JUBBEGA - SCÏÏUREGA

SOCIAAL-ECONOMISCHE SCHETS VAN SET RUILVERKAVELIiiGSGEBIED TUSSEN SCHOTERLANDSE COMPAGNONSVAART EN TJONGERKANAAL

. \U ... h {•

L .} ^ DENHAA G '••..'.:

MA VERSLAGEN 12 JAM, Mi'

NO. I76 N BIBLIOTHEEBiGLiOTHEcRK ^. ?

December 1966

LandlDouw-Economisch Instituut - Conradkade 175 ~~ 's-Gravenhage - Tel.•61.41«61 INHOUDSOPGAVE

Blz LIJSTVA UBIJLAGE N 4 WOORDVOORA F .7 INLEIDING 9 HOOFDSTUKI ALGEMEENSOCIAAL-ECONOMISCHE .ASPECTE N'•', ."'",.... . 12 §1 .Bevolkin g 12 § 2.Beroepsbevolkin g.- ' 17 §.3. .Werkgelegenheid :e nforensism e 20 HOOFDSTUKI I ASPECTENVA ND SAGRARISCH-ECONOMISCH ESTRUCTUU R 23 §1 .Hoofd -e nnevenberoe'pe nva nd egeregistreer - den 23 § 2«Bedrijfsgroottestructuu r 24 §3 .Wijziginge ni nhe taanta lgeregistreerde n I96O-I966 30 §4 -Verkavelin g ; 32 §5 -Eigendo me npach t 32 §6 .Utiliteitsvoorzieninge n 33 HOOFDSTUKII I DELANDBOUWBEDRIJVE N 34 §1 .Grondgebrui ke nproduktiepatroo n 34 § 2.D erundveehouderi j 35 §3 .Arbeidsbezettin g 37 §4 «Bedrijfsuitkomste n 38 HOOFDSTUKI V ENKELEAGRARISCH-SOCIAL EASPECTE N 39 §1 .Leeftijdsopbou wva nd ebedrijfsnoofde n 39 §2 oBedrijfsopvolgin g 39 §3 .D eberoepskeuz ee nhet"onderwij sva nd e ^ boerenzoons 42' §4 «Stimulanse nto tverbeterin gva nd ebe ­ drij fsgroottestructuu r 44 SAMENVATTING 46

1538 - 4 -

LIJST VANBIJLAGE N Biz, 1.Bevolkin g sinds191 0 49 2.Geboorten -e nvestigingsoverschotte n 50 3.Mannelijk eberoepsbevolkin g 51 4.Mannelijk eberoepsbevolkin g naarbedrijfsta k 52 5.Woonforense n 53 6.Werkforense h ...-, 54 7«Reistij d vand ewoonforense n 55 80Vervoermiddele n vand ewoonforense n , 56 9. Geregistreerde telplichtigen 57 10. Geregistreerden naar grootteklasse enberoepsgroe p 53 11. Geregistreerden naar grootteklasse,beroepsgroe p en gebied ^ 12.Fevehbëroèpe nva n deB - énhoofdberoe p van deC-geregis - treerden 60 13.D-geregistreerde n 6l 14. Specialebedrijve n 62 15.D ebedrijve nva n ^1 h a end e cultuurgrond 63 16.¥ijziginge n inhe t aantalgeregistreerde n 64 17'.Nieuw-geregistreerde n (196O-I966) 65 18. Verdwenen geregistreerden (196O-I966) 66 19.Overdrachte n (196O-I966) 67 20.Omvan gva nhe tgrondverkee r (1965-I966)- 68 21.Verkavelin g '•'•'.,, 69 22.Eigendo m enpach t 70 23.Gepacht e grond 72 24.Eigendo m enpach t van ouders envreemde n 72 25.Utiliteit.svoorzieninge n 73 26.Ontwikkelin gva nhe t grondgebruik 74 27. Grondgebruik 75 28.Varken s opd elandbouwbedrijve n I966 yg 29.Varken s opd eoverig e bedri-jven196 6 77 30.Varken so pd elandbouwbedrijve ni96 0 78 31.Varken s opd eoverig e bedrijveni96 0 79 32.He tpluimve e 80 33.Melkkoeie n I966 81 34.Melkkoeie n i960 82 35« Overigeveehouderi j 83 36.Melkprodukti e 84 37.Arbeidskrachte n I96O-I966 85 38.Arbeidskrachte n 1966 86 39.Arbeidsdichthei d oplandbouwbedrijve n 87 40.Bedrijfsuitkomste n 88 41.Leeftij d vand ebedrijfshoofde n 89 42.Bedrijfsopvolgin g 90 43.Bedrijfsopvolger s 91 44.Pach t eneigendo m vand egron d vand evrijkomend e bedrijven 92 45.Beroepe nva nd e zoonsva n 15jaa r enoude r 1962 53 46.Beroepe nva nd e zoonsva n1 5jaa r enoude r195 & 94

1538 - 5-

Biz. 47«Onderwij sva nd e zoonsva n1 5jaa r enouder ,werkzaa m ind e landbouw 95 48.Onderwij s van de zoonsva n 15 jaar enouder ,welk e primair zijn afgevloeid 96 49» Onderwijsva nd e zoonsva n 15jaa r enouder ,welk e secundair zijn afgevloeid 97 50„Landbouwonderwij s 98 51.Ramin gva nhe tpotentiël e aantal kandidatenvoo rbeëindi ­ gingva nhe t bedrijfvi ahe t0. -e n S.-fonds ^9

1538 WOORDTOORAF

De Cultuurtechnische Dienstverzoch t inmaar t I966he t Landbouw- Economisch Instituut een sociaal-economische schets temake n vanhe t ruilverkavelingsgebied "Jubbega- Schurega" .Dez e schetsi see nuit ­ werkingva n enee ntoelichtin g opd ebestaand e statistische documen­ tatie overhe tbetrokke n gebied.Va nd e indez e schetsvermeld ege ­ gevensmaak t de Cultuurtechnische Dienst gebruikbi jd evoorberei - dingswerkzaamhedenvoo r deruilverkavelin g end e samenstellingva n hetrappor t exart .3 4va nd eRuilverkavelingswet . Het ruilverkavelingsgebied "Jubbega -Schurega " is ongeveer 53OOh a groot.Hieri n is begrepen_ +15 0h a gelegen ind eruilver ­ kaveling "Tjongervallei-Noord".He t iss metuitzonderin g vanee n klein deel inhe tnoordweste n vand egemeent e Ooststellingwerf,ge ­ legen inhe t oostelijkedee lva n de gemeenteHeerenveen . Ditversla g isopgestel d doord e afdelingStreekonderzoek .

DEDIRECTEUR ,

1s-Gravenhage,decembe r 1966

-9 -

INLEIDING

Demomentee l invoorbereidin g zijnde ruilverkavelingJubbeg a - Schuregai sgrotendeel s gelegen inhe t oostelijkdee lva nd e gemeente Heerenveen.Ee nklei n deel, aansluitend aand e oostelijke grensva n de gemeenteHeerenveen ,i sgelege n tennoordweste n van Donkerbroek inhe tnoordwestelijk edee lva nd e gemeenteOoststellingwerf . Inhe tnoorde nword t het gebiedbegrens d door de Schoterlandse Compagnonsvaart eni nhe t zuidendoo rhe t Tjongerkanaal.I nhe t wes­ teni sal s afbakening ongeveer degren s tussend epolder sMildam-Oos t enNijehorn e gekozen,terwij l inhe t noordoosten degren svana f de Schoterlandse Compagnonsvaart loopt langsd eOpsterlands e Compagnons­ vaart tot aanDonkerbroek « Na Donkerbroekbuig t degren si nzuidwes ­ telijke richting aflang sd e grens vanhe t ruilverkavelingsgebied "Tjongervallei-Noord" tot aanhe tTjongerkanaal . Nabestuderin g vanhe t toedelingsplan vand eruilverkavelin g "Tjongervallei-Noord" isee ndee lva ndi t gebied gevoegdbi jd e ruilverkaveling "Jubbega-Schurega".Di t gebied is +15 0h a groot en isbi j.._ +4 0gebruiker sui t het ruilverkavelingsgebied "Jubbega- Schurega"i ngebruik .Inclusie f dit gebied ishe t ruilverkavelingsge­ bied "Jubbega-Schurega" ongeveer 5300h a groot.Volgen s de indeling naar landbouwgebieden van 1me i 1957behoor t het ruilverkavelingsge­ bied tothe t landbouwgebied "DeWouden" . Op nevenstaandekaar t l) zijn degrenze nva nhe t ruilverkave­ lingsgebied aangegeven,evenal sd e onderverdeling inee n zestalge ­ bieden,welk e door deCultuurtechnisch e Dienst isvastgesteld , ten einde eventueleverschille nbinne nhe t ruilverkavelingsgebiedt e kunnen onderkennen.Dez e gebieden zijns I Nieuwe-e nOudehorn e IV Hornsterzwaag II Jubbega-Schurega-Noord V Hornsterzwaag-Noordoost IIIJubbega-Schurega-Zui d VI Donkerbroek-Noordwest Topografischvertoon t dit gebied eenvri jeenvormi gbeeld . Een strook^ welkemidde ndoo r het gebied loopt en een strooklang s de Schoterlandse Compagnonsvaart hebbenvee l lintbebouwing.D ehoogte ­ liggingvarieer tva n 5>30+N„A„P .i nhe t noordoosten tot even onder 1I.A.P.i nhe t zuidwesten* De bodem bestaat voornamelijkui t overwegend fijnzandige hoge enmiddelhog e zandgronden enmiddelhog e veenontginningsgronden. Verder komen inhe tuiterst e zuidwesten eni nhe t midden vanhe tge ­ bied langshe tTjongerkanaa lbetrekkelij k kleine oppervlaktenveen ­ gronden met eenmee r ofminde r slibhoudend zanddekvoor„ •He tnoorde ­ lijke deelva nhe t ruilverkavelingsgebied isee n oudveenontginnings - gebied.Kenmerken d zijnd evel e "wijken"i ndi t gebied.I nd euiter ­ steoostkan t vand enoordelijk e streek liggenvri jrecent e ontginnin­ gen,uitgevoer d in opdracht vand eDomeinen . l)Opgenome n met toestemming vand eTopografisch e Dienst.Repro - duktieva n ditkaartfragmen t isverboden .

I538 - 10-

De oorspronkelijke"bevolkin gva ndi t gebiedwoond e opd e zand- ruggelege n tennoorde nva n deTjonger .Me td e ontginningva n de veengebieden tennoorde n vandez e zandrug werd inhe tmidde nva n de zestiende eeuwbegonne nvanui tbo t westenva nd egemeent eHeerenveen . De grotendeelsgeïmmigreerd e veenarbeiders trokkenme t de ontginning mee inoostelijk e richting;enkele , bleven achter envestigde n zich alsklein eboer .Behalv e enkele grotere bedrijven,gestich t doord e vroegere veenbazen,ontstonde nvee lklein e bedrijfjes.Omstreek she t middenva nd evorig e eeuwwa sd e ontginning gevorderd totJubbeg a en Hornsterzwaag.N* aontginnin g vandez eveengebiede n isniet ,zoal sge ­ bruikelijk,he tgrootst e deelva nd ehieri nwerkzam e bevolkingwegge ­ trokkennaa r andereveengebieden ,maa rwer d doorhe ngetrach t indi t gebied eenbestaan.o p tebouwe n op eenklei nlandbouwbedrijfj eo pd e ontgonnen gronden ofva nhetgee n deovergebleve n woeste grondno g aanprodukte n opleverde.D e situatie diehierdoo r ontstondheef t in belangrijkemat e demaatschappelijk e enoo kd e geestelijke structuur van dit gebiedbepaald .I nhe t verleden isi nverscheiden epublikaties , waaronder eenaanta l romans,d eproblematie k van dit gebied onder de aandacht gebracht.l) Bijd e samenstelling vandez e sociaal-economische schetsi sge ­ bruik gemaaktva nd e individuele bedrijfsgegevens (landbouwtellingen vanme i i960e n1966 )va n alle geregistreerde telplichtigen,voo r zoverwoonachti gbinne n degrenze nva nhe t ruilverkavelingsgebied. Dank zijd ebereidwillighei d van enkeleplaatselijk e deskundigen konden enigeinlichtinge nworde nverkrege n omtrent deberoepe nva nd e telplichtigen,d eopvolgingssituati e end everdwene n bedrijven. Overd ejare n195 6e n 19&2zij nvoo r een onderzoek naarberoeps ­ keuze enbedrijfsopvolgin gonde rmee r ind egemeent e Heerenveen door het Landbouw-EconomischInstituu t individuele gegevensverzameld . Uit ditmateriaa l zijnd e individuele gegevensva n de landbouwbedrij­ venva n eendee lva nd e gemeente Heerenveen,ongevee r overeenkomend methe t ruilverkavelingsgeiied,opnieu wverwerkt . Enkele gegevens over eigendom enpach t enlandbouwonderwij szij n ontleend aand eLandbouwtellin g mei 1959 en december I962va nhe t C.B.S.Dez egegeven s zijn evenalsd ehistorisch e gegevensva nhe t C.B.S.ove rd ebedrijfsgroottestructuu r enhe t grondgebruikuitslui ­ tendpe r gemeentebeschikbaar .Ee n onderverdeling per gebied binnen de gemeente ishierdoo r niet mogelijk. Ookvoo rd ebeschrijvin gva n dealgemee n sociaal-economische situatie zijnd e gegevensva nhe t C.B.S.,waaronde r deVolks -e n beroepstelling 1947 end eAlgemen e volkstelling i960grotendeel s alleenpe r gemeentebeschikbaar .Ta nbeid e genoemde tellingen zijn evenwel enkelegegeven spe rwij kbeschikbaar .Voo r zoverhe t ruil­ verkavelingsgebied binnend egemeent e Heerenveen is gelegen,i sge ­ tracht deze gegevenspe rwij k zodanig tegroeperen ,da t eniginzich t kanworde nverkrege n ind e situatie inhe t ruilverkavelingsgebied. Hierbij dient echterwe l teworde nopgemerkt ,da td e laatstegege ­ vensreed s 6jaa rgelede nwerde nverzamel d end e ontwikkeling sinds i960nie t heeft stilgestaan.Dan k zijd emedewerkin gva nd e afdeling l)O.a .va nds .J.A . Visscher enEver t Zandstra

1538 - 11 -

Bevolkingva nd e gemeenteHeerenvee n konden enkele gegevens overd e bevolking inhe t ruilverkavelingsgebied van meer recentedatu m worden verwerkt. Enig inzicht ind ehistorisch e situatie inhe t rui1verkavelings- gebied isontleen d aan eeni n195 4 over de gemeente Heerenveen-versche ­ nenpublikati e over de resultaten van eendoo r hetEconomisch-Techno - logischInstituu t Friesland ingesteld sociaal-economisch onderzoek l). Op enigeplaatse n is gebruik gemaakt van enkele cijfersui t dezepu ­ blikatiejdi evoo rdez e schetsva n nut werdengeacht .

l)Drs .A .Kooike r enT .Marseill e "Heerenveen inontwikkeling ' Van Gorcum enComp .N.V. ,Assen ,1954 -

1538 - 12-

HOOFDSTUKI

ALGEMEEN SOCIAAL-ECONOMISCHE ASPECTEN

Indi thoofdstu kword t een"beknop toverzich t gegeven vand e sociaal-economische structuur vand e gemeente Heerenveen envoo r zo­ vermogelij kva ndi t deelva n degemeent e dat gelegen ishinne n de grenzenva nhe t ruilverkavelingsgehied.

§1. Bevolk ing (hij lagen 1 en 2)

Van I9IOto t I965i sd e"bevolkin gva nNederlan d verduhheld.Bi j dezevermeerderin g is deprovinci e Friesland en,zi jhe t in"belang ­ rijkminder emate v ookd egemeent e Heerenveen achtergehleven„He t

Grafiek1

DEBEVOLKIN G SINDS191 0 Indexcijfers 1947= 10 0

130r

120

110

100

90

70

60- 1 J L I9IO '20 '30 '40 '47'5 0 '55 '60 '65

K.v.k. JuhbegaSchureg a Heerenveen —. Friesland 1538 Nederland Bron;C.B.S . -1 3

deel vand egemeent eHeerenveen ,waari nhe t grootste deelva nhe t ruil­ verkavelingsgebied isgelegen. ,i sevenwe l tussen 1910en.196 5belang ­ rijk inbevolkingsgroe i achtergebleven„ Interessant voor de gemeente Heerenveen envoo rhe t ruilverkavelingsgebied isvoora l degroe in a 1947« Ingrafie k 1i sdaaro m het jaar194 7als.basisjaa rvoo r dein-,. , dexcijfers gehanteerd. Ind egemeent eHeerenvee n istusse n 1947-e ni96 0d ebevolkin g ster­ ker gegroeid dan ind eprovinci eFriesland .Te n opzichte van.gehee lNe ­ derland bleef tussen194 7 eni96 0d e groeiva n degemeent e Heerenveen belangrijk achter^ van i960to t 1964wa sd egroe i inHeerenvee n echter praktisch gelijk aandi e van geheel Nederland.He t jaar196 5ga f zelfs een zeer sterke groei te zien.I nbelangrijk e mate ishierto ebijgedra ­ gendoo rvestigingsoverschotten .To t i960ware n devestigingsoverschot ­ ten ind e gemeente Heerenveennegatief ,i nd eperiod e 1961 tot 1965 heeft vooral inhe t laatste jaarhe t vestigingsoverschot in sterkemat e bijgedragen totd e groei van debevolkin g indez egemeente . Deze sterkebevolkingsgroe i isvoora l gestimuleerd doord eindus ­ trialisatie,welk emed emogelij k isgeworde ndoo r de aanwijzing van Heerenveen alsprimair e ontwikkelingskern.,Dez e industrialisatie is vooral vanbelan gvoo r deplaatse nHeerenvee n enOudeschoo ten . naaste omgeving. Datvoora l debevolkingsgroe i ine nrondo md enabijhei dva ndez e kern isgeconcentreer d blijkt tendel eui t de groeiva nd ebevolkin g inhe t ruilverkavelingsgebied.To t 1940i si nhe t ruilverkavelingsgebiedhe- t aantal inwoners,,zi jhe t slechts zeergeleidelijk , toegenomen5 tusse n I94O enI95 Oblee fhe t aantal inwoners constant,n a 1950evenwe l trad er een teruggang op,waardoor ,voora ln a i960,he t aantal inwonersbe ­ langrijk isverminderd . Binnen het ruilverkavelingsgebied wasme tnam ei nHornsterzwaa g deverminderin gva nhet %aantal inwonersaanzienlijk ;n a 1950me t ruim eenkwart o.

Tabel 1

BEVOLKINGI N HET RuTEVEEKAvÉLINGSGEBIED

Aantal,inwoner s (mannen envrouwen ) Index: (1950=100) I95O i960 | 1966 j I960 •)Ï96 6 Nieuwehorne 881 9O8 928 IO4' 106 Oudehorne 1154 1106 1023 96 89 Jubbeg a- Schu reg a 2897 2972 2973 103 103 Hörnsterzwaag 1679 I46O 1221 87 73 Totaal 6611 6446 6145 97 93

Bronnens C.B.S. Gemeente Heerenveen bevolkingsadministratie,

1538 -1 4

Be ligging vanHornsterzwaa g inhe t uiterste oosten vand e gemeen­ te Heerenveen endaarmede" "het verst verwijderd vanhe t industriegebied van deze gemeente isi ndez e ontwikkeling wellicht eenbelangrijk e fac­ tor geweest.I nd e andere delen vanhe truilverkavelingsgebie d is alleen in Cudehorne debevolkin g inaanta l verminderd, doch niet indi e mate als inHornsterzwaag . De leeftijdsopbouwva nmanne n envrouwe n inhe t ruilverkavelingsge­ bied en ind e gemeente Heerenveen inzij n geheel, zoals deze ind ebe - volkingspyramide ingrafie k2 aanschouwelij k wordt voorgesteld, geeft enkele opmerkelijke feiten te zien.

Grafiek2

BEVOLKINGSOPBOUW VANHE T RUILVERKAVELINGSGEBIED JUBBEGA-SCHUREGA EM DE GEMEENTE HEERENVEEM

^2 Gemeente Heerenveen Jaar R.v. k.Jubbega-Schureg a ^75 mannen 7Z& 222 vrouwen Y////////*60-7 4V///////A7 4.5-59 VZ&ZZZZZZZZZL/ V//////////77, V///////////7,30-44 7777777777777A V////////////77?.™'////////////m5-29 X////////////////////////.0-14 V//////////777777777A

16 14 12 10 8 6 4 2 0 % 0 2 4 6 10 14 Bron: C.B.S. Alg. Volkstelling 1960. Gemeente Heerenveen Bevolking rui lverkave l ingsgebied .31 december1961 .

In de eerste plaats ishet opmerkelijk, date ri nhet ruilverkave ­ lingsgebied eenaanzienlij k mannenoverschot was;dit b'edroe gnl . 10,1$. De bevolkingscijfers over 1965 laten zien,da tdit mannenoverscho t vrij' wel gelijk is gebleven,nl .9,3$ . Ind e gehele gemeentïïeerenveene wa s zowel ini96 0 alsi n196 5he taanta l mannen envrouwe n vrijwel gelijk. Gezien deomvan g vandi tvrouwentekor t ishet waarschijnlijk , date r meer vrouwen danmanne n zijn weggetrokken enda te ree ngroo t aantal mannen-vrijgezellen inhe truilverkavelingsgebie d is.

1538 - 15

Wellicht ismed e alsgevol gdaarva nhe tpercentag e O-14-jarigen inhe t ruilverkavelingsgebied aanzienlijk kleiner dani nd egehele-ge ­ meenteHeerenveen . Sterke migratie vanhe t ruilverkavelingsgebied uiti soo kwaar ­ schijnlijk, gezien het verschili n depercentage s mannen envrouwe n tussend eleeftijdsklasse nva n15-2 9 jaar enva n 30-44jaar .I nhe t ruilverkavelingsgebied zijndez everschille n groterda ni n de gehele gemeenteHeerenveen .Ui t grafiek3 blijkt ,da t inhe t deelva nhe t ruilverkavelingsgehied,waa r het aantal inwoners tussen 1961e n196 6 gelijk isgebleven ,dez e tendentie nog isversterkt . Grafiek3

BEVOLKINGSOPBOUW IN 1961 Pà196 6 IN JUBBEGA-SCHUREGA, JUBBEGAASTERCOBPAGNIE.E N DERDE SLUIS W77Ä™ Jaar 1966 ^75 mannen WZà /: vrouwen V///////,«'///////À w V////////////A45-5 9 '///////////A Y/////////////,30-44 '////////////À W///////////7777?15-29 V///////////777, V/////////////////////.O-H /////////////77///////s r T T 16 1H4 12 10 10 8 6 4 2 0^0 14 Bron: Gemeente Heerenveen Bevolkingsadministratie, InI96 6vertoon t het aandeel ind e totalebevolkin g vand e30-to t 44-jarigen tenopzicht eva nhe t aandeel vand e15-tö t 29-jarigen een nog groter verschil dani n I96I0 Dei nhe tvoorgaand e gesignaleerde tendentieswijze n innie t gerin­ gemat eo pee nafneme nva nd ewerkgelegenhei d binnen het ruilverkave­ lingsgebied.Hiero p zal ind evolgend e paragraafnade r worden ingegaan. Indez eparagraa f werden enkele opmerkingen gemaakt overd ebevol ­ kingsstructuur, zoals dezeword t -weerspiegeldi nd eleeftijdsopbouw . Een geheel andere kant vand ebevolkingsstructuu ri sdi e vand e geeste­ lijke instelling vand ebewoners .Al sindicati e komt een tweetal reek­ senva n gegevensi naanmerking; ,t ewete nd eindelin gva nd e bevolking na.irkerkelijk e gezindten ende ,o ppolitie k terrein gelegen,uitsla ­ genva nd e verkiezingen.Tusse ndez e twee grootheden kan een zeker verband bestaan,waarbi jnie tui t het oogdien tt eworde nverloren , datd epolitiek e keuze ookdoo r andere danreligieuz e motieven wordt bepaald.

1538 - 16-

Intabe l 2word t eenoverzich t gegevenva nd egodsdienstig e ge­ zindten ind e gemeenteHeerenvee n eni nhe t ruilverkavelingsgebied.

Tabel 2

GODSDIENSTIGEGEZINDTE SOP '3 1DECEMBE R196 5

SPercentag e inwonersda topgeef t tebehore n Totaal-[______..tçrt_ '.. _. aantal |¥^HT'TGereF." \"ÏS^Kl " geenkerke ­ in- |Kerk jKerken )Ker k kerkgenoot­ lijkege ­ woners j ; schappen zindte Gemeente Heerenveen 28701 33,0 12,5 4,6 3,9 46,0 Ruilverkavelingsge­ bied 6262 17,5 955 0,2 0,7 72.0 Bron:Gemeent eHeerenvee n bevolkingsadministratie.

Het percentage inwoners zonder kerkelijke gezindte ind e gemeente Heerenveen is tenopzicht e vanhe t percentage ind epr o vineieFrieslan d enva n totaalNederlan d reeds zeerhoog ,bijn ad ehelf t vanhe t aantal inwonerswens t totgee n enkelekerkelijk e gezindte tew orden gerekend, Inhe t ruilverkavelingsgebied omvat deze groepbijn ad r iekwartva nd e totalebevolking .He tpercentage -Gereformeerde n wijktb elangrijkminde r naarbenede n afva nditzelfd epercentag e ind e gemeente Heerenveehda n het geval isbi jd eandere.kerkgenootschappen . Analoge verschillen worden:aangetroffenbi jd epo l itiekekeuz ege - registreerd ihd everkiezingsuitslage n in1966 .

Tabel 3

VERKIEZINGSUITSLAGEN 1966

|Aantal geldige ,..§Z1 Sen ta ge,.:ge; Mig.§.... ^ •stemmen PvdA AR CHU KVP' VVD i-PS P CPN !B P FNP j SGP Prov.Staten ILIIïsH"" Gemeente Heerenveen 16123 36,9 11,6 10,1 3,8 10,7 9,4 8,4 6,1: 1,7 0,3 Ruilverka­ velingsge­ bied 3313 28,0 9,7 6V5 0,5 4,8 9,6 28,2 10,4 1,6 0,3 Gemeente­ raad 1.6.1966 Geme ent e •—^~~~^—• Heerenveen l6l72 36,4 22,4 12,7 8,6 9 2 8,9 Ruilverka­ velingsge­ bied 3358 26,7 15,0 4,8 7,7 29,8 14,6 Brons GemeenteHeerenveen ,Bevolkingsadministratie , 1538 17-

Demeest e aandacht trekt hierhe t hogepercentag e stemmenuitge ­ bracht op de C.P.N. Ind egemeent e Heerenveen ligt ditpercentag e reeds ver boven het landelijke gemiddelde: yi nlie truilverkavelingsgebie d is dit percentage ruim driemaal zohoo g alsi nd egehel e gemeente Heeren­ veen.Oo k ishe t opmerkelijk, dat inhe t ruilverkavelingsgebied een, ten opzichte vand e gehele gemeente,belangrij k hogerpercentag e stem­ menwer duitgebrach t opd eBoerenpartij . Dat er eenverban d bestaat tussen de cijfers betreffende dekerke ­ lijke enpolitiek e stromingen blijkt reeds bij een globale vergelijking vand e beide cijferreeksen. Het is echter duidelijk dat de grote onkerkelijkheid end epolitie ­ kepartijkeuz e vanee nbelangrij k deel van debevolkin g inhe truilver ­ kavelingsgebied een aanwijsbare oorzaakmoete n hebben.Dez e oorzaaki s vooral gelegen inhe t zeer ongunstige maatschappelijke en sociale kli­ maat dat in detweed ehelf t van devorig e eeuwn a deverveninge n indi t gebied isontstaan .

