Menselijk portret van muzikale reus

Ook in haar biografieën van verdiensten voor de Nederlandse George Gershwin en Leonard cultuur - de melodie uit de titel - Bernstein zoomde ze in op de met gepaste hosanna's en donkere kanten van de halleluja's, maar goddank is er ook geportretteerde persoonlijkheden; ruimte voor de mens. En die mens op Gershwins narcisme en is zeer kleurrijk. Egocentrisch. frustraties en op Bernstein Drammerig. Ongeduldig. Reinbert de Leeuw, augustus 2013. De seksuele geaardheid, terwijl ze hun Opportunistisch. Maar ook: scherp Nederlandse componist en musicus muziek van secundair belang leek intelligent, muzikaal geniaal, warm wordt gerekend tot de allergrootsten in te vinden. en gul. Het ligt er alleen maar aan de wereld van de moderne muziek. wie je het vraagt. Hoe dan ook is Annaleen Louwes Zo'n boek heeft Thea Derks niet De Leeuw er na dit boek alleen geschreven. Sappig is haar maar interessanter op geworden.

biografie allerminst. Misschien zijn Hij is gedroomd materiaal voor een er mensen die dat jammer vinden. biograaf. En Derks is er precies op tijd aan begonnen, want veel Wat Reinbert de Leeuw, de sleutelfiguren uit De Leeuws leven voorvechter van de muzikale (Harry Mulisch, om één van de vrijheid, dan in godsnaam deed belangrijkste te noemen) zijn al besluiten zijn veto over het boek uit overleden. te spreken, is eenvoudig te verklaren. Hij koestert zijn privacy Lambertus Reinier de Leeuw werd Reinbert de Leeuw op de Amsterdamse en vond al dat gerommel in zijn geboren op 8 september 1938 in Willemsparkschool, circa 1948. privéleven maar niets. Maar dan een chic huis aan de foto archief Kees de Leeuw had hij dus nooit moeten Koninginneweg in Amsterdam-Zuid. toestemmen toen Derks hem zeven Hij werd vernoemd naar zijn opa jaar geleden benaderde voor een Kees van moederskant, een De biografie waarover Reinbert de biografie. hervormde dominee. Zijn andere Leeuw eerst zijn veto uitsprak, is nu opa is een bankdirecteur, en toch verschenen. auteur thea derks Reinbert de Leeuw: mens of manisch-depressief. Reinberts schreef een monument voor een melodie is een eerlijk, vader, Kees de Leeuw, die culturele grootheid. buitengewoon degelijk geneeskunde en psychiatrie heeft gedocumenteerd (op basis van gestudeerd, lijdt aan psychoses. ERIK VOERMANS jaren durend onderzoek, waarin ze Reinberts opa pleegt in 1909 honderden mensen sprak en zelfmoord. Zijn oma gaat de rest Na lezing van Thea Derks' Reinbert archieven uitploos), goed en van haar leven in het zwart de Leeuw: mens of melodie, de 381 helder, maar niet altijd met gekleed. In de oorlog nemen pagina's tellende biografie die de evenveel stilistische swing Reinberts ouders een onderduiker gebiografeerde vorig jaar niet geschreven portret van een in huis (Reinbert moet hem 'oom wenste te autoriseren, is er slechts belangrijke dirigent. Karel' noemen) en zijn ze één conclusie mogelijk: De Leeuw betrokken bij de distributie van het heeft zich enorm aangesteld. Derks windt er geen doekjes om: illegale Het Parool. zonder De Leeuws onvermoeibare Reinbert de Leeuw staat hierin niet inspanningen had de moderne Zijn moeder Dien is een alleen. Je zou zelfs kunnen zeggen muziek in Nederland nooit zulke gereputeerde kinderpsychiater. dat het hoort bij de tak van sport hoge ogen gegooid. Zonder hem Maar de opvoeding is een die biograferen heet. Bernard waren componisten als Messiaen, probleem. Zijn ouders zijn zo druk Haitink liet er enkele jaren geleden Ligeti, Andriessen, Kurtág, Kagel, dat ze veel te weinig naar de geen misverstand over bestaan dat Goebaidoelina en Oestvolskaja hier kinderen omkijken. Voordeel: hij niks te maken wilde hebben met stellig nooit zo bekend en geliefd Reinbert, al vroeg gegrepen door het boek dat Jan Bank en Emile geworden. En zonder hem had de de muziek, kan met het passe- Wennekes over zijn leven hadden Nederlandse ensemblecultuur nooit partout van zijn ouders naar het geschreven. Nog weer eerder had zo'n grote internationale reputatie , al vanaf zijn Pierre Boulez misprijzend gelachen gekregen. tiende. Dan overlijdt vader Kees, in om Joan Peysers Boulez: 1953, in een kliniek aan een composer, conductor, enigma, dat Het gevaar van een onleesbare hartverlamming tijdens een wat hem betrof het niveau van een hagiografie lag hier levensgroot op slaapkuur. Vier jaar later verliest hij roddelblad nauwelijks ontsteeg. de loer. En inderdaad beschrijft ook zijn moeder, aan kanker. Peyser had trouwens een reputatie. Derks De Leeuws reusachtige Reinbert is dan achttien jaar.

