MAI 2018. Rhifyn 16......

Bydd Cyngor Dinas Casnewydd yn dydd Gwener yn cael eu gwneud casglu sbwriel a gwastraff gardd fel arfer yn hytrach nag ar ddydd CASGLIADAU SBWRIEL DROS ar y diwrnodau arferol yn ystod Sadwrn fel sydd wedi digwydd yn WYL BANC Y GWANWYN wythnos gŵyl banc y Gwanwyn. y gorffennol ar ôl gŵyl banc. Mae hyn yn golygu y bydd casgliadau ar Bydd yr un amserlen yn berthnasol ar gyfer 28 Mai yn dilyn trefn wythnos arferol. Gŵyl Banc diwedd yr haf ym mis Awst.

Bydd Wastesavers hefyd yn casglu Gall trigolion sydd am gadarnhau MC deunyddiau ailgylchu wrth ymyl y eu casgliadau nodi eu cod post MATERION ffordd ar ddiwrnodau arferol yr mewn chwiliad ar ein gwefan er wythnos honno, felly cofiwch roi mwyn cael y wybodaeth. Ewch i CASNEWYDD eich bocsys a’ch bagiau coch allan. www.newport.gov.uk/recycling

Mae’n golygu y bydd timau sbwriel y Os ydych yn clirio’ch cartref, ewch cyngor a Wastesavers yn gweithio ar â’ch eitemau i’r Ganolfan Ailgylchu ddydd Llun 28 Mai i’r cartrefi hynny Gwastraff Cartref. Mae’r cyfleuster Papur newydd swyddogol Cyngor Dinas Casnewydd sydd fel arfer yn cael casgliadau ar ddydd ar gau ar Wyliau Banc. Yr oriau agor Llun ac ati drwy gydol yr wythnos. arferol yw rhwng 7.30am a 4.30pm yn ystod yr wythnos a rhwng 9am a Bydd hyn yn golygu y bydd casgliadau 4.30pm ar ddydd Sadwrn a dydd Sul.

NEWYDDION DA I DDAU O FANNAU NODEDIG Y DDINAS

Mae Pont Gludo enwog hanfodol i ddiogelu dyfodol pont mae hefyd yn cynnwys tirlun a cholegau, ac ystod eang o grwpiau dyfodol, a hefyd i sicrhau bod ein Casnewydd a Gwastadeddau eiconig y ddinas a chreu canolfan unigryw Gwastadeddau Gwent. cymunedol o dri awdurdod lleol, trigolion nawr yn gallu gwneud yn hanesyddol Gwent ill well ar gyfer ymwlewyr. Mae yno dreftadaeth, bywyd gwyllt a Chasnewydd yn eu plith. fawr o’r ardal drwy gyfleoedd gwaith, dau yn mynd i dderbyn a phrydferthwch heb eu hail, ac hyfforddiant, gwirfoddoli ac ymweld.” arian gan y loteri. Dywedodd y Cynghorydd mae CDL wedi dyfarnu grant Cyflwynwyd y cais gan Bartneriaeth Debbie Harvey, Aelod Cabinet gwerth £2.5 miliwn i’r ardal. y Gwastadeddau Byw, dan arweiniad Dywedodd y Cynghorydd Mae’r cyngor wedi derbyn cymorth dros ddiwylliant a hamdden: RSPB Cymru, ac yn cynnwys Roger Jeavons, yr aelod cychwynnol gwerth ychydig dros Dros y tair blynedd a hanner Cyngor Dinas Casnewydd. Cabinet dros y strydlun: filiwn o bunnoedd gan Gronfa “Mae gennym gynlluniau uchelgeisiol nesaf, bydd cyfres o brojectau Dreftadaeth y Loteri (CDL) er i wneud profiad yr ymwelydd yn well ar waith i adfer a chyfoethogi Dywedodd y Cynghorydd Jane Mudd, “Mae pobl y mae Gwastadeddau Gwent mwyn bwrw ymlaen â chynllun i ac yn fwy. Mae’r bont wedi bod â lle treftadaeth naturiol yr ardal. yr Aelod Cabinet dros adfywio a thai: yn bwysig iddyn nhw - cymunedau lleol, ailwampio Pont Gludo Casnewydd. amlwg yn ein nenlen ers canrif a mwy yr RSPB, Cyfoeth Naturiol Cymru, a’r ac mae’n hyfryd gwybod ein bod gam yn Bydd dros 1000 o gyfleoedd “Mae’n fraint enfawr cael tirlun mor cynghorau - wedi gweithio’n galed i ennill Diolch i’r rhai sy’n prynu tocynnau’r nes at ei chadw yno am ganrif arall,” hyfforddi a gwirfoddoli’n cael eu bwysig ar drothwy ein drws. Mae’n y grant hwn gan Gronfa Dreftadaeth Loteri, mae’r project uchelgeisiol creu, gan gynnwys cynlluniau gyda ddyletswydd arnom i ddiogelu’r ardal ar y Loteri. Gwnaiff fyd o les i’r rhan yn bwriadu gwneud gwelliannau Man dinesig yw Casnewydd ond ffermwyr a thirfeddianwyr, ysgolion gyfer bywyd gwyllt a chenedlaethau’r hynod bwysig hon o’n treftadaeth.”