§ 2. E e r oeps bevolking (bijlagen 3. en 4) Demees t recente gegevens overd eberoepsbevolkin g zijn ontleend aand eAlgemen e volkstelling i960va nhe t C.B.S.Vergelijkin g metgege ­ vens van deVolks -e nberoepstellin g 1947va nhe t C.B.S.i si nvel ege ­ vallenmogelijk . Deinvloed ,welk e ongetwijfeld isuitgegaa n vand e na i960sterk e stijgingva nd e totale bevolkingva n de gemeente Heerenveen end e sterke dalingva n detotal ebevolkin g vanhe t ruilverkavelingsgebied opd e om­ vang ensamenstellin g vand eberoepsbevolking ,ka n hierdoor niet worden weergegeven.Wellich t zullen de tendenties ind eperiod e 1947-1960zic h nai96 0i nversterkt emat ehebbe n voortgezet. Ind eperiod e 1947-1960na m debevolkin g in de gemeente Heerenveen met \QPjo toe;d eberoepsbevolkin g nam belangrijkminde r toe,ni .me t slechts1,5^ .He t aandeelva nd eberoepsbevolkin g ind e totale bevolking isdu s aanzienlijk gedaald.Verschillend e factoren spelenhie rwaar ­ schijnlijk eenrol ,waarbij ,behalv e aan degroter ebelangstellin g voor hetvoortgeze t onderwijs enaa nd e invloed vand e invoering vand e A.O.W.,voora l gedacht kanworde n aand egevolge n vanvertrekoverschot - ten,welk e ind egehel e gemeente Heerenveen tot i960zij nopgetreden . Deze vertrekoverschotten gaani nd e regel vooral tenkost e van hetaan ­ talberoepspersone n ind eleeftijdsklasse nva n 25to t 39jaar .

Tabel 4

DELEEFTIJDSOPBOU W VAND EMANNELIJK E BEROEPSBEVOLKING INHEERENVEEN ,194 7E Ni96 0

Jaar Mannelijke be­ Percentage in de leeftijdsklasse van jaar roepsbevolking < 20 ; 20-24 | 25-39 !40-4 9 ] 5Ô-64 ; ^ 65 1947 7128 9 12 35 19 20 5 I960 7238 9 H 31 20 25 4 Brons C.B.S,

1538 - 18-

Deverminderin g vanhe t aantalmannelijk eberoepspersone n enwel ­ licht ook'd everanderin gva n deze groep tussen 1947 erii96 0speeld e zichvoora l afhinne n het'ruilverkavelingsgebied . Ei^x bedroegd ever ­ mindering vandez e groep llvó,terwij l inhe t gedeelteva n de gemeente Heerenveen, gelegenbuite n hetruilverkavelingsgebied , de groepmanne ­ lijkeberoepspersone n met 7?°vermeerderde .Gezie nd e ontwikkelingva n detotal ebevolkin gn a I960, tewete n eenbelangrijk everminderin g"bin ­ nenhe truilverkavelingsgebie d enee n sterke stijgingva nd ebevolkin g inhe tdee lva nd egemeent e Heerenveen> gelegenbuite nhe t ruilverkave­ lingsgebied,,heef t deze ontwikkeling vand emannelijk e beroepsbevolking zich wellicht inversterkt e mate voortgezet,Di t kangeresulteer d hebben in een sterke daling inaanta l enee nverouderin g vand e mannelijkebe ­ roepspersonen binnen het ruilverkavelingsgebied enee nvermeerderin g en- geziend e aanzienlijke vestigingsoverschotten na i960- ee nverjonging - vandez e groepbuite n hetruilverkavelingsgebied . Ook ind eberoepenstructuu r zijn tussen 1947 e*1I96 0belangrijk e verschuivingen opgetreden.He tpercentag e agrariërsi s aanzienlijkge ­ daald1 voora lbinne n het ruilverkavelingsgebied wasdez e afnemingva n betekenis.Dez e daling kwam geheel ten goede aanhe t aandeelva n deto ­ talemannelijk e beroepsbevolking werkzaam ind enijverheid .Di t aandeel

Tabel5

MAMELUKS BEROEPSBEVOLKING IND EGEMEENT EHEERENVES NEï lI NHE T RUILVERKAVELINGSGEBIE D

Aantal iMannelijk ewoonfo - Percentage werkzaam in manne­ Irense n Gemeente Jaar lijke handel overige I ; m proc.v. c Heerenveen beroeps­ land­ nijver­ en bedrijfs-| to- jmn l»beroep i personen bouw heid verkeer: takkenl )' taalj bevolking Binnenhe t ruilverkave-194- 7 2227 50 32 11 7 lingsgebied i960 1982 36 46 11 7 616 31 Buiten het ruilverkave-194 7 4901 21 37 25 17 lingsgebied i960 5256 16 43 .24 17 1175 22 Totaal I947 7128 30 35 21 14 ""928 13 i960 7238 22 44 20 14 I79I 25 l)Inclusie f de tijdelijk-niet-werkendemilitairen . Bron:C.B.S .

bleefvoo rhande l enverkee r end e overige bedrijfstakken tussen194 7 en i960vrijwe l gelijk.Zowo l in194 7 alsi ni96 0wa she t aandeel van dezebeid ebedrijfstakke nbinne n het ruilverkavelingsgebied belangrijk kleiner danbuite nhe truilverkavelingsgebied . Eenverhelderen d inzicht ind everanderinge n inaantalle nmanne ­ lijkeberoepspersone n ind edivers ebedrijfstakke ngeef t tabel 6.

1538 " 19

Tabel 6

VERANDERINGEN INHE TAANTA LMANNELIJK EBEROEPSPERSONE N

Aantal personen werkzaam in (emeente landbouw nijverheid handeï+verkeer ov.bedrijfstakkenI ] "eerenveen index index index index 1947= 1947= 1947=! 1947= 1947 i960 100 1947 I960 100 I947 I960 100 11947 i960 100 •inne nhe t •uilverkave- ingsgebied 1122 716 64 717 912 127 245 220 90 143 134 94 uiten het uilverkave- ingsgebied IO48 858 81 1796 2276 127 1238 1231 99 818 891 109 otaal 2171 1574 73 2513 3188 127 I483 I45I 98 961 1025 106 ) Inclusief de tijdelijk niet-werkende militairen, ron:C.B.S . Uit deze tabelblijkt ,da the t aantal agrariërsi nhe t ruilverkave­ lingsgebied met ruim eenderd e isverminderd , terwijl deze vermindering buiten het ruilverkavelingsgebied bijna eenvijfd e bedroeg.He t aantal mannelijke beroepspersonen werkzaam ind enijverhei d isi nbeid e delen vand egemeent e Heerenveen met ruim eenkwar t toegenomen.I nhande l en verkeer eni nd e overigebedrijfstakke nkwamen , zowel ind e aantallen alsi nhu naandee l ind etotal emannelijk e beroepsbevolking,gee nwijzi ­ gingenva nbetekeni svoor . Devermeerderin g vanhe t aantal mannelijke beroepspersonen werkzaam in denijverhei d ind e gemeenteHeerenvee n washe t grootst ind e sector bouwnijverheid5 èyfova nd evermeerderin g vanhe t aantalmannelijk ebe ­ roepspersonen werkzaam ind enijverhei d kwam ten goede aand ebouwnijver ­ heid.Bi jd eAlgemen e volkstelling i960 zijnpersone n werkzaam bij cul-. tuurtechnische werken ondergebracht bijd e sectorbouwnijverheid .He ti s mogelijk,da t veleui t de agrarische sector afgevloeide mannen,i ni96 0 alsgrondwerke r werkzaamwaren . Het aantal agrarischeberoepspersone n ind e gemeente Heerenveen isi n deperiod e 1947 tot i960me t ruim eenkwar t verminderd.Va nhe t totaalaan­ tal indez eperiod e afgevloeide agrariërs behoorde ^ifo tot de groeparbei ­ ders, 33^to t demeewerkend e zoons.e n l6fo tot debodrij fsnoo fden .D e groep meewerkende zoonsi s indez eperiod e relatief gemeten het sterkst vermin­ derd,doc h ookbi jd ebedrijfsno rfde nwa s deverminderin gnie t zonderbe ­ tekenis. Tabel7 DEMANNELIJK EAGRARISCH EBEROEPSBEVOLKIN G INHEERENVEEN ,194 7E Ni96 0

Categorie Aantal personen l) in Index 1947 ! I960 . (1947=100) Zelfstandigen 1041 949 91 Meewerkende zoons 358 159 44 Arbeiders 769 466 61 Totaal 2168 1574 73 l)Exclusie f detijdelijk-niet-werkenden . Brons C.B.S.Volks -e nberoepstellin g1949 > o Algemene volkstelling i960. - 20 -

In het ruilverkavelingsgebied, waar de afneming van het aantal agrariërs in.de periode 1947 'tot i960 reeds belangrijk groter was dan in de gehele gemeente Heerenveen, heeft zich deze ontwikkeling na i960 in sterke mate voortgezet« In do volgende hoofdstukken zal deze ontwik­ keling nader worden geanalyseerd.

§3»Werkgelegenheid enforensisme (bijla­ gen 5 't/m 8)

In de gemeente Heerenveen is, zoals in de vorige paragraaf bleek, het aantal mannelijke beroepspersonen in de periode 1947-1960 slechts in geringe mate toegenomen. In het deel van deze gemeente, waarin het ruilverkavelingsgebied is gelegen., is dit aantal belangrijk verminderd. Deze vermindering was een gevolg van een sterke daling van het aantal mannen werkzaam in de agrarische bedrijfstak. Sen gevolg hiervan was, dat het aantal buiten de landbouw werkzame mannen in de periode 1947- I96O in de gehele gemeente Heerenveen steeg met I49Ó en in het ruilver- kavelingsgebied met 15^. Dit toegenomen aantal niet-agrariërs heeft echter binnen de gemeente Heerenveen geen werkgelegenheid kunnen vin­ den. In de periode 1947-1960 is de niet-agrarische werkgelegenheid in deze gemeente vrijwel gelijk gebleven, hoewel reeds in 1947 een tekort aan plaatselijke werkgelegenheid bestond.

Tabel 8

BEROEPSBEVOLKING EÎT F0RENSI5Ï4E II HEERENVEEN

;Aanta l mannen I I947 I960 Totalemannelijk eber o ep sbevolking 7128 7238 Inkomende forensen +384 +5331 ) 7512 7771 Uitgaande forensen -920 -I79I 6584 5980 Agrariërs -2171 .-1574 Niet-agrariërs 4413 4406 l) Exclusief niet-dagelijks-heen-en -weer-reizenden. Brons C.B.S. Volks- en beroepstelling 1947? Algemene volkstelling i960.

De uitgaande pendel in i960 overtrof dan ook de inkomende pendel in belangrijk sterkere mate dan in 1947. Het saldo van de inkomende en uitgaande pendel was in i960 bijna driemaal zo groot als in 1947« Een vergelijking van de dagelijks naar de werkgemeente heen en weer reizende woon- en workforensen vestigt de indruk dat in de gemeente Heerenveen vooral een groot aanbod is van bouwvakarbeiders.

1538 - 21-

Tabel9

IÏT-E NUITGAAND E DAGELIJKSHE M M WEERREIZEND EFORENSE N IN HEERENVEEN,i96 0

Bedrijfstak i Aantal Saldo woonforen- |woon forense n we\ : rkforensen sen-w Drkforensen Landbouw 78 15 63 : Nijverheid 352 333 19: Bouwnïjverhei d 305 65 24O Overigebedr i 3takken 123 120 3 Totaal 858 533 335 Brons C.B.S.Algemen e volkstelling I960.

Uit tabel 5i s reedsgebleken ,da the tpercentag e pendelaars in het ruilverkavelingsgebied belangrijk hoger isda n inhe t overige deel van degemeent e Heerenveen.Hierui t magd e conclusie worden getrokken, datvoora lmanne n werkzaam ind ebouwnijverheid ,afkomsti gui t het ruil­ verkavelingsgebied, eenbelangrijk e bijdrage leveren aand euitgaand e pendel.Vele ,tusse n 1947 eni96 0ui t de agrarische bedrijfstak afge­ vloeide,mannelijk e beroepspersonen waren ini96 0waarschijnlij k tevens pendelaar. Het tussen194 7 eni96 0i nd e gemeenteHeerenvee nme t 15$uitge ­ breide aantalmanne nwerkzaa m inindustri e enambach t is,naa r dein ­ drukdi e tabel 9geeft ,gehee l door eenuitbreidin g vandez ebedrijfs ­ takbinne nd e gemeente Heerenveen opgevangen. Dehiervoo r genoemde factorenwerkte n eraan mede,da t deuitgaand e pendel tussen 1947 eni96 0stee gva n Ijfo vand emannelijk e beroepsbe­ volking inI94 7to t 2jfo vandez ebevolkin g ini960 .Hierbi jdien twe l onderscheid teworde n gemaakt tussen dedagelijk suitgaand e end e ove­ rige (niet-dagelijkse ofoneigenlijke )pendelaars .D eniet-dagel ijks, e pendelbedroe g in194 7 Ali0 en in 196052f °va nhe t totaalaantalpende ­ laars.

Tabel 10

FORENSISMEI NHEERENVEE N

Manneli j ke pendelaars 1947 I960 UitgaandeÏ dagelijks 496 858 niet dagelijks 432 933 totaal 928 1791 Inkomende2 dagelijks 34O 533 niet dagelijks 44 totaal 384 533 Brons C.B.S.Volks -e nberoepstellin g 1947> Algemene volkstelling i960.

I538 - 22-

Dedagelijk s inkomendependel ,waarva n het aantal in194 7 69$va n het aantaldagelijk suitgaand ependelaar sbedroeg. ,wa s ini96 0welis ­ waar inabsoluu t aantal gestegen,doc h relatief gedaald tot 627Óva nhe t aantal dagelijksuitgaand ependelaars « De ontwikkelingva nd ewerkgelegenhei d ind e gemeente Heerenveen na i960.kandoo rhe t ontbrekenva n recente gegevensnie t exactworde n beschreven.D e industrialisatie na I960,med emogelij k gewordendoc r de aanwijzing vanHeerenvee n alsprimair e ontwikkelingskern,heef t er­ toebijgedrage nda t detotal ebevolkin gva nd e gemeenteHeerenvee n de laatste jarenbelangrij k isuitgebreid .Doo rd euitbreidin g vanvoor ­ al de industriëlewerkgelegenhei d kanhe t forensisme,me tnam e bijd e voonforensen,enigszin sverminder d zijn.Ee n tegengestelde invloed op hetpendele nheef t echter de afnemende werkgelegenheid ind elandbou wo Vooral inhe t ruilverkavelingsgebied kandaardoo rn a i960he t pendelen negwe l zijn toegenomen.He t ontbreken van anderewerkgelegenhei d in dit gebied is,behalv e eenstimulan s totvertre knaa r elders,ee nfac ­ tor diehe tpendele n bevordert.Zelf swannee rwerkgelegenhei d werdge ­ vonden inhe t deel vand egemeent e Heerenveen,gelege nbuite n het ruil­ verkavelingsgebied, kan -gezie nd e afstandva n woonplaats totd e plaatswaa rd ewerkzaamhede n worden verricht -di tverschijnse l als pendelen worden beschouwd.

1538 - 23 -

HOOFDSTUK II

ÜTEU VAN DE AGRARISCH-ECOïIOMISCHE STRUCTUUR

§1. Hoofd- en nevenberoepen van de gere­ gistreerden (bijlagen 9t/ m 14)

Als"basi svoo rhe t statistische materiaal zijn gebruikt deland ­ bouwtellingformulierenva nme i 1966va n allei nhe t ruilverkavelingsge­ bied wonende geregistreerden.Tijden s deMeitellin g 1966woonde n eri n het ruilverkavelingsgebied "Jubbega-Schurega" 428geregistreerd e tel- plichtigen.Tclplichti gzij n zij,di e ind e land-o f tuinbouw geheel of gedeeltelijk hunbestaa n vinden en tevenss -ten minste 1h a cultuurgrond ingebrui khebben , - danwe l een tuinbouwbedrijfuitoefene n (ongeacht do grootte), -da nwe l tenminst e 1rund; ,1 fokvarken ,3 mestvarken s of tenminst e 51hoender s of eendenhouden . Uit deze definitie valt af teleiden ,da tnie t alle geregistreer­ denhu n hoofdbron van bestaan ind e land- oftuinbou w vinden,maa rda t een aantal naast hunagrarisch e bedrijf eenande rberoe p uitoefent,da n welhu n agrarische bedrijfmee r alsbijverdienst e en/ofvrijetijdsbeste ­ dinghebben .Zoal s gebruikelijk zijn degeregistreerde nme t behulp van plaatselijk goed bekendepersone n dan ook onderscheiden inberoepsgroepen . Deze groepen zijns A. zuiver elandbouwers ; B landbouwersme t eennevenberoe p datminde r dand ehelf t van hunar ­ beidstijd vereist; C niet-agrariërs enlandarbeider s met grondgebruik ofveehouderi j (in deze groep wordtminde r dand e helft vand e tijd aanhe t eigen agrarische bedrijf besteed); D rustendeboeren ,tuinders ,landarbeider s ofniet-agrariërs ,di e nog eniggrondgebrui k hebbeno fve e aanhouden; S speciale danwe l afwijkende bedrijven, eenrestgroe p waarvan debe ­ drijfsvoeringster kafwijk t ofwelk e om andere redenen niet ind eoveri ­ gegroepe nka nworde nondergebracht „ Tabel 11geef t eenoverzich t vanhe t aantal geregistreerden naarbe ­ roep enbedrijfsgrootte . Van alle42 8geregistreerde n heeft ¥/o gaan en lOfominde r dan 1h a cultuurgrond ingebruik .To td e beroepsgroepen Ce nD behoor t 32/&va n alle geregistreerden.He t overgrote deel van deC-e n D-geregistreerden enteven sva nd ebedrijve n zonder enme tminde r dan1 h a cultuurgrond woont ind e gebiedenOude -e nNieuwehorn e enJubbega-Schurega-Koord . De overige geregistreerden,nl . 68%hebbe n eenagrarisc h hoofdberoep (A-,B -e n speciale bedrijven).

1538 - 24-

Tabel1 1

DE GEREGISTREERDE!!MA R BEROEP SNBEDRIJPSGROOTT E196 6

Aantal gere gistreerden Bedrijfsgrootte ind e "beroepsgroep en B Gebied totaal A i ! A+B \ c ! D \ spec.bedr. Zonder cultuurgrond 11 _ _ _ 3 5 3 <1 43 - - - 25 15 3 1-5 99 14 9 23 40 35 I 5-10 91 71 10 81 6 4 - 10- 1 5 68 65 2 67 - 1 - 15- 20 5 53 1 54 - 1 - 20- 30 43 41 2 43 - - - ^ 30 18 18 - 18 '- - - Totaal 428 262 24 286 74 61 7

Nieuwe-e nOudehorn e 145 75 9 84 29 28 4 Jubbega-Schurega-Noord 149 78 9 87 37 22 3 Jubbega-Schurega-Zuid 50 42 2 44 2 4 - Hörnsterzwaag 59 43 3 46 6 7 - Hörnsterzwaag-Hoordoost 55 5 - 5 - - - Donkerbroek-Noordwest 20 •19 1 23 — — —

Brons L.E.I« enlandbouwtellingformuliere n1966 .

Aangezienbi jd eB-geregistreerden s intotaa l 24bedrijven ,he t eigen landbouwbedrijfd emeest e tijdverg t envrijwe l ook steedsd e hoofdbron vanhe t inkomen vormt, zullen dezei nhe t vervolg tezame n met de zuivere landbouwers (A-groep)al séé ngroe p worden beschouwd. Hetnevenberoe p isbi j1 5va ndez e 24B-geregistreerde n nauw aand e landbouw verwant.Bi jd eC-geregistreerde n zijngrondwerke r e.d.e n bouwvakarbeider debelangrijkst eberoepen .Slecht s 15'vand e7 4gere - gistreerden indez e groep hebben eenaa nd elandbou w verwantberoep „ Van de1 5D-geregistreerde n waren ervoorhee n 7landbouwer .

§2. Bedrijfs roottestructuur (bijlagen 9 t/m 11e n15 )

Indez eparagraa f zal eerst een overzicht worden gegevenva nd e ontwikkelingva nd ebedrijfsgroottestructuu ri nd eperiod e1910-1965 < Vervolgens zalworde n ingegaan opd emutaties ,di e zichi nd ejare n 196O-I966hebbe nvoorgedaan .D ehuidig e situatieme tbetrekkin g totd e bedrijfsgroottestructuur zal tenslotte inhe t laatste deelva ndez e paragraaf aan de orde worden gesteld.

1538 25-

a.D e"bedrijfsgroottestructuu rI9IO-I96 5

Vanhe t ruilverkavelingsgebied zijngee n afzonderlijke statisti­ sche gegevens overd e ontwikkeling inhe t tijdvak I9IO-I965aanwezig . Daarom zalgebrui kworde ngemaak t vand e gegevensva nd egemeent e Hee­ renveen,waari nhe tovergrot e deelva nhe t ruilverkavelingsgebied is gelegen.Dezelfd e cijfers overhe t landbouwgebied "Deïïouden", waari n deze gemeente isgelegen ,zij nte rvergelijkin g opgenomen. De gemiddeldebedrijfsgroott eva n alle grondgebruikersme t 1h a enmee r cultuurgrond is van191 0to t 1955s nie tenkel e schommelingen in de tussenliggende jaren, toegenomen van 9>0h a tot10, 2ha .I n "DeWouden " en steegdez e grootte indezelfd eperiod e van7 ?9h a ^°^ 994ha .ÏT a195 0 s met name na 1955.i 3 zowel ind e gemeente Heerenveen als inhe t land­ bouwgebied "DeWouden" ,d ebedrijfsgroott e inversnel d tempo toegenomen tot resp.12, 7h a en11, 7ha .

Grafiek 4

GEMIDDELDE BEDRIJFSGEOOTTE

ha 13 r

12

11

10

9

8

\ 1 L_i I ! 1 1910 '30 '47 '55 '65 '50 '60 Heerenveen DeWoude n Bronnen:-Directi e van•d e landbouw enC.B.S .

1538 - 26-

De ontwikkelingva n debedrijfsgroott ei nd e gemeenteHeerenvee n heeft eenongevee r gelijkverloo p alsi nhe t landbouwgebied "DeWouden" , Wel isd egemiddeld ebedrijfsgroott ei nd e gemeenteHeerenvee n steeds hoger geweest dan in ;'DeWouden" . Het aantalbedrijve n ^1 h ai szowe l inHeerenvee n als in "DeWou ­ den"va n191 0to t I93Ogestegen .Reed svana f 1950tra d er-,zowe l ind e gemeente alsi nhe t landbouwgebied, eenbelangrijk e daling vandi t aan­ tal op.I n196 5bedroe ghe t aantalbedrijve n ^1 h a ind e gemeente Hee­ renveen eni nhe t landbouwgebied "DeWouden " ongeveer driekwart vanhe t aantal in1947 = Vooraln a195 9i sdez e aantalsverrr.inderingopvallend .

Tabel 12

INDICES VAN DE AANTALLEN BEDRIJVEN ^ 1 HA EN DS OPPERVLAKTE CULTUURGROND (1947=100)

Jaar Aantalbedrijve n ^1 h a Oppervlakte cultuurgrond Heerenveen DeWoude n Heerenveen DeWoude n 1910 94 86 83 73 I93O 107 102 92 86 1947 100 100 100 100 195O 99 99 95 97 1955 94 95 94 96 1959 90 90 97 96 Ie 73 74 90 93

ïronnensDirecti e vand eLandbou w en CB.S.

Degemiddeld e bedrijfsgroottei svoora l na195 9gestege n door deafne ­ ming vanhe t aantalbedrijven . De oppervlakte cultuurgrond,welk e tot 1947 inHeerenvee n en "DeWoud e is toegenomen s isn a194 7geleidelij k afgenomen.I n196 5bedroe gdez e oppervlakte in.I egemeent e eni nhe t landbouwgebiedres p. JCf/oe n93/ £va n de oppervlakte in 1947» Doordat zowel inHeerenvee n als in "DeWouden " het aantalbedrijve n ^1 h a sterker daalde dand e oppervlakte cultuurgrond vandez ebedrijven ,i sd egemiddeld e oppervlakte per bedrijfbelangrij k toegenomen. Veranderingen ind e totale aantallenbedrijve n eni nd e oppervlakte cultuurgrond zijnnie t alleenbepalen d voorveranderinge n ind ebedrijfs - groottestructuur.Oo kwijziginge n ind everdelin g vand e aantallen bedrij­ venove rd e grootteklassen zijni ndi tverban dva nbelang . Hetpercentag ebedrijve nva n1 - 5 h ais ,voora l na195 0~ i nd ege ­ meenteHeerenvee n iniet ssterker emat e dani nhe t landbouwgebied "De Wouden"- belangrij k afgenomen.He tpercentag ebedrijve n van 5- 1 °h ai s tot I955gestegen .Tusse n194 7 en195 5 steegdi t percentage ind egemeen ­ tee n inhe t landbouwgebied indezelfd emate .N a 1955i scLi tpercentag e inHeèrenvee n en in "DeWouden "ook .wee r indezelfd emat e afgenomen.

1538 - 27 -

Grafiek 5

BEDKIJFSGROOTTESTEUCTUÜR

Pero. bedrijven 70 Heerenveen DeWoude n 60

50

40

30 20 h

10

J i 1,-1, I 1910 '30 '47 '55 '65 1910 •30 '47 '55 '65 '50 '60 '50 '60 l 5h a 10 _2 0 ha 5 10h a ^ 20h a

BronnensDirecti eva nd elandbou we nC.B.S .

Hetpercentag ebedrijve n^ 10.h adaarentege ni sn a195 5® nvoora ln a 1959ster kgestegen .Dez estijgin gwa si nd egemeent eHeerenvee ngrote r dani nhe tlandbouwgebie d "DeWouden" .D eabsolut estijgin gva nd eaan ­ tallenbedrijve nva n1 0h ae ngrote ri sdoo rd eafnemin gva nhe ttotaal ­ aantalbedrijve nva n1 h ae ngrote rminde rspectaculair .Tusse n194 7e n 1965vermeerderd edi taanta li nd egemeent eHeerenvee nme t12 $e ni nhe t landbouwgebied "DeWouden "me t10$ .

b.D ebedrijfsgroottestructuu ri96 0- 196 6 Sadez ebeschouwin govs rd eontwikkelin gva nd ebedrijfsgrootte ­ structuuri nd egemeent eHeerenvee ne nhe tlandbouwgebie d "DeWouden " zaln unade rworde ningegaa no pd ebelangrijk everanderingen ,welk e sindsi96 0i nhe truilverkavelingsgebie d zelfzij nopgetreden .

1538 - 28

In tabel 13worde n de aantallen landbouwbedrijvenva n1 h a engro ­ ter in i960e n196 6me t elkaar vergeleken.

