Kenschets Van Het Gebied Het Deelgebied Heeft Ongeveer 6.000 Inwoners
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Aantal inwoners en bevolkingsopbouw Voorzieningen Kenschets van het gebied Het deelgebied heeft ongeveer 6.000 inwoners. De afgelopen jaren Naast de aanwezige scholen zijn er in dit deelgebied verschillende is de bevolking in het gebied afgenomen, terwijl deze in de hele maatschappelijke voorzieningen aanwezig zoals dorpshuizen, Ontstaan van het landschap gemeente Heerenveen licht is gegroeid (zie onderstaande tabel). sportcomplexen en kerken. In Oudeschoot is een dorpswinkel Tijdens de voorlaatste ijstijd ontstonden in Zuidoost-Friesland, als aanwezig waar inwoners terechtkunnen voor dagelijkse gevolg van de opstuwende werking van het landijs, noordoost- Aantal inw. Groei/krimp 2014- Groei/kri boodschappen. Daarnaast maken de inwoners van dit gebied veel zuidwest lopende ruggen, met daartussen brede lager gelegen 2018 mp 2014- gebruik van de voorzieningen in Heerenveen. beekdalen. Tijdens de vrij droge laatste ijstijd werden op deze 2018 ondergrond dekzandpakketten afgezet. Heerenve Basis- Dagelijkse Sport (niet Dorpshuis en scholen boodschappen uitputtend) / MFA’s Later, in het Holoceen, werd het klimaat warmer en vochtiger 1 - Voetbal, MFA de waardoor de plantengroei toenam en op sommige natte plaatsen 2014 2018 Absoluut % % korfbal, Barte veen ontstond, zoals ook het geval was in de tussen de zandruggen Katlijk 599 599 0 0% survival, Mildam 682 685 -3 -0,4% gelegen laagten. Er ontstonden veenlagen met een maximale dikte tennis, De Knipe 1.512 1.410 -102 -6,7% van 2 à 3 m die in een groot aantal gebieden boven de +0,2% de Knipe gymzaal Oudeschoot 1.571 1.565 -106 -6,7% dekzandruggen uitgroeiden en zo ontstond hoogveen. 1 Dorpswinkel Gymzaal MFA Nieuweschoot 187 187 0 0% Oudeschoot Skoattershûs Oranjewoud 1.577 1.586 +109 +6,9% Ontginning en bewoning van het gebeid 1 - Voetbal, Totaal 6.128 6.032 -102 -1,7% In de Middeleeuwen werd vooral de hoger gelegen dekzandrug korfbal, tennis, bewoond. Aan de bewoningsassen werden voornamelijk boerderijen De bevolkingsopbouw van de dorpen in dit deelgebied verschilt wel Mildam gymzaal gebouwd met daartussen ook enkele burgerwoningen. Vanuit de enigszins van elkaar. In de dorpen Oranjewoud, Nieuweschoot en Katlijk - - - - Middeleeuwse ontginningsassen werd het veengebied ontwaterd en Mildam de oudere doelgroepen bovengemiddeld vertegenwoordigd 1 - - - geschikt gemaakt voor landbouw. Oranjewoud zijn. Zijn in dorpen als de Knipe en Oudeschoot juist relatief veel starters en jongere gezinnen. Werkgelegenheid Qua werkgelegenheid levert het gebied een bescheiden bijdrage aan het totaal aantal banen in de gemeente (ca. 30.000). Het Leeftijdopbouw de Katlijk, Mildam, de grootste aantal banen zit in de grootste dorpen Oranjewoud (277) Knipe, Oranjewoud, Oudeschoot en en de Knipe (185). Nieuweschoot Werkgelegenheid 100-104 jaar 95-99 jaar 90-94 jaar 85-89 jaar 158 185 80-84 jaar 75-79 jaar 70-74 jaar 148 65-69 jaar Katlijk 277 60-64 jaar Mildam 55-59 jaar 102 44 de Knipe 50-54 jaar Kaartfragment uit 1664 45-49 jaar Oranjewoud 40-44 jaar Oudeschoot De Knipe Katlijk Mildam Nieuweschoot Oranjewoud Oudeschoot Vanwege de behoefte aan turf in de Hollandse steden werden in de 35-39 jaar e Nieuweschoot 16 eeuw de eerste voorbereidingen getroffen tot het afgraven van 30-34 jaar het hoogveen. De langwerpige veengebieden werden in de lengte 25-29 jaar met een kanaal doorsneden: de Schoterlandse Compagnonsvaart. 