© Het Parool vrijdag 14 maart 2014 Pagina 9 (1) Derks ruimt bijna veertig pagina's in tenger, teruggetrokken en "Hij is getrouwd met de muziek," om de jeugd van De Leeuw te verlegen'. Hij doet niet mee aan zei dirigent Edo de Waart. schetsen. Het is het deel dat je met voetballen en schaatsen, ontbreekt de roodste oortjes leest, en vaak bij sportdagen en Of De Leeuw bijvoorbeeld iets heeft ongetwijfeld ook het deel waar De schoolreisjes 'en staat op bijna gehad met de vermaarde Duitse Leeuw de meeste vlekken van geen enkele klassenfoto'. actrice , ster in de krijgt. Ten onrechte, voegen we Pierrot lunaires, blijft in het midden. eraan toe. Er groeit alleen Leuk: hij is zo'n grote fan van de Sukowa tegen Derks: "Je kunt toch bewondering voor zijn serie Peyton Place dat hij liefst op ook als vrienden van elkaar overlevingsinstinct en misschien maandagavonden geen concerten houden?" De Leeuw houdt het op: iets van begrip voor zijn soms aanneemt. "Dat doet er toch niet toe? Het gaat pauselijk gevonden gedrag. Hij om de muziek!" mocht immers als kind doen wat hij In 1962 gaat De Leeuw studeren bij wilde. aan het Haags Dat het inderdaad om de muziek Conservatorium en hier betreedt gaat, daarover laat Derks geen Deze snelle conclusies zijn de Derks bekend terrein, al komen er twijfel bestaan. De Leeuws lange rij mijne. Derks waagt zich nergens voortdurend nieuwe feiten langs, aan opzienbarende concerten en aan psychologie van de koude zoals de intrigerende, inmiddels projecten passeert uitgebreid de grond en ook De Leeuw zelf heeft totaal vergeten figuur Elie revue, van zijn doorbraak als bij herhaling gezegd dat het een Poslavsky, een Russisch- pianist met een recital in het niet bewijsbaar iets met het ander Nederlandse dirigent die met zijn Stedelijk Museum, met late Liszt, te maken heeft. Haags Ensemble voor Nieuwe Ives en Stockhausen, tot en met de Muziek ruim voor De Leeuw al première van zijn grandioze Na de dood van zijn moeder muziek van Ives en Schönbergs orkestwerk Der nächtliche zondert De Leeuw zich sterk af, programmeerde. Wanderer, zijn magnum opus. Hij verwaarloost hij zijn studie krijgt de hoogste lof toegezwaaid Nederlands en zoekt hij zijn Een rode draad door het boek is De van Ligeti, Kagel en Kurtág en toevlucht in de muziek. Omdat zijn Leeuws absolute opvatting van wordt internationaal erkend als één moeder niets had geregeld, zorgt vriendschap. Je bent voor of tegen, van de werkelijk groten in de een vriendencomité onder een tussenweg is er niet. Toen wereld van de eigentijdse muziek, voorzitterschap van historicus Loe hoboïst Han de Vries 'de liefde voor en Derks beschrijft dat allemaal in de Jong voor de dagelijkse zaken, de muziek van Matthijs Vermeulen geuren en kleuren. zoals een toelage voor Reinbert en niet kon delen, leidde dat tot een zijn twee broers. De Jong vond verwijdering'. Ook zijn carrière als bestuurder trouwens dat de jongens 'maar geeft Derks aandacht, met moesten gaan werken'. Hij was, en wellicht is, ook een dieptepunten (de affaire Nico 'bezeten spelletjesman', een goede Schuyt) en hoogtepunten (de Reinbert, inmiddels twintig, besluit bridgespeler, met de mentaliteit van oprichting van het Fonds voor de zijn hart te volgen. Hij wil naar het een topsporter. Hij móet winnen. Scheppende Toonkunst). conservatorium. Via zijn pianojuf Derks: "Als hij verloor, had hij de Componerend Nederland heeft veel Loes Henrichs belandt hij bij de volgende dag migraine." aan hem te danken. befaamde pedagoog Jaap Spaanderman aan het Harry Mulisch waardeerde De En altijd weer beziet Derks de zaak Muzieklyceum. Ook kiest hij voor Leeuws 'vermogen om uitbundig te van twee kanten, vanuit een het hoofdvak Theorie en ontwikkelt schateren', een eigenschap die hij neutrale, musicologische positie. hij een blijvende, obsessieve bij concerten nog nooit heeft laten De Leeuw wordt nergens naar de interesse in de harmoniek van de zien. Maar na een halve eeuw mond gepraat, maar ook nergens laat-romantiek, de periode 1880- vriendschap, 'kende' ook hij De lof ontnomen waar lof op zijn plaats 1913, 'waarin de kiemen werden Leeuw niet. Mulisch: "Er zijn dingen is. Daardoor heeft zij een prachtig gelegd van alles wat later zou die ik hem niet durf te vragen. monument opgericht, dat een van gebeuren'. Bijvoorbeeld waarom hij nooit Neerlands grote muzikale zonen getrouwd is." volledig recht doet. Zowel de mens De eerste glimlach in Derks' hecht als de melodie. doortimmerde boek komt als ze Het ontbreken van meldt dat Reinbert op de jukebox in liefdesbetrekkingen loopt als een Thea Derks - Reinbert de Leeuw: café Krom in de Utrechtsestraat rode draad door zijn leven, en leidt mens of melodie, uitgeverij graag singletjes van Willeke Alberti tot veel speculatie, schrijft Derks. Leporello, €29,95. draaide. " 'Vakvrouwtje,' zei hij Mulisch hield het erop 'dat hij een dan." celibatair leven leidt in dienst van het Hogere, een beetje zoals een Ook mooi: op school is hij 'een monnik'. onopvallende leerling, klein en

© Het Parool vrijdag 14 maart 2014 Pagina 9 (2)