Tabel 13

DEONTWIKKELIN G VANHS TAANTA LLANDBOUWBEDRIJVE N i1 H A I960- 196 6

Bedrijfsgrootte !Aanta l landbouwbe sdrijven Alle bedrijven i^1 ha (A + B) s=1 ha I960. I966 i960 ; 1966 1 - 5h a 74 23 201 99 5 - 10 ha 139 81 145 91 10 - 15 ha 69 67 69 68 15 - 20 ha 36 54 37 55 20 - 30'ha 44 43 44 43 ^ 30,h a 13 18 14 18 Totaal' 375 ;. 286 510 374 Bronï landbouwtellingformulieren I960,e n1966 . •

Tusseni96 0 en196 6i she t totale aantalbedrijve n ^1 h ame t 27$ enhe t aantal landbouwbedrijvenme t 24$verminderd e Deze vermindering washe t grootst bijd ebedrijven. ,va n1- 5 hasbi j alle grondgebruikers met 50$e nbi jd e landbouwersme t 69$,gevolg d doord ebedrijve n van 5-10 hame t eenverminderin g vanresp .37$ .e n 42$.He taanta l bedrij­ venva n 10- 1 5h a isvrijwe l gelijk gebleven5 het aantalbedrijve n van 15h a engrote r (vrijwel allebedrijve n vanlandbouwers )i sme t 22$ver ­ meerderd.He t aantal C- enD-bedrijve n ^1 li averminderd eme t resp.47 $ en11$ ,terwij lhe t geringe aantal specialebedrijve n gelijkbleef . Per jaari si nd eperiod ei96 0- I96 6he t totaalaantalbedrijve n ^1 h a met4-3 $e nd elandbouwbedrijve nme t 4$gedaald .Vaard eC -e n D-bedrijven ä 1h abedroe gd e dalingpe r jaarresp .7 s8 $e n 2%fo. De dalingva nhe t aantalbedrijve n was invrijwe l alledele nva n het ruilverkavelingsgebied waar tenemen .Allee n inhe t gebiedHornster - zwaag-Noordoostblee fhe t geringe aantal bedrijven tusseni96 0e n1966 - gelijk.Va nd e overige gebiedenwa s inJubbega-Schurega-Zui d het aantal bedrijven ^1 h ahe tmins t gedaald,nl .me t19$ « c.D ebedrijfsgroottestructuu r196 6

Na debeschouwin g overd ehistorisch e ontwikkeling dient thansd e huidige situatie inhe t ruilverkavelingsgebied in ogenschouw teworde n genomen.Tabe l 14geef t een overzichtva n debedrijfsgroottestructuu r in1966 .

1538 - 29 -

Tabel 14

DEBEDRIJESGROOTTESTRUCTUU R (A B-BEDRIJVEN ^1 HA ) I966.:

Totaalaan­ •ebied Aantal landbouwbedrijven in de groottekl assen tal land— 1-5 ha 5--10 ha 10--15 ha 15--20 ha 20--30 ha! i. 30 ha bouwbedr. 'ieuwe- en Ouclehorne 9 26 14 10 18 7 84 ubbega-Schurega- oord 12 30 25 13 6 l 87 ubbe-Schurega-Zuid 1 Q 11 14 5 4 44 iornsterzwaag - 12 8 13 10 3 46 dornst erz.waag- oordoost - - 3 - l 1 0 ionkerbroek-Noord- est 1 4 6 4 3 2 20 otaal 23 81 67 54 43 18 286 ronslandbouwtellingformuliere n 1966«

Ruim eenderd eva n deA-e nB-bedrijve ni skleine r dan 10ha ,bijn a eenkwar t heeft eenbedrijfsoppervlakt eva n10-1 5h a en 4

uit tabel 15blijkt i 14951 ha. Tabel1 5

GEMIDDELDE BEDRIJP3GR00TTE VAN DE BEDRIJVEN ^ 1 ha, I966

Categorie Aantal be­ Opp 3rvl. Gemiddelde Aant.bedr„ Gebied drijven cultuurgrond bedrijfs- van 1-10 ha ^ 1 ha v.d .bedri jven grootte per 1000 ha ^ 1 ha in ha in ha cult.grond A+B Nieuwe- en Oudehorne 84 I255 14,94 18 Jubbega-Schu r ega-Noor e L 87 988 11,36 43 Jubbega-Schurega-Zuid 44 7O5 16,02 14 Hörnsterzwaag 46 773 16,80 16 Hornsterzwaag-Noord- oost 5 IO5 21,00 - Donkerbroek-Noordwest 20 323 16,15 15 Totaal 286 4149 14,51 25 C 46 124 2,70 . - D 4L 130 3,17 Spec. bedr. 1 1 1,50 — Bron: landbouwtellingformulieren 1966, .-.3 0

De gemiddelde bedrijfsgrootte is het laagst in Jubbega-^Schurega- IToord, gevolgd door het gebied Nieuwe- enOudehorn e en het hoogst in het kleine en enigszins afwijkende gebied Hornsterzwaag-Noordoost. Het aantal bedrijven van 1-10 per 1000 ha cultuurgrond is een samenvattend getal voor de bedrijfsgroottestructuur„ Dit kengetal sluit nauw aan bij de gevonden verschillen in de'gemiddelde bedrijfs- grootte in de gebieden. Tot de groepen C en D behoort 23$'van de grondgebruikers met 1 ha en meer cultuurgrond; deze grondgebruikers hebben nog geen 6$va n de cultuurgrond in gebruik.To t de groep speciale bedrijven ^1 ha be­ hoort slechts 1 bedrijf met een geringe oppervlakte cultuurgrond«

§3. Wijzigingen in het a a n t a 1 g e r e g i s - treerden "i960 - 1966 (bijlagen l6 t/m 20)

In aansluitingaa n de vorige paragraaf zal thans worden geschetst welke veranderingen zich tussen i960 en I966 hebben voorgedaan in de beroepenstructuur in het ruilverkavelingsgebied. Deze veranderingen omvatten niet alleen wijzigingen in het totaalaantal geregistreerden? maar ook verschuivingen tussen de beroepsgroepen, overdrachten, op­ heffingen en stichting van bedrijven.

Tabel l6

GEREGISTREERDE]? i960 - 196.6

Categorie |Aantal geregistreerden i960 ; 1966 A +B (landbouwers) 375 286 C 152 74 D 83 61 Speciale bedrijven 7 7 Alle telplichtigen 617 428 Bron; landbouwtellingformulieren 1960-1966.

Het totale aantal geregistreerden verminderde met 31$; het aantal landbouwbedrijven met ruim een kwart. Het aantal geregistreerden in groep C is in deze periode tot minder dan de helft ingekrompen. Ook het aantal geregistreerden in groep D is met een kwart verminderd. Tot de kleine groep speciale bedrijven behoorde in beide jaren een gelijkluidend aantal. De veranderingen in de beroepenstructuur door verschuivingen tus­ sen de beroepsgroepen zijn van betrekkelijk geringe betekenis geweest, Het kleine aantal geregistreerden dat uit de groep landbouwers over­ ging naar de groep C-geregistreerden was ongeveer even groot als' het aantal C-geregistroerden dat in de groep landbouwers terechtkwam (rasp.9 %ilO). Uit de groep landbouwers en uit de C-groep gingen lesp. l6 en 15 geregistreerden over naar de D-groep.

1538 - 3.1-

De"belangrijkst e oorzaak vand everminderin g vanhe t aantal gère- gistreerden ishe t verdwijnenui t de registratie door opheffing van het bedrijf.I n totaal zijn sinds i960 207geregistreerde n verdwenen,va n• wie 83 landbouwerso Se nbelangrij k aantal vandoo r hen geëxploiteerde landbouwbedrijveni svi ad e regeling vanhe tQ -e nS-fond s opgeheven (26)5 daarnaast zijn1 2va ndez e landbouwbedrijvendoo r beroepsverandering en1 3wegen s bedrijfsveranderingo fverhuizin g verdwenen.Ui t de C-e n D- groep verdwenen resp. 69 en5 3geregistreerden .Voo r eenbelangrij k aan­ tal,nl . in totaal 63geregistreerde n ind egroepe n Ce nD ,blee khe t aan­ houden van enige cultuurgrond en/efhe t houdenva nve enie t meer aantrek­ kelijk te zijn.Voo r alleberoepsgroepe n waren ookouderdo m en overlijden invel e gevallen de oorzaak van bedrijfsbeëindiging.Doo r de opheffing vanbedrijve nkwa m in totaal 700h a cultuurgrond vrij„ Van slechts 3/°va n deze oppervlakte isbekend. ,da t zij eenniet-agrarisch e bestemming kreeg. Dengroo t deel van dezegron d werd bijbestaand e landbouwbedrijvenge ­ voegd.Al s gevolg hiervan steegd e gemiddelde oppervlakte van de landbouw­ bedrijvenva n 11,27h a ini96 0to t 14,51h ai n1966 . Hieuw opgenomen werden slechts 18geregistreerden ,va n wie 7me tagrari ­ schebedrijven .Doo r afsplitsing vanbestaand e bedrijven ontstonden 3e n door ontginning 2bedrijven .Voo r hethoude n van veewerde n 2special e bedrijvennieu w geregistreerd. De 5normal e landbouwbedrijven hebben een gezamenlijke oppervlakte van 70ha ; slechts 1va ndez ebedrijve n is klei­ ner dan 10ha .Voo r de stichting van de overige 11bedrijve n was slechts 27h a cultuurgrond nodige inhoofdzaa kbestem d omrustend e landbouwers nog eniggrondgebrui k tedoe nbehouden . Doorwerdwijnen en stichten vanbedrijve nveranderd e het aantalbe ­ drijvenva n 15h ae n groternauwelijks .Da tniettemi n dit aantal sterk toenam isgehee l aan oppervlaktevergroting van landbouwbedrijven toet e schrijven. ' De ontwikkeling tussend e jaren i960e n196 6i nhe t ruilverkavelings­ gebied wijkt in sterkemat e afva n deze ontwikkeling tussen de jaren195 9 enI96 4i nhe tnabijgelege n ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf" .l ) Indez e periode bleef inOoststellingwer f het aantalniet-agrarisch ebe ­ drijvenvrijwe l gelijk;he t aantal landbouwbedrijven verminderde met9 % door eenafnemin gva nhe t aantal vandez ebedrijve n beneden de 10h ame t ruim eenkwart . In het kleine deelgebied Hornsterzwaag-Noordoost traden ind ejare n I96O-I966gee nenkel ewijzigin gi nhe t aantalbodrijve n engee n enkele verschuiving ind eberoepsgroepe n op.Hie rwerde n inbeid e jaren slechts 5 landbouwbedrijven aangetroffen.I nd e andere deelgebieden verminderde. verhoudingsgewijs het aantal'landbouwbedrijve n inongevee r gelijkemate . Daarhe tverdwijne n van C-e nD-bedrijve n inhe t deelgebied Jubbega- Schurega-Zuidnie t van zogrot ebetekeni swa sal si nd e anderedeelgebie ­ den,na m het totaalaantal geregistreerden indi t gebiedverhoudingsgewij s minder sterk afda n ind e overige deelgebieden. Wijzigingen ind ebedrijfsleiding ,d.w.z .overdrach t vanbedrijven, , hadplaat s op 76bedrijven .Opmerkelij k isda t bijnad ehelf t vandez e bedrijven overgedragen werd aanvreemden .D emeest e overdrachtenkwame n tot stand door generatiewisseling;he t aantal overdrachten door beroeps­ veranderingen bedroeg 8e ndoo rbedrijfsveranderinge n12 . l)L.E.I„ VerslagenNo .HO s Sociaal-economische schetsva n het ruilver­ kavelingsgebied "Ooststellingwerf".

1538 - 32 "

Niet alleen door opheffing of overdrachtwissel t cultuurgrond van gebruiker,maa r ookdoorda t opee naanta l bedrijven veranderingen inde' - bedrijfsoppervlakte optreden.D e hierover beschikbare gegevensbeslaa n slechts 1jaa, r (mei1965-me i1966) 0 Indi t jaarwa sbijn a 6fcva n de cultuurgrond bijbedri jfsvergrotin g enbijn a yfova nd e cultuurgrond bij bedrijfsverkleinin gbetrokken .Bi jd evergrotinge n speelde depach t de belangrijkste rol;"bi jd everkleininge n deverkoop .Rui m de helftva n deverkocht e grondwa s afkomstig vanbedrijve nui t deD-groep .

§4» Verkaveling (bijlage 21 )

Deverkavelin gva nhe t gebiedvertoon tduidelij kd e kenmerken vand e wijze waarophe t gebied incultuu r isgebracht .Lang sd e zuidkantva nd e Schoterlandse Vaartvertoon td everkavelin g eenpatroon ,zoal sdat .n a veenontginning met een stelselva n z.g. "wijken"i sontstaan .D elintbe ­ bouwingme tboerderije n opde .zandru g tennoorde nva nd eTjonge rheef t tot gevolggehad ,da t aanweerszijde n vandez elintbebouwin g langgerekte kavels ontstonden.D e ontsluitingva nd emeest e kavels isslecht .Hier ­ door isd everkavelin gbeduiden d ongunstiger dan opgron dva n deglobal e gegevensva nd eMeitellin g 1966val t te constateren.Ui t deze'cijfer s blijkt,,da t delandbouwbedrijve ngemiddel d3 S2kavel sl )hebben ,welk e gemiddeld 4556h agroo t zijn.I nhe t algemeen neemts naarmate debedrij ­ ven groter worden,zowe lhe t aantalkavel spe rbedrij f alsd ekavel ­ grootte toe.I nd egrootteklasse n van 15-30h ai she t aantal kavelspe r bedrijf echter geringer dan ind egrootteklass e van 10-15ha » Hetgun ­ stigste isd everkavelin g inhe t kleine deelgebied "Hörnsterzwaag-Noord- oost".Hie rligge n een 'j-tal meer recente ontginningsbedrijve nmo t een vrij rationeleverkaveling .D e gemiddelde kavelgrootte ishe t laagsti n 1Jubbega-Schurega-Noord1 ".Hie r isoo kd e gemiddelde bedrijfsgroottehe t laagst,terwij lhe t gemiddeldeaanta lkavel spe r bedrijf ietsminde rbe ­ draagt danhe t gemiddelde vanhe t gehele ruilverkavelingsgebied. Inhe t gehele gebied bedraagt het aantalbedrijve n met 1-3 kavels ruim dehelf t (54/^)va nhe t totaalaantal bedrijven;slecht s &fova ndi t totale aantalbedrijve n heeft 6o fmee r kavels.O p de C- en.D-bedrijve n is als eenuitvloeise lva nd egering e gemiddeldebedrijfsgroott ehe t aantal kavelspe r bedrijf slechts gering.

§5- Ei gendom en pacht (bijlagen 22 t/m 24)

Vanhe t ruilverkavelingsgebied zijngegeven s over eigendom enpach t overgenomenva nd e landbouwtellingformulieren van mei I966.Vergelijkin g vandez e gegevensme t gegevens,ove rgemeenten ,gebiede n enprovincie sis , door hetmomentee lno gnie tbeschikbaa r zijnva n deze gegevens,nie tmo ­ gelijk.Ee nglobal e vergelijking vand egegeven sva nhe truilverkaveling s gebied vanme i 1966me tgegeven sva n demeitellin g van 1959ka nechte r we -worden gegeven Hetpercentag e bedrijfshoofdenme t ^>Ofo ofmee rcultuur -

l)Onde r eenkave lword t verstaan een stuklan d van ééngebruiker ,da t geheel door land vananderen ,o fdoo r wegeno fwaterlope n isom ­ ringd. 1538 - 33-

grond in eigendom bedroeg inhe t ruilverkavelingsgebied in 1966bi j alle grondgebruikers 58%. Vand e gemeente Keerenveen,he t landbouwgebied "De Wouden" eni nd eprovinci e Friesland bedroegen in195 9 deze percentages resp. 55^> 51%e n A®f°' 0°k 1S een vergelijkingmogelij kme t de cijfers over hetnabijgelege n ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf";,even ­ eens ontleend aand emeitellingformuliere n 1959» Bijd elandbouwbedrij ­ venwa s in195 9 in cLitgebie d 48%va nd e cultuurgrond ineigendo m bij degrondgebruiker s enha d 52?°va n de landbouwbedrijven 50% enmee r cul­ tuurgrond in eigendom,I nd e ruilverkaveling "Jubbega-Schurega"bedroe ­ genbi jd e landbouwbedrijveni n196 6dez e cijfers resp. 43% en49% « Bijgroe p Ce nvoora lbi jgroe p D speelt depach t eenvee l minder belangrijke rolda nbi j de landbouwers« Deneigin g omvoo rbijverdien ­ ste en/of vrijetijdsbestedinggron d tepachte n isbi jdez e groepen grondgebruikersnie t groot. De landbouwbedrijvenkleine r dan 10h ahebbe n verhoudingsgewijs meer cultuurgrond in eigendom dand e grotere bedrijven. Het verschil ind e eigendom-pachtverhouding tussengrot e enklein e bedrijven vertoont een enigszins anderbeeld , indienhe t pachtland in eigendom van oudersva n grondgebruikers inaanmerkin g wordt genomen. Uitgezonderd debedrijve n van 30h aen.grote rlig t het percentage van ouders gepachte grond opd e grotere bedrijvenbelangrij k hoger dano p dekleiner e bedrijven. Het.percentag e bedrijven met 50%e nmee rva nd ecultuurgron dge ­ pacht vanvreemde n bedraagt voor alle landbouwbedrijven 31%.Verhou ­ dingsgewijs komendez ebedrijve n hetmees tvoo r bijd ebedrijve nva n 10-15-h a enva n 20h a engrote r ,terwij lbi jd e bedrijven van15-2 0 had e eigendom eengroter e rol speelt dani nd e eerdergenoemd egroot ­ teklassen.Va ninvloe d opdi t ongelijkmatigebeel d van degrootteklas ­ senonderlin g zijnwellich t deverschillen. ,welk e tussen dedeelgebie ­ den onderlingvoorkomen .D epach t vanvreemde n speelt een zeerbelang ­ rijke rol inhe tklein e deelgebied Hörnsterzwaag-Noordoost.All e cul­ tuurgrond van grondgebruikers woonachtig indi t gebied isgepach t5 het overgrote deelva n de cultuurgrond is eigendom vand eOverheid . Ook inhe t deelgebied Hornsterzwaag isvee lva n degepacht e grond in eigendom van overheidslichamen.D epach t speelt hier een belangrijker rolda ni nd e anderedeelgebieden .I nNieuwe -e nOudehorn e heeft het pachten van ouders een zodanige invloed dat, ondanks devel epachtbe ­ drijven,verhoudingsgewij s slechts eengelij k aantalbedrijve n isge ­ pacht vanvreemde n als gemiddeld inhe t gehele ruilverkavelingsgebied. Hetpachte n vanvreemde n speelt in Hornsterzwaag,waa r een ongeveer gelijkpercentag e cultuurgrond bijd egrondgebruiker s ineigendo m is alsi nNieuwe -e nOudehorne ,ee nvee l grotererol .

§6. Utiliteitsvoorzieningen (bijlage 25)

Voorwa t betreft deutiliteitsvoorzieninge n zijn alleen recente gegevensbeschikbaa r overhe t aantal aansluitingen ophe twaterleiding ­ net.Ui t deze gegevensblijkt ,da t inI96 6va n de 286landbouwbedrij ­ ven 254bedrijve n een aansluiting ophe t openbare waterleidingnet heb­ ben; op 25O"bedrijve nword t dit water ookvoo r het rundveegebruikt . Vand e 135geregistreerde n ind e groepen Ce nD ware n er 107aangeslo ­ teno p ditnet ,va nwi e 60di twate r ookgebruike n voor hetrundvee .

I538 34

HOOFDSTUK III

DE LANDBOUWBEDRIJVEN

1. Grondgebruik en', produktiepatroon ("bijlagen 26 t/m 32)

Het produktieplan van de' landbouwbedrijven vertoont een nauwe samenhang met het gebruik van de cultuurgrond. In het grootste deel van het ruilverkavelingsgebied is vrijwel alle cultuurgrond in gebruik als. grasland. Een uitzondering hierop vormt het kleine deelgebied "Hornsterzwaag-Noordoost", waar in 1966 39^0 van de cultuurgrond (+; 40 ha) als bouwland in gebruik was. In de andere deelgebieden was het geringe percentage bouwland, dat in i960 nog werd aangetroffen, in 1966 vrijwel geheel verdwenen. Een zelfde ontwikkeling deed zich ook voor in de gemeente en in het landbouwge­ bied, waarin het ruilverkavelingsgebied is gelegen. In de gemeente Heerenveen is daarbij het bouwland in nog sterkere mate gereduceerd dan in het landbouwgebied "De ¥ouden". Deze eenzijdige exploitatie van de cultuurgrond, met de daaraan sterk gebonden produktierichting van de rundveehouderij, behoeft ech­ ter niet te betekenen, dat alleen de rundveehouderij hat produktie­ patroon op de landbouwbedrijven bepaalt. De andere takken van veehou­ derij, met name de varkens- en pluimveehouderij, kunnen onafhankelijk van de vorm van grondgebruik als produktierichting op de bedrijven, worden aangetroffen. De invloed van deze twee produktierichtingen op het produktiepatroon was in het ruilverkavelingsgebied in 1966 echter van nog geringere betekenis dan in i960, In tabel 17 wordt de beteke­ nis van deze produktierichtingen nader aangeduid.

Tabel 17

HETPRODUKTIEPATROO N VAN DEVEEHOUDERI J

Landbouwers Aantal bedrijven (groep A+B) te taal met naast de rundveehouderij varkenshouderij 1 ^0 leghennen Ï96O 1 1966 i960 I966 1966 . 1-10 ha 213 IO4 52 9 7 ' 1 IO-I5 ha 72 67 29 8 * 15 90 115 25 14 4 Totaal 375 286 106 31 12 Bron;landbouwtellingformuliere ni96 0e n1966 .

Ini96 0werde n op 28%va n de landbouwbedrijvenvarken sgehouden ; inI96 6 slechts op 11$, torwijli n196 6 slechts op4/ °va n deze bedrijven 50 enmee r leghennen werden aangehouden.D e inkrimpingva nd evarkens ­ houderijheef t zowel opd eklein e als de grote bedrijven plaatsgehad.

1538 35-

De geringe betekenis van de varkens-e npluimveehouderi j wordtge ­ accentueerd doord e geringe omvangva n de eenhedenpe rbedrijf .I n bei­ de jarenwerde nmestvarken s enfokzeuge n overwegend inklein e aantallen opd ebedrijve n aangetroffen.Hetzelfd e geldt ookvoo r dekippenhouderi j in1966 .l ) Ini96 0e n196 6wa s erbi jd elandbouwbedrijve n slechts één bedrijf met 50° fmee rmestvarkens .I n groep Cwerde n in196 6 2bedrij ­ venme t 100 enmee rmestvarken s aangetroffen.He t aantal landbouwbedrij­ venme t 10e nmee r fokzeugenverminderd e van 3i ni96 0to t 2i n1966 . Op4 landbouwbedrijven eno p 3special ebedrijve n werden in196 6mee r dan 5OO leghennen aangetroffen.,I nander e zandgebieden,me tnam e inhe t zuidelijke enoo k inhe t oostelijke zandgebied,zij n tendentieswaa rt e nemen ind e richting van eeninkrimpe n vanhe t aantal produktietakken ind e veredelingssector perbedrijf ,maa r met een sterke vergrotingva n deoverblijvend e eenheden.Al sgevol g hiervan isd e totalevarkenssta ­ pel indez e gebiedend e laatste jaren in sterkemat euitgebreid .I nhe t ruilverkavelingsgebied isdez e tendentie alleenaanwezi g voor zover het betreft het inkrimpenva nhe t aantalbedrijve n metvarken s enpluimvee .

§ 2,D e ru n dv ee h o u d er i-i j (bijlagen 33t/ m 36)

Uit devorig eparagraa f isduidelij k gebleken,da t inhe truilver ­ kavelingsgebied derundveehouderi jo pd e landbouwbedrijven vrijwel de enigeproduktierichtin g is.D erundveehouderi ji shierdoo r vangrot e betekenis voord e inkomensvorming van delandbouwer s indi t gebied. Binnen derundveehouderi jlig t het accent in zeer sterkemat e ophe t melkvee, zoalsblijk tui t tabel18 .

Tabel 18

DERUNDVEEHOUDERI J I96O-I966 idbouwers Melk- en kalfkoeien Mestkalveren Overig mestvee -oep A+B) aantal be-iper per 100 ha aanta 1 be-;per b e- aantal be- per drijven (bedrijf grasland drijven 1drij f drijven j bedrijf I960 j I966II96O;1966 i960 ; 1966 i960 1966I1960:1966 i960;l< 566 f I960; 19é - 5 ha 74 23 4,8 5,3 147 157 3 - 4,0 - 5 - 1,0 - - 10 ha 137 81 8,9 10,6 128 I4I 9 2 3,7 15,5 5 9 2,0 3,ï - 15 ha 72 67 14,0 17,3 122 I40 5 2 5,6 5,5 6 15 6,2 3,C - 20 ha 33 54 18,6 23,0 111 133 4 6 2,5 3,0 3 21 1,0 5,4 - 30 ha 44 43 25,2 30,2 112 I29 5 1 2,8 6,0 4 9 3,3 5,4 ')0 ha 13 18 34,3 42,6 IO9 120 3 - 2,7 - 1 4 2,0 6,5 ;aal 373 286 12,8 19,1 119 133 29 11 3,6 6,0 24 58 1,9 4,5 m: landbouwtellingformulieren i960e n196 6

l)Voo r i960werde n overd epluimveehouderi jgee n gegevens overgenomen

I538 -3 6

Devetweideri j enhe tmeste nva nkalvere n isi ndi t gebiednie t van grotebetekenis .He t reedsi ni96 0gering e aantal bedrijven met mestkal- veren is sindsdien belangrijkverminderd, .He t aantalbedrijve n met overig mestvee isweliswaa r indezelfd e periodemee r dan verdubbeld enhe taan ­ tal,stuk smestve e perbedrij f isoo ktoegenomen ,doc hnie t indi emate / datdez eta kva n rundveehouderij daardoor van grotebetekeni s isgewor ­ den. Slechtso p eenvijfd edee lva nd e landbouwbedrijvenwer d in196 6 weidemestvee aangetroffen.I nhe tnabijgelege n ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf"wor d in196 4o pee n derdedeelva n delandbouwbedrij ­ venvetweideri jbedreven . Hetmelkvee, ,da ti nhe t geheelva n derundveehouderi jreed si ni96 0 eenbelangrijk e plaats innam,i si nd e periode I96O-I966ster ki nbete ­ kenis toegenomen.I ndez eperiod ena m het aantalmelkkoeie n opd eland ­ er bouwbedrijven toeva n12, 8to t 19slP bedrijf.Hs t totale aantalmelk ­ koeien opd e landbouwbedrijven steegme t Ijfo, Deze sterke stijgingpe r bedrijf isdu s slechts gedeeltelijk tot stand gekomen door deuitbrei ­ dingva nd e totalemelkveestapel .Voo r eenbelangrij k deel werd deze stijgingveroorzaak t door de sterke afneming vanhe t aantalbedrijve n kleiner dan 10ha .Pe r 100h agraslan d wasd e stijging vanhe t aantal melkkoeien danoo kminde r spectaculair,nl .va n11 9 tot13 3melkkoeien . Inhe t ruilverkavelingsgebied "Qoststellingwerf",waa r ind eperiod e I959-I964he t aantalbedrijve n kleiner dan 10h ai nbelangrij k mindere mate afnam, steegi ndez eperiod ehe t aantalmelkkoeie npe rbedrij f in ietsminder emat eda ni n "Jubbega-Schurega",doc hpe r10 0h a grasland wasdez e stijgingvrijwe l gelijk. De toenemingva nhe t aantalmelkkoeie npe rbedrij f heeft tot gevolg gehad,da the t aantalbedrijve n met een inomvan gklein e melkveestapel sterk isteruggelopen .

Tab el 19

MELKVEESTAPEL 1 96O-I966

Aantal land- Aantal landbouwbedrijven met in bouwbe drij- ven me t melk- I960 .... melkkoei en per 1 I966 melkkoeien pelf koeien bedm 1 bedrijf I960 j I966 1-9!3 -0-14; 15-19 20-301 5= 30j 1-9 j 10-14115-19! 20-30 |ä 3' < 10 ha 211 IO4 158 49 4 - 58 37 8 1 IO-I5 ha 72 67 4 40 23 5 - 1 15 33 18 ^ 15 ha 90 115 6 21 47 16 1 2 11 53 48 Totaal 373 286 162 95 48 52 16 60 54 52 72 48 Brons landbouwtellingformulieren i960e nI966 .