Am fwy o newyddion, ewch i www.newport.gov.uk...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018 1 BUDDUGOLIAETH I’R LIONHEARTS MAE’R VELOTHON YN DYCHWELYD YR HAF HWN YN Y DDINAS Mae Velothon blynyddol Cymru yn Er mwyn sicrhau diogelwch yr unigolion Mae’r map isod yn darparu trosolwg Bydd y cwrs cyffredinol yn gadael dychwelyd ddydd Sul 8 Gorffennaf sy’n cymryd rhan, bydd angen cau o’r ffyrdd a fydd ar gau a llwybrau Caerdydd tuag at y dwyrain, a bydd yn croesawu miloedd o ffyrdd a gosod cyfyngiadau parcio ar amgen, a cheir rhagor o fanylion yn gan deithio drwy Gasnewydd a feicwyr hamdden ac unigolion hyd cwrs y ras. Fodd bynnag, diolch i www.velothon.com/wales Brynbuga, cyn mynd i mewn i Barc sy’n codi arian i elusennau i newidiadau a wnaed i Velothon Cymru, Cenedlaethol Bannau Brycheiniog. ffyrdd de-ddwyrain Cymru. gall trigolion Casnewydd ddisgwyl i Yn ogystal â’r cwrs 140km poblogaidd, Yna, bydd y llwybr yn mynd i’r de drwy lawer llai o ffyrdd gael eu cau eleni, bydd dau gwrs byrrach yn cael eu cynnig Bont-y-pŵl a Threcelyn gan anelu

Y Velothon yw digwyddiad chwaraeon a disgwylir i’r holl ffyrdd o amgylch eleni, er mwyn sicrhau y gall beicwyr o at Gaerffili a dringo mynydd B4235 mwyaf Cymru ac mae’n rhan amlwg Casnewydd ailagor erbyn 11am. bob lefel gallu ac uchelgais gymryd rhan. ysblennydd Caerffili, cyn gorffen gyda Sebastopol d y w

L o raglenr ddigwyddiadau gynyddol disgyniad cyflym tua’r llinell Goldenderfyn i ve R Hill Llwyddodd y British Lionhearts A4051Casnewydd, gan helpu i godi proffil Ysgrifennwyd at bob un o’r trigolion RByddOUTE y cwrs 125km yn& osgoi A brynCC drwg-ESSyng nghanol OVE dinas Caerdydd.RVIEW274 m i sicrhau buddugoliaeth y ddinas ar lefel ryngwladol. yr effeithir arnynt yn gynharach yn enwog y Tymbl, tra bo’r cwrsLlantrisant 60km ffyrnig o 3-2 yn erbyn y Pontrhydyrun y mis, gan nodi manylion llawn y newydd,Llangibby sef cwrs o bwynt i bwyntSUN sy’n ByddDA cyfleoeddY 8 JU ardderchogLY 2018 i weld y ras

A449

R

i v

France Fighting Roosters PontnewyddMae Cyfres UCI Velothon yn cynnwys ffyrdd a fydd ar gau ac amgaewyd dechrau ym Mrynbuga e ac yn gorffen ar hyd y cwrs – felly ewch i gefnogi!

r

U

s

ym Mhencampwriaeth sawl ras ledled yA4042 byd - cynhaliwyd rasys map yn darparu trosolwg o gwrs y yng Nghaerdydd, yn berffaithk i feicwyr

s s

Northville a

p N y

Bocsio’r Byd yng Nghanolfan y llynedd yng Nghymru,B yr Almaen, ras. Caiff mapiau ardal mwy lleol eu dibrofiad sy’n awyddus i brofi cyffro Gallwch gael gwybod mwy yn g o

i

il Sor

Croesyceiliog e c B y ro Casnewydd y mis diwethaf. Sweden, Canada acs Awstralia. dosbarthu hefyd ym mis Mehefin. beicio ar ffordd gaeëdig am y tro cyntaf. www.velothon.com/wales o e k o r

C Enillodd tri bocsiwr o’r tîm, Carl Southville AR GAU Fail, Joe Ward a Solomon Dacres, er Tredunnock Old Cwmbran boddhad mawr i’r dorf swnllyd yng Llanyravon 7.30am-12.30pm Two Locks Wentwood Nghanolfan Casnewydd yn ystod mbran Driv

C noson eithriadol o focsio i Gymru. ae Oakfield rle e on R o ad B4236 iver Usk R Dywedodd Rob McCracken, prif Llantarnam Llantarnam 241 m hyfforddwr y British Lionhearts: Industrial Mynydd Park Allt Tir Fach Do A4051 wlais Ponthir A449 241 m A4042 Bro Llanhennock “Cafwyd perfformiad arbennig ok River L R w iv 170 m yd e r U gan y tîm heno a gwnaeth pob un sk B4236 P o AR GAU n o’r pum bocsiwr yn dda iawn. th ir R Llanva oa d Woodlands 7am-11.30am

191 m R “Roedd y bocswyr a fyddai fel arfer yn i v M Malpas Park e a r A48 l L Malpas Court p A a 120 m w s y Mount rhan o gystadleuaeth WSB yn cymryd R o d a d St Albans M il rhan yng Ngemau’r Gymanwlad, A4042 l S tr ee A4051 t felly rhoddodd gyfle i’r bocswyr eraill Usk Chepstow Ro er ow v t i eps

R ive Hill Ch R r U A449

ddangos eu doniau, gan greu argraff Malpas sk A48 d

a N e o w R Grove Park R dda iawn o ran eu perfformiad. o

on a 25A C e d Caerleon aerl eon R rl Langstone B4245 oad e a B4236 25 C Coldra Grange Malpas B4596 24 AR GAU Wood 26 M4 “Roedd yn noson ardderchog St Julian's St Julian's M

d Wood Coldra a

a g

o o r R 6.30am-11am o focsio i’r tîm, a chafodd y Barrack Hill Ro n ad Shaftesbury o d e M4 a Underwood l M4 o r R e w a Summerhill sto dorf gartref gefnogol noson C ep l h l C Allt-Yr-Yn i H Barnardtown s ' n wrth eu bodd.” e Beechw e

u Lawrence Hill

Q C Harlequin hepst d ow Ro lds Roa ad Fie A48 B4241 Eveswell Ch Ladyhill ay Victoria epstow W Road land Magor Ridgeway Ring 23A M4 d Newport George Street Ris oa Hill Newp ca R d Bridge or U t s R k Somerton oa St. Woolos St. Woolos W d Stow Park a Cemetery y Liswerry MYNEDIAD LLEOL: d M PARÊD A a a o in R R Stelvio U R s ive y Mynediad i’r Parc o t a k r t d W U y B4237 s p Magor a B424 y k S GWASANAETH City Bridge Manwerthu ar gael trwy’r. A48 Gaer LlanwernL tty Road Spy SteelSte Works y Quee a n's A4810 W Way k A4810 ay DYDD-D Us W s B4237 Queen's Way en Que A48

