XII/ 2011 2011 XX/ XX/ 2019 2019 20192019 ROCZNIK PLESZEWSKI 2019 Pleszew 2020 ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Anna Bogacz, Witold Hajdasz, Elżbieta Mielcarek, Katarzyna Rutkowska, Adam Staszak KOREKTA: Zespół Redakcyjny OPRACOWANIE KALENDARIUM: Anna Bogacz, Elżbieta Mielcarek PROJEKT OKŁADKI: Iwona Wieruszewska Zespół Redakcyjny zaprasza wszystkich zainteresowanych do przekazywania informacji do kalendarium. Zespół zastrzega sobie prawo ostatecznego wyboru wydarzeń. Copyright by Muzeum Regionalne w Pleszewie. Korzystanie dla celów dydaktycznych i publicystycznych dozwolone tylko pod warunkiem podania źródła. WYDAWCA: Muzeum Regionalne w Pleszewie ul. Poznańska 34, 63-300 Pleszew www.muzeum.pleszew.pl, e-mail: [email protected] Nakład: 400 egz. ISSN: 1643-8213 Adres do korespondencji: Muzeum Regionalne w Pleszewie ul. Poznańska 34, 63-300 Pleszew tel. 62 742 83 59 Skład i druk: Drukarnia SUPER PRINT, ul. Kaliska 67, 63-300 Pleszew SPIS TREŚCI I. Miasto i Gmina Pleszew w liczbach . 5 II. Kalendarium . 11 III. Artykuły . 81 1. Beata Stragierowicz – Ślubne telegramy mojej Cioci. Przyczynek do historii rodziny Stragierowiczów. 83 2. Maciej Kowalczyk – Burmistrzowie Pleszewa okresu zaborów (1793–1918). 88 3. Maciej Grzesiński – Żołnierze armii niemieckiej z czasów I wojny światowej pochowani na cmentarzu ewangelickim w Pleszewie. 98 4. Krzysztof Czajka – Rzecz o braciach Ciążyńskich. 109 5. Maria Korzeniewska – Tamtego parku już nie ma! Jest inny…. 121 6. Edward Pisarski – Rokutów w II Rzeczpospolitej 1918–1939. 129 7. Janusz M. Lewandowski – Przed generalną rozgrywką. Czym żyli pleszewianie w ostatnim przedwojennym miesiącu 1939 r. 140 8. Witold Hajdasz – Generał brygady Mieczysław Stanisław Mozdyniewicz. 159 9. Danuta Basińska-Szablewska – Wspomnienie o profesorze Bonifacym Wróblewskim. 163 10. Henryk Śniegocki – Okrętowcy – absolwenci Liceum w Pleszewie. 173 11. Stanisław Szurek – Rejonowa Spółdzielnia Ogrodniczo- Pszczelarska w Pleszewie. 182 3 12. Katarzyna Rutkowska – Współpraca Pleszewa z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 191 13. Elżbieta Mielcarek – Jubileusz pleszewskiej biblioteki publicznej. 197 14. Przemysław Marciniak – Maszyna do uprawy kultury, czyli nowa siedziba Domu Kultury w Pleszewie. 205 IV. Odznaczeni i wyróżnieni . 215 4 I Miasto i Gmina Pleszew w liczbach MIASTO I GMINA PLESZEW W LICZBACH LICZBA I STRUKTURA LUDNOŚCI – STAN NA 31.12.2019 r. MIASTO Grupa wiekowa Mężczyźni Kobiety Razem 0–18 1 417 1 311 2 728 19–60 4 358 4 435 8 793 61 i więcej 1 844 2 606 4 450 Razem: 7 619 8 352 15 971 GMINA 0–18 1 469 1 341 2 810 19–60 3 701 3 500 7 201 61 i więcej 1 128 1 346 2 474 Razem: 6 298 6 187 12 485 MIASTO i GMINA 13 917 14 539 28 456 Źródło: Urząd Stanu Cywilnego i Spraw Obywatelskich w Pleszewie MAŁŻEŃSTWA, URODZENIA, ZGONY MIESZKAŃCÓW MiG PLESZEW. STAN NA 31.12.2019 r. Zawierane małżeństwa 219 Rozwody 57 Zgony 288 dziewczęta chłopcy Urodzenia 303 145 158 Źródło: Urząd Stanu Cywilnego i Spraw Obywatelskich w Pleszewie LICZBA UCZNIÓW W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH. STAN NA 30.09.2019 r. (bez gimnazjów, które zostały wygaszone 31.08.2019 r.) Przedszkola prowadzone przez MiG Pleszew 945 Przedszkola Publiczne i