Het aantalbedrijve nme t 1-9 melkkoeien enme t 10-14melkkoeie n is tussen i960e n196 6gedaal d van resp„ l6 2to t 60e nva n9 5"to t5 4• He t aantalbedrijve nme t 20e nmee rmelkkoeie n isgestege nva n 68to t120 . Voor eenbelangrij kdee l isdi the t gevolg vand e sterke afneming van

1538 - 37-

het aantal kleinebedrijven ,waardoo r metnam eee n groot aantal bedrijven metminde r dan'10melkkoeien'i s verdwenen.Al sgevol gva nhe t verdwijnen vandez eklein ebedrijve n ishe t aantalbedrijve n vanI 5h a engrote r toegenomen.He t aantal melkkoeien per bedrijf op delandbouwbedrijve ni s voorts ook toegenomen door intensivering vand emelkveehouderij .

§ 3«Arbeidsbez etting (bijlagen 37 t/m 39)

Over de arbeidsbezetting zijn slechts summiere gegevensbeschikbaar . Dedesbetreffend egegeven s zijn ontleend aand eHeitellinge n i960e n1966 c Zijgeve n aanhoevee l mannen envrouwe n opd elaatst e helewerkda gvoo r de teldatum ophe tbedrij f hebben gewerkt. Het aantal arbeidskrachten opd elandbouwbedrijve ni s sterk terugge­ lopen;i n I966bedroe ghe t aantalmeewerkend e mannen opd e landbouwbe­ drijven fvfo vandi t aantal in i960.D e daling vanhe t aantal mannelijke arbeidskrachten isi nd e eersteplaat s eengevol ggewees t van dedalin g vanhe t aantalkleiner e bedrijven;daarnaas t heeft ookd earbeidsbezet ­ tingpe rbedrij fhieraa n bijgedragen.He taanta lmannelijk e arbeids­ krachten isiet s sterker gedaald danhe t aantalbedrijven ,nl .me tresp „ 299°e n 24%.He t aantalmannelijk e arbeidskrachten per 100landbouwbedrij ­ veni shierdoo r ind eperiod e I96O-I966me t 'jfogedaald . Per bedrijf ishe t aantalmeewerkend e mannen opd ebedrijve nva n 15h a engrote r sterker gedaald dan opd ekleiner sbedrijven .Voora lhe t aantalmeewerkend e zoons is sterk gedaald, terwijl het reedsi ni96 0be ­ trekkelijk geringe aantal vreemde arbeidskrachten in196 6va nno ggerin ­ gerebetekeni s isgeworden . Door deverminderin g vanhe t aantal mannelijke arbeiskrachteni sd e arbeidsproduktiviteit per man inongevee r evenredigemat e gestegen.

Tabel 20

ARB1IDSPR0DUKTIVITEIT I96O-I966 ndbouwers Aantal mannelijke(Oppervlakte cultuur- Aantal melkkoeien roep A en B) arbeüskrachten (grond in ha per man- permannelijk e £e£..„.]3§_drijf L5®2iike §Zl?§.i^.skracht arbeidskracht I960 ; I966 i960 1966 I960 | I966

1,1 0,9 3,10 35 7 1 4,4 5,9 10 1,3 1,1 5,58 6,75 6,8 9,5 -15 1,4 1,3 8,80 9,66 10,2 13,3 -20 2,0 1,4 8,67 12,45 9,3 l6,6 -30 1,9 1,7 12,56 14,21 13,2 18,0 30 2,9 2,6 12,42 14,35 11,7 16,7 taal 1,5 1,4 7,70 10758 '"8,7 13,9 euwe- en Oudehorne 1,5 7,57 11,01 8,5 13,6 bbega-Schurega-Noord 1,3 1,3 7,05 12,2 bbega-Schurega-Zuid 1,5 1,4 8,88 11,19 9,8 16,G rnsterzwaag 1,6 1,4 7,81 11,71 8,9 15,6 rnsterzwaag-Noordoost 1,6 1,6 12,75 13,13 10,0 13,0 ïkerbroek-ïToordwest 1,7 1,6 7,23 10,42 7,8 13,5 m : landbouwtellingformulieren i960 en 1966.

}8 - 3,8,-

Per man wor.dt op de landbouw"b ed ri jve n thans 10,58h a "bewerkt; in i960 was dit 7,70'ha . Vooral in de grootteklasse van 15-20 ha is deze stijging aanzienlijk geweest- In de deelgebieden is de stijging het sterkst geweest in Hornsterzwaag. Dit houdt tevens verband met het feit, dat in dit gebied ook de toeneming van de oppervlakte cultuurgrond in gebruik bij landbouwers van enige betekenis is geweest. Ook het aantal melkkoeien per mannelijke arbeidskracht kan in dit ruilverkavelingsgebied als een goede maatstaf voor de arbeidsproduktivi- teit worden gehanteerd. Door de intensivering van de melkveehouderij zijn de verschillen in de arbeidsproduktiviteit tussen i960 en 1966 gro­ ter dan bij het hanteren van de oppervlakte cultuurgrond als maatstaf» De conclusies die hieruit getrokken kunnen worden laten evenwel-dezelfde verschillen tussen de grootteklassen en de deelgebieden zien. In het ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf"is'i n de periode I959-I964 bet aantal mannelijke arbeidskrachten gedaald met 19%s in Jubbega-Schurega was deze daling in de periode I96O-I966 belangrijk gro­ ter,nl . 29%* Dit verschil isi n hoofdzaak toe te schrijven aan de ver­ schillen in afneming van hét aantal kleinere bedrijven.

§4»Bedrijfsuitkomsten (bijlage 40)

Over de bedrijfsuitkomsten zijn alleen cijfers beschikbaar van de bij het Landbouw-Economisch Instituut in administratie zijnde bedrij­ ven in het landbouwgebied "DeWouden" . Ter vergelijking zijn enkele kengetallen beschikbaar over de landbouwbedrijven in het ruilverkave­ lingsgebied,. De verschillen tussen de in administratie-zijnd e bedrijven en de bedrijven uit.he t ruilverkavelingsgebied zijn vrij gering. De ge­ middelde uitkomsten van de bedrijven in het ruilverkavelingsgebied zul­ len daarom weinig verschillen met die in de geadministreerde bedrijven. Het gemiddelde ondernemersinkomen op de bedrijven in "De Wouden" in de boekjaren 1963/1964,, 1964/1965 en 1965/1966 varieerde, afhankelijk van de bedrijfsgrootte, van f. 6.710>- tot f. 11.790,,--.He t hoogste gemid­ delde inkomen werd gemeten op de bedrijven van 20-25 ba; de bedrijven van 25 ha en groter bleven daar iets beneden. Het laagste gemiddelde inkomen hadden de bedrijven van 7-10 ha. Zowel de bedrijven van 7-10 ha als de bedrijven van 15-20 ha hadden gemiddeld een negatief netto­ overschot per hav de bedrijven van 10-15 ba hadden een zeer gering po­ sitief netto-overschot per ha.

I538 - 39 -

HOOFDSTUK IV

ENKELEAGRARISCH-SOCIAL EASPECTE N

De onder de titelva n dit hoofdstuk vallende aspecten omvatten veel meer dan inhe t kaderva ndez e sociaal-economische schets!ka nworde nge ­ geven„E r zijnva n het ruilverkavelingsgebied slechts enkele recente cij­ fers over de leeftijdsopbouwva n debedrijfshoofde n enove r debedrijfs ­ opvolging aanwezig. ïïaast enkele gemeentelijke cijfers overhe t landbouwonderwijs,,zij n uit de over de jaren 195^ en196 2doo r hetLandbouw-Economisc h Instituut verzamelde gegevens over deberoepskeuze ,. het onderwijs end ebedrijfs ­ opvolging enkele cijfers beschikbaar over de situatie inhe t ruilverka­ velingsgebied.

§1. Leeftijdsopbouw van de bedrijfshoof- d en (bijlage 41)

Degemiddeld e leeftijd van delandbouwer s inhe t ruilverkavelings­ gebied bedraagt 48 jaar.I nhe t ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf" bedroegdez e gemiddelde leeftijd inI96 44 7 jaar.Opmerkelij ki she t grote percentage ouderebedrij fshoofde n opd ebedrijve n kleiner dan 10h a567 c/° tegenover 4^ °Pcl ebedrijve n van 10h a engroter .Di twijs t erreed s op? dat vele vandez ekleiner e bedrijven structureel aflopend zijn.Onde rd e jongeren is erweini g animo om eenklei n bedrijf te beginnen\ slechts6 bedrijfshoofdenva n de 104bedrijve n beneden 10h a zijn jonger dan3 5 jaar,I n195 6ware n vand e 332bedrijfshoofde nva n landbouwbedrijven in het zandgedeelte vand egemeent e Heerenveen 46bedrij fsnoo fdenj .d„ i. 14 % jonger dan 35jaar . De gemiddelde leeftijd van allegeregistreerde n isme t 51jaa r 3 jaar hoger danva nd ebedrijfshoofde nva nd elandbouwbedrijven .D e oorzaak hiervan isd e leeftijd vand egeregistreerde n ind eD-groep , waarinvanzelfsprekend ,vee l ouderenvoorkomen .D e gemiddelde leeftijd vand e C-geregistreerden is evenhoo g alsva n de groep landbouwers,nl „ 48jaar .Naa rv3rhoudin gkome n indez e groep evenweini g jongerebedrijfs - hoofden voor alsi nd egroep'landbouwers .Oo k in 195^behoorde n inhe t zandgedeelte vand egemeent e Heerenvoennaa rverhoudin gmee r jongerebe ­ drijfshoofde nda ni n196 6 inhe t ruilverkavelingsgebied totdez eberoeps ­ groep.D e animo omnaas t hunhoofdberoe p buitenhe t landbouwbedrijf voor bijverdienste en/ofvrijetijdsbestedin geni g grondgebruik ofve e teheb ­ ben isonde r de jongeren nietgroot .

§ 2. Bedrijfsopvolging (bijlagen 42 t/m 44)

Hethe t oogo p de toekomstige ontwikkeling vand ebedrijfsgrootte - structuur ishe tva nbelan g eenindru k tehebbe n vand everhoudin g tus­ senhe t aantalbedrijfsopvolger s enhe t aantal voorhe nvrijkomend ebe ­ drijven.Daarto e isva n alle landbouwersva n 50jaa r en ouder,aa nd e hand vaninlichtinge n van streekkenners.,nagegaa n wat ervermoedelij k

1538 -4 0-

methe t "bedrijfza lgebeuren ,wannee r het zalvrijkomen .Voo r deze cate­ gorie vanbedrijfshoofde n isimmer s te verwachten,da td e eerstkomende 15jaa rbedrijfsopvolgin go f -beëindiging aand e orde zal komen.Teven s kan alleenva ndez eleeftijdscategori e eenenigszin sbetrouwbar e aanwij­ zingva n streekkenners wordenverwach t .I nhoeverr ed ebedrijfsopvol ­ ging al ofnie tverzeker d moetworde n geacht,i si n tabel 21weergegeven ,

Tabel 21

OPVOLGINGSSITUATIE

Aantal bed ri jfshoofden va n 50 , iaar en 0 ad er Landbouwe rs [Aantal waarvan opvo Iging (groep A en B) [bedrijven totaal verzeke rd is ! niet verz ekerd is twi 3f 3l achti- 1-10 ha IO4 70 15 45 10 IO-I5 ha 67 26 14 8 ^ 15 ha 115 50 28 15 7 Totaal 286 I46 57 68 21 3ronsL.E.I .

Vand ebedrijfshoofde nva n 50jaa r enoude r heeft 39^gee n opvolger. Ongeveer tweederdedee l vand ebedrijve n zonderopvolge r iskleine r dan 10ha .ïïanneer allee n opd ebedrijve n vandez ebedrijfshoofde ni nd eko ­ mende 10-15jaa rbedrijfsoverdrach t of -opheffing aand e orde zalkomen , betekent ditda t het totaalaantal bedrijven met ongeveer eenlewar tza l verminderen;di t isvrijwe l gelijk aand everminderin g vanhe t aantal landbouwbedrijveni nd eperiod e 1960-1966.Voora l de landbouwbedrijven kleiner dan1 0h azulle n aandez e ontwikkelingbijdragen,, . Ook overgangva nd e groep landbouwersnaa r eenande r hoofdberoep kan ind etoekoms t het aantal landbouwbedrijvendoe nvermindere n eni n het omgekeerde geval ookdoe nvermeerderen .I nd eperiod e I96O-I966heb ­ ben zichwe l enkeleva ndez everschuivinge n voorgedaan;,doc h eenbelang ­ rijke verandering inhe t aantal landbouwbedrijvenheef t deze ontwikkeling niet tot gevolggehad . Dehierbove n gegeven benaderingswijze geeft eenglobaa l inzicht in de opvolgingssituatie,da t kanworde nverdiep tma tbehul p vand e cijfers uit tabel 22.I ndez e tabel zijn allepotentiël e opvolgers betrokken op het totale aantalbedrijven .Al spotentiël e opvolgers zijnbeschouw d de meewerkende mannelijke gezinsleden,waarva nword t verondersteld, dat zij vrijwel allen gelijke kansen makenvoo rbedrijfsopvolging .

Tabel 22

AMTA LPOTENTIËL EOPVOLGER SPE R 100BEDRIJVE N (A+ B )

Landbouwers 1-10 ha 10 Landbouwers <1 5h a _ 35. IO-I5h a 28 j' Alle landbouwers 24

Brons landbouwtellingformulieren1966 ,

1538 - 41-

Voor eenvolledig e interpretatie van deze cijfersword t verwezen naarL.S.I„-versla gN o„ 1 8 "Deïïaagsche Beemden" ,waarui tblijk t datbi j eenaanta l van 30-4-0potentiël e opvolgers op een aantal-van-100bedrij ­ ven een evenwichtstoestand bestaat. Volgens dezeberekenin g isd e opvolgingssituatie gelijk aandi e in het ruilverkavelingsgebied "Ooststellingwerf,,Oo k indi t licht gezien kanworde nverwacht ,da t het aantalbedrijve n als gevolgva nd egenera ­ tiewisseling zal afnemen.Voora l debedrijve nva n 1-10 ha,maa r ookd e bedrijven van 10-15n a zullen inaanta lverminderen .He t aantal bedrij­ venva n 15h a engrote r zaldoo r deze opvolgingssituatie ongeveercon ­ stant kunnenblijven ,doc hdoo r een tekort aanopvolger s opd ekleiner e bedrijven,waardoo r o.m.vergrotin g vanander e bedrijven kleinerda n 15h amogelij k is,no g enigszins kunnen stijgen* Op debedrijve n metbedrijfshoofde n van 50jaa r enouder ,waarva n de opvolging verzekerd is,zij nva n de5 6aangeweze n opvolgers 55zoon s en1 schoonzoo nva nhe t huidigebedrijfshoofd .Va n deze opvolgerswer ­ ken er thans 4i nee nniet-agrarisc hberoep ;va n geen enkele opvolger isbekend ,da t hijmomentee l opee nande rda nhe t ouderlijkelandbouwbe­ drijf werkzaamis . Vand elandbouwbedrijven ,waarva n ind ekomend e periode deopvol ­ gingnie t isverzekerd ,i s 64^va n de cultuurgrond eigendom vand ege ­ bruiker en 7foi neigendo m vand e oudersva n deze grondgebruikers.Va n dezebedrijve n kan T2foal seigendomsbedri jf worde n aangemerkt (5O70va n de cultuurgrond is eigendom). De vermindering vanhe t aantal landbouwbedrijven ind eperiod e I96O-I966e nd e opvolginssituatie in196 6i s eengevol gva nverscheiden e factoren,waarbi ji nd e eersteplaat s gedacht kan worden aand eafgeno ­ menbelangstellin g voor hetboerenva k onder deboerenzoons .Ove r deja ­ ren I956 en196 2zij ndoo rhe tLandbouw-Economisc h Instituut vooree n onderzoek naarberoepskeuz e enbedrijfsopvolgin gva nboerenzoon s ooki n het ruilverkavelingsgebied "Jubbega-Schurega" gegevensverzameld .Ui t dezegegeven s kand e z.g."generatiedruk "worde nberekend .D egeneratie - druk confronteert l/l5 vanhe t aantalpotentiël e opvolgers van 15jaa r enoude rme t het aantalbedrijven ,da tbi jgeneratiewisselin g jaarlijks vrijkomt^ met alsdoe l hetkwantificeren ,he tmete n vand eopvolgings - mogelijkhedën.Ee n evenwichtstoestand tussenhe t aantal opvolgers,e n het aantal vrijkomende bedrijven,wa t tevensinhoud t dat quaopvolgings ­ situatie het aantalbedrijve n ongeveer gelijk zalblijven ,i sbereik t alshe t cijferva nd e generatiedruk ongeveer op 1,0 uitkomt.I n tabel 23 wordend e cijfers over degeneratiedru k overd e jaren 1956 enI96 2weer ­ gegeven.

Tabel 23

GENERATIEDRUK I956-I962

Landbouwers Aantal bedrijven Aantalme t zelfstandig Generatiedruk (groepA enS ) ind e landbouw werken­ I/15x b (a) _ de zoons(b ) 1/35 xa 1956 | 1962 Ï956l ) I962 Ï956 ! Ï962 1-5 h a 141 80 42 13 0,7 0,4 5-10 ha I48 129 56 23 0,9 0,4 IO-I5h a 56 83 23 19 1,0 0,5 ^ 15h a 81 93 45 36 1,3 0,9 .Totaal 426 385 "166" 91 0,9 0,6 l)Gecorrigeerd e aantallen, Bron:L.E.I.-enquêtes . -4 2-

Reeds in195 &wa s sr voord elandbouwbedrijve nva n 1-5 haee naan ­ zienlijk tekort aan opvolgers.Oo kd ebedrijve nva n 5-1^h agave nreed s een aanwijzing te zien ind erichtin g van eenverminderd e belang-stelling voor opvolging.Voo r debedrijve n van1 0h a en'groterwa songevee r een evenwichtstoestand bereikt.Voo r alle landbouwbedrijven te zanienbedroe g het generatiedrukcijfer'0,9« In 19^2wa sdi t cijfervoo r allelandbouwbe ­ drijven gedaald tot0,6 ,Allee nvoo rd ebedrijve n van 15h a engrote rbe ­ stondno gbijn a een evenwichtstoestand.D ebedrijve nkleine rda n 15h a vertoonden een zeer laaggeneratiedrukcijfer „ Voorminde r dand e helft vandez ebedrijve nwa sd e opvolgingverzekerd . Deverminderin gva nhe t aantal landbouwbedrijven ind e afgelopen jarenwa s dusreed s teverwachte n opbasi sva n de gegevens over de jaren I956 en 1962„Ui td e generatiedrukcijfersva n 195&G n 19^2e nui t het aanta,lpotentiël e opvolgerspe r 100bedrijve nblijk t tevens,da t de animo voorbedrijfsopvolgin greed s jarenlang enoo kn ubetrekkelij k geringis . Vooralhe t aantalbedrijve nva n1- 5 ha,maa r ookva n 5_10h ai si n sterke mate afgenomen,,terwij lva nd e inI96 6overgebleve nbedrijve n indez e grootteklassen deanim ovoo r opvolging zeer geringis .

3.De beroepskeuze en het onderwij van de boerenzoons (bijlagen 45 "fc/m 50) Uit dereed s eerder genoemde L.E.I„-gegevensove r de jaren 195^e n 1962zij nvoo r hot ruilverkavelingsgebied,behalv e voord eopvolgings ­ situatie, enkele cijfersbeschikbaar, ,welk e eeninzich t gev-en ind ebe ­ roepskeuze end eonderwijssituati eva nd eboerenzoon s van 15jaa r en ouder.Tabe l 24geef t een summier overzicht van deberoepskeuz e van deze zoons.

Tabel 24

UITGEOEFENDEE NGEKOZE NBEROEPE N VAN DEZOON S^ 1 5JAA R

Land­ Aantalbe ­ Aantal zoons Percentage zoons i net (gekozen) beroen bouwers drijven ^ 15j c iar 1956 1962 groep ind e buiten onbek„ ïi nd e buiten de!onbe l A enB land­ deland ­ niet |land - land­ inie t 1956j 1962 1956 \ I962 bouw bouw werkend ibou w bouw werk\ ' 1-10 ha 289 209 257 I46 38 46 16 31 66 3 IO-I5h a 56 83 42 49 60 40 45 53 2 ä=1 5h a 81 93 77 64 62 20 18 75 23 2 Totaal 426 385 376 259 45 40 15 44, 54 2

Bron;L.E„I„-enquêtes „

Tussen de jaren 1956 en196 2i she t aantal landbouwbedrijvenvermin ­ derdme t 10^5he t aantal zoonsva n 15jaa r enoude rverminderd e indezelf ­ deperiod eme t 3r/o„Di t wijst erop,da td ebedrij fsnoo fde nva nd e tussen I956 en196 2verdwene nkleiner ebedrijve n gemiddeld meer zoonsva n1 5jaa r

1538 -4 3-

enoude rhadde n dand ebedrijfshoofde nva n de overgeblevenbedrijven . Ditbeteken twaarschijnlijk; ,da t er een zekereverjongin g ind eleef ­ tijdsopbouw is opgetreden. Behalve deze afnemingva nhe t totaalaantal zoonsva n1 5 jaar en ouderi she t percentage vandez e zoonswerkzaa m in delandbouw ,rekenin g gehoudenme t het groterepercentag e waarvan het beroep onbekend was in 195^s vooral op debedrijven.benede n de1 5h a verminderd.O p debedrijve n van 15h a engrote r ishe t waarschijnlijk te achten,,da t zowel het aantal alshe t percentage zoonswerkzaa m in de landbouw weinig isveranderd .Va n alle landbouwbedrijven tezame n ishe t percentage ind elandbou w werkende zoons,,naa rhe t zichlaa t aanzien,,i nd eperiod e 1956-1962me t 8â IC7 0gedaald . Van dei n 1962i ntotaa l 114i nd e landbouw werkende zoonswerkte n er1 9 inloondiens t opander e landbouwbedrijven» Vand e12 0buiten'd e landbouw werkende zoonswa s tweedardedee l alshandarbeide r werkzaam. Voord emaatschappelijk epositi e vand enieuw e generatie vanbe ­ wonersva nhe t ruilverkavelingsgehied enoo kva nhen ,di e zich uit het ruilverkavelingsgebied eldersgevestig d hebben of zullenvestigen ^ is het:ó p jeugdige leeftijd genotenvoortgeze t onderwijsva nbelang. -I n tabel 25worde nva n drie categorieën van zoonsva n 15jaa r en ouderd e aantallen zonder voortgezet onderwijs vermeld.

Tabel 25

ONDERWIJSSITUATIE 1962

Aantal zoons van 15 jaar en ouder en werkend in.de landbouw ! buiten d e landbouw Landbouwers (primair afgevloeid secundair afgevloeid (groep zonder | zonder zonder A en B) voortgezetj voortgezet voortgezet totaal onderwijs'! totaal onderwijs to taa l onderwijs 1-10 ha 45 26 ,4 9 2 38 11 IO-I5 ha 22 -5 12 1 9 .2 ; . ^ 15 ha 47 9 9 3 1 Totaal 114 40 70 3 50 14

Brons L.E.I.-enquêt e1962. .

In I962ha dva n de zoonsva n landbouwers werkzaam ind e landbouw.35 ^ geen enkelevor m vanvoortgeze t onderwijs genoten.Va nd e15-24~jarige n indez e categorie had eenkwar tnie t aanvoortgeze t onderwijs deelgeno­ men. Vand e7 0primai rui t delandbou w afgevloeide zoonshadde n slechts 3 zoons,alle n ouder dan 30jaar, ,gee nvoortgeze t onderwijs genoten;5 0 vandez e zoons genotend e een of andere vorm van technisch onderwijse n 3 genoten landbouwonderwijs.Va n de5 0 secundair afgevloeide zoons vol­ gen 14gee nvoortgeze t onderwijs en 23ee n of andere vorm van landbouw­ onderwijs.Blijkbaa r isva nd evaronderstellin g uitgegaan,da t eenbe ­ langrijkdee l vandez e zoons emplooi in de landbouw zoukunne nvinden .

1538 44

De gegevens over het onderwijs van de in het ruilverkavelingsgebied in I962 in de:landbouw werkzame zoons vertonen een sterke overeenkomst met de C.B.S.-gegevens over I962 van de gemeente ïïearenveen. Volgens deze gegevens was zowel -voor de bedrijfshoofden als voor de in de landbouw meewerkende zoons de situatie betreffende het gevolgde landbouwonderwijs in de gemeente Heerenveen ongunstiger dan in het landbouwgebied "De Wou­ den" . In "De Houden" stak deze onderwijssituatie weer ongunstig af ten opzichte van deze situatie in de provincie Friesland en totaal Nederland.

§4. Stimulan 'sen tot verbetering van de bedrij fsgroott e structuur (bijlage 51) Sen belangrijke verbetering van de economische positie'van de land­ bouw in zijn geheel kan worden verkregen door de afvloeiing van marginale bedrijven. Hierdoor wordt tevens de mogelijkheid geschapen de bedrijfs- groottestructuur van de overgebleven landbouwbedrijven te verbeteren, een verbetering welke als basis kan dienen voor verbetering van de inkomens­ positie van de individuele landbouwbedrijven. Behalve de sterk verminderde belangstelling voor,een beroep als zelfstandig landbouwer bij de zoons van landbouwers, kunnen ma.atrege l en van de Overheid ertoe bijdragen, dat het aantal marginale bedrijven af­ neemt. Een tweetal overheidsmaatregelen is hiervoor reeds in werking, kortweg aangeduid als de regelingen 0. en S. I en 0. en S.U. Voor de S.I- regeling komen alleen die grondgebruikers in aanmerking, die o.m. ouder dan 50 jaar zijn en minder dan f. 8.000,- inkomen hebben; deze beperkin­ gen gelden echter niet voor de S.II-regeling. Bij de S.I-regeling krijgt men een jaarlijkse uitkering, terwijl men bij de S.II-regeling in prin­ cipe een uitkering ineens verkrijgt. Door het Landbouw-Economisch Instituut is (met behulp van de gegeven uit het landbouwtellingformulier) een raming opgesteld van het aantal grondgebruikers, welke als potentiële gegadigden voor bedrijfsbeëindiging via de S.I-regeling kunnen worden beschouwd. Gegadigden in die zin, dat zij voldeden aan de 5 basisvoorwaarden van deze regeling, waarbij het in- komencriterium vertaald is als oppervlaktecriterium. Voor de S.II-regelir kan, gezien de aard van de regeling, uiteraard geen schatting van het aar tal gegadigden worden gemaakt. Volgens deze raming komen voor de S.I-regeling 42 landbouwers met ir totaal 278 ha grondgebruik in aanmerking. Het overgrote deel van deze po­ tentieel gegadigden is woonachtig in de deelgebieden "Oude- en Meuwehorr en "Jubbega-Schurega-ïïoord". De belangstelling voor de regeling I'-in het ruilverkavelingsgebied blijkt uit tabel 26, waar het aantal aanvragen, welke tot oktober I966 voor deze regelingen .zijn ingediend en vóór de Meitelling I966 niet wa­ ren toegewezen zijn vermeld-

1538 -4 5

Tabel 26

GEGADIGDENTOOK D EO„-E NS.-REGELIN G I

Groep | Aantal j Oppervlakte | bedrijven | cultuurgrond

Landbouwers 1--10 ha 12 68556 10--15 ha 4 45,20 15 ha 1 21,00 Totaal 17 134,76 Groep C 2 9,70 Groep D 1 4,50 Totaal 20 148,96

Bron:aanmeldingsformuliere n 0.-enS„-fonds -

Intotaa lware n erbegi n oktober 1966 20aanvrage n voor de S„I -.e n 2aanvrage nvoo rd e S.II-regelingi nbehandeling ,omvattend e rond l60h a cultuurgrond.To t de groep landbouwers behoorden 17bedrijven .Opmerke ­ lijk isda t ookvoo r 5bedrijve n van 10h ae ngrote r eenaanvraa g voor de Sol-regeling isingediend .He t grootste aantal aanvragen komtvoo r in het deelgebied Hornsterzwaag,waa rhe t aantal S„I-aanvragen zelfs groter was danhe t geraamde aantalpotentiël e kandidaten. Geletophet.aanta lbedrijve n datreed svi ad eS.I-regelin g isverdwe ­ nen enhe t aantal lopende aanvragen voor debeid e regelingen,i svoo rde ­ zemaatregele n invergelijkin g totvel e andere gebieden eengrot ebelang ­ stelling indi truilvèrkavelingsgebie d teconstateren »

1538 46 -

SAMENVATTING

1.He t ruilverkavelingsgebied "Jubbega-Schurega" isme t inbegrip van +_15 0ha ,gelege n ind eruilverkavelin g "Tjonger Vallei-Noord",on ­ geveer 53OOh agroot .