Do ck s W ay y Doc s Wa ChemicalC L k Ebb ig Municipal h Works th o w u Landfill s R e i Cynhelir y Parêd a’r R v o e ad r Gwasanaeth Dydd-D blynyddol Tredegar Park Newport Docks AR GAU TUA’R GORLLEWIN yng Nghasnewydd yn LibertyLibe gynharach nag arfer eleni. Steel WorksW 6.30am-11am B4239 Redwick k AR GAU Ddydd Mercher 6 Mehefin, bydd AR GAU TUA’RRiver Us GORLLEWIN

d a Power o cyn-filwyr yn cyfarfod am 11.30am, R e Station 6.30am-11am s

u

o

h 6.30am-11am

ht

gan adael Heol Cambria am g i L 11.45am a gorymdeithio ar hyd Goldcliff Stryd y Bont a’r Stryd Fawr cyn ymgynnull wrth Gofeb Dydd-D lle y Goldcliff Lagoons cynhelir gwasanaeth byr ganol dydd.

Bydd ffyrdd ar gau yn ystod y

digwyddiad hwn a chaiff y ffyrdd AR GAU hyn eu nodi ar wefan gwaith ffyrdd y cyngor. Edrychwch ar 6am-10am Mae’r holl lwybrau sydd wedi’u hamlygu mewn GWYRDD yn cynnig teithio amgen gydol y digwyddiad www.newport.gov.uk

2 Am fwy o newyddion, ewch i www.newport.gov.uk...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018 All routes highlighted in GREEN offer alternative travel throughout the event

All routes highlighted in ORANGE offer access to properties in the local area For safety please avoid parking on the bike route For more information, please visit www.velothon.com/wales or email [email protected] TOILEDAU NEUADD Y DREF CAERLLION MARATHON AR AGOR I’R CYHOEDD

Roedd marathon newydd Casnewydd yn llwyddiant ysgubol wrth i filoedd o redwyr fwynhau’r amodau rhedeg perffaith ac awyrgylch gwych y ddinas. Llongyfarchiadau i bawb a gymerodd ran!

Canmolwyd cynllun sy’n annog Amffitheatr Caerllion safleoedd i ddarparu amgylchedd Bydd y toiledau yn Neuadd cyfeillgar i famau sy’n bwydo eu MAER NEWYDD y Dref Caerllion bellach ar babanod ar y fron a’u teuluoedd CANMOLIAETH I gael i’r cyhoedd eu defnyddio gan fydwragedd a mamau adeg YN DECHRAU yn ystod ei horiau agor, ac yn ei lansio yn ystod y gwanwyn. AR EI SWYDD ystod digwyddiadau arbennig. GYNLLUN BWYDO Caiff y fenter ei chydgysylltu gan Gwnaed trefniadau er mwyn i’r Gyngor Dinas Casnewydd ar cyhoedd allu defnyddio’r cyfleusterau ran Casnewydd yn Un, y bwrdd AR Y FRON o ddydd Llun i ddydd Gwener. gwasanaethau cyhoeddus. Yn ogystal, byddant ar agor pan Bu’n gweithio gyda busnesau a CASNEWYDD gynhelir digwyddiadau yng Nghaerllion sefydliadau yn y ddinas er mwyn neu drwy Gaerllion, gan gynnwys: datblygu’r cynllun newydd sy’n croesawu bwydo ar y fron. • Digwyddiad Ymerodraeth yr Amgueddfa yn yr Mae nifer ohonynt eisoes Amffitheatr – ar 2 a 3 Mehefin wedi cytuno i fod yn rhan o’r • Gŵyl Gelf Caerllion – 5 cynllun ac arddangos y logo i 15 Gorffennaf “breastfeeding welcome”. • Taith Prydain – 2 Medi Daeth y Cynghorydd Malcolm I’w gadarnhau - nid yw’r cwrs wedi’i Maent yn cynnwys Tiny Rebel, Linton yn ddinesydd cyntaf gadarnhau eto ond mae’n bosibl Glan yr Afon, Mrs T’s ym Mharc diweddaraf Casnewydd y bydd yn effeithio ar Gaerllion Beechwod, caffi Horton’s a Pharc ar 15 Mai a daeth Mrs • Gwasanaeth Coffa – 10 Tredegar ac mae sawl busnes Sharon Linton yn Faeres. Tachwedd, Eglwys Sant Cattwg arall wedi dangos diddordeb. • Nadolig yng Nghaerllion – 8 Rhagfyr Gwnaethant gymryd yr Dywedodd y Cynghorydd awenau gan Faer y llynedd, y Mae Neuadd y Dref Caerllion David Mayer, aelod cabinet Cynghorydd David Fouweather yn gyfleuster cymunedol a gaiff Cyngor Dinas Casnewydd dros a’r Faeres, Paula Fouweather. ei gynnal a’i gadw’n dda a chaiff gymunedau ac adnoddau: y toiledau eu rheoli gan Darllenwch rifyn Gorffennaf o un o gyflogeion y cyngor a fydd yn “Mae’n ardderchog bod sawl Newport Matters er mwyn cael sicrhau eu bod yn lân ac yn ddiogel. busnes a sefydliad wedi cytuno rhagor o fanylion am y Maer newydd Bydd y toiledau ar gael i’r cyhoedd am i gymryd rhan yn y cynllun. a’r elusennau a ddewiswyd ganddo hyd at ddwy awr yn fwy na’r bloc toiled ar gyfer y flwyddyn - Epilepsy ar y stryd a oedd ar gael yn flaenorol “Er ei bod yn anghyfreithlon Action Cymru a’r Gymdeithas Mrs T’s yn croesawu mamau newydd ac a gaewyd fis diwethaf. gwahaniaethu yn erbyn y rheini sydd “ Clefyd Niwronau Motor. am fwydo eu babanod ar y fron mewn Roedd y cynnig hwn yn un mannau cyhoeddus, nid ydym am i Mae un o gyflogeion y cyngor Iechyd Ysbyty Prifysgol Aneurin Y Cynghorydd Philip Hourihane a’i o gynigion y gyllideb ar gyfer famau a’u teuluoedd deimlo eu bod yn wedi bod yn ymweld â busnesau a Bevan a Heddlu Gwent. wraig Merille yw’r Dirprwy Faer 2018/19 a gymeradwywyd gan y cael eu goddef neu eu bod yn cael eu safleoedd cyhoeddus eraill ac yn cynnal a’r Dirprwy Faeres newydd. cyngor ym mis Chwefror yn dilyn gwthio i gornel. Mae’n bwysig sicrhau sesiynau ymwybyddiaeth i staff. Mae cofrestr o’r safleoedd ymgynghoriad cyhoeddus. y gallant gyflawni’r swyddogaeth sy’n rhan o’r cynllun croesawu Cynhaliwyd cyfarfod cyffredinol Cynhaliwyd trafodaethau hefyd gwbl naturiol hon mewn amgylchedd “Llongyfarchiadau i bawb sydd eisoes bwydo ar y fron ar gael yn blynyddol y cyngor yn dilyn ynghylch pa gyfleusterau toiled sy’n groesawgar ac yn gyfeillgar. yn rhan o’r cynllun ac mae’r cyngor www.newport.gov.uk/en/Care- seremoni’r maer lle cadarnhawyd ychwanegol y gellid eu cynnig yn awyddus i glywed gan fusnesau a Support/Children-and-families/ y cabinet newydd a phenodiadau i mewn adeiladau cyhoeddus a “Gallai hyn fod mor syml ag arddangos sefydliadau eraill a fyddai’n hoffi cymryd Breastfeeding-welcome.aspx. bwyllgorau’r cyngor a chyrff allanol. phreifat eraill yng Nghaerllion. y logo mewn man amlwg er mwyn rhan yn y cynllun ardderchog hwn.” Cydnabuwyd hefyd bod angen strategaeth sicrhau bod pob cwsmer yn ymwybodol Os hoffech gymryd rhan, Caiff baner y Lluoedd Arfog ei arwyddion effeithiol er mwyn hysbysu a bod y lleoliad hwnnw o blaid bwydo Mae Casnewydd yn Un yn cynnwys neu os hoffech awgrymu chodi a chynhelir gwasanaeth thywys ymwelwyr ac mae’r swyddogion ar y fron neu gynnig cadair gyfforddus amrywiaeth o bartneriaid, gan safle, anfonwch e-bost i cysylltiedig yng Nghanolfan Ddinesig priodol wrthi’n ystyried hynny. i fam sydd am fwydo ei phlentyn. gynnwys y cyngor a Bwrdd [email protected] Casnewydd ar 25 Mehefin.

