre of the Zuid. In 2017 maakte ze haar aan het conservatorium van bas World, Michael Hamels Caruso solodebuut bij De Nationale Maastricht bij Axel Everaert. a Cuba en de titelrol in Moritz Opera als Amore in Madrigals www.lisamostin.com Bart Driessen studeerde aan Eggerts Caliban. Verder zong hij met Christophe Rousset en het Utrechts Conservatorium Mercutio in Romeo et Juliette, Pierre Audi. Ze maakte ook deel bij Udo Reinemann (Uitvoerend Marullo in Rigoletto en Conte uit van het Talent Koor van de MORGANE HEYSE Musicus). Daarna werd hij di Almaviva in Le Nozze di DNO bij Mohammed Fairouz’ Königin der Nacht lid van de Internationale Figaro. Ook verdiept hij zich The New Prince. Naast haar sopraan Operastudio in Amsterdam. in Liedkunst waarmee hij zangcarrière is Ginette ook Hij was vast verbonden aan dit jaar te horen was op het de artistieke leider van Orkest De Frans-Duitse coloratuursop- de operahuizen van Coburg, Internationaal Lied Festival Zeist Morgenstond met wie ze kinder- raan Morgane Heyse studeerde Bremen, Dortmund en Essen. met pianist Hans Eijsackers. Bij en participatievoorstellingen zang aan het Conservatoire Tot zijn belangrijkste rollen Opera Zuid was hij eerder creëert in Den Haag. Royal Luik en de International behoren Sarastro (Mozart – Die te zien als Conte Robinson Il Opera Academy Gent. Ze Zauberflote), Leporello (Mozart – matrimonio segreto (een was laureate van diverse ), Basilio (Rossini – samenwerkingsproject van LISA MOSTIN wedstrijden, halve-finaliste op Il Barbiere di Siviglia), Mustafa De Nationale Opera Talent, Königin der Nacht de Voix Nouvelles competitie (Rossini – l’Italiana in Algeri), Opera Zuid en Nederlandse sopraan (2018) en won Best Performer Furst Gremin (Tchaikovsky Reisopera) en als Junior in A op het Armel Opera Festival – Evgeni Onegin), Rocco Quiet Place. Dit jaar zal hij o.a. Lisa Mostin wordt met haar and Competition in 2017. (Beethoven – Fidelio), Kecal te horen zijn bij het Rotterdams talent voor het virtuoze col- Morgane zong bij Kunsthuis (Smetana – Die verkaufte Braut), Philharmonisch Orkest als Der oratuurrepertoire uitgenodigd Opera Vlaanderen, Armel Osmin (Mozart – Die Entfuhrung Einäugige in Die Frau ohne door de internationale Opera festival, en maakte haar aus dem Serail), Fasolt (Wagner Schatten en bij De Nationale operahuizen, als Koningin van debuut als Königin der Nacht – Das Rheingold), Hunding Opera als Morales in Carmen. de Nacht bij de Deutsche in de Holland Opera productie (Wagner – Die Walkure), www.michaelwilmering.nl Oper Berlin en De Nationale Zauberflöte Requiem. Ze zong Wassermann (Dvořák – Opera, en als Olympia in Les Maid (Powder her face, Thomas Rusalka), Raimondo (Donizetti Contes d’Hoffmann bij de Adès) in de Volksoper Wien, – Lucia di Lammermoor), Kaspar GINETTE PUYLAERT Staatsoper Stuttgart. Ze zong Soeur de Palomides et Servante (Weber – Der Freischutz), Tevye Papagena mee tijdens een voorstelling in de wereldpremière van Le (Bock - Fiddler on the Roof) en sopraan van Oscarwinnares Vanessa silence des ombres (Benjamin Hotelmanager (Adès - Powder Redgrave in Kroatië en maakte Attahir) in De Munt, en La her Face). Bart zong onder De Nederlandse sopraan Ginette haar debuut als actrice en Statue (Pygmalion, Rameau) leiding van o.a. Valery Gergiev, Puylaert voltooide haar bachelor zangeres in de film van Jessica op het MA-festival Brugge met Thomas Hengelbrock, Edo de en master in klassieke zang aan Woodworth en Peter Brosens het ensemble Apotheosis onder Waart en Ton Koopman. het Koninklijk Conservatorium The Barefoot Emperor die leiding van Korneel Bernolet www.bartdriessen.com in Den Haag en werd beloond debuteerde op de filmfestivals - waarvan een cd-opname is