2.D e omstandighedeny waaronder ind e 2dehelf t vand evorig e eeuwd e verveningheef t plaatsgehad end ebevolkingsontwikkelin g nad e vol­ tooiingde rverveningen; ,hebbe n duidelijk eenstempe lgeze t opd e geestelijke enmaatschappelijk e ontwikkelingva ndi t gebied.D e grote onkerkelijkheid enhe tpolitiek e radicalisme (veelC.P.N. - stemmen)zij nmed e eenuitvloeise l vandez eontwikkeling .

3.D ebevolkin g is reeds sinds 1947s maar vooraln ai96 0i ndi t gebied belangrijk inaanta lverminderd, ,he t sterkst inHornsterzwaag ,gele* - gen inhe tmees t oostelijke gedeelte van degemeent eHeerenveen . Ook isi nhe t ruilverkavelingsgebied eenbelangrij kmamienoverscho t aanwezig.

4.D everminderin g van debevolkin g isi nd eeerst eplaat s eengevol g vand everminderin g vand ewerkgelegenhei d ind elandbouw .I nhe t gebied zelf is onvoldoende werkgelegenheid voor deze afgevloeide agrariërs tevinden .Reed s ini96 0wa s eree n sterkepende l indi t gebied; eengroo t deelva ndez ependelaar s isal s grondwerker werk- zaam .

5.D everminderin g vand ewerkgelegenhei d ind e landbouw resulteerde ind eperiod e 1947-1960i nee n grote afvloeiing van arbeiders^ ookhe t aantal meewerkende zoonsna mbeduiden d af.He t aantal zelfstandigenverminderd e met 10$.Voora l door een sterkeverminde ­ ring vanhe t aantal bedrijfshoofdenna mn aI96 0d eberoepsbevol ­ kingi nd elandbou w inbelangrijk e mateaf .

6.D everminderin gva nhe t aantal landbouwbedrijvenbedroe gi n depe ­ riode 1960-1966 24$» dat is4 $pe r jaar.Dez e afnemingbetref tal ­ leend egroe pbedrijve nkleine r dan 10ha ,waartegenove r slechts eengering e toeneming vand ebedrijve n van1 0h a engrote r stond. Het aantal geregistreerden met eenhoofdberoe pbuite n het land­ bouwbedrijf (groep C)i si ndezelfd eperiod eme t dehelf tvermin ­ derd.D everminderin gva nhe taanta lbedrijve nme t1 h a enmee r cultuurgrond isbelangrij k sterker geweest dan ind eprovinci e Friesland enhe t landbouwgebied "DeWouden" .

7.To t deverminderin g vanhe t aantallandbouwbedrijve nheef t vooral de opheffingva nbedrijve n bijgedragen.Verminderin g vanhe taan ­ tallandbouwbedrijve ndoo r overgangva nlandbouwer snaa r eenander e beroepsgroep kwamnaa rverhoudin g weinigvoor ,I n totaal zijn8 3 landbouwbedrijvenopgeheven, ,waarva n 26vi ad eregelin gva nhe t 0. enS.-fonds .Voora l het opheffenva nbedrijve n heeft bijgedragen totd evergrotin gva nd elandbouwbedrijven .Slecht s Jfova nd e 700h acultuurgron d vand e opgeheven bedrijvenkree g eenniet - agrarischebestemming .

1538 - 47

8.He t gemiddelde aantal kavels"bedraag tbi jd e landbouwbedrijven3 S2$ de gemiddelde kavelgrootte bedraagt +.96ha .Doo r de slechteontslui ­ tingva nhe t gebied isd everkavelin g minder gunstig dandez e cijfers doenvermoeden .

9.I nhe t ruilverkavelingsgebied is43/* °va nd e cultuurgrond van de land­ bouwbedrijven eigendom van de gebruikers.Bijn a dehelf tva n de land­ bouwbedrijvenka nal s eigendomsbedrijfworde nbeschouwd ,d.w.z .me n heeftmee r dan ^Cffova n de grond ineigendom .Va nd epachtgron d is ruim eenkwar t van de oppervlakte in eigendom bij oudersva n de grond­ gebruikers.

10.Ove rd eutiliteitsvoorzieninge n inhe t ruilverkavelingsgebied zijnal ­ leen gegevens over aansluiting opd e openbarewaterleidin g van recente datum beschikbaar.I n196 6wa s 90/°va n àe landbouwbedrijve n hierop aangesloten.

11. In het ruilverkavelingsgebied ishe tbouwlan d steedsva ngering ebe ­ tekenis geweest;,i n196 6wa s de oppervlakte bouwland gedaald tot slechts 2fova nd e totale oppervlakte cultuurgrond.He t produktiepa- troon isvrijwe l geheelbepaal d doord emelkveehouderij ,welk e tussen i960e n196 6no gwer d geïntensiveerd. Indez eperiod e steeg het aantal melkkoeien opd e landbouwbedrijvenva n 12,8to t 19*0melkkoeie npe r bedrijf» Voor eendee lwer d deze stijging veroorzaakt doord e sterke afnemingva nhe t aantalbedrijve n kleiner dan1 0ha .Pe r 100h a gras­ land gemeten wasdaardoo r de stijging van het aantalmelkkoeie nminde r spectaculair,n l„va n 119 "tot13 3melkkoeien .He tpercentag e bedrijven met 20e nmee rmelkkoeie n steeg tussen i960e n196 6va n1 8to t 42.I n absolute cijfers ishe t aantal vandez ebedrijve nbijn a verdubbeld. De varkens-e npluimveehouderi ji nhe t ruilverkavelingsgebied isva n geringe betekenis.I ni96 0ware n erno g10 6landbouwbedrijve nme t varkens;i n196 6wa sdi t aantal gedaald tot 31bedrijven .Groter e eenhedenmestvarken so ffokzeuge nkome nvrijwe l nietvoor .

12.He t aantal arbeidskrachten opd e landbouwbedrijveni svoora l alsge ­ volgva n deverminderin gva nhe t aantalkleiner e landbouwbedrijven sterk teruggelopen;i n196 6bedroe g het aantalmeewerkend emanne n op de landbouwbedrijven 71$va nda t zelfde aantal ini960 .Pe r bedrijf is het aantalmeewerkend e mannen opd ebedrijve n van 10h a engrote r sterker gedaald dano pd ekleiner ebedrijven .Voora l het aantal mee­ werkende zoonsi s sterki n aantal gedaald, terwijlhe t betrekkelijk geringe aantalvreemd e arbeidskrachten ini96 0i n 1966va nno gge ­ ringerebetekeni swerd .D e oppervlakte cultuurgrond permannelijk e arbeidskracht opd e landbouwbedrijven steegdoo r debovengenoemd e factoren van 7,70 hai ni96 0to t 10,58h ai n1966 .He t aantalmelk ­ koeienpe r mannelijke arbeidskracht steegi ndezelfd e periode van 8,7 tot13,9 .

13. Van debedrijfshoofde nva n landbouwbedrijven is1C $jonge r dan 35 jaar en 6$i soude r dan 65 jaar.Voora l opd ebedrijve nkleine r dan 10h akome n relatief veel ouderebedrijfshoofde nvoor .Aangezie nva n veel van deze kleinebedrijve n de opvolgingnie t isverzekerd, ,i st e verwachten,da the t aantalkleiner ebedrijve n eveneensi nd e toekomst

1538 - 48-

sterk zal afnemen.Oo kva nd ebedrijve n van1 0h a engrote r isi n veel gevallend e opvolgingnie t.verzekerd .D ebelangstellin gvoo r bedrijfsbeëindigingvi ahe tOntwikkelings-e n Saneringsfondsi si n het ruilverkavelingsgebied relatiefgroot .

14.O pbasi sva nd egeneratiedrukcijfer sove r 1956 en1-96 2wa sd ever ­ minderingva nhe t aantallandbouwbedrijve ni nd eafgelope n jaren reeds teverwachten .Dez e cijfers tonenaan ,da t reeds toen evenals nu de animovoo rbedrijfsopvolgin g opvel ebedrijve n geringwas . Het generatiedrukcijfer liep terugva n0 S9i n195 6to t0, 6i n1962 . Voor debedrijve n kleiner dan1 0h aware n deze cijfers in195 60, 8 en in196 20 5A.

15. Voor demaatschappelijk epositi e van denieuw e generatiebewoner s vanhe t ruilverkavelingsgebied enoo kvoo rhen ,di e zichui t het r ruilverkavelingsgebied eldersgevestig d hebben of sullen\ estigen5 ishe t opjeugdig e leeftijd genotenvoortgeze t onderwijs van.belang . In I962ha d vand e zoonsva nlandbouwers ,werïkzaa mi nd e landbouw, 35*7°gee n enkelevor m vanvoortgeze t onderwijs genoten.Va nd e7 0 primairui t delandbou w afgevloeideboerenzoon s hadden slechts3 geen enkelevor m vanvoortgeze t onderwijs.genoten ;he t grootste deelva ndez ezoon svolgd e technisch onderwijs« Vand e 50secundai r uit delandbou w afgevloeide zoonsvolgde n1 4gee n voortgezet.onder­ wijs; 21va ndez ezoon shaddeji]andbouwönderwi js genoten .Volgen sgege ­ vensva nhe t C.B.S.ove rhe t landbouwonderwijsi n196 2wa sd eonder ­ wijssituatie ind egemeent eHeerenvee n ongunstiger dan inhe t land­ bouwgebied "DeWouden " eni nd eprovinci e Friesland.

16. .Henstimulan s totverbeterin g van debedrijfsgroottestructuur ,ee n verbetering welke eenbasi ska nbiede n voor verbetering vand einko ­ menspositie van de individuele landbouwbedrijven,vorm t eentweeta l overheidsmaatregelen,namelij kd e0. -e nS.-regelinge nI e nII .To t mei I966werde n reeds 26bedrijve n doormidde l vand e0« -e nS.I - regeling opgeheven.Volgen s schattingkome n4 2landbouwer sme t 278h a cultuurgrond ingebruik ,voo r de0 . enS.I-regelin gi n aanmerking. Behalve dereed sdoo r dezeregelin g tot stand gekomen opheffingen, zijn ervoo r 22bedrijve n met rend l60h acultuurgrond 'aanvrage n voor eenva nd ebeid eregelinge n ingediend.I nvergelijkin g totvel eande ­ re gebieden isvoo rdez emogelijkhede nto tbedrijfsbeëindigin gee n grotebelangstellin g indi t ruilverkavelingsgebied te constateren.

1538 - 49 -

rH f-> CM CM rO rn O VO CM ONO W sMAt- O VO O-CO CJ\0 OHHCMCMCMCMCM Ti HHrlrlHHHHH © |2i

o Ti o cd .-I rH O -^rcO ^ O CM CM ^t" LT\ VO C~— CO ON CO COCOCO OAOOOOOOOOO O HHrHHHHrHHH •H

© H O r-1 CM • •H •H H H O VO O O O I c— c— I 1 1 en -P O como\oo O CT\ G\ CJN cd O M S H H rH U o •H -p Ti CO H ö •H H ä UI •H o S 'Ö H © cd •p m m r— .H vo •sa- o CM LT\0 H rTÏVOH W O © c—co co a\o O OHrlHHrKM S r^H © H rH rH fH H H rH rH rH •H H a W © rH h3 O O > > O © bJ3 0\ H CM ö © © © i> CO r-O ir— O CM rH 1 MD in l | lm = f> © fH VOCO H OJ rl iH "sJ-00 • ^- a ä > m -p •H O o ö © Cvl -p CQ<» © -p -\T CO CM CM^TLPiCMVOOH^-OiH CT\ ,y 4 © m m f—vo ro o O W r-Ot- LTWO O rH o pq >-c3< © H H rnW^D CM CTN o, CMv o co ^r tr- © © co o-\ o CM r-o^ r

(M

•r-3 •H pq

o i^ o CO M O LP, C— (M 00 rn CM !> rO <=3- CO r— ^t 00 02 <-n rH CO UD rO H o bD CD •H > bO Ö •H EH 03 -P EH M M O O O MD M >- ON o rH co ÛP^ bD S- G* •H CD O rH o © O Xi H S O CD m CD Ü rH O P O ra ri -M ra is; U O CD H o t> PH r^H O î> LP, tr— LP, LP, vo -P O M o O O C~- VD CM » U. EH ON CM IT— rn CM rn CQ CD e > <-\ <-\ H rH H LP, © CQ 0) S i> -p Ö MD S •H M 0~\ CD ÇA> o B 3 r-i S o G CD rQ ä •H a bû CD CD S •H rH ft M =3 m O Ö CO Pn fit CD •=sT t*% O CD t»D c^ O LP, o LP» o LP, tlO ä CO« o •vT LP, LPi VD VO •H Ö pq ON ON CA ON ON ^d W> ni « ON £ •H : m a CD -P !> o» i> M tua CD O cô Off M3 H VD r-\ MD rH l-H" > ts CO c~) ^T •sT LP, LP, VD 0 PO ON ON ON ON ON ON rt LTN H H rH rH rH r-\ rH CM m PH - 51

©

cd pq

Ol o O CM O ro O VD O rr, > 0 0 O C— O H 0 c— iH rH H rH H CM H © o o w

-P CO CD ^û CO CM m rH ^T 0 CM : CM Ö CM rn CA IT\ rO rO t— r— no CM : CD rH CM ^-CO "vl" CA i-H LPi O C~- f- CM r-t S O

c—o i -=J-MO CA CA <-\ <-t

bO r-o c— 0 t—O t— O t— 0 : t— 0 Ö ^r VU •^r^o sr vD -^TMD ^rvo ; -NTMD •H ON CA CA CT\ ON a\ ON a\ CA CA : CA CA rH M r-] r-i rH r-\ rH rH r-\ rH r-{ rH ; rH rH rH a CD -H -P rH ""öT ffl rH ft O © -P bD O CO £ fH M •H © r-\ ^ •^ 9 •H • > 0 cô Ö î> « 1 © © © CÔ ; Ö S r-i CÖ 1 © Ol ö : !> m a cô ; ^ © 0ft Ö rH ta 0 © > ^ O rH R N s! î> < O ö ^ i •H & © • ö : • Ö r) •H ; Ö M © © 0 O • M N «H m on i CS) m •n S H m : Ö •H Ü 0 :© :© ; 0 0 rH fH t)Û •H •H : fH ©ï O O •H fH - fH : O Ö <+H fH o3 cô : w : in Pi O

o ta ci H © •O -P •H £ Ü O O CM CM CM rH H O H M o fil ON

© ©! rH "st" < rON-f- LPïV£> ^ rH CO >\ a t— IT— rH CA 0\ LTWO MD Ö! -p CM ©i H H rH < Mi cd ffll cd O CO m S 0) CD © M -p -P M s ä H ^r f- r^O O •H o o PO CM H O cd o o -p «3" s 1 o •H ON • © M rH H O •H VD

a Ö iH © •H rH xi rH M) H M LT-iCO O O O rO O H :co © O -H cd t—"3" LT\H LT\0\ CTMH CM •P r-l M" -p H r«T^t- c— CT\^r CA M CQ rH O CM H © ft © > cd is CI -P PP cd O CQ m -P M M co © © rH •H r^ o FM i> O ^ © © fclO •o Ö -P •H 1 .O •H rH CQ S © X © H g •r-3 O •H Ö > -P © Ö •H O Ö © © CO cd rH •H « © M CQ Is © Tj Pi « pi is H o O -P © rH O O 02 ^ cd Ö -d ö © cd Ö © p •P cd O Ö •H C O M ni m H fH O 53

Q

ce -p û CO mrri^HH O m C— I rH rH CM LO, CM CD

!> o

•H

M

LO, CM ITiC-t-OCO VD LO, -xl- tj\ LO, VU ON flHWHH rH O o CM

T3 © •H Ö O Ö -O ce R © s !> VOCMC7\CMC\IC—COCM<3- I H CM •r-3 I^-M CA (M (M CM (M ro H LO, © •H CM Ö © © • « ni •H S © © U o Ö Od fn © © d©O © ce O © ö O fr C— rH ro H CM I I H I H OO I -p VD O rH n~| CM tn Ö © o 6 o © ta Ö •n ä © •H •H N •P rH rH © fi O © © -p MDOO^rcMOOMDCMVOLTMM CO CM M OMHCO ^t l> rq ON ^ CM H PO in O M LO, CO r-{ .y fH O fH © > © © P< IS © O © © rH S tq © CM Ü /Il s I © fH © S Ö <4H <+H s U ce -p bD O -H FH ÎH © cô © rH O T3 Ö O Ti Ö © ri s a S) O cd fH cd ta ö Ö © o .y © CO id rH © Ö •o-H CO !> ö •H •H a •PQ •H © o o © rH © O O o © © Ö ö -P O nd -P •H £ . tlO M H © PH > ce © © ce © . . . o es Ö 00 - .a . -c-P e © <-\ O cö o O CD p, -•pH ©M Ti " O cö © fH LO, O f ts H rac o> M Î3= t*D CM - 54 -

rn •* C— ro C— -^ 1 O rO CM H rH o 00 CM

CD UO cô rH •r-3 •H

OCO^O rniAH 1 rO CM LT\ CM CM H Vu

Ö

Ö • a TsJ caô - CD O CD CM C T3 00 O g CVJ tiD CD ISS O -H H CD cô U a u -P CD CD CD Ö £ £ Ö •n CD •H « 1 O Ö VO Ö CD o\ Devlin | CM I I CM 1 irv rO CD CD i-I Ö 0 © Ö h -p •H O Ö CH O O © -P o e CQ CMmvOr^tr-HOOCM tlû .M t-lAW H\Û H H (M H Ö ^ LO, cô (4 O

I © © © O Ti Ö © o e . e ö u © O CH O ÎH o CD © O U ti g ttO o S U -P fH O -P £ Ü cô -H e ta C\ -P cd © o ta o y) ta CÖ © cô •H CQ > o M Ö ,M -p -p ö -P C3 P U o CO CQ CQ -H CO Ö CÔ O CÔ cô S o o o d o PcP co O CÔ CD e cô CD ts > W O O £> ts n O tS IS] H (M - 55 -

O OO O U> ^t- I H H rO CM CM o H

a o rH tai o CD Ö tsl CD •H IS O rl ë O ba I a CD > •H -P o rH o a CÖ rH a l> CD m •P o a 1T3 C/2 o ; -o e a •H CD a -p O (H cö a t> O S •H o IS O -p O I f-l a O a a o rö H CD •H s 1 CD a CD fH e* Ö CO Ö Ö Ö Ö Ö Ö CÖ CQ o a CO CD O © O O r-l CÖ H ;-p -P -P -P -P -P -P -P CÖ a o o -P I e Ö Ö Ö fl a m a •H -H -H -H a a m .id o •H -H CÖ •r-5 sees CÔ o W) S S pq CÖ LOiO üAO o o o -ö a a H rO^t-vû 0\W CM o o CÖ CÖ ü V | I I I | . CD a •P u o fi CD IAO lAOO a cö o pq 56 -

CO

0)

cd rH •<~3 •H m

o inocoH wmoH VD O rH rO r-1 r<~) GA

O \^> rH LTv co r— rn iry

Ö • O tsl © t—O -d ••^-VD Ö CTN a\ 0 H H O ISl •H O W> fr FH Ö 1 •H O Ö rH ba O <-i S fr -P © -rH PI o Ö -P H 0 m rH O ft © ö -P ©e O 02 •W) FH X te © rH ^FH! rO ? PI 6 O O l> ft -d !s ä p ö 1 © 0 PI -P 0 ö M KI o rd 1 © o •H 1 KI O ffl o FH Xra ©e s Ö cö rH ttf) o ffl (!) o ä CÔ OH > FH -P T3 O 2 ai O b -d > < 4H -d O o •H rH A • -P o e o .M co O o ra •1-3 FH o cö o FH CH •H Pi «» o mos 0s O m FH -P o fH 3 o o FH <3 © rH u -P ,0 ft S ,0 PH m - 57- Bi-jlage 9 GEREGISTREERDETELPLICRTIGE N Aantal geregistreerden ind eberoeps g rroep A ! B C D Spec. tota-a l I960; I966j i960 \ 1966; i960]I966 ; 1960)1 ?66TÏ96o']Î966'' I960 1966 Zonderc juIt ,gron d — - - - 6 3 10 5 3 3 3 11 < 1 ha - - - - 59 25 27 15 2 3 104 43 1-2 ha 9 3 - - 41 24 33 21 1 1 84 49 2-3 ha 10 2 7 2 24 6 7 6 - - 48 16 3-4 ha •10 2 7 5 9 9 5 6 1 - 32 22 4-5 ha 26 7 5 2 6 1 - 2 - - 37 12 5- 6 ha 26 9 9 4 2 - - 1 - - 37 14 A 6- 7 ha 26 17 2 - 2 H - 1 - - 30 22 7- 8 ha 21 12 4 2 1 2 - - - - 26 16 8 - 9 ha 28 14 4 3 - - - 2 - - 32 19 9-10 ha 19 19 - 1 - - 1 - - - 20 20 10- 1 1 ha 16 11 2 1 ------18 12 11- 1 2 ha 15 13 - 1 - - - 1 - - 15 15 12- 1 3 ha 19 10 ------19 10

13- 1 4 ha 8 12 1 - - - - • - - - 9 12 14- 1 5 ha 9 19 2 ------11 19 15- 1 6 ha 5 11 ------5 11 16- 1 7 ha 7 11 - 1 - - :-: - - - 7 12 17- 1 8 ha 9 9 ------9 q 18- 1 9 ha 5 10 - - 1 - - 1 - - 6 11 19- 2 0 ha 7 12 - -- - -' - - - 7 12 20- 2 1 ha 3 6 1 ------4 6 21- 2 2 ha 11 7 - 1 ------11 8 22- 2 3 ha 4 4 ------4 4 23- 2 4 ha 4 4 ------4 4 24- 2 5 ha 5 5 - 1 ------5 6 25- 2 6 ha 4 5 - - - -: :- - - - 4 5 26- 2 7 ha l 3 ------]. 3 27- 2 8 ha 5 1 ------5 ï 28- 2 9 ha - 2 ------2 29- 3 0 ha 6 4 ------6 4 30- 3 1 ha 2 3 ------2 3 31- 3 2 ha 1 4 ------1 4 32- 3 3 ha 3 ------3 - 33- 3 4 ha - 2 - - 1 - - - - - 1 2 34- 3 5 ha 1 3 ------1 3 35- 3 6 ha 2 ------2 - 36- 3 7 ha ------37- 3 8li a 1 ------1 - 38- 3 9 ha - 1 ------1 39- 4 0 ha - 1 ------1 40- 4 1 ha — 1 ------1 41- 4 2 ha - 1 ------1 42- 4 3 ha 1 ------1 - 48- 4 9 ha 1 ------1 - 49- 5 0 ha 1 -' ------1 .„ 52- 5 3 ha - 1 ------' - -• - 1 64- 6 5 ha - 1 ------1 Alle gerogistr. 331 262 44 24 152 74 83 61 7 7 617 428 Bronslandbouwtellingformuliere ni96 0e n1966 . I538 - 58

o

o cd H •r-3 ! H f") o\ H CO m f") CO CO •H rH 1 H ^r ON 0\ MD LfN "vj- H i CM cd VJ cd ! ~ -p ; P4 o ro *3" • H m ON c— •=3- .^r ! t~- • -p o O ^T MD m ^i- r-i o CM H MD H o ra Ö! PH O! -üi MD 1 ^ ro rH 1 i 1 1 1 1 C— H MD o O crs O « rH rH o m -P o ra o ! ' ro CM CM 1 1 1 1 1 C- •H ra MD bJ3 ON H O >H ra M Pt ra o o| Î50 o' MD ICN LfN in -3" rH rH 1 1 H PHI MD H <~n MD tö ON' cdi GQ) r-i EH -P ! Nn EH Ö! MD rQj rH MD oi "" ON <ü Tj| MD nO O MD | 1 I l <3 MD (DJ ö! CD> O •H •'--M O o MD O 1 LfN O IA I H 1 rH CM ON MD MD 00 in ON H fi H Ö w O EH H MD 1 1 ro rH D— ^T rn' CO MD O ra MD CM CO MD. m •^t H CO •H H ON CM rH m H + i ^ O 1 1 %r ON CS\ MD ^r i-O 'I/N SH MO t~— •rn MD - r0 ^r H c— O ON rH r*~)

;«-0 co en CM co co en ro •I t •— -eJ-UD-d-C0CNjCD ii_D CN) ICD

t l r— c*j LO CNJ ai ,—

cvj r r t i i t t 'i I t i f t l t : i i t Ï i t i t

t -— t ( r t i l t t ( < l l | t 1 cn I ( t c ( I f l 1 CD I ^

CT %l LO (ittiiit if CD o -tf- M co co r-- t I l i I co i a> i i CNJ ( | i t ! U3 CO co;

L-O ! CTJ •— « =** i I I I .— CNJ cn ( Ï t i t UD ! O» CNJ CD; CD -i -Q •I-O O! Z3 CNJ ( CNJ CO I I t t ( t t co i i t i •-*• ! CDi

LD ; ï M o ^ n œ .— ( t l CNJ co cn o cn I ( .— ^ u) -t n N' OD! r— rO CNJ i

C C CNJ CD CD CD CD •— t [ N csj in N in t <-D CD

-et-: CD r- -4- UI -4- t t e I n [ .—

CD nNfNCDÜJCO^n I I t I co l LD CO

'CM m l ( ! I l l l t t t t l ( [ r ( I t l

CD CD ". CNJ t t I t I o t i i r i i e t CD cn -o

co -=t- co l r—- | ( t t t ( o i t t c t i i i ! CJi ra CD O: rsj n -4- i Ï t t i fO r— CV] l | ( 1 l I ra i c < 1 I i I I cn cni t

CM -d" N | f [ t cn | » csj t i ( | | i i t e t i i t CD: CD CD CD r~? cNj t co cNj i t ( l Œ I I 1 1 I t l t LD CD

LO X | .— CD .— I I t l co I .— .— i LD Ol CD I t-d-|— LDcO*-OCO c I I t co t .— .—i LD CD

i— co co co ca ro co ca i— co aï ca co ca ca co ra co ca ra co ca ca, -c: _c _rz _c _sz _c -c:> i— io o i^ o o o «— LO CD LO CD CD CD, in o in o o o1 C_ « t CNJ co CO. i •— «— csj PO co! «— i— N n n CD ,.' «O "o v i » i . i i A\ ; ra r i. t /lil V | i ( i t Al o O «— LO CD LO CD o INJ •— LT> CD LD CD r-vj ,— ",—. CNJ . I OJ 60 -