Dewch o hyd i ni ar Facebook CyngorDinasCasnewydd...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018 3 POSTER BUDDUGOL YN HYRWYDDO YMGYRCH CASNEWYDD RHYDD RHAG FFUG

Cymerodd mwy na 170 o o ddisgyblion ysgol gynradd. “Bu ymgyrch Casnewydd Rhydd Rhag Ffug ddisgyblion ysgol gynradd ran mewn yn gyfle ardderchog i godi ymwybyddiaeth cystadleuaeth er mwyn helpu i Cynhaliwyd y gystadleuaeth ar ffurf ymhlith ein disgyblion ac i dynnu sylw at y ledaenu’r neges am ymgyrch Cyngor prosiect peilot gyda disgyblion chweched peryglon sy’n gysylltiedig â phrynu nwyddau Dinas Casnewydd i atal nwyddau ffug. dosbarth o Ysgol Uwchradd Sant Joseff ffug ond hefyd at yr angen go iawn i gefnogi yn helpu i hyrwyddo’r gystadleuaeth drwy busnesau gonest da yng Nghasnewydd. Mae’r cyngor yn cymryd ei gyfrifoldeb gyflwyno pwysigrwydd osgoi nwyddau am orfodi’r gyfraith o ran nwyddau ffug yn ystod gwasanaethau ysgol yn “Rydym wrth ein bodd bod ein hysgol wedi ffug o ddifrif a bydd yn ymchwilio i ysgolion Dewi Sant, Sant Gabriel, Sant cael y cyfle i helpu’r ymgyrch ac yn edrych unigolion a masnachwyr ac yn erlyn Padrig, y Santes Fair a Sant Joseff. ymlaen at barhau i gefnogi’r ymgyrch yn y rheini sy’n torri’n gyfraith. y dyfodol,” dywedodd Mrs Robinson. Enillydd y gystadleuaeth oedd Cassandra Fel rhan o’i ymgyrch Casnewydd Schiavoni, sy’n 10 oed ac yn ddisgybl Dywedodd Tim Moss, Prif Swyddog Rhydd Rhag Ffug, mae 27 o fasnachwyr Blwyddyn 6 yn Ysgol Gynradd Dewi Gweithredol IPO: “Mae eiddo deallusol cyfreithlon sy’n gwerthu nwyddau Sant, a chyflwynwyd tocyn rhodd yn hollbwysig wrth alluogi arloesedd, brand wedi ymrwymo i gefnogi’r frwydr ar gyfer The Entertainer a phedwar creadigrwydd a thwf yn ein cymunedau yn erbyn nwyddau ffug ac anniogel a tocyn sinema gan Cineworld iddi gan y lleol. Mae’n ardderchog gweld bod busnesau, chaiff yr ymgyrch ei chefnogi hefyd gan Cynghorydd Ray Truman, yr aelod o’r safonau masnach, ysgolion a’r IPO yn y Swyddfa Eiddo Deallusol (IPO). cabinet dros drwyddedu a rheoleiddio. cydweithio er mwyn hybu parch tuag at Eiddo Deallusol ac er mwyn sicrhau na Denodd cystadleuaeth i ddylunio poster Dywedodd Louise Robinson, pennaeth chaiff cynhyrchion ffug eu gwerthu yng yn hyrwyddo ymgyrch Casnewydd ysgol Cassandra, fod y broses o weithio Nghasnewydd. Hoffwn achub ar y cyfle Rhydd Rhag Ffug yr adran safonau mewn partneriaeth ag Ysgol Uwchradd hwn i longyfarch yr ysgol fuddugol Y Cynghorydd Ray Truman, yr enillydd Cassandra Schiavoni masnach geisiadau gan fwy na 170 Sant Joseff wedi bod yn fuddiol iawn. am ei chyfraniad.” a Nya Miller Davies