20-24 jaar Haaks daarop werden wijken gegraven en weer haaks daarop greppels. De vaarten en wijken dienden zowel voor de afvoer van 15-19 jaar turf als voor de ontwatering van het gebied. 10-14 jaar 5 - 9 jaar In 1566 was de Schoterlandse Compagnonsvaart uitgegraven tot 0 - 4 jaar De Knipe en in 1627 tot Katlijk. Vanaf het eind van de 17e kwam de 0 50 100 150 200 ontwikkeling van het landgoederenlandschap rondom Oranjewoud op gang. Cultureel erfgoed Recreatie en toerisme Cultureel erfgoed en recreatie Dit deelgebied kent ook een rijke cultuurhistorie, zichtbaar in het Het landgoederenlandschap bij Oranjewoud en Katlijk heeft een landschap en in de gebouwde omgeving. Oranjewoud is aanzienlijke aantrekkingskracht op recreanten uit de regio. In de Landgoederenlandschap Oranjewoud aangewezen als beschermd dorpsgezicht en kent daardoor relatief bossen wordt gewandeld en zomers zijn er op de landgoederen In 1676 kocht Albertine Agnes, weduwe van de Friese stadhouder veel Rijksmonumenten en panden met een cultuurhistorische evenementen zoals het Oranjewoudfestival. In de omgeving zijn Willem Frederik van Nassau en kleindochter van Willem van Oranje, waarde. Ook de oudere dorpskernen zijn relatief rijk aan een aantal hotels en bed & breakfasts gevestigd. Grootschalige drie boerderijen in het ontgonnen veenlandschap ten zuiden van de monumentale en cultuurhistorische waardevolle panden. toeristische (verblijfs)voorzieningen zijn in dit gebied niet aanwezig. Knipe. Ze gebruikte de reeds aanwezige Sickingastate als buitenhuis en begon met de aanleg van tuinen. Het stadhouderlijke landgoed had een grote aantrekkingskracht op adellijke families, Aantal monumenten en cultuurhistorisch die er in de buurt hun buitenplaatsen stichten. waardevolle panden per kern 70 60 50 40 30 20 10 0 Kaartfragment uit 1820 Cultuurhistorisch waardevol Gemeentelijk monument Provinciaal monument Rijksmonument In de 19e eeuw nam de recreatie in het gebied steeds een grotere vlucht. In 1834 werd bij de kruising van de Zandweg, de Krukmanslaan en de Tjeerd Roslaan ‘Hotel Heidewoud’ (later Nieuwe (ruimtelijke) ontwikkelingen kunnen afbreuk doen aan deze Tjaarda) gebouwd. waarden, maar vormen tegelijkertijd een kans voor het behoud van cultuurhistorische waarden. Bijvoorbeeld door een nieuwe functie te geven aan leegstaande gebouwen. Vragen voor de toekomst: - Wat bepaalt de identiteit van je dorp? - Hoe behoud je de ruimtelijke identiteit, maar bied je ook ruimte voor nieuwe ontwikkelingen? - Wat doen we met vrijkomende karakteristieke gebouwen (scholen, kerken, boerderijen)? - Is behoud van cultuurhistorisch waardevolle panden Vragen voor de toekomst: (financieel) verantwoordelijkheid van de overheid of van de eigenaren? - Willen we nieuw recreatieaanbod ontwikkelen en zo ja, voor - Hoe kunnen we cultuur(historie) samen meer zichtbaar wie? maken? - Is in het gebied verbetering nodig van de kwaliteit van de aanwezige recreatievoorzieningen? - Is een verdere zonering van de