CM H

CO W cö rH •r-3 •H m

,\o. MD

Ö CD ' O VO 0"\

CO fH CO •rH rH

rO co fH ! fH' ft O CO o CO ! fH ni- O O co •H CÖ TS U M O • H 'U <+H E* ifH 1 rQ *y• o •rt p fH -P fH •H U co cö M cö O -•ob. ' CÖ ' ï> •H • cö 13 fH N 2' £ O M S O O o u -ö m 3 fH cö fH o O O ö o o ï> o H A pq O t-3 > > - 61 -

cö ,3 CM CJ\ m C\J H rH CM vi- H •o A\

3 CÖ ^ (M LOi rH H q V

Ti Ö MD M o 1 I ! H lT\ MD O rH Ö OA Ti Qf) •H Ö O -P• Ö N rH O 3 O Tuj o o H u cd (M rO rH CM rO CM -p cö H m -p •H O î© o .. -p u o cö bß ,3 CO CM CM VO H R /Il H CÖ -p cö a ro H LfA CM rH CM CM cö H V H o EH H O MCSD \ O U l H I H O M rH Tji au H es Ö • MD O -P MD « rH o Ö O

R CÖ CO rn t— rn H m rn o CÖ CO MD -p o -p

© H O •H rH ä o i Pn fH O O O rS rQ O Tj O 0) •H ^ •H fH. o Ö £ O fH © 'S O H CÖ Pi rQ O O O o TJ O H O H £ (4 CÖ W) ft •H rO rQ CÖ TJ CÖ i> •H o rH Tl Tl Ö is H o CÖ Ö S Ö o O CQ M > O CÖ cö M O o CD rH H rHiHOi-qi-HPqOpqH <3 (H

CÖ - 62

o to ni cd H I I rH •o si •H r-{ m /Il

CÖ rn

V IVO VD CTN fH O o u r<~> Ö • O -P t<5 pH S Ü o •ö r) O cd CM nO o cö u -p -p o CQ -p •H S bjr 03 cd fH I I C\J h3 © H

v^3 -P cr) cd ! rH CM n-t •=3 <*; Ö M 03 O O O PH xi MD C3\ G"\ o 1 rn ro rH fn fn o tê Ö H ^ • CD C -P fH O rH O •H o rH g I \T\ rH H u O G3 rH rH O M <Ü cri « •eH Ö CT! r!H> ^H! 3 oe •H HJ O cri ni rH o 3 ü fH « > PH m EH EH O nd 1 o rH CO o O

02 • 1 f-l rH R o; > pj rn CM O in vf c— O rnvo o t—vo vo rn CÖ T-J KT c— o CAv f oo m VO CM O CA inO Vf -P -H CAO O ONOMTM- CO O O CA CA CA t— Ö M rH rH rH H CÖ nd CÖ O r° O nd I H tQ O t-CACnCAO H E nd O H H rH H ' rH rH O O u O P M . 1 rH M f^lCAO romO ^4" o vf mvo co invo O > ? rH rn m CM CM CM CO m rH CO O LTNO CM 3 H pi nd CO CO CO CM H Vf VO ' rn O C— O CA r-H MD O O -P Ö CAO H riHHO O rnMD ^r CM rn CA « PH-H- • rH rH rH rH rH rH t—CO CACACACACO O Pt 3 R rt O ü ÈtD 5 OiO EH raiCM cö L— Vf VO LTMTM— O HO rn CM CM rn C— H Ö 031 rd rH H rH rH H rH CM H H H H H H H tl o cô!/il O [> rH ! -r^^iO H •r-l O ! CM CÖ o^coco cA^rn CMVDOCAO^fH O R -p| 1 ,3 rH rH rH rH rH CM CO ; H H CM H CM CM rn nd -PjO O OH rQ O R O rH O rn LT\C0 VO CM • MD CM Vf t— o CA vf o CM cö c—c—co r-vo c—vo O MD O H CAO O W ,3 rH rH rH rH rH H rH o o en CM H CM m ^5 03 /Il r-t i-{ r-t r-{ <-\ H r-i CÖ g Ö rH O %rCf\0 LT\CO UAVO MD o mn CA c— c— •o O M CM o t— H o o me— CM VD "st- MD MD H t— H t> O 1 CÖ rH H CM CM CM CM CM O MD O CA CA CM rn rt •ni-P O ^ H H CM H H CM CM •H !-P H m g u \o nd ' O O rnvo rn CO MD CM O H LT\ o CA H %}" VD m O jR rH CÖ W M/VÛCO O f-CA COHOIAriCJt- o H ru ] t»D I A rH CM CM CM rn CM rH rn rn m t— CAC—C O m H CM CM CM CM CM H S o rH S O CÖ nd in O O VO H CAVf CO H in CM -s)- vo co r— o -P CÖ CA vf CAc o o en o C—VO CA^M-VO "=J- rn Is Ö £ l ,d VO VO vf V Vf rn CM Kt Kt Kt rn r— H H CÖ •H rH LOi LPi ^4" "sT rn rn CM pi -aï rH o rH O C—M D rH CA rn O CO MD O Vf C— O rQ 1 CÖ CA^- LT\M; d\roM; CO O Vf CO VT CA CA .nd O cö O CM rH rH O O CO CO m rn CM CO CM VO : ! -P -P rH rH rH rH rH rH CO O O O CA CA r— a CO r-i <-i •-{ o nd Ö o o t—o m CA m o o r— o in CA m © H rn vf in tn UAMD H rn vf m m mvo Ö O CA CA CA CA CA CA CA CA CA CA CA CA CA CA CO !> rH rH rH rH rH rH rH rH r-] r-i r-\ ^-\ r-i r-t > ö o CD u •H o -P o O w O S rH o O •H -p nd ö PS fi o O o PS 00 O rn o O m o fi fi - 64 -

Vu

o bû cö H •o •H cö o o co CO a O CM m -p VO CVJ o •p o 14 o o O r— CM H - u o in m CM -p ft! CQ loa •H o U ft H rOW «I vo CM vo in H © R CO m o in VD Où o rn ou bß m CM •NJ-VO • m CM co vo ^J- -p ft o in VO co H vo cd o ou o co VD CM rH I -3- ^j- 1 pq CVJ i-i CM CM

•H in VD r<-) I m i m; vo in CM VD CM VD VD in CM CM CM VO vo CA rH Ö O ü Ö tj CD O cö ö Ö Ö FH o O o 03 O -P B VO |2 ft •p O O CA 't! O O o ö r-H iH o •H -p o O u •H Stf !> ba FH ft ft O o CQ O o O FH VO o ft S> o o a\ •H O u O •rH •H -P O PH fcû •rH rH CÖ FH y O CQ .o Ö FH CO O ft CÖ •H -P r=> O FH i CQ & o -P FH £ •H © ra FH CQ o O bjD FH ft o •H MD <+H ld O O o £> t(D -VO ö FH U T3 o O CA •H O Ö FH o FH H rH CD © cö e o tJ i-t U •d o o Ö O -P FH o -p Tl •H -P CQ -p cö ft o o ïs •H •H cö O R m 0 fa bSJ O O r-H CQ rH (-1 O o o •H cd m tiD FH FH FH FH U m •n CQ fcUD -P Tt FH cö cö cö cö cö u u •Xi O Ö £ O CÖ cö cö rö cö cö Cu £ H O cö •rH !> s Ö Ö Ö Ö >fö_ cö •H O FH

c— Ri cd oOrnxTH y •^J- CM LTM-

O CM LPiH H" 1 rn I I | rH CM CM 1 1 CM H CM I | O

VCJ vo CD CJN o "rH HH •H •r-: Ti P cd -H cd a •o O p ,a Q) •H O 0) T3 > O a MD ci o rH •H cd rQ Ö -p Ü cd a o cd M > o a •p cd •o o Ti •H S) a ha in -H •H H o H •H rH o O Xi Td -p H o Ti o r-H H o cd a o O o o Ü u •H Ü' Ö N ta !> 4H •P CD o cd cd cd O a N •H > ï> i> fAD M a o a m ß I " Ö p> H cd ^i •H rH •H tiO.cMd MO O cd -P -p -p -P fcUD O o & o MD H H ra rara ra S o u ON taa -p -p -p -p -p CAO ,p a u CD U O CO -H •H -H •H p> -P rH H o o o Ti tl0 •H H H rH H a 'ca Ti o |S o cö" Ï5Û ft Pk PH ft •H CO CO Co ra -3p o ra ra ra ra a o Tê Is 03 cd cd cd cd cd H, O o a *J O I I N CO 3 ^ A ^ ^ Ä fciO CD' o -p Is ElO M _ H 3 Ö rH O Ö "P •H ,3 M cd 2 o o ra •P Ij V I I I I a a cd .a U -P o rQ ,Q H O £ o o O o rH & a S -H H LT\O m o O O -es m H PH cö Is; p> P> w u « H rH m H, tlOtJ ra o PH o fciO tiO o o O H !> 66 -

3D

o to ci - r-\ ci ^j- co LCNCO CM VOCMVQrOLCNCNJCMrH ;CO: CM r—VO cH ^J VO CM R . ro co. H:OMA •n ci VO CO H CM iH rH UNCO ^J- mrO H H rt CM CM ^f : 0\ : rO ONMD ON •H -P : O sr rn VO i~0 O m • o co r— CM CM

o id fn ! O ! CM 1 CM 1 I I H I H l I 1 'l l 1 1 1 H 1 1 1 H 1 O I O i h! -P ! ra ! •H o ft u O o O vo fn R VD n-) m ON CM 1111 I VO CM I 1 rH | CO VD O ONCO ON C--VD LT\ ON VO ta .H CM H CM ON m O rniArn -p ft IfN 1 £ G O O «1 O o ON O C— "=4- VO CM LT\ LO t— CM I 1 ^OrlnNON 1 V CM O VD VD VD R VO CM r-O n~) CM HrH: OJ KJ-:CM 0\ ON rH O -VD •xi CO VD Ö fe •H Rico CO LO, CM CM H 1 1 CO ON r-l 1 1 I f^HHtMHHC^ I 1 CM CO ! 1 H CO ON CM ON

EX O r-l MD H C— ITA rH -^l" CM CM ONLPir^OCO f^lh- I I LT\ VD %J- LfN 1 CD Ivo CM CM H CM rO co ^j-co H t— in r~-co o VD ^4- rn O rH VD rH m ON H Ti o ü O t|D Ö Ti o -P S •H Ï (H •H -H ÎH •H 0 •d O CO fH O O H Ti -d O rH VD H Ti ö Ö o O ON CO O e O H -p »•t> cö iH Ö • 'A > o O Ü -Ci ra •H CO o •n ril fH rH LP, O LTN O O Ó 'H O O O • O O Ti CÖ fH rH Ti -P rH rH CM U O N ,Q R i> O a O 02 o • O ci O "CM O u R ^ l M Î5D "tl -P O (D fH R . Ö OR rH Ö •H Ö O o TD GQ Ö O VO J o •H H ON rH o o o !zi m -p M fH t>0 I O u O ra o cö O CÖ ^ m O Ö R 33 £ o d > 4^ Ti 0 o N O rH ö CQ CO U U ce fH n3 1 I O rQ o i> o rj cj cd -P u -p o bD M ra o -p fl fH i> O O o o O o R ,0 fH Ö o ft Î4Û O rO R O o ÎH o ft fH 3 Pi M R O m hj P> - 67 -

.H O W 1AÜ rn I m ^r c— LP»f - vD vo CA VO C\J CA^O VO \0

# Ü rH rH I I I I rH rH 1 | I | I I ! I rH I I I rH 1 I rH CD Pi m P o -p -P O cô P P Id CD R rOW rOH | | w i incvi l I I I WIA 1 HH I I CM CM I CM m P O CD fH !> tit­ o ra rH 0) cd o -P M P CD o rH G\ I I I I rn^O rH I ! I | IAWHW I I I M I I c- cd rQ

P •H

rOCAIH I I I nrnr | | ! CM CM I H I rH I I rO I rH CM

OJCO H C^rO I I rO CA t—VO V£> O, ^D rO CO H LP> LP» CM CM CM vj- O CM OJHrl CM rH rH CM rH rn

•P O ,p cd cd 0 p P rH rH CM ro ro O s cd P< 1 cd cd CD CD rQ VD cd P -H rP Pi CD bß bD -p -p p CA p e •H fH o cd £> P P -M P Ti CD "ö -p o CD £> & p P P CD CD U cd ra ,p •H P1 3 o o o M > Q) cd -P O S •"O h> M W R m O T3 S cd CD cd < 2 ö cd P rH CD e o P o CD bû S P P ^ P •rH cd o Cd T3 CD CD tfl £fH fcß-P P tq CD CD r3 -P P -H HH P CD CD P -H rrj CD -P O CD rH CD -H +H -H O rH e •H O CD -P P O fH CD g • -H CD P rQ o Tj CO 0) P T3 P P rP e CD O CD CD 3 > CD CD Pf O ß © CD O O cd P p O p o PH P O O |> CD M CH Î> pq - 68 -

rH UAVQ t— O oo jvo cd l>OCO t-rn co 's}- O LIA "3- •sj- PO cd ers 0\ »v ffs «s •» I -H> CO ^VO rH H CO •NT CO CO rn C0 | O C\J rr) CM OA VO rO -P H ° rH | I O 1 rH 1111 CO I i I

o O m O O O I LCA UA LCA PO co ! I r— UA.C» vo CO [--•sd- <*•>. (K Os. ». o Pi r^H C\J O ro CO Vu (M PO CD tlO VO CA O 1 O LIA [— LIA no co PO | cd HCO rn CA CO PO rH rH •r-j CO PO rH O CO rH rH co •H cd CO "=3" LiA D—00 r— CO "v|- <3- 00 co cd ff-. Cs dN c\ o* •H -p coc o rOHON O CO PO ÇA H o CAJ CO H rO C0 VD •rcl PI : H 0 VO vo cô CA l o 1 I O UA I 1 LCA 1"H •d H CO cd o tr*\ o »\ i> I cöl PO PO rH H co d UA cd VO cd CA •H cd -P .d 1 CA 1 1 O rH I LCAO O LfA IUA 03 CA UA c— UA^g- VD •P o 9V ffv d o H rO c— PO rH O H PO l co PO O vo in (M vo CD CD CA CD cé •H rH M d p> H UA PO O LCA O CAO 1 OA iLCA d CD O D— rH UA O PO O PO CH CD o !> CM O H I Ht-m LCA CO VD f— rH CD n LIA CO d UA rH rO d •H rH o H o EH H d O ai ,d •H I CO CA I I O OA 1 o o o O 'UA ^ fH UA VD UA LIA co O H ON. LCA t— O rH d •H U rH + cô o CD F- CO PO I LCA LIA CO O -=3" 'VD o -P "«f c— r— PO O O rH v* O O ? H rO t-.H H CA O rH rOOO d rH CD I rQ LIA CD d CÔ I O 1 1 o O O O 1 O fH cd O LCA D— CA rH .--r cd WS rH Lf\ co CO O- rH ^J- PO O I o rH rH CD H Tj ft H 0

H pa CD

d > CD d CD H o d u s 00 d O d d •H O -H CD O •H

d d al i> •H P ÖO CD •H •H H. CD ra d •H :CD -H T3 H CiO d :CD Ti P t|0 cd -P 0) G S CD •H ft CD d CO rH © O cl) •H •H O f-l . += -P -H ,M rH O -p ^ d cd M p> » fciD ft ,d ,d bß CD M M CD •H <-; d H O O O -P ,Q H U o rQ 6 o CD O• co cd d d CD CD CÔ Ö Ti cd u O > 04 ft ft O O ft cd

1 0) crt 0) o ^ -P

„ • -P PH CÖ CQ -i-O O C—VO CM rn tr~ • ^ MD H POCO O CA rH IT— LA rH LA ^J- ; ro o LA MD o\ tr\ o\ tf\ ON w\ »V OX OV O-v Ti CD cö CD !

r-\ m CÖ rH C-(M H-vf H LA O H CA LA f— O CO co oico ^D O MO ^r CM MD W +3 0 •=3" CM ^3- C-— ^(- 00 rH O MD "vf CM rH LA CM c0;O rH MD c— O S !> CM CM rH rH CA rnCMHH ;H r-i CÖ CÖ r-t «ü M

o I 1 rHH 1 rH rn H 1 rH rH I 1 1 1 PO rH V

1 l H 1 1r H CM rH rH 1 | 1 1 1 I CM o\

Ö 1 rH 1 1 *3" 1 LP, CM H rHH I 1 i I LA Cl> r— !> •ro w •H rH | | LA CM CM PO CM t— rr) CM I 1 1 1 1 CM FH a> MO rH TH i> CD crt CM r=> J*i 1 'vj- ^ CA PO CM CA CACO LA 1 r-A 1 1 CM LA rH PO rO H « CÖ « -p o 1 r-CAOf-lT\ CO CA r<->v£> MD r-i rn 1 rHJrH 1C M CM r-i Ö o -=r r-{ H "3- r~\ rH LA crt • < -p CO HCOCO H^D CM CACO r-f-HO 1 o:o 1 CM CM ^r

co MD PO CA CA 1 LA CM CM CM ^J- | LA rO H;^J- r-\ CA O rA rH CM H CM CM H H c— CM CM rH rH r-Wr-i H • rH MD c— CM MD' LA r— i r— ^OC-W rnH CM

rH CÖ rn rH r— 'vT r^CO MD ^r t~- ^J-MD LA O LAMD'rH LA rH' MD m H ^r t~- 0 CÖ CM ao MD LA ^r rH CO co co ^r M- CM CM ^H-.f— <-{ >vr: LA r-\ fH -P CM 0 O •H •p rH

09 i fH -p ö : O 0) ; Tj CQ TJ u ti o -p ö Ö O pj rrj © fCnD : i-H 0 CD O -H o w cö cö; •H FH Is; tS3 H |s CD .3 ^1; CÖ -ö o i | o Ti fn : CÖ fH t» M CÖ CÖ O fH P cö cö;rH cö cö; rH r-t r-f\ H^ 0 0 fH CD tlD SO So 05 ^H ^. CÖ rCj ^Jj CÖ o 0) -P CD •Tl CD CD o •rH I CÖ CÖ v /ii : -P fH |2 pi fH FH ta SD ja; bûr-\ H ; -P rH r-{\ p -P pj Pi O pj pj tö cö k. CD ' O Û O) | CO O O ,3 ,3 CÖ CÖ r*l fH V /Il i-P v /ii : p> • •H u CÖ fl3 CÖ CÖ CÖ CÖ r^ ö u Ü lî M CD ; O ' • tsû CD ,d ^j ^ ^ ^ ^ T3 CD CO CO Kl tsl O M : CD : 0 Ö Ö 1 1 fH fH fH 03 | oo . ; PH ; fH cö 2 CÖ 1 CÖ CÖ CD CD ,£> CDo ; CO ; 0 H o momooHHWrOroO rH CD ttD tlO-P -P fH 5« i n : frJD |S 0 CD OQ W CD •H ft ! PH ; PH < ti 1 1 1 1 1 /Il CD ^PrO Ö G ^ fn CD ; . CD CD ; !0 • •PT CO Ö i-t CD ,0 ,0 fH fH Ö CD O ! o : o ; rH O PO CÖ H IAO IAO r-i •H pi pi O O O > f-) : fn : fH rH fH LA rH rH CM

OJ (M CO CD bü bO cô 1 ö 0 cô -P fn -H O i-l C^CO VD O CA CA PO t— OO H CO i ^- ; VD VD c— •q- CM rn LTNO o ^ >d Ö VD LPv m LT\ rn CM m -^t iT\ m C-—MD VD co c—; c— VD O CO •H O -P £ CD H hH û K CD pi fH -H :H o u) «

• i CO CA LOICX) ir\rn ir\ rn LTN'Cr CA CAO'C!\ H H ;CM CA i> pi moo o c— o CM H CM m pq rn CM fn pi

rn CM O rn f— CTN rn ~ I I PO H CM H H t— CM H H H H CA

\>S,-P ; O A rO [—VD ^OO rq rn O' H CM I bA 1 CA o\ H I H 'I H CM ö O H CM H CM CM H rH co o 0) fH cô i> bfl A ft •n •H H S T3 -P ^ o CD H -ri •=3" CM VO OA CM CM rn rn CM rn | ^J- 1 -*fr -=}- H c—: co i ! P O S mrIHH co CM rn H H OA Ü CD H Mi cô •H -p CD Ö cô O -ri rn O üT\00 vu ^t- inOrlIA I UA CAC— vO CM CO CM H |PO LCA H CM rH CM H iH CM ^1- H CM CD •rH^

W VD• •H VD CD CA H CÔ PO H C—Vf- rnCO •*$• C— •*$• MO LTN O LTNVO H VD PO H r— ä CÔ CM CO MÛ LTN^J- rH CO CO ^t" ^t" CM CM ^r i>- H >st-: H CD -P "vl- fi C CD -P •H H Pi S fH -P O m aCD <+-i M ti o -p n &D O -H O 02 H cô cô H i cô cô CÔ cô ö Ö O p! ri CD CD rd .Cj cô ; CD •H fn is CD cô ; ^ ^i n H ^f o ri rH H H -p • H; H H H CÔ cô 0 u -p o '• H H CD CD tiO bO te o CD V /H -p : V /Il CD -P CD CD •H V /Il fH f 1 o 3 is H fH tu kD te QÛ H- Pi •i -1 cô cô CD m O cô cô H t •H rO cô cô cô cô ^O ^Ü is CD CD O bD T3 ,3 rC ^1 ^i m CQ Kl CQ O bD CD G fH fH fH O» PH fH CÔ ÜAO LCAO O O cô cô CD CD ,£! CD O fi 02 CD H H rH CM PO rn tx bD -P -P fH bD îtf CD CD CQ M •H P, PH ft o» I I I /Il rQ rû fH CD CD © CD Ö O r" M H Ö CD O O H o H-in o mo Pi ^Pi O O O !> fH fH fH rH fH rH rH CM lO >-) O bû bJD <$ cq 71

1 ^ rn ONCÖ -VT rH O rH CM CM I 1 I ! 1 O^ co I 1 O H H rH rH CM H

GNCO ChnO^' m r—v o CM vo m VO rH CO ^t- in 1 I C\J CM CM rH CM

OS'*- in ONc o in rH CM O rH | VO c-o CA; O c—: in o l rO rH ^ rH rH 00 -NT H VO :VD o rH

H O CM I I rn ^J- m LOi •«* CM in ITA

OHOmH-ï H Ol I I VD i—1 CM rO rn m H H H CM

^lArl^û H CO LO, LT\ rH t>- O m C— •vT CM O I O VD C\J LPv^ VO CM VO CO rH ^TCO O ^3" rn iCT\n VD CM in^f VO ^T r- in r^l -?}- H H 'si- ON CM H Ö CD H CD •H rH 2 . sH O m CD p< P< ft TJ I I -I- I I /« . rQ -O H CD CD CD U H ' CD O CD O rH O a ni H mö mo O o > H O U H H 1-3 rH r+CM I-D h, pcj W o O fcJD H <3 ba m - 72 -

( r~ LO U3 CNJ J- 'CD ~rt- CO CNJ >-— CVJ cä ï CD CD > ï-O -fr Cü tz s~ CD -t-J ; o ~o o ' > ca i CNI LO CD i-O ,—• LO CNJ CO LO CO CO O-J CU CD a? ! CD c OM t_ CD "O ! CD !- > ;0 ro i CO î_ if) tT) (NJ 4- ( CM , ,— CNJ >C_ !! CD CO j "O co | Z3 =3 : O

CO iCNj 1 co

i i— co n c\j

co m H3 en 4" CNJ -3- LT5 [-— i | co

( [ CNJ CSI INJ C l t ( CNJ

CM 1X1 e?) C\J CM

l •— «— '— •— I

co t

ca ZZ> CNl .— I t ( 1 co

n o ^ œ œ J- LT) l LO .— CNI

l CD t~ -1_> er CO LO Ol Ol CD LO co c: 05 CO CO CO i-O CO CNJ C 5 i •> co t_ cv- C/ï 05 | c 1 e -=t- co <— LO co co nv co zs 05 •> o (-5

1 co

•<— CD "O

LO LD co r— r— -•*• m co ! LO IX) LD O CD c: -o c •+•> •— N co to in j- i— ! co -d- CNj CO C5 CD G5 3

"O CD 05

L_ CÖ CO CO CO 0J CD CO CO

LO CD CD CD CO CO CNJ C(D Oï Ol G5 05 l C l /Il *-I _o _o CD _Q _o o LO CD CNJ -D =c :JZ CD - 73 -

CM rn CM

r— LT<, a\ f- Vû Vû

a\ oo t— VO

•r-j m

CO IT\ C— CO CO CO

rO ^- VD

o OA CO m O m C\J OA rO H O nH r~{ CM

S VD Ö OA CD H h CD fi) CQ tu S T3 m CD © Ö •P q-S m o Ö 3 rH CD O 01 Cl) ^S CD Ö CO S •r+ o CD CD ^ C5 O Ul u - 74 -

MD CM

CO Ü CD ci s ao © m ft

CD CD

CD 00 •H o o o o o O O O O TJ •H r; b £ 60 •H SM 02 H P* -H 2 cô rM -P VO rn LTN t— 0\ CM H ro m C— © m rH ,M CO 0\ 0\ (J\0~\ m oo a\ a\ CA cr\ g> o o p! !H •H CD rQ rH e tiD CD rH O cé tiD-d CD C5 -p J-D ^r e— LH m H 00 cw> LT\ rn 'iL CD -P Ü ta SM CD CD s FM CD ^ -p £ C3 I CD 1 M CD H X pi s h3 cô ?! r—r — ro LPV ir\ © •H -P t— ^ VO rr) rH r^CAJ KTt- lAHvoOO EU) ÎM pi ti HHHO m CM o "=}• o M 0) Ü Ö rH H rH rH OO O CACA CD ft HHrl rCi EH ft CD m ra o -P tio •H S LA LO, CA rH H f— o LTN O m t-O mo IA "3- LCA LCAMD VO Ö ^- LP\ LCAM0 MD 0\ CA a\ 0"\ CA CD G\ ON ON ON a\ rH rH rH rH H ti ri H H H H Pi Ol O Ö ps CA CD rH CD CD ï> P P! PJ CD CD Ti U fH CD cd CD •H CD rQ CO 1 t-r- CD © CD £ o -P PS m o f-t O o © rQ o CD £ S

1 Ti S -ri I !-I•I I lil 1 I I II l O I I O '«=s- i-H Ö Ö O VD Ü i 2 cö fH i-P rH br> ÎH CD pi m \ ? cö ; co Ti CA o o~\ O co LPV fco o o cr\ CA rH CT\ : CA CA C-A O ko j-3 -p lÖ £ CAO o\o o> CA;CA O O CA CAVO CA ; CA CA CA O CA M ö PH cö M rH - . -. !..?, Tl 0 tlOH VD fl o VD u CA (35 © 1 -P ft u H O H O W IAÏM O O rH rH CA H IrH I I 1 I I ^ CD (s rn cri ,y 3 H M O cö & i>n rH CO «3" O "=d- r^ O 'CA LT\cO LOi rn m ro in «sj- ;CA i CA O r~\ r-i CM CA TO i rn CÖ t— M -d- m cAi vD :^r LCACO O r— O CM r-\ CM CVI ft CÖ CM Chf-t^H rn 'r-i ' rH üft -p H . :^ H ' ' O -P

rn r-i t-^-rOCOU) "vT f- «NTVO m O invo in rH VD r-O i r* CÖ -H $ CM CO VO LTN-^T iH fcO COCO •sT'* CM CM 'vT rH ^r in rH -P U -P 'CAI «* cö O)