22 23 FENNA OGRAJENSEK L’amour des trois oranges. Bij 1e Dame de Reisopera en op het Gracht- sopraan enfestival zong ze Dorabella in Così fan tutte. Florieke won Als operazangeres was diverse belangrijke prijzen, o.a. Fenna Ograjensek twee jaar op het Internationaal Vocalisten verbonden aan de Florida Concours en de Stenhammar Grand Opera Miami. Zij Music Competition in Zweden. werkte samen met o.a. Opera In het NRC Handelsblad werd Zuid, Central City Opera, Florieke de rijzende ster van Opera Omaha, New Jersey Nederland genoemd. Ook op Opera Theater, Zomeropera het gebied van oratorium en Alden Biesen, Holland Opera, lied is Florieke actief. Zij zong Opera Spanga en het Théâtre bijvoorbeeld bij het Gelders du Capitole Toulouse. Haar Orkest Lieder eines fahrenden concerten brachten haar Gesellen van Mahler o.l.v. naar grote concertzalen; Otto Tausk. Florieke is ook Carnegie Hall en Alice Tully afgestudeerd in de bachelor Hall New York, Berliner Bedrijfseconomie en de master Philharmonie en Berliner Dom, Marketing Management aan de Concertgebouw Amsterdam Tilburg University. en Konzerthaus Freiburg. Ze www.floriekebeelen.com zong voor Aldeburgh Music UK en Marlboro Music Festival Vermont USA. Fenna is Zakelijk LIEN HAEGEMAN Leider van Opera Compact, 3e Dame Artistiek Leider van het mezzo-sopraan Zomerfestival Voerendaal en de drijvende kracht van St Muziek De Belgische Lien Haegeman Jong voor Oud. Fenna studeerde begon haar opleiding aan het Conservatorium bij Lucienne Van Deyck aan Maastricht en The Juilliard het Koninklijk Conservatorium School New York. Fenna wordt te Antwerpen. Zij voltooide gecoacht door Gemma Visser. haar muzikale vorming tot www.fennaograjensek.com operazangeres bij Mya Besselink aan het Maastrichts Conservatorium en volgde FLORIEKE BEELEN ook Masterclasses bij Vera 2e Dame Rosza, Sarah Walker, Elly mezzo-sopraan Ameling, Tom Krause en Rachel Yakar. Lien heeft vele rollen Onlangs zong Florieke met veel vertolkt in binnen- en buitenland. succes Charlotte in Werther bij In eigen land was ze te horen Opera Zuid. Op 25-jarige leeftijd in de Munt te Brussel alsook maakte ze al haar debuut bij De meermaals in De Vlaamse Nationale Opera met Linette in opera. Recent zong ze de titelrol