recreatie nodig en zo ja Aan het begin van de 20ste eeuw kwam het gebied in trek bij de waar? gegoede burgerij, die ten westen ervan villa’s bouwde. Voor veel adellijke families werd het steeds moeilijker om de landgoederen in stand te houden, onder meer door gestegen kosten. Verschillende landhuizen, tuinhuizen en koepels verdwenen. Kwaliteitsopgave Nieuwbouw Wonen Kwaliteitsverbetering en verduurzaming van de bestaande Tot 2030 blijft het aantal huishoudens in de gemeente groeien en woningvoorraad is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat deze klaar is er behoefte aan nieuwe woningen. De vraag naar woningen is Bestaande woningvoorraad is voor de toekomst. In dorpen met veel oudere woningen kan die echter niet overal gelijk. Het deelgebied heeft ongeveer 6.000 De bestaande woningvoorraad verschilt nogal in de dorpen. kwaliteitsopgave aanzienlijk zijn. inwoners. De afgelopen jaren is de bevolking in het gebied Oranjewoud, Oudeschoot en de Knipe zijn de grotere dorpen en afgenomen, terwijl deze in de hele gemeente Heerenveen licht is waren dat ook voor de oorlog al. De hoeveelheid woningen uit de gegroeid (zie onderstaande tabel). naoorlogse periode (1945-1969) in Oudeschoot valt op. Daarnaast Opbouw woningvooraad, naar bouwperiode geldt dat Mildam (1970-1979) en de Knipe (1990-1999) in latere Aantal inw. Groei/krimp 2014- Groei/kri 450 periodes ook flinke dorpsuitbreidingen kennen. Vrijstaande 2018 mp 2014- woningen zijn het dominante woningtype in de dorpen. In 400 2018 Oudeschoot komen ook relatief veel rijwoningen en hoekwoningen 350 Heerenve voor. 300 en 2014 2018 Absoluut % % 250 Katlijk 599 599 0 0% 200 Mildam 682 685 -3 -0,4% Opbouw woningvoorraad, naar woningtype 150 De Knipe 1.512 1.410 -102 -6,7% +0,2% 600 Oudeschoot 1.571 1.565 -106 -6,7% 100 500 Nieuweschoot 187 187 0 0% 50 400 Oranjewoud 1.577 1.586 +109 +6,9% 300 0 Totaal 6.128 6.032 -102 -1,7% 200 <1945 1945-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2010 >2010 100 0 Oranjewoud Oudeschoot de Knipe Katlijk Mildam Nieuweschoot Nieuwbouw moet voorzien in een actuele vraag, maar ook op langere termijn voldoen aan de behoefte. Vergrijzing gaat een belangrijke rol spelen op de woningmarkt. Wanneer ouderen lang Woningen gebouwd vóór 1969 in gezinswoningen blijven wonen stagneert de doorstroming op de Aantal Percentage woningmarkt voor gezinswoningen en kan een overschot aan Katlijk 112 55% gezinswoningen ontstaan. Mildam 110 37% In regionaal verband (ZO Friesland) is afgesproken dat tussen 2016 Oranjewoud Nieuweschoot Oudeschoot Mildam Katlijk de Knipe De Knipe 251 45% en 2026 maximaal 1.300 woningen worden bijgebouwd in Oudeschoot 571 90% Nieuweschoot 31 48% Heerenveen. Een aanzienlijk deel wordt met de huidige Oranjewoud 448 67% woningbouwplannen ingevuld. Woningbehoefteprognoses op wijk- en dorpsniveau zijn niet beschikbaar. Vragen voor de toekomst: Vragen voor de toekomst: - Moet de overheid actief instrumenten ontwikkelen om - Concentreren we ons voor woningbouw alleen op bestaand verduurzaming van de woningvoorraad bij particulieren te bebouwd gebied (inbreiding, herstructurering en renovatie) stimuleren, of is dit vooral verantwoordelijkheid van of willen we ook nieuwe uitbreidingswijken mogelijk maken?