greadigol a dysgu sgiliau newydd mewn sydd ar waith yng nghanol y ddinas ac “Fel cyflogwr, rydym am gefnogi amrywiaeth o bynciau, gan gynnwys mae hefyd yn rhoi cyfle i bobl ifanc ARBEDWCH ARIAN llesiant ariannol ein staff ac mae PROSIECT NP20 celf a graffiti. Cynhelir gweithdai hefyd ofyn i weithwyr ieuenctid cymunedol Undeb Credyd Casnewydd yn ein ar sut i fod yn DJ neu’n MC, yn ogystal cymwys am gyngor a gwybodaeth. DRWY YMUNO AG helpu i gyflawni’r nod hwnnw. YN CYNNIG â chyfansoddi geiriau caneuon ac hyd yn oed gynhyrchu cerddoriaeth. Caiff y gweithdai eu cynnal bob UNDEB CREDYD “Mae ganddo brofiad helaeth o helpu GWEITHDAI I dydd Sadwrn yn Theatr Glan yr CASNEWYDD unigolion a theuluoedd yn y ddinas. BOBL IFANC Mae Prosiect NP20 yn brosiect trefol Afon rhwng 12:30 a 2:30pm. Mae symiau syfrdanol o arian yn gadael Casnewydd bob dydd oherwydd cyfraddau llog eithafol ar fenthyciadau Mae Undeb Credyd Casnewydd diwrnod cyflog, a datrysiadau eraill yn gwmni cydweithredol ariannol byrdymor, ar yr olwg gyntaf. Caiff gweithdai am ddim eu nid er elw sy’n cael ei weithredu cynnig bob dydd Sadwrn i o Farchnad Casnewydd. “Gall pobl sy’n ei chael hi’n anodd cael bobl ifanc rhwng 11 a 25 oed dau ben llinyn ynghyd deimlo mai’r yn Theatr Glan yr Afon. Mae’n cynnig llawer o opsiynau megis benthycwyr hyn yw’r unig ateb, ond mae sut i gynilo a’i nod yw ei gwneud mor Undeb Credyd Casnewydd yn cynnig dewis Cânt eu cynnal gan Brosiect NP20 fel hawdd â phosibl i aelodau. Drwy amgen hirdymor effeithiol a synhwyrol. rhan o Wasanaeth Ieuenctid Casnewydd, ymuno ag Undeb Credyd Casnewydd a chynigir cyfleoedd i gyfranogwyr fod yn byddwch yn buddsoddi yn eich “Mae cynrychiolwyr o Undeb Credyd cymuned a thrwy dyfu’r busnes gall Casnewydd yn dod i weithleoedd y cyngor barhau i ddatblygu rhaglenni sy’n er mwyn annog cyflogeion i ystyried ymrwymo i sicrhau gwell llythrennedd ymuno â’r cynllun. “Rydym o’r farn bod y HWYL I’R ariannol, hyder a lles ar gyfer ei gydberthynas hon yn rhan hanfodol o’r TEULU haelodau, sy’n cynnwys staff y cyngor. buddiannau a gynigir gennym i aelodau o staff. Byddwn yn parhau i hyrwyddo’r CYFAN Dywedodd y Cynghorydd David Mayer, gwaith da y mae’r undeb credyd yn ei aelod cabinet Cyngor Dinas Casnewydd wneud ar ran ei haelodau i’n cyflogeion.” dros gymunedau ac adnoddau: “Mae’r Cynhelir digwyddiad poblogaidd cyngor wedi creu partneriaeth ag Undeb Er mwyn cael rhagor o Sblash Mawr ar benwythnos Credyd Casnewydd er mwyn helpu wybodaeth, gallwch naill ai ffonio 21 a 22 Gorffennaf. cyflogeion i gynilo ar gyfer y dyfodol, 01633 214913 neu anfon drwy ddidyniadau o’r gyflogres, a chael e-bost at info@ Mae’r digwyddiad am ddim, a gaiff ei credyd fforddiadwy gan ddarparwr lleol. newportcreditunion.co.uk hysbysebu fel theatr stryd i’r teulu ac a gynhelir gan Casnewydd Fyw, yn addo llenwi strydoedd canol y ddinas ag adloniant byw, gyda pherfformiadau Mae sawl parth adloniant sy’n NOW ar y Stryd Fawr/Commercial cyffrous a beiddgar yn ymddangos rhan o’r Sblash Mawr wedi’u lleoli Street a rhodfa glan yr afon rhwng yn y mannau mwyaf annisgwyl. yn y mannau canlynol - Theatr a y Brifysgol a’r Red Wave. Chanolfan Gelfyddydau Glan yr Disgwylir i filoedd o bobl ymuno yn Afon, Friars Walk, Canolfan Siopa Gobeithio y bydd yr yr hwyl dros y cyfnod o ddeuddydd. Ffordd y Brenin, parth Newport haul yn tywynnu!

4 Am fwy o newyddion, ewch i www.newport.gov.uk...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018 ledled y rhanbarth

CYTUNO AR GYNLLUN BUSNES Y • datrysiadau digidol er mwyn datrys problemau mawr mewn perthynas FARGEN DDINESIG â materion fel trafnidiaeth a thai

• sicrhau bod CCR yn rhanbarth Cafodd cynllun busnes ar y cyd ar yr Adran Ddigidol, Diwylliant, y data agored o’r radd flaenaf gyfer Bargen Ddinesig Prifddinas- Cyfryngau a Chwaraeon hefyd ranbarth Caerdydd (CCR) gais gan CCR am £6 miliwn er Meddai’r Cynghorydd Debbie Wilcox, gymeradwyaeth unfrydol gan mwyn gwella cysylltedd digidol yng Arweinydd Cyngor Dinas Casnewydd: gynghorwyr dinas Casnewydd. Nghasnewydd ac ardaloedd eraill. “Mae gwella cysylltedd digidol yn hanfodol i bobl sy’n byw ac yn gweithio Mae’r cyngor yn un o blith Bydd y cais llwyddiannus yn cyfrannu yn Ne-ddwyrain Cymru, a dim ond 10 awdurdod lleol ledled de- at gynlluniau CCR i adeiladu dechrau’r daith yw’r prosiectau hyn ddwyrain Cymru sy’n gweithio ar fuddsoddiadau cyfredol yn sy’n rhan o’n strategaeth hirdymor gyda Llywodraeth Cymru a ogystal â chadarnhau enw da i’r i sicrhau bod ein rhanbarth yn un Llywodraeth y DU i wella canlyniadau rhanbarth fel un o’r canolfannau o’r mwyaf deinamig yn y DU. economaidd yn y rhanbarth. technolegol sy’n tyfu gyflymaf yn y DU. Bydd hyn yn cynnwys: “Mae gwella cysylltedd digidol yn Caiff cronfa fuddsoddi o £1.229bn dros hanfodol i bobl sy’n byw ac yn gweithio 20 mlynedd ei gwario ar amrywiaeth • y seilwaith symudol ar gyfer technolegau yn Ne-ddwyrain Cymru, a dim ond o brosiectau, gan gynnwys ffowndri 4G a 5G sy’n ychwanegu gwerth dechrau’r daith yw’r prosiectau hyn lled-ddargludydd yng Nghasnewydd. at y ddarpariaeth bresennol sy’n rhan o’n strategaeth hirdymor i sicrhau bod ein rhanbarth ymhlith y Adeiladu ffowndri IQE yng Nghasnewydd Yn ddiweddar, cymeradwyodd • cynyddu cysylltedd Wi-Fi rhanbarthau mwyaf deinamig yn y DU.”

PENNU NODAU LLESIANT AR GYFER Y DDINAS

Mae’r cyngor a’i bartneriaid Casnewydd nawr ac yn y dyfodol. wedi cymeradwyo cynllun pum mlynedd i wneud Casnewydd Meddai’r Cynghorydd Debbie Wilcox, yn lle gwell i’r rheini sy’n byw arweinydd Cyngor Dinas Casnewydd ac yn gweithio yn y ddinas. a chadeirydd BGC Casnewydd yn Un:

Mae Bwrdd Gwasanaeth Cyhoeddus “Mae gan y ddinas lawer o bethau (BGC) Casnewydd yn Un yn gorff y gellir ymfalchïo ynddynt, o gynnal statudol sy’n cynnwys y cyngor, digwyddiadau rhyngwladol a Cyfoeth Naturiol Cymru, Bwrdd digwyddiadau chwaraeon pwysig i waith Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan a adfywio arloesol a datblygiadau clodwiw. Gwasanaeth Tân ac Achub De Cymru. “Mae hefyd yn gartref i rai busnesau Caiff partneriaid eraill hefyd eu technoleg arloesol a chyflogwyr mawr gwahodd i eistedd ar y BGC, ym maes gwasanaethau cyhoeddus, ac gan gynnwys Coleg Gwent, mae ei henw da fel lleoliad poblogaidd Cymdeithas Sefydliadau Gwirfoddol ar gyfer twf economaidd yn cynyddu. Gwent a Heddlu Gwent. “Mae’n rhaid i Casnewydd yn Un hefyd Yn unol â Deddf Llesiant fynd i’r afael â heriau yn y ddinas, Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) megis y tlodi a’r anfantais a wynebir 2015, mae’r cynllun yn pennu gan rai trigolion, er mwyn sicrhau blaenoriaethau a chamau bod y ddinas yn lle gwell i bawb.” gweithredu’r bwrdd ar gyfer y pum mlynedd nesaf er mwyn gwella Gellir gweld y cynllun llesiant cymdeithasol, diwylliannol llawn yma Arweinydd Cyngor Dinas Casnewydd, y Cynghorydd Debbie Wilcox a Ceri Davies, Dirprwy economaidd ac amgylcheddol www.onenewportlsb.newport.gov.uk Gadeirydd BGC Casnewydd yn Un a chyfarwyddwr gweithredol Cyfoeth Naturiol Cymru

Mae Cyngor Dinas Casnewydd Y nod yw gweithio er mwyn Mae rhywogaethau Porthor, Brith neu sefydliadau i ymuno drwy CARU GWENYN wedi uno â phartneriaid gwneud newidiadau sy’n ystyriol y Coed a Llwyd y Ddôl ieir fach ddilyn pedair prif thema. Mae megis Cyfeillion y Ddaear o bryfed peillio ledled y ddinas. yr haf oll yn bwydo ar flodau hyn yn cynnwys darparu bwyd i CASNEWYDD Casnewydd, Tai Siarter, glaswellt. Ac wrth gwrs, mae bryfed peillio, llety i bryfed peillio Cartrefi Dinas Casnewydd, Yn ystod y misoedd nesaf, bydd y amrywiaeth o wenyn a gwybed a fyw, osgoi defnyddio plaleiddiaid Canolfan Camlas Fourteen cyngor yn newid rhai o’i drefniadau fydd yn cludo nectar o’r planhigion a chwynladdwyr sy’n achosi Locks, Ymddiriedolaeth Bywyd ar gyfer rheoli cynefinoedd drwy eraill a fydd yn blodeuo pan niwed i bryfed peillio ac wrth Gwyllt Gwent, grŵp cymunedol ganiatáu i’r glaswellt dyfu’n hirach ganiateir iddo wneud hynny. gwrs, rhannu, cael hwyl, cynnwys The Woodlanders ac Incredible mewn rhai ardaloedd o’r ddinas, y gymuned a dweud wrth bobl Edibles Maindee ynghyd â er enghraifft, ar gyrion meysydd Mae’r cynllun Caru Gwenyn yn beth rydych yn ei wneud a pham. thrigolion lleol er mwyn sefydlu chwarae, wrth ymyl ffyrdd ac yn fenter gan Lywodraeth Cymru Ebost: public.relations@ grŵp Caru Gwenyn Casnewydd. ein parciau neu ar hyd y gamlas. sy’n annog cymaint o gymunedau newport.gov.uk

Dilynwch ni ar Twitter CyngorDinasCasnewydd...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018 5 CEIR TRYDAN YN YMUNO Â’R FFLYD DIGWYDDIADAU DDINESIG Cynghorydd Roger Jeavons yn y pwynt gwefru trydan y tu allan i’r ganolfan ddinesig Ochr yn ochr â dinasoedd ledled y ddinas a chreu amgylchedd arloesol megis Frankfurt, iachach a gwyrddach drwy gyflwyno Mae llawer o bethau i’w gweld a’u gwneud Seattle a Sydney, mae dau gerbyd trydan i’w fflyd. dros y mis nesaf yng Nghasnewydd, gan Casnewydd bellach wedi gynnwys… ymrwymo i ddefnyddio 100 y Defnyddir y cerbydau Nissan Leaf cant o ynni glân erbyn 2050. 30kWh gan dîm tai sector preifat THEATR GLAN YR AFON y cyngor er mwyn ymgymryd ag 01633 656757 Llofnododd arweinydd Cyngor Dinas ymweliadau cartref i helpu pobl ag www.newportlive.co.uk/ Casnewydd, y Cynghorydd Debbie addasiadau sy’n gwella symudedd a riverfront Wilcox ac aelod y cabinet dros hygyrchedd yn eu cartrefi eu hunain. 30 Mai 2pm wasanaethau stryd, y Cynghorydd Dewch i ganu gyda The People’s Theatre Roger Jeavons adduned UK100 Gall gyrwyr cerbydau trydan Company wrth iddynt gyflwyno ‘There ar ran y ddinas, gan ymuno â ddefnyddio’r rhwydwaith podbwyntiau Was An Old Lady Who Swallowed a Fly’ rhwydwaith o awdurdodau lleol gwefru agored sydd ar gael i’w (yn addas ar gyfer plant 2 oed a throsodd). sy’n anelu at roi’r gorau i ddefnyddio lawrlwytho fel ap ar ffôn deallus. tanwyddau ffosil yn llwyr. 2 Mehefin 7.30pm Dywedodd y Cynghorydd The Blues Band 2018 Un o’r camau cyntaf tuag at gyflawni’r Wilcox: “Rydym yn gadarn o blaid Pum cerddor yn dathlu 39 o flynyddoedd nod oedd ychwanegu dau gerbyd trydan y symudiad tuag at ynni glân a ardderchog fel rhan arweiniol o un o at fflyd y cyngor, ynghyd â phwynt byddwn yn gweithio i hwyluso’r broses nwy a’r trydan a ddefnyddir gennym. gwefru newydd wedi’u gosod. draddodiadau cerddorol gorau Prydain ac gwefru y tu allan i’r ganolfan ddinesig. o drawsnewid i economi carbon isel Ewrop. er budd ein dinas a’r amgylchedd. “Rwyf wrth fy modd mai Casnewydd “Mae’r cyngor yn ymrwymedig i leihau Ac mae dau bod gwefru newydd ar yw un o’r cynghorau cyntaf yn effaith amgylcheddol ein gweithrediadau 12 Mehefin 7.45pm gyfer cerbydau trydan bellach wedi’u “Bydd y targed uchelgeisiol a bennwyd gan Ninas-ranbarth Caerdydd i wneud yr ac o’r farn bod ychwanegu’r ddau Offside (canllaw oedran 13+) gosod yn y maes parcio cyhoeddus yn UK100 yn llywio rhaglen dadgarboneiddio ymrwymiad hwn ac yn gobeithio y gerbyd trydan at ein fflyd, ynghyd â Pedair merch o wahanol ganrifoedd sy’n Sgwâr y Parc yng nghanol y ddinas. Cyngor Dinas Casnewydd ar gyfer y bydd eraill yn dilyn ein hesiampl.” gosod y tri phwynt gwefru yn y ddinas, byw, yn bod ac yn chwarae pêl-droed. dyfodol. Byddwn yn anelu at roi mesurau yn un ffordd o blith amrywiaeth o Dyma hanes arbennig o frwydr a chwys Mae’r datblygiad yn dilyn y penderfyniad effeithlonrwydd ynni ar waith er mwyn Croesawodd y Cynghorydd ffyrdd y gallwn gyflawni’r nod hon,” dros dair canrif ond gan anelu at un gôl gan gan y cyngor i leihau allyriadau carbon cyflawni gostyngiadau sylweddol o ran y Jeavons y ffaith bod dau bwynt dywedodd y Cynghorydd Jeavons. y Futures Theatre Company.