Niepubliczne prowadzone 239 przez organy inne niż JST Szkoły Podstawowe prowadzone przez MiG Pleszew 2 425 Szkoły Podstawowe Publiczne -prowadzone 200 przez Stowarzyszenie i Niepubliczne RAZEM: 3 809 Źródło: System Informacji Oświatowej 7 FINANSE MIASTA I GMINY PLESZEW. STAN NA 20.01.2020 r. Dochody MiG Wydatki MiG Wydatki majątkowe Zadłużenie 158.289.439,22 zł 156.296.102,18 zł 37.324.818,19 zł 36.969.000,00 zł Źródło: Wydział Finansowy UMiG w Pleszewie BEZROBOCIE W MIEŚCIE i GMINIE PLESZEW. STAN NA 31.11.2019 r. Bezrobotni zarejestrowani Liczba bezrobotnych ogółem 930 Kobiety 605 Mężczyźni 325 Bezrobotni z prawem do zasiłku 149 Osoby do 30 roku życia 340 Długotrwale bezrobotni 325 Bezrobotni niepełnosprawni 61 Źródło: Powiatowy Urząd Pracy w Pleszewie BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE NA TERENIE MIASTA I GMINY. STAN NA 31.12.2019 r. miasto gmina Razem MiG Pożary 33 51 84 Miejscowe zagrożenia 117 83 200 Alarmy fałszywe 24 7 31 Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie Rodzaj powiat Liczba przestępstw stwierdzonych 558 Liczba wykroczeń 10517 Wskaźnik wykrywalności przestępstw 98,6% Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Pleszewie 8 CZYTELNICTWO. STAN NA 31.12.2019 r. ok. 5.100 Liczba czytelników zarejestrowanych (w tym ok. 2.300 do 18 r. ż., 2.800 powyżej 18 r. ż.) Ilość odwiedzin czytelników ok. 30.000 wypożyczających Średnia dzienna liczba odwiedzin ok. 130 (wypożyczalnia, oddział dziecięcy, czytelnia) Wypożyczenia ok. 105.000 Liczba zakupionych książek ok. 2.300 Liczba imprez bibliotecznych ok. 400 Uczestnicy imprez ok. 11.000 Źródło: Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Pleszewie 9 II Kalendarium KALENDARIUM 2019 4 stycznia W Bibliotece Publicznej Miasta i Gminy w Pleszewie pełniącej zadania powiatowej biblioteki publicznej dla powiatu pleszewskiego odbyła się promocja książki pt. ,,Historia zapisana w rodzinnej pamięci”, której autorką jest dr Anna Maria Sierecką. W książce autorka opisuje historię swojej babci – Gertrudy Wasiewicz z Grodziska. Pisze o jej młodości i przeżytej II wojnie światowej. Dyrektorem Biblioteki Publicznej Miasta i Gmin Pleszew jest Elżbieta Mielcarek. 6 stycznia Odbyło się Święto Powiatu Pleszewskiego. W kościele p.w. Matki Boskiej Częstochow- skiej w Pleszewie odbyła się uroczysta msza św. Następnie w Sali Koncertowej Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Wojciecha Kilara w Pleszewie starosta Maciej Wasilewski wręczył nagrodę im. Artura Szenica, za osiągnięcia inwestycyjne i biznesowe, którą otrzymała firma Famot Pleszew. Prezesem firmy jest Zdzisław Nadstawski. Uroczystość uświetnił koncert Belleza Opera Trio oraz prelekcja nt. ,,Projektu słownika gwary powiatu pleszewskiego’’. Swoją promocję miała też książka autorstwa Przemysława Żurawlewa pt. ,,Przyroda parków podworskich powiatu pleszewskiego”. Na zakończenie gali Starosta Maciej Wasielewski i Przewodniczący Rady Powiatu Marian Adamek wręczyli stypendia naukowe dla najlepszych i najzdolniejszych uczniów powiatu pleszewskiego. Wśród gości zaproszonych byli m.in. wicemarszałek Krzysztof Grabowski oraz minister Andżelika Możdżanowska. Na spotkaniu był obecny również senator Andrzej Wojtyła. Dyrektorem Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Wojciecha Kilara jest Sławomir Moch. 6 stycznia Po raz czwarty odbył się w Pleszewie Orszak Trzech Króli, którego organizatorem były pleszewskie parafie. Po Mszach św. miało miejsce uroczyste przejście uczest- ników na pleszewski Rynek, gdzie trzej królowie – reprezentanci poszczególnych parafii – złożyli hołd małemu Jezusowi. Nie zabrakło wspólnego kolędowania. 8 stycznia Powołano nowego prezesa Pleszewskiego Centrum Medycznego. W latach 2012–2019 funkcję tę pełnił Tadeusz Stefaniak, który przeszedł na emeryturę. Nowym pre- zesem został dotychczasowy wiceprezes Błażej Górczyński, który z wykształcenia jest prawnikiem. W pleszewskiej spółce pracował od 2012 r. jako dyrektor do spraw organizacyjno- prawnych, a w 2016 r. został wiceprezesem pleszewskiego szpitala. 9 stycznia Firma Spomasz Pleszew została wyróżniona nagrodą marszałka województwa wielkopolskiego ,,i-Wielkopolska – Innowacyjni dla Wielkopolski’’ za ,,uniwer- salny aparat próżniowy z funkcją odzysku aromatu”. Urządzenie nie wymaga 13 ręcznego sterowania, pozwala na produkcję m.in. dżemów czy marmolad bez utraty aromatu. Prezesem Spomaszu jest Tadeusz Rak. 12 stycznia W Hali Sportowej przy ul. Krzywoustego w Pleszewie odbył się Koncert Noworoczny ,,Czardasz kontra walc’’ w wykonaniu orkiestry Sinfonietta Polonia pod batutą niemieckiego dyrygenta Markusa L. Franka. W programie koncertu znalazły się czardasze m.in. z „Hrabiny Maricy” i „Księżniczki czardasza” E. Kalmana, z operetki F. Lehara „Cygańska miłość” i najsłynniejsze tematy muzyki żydow- skiej. Wśród walców natomiast m.in. figlarny i pełen humoru „Walc łyżwiarzy” Émile Waldteufla. Orkiestrze towarzyszył cygański zespół z Budapesztu „Lajos Sárközi jr. and his Orchestra”. Z orkiestrą wystąpiła znakomita solistka Teatru Muzycznego w Kielcach – śpiewaczka Renata Drozd. Organizatorem koncertu był Burmistrz Miasta i Gminy Pleszew oraz Dom Kultury w Pleszewie, Spółka Sport Pleszew i Fundacja Muzyczna APOLLO. 13 stycznia Odbył się 27 finał WOŚP. W powiecie pleszewskim zebrano 176 686, 71 zł. Wolonta- riusze do orkiestrowych puszek zebrali 83.449,80 zł. Ponad 300 osób wzięło udział w: Pleszewskim Biegu Policz się z Cukrzycą, morsowaniu z Ice Team Morsjanie, maratonie treningowym z Rogal Team. Rozegrano II Mecz Wielkich Serc, w którym rywalizowali: sztab ZHP kontra Urząd Miasta i Gminy Pleszew. Odbył się także wieloorkiestrowy turniej o Puchar Burmistrza Miasta i Gminy Pleszew zorganizowany przez Pleszewskie Stowarzyszenie Tenisowe, którego prezesem jest Marek Szymoniak. W kinie Hel trwały licytacje gadżetów i przedmiotów, które zostały przekazane na aukcje m.in. wieloorkiestrowe kubki, koszulki, kalendarze, breloczki. Licytacje prowadziła Anna Bogacz –rzecznik prasowy Urzędu Miasta i Gminy w Pleszewie. Na licytacji była również niespodzianka od Burmistrza Miasta i Gminy Pleszew Arkadiusza Ptaka, który postanowił zabrać dwie osoby na koncert Hanny Banaszak z okazji Dnia Kobiet. Koncert wylicytowano za kwotę 400 zł. Łącznie z licytacji zebrano ponad 12,5 tys. zł. Podczas przerw w licytacji odbywały się występy muzyczne i taneczne. Wystąpili soliści Akademii Piosenki Domu Kultury w Pleszewie, Studio Tańca FRAJDA oraz Szkoła Tańca JAST. Natomiast w poniedziałek na boisku