I O I O O I I 1 O O 1 O H I O rO I o O E— ;CA ••3- cvi :CM

VD VD UAVO 'S]- r— t— ^rVD rH r~0 in r-t VO m m|in t-\ rn CA «

«3- «3- m

^T «d- rH CM «3- CM t— CA CM O VD CM CO (M VD CO CM rH ^r o m o f— r— m r—

Ö 0 PH © •H

fH. -P -P O CQ M CD CH fH TCi O © fcQ CD O •H O |S ÎH ö o •n Ti CD a •ri M te; CD CO CO rH o I I u u fH !H rH M cö CÖ -P CÖ cô ed CO ^ ,3 0 0 0 fcO fcO ro ,4 ^ 0 -P TJ CD co ' '^te rH rH 5 U ESC i tio r ElDH H •5 3 CÖ CÖ CD V /I 03 o ta I rd cö cö ,M fH.V /| V A\ •H pH CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ O |S Jï CD 0 (J fcO Ti œ ,3 ,cj & ^ ^ ^ d o M N N O tiû 0 a CD CQ I U !H U ft fH cö I 0 m o moo o CÖ CD CD rQ co o ft CO rH 1 cö fiD -P -P ri fco fcO rH i—1 CM rn rn CD fcO CD 'CÛ CO CD •H ft ft ft [S CD ^ Ö Ö M 0 Ö ? & o CD I I I I I A\ CD ,£3 nQ r) U s O O ri ^ S O o o ÎH fH u H inoiAO • te; p) P) W W Pi O fcO fco fcû PH rH iH CM 76 -

! S ft \ i a> •r-3 ! ! fcO •M i 1 OQK>m I co o o o m o PA CO^lAWOU •• p\* p. ^ «x . »\

i M ft !; O a = \ ft ft ; i—i CD i 1 U ; f-1 CD ft ; co P4 -t—a i o co me— o l ft O O O 1 o o o o o WN. t'v -H OX OX "I\ os. I ft 03 FH CM •^•^-inH m co CM vo o in a r— mco co CO CM ft ft CM ft c\i CM CD CM 0) 0) O «3- ft ft

CD e ^ ft qO cd I 1 CM ^d- CM *3- 1 ,

•H pq CD I I ! I I I I ft I I ft l ft l l ft l 1 O 'H

GS I I 1 ! I m CO I CM 1 ft CM 1 CM ft ft m I ft 1 ! ^ ! 0) | CM "sT CM ft ft CM CM l ISO m CM m CM ft ^r •=3" I a\ t> I I •r-j •H CM CM ft ft I ft ^r CM m m m co CM CM "3- i m CD ft H

Cti su += SO ft 1 I I I CA S I ft I II l ft 1 I 1 ! I -ai

î ! 1 I I I ft I I ft CM I 1 I ft 1 ft ft H ft I I ft I I 1 ft I I ft I ft I CM ! 1 ft l ft

Im CA! is; ft I ft I I CM II I I ft I I I 1 <ç i ft O w ft CA : I I ft ! ft I CM ft m ft rO ft I 'CA in CM CM CM 1 I I ! PM ft i O

ta; VO so CA -a! Ö CD U ftCD ft 1 U += O Tl CQ ft crt cö crt cö crt cö crt crt cö cö cö crt cö cö cö tö cö crt TS O •+= u tJD Cl) o •H o' m & ft ft ft ft ft ft ft ft ft. ,0 ft ft ft ft ft ft ft Ti ® Ö ü o Hi •H in o m o o o mo in o o o LCSO L!AO O O U fe IS) n is ft o 1 1 O rÖ ft ft CM m m ai al O fH ft ft ft CM' m PO; ft © I I I l l /ii CD bü tjj '55 O l :i i i i/ii CD CD I 1 I I I ,:i ft rllAOlAO "S M u b.U do ë ft mo no O O HiAomo ft ft CM ^ -i m •ft ft CM ^ ft crt S -4 ft suo^iBAq-Sorft ft CM ••• a ft o o !* Î3 CD CD t/J ai KI O uoexi'e 3-9ÏÜ 1 1 fH fH U ai 1 al cri Q) CD ^3 CD tiü tcO-P ft M !s CD 0) CO CQ CD U8AÇ TipeqAti o CLpu'B'I 2 ft ft ä G ^! 0) ft ft fH !4 Ö o •H ri 3 O O O S ft>ft M W ft ft - 77 -

"Oi Ö -H , © fH LPl I I O O O O I r-ï tlDTJ CÖ! 2 © CM CM rn m rn -HS CD rQ CM " Kl tô! ^ u cö; O CD ^H ft rHi ra q-n CD! ö -ni 0) -Hi M fnl O m O I O o o l fH T3 ! o o cö © i »\ j » rH O LP\ O CV CDi LOl rH •CM r-{ rn rn C5! -P o~) rH 03 H ! CM CD CD i S ft!

l CM i :

© b0: I 1 i ! rH I [ H a) tsl \M i ! I I I I CM O |«H.

ö •H-P •H! CD fHi I rH I I H co CD!

CM 't CM rO rH I rO cö o -p rn 0 cö <3 CM |. | I I ! 1 I I

03 Ö . CD I I I rH 1 I

fH

CÖ

I-p [ I I rH I I I r-i | rH © B

I 1 I I I ! I I I rn

i-P CD CM CM H rH

© fH © r-t 1 rn •H rIH fH O 4H

ö Ti 'Ti­ © •H CD Ü Ö- ff Ti T3 O O o u U fH fH fH © © CD ^0 bD ttf) CD -P CD fH fH fH H fH 3 -p -P H-- 0 •• -p ra O 02 -P -p •H •H rH ü rH Ti r-l ÖD 3 © rj © CD « ü o» O ft ü fH cö fH O © CD JH cd cö co CÖ CÖ tiO bo çu CD ,0 n fH CD T-; ^ fH ft © ft CD , • O Ö H rH rH rH © Ti O l> fH O CD Ti O Ö O tû tsl V /Il O Ö V /Il fH O u fH O iß tq - 78 -

<+H •n Ö R o oo CA LP, m o PO vo ^o CM o m | R 1 CA CM o\moco , v>. ON, 9%. «N, cö m CM CM m LP, R ;m m LP, mco R LP, ; LP, CM ^t LP, "=^- m 3 R WHrn 'R R R -=3- © -p ra fn cö © © : S ft; !R i ! cö i R vo o ^r co C\J LC\ LP, o CM m I C— CA O R R OO i cö ! R R N3- R R R R R i HJ i Öi o ; ©I-P : O m I I I R R PJ il 1 I R I R R I R R I I CA! 2iO ! ©!CM i ca! ! RMi \ CM CM I | 1 | Oi ! 1 1 I I 1 l I R l R 1 I > Rl"3- i !R i H : •I 1 ! R: © •l o I •|R ! I R CM R I | CM CM CM R 1 I m (M CM (M I CM o! i> «; S '• R «!CA: I I I U R t— C—C0 R ^O 1 -Pi LP,! R LP,CO m t— R m CM QO I CM I R R m 0 ©; ; R si-*; R ! I i ;R j R IR I IC— OO (hrOc^l LP, LP, o CM m I VD o R ^r 1 T ! CÖ '! R R (M R R pa ! cd R i-P PR i O ! o i I+3 ! 1 I I 1 M | 1 R I I •R R ! R I I I CO! iO\; ICA; ! 1 ! 0!;O ! ÖJLP,} CA; © : R I 'd- R I 1 III! CM (M R R l. 1 U I ! cö O ! ï> mi •P ra CM CM R (M I I R © I m R I ! I •==r R I R I I I a O VD CA ON R rH m R rH H 1 m CM LP, i i i MD "sT (M ^T |. R Ö © fH © R CA Lp, CM m R R 1 ^A rT)^f r-i r<~) 1 LP, m LP, CA I CM; I ! R R i ! CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ CÖ cö CÖ CÖ CÖ -P fH |R R R R R R R R R R R R R R R R R R m O fH tJ o -P R Imo^ooo LPiO LP, O O O IAO LP, Q O O © O -H o Ö R j R R co m m> fd © R R CM m m R R CM m m 14 2. 3 U |3 :R I ! I I I O o o> cö uaaxi'B ^eui uasxi'B • 3- i I NNO -q.S9ui q-eni I CÖ CÖ © tiD tiO h fi h © © © © R U8AC Tjp s qw.noqprnsq ; -P -P fH pi R R m m © O ©RR ö ö R N H a fH R 3 3 R Ï25 R R o o o R R R ;- 19

•n

CD H I O co 1 1 O ;o • I O I CV' 3 CD o- (D ,-Q C\J :CM ; CM cö -P M H o CD cô cô ta =H -ö ö -o rH CD -H © h TS O f^O\H o o o ;<~o ! I O O Ti CÔ CD ir* «K if- i tf\ i •H o co vo co f—CO r— jc-~ '\ CM e "P CM CD W H o 0 CD a ft

! CÖ I -vT m 0\ 1 I rH I rH | ! CÖ Ib ;-p D S ! CDiO 1 ! ! I 1 I i i : I I I ro H fïDICJ ^i! CD Ml N i ^ i^J- O IrH I rH I H 1 1 1 ; ' : .1 I [ rO <+H! 1 iO • irH p • CM CJ 1 1 1 ! | I I ! 1 i rH -p CD 1 rr) n~)VO ! 1 rH irH I rH | OO i ï m

C\J ro "s(- 'CT\ I rH | H H o

I I I 1 1 1 1 ; I I I

I I 1 ! 1 1 [ : I ! !

O rH 1 H 1 1 1 1 : CO VO GN rH,.;,

Ö I C\J rH rH H H m B CD •H H PS 1 CM CO H (M rO O VO 1 I I O S in H O CH bD Ö Ö TS rrj- CD •H CD Ö sr TJ rH •X3 o O o H rH H H. H H CD CD 0 &J CD •P CD ta H w H H PS H -P PS -P PS PS PS M ta -P PS •H o PS r-Q •H •p rH O -P ÓO r ÖD CD d rH PS Ö CD o* Pi «. ü ft o H H O O PI m 0) cö ; rH CD H CÖ cö H CÖ tö: rH H cö CÖ: W ft CD ,3 ^ ft CD ^ A: cö • ft CD cö © Ti CD TS cö : CD Tl cö . O £ O Ö rH M; -p ; O Ö rH rH -p O rH rH H O H O o !> H o o : H £i0 ISJ V tû ta V /|| O tiû N V /|| /ii: EH ; - öu -

a • t O 1 I I I •I I Olli LA 1 : O ; Vû M « ÎH o o LA . 00 CM '• VD •H M T3 o o CM a) CD © 00 CO <-t ; r— 3 tlû PH ,a •-H ; 0 » O -P fH a £ -o H I 1 I I rH 1' 1 r-H I I I rH: i ; CM ': ^r H cd 0 00 cd ,Q

Ti ä rH © ai Ö «H •ri H Ö •o CM O VD ^1" LA LAJ^J- OA CM HO a\o : H ' [•— '• Ti ni CD •H LA "st rA CM t^-i CM 00 f— LA rO *NJ" <—{ LA : Lf» ; vo : •H -P r3 M "y rH rH CM ro ; S Ö bi) fn -o rH : © cd © 0 0 O («ri PiP rO I CD S (r CD C— 00 O VU CO "sT' rH 'q- 00 ro ro -=3- '; ~~ rO ; -1 o cd CM rH : f CO rH i-P b3 Ö T-j CD CD CD •H S rH Ö O flH | 1 I CM H 1 I 1 rH i r*-) O LA /Il

ON : ON I I H« I I I rH rH rH I 1 : ro 1 : co "vr I O s' o co a C^ ! s l n i H i H LA CM I CM 1 : CM i : o I fo O CD LA rH CD ! r— ^r H m CM •^J-QO H rH CM H : "* l | CM > i rH CM •r-> •H o fH CM ON! © rH ! CM rO CM rA "vT rH VD CM rO I I CM H : "^ 1 ; 00 H 1 ' H O ! rH e cd H -P o CM ^i" rO rH rH 1 t—.CM rH rH II rO : ^ I ; 00 rH rH •H rH cd V .._„..

(1) ä CuD ö VD rO D— CO LA^t" •PO rOVO PO CM 'Vu : ^i-' "^ i co •n CD rH VD LA^ rO H VD C— rO ^r H ; -vT' £ r3 PO o. tû « a) H • Vû VC' cd rO rH C— "sj- ro 00 •=j- tr- -^r vD LA o ' rA c— ': co OA cd WCOVÛ LA ^CJ- r-i co co "xj- -^r CM CM 'rH : ^ •^r 'ri o 0 -p . HH 0 •H rH F fH -p ä O il Kl 0 CH ÎH TJ O -P Tf bû CD O -H O CQ ri ö G S O Tri CD 0 : rH ; © •H r r~i ÎH (25 NI U (s 0 : cd : T3 O 1 I O tJ !H , cd ; ÎH rH ^ cd cd O ÎH -P ; -^ ; © © O tfl bû (Si o CQ H : H • o . © -P TC! © © •H cd : cd U r" rJ ^ H ttf) 1 ° SC cd ; cö 1 ^ ' -P 3 cd PcdO (2|5 0 •p > O« ! ffi o : -^ 1 m ° 3' 2 cd cd Ä FH o • o O ! •H rQ u cd cd cd cd Ü ri £ I»; 0 © -p ; -p i o : fcD Tj CD O M Kl O : 0 : © Ü m m o» ÎH ÎH U : PH : fH cd CD © ,Q CD' ; C0 .; © rH pi mo moo .- tic : « o ta ho H^ -P fH tlû rH r-H CM ro 0» CD © m CQ 0 •ri Pt '• P4 : Pk : I I I I /il ö S ^ ri © ; 0 ! CD • 0 . ä £ FH fH Ö 0 o : o ' o . rH o cd mo coo o O O > ÎH : FH • ÎH .; rH ÎH 1-1 rH rH CM 1-3 h) W Pi O bû . ta : bû : <3Î PH - 81

S cö © Xi •H t~- H O rO 0\ O "sf VD fd" ^ O H 1 O ro 1 0\MD 'CO I CO 1 •co o CD O LPi^d- ^T rO CM CM CM n\r ro^r nn rO CDA OAVO ivo CO •CO r-i O O rH rH rH ^ H rM H H H H H H. rO cö H -P .y Ö H u cd cr> co e ft

CD -H H •H U rO VD i^lO

© •H CD '^fr-'sl-M) LT\ O 1 O O 1 C— CT\ 1 H I ,rH rO O CM CO VD LOi "vi- r-H CO CO *=*•

S: CD mco l VD "3- F— IJTNr H rH I 1 I I I I l i l 1- ! •H: rH CM CD! o;

rHj CM I rH r—vo -vj- l oo CM LT\C0 CO CM rO I 1 I i i ! i 1 l: .i. ; co CDt I rH CM H rH BiO ; CM • r-{ I CO rOlAlAH C— t— O f") CM rO I I I I rH VH 1 ! 1 1 : rO c 1 rO H H rH i \ « rH

CD HVO inw I I CM VO CO rO | LP\ I 1 r-{ irH rH 1 1 1 i ; vo a rO r-i rH rH rH O

1-1 OA ^rVO H rH I | OA^T CM -^T | PO I r-i CO o\ l 1 ^1- 1 rH 1 : VD rH rO r-i CM VD. ITA

LOv co ! I I foo •^ "3- 1 I OA r-{ I ir— ro 1 1 I •I ; CO CM V u CD I 11 II I I I 1 1 ro Lnvo LT\CO CM rO CM rH VD LPi •xi M rO CM vr> Ö <-\ VD O CD CA

cö rn r-\r — ^t roco 'MD ^r c— ^j-vo mo ro LPvVO LOi LOv rH rO rO H e— CO o cö CM CO VD LCA^t" H 'co co co ^r ^r CM CM "3- r-\ ^t •VD CM U -p CM CD o •H -p

• rl -P O m w ba QO : cp 'H tj o -p 0 tiO O -H O 03 in -P -p fj 0 2 Tj CD CD rH ; CD -H S Csl r) £ CD 2 3 : rH o TÎ U O o o ; r) r-i 1 I o rH -P 0 CD CÖ cô fe O CQ U U cö FH cö CÖ: r-i : CD -P bO ba O •H CD J^ CD & CD & Xi: cö ; u !S CD CD WS WTJ Ti cö ; -p Pi U U ba Ol 1 CO Ö rH r-i rH +• • CO O 2 2 tö d ,M iH O fi r-i r-i] o : •H ra X\ ,-^i cö rQ U nt crt cd cd cd |2 CD CD tij V V /il ba rt 0 O £ ü CSJ V /,| : IM : CD ^1 M X A ,o A co ra N ts) O CD Ö IS 1 I u rH FH CD : cö 3 LP\ O Ln o O O cö CO CO CD rC CD O (H ft : u H O rH rH C\J rO rO tiD ba -P -P u ra CD rQ CD CD W m CD ft ft ft ; tlO Tl 1 1 1 1 1 /il £> r=i S CD CD CD : 0 Ö P P H u Ö O O o : rH O CÖ rH UA O ino U ri FH rH rH rH C\l h3 1-3 W o o ba ba & | PH - 82 -

© M •H ^d © O Ö r-co CM H CM OS VD LT\VD •vj- vj- rO l CA 'irvLfS. I roû I I I 00 H O O cd TW W H H O' H CM rH CM Cvl H. H I-H:H , oo riHrl'HHrl rlHririHH! r-H i-H;H -p ^i m N! iH U cd cd © tu in

HH Ö -o •d © -H •H M co CA o vo CM r<->: •O O VO D— O CV) • • 1 CM Vu ^CA 1 vtm I I l co © rÖ W\ , «TN. ff\ O^ 0\ 0\ o\ »s' (V ^ e d en m © cd © © © O ia E ft

cd © •H © FQ o •st t— Cvl rr)

© © e s

I J c—CANX ) UA CM -vj- -vT: 1 ;rH; 1 i i ; i I I I VD o H /Il o\ UA P~) r-l nn Cvl rO 1 . rH , ; l I rH |rH rH CM I I : I I I I I I I r-H CM UA Cl <ü-" (M I I ^ O CO I O VD UAvO CMrO I ; 1 i i ; i 1 I 1 I 1 .. I CM O I r-l r-l vu O OM (M r-H

I -^t rncO rn 1 rH CM CM ON rH T ; 1 1 I 1 1 I CO CM rH '•"vT HrHrH ' ; ' •vf H O r-{ CM C—Q "vT r-H rH O t— f- CM CM. C—: ;: 1 1 m>rr) I I I 1 I I. co I -vi-

fH H : ©.. CM l 1 I I CM | | I | | VD CrvCO ,rO O O ICA rO CM CM <& M -,-i CM" 'j'vf- r-H 'H H 00 Ö"i-i © o © o

r-l CÔ vj- CA Cv) POvt ro f^r-vTO UAVO VD o\ t>-:cM O J>-vo m CM CM cd t— ro |v- ro vj- r-H rH rH UAVO CM LOiCO ILTV, H CM "vf CO rH -P r-H <-l ,r-l VD O -p

03 a H3 "& u fH CD "© tfl xi O -P ö • » •H o FH -P Si •P1 © rH r-i © ÎH J2, t0 fH © p O I O rd fH Ü O- ; Ü fH r3 CÖ cd O ri 4^ © © vO S O CO fH CÖ CdirH FH cd cd rH cd cd rH © -d © •H © A. A; cd OÄrtJ cd fH I O ; © rU rCl S H yjrrj cd cd •P P1 cd cd-. 1 © Ö rH-rHi-P C rH r-H •n -p " f! H H m 02 O £ ni cd M fH O ; O O o •rH N V /,| • O fH cd cd cd cd cd' Cd C O 15 fs ©. © N V /II.;EH Ü N V /il en tu © CQ « tsl O 'bä jl A A ^ & ^ © CO © © I I ri ri °' ft 2 lAOlTiOO o: I CÔ cd © © rQ "© O o HH Wrn m: © M oO -p -p m "tü3 © rQ |5 © © ra ca o •H ft ft ft T3 1 1 1 1 1 /Il: P rQ rH © © © 'Ö © rQ rQ rH © o O O © cd HIAOlAO 3 O !> m M m rH i-q r-H rH CM p, w o ta rH -3 - 83 -

CD r—- LD CO CO -d; CNJ CNJ CNJ CO co ^i-

CNJ .U3 LO _ cn

i CNJ CT» LO LO CO • CNJ CD LD CD CO -d- CNI CD ,— LO CO CNJ .— «— , r— ! LD -d- CNJ

CD co LO m co CD !CD ; co CD CD -d- r t CD ; r— CD

CO I-O CD -3- CNJ CD CD CD -d- CO LD LD CD CD C- . , . « . 1 . ,1— i*—* " CNJ t i i-o ~o 1 ,— ! * j-o CD 1 -O i CD CD r~- LO CD CO ! •— ! CD CO CD r— i CD CO CO CD f E ; LD I 'CD «: CD .— co i— r— LD LO ',r~- LO CNJ -d- CO LO LO c: ; en ei.:.— —. CD : CL! ' CU ; ! LO . LO CNJ CO LO . r-~ ! -d- -=t- LO i ( co CO .e: i a ; LD -*- O :• CD i CD GO | >- 1— ir— : CO *' * !-+-> L_ CD .— r-~ cxi .— co i I ,"D ! >"""- CO CNJ CO i -" LD r— \ c -o LD I ro CD ; cn !ro _o ' H- LD l CNJ CD -^ -d- LO LO icn r— LD CO [ -^ CO CNJ -o •—-l LO .. «L -,' cn CO CO LO LO LO -d- ; -d- r— -d- -d- CO CNJ r— CD £_ i— "O -o CU -o CD CD _o CD O O CN CD CO CD CD ; co co LO LO t CD LO CD E= LO r -+->' CD • CJ) , CM LO . CO CNJ ; — CNI r— CNJ in Cn o_ ,•— •— »— «— CD e LO r cn LO >— cn -d- co Ir- LO CD i CD LO LO en er LD i CNJ LO • CNI r- CD CD ' £_ •— CD >- cO - > ï_ Of ) ! LD LO LD CO -d- • -d- ; co CO LD CNJ t LO -ci- — CD CT TZÏ ; LD j CNJ CO CD i cn ! CO _o I <

[ LO LO CD CD [ CD r— CD CD CD [ l co ' t LO

LO LO CO co LO co CD LO CNJ CNJ

l CD r~- -o uo co r— s° co LO CD CO t CD -d- LO CD -d" CO l-O CNJ CNJ CNJ co -d- i • CNJ -d- CO -* -d- LTT ( CNJ CNJ LO i t — co LO — CNJ t 1 -d- t

CO O) LO -d" LO CO cn co LO CO t LO -d- CNJ - '~

CD CD LO i— LO cn CD co cn CO co co CD -d- co co co -d---d- co co co co co -d- CNJ -ch LO r—

co r-- cn co co co r- r— LO CNJ cn co co CO LD CNJ -d" -d" -4" -d" -d~ -3- -d- LO -d- -d- -d- LD LO —• LD LD CD

•-o CNJ r— CD co *=** r— co i— co [— co LO -d- cn CNj co co -3- -d- _d- co co co co co co CO -d- ~d-

CD LO CD LO CD CD p— O CD cn CD co CD r~- -d- CNI . LO CD LD -d- -d- ~d- -d- LO «d- -d- LO -d- LO -d- LO -d- LD LO cn

Cl Cf) CD £_ "O O -t~> ! -o CD O • 1— o CO i c_ cr O r* -ó CD ' O Ï_ r^J £_ ==c ! CD o •^~[ wt O "O 1_ o-> .e: ca tb o c. -t-" s_ CD cn Oi o CO . CD "O CD CD T o ; — ca co 3 S_ S_ o\ cn s: . ' cn co ca 3 c3 Z3 3 ca co O -+-' ' •+-• O _£T SZ ca co ( t_ o o cü co cü co co co _a C O O s 3: -C^D CD -+-• -§-< -d -C _c -sr -ir .e "O CD CO CyO INI fN( O . Cr« IZ I t £_ c_ £_ LO CD LO CD CD CD ca t co ca CD CD _a ! CD CD ! CD <—• , CNJ co CO CD Ol o> -t-* £- O 5* CD CD CA -*-cn* CD i .^- Q. ' a_ l t l t t /] ' o rs _o _a C c: _N^ ' £_ CD ; CD CD -O _Q i_ t- cr CD O o i— U") CD LO CD ' i— ' •. — Z3 n o o o > £_ i £_ i— i— CNj ; -=c ' :s -3 -~3 re re cn ; CD cn ' cn - 84 -

VO rn

CD tlO CÖ r-l CO VO t— O rH n"ICO VO CO CO vo CA "3" r-i Vf O OArOHCO O O O O •H VO VD CO rH CO rH CM rn CM CA HHWW vj- vt vt- vr vi- vj-vj-.vj-. VD

O H O, HT oj i.oi vi- r— O CA CO CA C\J Kl" r-1 CA ir— CA vj- r-; H O O O VO r-o nw H H CM m CA rH OJ 00 LT\ vj- vj- vj- vj- vj- vj- vj- vf

iH

co vj- r— r-H H CA CM rO rH VO vj- CM VD VJ- CM r-A VO CO <"0 CA O O O O VO LTNCO OM-1 CM CM rO rO CA r-l H rH CI vj- Vf Vf vj- vj- vj- vj- vf VD -P rH CQ S3 CD O f~-nnm O CA CA VO CA VJ- n-) H •rH CA o rH r—co CA LfS t— vj- CAO O O R UA ir> t~-vo c— O r-H r-i CM cv o\ «\ o\ CA i—i M r-\ vj- vj- vj- vj- f-) vj- vj- vj- LTN H rH

O g o PI

à bû PI M S3 03 S3 •H •H cö 0) SM O -P !3 -P OQ •H S3 bH CD CD rj © O CD. -P fn ÎH rH' S3 CD P cö CD CD P< p W rH O CD CÖ O ^ fa ra ' U rH r-l -P CD G S3 s CD O ^ 1> Ü CD CD CD CD ÎH CD O T~J T3 O Tj O TJ CÖ ko M ri S rH ^ fi S3 ^ fH S3 CÖ o ce P G cö P cö P> rH fclÛ fH Sû ÎH P bJD rH rH 0 CD _ CD CD CD CD 0) CO -P •P P Ü -P P U CD S3 rj Ö P S P Ö •H o O pi O 'rl u cô o pi o Pi o -al PH I-^ PI fe O pq (-a Pi pq OfflbPlfe - 85

LD I LO LO CO CD CO OJ t co ; c LD -d"C O CO «— OD cn -4- 3 3 . O r-> co r— •— CO N CD OJ OJ t co s_ LO oj r— -=i-• — oj • •> CO OJ •— LD i— i— r— up oj LD ILO OJ co co r— :—• -d* c :c o CO . CNJ O O) UD -T CO CD LO CD CO CO -3" LO co <-o ; OJ OJ OJ ' GO CO CD LD CO CO -d- • LO LO CO CO -^J- ^t CO '

: LO l [ l l ( ( l t t l rr :LO CD ico -O !»—

03 cn [ t C I '— I l I [ i OD LO £_ CD -* .— C LD -t=j- CD r— co co OJ. LO LO OJ LO t LO m OD LD cn "l_> CO CJ i =s O) t r t t cxj t CVJ l t I I ( cr> c cLbD

— [ i r i l l I l l o LD c_ CO >• r— e. LD CD CO LO CD OJ LD n,i o LO ^- -t Csj CN cn -o CD

CO LO >—• co CD co .OJ .f^.- ,_^- , CXJ

t •— lilt (lilt

t OJ OJ LO -=t- • LO CO -d"

co co co LO LO OJ « I l |crj O) i;— .

UD f CO r— I [ ,-dj- .— LO '

l C CO <— CO LO CO 4" O) n CM -J- t [ t

I OJ «d- CD ' CO CvJ CO t LD t t OJ <

co co' r-— *-o LD LD CD

O) IN CN O CD -d- [— co i— co co r— .— CD CO i OJ OJ OJ , r— r— CD LT».-d- oj ro. CO LD co co

CD co i— o- -=!- co co -d- r— -d* LO CD LO OJ CO '-O LO -J- , CO CO J" -t CNJ co

CD OJ CO -d" CO co r— -d- CD LO LO LD CO I— . co OJ OJ : co r— co -d- <— < i LO LO OJ LO cc '

Û) D O» 7SL C_ al TO' -D CD CU -=vî ~ "5 - cö ca eg ie aJ co O N V /l M \/ /Il O NI V vil o co co M rj t I SL_ E_ C_ • t ca ca QJ CD* _D O C7i C7t -+" -w £_ =S CD CD tO C/î CD [ t [

LO CD LO ar rr en* 86 -

LO LO LD

. r— [-— LO CNJ LD c\i en CO f— I— -3~ en

CD r~— CXI CO C\! C-> LO OJ LO t LO CNJ t r—

CD ! eu en •

co t t tit f') t l I l l

t -— Litt i l I ( l t

«— O-J OJ .— i UO CXI .— i 1 (

N IM ^ o r- CO n i—- LO en .—- LO CO CO CO CXI CT) -4" CNJ c\i CT! H-1 ..,IV„. i t t i •— •—

— •— i t l t

t r— l ( | l t t ! C I ( t (

t .— CO l en cvi .— ( i i

CO i [ t l o-j i— «— t l

[ t CO r— CO LO co -^" L£> m osj -j-

i— I r co t ( csJ [ CM l: I l

ii— ^ n -t co -d- LO p~ -^J- l co

1— CD LO [-— CD i— -d- <-D LX) co LO cry f— CO ÜD ^ -t N CO CO -t -t •— co

<(• r^ 4 LO in o oo CO -^* -^" CNJ

-a •

c_ r-j ^- l .A co G> Ln Ol w L. ra w C_ CO «5 XT en o a> -er .e: n L. t- o» — ai _£:. _c -o Z3 rj cc cy c: <— «— _> -C ,c- ai CO -^ o c_ aï CÜ co co co CO ET O o M V /Il iNi \y A\ > «5 r- r- .C" C" a> co -* *- ° r l SL. (1> N V /Il LO CD LO co ro n ca ca CD ^ 1 1 Ol O 1— CM co co Oî Ol Oi -+- >— =S CD CD CO o_ "O 1 ï 1 I r A\ n -O _a c: CD- c= QJ -O -O s_ CO r LO CD LO CD CvJ -5 —•> =C 87

-P VO ri LOVD LO r-l LO • co ri CO OX ri PO CM pi rCi VD t— r—VD ^fw r^ : ^ O 0\ ri t— ri •=}- Ü 14 O ON o\ o\. «T\ S4 CD O CO O i^-VO CM O r—LO.C O ri to, rn ft rH UAC O VD LO *3- lO O CO CO IT— CM ON ^X 0\ CX CS T\ CJ\ ON ON OS ON (TX PH O -P ro LOCO CO CvJ Cvl t--r—c o t-w t-

VO ri ri C— LO (M VD CM ^f O POVÛ CO ri il (D Ê VD exi o\oo c— r— ^r OS ri ri VD VD PO •r-3 -P 3 C\ rn •H ,3 -P rH ri ri r-i O CÔ 0 Cd tJ M rH i4 CD CÔ K -P S ri • •HO -P Cù ri O W O O\v0 SfCO OMAO POCO

VD CO •v}- O "=*• rn o LOCO LO PO LO PO 1 CD S VD r-\ ^t rn CM VD LOCO O f-O w pq -P O VO CO CT\ O VD rH CM o\ r— t>- r-\ rn 1 M 14 ri ri­ CD -P "vi" *=}- ri CM LO! CM co OA PO O VD CM CO ft ft r4 VD LO O t— C— LTMT— CM f- OA ri (MO r-i ft 3 CTS CM O CO LO O ^î" CVJ CV) O t~- f- rH PO VD o O O ri r-i vo CT\ n VO VO *v|- t—^d-VD LOO H rn ri t— ^T roco r-\ VD CM C0 VD LO-sl" ri CO co co *sT ^r CM ON CVJ O 0 H cô O -p O VD n VO ^" C\ CM rn^t rn LO, rOr-^rO LOVD as OS t— PO t— rn ^T ri r-\ r-i LOVD CM M cô r4 rn rHr-\ CD i4 CD ri•H i -P i4 M O riri O -p CD O •riH O ÎD f4 ri w n PM - 88 -

rOMO MO CAO LTS IT\ C\J rO CM CTs «fv «^ «\ »* ON.

CM ro

CO ChO H LOiOO rH IT\ CM O O "N "^ "N o^ »v "~ rH OA r—I O H rH OJ CM CM

^l"OOOi-IVDCM^J- lA^O ~ ~ ~ ~ ~ ~ r-\ rO C\l O O r-\

o [~- i-o ÇTN m t— CO CM rO MO ITA CDA "^ Cs "* ~ °% CD " f- O O O rH "QO CM rH

pq rH rH o O rn f— UA .H UA LTS O - <" "^ ^ °- •~H CM O rH O rH CO H

OA ^ C— CM CM CM! H O O rH rH MO f"T\ 0% PS EN, ON ON O CM C— CM cö CM O O rH CM rH ^d" C— Cl rH C^v o rH rH o > 0 -n UA rH LfA rH O O *3- © ,0 -H CM CÖ rH r— £T\ »N «N ffN Ti H ^3- ö MÛ CÖ Ti T5 M •H ft CD U © •n fH P T3 £ Ti © © CD CD CD CD fH -P ft M fH © ^ m O si -P CD CD •H O CD CD ft S t> rH cö CD U o CD O •H ft > en CD CÖ ia •P S CD fH •H CD fH ra CD £ m Ci) ö œ -P Ti CÖ -P P! S Ö^.CÖ a Ti Ö H CD © ,3 •H CD U Ö CÖ CÖ CÖ CÖ a o H S Ö U rQ ta CÖ CÖ CÖ CÖ £ CD e o ca a ert cö Ti CÖ ft o ^J fn (-1 r : CD CD CD T3 r(3 T3 -P Ö s Ti tiD Ti HHrl CQ -H „ ^ J) rH CÖ rH CD CD CD ta CQ CQ O ö ö -P CD -P CD rÖ rd rd Ö X5 T3 I o o w Ti 4) 'd •a xi -ö cö CD -rH •H O fH fH cö •H O -H •H -rH -H -P fH © © -P PH PH g M E e e e Ö rQ ^ ^ -P > CD © CD CD CD CD cö ft fH fH © OPHO O O O O -=rj CAJ ro -89 -

CD -d <-\ Ti ffl -n •vj- CM r— vo LCACO o o c— f- r— ON O t— CT\ PO CT\ Cvl ro rH xs -H LOi LP« "vi- "sT ^J- *3" LP\ LPi "vj- -sT rO "sf- Xj" -SJ- ^t' f- [—VO iVO "sT PO LPN; •sj- Tj -P •H CH Ö CD CD CD O rH

; H, •o ricO^HHN C— 00 »si- OJ CM 1 H CM LA PO rH I I 1 LO H PO VO vo CD /Il m CQ CÔ rH M m i—I Q\ PO PO PO PO r~i rH CO LP\ I r— OJ CX\ I CM VO CO ^ rH 1 CO rd •H Cvl H rH H OJ rO rH O •r-a rH •H -P © CD rH

CD •

S •H

£ CD T3

FH

CD rQ LOiCO rH O VO vtf- "sr PO OA rH VO PO -sj- Cvl I I ^i .H I CM CM rH CJ r-{ r-i r~i o H H CÔ •p £ CÔ «=i3 fH •o \0 O t~ lf~\ ] VO 00 LfAVO rH CM PO OJ LT\ I 1 I CM I | CM CO CXI rO

PO V

a > rOH C— ^t" PO CO xl" t— «sj- VO IOC3 PO LOiVO LfMPirH PO CO rH CO CM CO VO LPv XT H CO 00 xj- XT CM CM

-p £ fH u œ CD ta . ba u T3 o -p -tf ffl o •H O DD fH « SU o 2 n3 CD CD -p CD U te fH £ CD p" rH nd o o 1 O T3 fH Ü O fH X cô CÔ -P CD CD f-D M U cô cô fH CÔ CÔ fH CÖ CÔ ca a) •H CD r^ .Ci CD ^! & CD X ,rj cô fn 'd CD J ? ?H ri îi) &J3 d •n cö H cô l OJ S rH rH a <-\ r-t Ö H rH -P co CÔ & fH O O O O •H CÔ CÔ CÔ CÔ CÔ £ Ü CD N V A\ « V /|| o N V /|| Sn r3 X Xi r=i X CD C0 co tq fclû © a) fH I I fH PH 3 ITNO LT\0 O O l cô CÔ CD CD O n CO CD O rH CM rO ro: CD ta t-„Q -P ta |S CD CD w •H p< Pt d I I I I Ai X> £ fH CD O S CD ,a rQ fH O CD O nj H 1A O LTNO 3 o o fH O fH > HH H H CM W R fH ba o ta SO - 90

i CQ 1 •H !

tio! •H i ! 4= i HOA^-^WH Kt" f— CM t— l rH i i ,3 i i O !

! r~\ "? i'• i © • |<+H ! •|-s i-H 1 ts rH i-P CÔ td (M •n M tyj •H O fi © LTM-H • 'oü i to « cö /il IrH fH STHC3 r— C— rH'C O rH r— m CM I m rH 1 O CD rH ro :vO CO CM rH •ro •H filMO ! PH; > ••ci ! O i- p SH ! i CD Oifi •H ! O ! cô ^!ï> fi ; M m ^H CÔ •r-3 CÔ CQ •H tSj-H ÎH •"Ö !^ 0 M H t~; O -=3- IT— H l m rQ CD iH H rH m CM rH rH rH CD CÔ tsl -P M fi CD CÔ !> •^

C5 rH Sa; CÔ VO ^^O H O ON moo CM o l rH H CÔ H in CM CM CM ^ ^1" CM CM rH -P i-oq O -p t=o> PH O 60 pH fiCD l-D rH > H CÔ T-D rO rH C~- ^T rO CO •^ r— "sT VD LC-i o •P -H CM CO VO LOi ^r H co co sr "NT CM rt fi H CÔ Td gpq «aj CD rû

rd CQ H -Ö O -P © O -H O CQ , fi O 3 ta © H fen INI fH |3 OO O 1 ! O Ti VO CQ Xi cö cö O fH VO fH © b0 SO S o © •n © © 1 o fs U fH QO èlsi 3 ê ?! 2 cô cö 1 CQ O £ 5 cô cô M H fH CÔ CÔ CÔ CÔ CÔ CÔ rQ s ü Ü Î5 Is © CD ^ ^ ,3 ^ ^ ^j TS CD m m N •ta o fi i l FH fH fH O 3 momooo cô I cô cô © © rQ rH CD bî> bJD H^> "P fH o i-H H CM rO n~i (^ © © CQ CQ © T5 © 2 P P fi fi M fi fi 1 I 1 I I /Il rH © rQ rQ fH U fi O CÔ rH •H pi 2 O O o fH 1-3 rH un o m O fTj IT=- 1-0 1-3 M rH rH CM td o m 91

CD [Willi CM H | H r-^l 'm

o -p Ö I I I H I III I © •H vi

•H S xi fi cô I 1 I I ! H ; H I H I I cô •on rH O ft O CD A O o H m m © !H rQ CD Hi Hi H to 1 nn l l l m H i | | i O Ti cô ft > -H ft 3 I © KD O ,3 -©P o P-1 •H S A O Kl >-H O © !s MH > CD -P -o tlO O -H CO LT\ CM VD O I m ft rH H rH O Ö ,3 fH Hrl ' H 05 m cô ft CD •H h) O ,0 H fH « cô I ni 1 H I I I I H H | | | I | -P CH O O ,3 o S O -P ^ o ITA o o CD •H CD -P ^ CÔ LOi en -vT r—H l m

-p £ t3 w CÔ !H o -p î> CD O o (H £ O CÔ H fe fH CÔ O I O T-J rCi CÖ CÔ O fH 0 tiû HJ S o £ rd CD CD I o © fn HJ tû s > 3 S 3 cô O l ,-£ cô •H H fH cô cô CTÎ cô CÔ X! Ü |2 s^ M CD £ o ist O P4 © !s S © (73 I fH ÏH rH mo mo o o cô. I CÖ ® © \n o 1 CÔ &JD -P H rH rH CM m Y-O CD tiû 0 W' . ©. ft I I I I I /Il £ CD rQ £ O £ 3 rO ce 0) ,£! r3 'U '£ o rr cô H LOV o ir\ o rH 3 O O fH (H HH OJ H LT S h) h) M W (H rH - 92

D CO ! -a- cvj t t i : co l ( t l cil t E- • CD ; •S- o ; o CM .— CMJ i ci :- c3 •; H-o* •+-" • co co -3- t LO c_Q CO CM l t CD O c s_ œ -o O l t l I t > t ( CM l ; co

-4- CO C-J 1— l co co to co i— <— l Ie0

N j o [ ; en -d- CO l l l

CO .— . 1 t ! i CD to r •— i

UD CD tO t t l -4T co LD en o I co J- CVJ CM CM en

o> [-- l ( 1 .Cf UO .—• CM i

m ID J- o o) g , r~- iû (SI r- ID CM o > co

CD en CO CO -a- •— l c-i C3 o m r- 4- N ^

n m CM ^t t CD LO .— CD ci> r*- t co CM CMJ co -=r CM co CM m co

en ID t I I < co t o I . r—

CO CD CO to I CD m in MO oo ; -* S iC r— to to

.— ,— 1— Osl I N ;— r— -=J" c~- LCD OV CO en CM t-O CM CD ,— CM i— '—

"O O CD

CD CD ca ca m CJ CD OO CO J= j= -s= -c sz J= l i CO CO CD CD -O

cD CD c/> C/î CD I t /Il CD —; 3: a: a -93-

-o C -+-' CD M I I [ f- ( '— t f— CD -2£ — t-

CZ> C7> LO LO CO CD CO CNJ n n i—

CNJ CNJ LO -=J- CNJ CNJ

t C *— -t t

LO LO t CNJ LJ^ . CNJ CNi ^}- LD

co r- o> co LO LO

n tO CO '—• LO -d" LO LO CO (-— CNJ (

t I •— 'I Ï I I I I ( I •—

-^- LO LO r i oo ( [ t t CNJ LO

Ï t I I f r— I t t t I

O) r- O) O) o ^ cn LO CO -=•" •— CO i LO CD <-^ CNJ

O CT M -=1- CO LO LO CO CNJ CO co -*• .— CO CO

CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO CO -er jc -^ -c: -c: -c: LO LO CD c=> CNJ

I I t t I /Il

• LO O LO CD LO CD LO CO LO CNJ CO CO CNJ CNJ «—• -94-

TS

CD ^ LO, 1 rO CO H M a) H LO,

CD £ bû LO! cô I m l l H rH £ •O cô •H cô pq H O O ^ MO Ü CM *3" CM H CXI .1 H LO, H i H a) t-i o) PH -i •H (i) S ,M H• H• ] 1 I i I I CD M pq CÔ

£ CD -P •H ts 3 ï r" o ^ Ti •rt £ £ MO r— LO, <"0 c— CM O 0) crt t— rO H X rH rH' • U (U *~Z~m o T3 o CD

£ !s Pi •H 3 O nd /Q ON h- IA CJ t- CJ\ £ •"Ö rO LO, CM rH H vT rH ^r H a-) CM . « rH rH : rO CD UT\ rH H H <5 /il

•H •H CO MO MD C~- 00 MO cô •• MO -p M -sT •^r UTA CM rM H CM H H LO, £ T3 ON cô CD rH <3 rû CO -P <(D m H £ CD CD I !» o Ht Pi cô CÔ cô cô CÔ cô rQ O .3 ,£ ,£ ,£ £ 'ri LTV O LO O O O cô •4 o rH rH CM ro CO £ 1, 1 1 1 1 /Il o £ • rH cô rH to, O LO, O H 1-3 H rH CM pq I t Cn t i t r — t i r t t -— t Y c CU o. n> -1— ï=- o • -o

o * o 03 •— l I l • l i Ï <— t t <— Z3 CD _TT: er Sc o ^ *. CD -^ CO o ,—i l l l l [ (tilt-— n -^» CO, t t •— I l I ( <— c i t H-*

Z3

CO, . t Cxi .— | C%J l « l .— -H1 '

CO co Q. O • 9 V -c; eu I I I I ( t t l l ( ' , « »1 o E « C(~D >

I I II'— [

lilt t t il [ cz £= CD E

CO CO é « t .— i cxj n i l | <— n rsi •£Z '* CD £ • o

1— CJ O Cl I I — l Cl t •— IC Z3• « « c: EZ EH CD CO CD CO

O

i o co I I l I• •— l Z3 • c •C SE CD CU CD H

o

r O l .— I I I I [ t ( 1 l =3 d :£— CD CU

O • CO• co• • • 4 I •— n t l t t t t co <— [ • cr cr f co CD •— CD E

4 O co• • A t CM | c l CXI t t t «— co

C co CD '— co* 1— • cxj LO cn cvj cn LD LO LO Ovi oj r— _J

t- co -O zz TH co OJ •— l l -=t- I CNJ f OJ , « , CJ«\ C c CU Z3 -< —' o 1 co _cî Z3 o « -o CO I t CM r— [ t I t <— ! c\j .— CD c £_ ra Cl- CU 3 5 CO •— O t s_ cz CD co OO (D L/1 4- J- i— r— r— '-o co UD uo CD "O CD tz •«—»

CD

CU CU CU CU CU Cu Cd cü CO CO CJ eu eu eu cu ca

co o CO i A\ co co •— m Q LO cr> LO d> LO CD LO LO C\J co m CNJ CM i— 56

t V O M l t <— t t l exi t— l to O o tr o i<^=l co

O CO l l •— l t ( lilt.—! i—- n •c- ZD« a> _cr•

o l I — t t I t l t l •— t <— Z^J ""T"" o CD o CD T o• t t i— t l t I I — t t ! O c: ^ CO CD > o CXI CXI [ , [ l I t l exi CXI o er • -O. CD :> Cn d CXI t l l t i i •— t exi i -*—o CZï O! O. O) LU O CD >- —' O»% 0?. < l — l II ( t t <— I l -n H-J« er ur« CU _sr•

co CO czB 13 l C-5 [ l l t l l .— t CXI ( r- o> -+-»• O £_ c: cu 3 —»' C3 H-' O O CO

l I l • t t t I I t •— ! c CD• CU =3*

CO csj co r- J- •— t CO CO CO CM

(lil.— t «(.Cl •— t

t .— il I t lilt

t t t i l til— til £= _.j CD >» C3 CO* » i •— i t t t l t t l t •— .—1

o • <— •— i t l t I t t t t t crz LO o CXI CXI i

«- £- £_ C_ t_ £_ £- -4-j ca ca ca ca co co c_ ca CXI co ai co co _a M— ca ca ca co ca ca CD c- c~ -er CD a* •— o en -d- oi j- en O <~> (NI o-) CO •4- n en N N i— -O •u f t l t 1 o -o /tl l I l i £Z /Il CO i— LD f") LO r-> r— LO CZ> LO CD LO —1 <— "— C-J -=£ CO CO CXI CXI I— 97 -

c •— t t r t t •— t 't 'I t j

CD _b£ CO

c c ••— tic ( I i ' t •— t

I 3 cz CO t r— t I T I l ( '— tic o(- £_ eu Z3

t •— I | ' | { t i «— i t i

I t— t I ( I l l 't t l r—

m N I ! I t t ro .— c*j c\i

era O CO I — I I I C lilt-— t UJ i O CD . •c- r: • =>• CD E CD > O CO I •— I I I I t t t t r— (

' cz ' Z=> CD E

O CO, t •— 1 I I I t t ( <— t l r- CZ — oo CD SP —' 5 o

•— o t •— C I I I • t t l t t f~ -< CD •> • CO CO I t .— C t 1 l t '— t t t 1 ' r: —' CD s -o [•—lilt I t t I ' t CO CO tr. O> o 1— « 1— o> •r r r- C3 * a> s CD <_1 „ CO CO ( I— 1 I '— t O r- C- —•' CD e CD >« Ol c: I "~ I '— ( I I I t i r •—- i t

LTO CO CO ( | t .— m t t LO i

-O ZÏ 1 i— I t » "O CO

I CZ CD CO œ ro tvj i— i ( n N n CM i— co CD "O >l—t CD IZ CC O =s

CO CD C LT) £_ ia ai •— ID N l£l . Oi— cc ' 0 A, & C\l CD

•— £- £- c t- £- c -+-< tu tu nj ra co ra 4- ra tu m ra ra ra

3 in o in o o o i— o O) -3- en -d- en o i— ,— c\j co co 4 co n rg M i— CD •o i i i t t A\ "O /Il I ( l t t C LD O LO CD LO CO CO CvJ cs '— - 98

o

cö H •n •H pq

I

ö o O CÖ P o cö • ! iû \ ^•HCO a\ o t— <"""> to 6 PO O CTN CM Is 1 •H CO H r>-) H rH H rH ',iH CM H H !4 h © CD © -Ö l> Ö O 0) O e ,Û OMMO cono O u c\ CTNH ;O CO O (M O CM 0i Ö © r-l ^1" H H •* r-\ H -xl" H. •ri tiO rH rO rH ;*lpO SO H rO cöi LfMXi n:m UP! rn rO Su

CM CO SO r-l t— r<~) 0"\ 00 -^ m; :o so

Öi CD; ;P Ö P' © -dl ,3 CM 0) o: SO o> > Ö cd: ; 0 © © © Ö © ,M -d M ia CD Tj £i : T3

'E-i- , © pq u pq !> 0 pq Pn pq o ;n 99

Bijlage 51 RAMING VANHE TPOTENTIËL E AANTAL KANDIDATEN VOOR BEËINDIGING VAN HETBEDRIJ P VIAHE TO. - ENS. -FOND S

Aantal geregistreerde telplichtigen in I966 ot. waarvan metcultuurgron d in getruik tot. waarvan 50 jaar of ouder tot.!waarva n methoofdberoe p ind e landbouw tot. waarvan metee ninkome n van< f uOOO,- ..(?Ç^. 5t ting;] _ tot. waarvan sedert i960 onafgebroken een land—of tuinb.bedr,hebben uitgeoefend tot.jwv.de bear,oppervl .seder t I96' niet verkleind is.tenzi jon ­ vrijwillig tot. TCV.zonder aangewezenop ­ volger tot. oppervlakteva n betrokkenen inh a bouwers: 5 ha 23 23 16 16 16 11 10 10 32,21 10h a 81 81 53 53 53 48 45 32 245,86 15h a 67 67 26 26 - - - - - •2 0h a 54 54 21 21 - - - - - 30h a 43 43 20 20 - - - - - 30h a 18 18 8 8 - - - - - landbouwers 286 286 144 144 69 59 55 42 278,07 we- enOudehorn e 84 84 44 44 26 21 21 16 105,24 ega-Schurega--Noord 87 87 48 48 26 22 20 18 113,10 ega-Schurega--Zuid 44 44 21 21 8 7 6 4 30,70 sterzwaag 46 46 20 20 7 7 6 3 25,53 .sterzwaag-Noordoost 5 5 - - - - — — — :elbroek-Noordwest 20 20 11 11 2 2 2 1 3?50 ige-geregistreerdeng pC ;totaa l 74 71 34 — — — - - - pD » totaal 61 56 54 27 27 25 16 10 21,57 p Spec.Î totaal 7 4 2 2 1 1 - - - geregistreerden 428 Or 52 299,64 417 234 173 97 u5 71 Ind e reeksVerslage nva nhe t Landbouw-Economisch Instituut zijn op ditgebie d reeds verschenen ofverschijne nbinnenkor ts

VerslagNo . 60 Slangenborg. Sociaal-economische schetsva n een ruil­ verkavelingsgebied inhe t Groninger landschap Wester- wolde, januariI964 « VerslagNo . 63 Mierlo.1 Sociaal-economische schetsva nhe truilver ­ kavelingsgebied tussenEindhove n enHelmond ,janü- - ari1964 . VerslagNo . 10 Sleenerstroom. Eén sociaal-e nbedrijfseconomisc h onderzoek inhe t ruilverkavelingsgebied tenweste n vanEmmen , april 1964. Verslag No. 74 Vries. Sceiaal-economische schetsva nhe t ruilver­ kavelingsgebied inhe t noorden vanDrenthe ,apri l I964. Verslag No. 78 Rijsbergen. Sociaal-economische schets vanhe t ruilverkavelingsgebied ten zuiden vanBreda ,me i 1964. Verslag No. 86 Genemuiden. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsblok aan het Zwarte Water, juni 1964« Verslag No. 91 Bergen. Sociaal-economische schets van een ruilver­ kavelingsblok in Noord-Limbufg, juli 1964» Verslag No. 101 Zuiddorpe-Clinge. Sociaal-economische schets van een ruilverkavelingsgebied in de grensstreek van Ooste­ lijk Zeeuwsch-Vlaanderen, september 1964. Verslag No. 102 Oukoop-Kortrijk. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsblok in het Utrechtse weidegebied, september I964. Verslag No. 103 Budel-Strijper Aa. Sociaal-economische schets van twee ruilverkavelingsgebieden in de Brabantse Kem­ pen, november 1964. Verslag No. 108 Luttenberg. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkavelingsgebied in Salland, januari 1965• Verslag No. 109 Meeden-Scheemda. Sociaal-economische schets van een ruilverkavelingsgebied in het Oud-Oldambt, januari 1965. Verslag No. 110 Ooststellingwerf. Sociaal-economische schets van een ruilverkavelingsgebied in het zuiden van de Priese Wouden,, januari 1965. Verslag No. 120 Lieshout. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkavelingsgebied ten noordwesten van Helmond, februari 1965. Verslag No. 121 Land van Swentibold. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsgebied in Zuid-Limburg, maart 1965» Verslag No. 122 Houtse Polders. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsgebied ten noorden van Breda, maart 1965- Verslag No. 127 Woldendorp. Sociaal-economische schets van een ruilverkavelingsgebied in het noordoosten van de provincie Groningen, april 1965- Verslag No. 133 Echt. Sociaal-economische schets van het ruilver­ kavelingsgebied in Midden-Limburg, april 1965«

z. o. z. Verslag No. 141 lieerde. Sociaal-economische schets van het ruilver- kavelingsgebied op de oostelijke Veluwe, augustus 1965.' Verslag- No. 142 Kolde. Sociaal-economische schets van een ruilver­ kavelingsgebied, in Drenthe,/'november 1965« Verslag No, 143 Anloo. Sociaal-economische schets van een ruilver­ kaveling^gebie d op de Hondsrug, december 1965« Verslag No. I46 V/esterbork. Sociaal-economische schets van het ruilverkaveling«gebied in Midden-Drenthe, december 1965. - Verslag No. I48 Bavel. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkavelingsgebied ten zuidwesten van Breda, januari 1966. Verslag No. I50 Paaslo-Kerkbuurt. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsgebied in de kop van Overijssel, januari 1966. Verslag No. 153 De Poel. Sociaal-economische schets van een ruil­ verkavelingsgebied op Zuid-Bevel and, februari I966. Verslag No. I54 Overloon. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkaveiingsgebied in het oosten van Noord-Brabant, april 1966. Verslag No. 160 Bevermeér. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkavelingsgebied ten oosten van Zevenaar, mei I966. Verslag No. 164 Bakel. Sociaal-economische schets van. het ruilver­ kavelingsgebied ten noordoosten van Helmond, jüni 1966 Verslag No, .16- 6 fiijens Broek. Sociaal-economische schets van het ruil­ verkavelingsgebied ten westen van Tilburg, juli I966. Verslag No. 168 Tubbergen. Sociaal-economische schets van het ruilver­ kaveiingsgebied in Twente, juli 1966. Verslag No. 172 IIolten-Markelo. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsgebied op de grens van Salland en Twente, november 1966. Verslag No. 176 Jubbega-Schurega. Sociaal-economische schets van het ruilverkavelingsgebied tussen Schotorlandse compagnonsvaart en Tjongerkanaal, december 1966.