AMGUEDDFA AC ifanc i feithrin y sgiliau sydd eu hangen ORIEL GELF CASNEWYDD A OES arno er mwyn byw’n annibynnol. MAE ANGEN www.newport.gov.uk/heritage GENNYCH GWIRFODDOLWYR AR Nawr tan 29 Rhagfyr Byddech yn cael cynnig cymorth GYFER CANOLFANNAU Arddangosfa: Baneri Pleidlais i Ferched YSTAFELL SBÂR ariannol ac ymarferol i’w helpu gyda yn dathlu canmlwyddiant ers i ferched gael thasgau megis coginio, cyllidebu, AILDDEFNYDDIO yr hawl i bleidleisio. A RHYWFAINT O neu sut i ymdrin â biliau; i’w WASTESAVERS Mynediad am ddim hannog gyda’u gwaith coleg neu i AMSER SBÂR? roi cymorth emosiynol iddynt. THEATR DOLMAN, Mae Wastesavers, sef partner FFORDD Y BRENIN, Mae pob person ifanc yn wahanol, ymddiriedolaeth elusennol codi eitemau trwm, ond darperir CASNEWYDD Mae Llamau, mewn a’ch cyfrifoldeb chi, ar y cyd â’r Cyngor Dinas Casnewydd, yn hyfforddiant. Caiff unrhyw amser a 01633 263670 partneriaeth â Chyngor person ifanc, fydd penderfynu pa apelio am wirfoddolwyr i helpu i wirfoddolir ei werthfawrogi’n fawr. www.dolmantheatre.co.uk Dinas Casnewydd, yn chwilio fath o gymorth sydd ei angen arno. gasglu eitemau a gaiff wedyn eu Mai 25 i 26 7.15pm am leoliadau lletya ledled hailwerthu yn ei siopau ailgylchu. Caiff holl wirfoddolwyr Wastesavers Little Mermaid y ddinas ar gyfer pobl ifanc Os oes gennych yr amser a’r lle i gefnogaeth drwy gydol eu taith Grŵp Theatr Gerdd Academi Sharon rhwng 16 a 21 oed. gynnig lleoliad sefydlog a chynhaliol Mae prif Ganolfan Ailddefnyddio’r elusen ac fe’u hanogir i ddysgu sgiliau Higgins sy’n cyflwyno’r stori Disney hudolus i berson ifanc, cysylltwch â ar Stryd Telford, oddi ar Corporation newydd lle y bo’n bosibl. hon. Nid yw rhai pobl ifanc na allant fyw Julie Richards ar 01633 Road, Casnewydd, ac mae dwy “siop gyda’u teuluoedd yn barod i fyw ar 244134 neu anfonwch e-bost domen”, un yn Docks Way, Casnewydd Mae llawer ohonynt naill ai wedi 1 Mehefin (7.15pm) / eu pen eu hunain. Fel darparwr llety â i julie.richards@llamau. ac un yn The Shed yn Llantrisant. dod o hyd i waith neu gyfleoedd 2 Mehefin 2.30pm & 6pm chymorth, byddech yn helpu person org.ukllamau.org.uk gwirfoddoli eraill o ganlyniad i’w Madagascar Yn ogystal ag ewyllys da y bobl sy’n gwaith gwirfoddoli yng Nghanolfan Antur gerddorol wedi’i chyflwyno gan y cynnig nwyddau cartref o ansawdd da Ailddefnyddio Wastesavers. Mini Venture Players ar eich taith i’r gwaith, sut i roi gwybod nad oes eu hangen arnynt mwyach, DEFNYDDIWCH am achosion o dipio anghyfreithlon mae’r canolfannau hyn hefyd yn dibynnu Mae prosiectau’r Ganolfan 12 – 16 Mehefin (7.15pm gyda EIN GWASANAETHAU a sbwriel a gweld pa ddigwyddiadau ar ymroddiad eu gwirfoddolwyr. Ailddefnyddio wedi atal swm anhygoel pherfformiad prynhawn am AR-LEIN a gynhelir yn ein llyfrgelloedd. o 350 tunnell o eitemau rhag cael 2.30pm ddydd Sadwrn) Mae’r Ganolfan Ailddefnyddio yn chwilio eu hanfon i safleoedd tirlenwi. On The Razzle Mae’r holl wybodaeth hon ar hafan y am gynorthwy-ydd fan gwirfoddol Mae dau gynorthwy-ydd siop groser yn A wyddech chi y gallwch wefan, a gallwch hefyd dalu eich treth i helpu wrth gasglu a dosbarthu Dywedodd llefarydd ar ran yr elusen: dianc i Fiena ar sbri pan fydd eu meistr yn ddefnyddio llawer o wasanaethau gyngor a chadarnhau pa ddiwrnod eitemau. Bydd angen i’r unigolyn fod “Hoffem glywed gan unrhyw un sydd ag diflannu gyda’i feistres newydd. Cyngor Dinas Casnewydd drwy y caiff eich biniau eu casglu. ar gael o ddydd Llun i ddydd Gwener amser i helpu, yn enwedig wrth gasglu 20 – 23 Mehefin (7.15pm) ddefnyddio ein ffurflenni ar- rhwng 8.30am a 12.30pm ac yn y eitemau a gaiff eu gwerthu yn ein siopau. Legally Blonde lein sydd ar gael ar y wefan? Beth am edrych ar prynhawn rhwng 12.30pm a 4.30pm. Mae’n bleser gan y Young Venture Players www.newport.gov.uk er mwyn “Ni allem barhau heb ein gwirfoddolwyr.” llwyddiannus gyflwyno’r stori hon am Gallwch hefyd weld pa swyddi sydd ar gael gweld a allwch arbed amser pan Mae’r gwaith yn waith corfforol Ewch i www.wastesavers.co.uk Elle Woods, merch coleg boblogaidd a yn y cyngor, pa waith ffyrdd allai effeithio fydd ein llinellau ffôn yn brysur. felly bydd weithiau’n cynnwys neu ffoniwch 01633 281281 brenhines y prom ar lwyfan y Dolman.

6 Am fwy o newyddion, ewch i www.newport.gov.uk...... MATERION CASNEWYDD MAI 2018