25 van Bizet’s opera Carmen in Nijetrijne. KRISZTIÁN EGYED FREDERIK BERGMAN Athene. Ook voor concerten www.jacquesdefaber.nl Priester/1e Geharnischter Priester/2e Geharnischter en recitals is Lien Haegeman tenor bas-bariton een veelgevraagd zangeres. Haar repertoire omvat werken HUUB CLAESSENS Krisztián Egyed begon zangles De Nederlandse bariton Frederik uit de barok-periode tot het Der Sprecher te nemen op de leeftijd van 17 Bergman studeerde in 2012 hedendaagse oeuvre. In Korea bas-bariton jaar. Hij behaalde zijn Bachelor af aan het Conservatorium zal ze in mei Mahlers tweede zangdiploma in 2014 aan de in Tilburg. Om zich verder te symfonie vertolken. Ze werkte Huub Claessens studeerde Franz Liszt Muziekacademie verdiepen vervolgde hij zijn samen met befaamde dirigenten solozang, saxofoon en opera in Boedapest. Hij voltooide studie particulier bij Harry als o.a. Sir William Christie, aan het Conservatorium van zijn Master Studies aan het Peeters. Herve Nicquet en Jaap Maastricht. De Nederlandse Conservatorium Maastricht in Tot medio 2017 werd hij door van Zweden (met wie ze bas-bariton beleeft een grootse 2018. Hij woonde het Kyoto Harry gecoacht. Gedurende die afgelopen jaar meewerkte carrière. Zo zong hij tijdens International Music Student periode deed hij veel ervaring aan de cd-opname van Die de Salzburger Festspiele van Festival in 2014 bij. In 2015 op als concert- en oratori- Meistersinger van Wagner). 1986 de rol van Robert Dedo volgde hij de Weikersheim umzanger. Eind 2017 ontmoette in de wereldpremière van Schlossakademie - Duitsland. hij Rosemary Joshua door wie hij Penderecki’s Die schwarze Hij zong alle solo tenorpartijen sindsdien wordt gecoacht. Dit JACQUES DE FABER Maske en hernam hij die partij in Ravel’s L’Enfant et les heeft onder meer geresulteerd Monostatos bij de Wiener Staatsoper Sortilèges als onderdeel van in zijn debuut bij De Nationale tenor en het Théâtre du Châtelet het operaproject van het Opera in Amsterdam. Frederik (Parijs). Claessens is ook een Conservatorium Maastricht in zong daar rollen in o.a. de De Nederlandse tenor Jacques graag geziene gast bij De 2016. In 2017 gaf hij concerten producties Clemency (2018), Les de Faber studeerde aan Nationale Opera, het Badisches in heel Nederland. Hij zong de Contes d’Hoffmann (2018) en conservatoria in Maastricht, Staatstheater Karlsruhe, rol van Tanzmeister in Ariadne Pelléas et Mélisande (2019). In juli Rome en Utrecht. Bij Opera het Holland Festival, en de auf Naxos van Richard Strauss 2019 debuteerde hij tevens bij de Zuid zong hij onder andere Koninklijke Muntschouwburg tijdens het operaproject van Nederlandse Reisopera in hun Yamadori in Madama Butterfly, (Brussel). De bas-bariton werkte Conservatorium Maastricht versie van La Bohème. In deze Douphol in La traviata, Le reeds vele malen samen met in juni en hij zong de rol van productie van Die Zauberflöte Dancaïre in Carmen en Dr. Opera Zuid. Zo was Claessens in Remendado in Bizets Carmen in maakt hij zijn debuut bij Opera Blind in Die Fledermaus. Bij de Verdi’s Un ballo in maschera te Kammeroper Schloss Rheinsberg Zuid. Sinds dit seizoen maakt Nederlandse Reisopera zong bewonderen als Il Conte Horn, (2017). Sinds 2013 was hij 4 keer Frederik ook deel uit van de hij onder andere de rol van Ein en in seizoen 2018-19 schitterde in China en zong 44 nachten met Operastudio van De Nationale Officier inAriadne auf Naxos, hij als Old Sam in de Opera Edvin Marton en het Strauss Opera in Amsterdam. Giuseppe in La traviata en Ein Zuid-productie van Bernsteins Orchestra in Wenen. Hij maakte Soldat in Der Kaiser von Atlantis A Quiet Place en als Le Roi de deel uit van de productie Candide (in samenwerking met M31 Bavière in Offenbach’sFantasio . (Bernstein)in België met het BIBI ORTJENS Foundation). In de zomer van Candide Symphonic Orchestra 1e Knabe 2018 vertolkte hij de titelrol in en Patrick Leterme (2019). In sopraan Orlando de Razende (Haydn) van april zong hij de solo tenorpartij Opera Nijetrijne. Vorig seizoen in Die Krönungsmesse (Mozart) Bibi Ortjens studeerde in 2019 zong hij Max in Fantasio van met het St. Martinuskoor Weert cum laude met onderscheiding Opera Zuid, Ivanov in Zar und en in mei zong hij Mozarts af aan het conservatorium Zimmermann van Barokopera Requiem met het Toonkunstkoor van Maastricht. Ze vervolgt Amsterdam en Plistene in Maastricht. haar masteropleiding bij Frans Trofonio’s Erfenis van Opera www.krisztianegyed.com Kokkelmans. In Die Zauberflöte

26 27 debuteert ze als Erste Knabe van Bejun Mehta (Orfeo, Gluck) PHILHARMONIE bij Opera Zuid, nadat ze in bij de Nationale Opera. Dit jaar ZUIDNEDERLAND meerdere producties actief zingt Gerben ook Friedrich Bhaer orkest was als koorlid. Bibi ontving als in Little Women en Annio in lied-duo de 1e prijs op Festival Clemenza di Tito (DNOA). De philharmonie zuidnederland Vocallis 2018, uitgereikt door www.gerbenvanderwerf.com is een bruisend symfonieorkest Jard van Nes. In mei zong ze met een rijk scala aan concert- in het Concertgebouw voor de formules. Het repertoire bestrijkt verjaardag van de Kleine Zaal. TOBIAS SEGURA PERALTA de complete symfonische Verder heeft ze masterclasses 3e Knabe literatuur, van eeuwenoude gevolgd bij Robert Holl, Jard counter-tenor meesterwerken tot spannende van Nes, Lotte de Beer, wereldpremières. Onder leiding Miranda van Kralingen, Arjan Tobias begon zijn muzikale van intendant Stefan Rosu is Tien, Daniel van Klaveren, vorming als jongenssopraan philharmonie zuidnederland Meinard Kraak en Marien van op de Kathedrale Koorschool een organisatie die doorlopend Nieukerken. Hiernaast heeft ze Utrecht. Hij vervolgde zijn zijn grenzen verlegt. Die in- aan verschillende koorprojecten studie op het Utrechts novatie-geest komt tot uiting meegedaan door het hele land. Conservatorium, waar hij in in de i-Classics concerten, www.bibiortjens.com 2017 cum laude afstudeerde avontuurlijke cross-overs, grote bij Jon Thorsteinsson. Tobias publieksevenementen, en in wordt momenteel gecoacht door een doelbewuste verbinding GERBEN VAN DER WERF Alex Potter en Xenia Meijer. met het bedrijfsleven in o.m. 2e Knabe Afgelopen jaar soleerde hij businessevent Leading the counter-tenor onder andere in: Saul van G.F. South. Daarbij is philharmonie Händel, de Chichester Psalms zuidnederland het symfonisch De Nederlandse counter-tenor van L. Bernstein, de Johannes- laboratorium van het Maastricht Gerben van der Werf studeerde en Matthäus-Passion van Bach Centre fort he Innovation zang aan het Utrechts en zijn Hohe Messe. Naast zijn of Classical Music, MCICM. Conservatorium en het Royal solistische werk heeft Tobias Internationale ambities College of Music bij Jón veel ervaring als koorzanger. Hij worden zichtbaar in de serie Thorsteinsson, Lawrence Zazzo is als freelancer verbonden aan Meisterkonzerte Aachen waarvan en Selma Harkink. In 2019 het Nederlands Kamerkoor, het het orkest producent is. Maar studeerde hij cum laude af en koor van De Nationale Opera, een levendige band met de vervolgde hij zijn studie met De Nederlandse Bachvereniging, Zuid-Nederlandse samenleving Selma Harkink aan de Dutch Capella Amsterdam, The staat altijd voorop. Dat blijkt National Opera Academy. Naast Sixteen, Consensus Vocalis, Le uit de succesvolle projecten het zingen van concerten is Nuove Musiche en Hieronymus in de regio op momenten die de jonge zanger vooral op de Ensemble. Tobias is tevens ertoe doen. Het hoogwaardige operabühne te zien. Reeds op werkzaam als dirigent en educatieprogramma maakt 12-jarige leeftijd zong hij Die vocalcoach. philharmonie zuidnederland Zauberflöte, toen als Erster www.tobiasseguraperalta.com tot een orkest voor iedereen. Knabe. Recenter was hij te Leerlingen uit primair- en zien als (Handel), voortgezet onderwijs ervaren Farnace (Mitridate, Mozart), van dichtbij de kracht en Akhnaten (Glass) en Oberon betovering van live muziek. (Britten) en was hij understudy www.philharmoniezuidnederland.nl

28 29 Vrienden & Gulle Gevers A MIDSUMMER

Vindt u het belangrijk dat Opera Zuid de opera voor het grote publiek NIGHT’S DREAM naar de gelijknamige komedie van William Shakespeare blijft brengen? Word Vriend of Gulle Gever van Opera Zuid en laat zien dat opera leeft. Muzikale leiding Deseure Karel

Vrienden en Gulle Gevers krijgen gratis het programmaboekje thuisgestuurd met uitgebreide achtergrondinformatie over de opera’s. Ook krijgen zij regelmatig exclusieve uitnodigingen. De Vrienden van Opera Zuid is door de Belastingdienst erkend als ANBI (algemeen nut beogende instelling). Op grond hiervan kunnen personen die De Vrienden van Opera Zuid langere tijd financieel ondersteunen hun giften in mindering brengen op het belastbaar inkomen. Voor meer informatie kijk op www.operazuid.nl/vrienden of neem contact op via [email protected] Orkest zuidnederland philharmonie Regie Ola Mafaalani BENJAMIN BRITTEN

TOURNEE: 15 mei 2020 > 16 juni 2020 30 reserveer nu alvast uw kaarten: www.operazuid.nl/a-midsummer-nights-dream PRODUCTIEMEDEWERKERS

PRODUCTIETEAM KOOR MEDEWERKERS OPERA ZUID COLOFON voorstellingsleider Jossie van Dongen sopranen Els Bongers, Bibi Ortjens, intendant Waut Koeken teksten Wout van Tongeren, Jorinde assistent voorstellingsleider Aiske Sophie Collin, Chantal Claessen, Jesje uitvoerend producent Rudy van Wijk Keesmaat Fonda (stagiaire) Schalm, Esther Daniels controller Ton Coenen redactie team Opera Zuid productieleider Lotte Lindelauff alten Florine Vogel, Lucie van Ree, 1e inspecient Sylvain Smeets fotografie Bjorn Frins, Joost Milde technische realisatie Sylvain Smeets, Nancy Breyer, Karina Kambulova, zakelijk adviseur Richard Loomans vormgeving Chris Lemmens - Kloroform Rudy van Wijk, Mick Höfelmann Cynthia Setiawan, Hanna Schäfer productieleider & artistiek technici Sylvain Smeets, Paul Francot, tenoren Bram van Uum, Ger Kreukniet, administrateur Lotte Lindelauff Paul Hendrix, Kevin Liedekerken Krisztián Egyed, Chris Kuijpers, Dean coördinator marketing & communicatie belichting Martin Jan Gaasbeek Parker, Luke Mitchell Fanny Bartels rekwisieten Nathalie Smeets bassen Chris Riteco, Galen Dole, Rick medewerker marketing & assistant-rekwisieten Arinth Foekema van den Belt, Nard Lamerigts, Patrick communicatie Willemijn Doelman (stagiaire) Nossol medewerker communicatie & pers Tia kap & grime Pilo Pilkes, Andrej Gabron, Schutrups Roxane Zandijk ORKEST hoofd kostuumatelier Leo van den kleders John Meertens, Nathalie Boorn Smeets, Arinth Foekema (stagiaire) 1e viool Lei Wang (concertmeester), assistent kostuumatelier Ben van titelregie & bediening boventiteling Wilfred Sassen, Malgorzata Michalik, Buuren Joep Hupperetz Violetta Calin-Carstea, Francine medewerker kostuumatelier John repetitor Mariia Chazan Gérardy, Eva Niziol, Geertje Podevyn, Meertens, Anny Krutzen, Michelle koormanager Chris Riteco Pascal Prégardien Cornelissen, Max Niereisel, Deniece taalcoach Freya Wolf 2e viool Corinna Baldus (aanvoerder), Clermonts, Ria Meijers stemcoach Berbke Hermans Ana Nedobora, Siana Dragneva, Roland directie-assistent Anouk van den Driest assistent-dramaturgie Joep Hupperetz van Mil, Kaori Oshita, Isabelle Stiennon officemanager Sophie Scarrott (stagiair) altviool Alès Hrdlicka (aanvoerder), huismeester Mick Höfelmann assistent-scenografie Edu de Jonge Aurora Cano Soto, Erika de Laat, bibliothecaris Henk Wessels (stagiair) Jordan Schwartz cello Gabriel Arias Luna (aanvoerder), Anneloes de Hooge, Marc RAAD VAN TOEZICHT Knippenberg, Joep Willems contrabas Lisa Blok (aanvoerder), Uli voorzitter dhr. drs. G.H. Hoefsloot Winz vice-voorzitter dhr. drs. C.J.N.M. fluit Alice Poulussen, Wendy Vo Cong Jacobs Tri secretaries dhr. mr. J.F.M. hobo Roger Cramers, Alexander van Heuvelmans Eerdewijk penningmeester mw. G.M.J.M. klarinet Roger Debougnoux/Arno van Stratermans AA Houtert (basset), Roger Niese (basset) leden mw. P.J.M.G. Blanksma-van den fagot José Vicente Guerra Navarro, Heuvel, dhr. mr. L.B. Langevoort Jolanda Wolters ere-voorzitter dhr. dr. ir. H.P.M. Kivits hoorn Jan Harshagen, Cleo Simons trompet Ramon Wolkenfelt, Niek Jacobs trombone Lode Smeets, Pieter Vandermeiren, Juan Jesús Imbroda Ortuño pauken/slagwerk Bas Voorter

32 33 reserveer nu alvast uwkaarten: TOURNEE: 2020>11april 2020 18maart Regie Orkest Béatrice Lachaussée ENOA BOSCHSTRAAT 115,6211 AW MAASTRICHT. Geniet ervan !! https://operazuid.nl/events/een-lied-voor-de-maan EEN LIED VOOR Naar hetgelijknamigeboekvan Toon Tellegen DE MAAN

MATHILDE ANTENAAR Opera Zuiddankt subsidiënten en sponsoren: