Bab 6 Mewujudkan Persekitaran ke arah Meningkatkan kualiti hiduP
Jambatan Pulau Pinang 254
Kerajaan komited untuk memastikan kualiti hidup yang tinggi di kawasan bandar dan luar bandar selaras dengan aspirasi Malaysia untuk menjadi sebuah negara maju. Ini bermaksud kawasan di bandar dan luar bandar akan menjadi kawasan yang menarik untuk didiami dengan perumahan dan perkhidmatan yang berkualiti serta pelbagai aktiviti riadah dan kebudayaan. Ini bermakna kawasan luar bandar mengekalkan cirinya yang tersendiri di samping memanfaatkan keperluan perkhidmatan asas yang disediakan. Ini juga bermakna, pengangkutan awam dirancang untuk memenuhi keperluan rakyat, semua orang mendapat akses kepada penjagaan kesihatan yang berkualiti dan berasa selamat di dalam komuniti mereka. Akhir sekali, ini bermakna persekitaran akan dipelihara untuk generasi akan datang.
Jika diukur daripada langkah yang diambil, Malaysia telah mencapai kejayaan. Pendekatan berkaitan perumahan yang dilaksanakan telah membantu usaha menangani kemiskinan tegar. Pada masa ini, sebahagian besar rakyat Malaysia mendiami kawasan yang mendapat bekalan elektrik yang stabil, akses kepada air bersih dan perkhidmatan kesihatan. Melangkah ke hadapan, Malaysia berdepan dengan cabaran dan peluang baru termasuk pertambahan penduduk bandar yang pesat dan peningkatan harapan rakyat, perubahan demografi serta kesan perubahan iklim dunia. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 255
Dalam menangani cabaran tersebut dan semula sistem penyampaian mengambilnya sebagai peluang, ia memerlukan penjagaan kesihatan untuk meningkatkan anjakan yang signifikan kepada dasar dan tindakan kualiti dan keupayaan penjagaan serta yang akan dilaksana. Malaysia bukan sahaja beralih daripada strategi yang perlu terus memperluas liputan perkhidmatan, menekankan rawatan kepada pencegahan tetapi juga meningkatkan kualiti perkhidmatan. penyakit dan gaya hidup sihat; Dalam persekitaran fiskal yang ketat, penyediaan perkhidmatan ini harus dilakukan secara lebih • Memastikan akses kepada perumahan cekap dan berkesan kos bagi memastikan yang berkualiti dan mampu milik. nilai yang lebih besar untuk setiap ringgit Memenuhi keperluan penduduk yang yang dibelanjakan. Anjakan ini penting untuk meningkat dengan memadankan penawaran dan memastikan rakyat dapat menikmati kualiti hidup permintaan rumah mampu milik dan yang lebih tinggi dan bersaing di peringkat global menggalakkan industri yang lebih cekap untuk mengekal dan menarik bakat yang menjadi dan mampan; tunggak kepada pembentukan sebuah negara maju. Ke arah itu, strategi dalam Rancangan • Menyedia utiliti dan perkhidmatan Malaysia Kesepuluh (RMKe-10), 2011-2015 akan awam yang lebih cekap. Mengutamakan ditumpukan kepada perkara berikut: kecekapan dan produktiviti dalam penyediaan perkhidmatan bekalan air dan sistem • Membangun kawasan kediaman yang pembentungan, bekalan elektrik dan jalur berdaya maju dan menarik. Mempengaruhi lebar yang andal, serta memperkukuh dan bentuk dan ciri kawasan yang boleh meningkatkan pengurusan sisa pepejal dan menjadikannya tempat yang menarik pembersihan awam; untuk didiami, bekerja dan beriadah; • Menjadikan jalan dan masyarakat lebih • Membangun sistem pengangkutan awam selamat. Mengurangkan jenayah dan yang mengutamakan rakyat. Menstruktur meningkatkan rasa selamat di kalangan semula sektor pengangkutan dan memastikan rakyat; dan pelaburan yang berterusan dalam infrastruktur supaya pengangkutan awam menjadi • Menghargai khazanah alam sekitar negara. pilihan utama; Memastikan rakyat Malaysia memainkan peranan mengurus dengan berhemat dan • Mentransformasi penjagaan kesihatan memulihara sumber sedia ada untuk generasi untuk mempertingkat kualiti dan akan datang. menyedia akses sejagat. Menstruktur 256
MEMBANGUN KAWASAN KEDIAMAN YANG BERDAYA MAJU DAN MENARIK
Malaysia telah mengamal strategi pertumbuhan bandar di Semenanjung Malaysia merangkumi wilayah yang seimbang dan langkah ini telah 67% daripada jumlah penduduk, dengan meningkatkan kualiti hidup komuniti di negara pertumbuhan kawasan bandar pada kadar ini. Berdasarkan Indeks Pembangunan Manusia 2.1% berbanding dengan pertumbuhan kawasan Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu, kualiti hidup luar bandar pada kadar 1.4% untuk tempoh yang secara keseluruhan menunjukkan peningkatan sama. Di Sabah dan Sarawak, proses daripada 0.80 pada tahun 2000 kepada 0.83 pada pembandaran semakin jelas dengan pertumbuhan tahun 2007. Penumpuan kepada peningkatan lebih cepat di kawasan bandar berbanding luar kualiti hidup untuk semua rakyat terus menjadi bandar pada kadar 0.5% hingga 0.7% dalam agenda utama Kerajaan dan menjadikan Malaysia tempoh 2000 sehingga 2009. Aliran ini dijangka sebagai tempat yang menarik untuk didiami, berterusan seiring dengan pembangunan bekerja dan beriadah. negara. Di Semenanjung Malaysia, 94% daripada pertumbuhan penduduk dijangka Sepanjang dekad yang lalu, Malaysia melalui proses akan bertumpu di kawasan bandar bagi tempoh pembandaran yang pesat dengan penduduk di 2000 hingga 2020 seperti di Carta 6-1. kawasan bandar meningkat pada kadar 2.2% berbanding penduduk luar bandar pada kadar 1.6% bagi tempoh 2000 hingga 2009. Penduduk Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 257
Carta 6-1
Lebih daripada 70% penduduk Malaysia akan Bandar Luar bandar mendiami kawasan bandar menjelang tahun 2020 x % bandar
Juta orang Semenanjung Malaysia1 Sabah dan Sarawak2
27.7 6.3
4.6 3.2 18.5 20.8 3.6 14.2 2.2 12.1 1.3 7.7 3.1 2.3 2.4 6.5 6.4 6.9
1991 2000 2020 1991 2000 2020 54.3 65.4 75.0 36.1 48.1 50.9
1 Berdasarkan kepada Kajian Semula Rancangan Fizikal Negara, 2010 2 Berdasarkan kepada Jabatan Perangkaan Malaysia SUMBER: Kajian Semula Rancangan Fizikal Negara, Jabatan Perangkaan Malaysia
Terdapat hubung kait yang rapat antara corak Penumpuan pembangunan di kawasan bandar pembangunan dengan kemajuan ekonomi. tidak menjejaskan pembangunan di luar Kemajuan ekonomi membolehkan rakyat bandar. Sama ada di bandar atau luar bandar, menikmati kualiti hidup yang tinggi. Dari segi yang Kerajaan akan terus menyediakan perkhidmatan lain, rakyat dan aktiviti ekonomi akan tertumpu asas bagi meningkatkan kualiti hidup seperti ke arah tempat yang berdaya maju, seterusnya penjagaan kesihatan, pendidikan, keselamatan, membentuk pertumbuhan kluster yang menjana komunikasi dan pengangkutan di bandar dan di faedah melalui pengaglomeratan ekonomi, luar bandar. Strategi pertumbuhan bertumpu dan produktiviti dan inovasi. Menyedari hal ini, Kerajaan pembangunan inklusif akan disokong dengan akan menyusun strategi untuk pertumbuhan memperkukuh hubungan fizikal dan ekonomi tertumpu di konurbasi bandar. kawasan bandar dan luar bandar supaya rakyat Malaysia akan menjadi sihat, berpendidikan, selamat, mudah bergerak dan berhubung, tanpa mengira tempat tinggal pilihan mereka. 258
Kawasan bandar dan luar bandar menghadapi • Membangun bandar bertaraf dunia yang cabaran yang berbeza. Pembangunan infrastruktur berdaya maju dan sesuai didiami; dan dan institusi bagi meningkatkan kualiti hidup perlu mengambil kira kepentingan pembangunan • Memperluas perkhidmatan asas di kawasan bandar secara mampan. Di luar bandar, luar bandar. cabaran yang dihadapi adalah untuk meningkat dan meneruskan penyediaan perkhidmatan Membangun Bandar yang asas secara berterusan kepada penduduk Berdaya Maju dan Sesuai yang semakin berkurangan bilangannya. Bagi menangani cabaran tersebut, dua strategi yang Didiami saling berkait akan dilaksana dalam tempoh Rancangan seperti berikut: Bandar yang sesuai didiami ialah bandar yang berdaya maju dan menarik. Dalam ekonomi global dan sentiasa berubah pada hari ini, tenaga kerja berkemahiran tinggi dan kumpulan profesional mempunyai pelbagai pilihan tempat tinggal. Daya tarikan bandar berkait rapat dengan kesesuaian untuk didiami dan bandar berpendapatan tinggi yang lazimnya menunjukkan prestasi yang dari segi kesesuaian untuk didiami seperti di Carta 6-2.
Melangkah ke hadapan, bandar di Malaysia menghadapi cabaran dan perubahan pantas, sebahagiannya didorong oleh pengaruh global:
• Kekangan fizikal. Terdapat dua pilihan untuk menampung pertumbuhan, sama ada pembangunan secara menegak atau tersebar. Pembangunan secara tersebar atau rebakan mengakibatkan masa perjalanan yang lebih Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 259
Carta 6-2 Terdapat hubungkait yang rapat antara kekayaan bandar dan kualiti hidup di dalam bandar
Garis aliran jangkaan perbelanjaan negara berdasarkan kepada kekayaan, 2006 KDNK per capita (2008) US$ bilion PPP diselaraskan 100 New York Washington, DC
80 London Chicago Los Angeles
60 Singapura Kuala Lumpur Sydney Sao Paulo Madrid 40 Bandar Mexico Tokyo Seoul Toronto Osaka 20 Shanghai Buenos Aires Rio de Janeiro 0 60 70 80 90 100 Indeks Liveability Peningkatan (2010) kualiti hidup
SUMBER: Economist Intelligence Unit, Price Waterhouse Coopers
panjang, kesesakan dan pencemaran serta Pendekatan baru yang akan digunapakai untuk menjejaskan kawasan sensitif alam sekitar; menangani cabaran membangun bandar yang berdaya maju dan sesuai didiami adalah seperti • Harapan rakyat dan tuntutan yang lebih Jadual 6-1. tinggi. Kemasukan penduduk di bandar membawa bersama idea, budaya, pandangan Tidak wujud satu formula khusus untuk mengurus dan nilai baru yang mewujudkan kepelbagaian pertumbuhan setiap bandar. Setiap bandar di di kalangan masyarakat. Di samping itu, semua peringkat hierarki memerlukan strategi penduduk kosmopolitan yang berpendapatan pertumbuhan yang unik bersesuaian dengan semakin tinggi akan menuntut pelbagai aktiviti ciri dan kekuatan semula jadi yang tersendiri. riadah dan kebudayaan; dan Dalam hubungan ini, Rancangan Fizikal Negara (RFN) kedua akan dimuktamadkan pada tahun • Kemampanan. Meminimumkan kesan negatif 2010 bagi menetapkan hala tuju strategik ke atas ekologi merupakan tekanan asas yang dan keutamaan bagi pembangunan fizikal di dihadapi oleh setiap bandar. Semenanjung Malaysia. Pada masa yang sama, 260
Jadual 6-1: Pendekatan baru untuk mewujud bandar yang berdaya maju dan sesuai didiami Elemen Pendekatan Semasa Penekanan Baru Reka bentuk Menjadikan bandar menarik Menjadikan kesejahteraan, kualiti hidup dan bandar secara fizikal kesesuaian didiami sebagai keutamaan bagi setiap projek di bandar Pembangunan hartanah Pemaju perlu mengutamakan kehendak orang memacu pewujudan bandar awam termasuk nilai estetika Perancangan berasaskan Perancangan berasaskan komuniti dan kejiranan projek fizikal Pengasingan fungsi Pembangunan bercampur adalah penting untuk pembangunan mengikut jenis menggalak kediaman, bekerja dan aktiviti riadah kegunaan tanah: kediaman, di dalam kawasan yang sama komersial dan industri Pengangkutan Jaringan pengangkutan direka Jaringan pengangkutan direka bentuk untuk bentuk untuk menggerakkan menggerakkan rakyat dengan memberi tumpuan kenderaan melalui jalan dan kepada penyediaan pengangkutan awam sebagai lebuhraya tulang belakang utama serta disokong dengan jaringan jalan mesra pejalan kaki
Pergerakan dilihat sebagai isu Mobiliti, kebolehcapaian dan hubungan yang jaringan pengangkutan dan lancar merupakan outcome yang disasarkan kejuruteraan trafik Alam sekitar, Alam sekitar dan sumber asli Projek di kawasan bandar perlu mengambil kira aktiviti dan dianggap percuma kos ke atas alam sekitar budaya Penekanan terhadap Budaya merupakan satu aset dan mencorak ciri penyediaan infrastruktur dan bandar yang tersendiri melangkaui perkhidmatan perkhidmatan bandar dan infrastruktur Bahan buangan dilupus Bahan buangan merupakan sumber yang boleh dikitar dan diguna semula, contohnya inisiatif penjanaan tenaga daripada bahan buangan
Tadbir urus Perancangan dan penyediaan Meningkatkan kerjasama dengan pihak berkuasa infrastruktur merupakan tempatan dalam perancangan dan membuat peranan Kerajaan Pusat keputusan
Penyertaan dan perundingan Pendekatan perundingan digunakan dalam yang terhad dengan masyarakat perancangan dan reka bentuk dengan mengambil kira pandangan masyarakat dan komuniti perniagaan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 261
“... pekerja muda dan pesara sering mencari tempat kediaman di lokasi yang padat, dalam komuniti yang serba lengkap yang tidak memerlukan kereta - iaitu, bandar atau pinggiran bandar yang mana kawasan perumahan, kedai, sekolah, taman dan prasarana lain adalah berdekatan.”
“Back to the City”, Harvard Business Review (Mei 2010)
Carta 6-3 Pertumbuhan akan tertumpu di konurbasi bandar
Pertumbuhan nasional Pertumbuhan wilayah Pertumbuhan sub-wilayah Pertumbuhan negeri
Kota Bharu
Kuala Terengganu Sandakan Georgetown Kota Kinabalu Ipoh Sabah Lahad Datu Kuantan Miri
Tawau Bintulu Greater Seremban Kuala Lumpur Sarawak Melaka Kuching Sibu Johor Bahru
SUMBER: Kajian Semula Rancangan Fizikal Negara, Unit Perancang Negeri Sarawak, Unit Perancang Ekonomi Negeri Sabah strategi pembangunan di Sabah dan Sarawak menyusun keutamaan dari segi perancangan akan dibentuk berdasarkan kepada rancangan dan penyaluran sumber bagi memastikan struktur negeri. pertumbuhan yang optimum.
RFN dan Dasar Perbandaran Negara (DPN) Kuala Lumpur sebagai ibu kota dan pusat menggariskan hierarki bagi perluasan kawasan kewangan negara, kaya dengan pelbagai budaya bandar atau konurbasi. Setiap konurbasi bandar dan aktiviti antarabangsa. Bandaraya Georgetown lazimnya mengandungi pusat bandar utama mempunyai reputasi tinggi sebagai sebuah bandar serta bandar satelit di sekitarnya. Konurbasi kosmopolitan, yang kaya dengan warisan dan pertumbuhan wilayah meliputi kawasan bandar tradisi telah diiktiraf sebagai Bandar Warisan Dunia termasuk Georgetown, Johor Bahru, Kuantan, oleh UNESCO. Di selatan, kemakmuran Johor Kuching dan Kota Kinabalu. Hierarki konurbasi Bahru adalah kerana lokasinya yang strategik di seperti di Carta 6-3 akan memudahkan Kerajaan 262
laluan utama kapal dagang, selain kedudukannya Mewujud Bandar Padat dan Cekap yang berdekatan dengan Singapura. Kuantan, Kuching dan Kota Kinabalu berperanan sebagai Di bawah unjuran pertumbuhan semasa, pusat budaya dan ekonomi bagi wilayahnya dan kawasan bandar di Semenanjung Malaysia perlu bertindak sebagai pintu masuk penting yang menampung pertambahan enam juta penduduk menghubungkan wilayah tersebut dengan dunia bagi tempoh 2010 hingga 2020. Kawasan untuk luar. Semua bandar ini mempunyai keunikan pembangunan, khususnya di Greater Kuala tersendiri sebagai asas untuk dibangun iaitu Lumpur (Greater KL) adalah terhad dan tidak gabungan budaya yang berdaya maju, warisan dapat menampung permintaan yang meningkat. Asia yang unik dan infrastruktur yang kukuh. Pembangunan bandar padat akan digalakkan untuk menampung pertumbuhan. Bagi konurbasi Dalam tempoh Rancangan, tumpuan akan bandar yang terdiri daripada beberapa bandar diberikan kepada: raya atau bandar, langkah perlu diambil untuk memastikan setiap bandar satelit atau bandar di • Mewujud bandar padat dan cekap; dan sekeliling pusat bandar utama menjadi tempat yang berdaya maju untuk didiami, bekerja dan • Mewujud bandar menarik dan selesa. beriadah.
Mengurus Pertumbuhan
Bagi menggalakkan pembangunan bandar padat, Kerajaan akan memudahkan penggunaan mekanisme pengurusan pertumbuhan yang lebih baik seperti pembahagian kawasan mengikut zon, sempadan pembangunan bandar, peraturan kawalan pertumbuhan dan insentif pembangunan lain. Ini membolehkan bandar dibangunkan secara lebih intensif dan direkabentuk supaya berfungsi dengan lebih cekap untuk jangka panjang dengan mengambil kira faktor keselamatan dan sensitif kepada persekitaran. Memandangkan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 263
mekanisme berkenaan adalah di bawah bidang pembangunan semula kawasan terbiar, kuasa pihak berkuasa tempatan (PBT) dan negeri, usang dan tertinggal. Salah satu insentif yang Kerajaan Persekutuan akan bekerjasama dan dipertimbang ialah pelaksanaan mekanisme membantu agensi berkenaan dalam mencapai yang memudahkan penjualan kawasan milik objektif bersama membangunkan bandar yang bersama bagi menggalakkan pembangunan berdaya maju. semula atau mekanisme penjualan en-bloc. Kerajaan akan bekerjasama dengan sektor Bagi menzahirkan potensi yang terdapat swasta untuk membangunkan semula tanah dan dalam sesebuah bandar, pembaharuan dan harta tanah milik Kerajaan yang berpotensi tinggi. pembangunan semula bandar di kawasan Pembangunan tanah milik Kerajaan ini akan diurus brownfield akan dilaksanakan. Potensi ini secara teliti bagi memastikan pembangunan yang dapat dicapai melalui penyediaan insentif dan akan dilaksanakan adalah berpadanan dengan mekanisme yang sesuai untuk menyokong potensi komersial dan nilai pasaran tanah. 264
Pembangunan Bercampur transit. Pembangunan di kawasan tersebut akan diurus untuk menggalakkan kepadatan lebih Perancangan bandar akan menjurus kepada tinggi bersama penggunaan yang mencergaskan pendekatan pembangunan berteraskan rakyat. kawasan tersebut yang akan meningkat nilai Ini bermakna bandar akan direka bentuk untuk pembangunan hasil daripada peningkatan akses. mengurangkan jarak perjalanan dan menggalak aktiviti mesra rakyat di dalam persekitaran Integrasi kegunaan tanah dengan perancangan bandar dengan menumpu kepada pelbagai pengangkutan merupakan komponen penting aktiviti dan kemudahan yang mudah diakses. dalam Rancangan Tempatan ke arah peralihan Matlamat ini dapat dicapai melalui pembangunan pembangunan bandar yang padat dan cekap. bercampur di kawasan kejiranan dengan Contoh model urbanisasi baru adalah seperti di menggabungkan tempat kediaman, kedai dan Carta 6-4. pejabat. Rancangan Struktur dan Tempatan akan digalakkan ke arah melaksana lebih banyak Mewujudkan Bandar Menarik pembahagian mengikut zon bagi pembangunan dan Selesa bercampur untuk kegunaan komersil dan kediaman. Membangunkan bandar yang menarik dan selesa memerlukan kombinasi beberapa strategi iaitu Untuk mencapai kejayaan, pembangunan menyediakan ruang awam yang nyaman yang bercampur yang berkepadatan tinggi perlu boleh menjadi daya tarikan orang ramai. disepadukan dengan sistem pengangkutan awam yang lebih cekap. Pembangunan Ruangan Terbuka dan Koridor Hijau berorientasi transit akan digalak bagi memastikan pemaju mengambil kira keperluan pejalan kaki Rancangan Tempatan akan menggabungkan dan pengangkutan awam dengan menyediakan strategi ruangan terbuka yang bukan sahaja jalan raya yang lebar untuk bas serta sekadar menyediakan ruang tersebut tetapi kawasan perhentian bas. Ini bagi memastikan telah mengambil kira bagaimana bandar boleh pengangkutan awam mudah diakses oleh pejalan meningkat dan menarik orang ramai supaya kaki dari kediaman atau tempat kerja. Kawasan menggunakan ruang awam tersebut. Bagi yang mempunyai stesen keretapi berkeupayaan menggalakkan pembangunan ruang awam, tinggi tersebut akan dikenal pasti sebagai koridor Kerajaan akan membantu pihak berkuasa Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 265
Carta 6-4 Kajian kes: Urbanisasi Baru, anjakan kepada model padat
Kajian menunjukkan pembangunan tidak terancang Urbanisasi Baru: Menggalakkan konsep kejiranan yang memberi kesan buruk kepada padat, pelbagai guna dan berdekatan pengangkutan awam kualiti hidup...
“Kepesatan pembangunan tidak Pinggir kejiranan ▪ Kejiranan mempunyai dengan terancang menimbulkan banyak Pusat kejiranan pusat dan pinggiran kos ke atas ekonomi, alam sekitar kira-kira 400 meter dari pusat dan sosial, yang mana sehingga ke pinggiran kini tersembunyi, terabai atau
ditanggung oleh masyarakat. Pusat bandar ▪ Tempat dibina di sekitar Tanggungan kos ini semakin jelas. pengangkutan awam dan Perniagaan terjejas akibat kos yang infrastruktur pejalan kaki, di tinggi, pengurangan produktiviti mana jalan adalah selamat, pekerja dan pelaburan yang tidak selesa dan tempat yang digunakan sepenuhnya dalam menarik untuk berjalan dan komuniti yang lama...” bertemu ▪ Setiap bandar dibangun Merentasi Pembangunan Tidak sebagai kejiranan padat ▪ Pengangkutan awam Terancang: Corak Pertumbuhan pelbagai guna dengan menghubungkan kejiranan, yang Baru untuk Menyesuaikan opsyen perumahan, riadah bandar dan kawasan yang dengan New Carlifornia dan pekerjaan yang luas lebih luas
SUMBER: Merentasi Pembangunan Tidak Terancang (BoA), Piagam Urbanisasi Baru (CNU), Bagaimana Bandar Berfungsi (Marshall) tempatan untuk mewujudkan rangkaian kawasan dengan pelbagai pokok dan bunga yang unik, hijau yang bersambungan dalam bandar bagi laluan semulajadi dan taman tema mini. Untuk menghubungkan hab aktiviti utama dengan memudahkan akses ke taman tersebut, laluan kawasan kediaman, serta dilengkapi kemudahan pejalan kaki yang menghubungkan Taman Tasik seperti amfiteater, laluan basikal dan pejalan kaki dan pusat bandar akan dibina bersekali dengan serta kemudahan lain. Syarikat swasta akan penambahbaikan perkhidmatan pengangkutan digalak untuk turut membantu penubuhan dan awam. Pusat aktiviti seperti plaza terbuka dan penyenggaraan koridor hijau sebagai sebahagian kafe akan dibangunkan di dalam taman tersebut. daripada tanggungjawab sosial korporat mereka. Pelbagai persembahan budaya dan kontemporari akan digalak untuk dipertonton di amfiteater di Bagi Greater KL, Taman Tasik seluas 101 taman tersebut. hektar akan dibangun menjadi Taman Botani 266
Membangun Semula Waterfront merupakan pemangkin inovasi dalam ekonomi yang semakin berasaskan pengetahuan. Kebanyakan bandar ikonik dunia mempunyai ciri Dengan peningkatan pendapatan dan kekayaan, penting yang sama, iaitu waterfront yang berdaya rakyat Malaysia, terutamanya generasi muda, maju. Sungai Thames di London, Esplanade di akan mempunyai peluang yang lebih luas Singapura serta Cheong Gye Cheon di Seoul, untuk memberi perhatian kepada isu budaya, Republik Korea semuanya mempunyai waterfront warisan dan kualiti hidup. Langkah akan diambil yang dipulihara dan dimajukan dengan baik. Dalam untuk menjadikan seni dan budaya Malaysia hubungan ini, pemulihan sungai dan waterfront lebih relevan dan berdaya maju di peringkat di bandar Malaysia akan menjadi keutamaan. antarabangsa dengan matlamat untuk mencipta Sebagai contoh, bandar seperti Kuala Lumpur, identiti seni dan budaya berciri Malaysia yang Melaka, Kota Kinabalu dan Kuching yang kini sebenarnya. Bandar merupakan inkubator merupakan pusat aktiviti utama mempunyai semula jadi bagi transformasi tersebut kerana waterfront yang strategik. Projek Pemulihan dan mempunyai pelbagai budaya dan perspektif Pengindahan Sungai Melaka yang memenangi yang dapat mencetus persekitaran kesenian anugerah berdasarkan keunikan seni bina yang cergas. Bandar lain yang telah mengiktiraf dengan mengintegrasi reka bentuk moden dan kepentingan ini adalah seperti di Carta 6-5. kekayaan warisan budaya merupakan satu usaha yang perlu dicontohi dalam usaha membangun Mentransformasikan seni melibatkan golongan semula waterfront. Pemulihan sungai merupakan artis dan penonton. Sokongan kepada artis inisiatif jangka panjang yang memerlukan usaha adalah dalam bentuk geran industri kreatif atau bersepadu berskala besar bagi membersih, pinjaman untuk pembentukan kelompok seni, memulih ekosistem dan melindungi sungai, seperti Art Enclave atau Perkampungan Seni. meliputi tempat ia mengalir melalui bandar serta Ini akan menyediakan ruang kerja untuk artis di hulu tempat ia bermula. dan penumpuan aktiviti serta peluang mencapai kejayaan komersial dalam seni kreatif seperti Seni, Budaya dan Riadah ruang bidaan hasil seni, galeri, pentas pertunjukan, restoran dan kedai. Untuk mengukur kejayaan Seni dan budaya bukan sahaja penting untuk dari segi penglibatan penonton, langkah akan menjadikan bandar tempat yang menarik untuk diambil untuk mengukur outcome dalam seni didiami, bekerja dan beriadah tetapi ia juga dan kebudayaan seperti bilangan teater dan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 267
Carta 6-5 Bandar Asia yang lain telah memperakui kepentingan memiliki kebudayaan dan kesenian yang berdaya maju
Abu Dhabi, Emiriah Arab Bersatu Beijing, China ▪ Di bawah projek Pulau Saadiyat, Kerajaan Abu ▪ Di Beijing, Kerajaan melabur US$289 juta untuk Dhabi mengadakan usahasama jangka panjang mengubah suai tempat bersejarah yang menarik dengan pelbagai institusi terkenal di dunia seperti Muzium Nasional China seperti Lourve dan Guggenheim bagi ▪ Pada tahun 2006, China mengumumkan akan penggunaan jenama dan pinjaman daripada membina 1,000 muzium baru seluruh negara koleksi mereka agar setiap bandar utama mempunyai muzium ▪ Projek bernilai US$27 bilion melibatkan yang moden pembangunan ruang pameran bienniale, sekolah dan kolej seni
Seoul, Republik Korea Singapura ▪ Seoul mengumumkan “Visi 2015 Seoul Bandar ▪ Di bawah Rancangan Bandar Renaissance, Budaya” bagi meningkatkan daya saing bandar Kerajaan merangka visi untuk menjadikan dengan mereka semula landskap bandar dan Singapura sebagai Bandar Global Unik untuk membangun kualiti kebudayaan yang tinggi Kesenian. ▪ Seoul akan melabur sebanyak US$7.9 bilion ▪ Institusi kebudayaan yang utama seperti Muzium untuk membina lebih banyak teater seni Kesenian Singapura dan Muzium Nasional persembahan, meningkatkan jumlah galeri seni mempamerkan hasil kerja daripada muzium daripada 25 kepada 50, dan muzium dari 67 tersohor seperti Muzium Vatican, Lourve dan kepada 150 menjelang 2015 Muzium Istana Topkapi di Istanbul
SUMBER: Laman sesawang Kerajaan Seoul Metropolitan, Rancangan Bandar Renaissance Singapura, keratan akhbar
persembahan muzik, bilangan syarikat dan serantau dan peminat khusus. Pada masa pertubuhan seni, kehadiran penonton serta yang sama, institusi kebudayaan ikonik seperti nilai tambah seni dan budaya kepada Keluaran Muzium Negara, Balai Seni Lukis Negara Dalam Negeri Kasar (KDNK). dan Istana Budaya akan ditransformasi bagi menarik bakat antarabangsa untuk mencipta, Di samping itu, Kerajaan akan menggalakkan mempertonton, mempersembah dan membuat penganjuran acara seni dan kebudayaan pameran di Kuala Lumpur. antarabangsa di bandar. Acara berskala besar seperti acara kesenian, pameran seni, festival Selain seni, aktiviti riadah dan sukan akan digalak filem atau muzik akan menarik penyertaan dari untuk mewujudkan persekitaran yang berdaya seluruh dunia dan penonton antarabangsa, maju dan menarik untuk bekerja pada waktu siang manakala acara lain seperti Rainforest Music dan beriadah pada waktu petang dan hujung Festival di Sarawak akan menarik penonton minggu. Pembangunan semula tempat dengan 268
identiti tersendiri seperti Little India di Greater KL menyediakannya sebahagian daripada rantaian akan memanfaatkan kekuatan kepelbagaian etnik bekalan tempatan atau antarabangsa. Peluang Malaysia dan warisan budaya yang unik. Tumpuan pekerjaan bukan pertanian di kawasan luar akan diberi kepada aktiviti yang dapat menarik bandar yang menyokong aktiviti ekonomi huluan lebih ramai penonton. Malaysia Truly Asia Centre di kawasan bandar akan digalakkan di bandar akan dibangun sebagai destinasi pelancongan perantaraan serta di pusat tempatan yang utama ikonik untuk memperaga kebudayaan, seni dalam jarak yang berdekatan kawasan kampung dan warisan Malaysia dalam persekitaran yang untuk menyediakan peluang bagi meningkatkan berdaya maju, interaktif dan hidup. Pusat aktiviti tahap pendapatan luar bandar. berskala kecil seperti perpustakaan komuniti dan hab kejiranan juga akan diberi penekanan. Berikutan bilangan penduduk luar bandar yang semakin berkurangan, sebahagian kampung Memperluas Perkhidmatan berkemungkinan turut berkurangan ke tahap Asas di Kawasan Luar di mana penyediaan kemudahan awam dan Bandar perkhidmatan tidak lagi berdaya maju. Langkah menyusun semula penempatan penduduk Bandar dan luar bandar saling bergantungan dari luar bandar tidak hanya akan menyokong segi ekonomi. Bandar juga berfungsi sebagai pintu perkembangan ekonomi bandar tetapi laluan penting menyediakan pasaran bagi komuniti lebih penting adalah memastikan bahawa luar bandar. Ekonomi komuniti luar bandar hanya perkhidmatan awam yang berkualiti dapat akan berjaya sekiranya infrastruktur ekonomi dan disediakan dengan lebih cekap ke kawasan fizikal antara kawasan luar bandar dengan pintu luar bandar. Oleh itu, pelaksanaan kelompok laluan bandar adalah kukuh. Kawasan luar bandar pertumbuhan di luar bandar atau Pusat akan mendapat manfaat daripada penumpuan Pertumbuhan Desa (RGC) akan ditingkat dan bandar melalui integrasi ekonomi yang kukuh dipercepat supaya warga desa mempunyai antara aktiviti bandar dengan luar bandar. Pusat pilihan untuk terus menetap di kawasan tersebut pertumbuhan wilayah yang berfungsi dengan bagi mendapat manfaat daripada kemudahan baik akan menyediakan perkhidmatan logistik awam berkualiti tinggi seperti kesihatan, ke kawasan luar bandar yang berdekatan untuk pendidikan, komunikasi, pengangkutan awam, Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 269
utiliti dan perkhidmatan lain berasaskan • Memperluas dan menaik taraf rangkaian komuniti. Perkhidmatan sosial dan komersil serta jalan luar bandar. Pembinaan kemudahan awam akan digabungkan ke dalam jalan luar bandar berturap RGC bagi membolehkan komuniti luar bandar sepanjang 3,580 kilometer pada akhir menikmati kualiti hidup yang lebih baik. tempoh Rancangan, dengan 72% pembinaan jalan tertumpu di Sabah dan Sarawak; Penyediaan dan penaiktarafan infrastruktur asas fizikal merupakan faktor utama bagi membolehkan integrasi ekonomi dan sosial antara kawasan • Memperluas liputan bekalan elektrik. bandar dengan luar bandar. Dalam tempoh Liputan elektrik luar bandar akan diperluas menerusi sambungan grid dan sistem alternatif Rancangan, sasaran untuk menambah baik seperti hidro-mini dan solar hibrid. Menjelang infrastruktur asas seperti yang dijelaskan di Carta tahun 2015, liputan elektrik di Semenanjung 6-6 adalah seperti berikut: Malaysia dijangka mencapai hampir 100%
Carta 6-6 Tumpuan di kawasan luar bandar adalah untuk menambahbaik infrastruktur asas
Pembinaan jalan luar bandar1,2015 Liputan elektrik luar bandar, 2015 Liputan air luar bandar, 2015 Jumlah kilometer Peratusan rumah luar bandar Peratusan rumah luar bandar
Tanpa Dengan Tanpa Dengan liputan liputan liputan liputan
1,373 100% 0 1 1 100% 1 2 5 1,213
994
100 99 99 99 98 95
Semenanjung Sabah Sarawak Semenanjung Sabah Sarawak Semenanjung Sabah Sarawak Malaysia Malaysia Malaysia
1 Jalan Luar Bandar. Jumlah ini tidak termasuk kampung yang dihubungkan dengan jalan atau Jalan Perhubungan Desa
SUMBER: Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan Wilayah 270
manakala di Sabah dan Sarawak sebanyak 99%. Untuk mencapai sasaran ini, pelaburan sebanyak RM4.9 bilion diperlukan;
• Memperluas liputan bekalan air yang dirawat. Liputan akan diperluas kepada 99% di Semenanjung Malaysia, 98% di Sabah dan 95% di Sarawak menjelang tahun 2015. Langkah ini akan dilaksana melalui pembinaan saluran paip dan pertambahan loji rawatan air. Sistem alternatif seperti sistem graviti, telaga tiub, air bawah tanah dan kemudahan penakungan air hujan akan digunakan di kawasan pedalaman dan terpencil; dan
• Menghubungkan komuniti luar bandar dengan dunia luar melalui perhubungan maya. Komuniti luar bandar dapat terus berhubung secara maya dengan dunia luar melalui penyediaan perkhidmatan internet dan jalur lebar. 1Malaysia Internet Centres/Pusat Internet 1Malaysia di kawasan luar bandar akan menyediakan internet yang mampu diakses dan berperanan sebagai pusat komuniti. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 271
MEMBANGUN SISTEM PENGANGKUTAN AWAM YANG MENGUTAMAKAN RAKYAT
Rangkaian pengangkutan awam yang menyeluruh Usaha di bawah Program PTK telahpun dan lebih cekap adalah penggerak kepada menunjukkan tanda kemajuan awal dengan hasil pertumbuhan ekonomi yang mampan, dan ianya berikut: adalah penting dalam memastikan kawasan bandar dan luar bandar menjadi tempat yang • Empat laluan Transit Ekspres Bas menarik untuk didiami, bekerja dan beriadah. di Greater KL serta perkhidmatan laju dengan Ini penting terutama di kawasan bandar yang perhentian terhad telah dilancarkan sejak Januari berfungsi sebagai hab ekonomi yang menyediakan 2010. Perkhidmatan ini telah memendekkan mobiliti kepada beratus atau beribu orang tempoh perjalanan pengguna melebihi 50% sehari. Tanpa sistem pengangkutan awam yang bagi laluan terpilih; berfungsi dengan baik, kesesakan, kehilangan produktiviti serta kemerosotan kualiti hidup akan • Lapan set tren empat gerabak di laluan menyebabkan bandar besar dan sederhana Transit Aliran Ringan (LRT) Kelana Jaya telah kekurangan daya saing dan kesesuaian untuk mula beroperasi secara berperingkat sejak akhir didiami. tahun 2009 manakala sejumlah 27 set lagi akan beroperasi menjelang akhir tahun 2010. Jumlah Menganggap perkara ini sebagai keutamaan, penumpang telah meningkat sebanyak 7% Kerajaan telah melaksanakan penstrukturan untuk bulan Januari hingga bulan Mac 2010 semula industri pengangkutan awam dengan berbanding dalam tempoh yang sama pada menubuhkan Suruhanjaya Pengangkutan Awam tahun 2009; dan Darat (SPAD) dan menggubal Rang Undang- Undang Pengangkutan Awam Darat 2010. • Penyiapan Terminal Pengangkutan Sebagai salah satu daripada enam Bidang Bersepadu (ITT) di Bandar Tasik Selatan Keberhasilan Utama Negara (NKRA), usaha dalam tahun 2010 dan pelaksanaan ITT mempertingkatkan pengangkutan awam bandar Gombak menjelang tahun 2012 untuk juga merupakan bidang keutamaan negara di menangani kesesakan berpunca dari bas bawah Program Transformasi Kerajaan (PTK) antara bandar yang tertumpu di pusat bandar seperti di Kotak 6-1. Peruntukan sebanyak Kuala Lumpur. RM2.8 bilion telah disediakan untuk menyiapkan inisiatif di bawah NKRA bagi Dalam tempoh Rancangan, Kerajaan akan tempoh dua tahun pertama Rancangan. meneruskan usaha ke arah memantapkan 272
Kotak 6-1
Matlamat NKRA Pengangkutan Awam Bandar adalah untuk meningkatkan penggunaan pengangkutan awam di tiga kawasan bandar, iaitu Greater KL, Pulau Pinang dan Johor Bahru. Bagi Greater KL, inisiatif yang diambil akan Mempertingkatkan menumpu kepada: pengangkutan awam • Meningkatkan keupayaan sistem bagi menampung pertumbuhan masa depan dan pertumbuhan terpendam dengan melabur dalam kereta bandar api berkeupayaan tinggi serta sistem transit bas yang inovatif; ialah salah satu Merangsang permintaan dengan meningkatkan kualiti perkhidmatan; • daripada 6 Bidang • Melencongkan kenderaan berat daripada memasuki Kawasan Pusat Keberhasilan Perniagaan (CBD); Utama Negara • Menyusun semula fungsi kawal selia industri pengangkutan; dan • Mengurus permintaan bagi mengurangkan penggunaan kenderaan persendirian.
pendekatan dalam perancangan pengangkutan bagi menjadikan pengangkutan awam sebagai dan menyepadukan pengangkutan awam dengan pilihan utama untuk semua pengguna akan pelan induk pembangunan guna tanah di memberi tumpuan kepada: peringkat nasional, wilayah serta daerah. Tujuan penambahbaikan pengangkutan awam adalah • Memacu pembaharuan kawal selia dan untuk membangunkan bandar yang berdaya maju industri; dan sesuai untuk didiami, di samping memastikan bandar kecil dan sederhana tidak dipinggirkan. • Meningkat pelaburan dalam keupayaan pengangkutan sejajar dengan pertumbuhan Kerajaan telah menetapkan matlamat untuk bandar; meningkatkan syer penggunaan pengangkutan awam yang ketara di semua kawasan bandar. Di • Mempromosi sistem yang lancar bagi semua GreaterK L ,sasarannya adalah untuk meningkatkan mod dan operator; dan syer penggunaan pengangkutan awam daripada 12% pada tahun 2009 kepada 30% menjelang • Mewujudkan rejim pemantauan dan tahun 2015. Dalam tempoh Rancangan, strategi penguatkuasaan yang mantap. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 273
Memacu Pembaharuan tambang yang mampu dibayar oleh Kawal Selia dan Industri pengguna serta memastikan standard perkhidmatan sentiasa ditambah baik. Rangka kerja ini memerlukan penyusunan Industri pengangkutan awam darat telah semula dan penyelarasan laluan yang melangkaui satu fasa kritikal. Dengan signifikan. Para pengusaha akan tertakluk penubuhan SPAD, kini terdapat satu badan kepada rejim penyeliaan prestasi yang ketat khusus yang bertanggungjawab dalam bagi memastikan semua pengusaha bas, menambah baik pengangkutan awam rel dan teksi mematuhi standard darat di seluruh negara, seperti di Kotak perkhidmatan minimum yang ditetapkan; 6-2. SPAD akan mula beroperasi pada Jun 2010 dan dalam tempoh Rancangan akan • Memperkenalkan inisiatif yang inovatif melaksanakan inisiatif berikut: seperti Sistem Bus Rapid Transit (BRT) dan sistem tiket tunggal bukan tunai Membangun dan memantau pelaksanaan • bagi pelbagai pengusaha; dan Pelan Induk Pengangkutan Awam Darat Negara untuk tempoh 20 tahun serta pelan • Kerajaan akan mengkaji potensi induk khusus peringkat wilayah bagi memperluas skop SPAD meliputi Sabah mengenal pasti dasar peringkat makro, dan Sarawak tertakluk kepada kejayaan strategi dan pelan bagi sektor pelaksanaan SPAD di Semenanjung termasuk pelaburan besar dalam projek Malaysia. infrastruktur utama serta perubahan dasar dan peraturan; SPAD akan bertanggungjawab untuk memacu pencapaian inisiatif yang digariskan • Mewujudkan rangka kerja pelaksanaan dalam tempoh Rancangan. Penubuhan baru bagi operator pengangkutan awam, SPAD dijangka akan mengubah struktur bermula dengan pengenalan sistem keseluruhan pengangkutan awam darat tambang baru yang meningkatkan melalui kawal selia industri yang lebih baik kemampuan bayar bagi operator termasuk perancangan, pelesenan, peraturan persendirian di samping mengekalkan tambang dan penguatkuasaan. 274
Kotak 6-2
Suruhanjaya Pengangkutan Awam Darat (SPAD):
SPAD telah ditubuhkan pada bulan Jun 2010 dan akan memacu pembaharuan penting dalam industri pengangkutan awam darat merentasi fungsi tadbir urus, perancangan, pelesenan serta penguatkuasa. Tabung untuk pengangkutan awam darat telah diwujudkan di bawah Akta Pengangkutan Awam Darat (PAD) dan akan diuruskan oleh SPAD bagi penambahbaikan pengangkutan awam darat serta penyediaan perkhidmatan pengangkutan awam darat untuk membangunkan luar bandar.
Penubuhan SPAD dan Pengenalan Rang Undang-Undang Pengangkutan Awam Darat 2010 akan memacu pembaharuan penting dalam industri pengangkutan awam
Dari … … Ke ▪ Penglibatan 13 agensi/kementerian ▪ Agensi pusat di bawah Jabatan Perdana Pentadbiran yang mempunyai fungsi dasar dan Menteri kawal selia secara berasingan ▪ Integrasi yang lemah antara ▪ Perancangan berpusat bagi pengangkutan Perancangan perancangan ruang fizikal dan awam (melibatkan integrasi antara pengangkutan awam perancangan pengangkutan dan ruang fizikal) ▪ Kekurangan mekanisme untuk ▪ SPAD menjadi sebahagian daripada pusat mengawal selia penglibatan sektor sehenti setempat SPAD akan dirujuk bagi mendapatkan swasta secara efektif dalam ▪ pandangan bagi pembinaan lebuhraya baru pembangunan tanah ▪ Lesen bas diberikan bagi setiap bas ▪ Lesen bas diberikan kepada pengusaha bas Pelesenan ▪ Pengurusan prestasi yang lemah sahaja terhadap pemantauan perkhidmatan ▪ Kerangka kerja pengeluaran lesen yang tidak mencapai piawaian yang berdasarkan KPI ditetapkan ▪ Penilaian semula kadar tambang dari semasa ke semasa berdasarkan kerangka Ketidakpastian mengenai penilaian ▪ kerja persaingan semula tarif ▪ Penguatkuasaan trafik dilaksanakan ▪ Meningkatkan penguatkuasaan terhadap Penguat- oleh agensi berasingan pengusaha melalui kerjasama dengan pihak kuasaan penguatkuasa trafik yang lain
▪ Pembayaran disediakan melalui ▪ Tabung khas disediakan untuk Pembiayaan peruntukan Kerajaan menambahbaik pengangkutan awam Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 275
Meningkat Pelaburan dalam dan mengurangkan masa menunggu daripada Keupayaan Pengangkutan 3.3 minit ke dua minit pada waktu puncak. Inisiatif ini akan disiapkan dalam tempoh Rancangan. Sejajar dengan Pertumbuhan Bagi menambah baik kesalinghubungan antara Bandar sistem KTM Komuter, LRT dan monorel, potensi untuk menyambung sistem monorel akan Pelaburan dalam pengangkutan awam menumpu dipertimbang. Keupayaan sistem KTM Komuter kepada peningkatan kecekapan sistem sedia ada akan dipertingkatkan melalui pembelian 38 set yang beroperasi pada had keupayaannya serta Electric Multiple Unit (EMU) enam gerabak yang sedia menambah keupayaan untuk menampung akan diterima pada tahun 2012, yang akan pertumbuhan permintaan masa hadapan. memberi manfaat kepada lebih daripada 500,000 Usaha bagi meningkatkan keupayaan pengguna setiap hari. Bagi meningkatkan lagi pengangkutan awam akan dilaksana meliputi keupayaan pengangkutan awam, Sistem BRT kawasan bandar besar seperti Greater KL dan sepanjang 49 km yang meliputi tiga koridor utama bandar bersaiz sederhana di seluruh negara. di Kuala Lumpur akan dilaksanakan.
Inisiatif Greater Kuala Lumpur Berikutan pertumbuhan pesat di Greater KL, satu sistem transit aliran berkapasiti tinggi akan Di Greater KL, inisiatif utama untuk meningkatkan dilaksana untuk menampung keperluan masa keupayaan LRT adalah dengan menyambung depan bagi memudahkan pergerakan beratus laluan sepanjang 34km kepada laluan sedia ada. ribu pengguna keluar masuk bandar setiap hari. Sebagai tambahan, pembelian 35 set tren empat Sistem ini akan disepadukan dengan sistem gerabak baru akan meningkatkan keupayaan pengangkutan awam sedia ada dan dalam LRT Laluan Kelana Jaya daripada anggaran perancangan dengan mengambil kira aliran 24,000 kepada 98,000 penumpang setiap jam pembangunan bandar seperti di Carta 6-7. 276
Carta 6-7 Transit Aliran Berkapasiti Tinggi akan menjadi mercu tanda Greater KL
Sistem ini akan diintegrasikan dengan sistem sedia ada dan meliputi kawasan dalam lingkungan 20 km daripada pusat Statistik Utama bandar
ILUSTRASI
Radius 20-km
Sungai Gombak Buloh Petronas ▪ Jumlah panjang sistem ialah Twin Tower 156 km Ampang Kota Bukit ▪ Gabungan landasan serta Damansara Bintang stesen atas dan bawah tanah KL Sentral Cheras ▪ Apabila beroperasi sepenuhnya, Bandar sistem akan menyediakan Tasik sehingga dua juta perjalanan Selatan setiap hari berbanding 480,000 perjalanan1 sehari bagi sistem pengangkutan bandar masa kini ▪ Projek akan dilaksanakan secara inisiatif kerjasama awam- swasta
1 Jumlah penumpang dalam sehari bagi KTM Komuter, Rapid KL LRT dan sistem Monorail pada 2009 SUMBER: Peta Google Earth
Bandar Raya dan Kawasan Bandar Lain Di samping itu, Kerajaan akan mempertimbang pelaksanaan pendekatan berskala kecil bagi Selain Greater KL, sistem BRT akan dipertimbang meningkatkan keupayaan pengangkutan untuk dilaksanakan bagi menghubung pusat awam di bandar bersaiz sederhana yang akan perkembangan bandar baru di Wilayah Iskandar, menyerlahkan ciri keunikan bandar tersebut Johor. Projek tersebut akan disepadukan dengan umpamanya trem di bandar seperti Melaka. Bagi inisiatif pengurusan permintaan, kemudahan park- bandar bersaiz sederhana berkenaan, usaha and-ride serta terminal bas. Di Pulau Pinang, Rapid akan diambil untuk mengoptimumkan laluan Penang akan terus meningkatkan kekerapan dan bas bagi mengurangkan masa perjalanan serta liputan perkhidmatannya. memperkenal laluan khas bas di bandar terpilih Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 277
yang tinggi permintaannya. Kerajaan juga akan Mempromosi Sistem yang menambah baik pengangkutan sungai sebagai Lancar bagi Semua Mod dan mod pengangkutan awam, terutama di Sarawak. Pengangkutan sungai juga akan digalakkan Operator sebagai produk pelancongan yang menyediakan peluang kepada para pelancong untuk melawat Saling hubungan antara pelbagai mod bandar tersebut melalui penggunaan teksi air. pengangkutan adalah kritikal dalam memastikan kelancaran perjalanan pengguna dari rumah Sistem antara Bandar ke destinasi. Usaha akan ditumpu ke arah meningkatkan peratusan perjalanan sehala yang Projek sambungan landasan berkembar elektrik hanya mengambil masa satu jam dengan kurang dari Gemas ke Johor Bahru sepanjang 197 km akan daripada empat pertukaran. Bagi memudahkan meningkatkan keupayaan landasan KTM antara pengguna, Kerajaan dengan kerjasama agensi 5 hingga 10 kali ganda dan akan mengurangkan berkaitan akan menambah bilangan perhentian masa perjalanan dengan ketara. Dengan siapnya bas berdekatan dengan kawasan kediaman, keseluruhan projek landasan berkembar dalam menaik taraf laluan pejalan kaki kepada yang tempoh Rancangan yang melibatkan sambungan berbumbung, lebar dan selamat dengan dari Johor Bahru di selatan hingga ke Padang mempunyai pencahayaan yang mencukupi serta Besar di utara, jumlah penumpang dijangka menaik taraf stesen utama kereta api dan bas. meningkat daripada 4.3 juta dalam tahun 2009 kepada 5.7 juta pada tahun 2015. Muatan Dalam tempoh Rancangan, kesalinghubungan barangan akan meningkat daripada 5.2 juta tan antara pelbagai mod pengangkutan awam akan kepada 8.5 juta tan bagi tempoh yang sama. Bagi dipertingkat melalui pembinaan hab pertukaran pantai timur Semenanjung Malaysia dan Sabah, pelbagai mod bagi perkhidmatan dalam bandar, perkhidmatan kereta api akan dipertingkat melalui dari kawasan bandar ke pinggir bandar serta pemodenan kemudahan dan teknologi termasuk perjalanan antara bandar. Di Greater KL, langkah ini liputan ke kawasan luar bandar. 278
akan bermula dengan kerja menaik taraf 14 Hentian Mewujudkan Rejim Akhir Bandar dalam pusat bandar dan dua terminal pengangkutan antara bandar bagi melancarkan Pemantauan dan pergerakan perkhidmatan bas dari bandar Penguatkuasaan yang satelit di sekitar pusat bandar Kuala Lumpur. ITT Mantap Bandar Tasik Selatan akan disiapkan pada tahun 2010 manakala pembinaan ITT Gombak akan Melalui penstrukturan semula kawal selia, dimulakan dalam tempoh Rancangan. Kedua-dua pengusaha pengangkutan awam darat akan ITT ini akan mengurangkan kesesakan di pusat tertakluk kepada penguatkuasan dan pemantauan bandar serta melicinkan pergerakan penumpang prestasi yang lebih ketat. Sistem Maklumat yang keluar dan masuk ke bandar. Pengangkutan Bersepadu di Greater KL akan dinaik taraf sebagai hab bagi penguatkuasaan dan Sistem tiket bersepadu bukan tunai melibatkan pemantauan prestasi pengangkutan awam darat kesemua 16 pengusaha pengangkutan awam melalui penggunaan CCTV dan pengesan GPS. di Greater KL akan diperkenal. Langkah ini akan Ini akan membolehkan pengumpulan maklumat menghapuskan penggunaan pelbagai jenis tiket operasi secara automatik bagi pemantauan prestasi dari pelbagai pengusaha serta mengurangkan secara lebih cekap ke atas 16 pengusaha bas dan masa perjalanan. Penumpang akan disediakan dua pengusaha rel utama. dengan maklumat yang mudah diperoleh berkaitan stesen dan jadual perjalanan bagi memudahkan penggunaan pengangkutan awam. Perhentian bas akan dinaik taraf supaya maklumat jadual perjalanan semua pengusaha dipaparkan dan satu laman web pusat mengenai pengangkutan awam bagi semua mod akan diwujudkan. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 279
Petunjuk Penilaian Prestasi bagi pengusaha pengangkutan awam darat seperti prestasi ketepatan masa, keadaan peralatan dan perkhidmatan yang berdaya harap akan diwujudkan. Piawaian perkhidmatan minimum yang jelas akan ditetap dan dihubungkan kepada sistem ganjaran serta penalti bagi memastikan pematuhan. Pelaksanaan rejim pemantauan prestasi akan dimulakan di Greater KL dan akan disusuli secara berperingkat ke pusat bandar lain di seluruh negara. Kerajaan juga akan mempertingkat penguatkuasaan ke atas undang- undang sedia ada untuk menghadkan kemasukan kenderaan berat ke kawasan pusat perniagaan pada waktu puncak. Usaha penguatkuasaan bersama antara SPAD, Jabatan Pengangkutan Jalan dan polis trafik akan dilaksana bagi mengurangkan kesesakan. 280
MENTRANSFORMASI PENJAGAAN KESIHATAN UNTUK MEMPERTINGKAT KUALITI DAN MENYEDIA AKSES SEJAGAT
Kesihatan dan kesejahteraan rakyat merupakan telah meningkat daripada 69.2 tahun kepada kunci untuk Malaysia mencapai objektif 71.6 tahun bagi lelaki dan 73.7 tahun kepada pembangunan ekonomi dan masyarakat. 76.4 tahun bagi perempuan di antara tahun 1990 Penjagaan kesihatan yang bertambah baik hingga 2008 seperti di Carta 6-8. menyumbang kepada tenaga kerja yang lebih produktif dan merupakan teras untuk menjadikan Kajian oleh London School of Economics pada Malaysia tempat yang lebih baik untuk didiami. tahun 2007 telah merumuskan sistem penjagaan Malaysia telah melaksanakan yang terbaik kesihatan Malaysia secara relatifnya berjaya dalam memperluas perkhidmatan kesihatan menyediakan perkhidmatan kesihatan yang asas untuk rakyat dan telah mencapai hasil saksama untuk golongan miskin melalui subsidi memberangsangkan dengan penurunan kadar kesihatan awam. Perangkaan Bank Dunia seperti kematian bayi daripada 16 kepada 6 bagi setiap di Carta 6-9 menunjukkan jumlah perbelanjaan 1,000 kelahiran hidup sepanjang tempoh 1990 untuk kesihatan per kapita di Malaysia adalah hingga 2008. Purata jangka hayat ketika lahir sebanyak US$307 berbanding dengan
Carta 6-8 Malaysia telah menunjukkan kemajuan dalam mempertingkat kesihatan warganya
Kematian Bayi Jangka Hayat Ketika Lahir Kematian di bawah 1 tahun bagi Tahun setiap 1,000 kelahiran hidup
Lelaki Perempuan 16 73.7 76.4 69.2 71.6
6
1990 2008 1990 2008 1990 2008
SUMBER: Jabatan Perangkaan Malaysia Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 281
Carta 6-9 Pencapaian kesihatan Malaysia berbanding dengan negara terpilih berdasarkan pendapatan setara
Jumlah Perbelanjaan untuk Kesihatan Kematian Bayi US$ per kapita, 2008 Kematian bagi setiap 1,000 kelahiran hidup, 2008
U.K. 2,784 4.9
Hong Kong 1,253 4.7
Singapura 1,228 2.3
Malaysia 500 6.1
Thailand 346 13.0
Filipina 223 26.0
Indonesia 87 31.0
SUMBER: Bank Dunia
Singapura sebanyak US$1,148 dan United • Peningkatan tuntutan ke atas kualiti Kingdom sebanyak US$3,867. Walaupun sistem penjagaan kesihatan. Aliran menunjukkan penyampaian kesihatan negara adalah cekap, dengan peningkatan kekayaan, orang ramai namun perbelanjaan penjagaan kesihatan perlu akan berbelanja lebih dan menuntut penjagaan dipertingkat bagi menangani tuntutan dan tekanan kesihatan berkualiti serta mengguna lebih ke atas sistem penjagaan kesihatan yang semakin banyak perkhidmatan; meningkat seiring dengan pembangunan. • Peningkatan tekanan ke atas sistem Melangkah ke hadapan, sistem penjagaan penjagaan kesihatan awam. Malaysia kesihatan berdepan dengan cabaran dan juga mengamalkan dua sistem penjagaan kesihatan peluang daripada perubahan pesat persekitaran iaitu penjagaan kesihatan awam dengan kerja, antaranya: peruntukan subsidi yang besar dan penjagaan kesihatan swasta yang berkembang maju tetapi bertumpu di kawasan bandar; 282
• Peningkatan beban kerja di hospital awam Berdasarkan cabaran dan peluang ini, menghampiri keupayaan. Pada masa pembaharuan sistem penjagaan kesihatan akan kini, sumber sektor kesihatan awam telah dilaksanakan oleh Kerajaan dengan memberi menghampiri tahap keupayaan berbanding tumpuan kepada empat bidang utama: sektor swasta sehingga membawa kesan ke atas penyampaian kesihatan awam seperti di • Mentransformasikan sistem penyampaian Carta 6-10; penjagaan kesihatan;
Mempertingkat kualiti, keupayaan dan • Perubahan gaya hidup dan demografi. • liputan infrastruktur penjagaan kesihatan; Malaysia menghadapi peningkatan insiden penyakit berkaitan gaya hidup dan menjelang Peralihan ke arah kesejahteraan dan tahun 2020, negara akan mencapai status • pencegahan penyakit; dan penduduk menua dengan 10% daripada jumlah keseluruhan penduduk berusia lebih Mempertingkat kualiti modal insan di sektor 60 tahun. Kedua-dua aliran ini memberi • kesihatan. implikasi yang mencabar kepada penyedia penjagaan kesihatan; dan
• Kemajuan teknologi. Kemajuan teknologi mencipta peluang bagi penambahbaikan ketara dalam liputan dan kualiti penjagaan kesihatan seperti penggunaan perkhidmatan rawatan teleprimer untuk masyarakat di kawasan luar bandar. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 283
Carta 6-10 Sektor kesihatan awam mempunyai bilangan katil dan kemasukan ke wad yang tinggi namun bilangan doktor yang sederhana berbanding sektor swasta
Pembahagian Sumber dan Beban Kerja Swasta Sektor Awam-Swasta (2008) Awam 100%
Doktor1 55% 45% 22,087 doktor
Katil Hospital 78% 22% 53,118 katil hospital
Kemasukan ke wad 74% 26% 2.95 juta kemasukan ke wad
Perbelanjaan 46% 54% RM18 bilion Hospital2
1 Jumlah keseluruhan doktor tidak termasuk doktor pelatih 2 Akaun Kesihatan Kebangsaan
SUMBER: Kementerian Kesihatan Malaysia
Mentransformasikan Sistem Pendekatan ini memerlukan kerjasama yang Penyampaian Penjagaan lebih baik di antara sistem penjagaan kesihatan Kesihatan awam dengan swasta bagi membolehkan sistem penyampaian berkesan, lebih cekap Transformasi sistem penyampaian penjagaan dan dengan kos yang mampu dibayar. Antara kesihatan memerlukan penstrukturan inisiatif utama dalam tempoh Rancangan ialah: semula sistem kesihatan kebangsaan yang melibatkan sektor awam dengan swasta • Memperkemas peranan pengawalseliaan dalam meningkatkan liputan untuk semua. Ini dan penyediaan perkhidmatan. bagi memastikan penggunaan sumber terhad Pengasingan fungsi pengawalseliaan dan secara optimum dan mewujudkan satu sistem penyampaian perkhidmatan yang lebih jelas yang responsif serta menyediakan pilihan yang mana Kementerian Kesihatan akan penjagaan berkualiti berlandaskan prinsip ekuiti. memberi tumpuan terutamanya ke atas 284
tadbir urus, pengawasan industri penjagaan Mempertingkat Kualiti, kesihatan dan penguatkuasaan perundangan. Keupayaan dan Liputan Ini termasuk menguatkuasa langkah untuk Infrastruktur Penjagaan meningkatkan kualiti penjagaan dalam kedua- Kesihatan dua sektor awam dan swasta serta memastikan keselamatan pesakit; Kerajaan akan terus menaik taraf dan memperluas kemudahan kesihatan di kawasan bandar dan • Menyemak perundangan dan peraturan. luar bandar. Penyediaan perkhidmatan penjagaan Kajian semula perundangan sedia ada dan sekunder dan tertiari akan diperkukuh, manakala pengenalan peraturan baru yang menekankan perkhidmatan penjagaan primer akan diperluas penguatkuasaan akreditasi, pentauliahan dan ke kawasan yang kurang mendapat liputan pemberian hak praktis; dan perkhidmatan. Usaha utama dalam tempoh Rancangan termasuk: • Mengkaji pilihan pembiayaan. Mengkaji kaedah pembiayaan yang mengambil kira • Memperluas perkhidmatan penjagaan peningkatan kos supaya penjagaan kesihatan primer. Sejumlah 197 klinik baru akan disiapkan boleh diakses dan mampu dibayar oleh orang dalam tempoh dua tahun pertama Rancangan ramai. Antara lain termasuk memperkenalkan dengan anggaran kos berjumlah RM637 kaedah perkongsian kos yang membolehkan juta. Ini terdiri daripada 156 klinik di kawasan rakyat Malaysia membuat pilihan dalam luar bandar dan 41 klinik kesihatan komuniti. memperoleh perkhidmatan kesihatan. Tambahan 50 Klinik 1Malaysia akan dibina dengan perluasan skop perkhidmatan bagi golongan miskin di bandar dan kawasan lain yang kurang mendapat liputan perkhidmatan; Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 285
• Memperkukuh perkhidmatan penjagaan • Mempertingkat penyediaan perkhidmatan sekunder dan tertiari. Dalam tempoh dua penjagaan kesihatan. Klinik bergerak, tahun pertama Rancangan, empat hospital perkhidmatan doktor udara dan wakil kesihatan baru dan empat hospital gantian dengan kampung akan diperluas untuk memenuhi anggaran kos berjumlah RM600 juta akan keperluan masyarakat di kawasan terpencil disiapkan. Ini termasuk institusi perubatan yang sukar diakses. Penyampaian prahospital khas iaitu Institut Kanser Nasional dan Pusat dan penjagaan kecemasan akan dipertingkat Rehabilitasi Cheras; bagi memastikan respon awal yang berkesan. Perkhidmatan penjagaan ambulatori akan • Memperkemas penyampaian perkhidmatan. diperluas dan dipertingkat bagi mengurangkan Pemetaan penyedia penjagaan kesihatan sedia kos dan tempoh kemasukan ke hospital. ada dengan membuat perbandingan kawasan yang kurang mendapat liputan perkhidmatan akan dilaksana bagi mengenal pasti jurang atau peluang untuk menyelaras penyampaian perkhidmatan. Pembangunan pangkalan data mengenai kakitangan dan keperluan latihan mereka akan memudahkan perancangan rangkaian kemudahan bagi mencapai sistem penjagaan kesihatan komprehensif; dan 286
Peralihan ke Arah tekanan hidup, pengambilan makanan tidak sihat dan penggunaan alkohol serta tembakau Kesejahteraan dan membawa kepada peningkatan insiden kronik Pencegahan Penyakit seperti diabetes, hipertensi dan penyakit kardiovaskular. Keadaan ini membawa kesan Seiring dengan peningkatan pendapatan dan besar ke atas kos penjagaan kesihatan akibat perubahan tingkah laku, risiko penyakit tertentu keperluan rawatan yang secara relatifnya lebih turut meningkat. Gaya hidup yang tidak aktif, mahal dan memerlukan penjagaan pemulihan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 287
yang mengambil masa yang panjang. Bagi tempoh kesejahteraan dan kehidupan sihat. Usaha agresif 1996 hingga 2006, Malaysia telah menunjukkan akan diambil untuk meningkatkan kesedaran peningkatan mendadak dalam kejadian penyakit dan amalan gaya hidup sihat oleh individu dan berkaitan tingkah laku seperti peningkatan 43% komuniti termasuk: untuk hipertensi, 88% diabetes dan 250% dalam obesiti seperti di Carta 6-11. • Memperluas Kempen Gaya Hidup Sihat. Kempen yang menekankan pemakanan sihat, Inisiatif penting bagi mengurangkan permintaan aktiviti fizikal, anti-merokok dan kesihatan untuk penjagaan kesihatan adalah dengan mental akan disasarkan khusus kepada kanak- mempromosi gaya hidup sihat. Penting bagi kanak sekolah, remaja, wanita dan warga emas individu dan komuniti memainkan peranan untuk memastikan pencapaian yang lebih baik; dalam menjaga kesihatan, sementara Kerajaan dan menyediakan persekitaran yang menggalak
Carta 6-11 Perubahan gaya hidup menyumbang kepada peningkatan kejadian penyakit kronik
Kadar kejadian penyakit kronik utama di Malaysia % penduduk
1996 43 2006
30
15 14 8 4
Hipertensi Diabetes Obesiti (>30 tahun) (>30 tahun)
% peningkatan 43% 88% 250%
SUMBER: Laporan NHMS III, Kementerian Kesihatan Malaysia 288
• Menggalakkan gaya hidup sihat dan aktif. memberi latihan. Ini memandangkan 60% tenaga Pelbagai aktiviti sukan dan rekreasi akan pakar tempatan berkhidmat di sektor swasta. Di digalakkan bagi menarik orang ramai samping itu, Kerajaan akan terus melaksanakan mengamalkan gaya hidup sihat dan aktif. penyumberan luar dan bekerjasama dengan Kemudahan sukan dan rekreasi sedia ada akan institusi latihan swasta untuk melatih anggota dinaik taraf dan sektor swasta digalakkan untuk kesihatan bersekutu. membina kemudahan baru di lokasi yang mudah diakses. Bagi memupuk budaya Usaha lain untuk memenuhi permintaan penjagaan hidup aktif di kalangan kanak-kanak, penyertaan kesihatan berkualiti akan tertumpu kepada usaha sekurang-kurangnya dalam satu aktiviti sukan berikut: akan diwajibkan kepada setiap pelajar bermula tahun 2011. • Meningkatkan peruntukan latihan pakar untuk doktor dan profesional-profesional Mempertingkat Kualiti Modal penjagaan kesihatan lain; Insan di Sektor Kesihatan • Mempertingkat dan memperluas latihan lanjutan untuk jururawat dan anggota Pelaburan dalam modal insan bagi sektor kesihatan bersekutu; kesihatan kekal sebagai komponen utama sistem penjagaan kesihatan. Dalam tempoh Rancangan, • Mengekalkan personel melalui pemberian nisbah doktor-penduduk akan dipertingkat ganjaran yang lebih baik, peluang kenaikan daripada 1:1,380 pada tahun 2005 kepada 1:597 pangkat dan langkah untuk meningkatkan pada tahun 2015, sementara nisbah jururawat- kepuasan kerja; dan penduduk juga dijangka akan meningkat daripada 1:592 kepada 1:200 bagi tempoh yang sama • Mempertingkat kualiti profesional penjagaan seperti di Carta 6-12. Bagi memenuhi permintaan kesihatan swasta menerusi pentauliahan, latihan yang semakin meningkat, Kerajaan akan pemberian hak praktis dan latihan berstruktur. mengambil tenaga pakar sektor swasta untuk Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 289
Carta 6-12 Dalam tempoh Rancangan, akan terdapat peningkatan yang signifikan dalam keupayaan modal insan di sektor kesihatan
Nisbah profesional penjagaan kesihatan kepada penduduk
2005 2010 2015
Doktor 1:1,380 1:920 1:597
Doktor Gigi 1:10,434 1:8,153 1:5,040
Ahli Farmasi 1:5,227 1:3,550 1:2,419
Jururawat1 1:592 1:472 1:200
1 Sektor awam sahaja
SUMBER: Kementerian Kesihatan Malaysia 290
MEMASTIKAN AKSES KEPADA PERUMAHAN BERKUALITI DAN MAMPU MILIK
Salah satu daripada objektif pembangunan tempoh Rancangan Malaysia Kesembilan seperti negara adalah menyediakan perumahan yang di Carta 6-13. mampu milik kepada rakyat Malaysia di kawasan bandar dan luar bandar, dengan tumpuan kepada Pada masa kini, kekurangan stok perumahan golongan berpendapatan rendah. Malaysia bukan isu utama perumahan negara berbanding telah mengorak langkah berkesan menerusi dengan isu penyediaan perumahan mampu penyediaan perumahan mampu milik yang milik yang mencukupi bagi pelbagai segmen memainkan peranan penting dalam menyokong masyarakat serta memastikan rumah dan kejayaan usaha pembasmian kemiskinan. Dari persekitarannya selamat, sihat dan selesa selaras tahun 1990 hingga tahun 2009, sejumlah 808,000 dengan status sosioekonomi negara. unit rumah kos rendah mampu milik telah dibina untuk menampung keperluan rakyat Malaysia. Sebanyak 128,000 unit daripadanya dibina dalam
Carta 6-13
Dianggarkan sebanyak 111,000 unit perumahan awam mampu Awam1 milik telah dibina dalam tempoh Rancangan Malaysia Kesembilan Swasta
Peratusan perumahan Rumah siap dibina, 2006-20102 awam dibiayai oleh Ribu unit Kerajaan
Perumahan untuk 31.7 100 rakyat miskin
Kos 42.3 53.5 44 rendah
Kos sederhana 9.6 25.0 28 rendah
Kos 27.2 91.0 23 sederhana
Kos 278.7 0 tinggi
1 Tidak termasuk rumah yang dibina oleh kerajaan negeri dan pihak berkuasa tempatan 2 Sehingga Jun 2010 SUMBER: Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 291
Cabaran utama sektor ini adalah: • Memenuhi keperluan reka bentuk yang mesra alam. Selaras dengan agenda negara • Memadan penawaran dan permintaan dalam mempromosi pembangunan mampan, terhadap perumahan mampu milik. Pada reka bentuk perumahan perlu mengambil kira tahun 2009, seramai 13,500 individu dan elemen dan teknologi Bangunan Hijau. keluarga telah memohon perumahan awam, manakala satu tinjauan di peringkat negeri Kerajaan akan memberi tumpuan kepada tiga menunjukkan terdapat 97,260 keluarga strategi untuk menghadapi cabaran ini: setinggan yang masih belum dipindahkan ke perumahan kekal. Sebanyak 11,800 unit telah • Memperkemas sistem pengagihan perumahan siap dibina dan tambahan sebanyak 161,000 mampu milik; unit akan dibina bagi memenuhi keperluan perumahan dalam tempoh Rancangan. • Memperkukuh usaha menyediakan perumahan Cabaran kini adalah untuk memadankan berkualiti tinggi dan persekitaran mampan; dan permintaan dengan penawaran perumahan berdasarkan lokasi dan kemampuan; • Memupuk industri perumahan yang sihat dan mampan. • Meningkat kualiti perumahan mampu milik yang baru dan sedia ada. Kawalan kualiti yang lemah di peringkat pembinaan dan penyenggaraan lemah menyumbang kepada penurunan kualiti rumah; dan 292
Memperkemas Sistem Wilayah, Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, Unit Penyelarasan Pelaksanaan (ICU) dan Syarikat Pengagihan Perumahan Perumahan Negara Berhad. Melangkah ke Mampu Milik hadapan, Kerajaan akan menyusun semula penyediaan perumahan awam dengan Dalam tempoh Rancangan, Kerajaan Persekutuan mempertanggungjawabkan ke atas satu agensi akan membina sebanyak 78,000 unit baru persekutuan untuk menyediakan perumahan perumahan awam yang mampu milik di seluruh yang dibiayai oleh Kerajaan Persekutuan. Sektor negara. Perumahan awam kos rendah akan swasta juga dijangka memainkan peranan yang disedia kepada individu dan keluarga yang layak lebih besar dalam penyediaan perumahan. dengan pendapatan isi rumah kurang daripada RM2,500 sebulan, bergantung kepada jenis Bagi menangani isu penyenggaraan rumah rumah yang disediakan. Ini selaras dengan yang lemah, Kerajaan akan mewujudkan agenda Kerajaan untuk membantu meningkatkan Tabung Penyenggaraan Perumahan dengan pendapatan isi rumah 40% terendah. Lazimnya, dana permulaan berjumlah RM500 juta untuk Kerajaan menanggung subsidi sebanyak 30% membantu penghuni perumahan kos rendah hingga 75% daripada jumlah kos pembinaan awam dan swasta. Dana tersebut akan digunakan perumahan awam. Di bawah skim perumahan untuk kerja pembaikan besar dan penyenggaraan awam di bandar yang disedia oleh Jabatan seperti penggantian lif dan tangki air. Dana Perumahan Negara (JPN), rumah berkeluasan tersebut berasaskan kepada geran sepadan 700 kaki persegi dijual dengan harga RM42,000 yang separuh daripadanya perlu disumbang kepada keluarga dan individu berkelayakan. oleh penghuni rumah melalui badan pengurusan bersama atau pengurusan perbadanan. Dana Bagi meningkatkan kecekapan penyediaan berkenaan merupakan tambahan kepada Tabung perumahan, Kerajaan akan menyusun semula Perumahan 1Malaysia yang diwujudkan melalui dan memperkemas peranan agensi persekutuan sumbangan daripada Kerajaan dan beberapa yang terlibat dalam perumahan awam. Pada perbadanan swasta pada Februari 2010, yang masa kini, perumahan awam dipertanggungjawab menyediakan bantuan bagi kerja penyenggaraan kepada beberapa kementerian dan agensi seperti dan pembaikan utama rumah kos rendah swasta JPN, Kementerian Kemajuan Luar Bandar dan di Kuala Lumpur. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 293
Memperkukuh Usaha Hijau dan Sistem Penggredan Hijau. Putrajaya Menyediakan Perumahan dan Cyberjaya akan menjadi mercu tanda Perbandaran Hijau. Kerajaan juga akan mengkaji Berkualiti Tinggi dan pemberian insentif cukai seperti pengurangan Persekitaran Mampan cukai bagi bangunan dan reka bentuk yang mesra alam yang menggabungkan elemen reka bentuk Dalam tempoh Rancangan, perundangan sedia hijau, contohnya panel suria untuk pemanasan, ada termasuk Undang-Undang Kecil Bangunan kemudahan sistem penuaian air hujan dan ciri Seragam 1984 akan dikaji semula untuk pemuliharaan air. Penekanan juga akan diberi menambah spesifikasi minimum bagi memastikan untuk mewujudkan ruang awam di dalam projek kualiti dalam penyediaan perumahan mampu perumahan yang lengkap berlandskap dengan milik. Kerajaan melalui Lembaga Pembangunan kemudahan asas seperti taman riadah dan Industri Pembinaan akan menggalak pemaju permainan untuk meningkatkan interaksi dan perumahan mendapat akreditasi terutamanya integrasi antara komuniti setempat. dalam penggunaan buruh mahir dan berkelayakan serta menambah baik proses pembinaan.
Perbandaran dan kejiranan yang mesra alam akan dipupuk melalui pengenalan Garis Panduan 294
Memupuk Industri • Memperkukuh pemantauan dan penguatkuasaan. Peraturan dan keupayaan Perumahan yang Sihat dan pemantauan dan penguatkuasaan akan Mampan diperkukuh untuk melindungi kepentingan pembeli rumah terutama berkaitan kualiti Dasar Perumahan Negara menggariskan strategi pembinaan rumah; Kerajaan untuk mempromosi industri perumahan yang sihat dan melindungi kepentingan • Menggalak penggunaan pendekatan Bina awam. Antara usaha utama yang akan diambil Kemudian Jual (BKJ). Pemaju perumahan termasuk: akan digalak untuk mengguna pakai pendekatan BKJ melalui penyediaan insentif tambahan • Menggalakkan usaha pembangunan seperti mempercepatkan proses kelulusan semula bandar melalui mekanisme tanah dan pelan bangunan serta pengecualian penjualan en-bloc. Kerajaan akan melaksana pembayaran deposit bagi lesen pemaju satu mekanisme untuk memudahkan penjualan perumahan; dan pembangunan milikan secara bersama. Ini akan dilaksana melalui pindaan undang- • Memulih projek perumahan terbengkalai. undang berkaitan penjualan secara blok bagi Kerajaan akan terus membantu memulih projek membolehkan penjualan tanah dan perumahan terbengkalai. Sehingga 30 April hartanah secara bersama dengan 2010, terdapat 107 projek terbengkalai dengan persetujuan majoriti atau menerusi mekanisme 38,600 unit rumah melibatkan 25,300 penjualan en-bloc. Tahap persetujuan majoriti pembeli. untuk menjual akan ditentukan melalui persetujuan sekurang-kurangnya 80% hingga 90% pemilik. Ini akan mewujudkan insentif pasaran untuk pihak swasta membangun semula hartanah yang usang di kawasan utama; Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 295
MENYEDIA UTILITI DAN PERKHIDMATAN AWAM YANG LEBIH CEKAP
Penyediaan utiliti awam dari segi kualiti pada tahun 2010 adalah 54% daripada jumlah perkhidmatan dan liputan akan dipertingkat. keseluruhan permintaan air sebanyak 33,100 Tumpuan penambahbaikan adalah kepada juta meter padu. Dalam tempoh Rancangan, penyediaan perkhidmatan dan kemudahan awam penggunaan air tidak termasuk sektor pertanian, yang lebih cekap dan mampan dari perspektif dijangka meningkat daripada 8,550 juta liter pemeliharaan alam sekitar dan operasi. Dalam sehari (jlh) pada tahun 2009 kepada 10,520 jlh tempoh Rancangan, penekanan akan diberikan menjelang tahun 2015. kepada: Malaysia akan menilai semula kaedah pengurusan • Pengurusan sumber dan bekalan air; sumber air bermula daripada punca air diperoleh, perawatan dan pembekalan air kepada pengguna • Memastikan bekalan elektrik yang andal; serta pelepasan air buangan ke persekitaran. Dalam tempoh Rancangan, strategi yang akan • Meningkatkan penembusan jalur lebar secara dilaksana bagi menjamin kemampanan bekalan signifikan; dan air tertumpu kepada tiga bidang utama:
• Penstrukturan semula pengurusan sisa pepejal dan pembersihan awam.
Pengurusan Sumber dan Bekalan Air
Malaysia dianugerah bekalan air yang banyak dengan sumber air per kapita berjumlah 21,536 meter padu setahun. Walau bagaimanapun, dengan pertumbuhan ekonomi yang pesat, Malaysia perlu lebih berhemat dan lebih cekap dalam mengurus sumber dan bekalan airnya. Permintaan tertinggi adalah daripada sektor pertanian. Sebagai contoh, di Semenanjung Malaysia, unjuran permintaan untuk pengairan 296
• Membangun strategi jangka panjang bagi menggaris langkah untuk memastikan pengurusan sumber air untuk memastikan pengurusan yang lebih cekap dan berkesan bagi bekalan air yang terjamin; sumber yang semakin berkurangan. Usaha ini termasuk memperkemas dasar dan perundangan Usaha berterusan penstrukturan semula • bagi membolehkan sumber air diagih secara lebih industri perkhidmatan air; dan ahasu nakapurem NASD .amaskas nad pakec nad .amaskas NASD nakapurem ahasu penting ke arah merintis proses bagi memastikan Melindungi sungai daripada pencemaran. • bekalan air yang terjamin dalam era pembangunan ekonomi, pertumbuhan perbandaran serta Membangun Strategi Jangka pertambahan penduduk yang pesat, yang Panjang bagi Pengurusan Sumber memberi kesan besar kepada negara dalam Air untuk Memastikan Bekalan Air pengurusan sumber air pada masa hadapan. yang Terjamin Langkah lain yang akan dilaksana dalam tempoh Sejajar dengan pembangunan ekonomi yang Rancangan termasuk peluasan pelaksanaan pesat, isu kemampanan sumber air menjadi kaedah Pengurusan Sumber Air Bersepadu dan semakin penting. Dalam hubungan ini, beberapa Pengurusan Lembangan Sungai Bersepadu dalam negeri telah mengalami masalah kekurangan perancangan, pengurusan, perlindungan serta bekalan air. Cabaran dalam pengurusan sumber pemulihan sumber air. Dalam hal ini, sebanyak aulrepek nadamem usi nagned tapar tiakreb ria tiakreb tapar nagned usi nadamem n aulrepek RM5 bilion akan disediakan untuk program tebatan sumber air di antara kawasan yang mempunyai banjir. Ini termasuk penggunaan pendekatan lebihan sumber air dengan kawasan berkepadatan Pengurusan Banjir Bersepadu bagi mengurus penduduk dan aktiviti ekonomi yang tinggi, justeru risiko kerosakan akibat banjir melalui sistem permintaan air yang meningkat. ramalan dan amaran, pembangunan program kesiagaan menghadapi bencana dan kesedaran Dalam tempoh Rancangan, Dasar Sumber Air masyarakat serta peta bencana banjir. Di samping Negara (DSAN) akan menentukan hala tuju itu, usaha penyelidikan dan pembangunan dalam masa hadapan bagi sektor tersebut. Dengan pemuliharaan sumber air akan dipergiat bagi mengambil kira profil permintaan-penawaran menyokong usaha membangun sektor air yang jangka panjang untuk Malaysia, dasar ini akan mampan untuk keperluan ekonomi negara. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 297
Usaha Berterusan Penstrukturan secara berfasa yang membolehkan pencapaian Semula Industri Perkhidmatan Air pemerolehan semula kos sepenuhnya untuk menggalakkan pelaburan yang berterusan Penstrukturan semula industri perkhidmatan dalam menaik taraf dan membaikpulih loji air yang meliputi perkhidmatan bekalan air dan rawatan dan sistem agihan air. Kenaikan tarif pembetungan telah bermula semenjak tempoh secara berperingkat akan diasing berdasarkan Rancangan Malaysia Kelapan dengan objektif tahap penggunaan untuk memastikan untuk menjadikannya industri yang lebih cekap golongan yang mudah terjejas dilindungi; dan mampan. Dalam tempoh Rancangan, usaha penstrukturan semula akan memasuki fasa akhir • Memacu ke arah kecekapan operasi dan pelaksanaannya sebagaimana di Carta 6-14, peningkatan modal. Operator air adalah dengan menumpukan kepada perkara berikut: dikehendaki menyedia secara terperinci rancangan perniagaan 30 tahun dan 3 tahun • Melengkapkan proses perpindahan rancangan operasi. Kedua-dua rancangan operator air negeri. Pada masa ini, operator tersebut membolehkan operator air merangka air di Johor, Melaka dan Negeri Sembilan telah hala tuju ke arah pemerolehan semula kos berpindah sepenuhnya ke regim pelesenan sepenuhnya manakala Pengurusan Aset yang baru. Perpindahan sepenuhnya operator Air Berhad (PAAB) merancang sumber bagi negeri lain akan selesai dalam tempoh pembiayaan modal jangka panjang. SPAN awal Rancangan. Setelah berpindah, semua akan mengawal selia dan memantau prestasi operator air dikehendaki mematuhi peruntukan operator air berdasarkan pelan rancangan yang di bawah Akta Industri Perkhidmatan Air, 2006 dikemukakan dan peningkatan pencapaian dan akan dikawal selia oleh Suruhanjaya kecekapan dalam operasi serta perbelanjaan Perkhidmatan Air Negara (SPAN); modal sejajar dengan peningkatan tarif;
• Melangkah ke arah pemerolehan semula • Menambah baik infrastruktur kos sepenuhnya. Pada masa ini tarif yang perkhidmatan air. Liputan bekalan air negara diguna pakai hanya berupaya membiayai 78% kepada penduduk akan bertambah daripada daripada perbelanjaan operasi tahun 2009. 93% pada tahun 2009 kepada 97% pada Bagi menangani masalah ini, Kerajaan akan tahun 2015. Perkhidmatan pembetungan melaksana mekanisme pembentukan tarif yang disediakan kepada isi rumah melalui 298
penyambungan grid dan tangki septik akan • Integrasi perkhidmatan bekalan air diperluas daripada 28.8 juta penduduk setara dan pembetungan. Penstrukturan semula kepada 37.7 juta penduduk setara dalam perkhidmatan pembetungan akan dilaksana tempoh yang sama. Program mengurangkan dengan mengagihkan operasi rawatan kadar air tidak terhasil (NRW), yang meliputi pembetungan berpusat kepada syarikat penggantian paip dan meter lama akan operasi air negeri. Setelah dimuktamadkan, diperluas untuk meningkatkan kualiti air dan industri air akan menuju ke arah pelaksanaan mengurangkan kehilangan bekalan air. Bagi tarif secara bersepadu untuk perkhidmatan tujuan ini, dianggarkan RM1.1 bilion akan bekalan air dan pembetungan. Langkah ini diperuntukkan kepada program NRW negeri akan mengintegrasikan caj perkhidmatan berdasarkan kadar NRW negeri tersebut. pembetungan dengan penggunaan air Daripada jumlah ini, dianggarkan sebanyak memandangkan kadar tarif rata semasa yang RM369 juta akan diperuntuk dalam dua tahun dicajkan tidak mencukupi untuk menampung pertama Rancangan; dan
Carta 6-14 Penstrukturan industri perkhidmatan air ke arah mempertingkat kecekapan operasi dan pengurusan
Hala Tuju Pembaharuan Industri Perkhidmatan Air Tempoh Rancangan Malaysia Ke Tempoh Rancangan 2011 – 2015 Malaysia Ke Tempoh Rancangan 2006 – 2010 Melangkah ke arah Malaysia Ke Kecekapan Operasi dan 2001 – 2005 Penggabungan Pengurusan Penstabilan ▪ Pengoperasian Suruhanjaya ▪ Melaksana mekanisma Perkhidmatan Air Negara (SPAN) pembentukan tarif bagi ▪ Penswastaan dan mencapai pemulihan kos pengkorporatan pihak ▪ Penguatkuasaan Akta Industri penuh secara berfasa dan berkuasa air negeri Perkhidmatan Air Negara (IPA),2006 dijangka selesai ▪ Perancangan untuk menjelang 2013 penstrukturan industri ▪ Pengurusan Aset Air Berhad ▪ Integrasi perkhidmatan perkhidmatan air (PAAB) mengambil alih aset air negeri dengan nilai yang dirunding pembekalan air dan dan bertanggung jawab untuk pembetungan melaksana pembangunan ▪ Usaha awal ke arah infrastruktur air pengenalan tarif air dan ▪ Operator air negeri memegang aset pembetungan bersepadu ringan dan memberi tumpuan kepada penyediaan perkhidmatan
SUMBER: Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 299
kos perkhidmatan yang disediakan. Lazimnya lembangan sungai yang dipantau diklasifikasi jumlah air yang diguna berkait rapat dengan sebagai bersih, berbanding dengan 80 pada kumbahan yang dikeluarkan. tahun 2005 seperti di Carta 6-15. Dalam tempoh yang sama, bilangan lembangan sungai yang Melindungi Sungai daripada tercemar telah meningkat daripada 51 kepada Pencemaran 64 disebabkan oleh dua faktor iaitu peningkatan punca pencemaran dan pengurangan hujan. Lebih 90% bekalan air di Malaysia berpunca daripada sungai. Justeru, usaha menangani Antara punca utama pencemaran ialah pencemaran sungai akan terus diberi penekanan. pelepasan daripada loji rawatan kumbahan, Pada tahun 2009, sebanyak 70 daripada 143 industri berasaskan pertanian, penternakan, kerja pembersihan kawasan dan kumbahan domestik.
Carta 6-15 Dalam tempoh Rancangan, usaha menangani pencemaran lembangan sungai akan diberi tumpuan
Klasifikasi Lembangan Sungai Peratusan jumlah yang dipantau
100%
Bersih 55% 55% 53% 49% 64%
45% Sedikit Tercemar 35% 40% 42% 31%
Tercemar 10% 5% 5% 5% 6% 2005 2006 2007 2008 2009
SUMBER: Kementerian Sumber Asli dan Alam Sekitar 300
Dalam tempoh Rancangan, langkah untuk Memastikan Bekalan meningkatkan kawalan pencemaran ke atas Elektrik yang Andal punca tersebut akan dilaksanakan melalui: Malaysia pada masa kini mendapat manfaat • Memperkukuh penguatkuasaan terhadap daripada sistem bekalan elektrik yang kukuh dan pelepasan efluen industri dan kumbahan stabil. Usaha bagi memastikan jaminan bekalan selaras dengan pindaan Peraturan-Peraturan elektrik yang berterusan akan ditumpukan kepada di bawah Akta Kualiti Alam Sekeliling 1974; beberapa bidang utama. Ini termasuk mewujudkan industri bekalan elektrik yang mampan dalam • Menilai Total Maximum Daily Load dan daya suasana harga tenaga global yang tidak menentu tampungan sungai bagi menentukan kadar dan pengeluaran gas yang semakin berkurangan, pelepasan beban yang dibenarkan bagi setiap terutamanya di Semenanjung Malaysia. Di punca pencemaran iaitu point dan non-point; samping itu, produktiviti dan kecekapan syarikat utiliti akan juga ditingkatkan. Dalam tempoh • Mengkaji semula Indeks Kualiti Air sedia ada Rancangan, Dasar Baru Tenaga akan memacu untuk mengambil kira parameter tambahan perubahan besar dalam sektor elektrik melalui: termasuk parameter biologi bagi klasifikasi sungai yang lebih tepat; • Meningkat dan mempelbagaikan keupayaan penjanaan; • Membangun Indeks Kualiti Air Marin Negara untuk menggantikan Standard dan Kriteria • Memperkukuh rangkaian penghantaran dan Kualiti Air Marin yang dibangunkan pada 2008; pengagihan; dan • Menstruktur semula industri bekalan elektrik; • Memperluas program kesedaran awam dan dan penglibatan masyarakat yang mensasarkan pelbagai lapisan seperti Anugerah Langkawi, • Menambah baik penyampaian perkhidmatan Rakan Alam Sekitar, Minggu Alam Sekitar kepada pelanggan. Malaysia, Penggalakan Pengeluaran Bersih kepada Industri dan Debat Alam Sekitar di kalangan institusi pengajian tinggi. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 301
Meningkat dan Mempelbagaikan • Di Sabah. Tiga loji janakuasa baru dengan Keupayaan Penjanaan jumlah keupayaan 700 MW akan memulakan operasi. Ini termasuk dua loji janakuasa Pembangunan sumber tenaga alternatif berasaskan gas di pantai barat dan sebuah loji terutamanya hidro dan pengimportan arang batu janakuasa berasaskan arang batu yang mesra dan gas asli cecair (LNG) menjelang tahun 2015 alam di pantai timur; dan akan meningkatkan jaminan bekalan tenaga. Bagi mengurangkan lagi pelepasan karbon dioksida, • Di Sarawak. Projek Hidroelektrik Bakun penggunaan teknologi arang batu yang mesra alam berkeupayaan 2400 MW akan memulakan akan diteroka bagi pembangunan loji janakuasa operasi secara berperingkat. baru. Pembangunan tenaga nuklear sebagai salah satu pilihan jangka panjang bagi penjanaan Memperkukuh Rangkaian elektrik di Semenanjung akan dipertimbang untuk Penghantaran dan Pengagihan memastikan bekalan yang andal dan kos efektif. Memandangkan kepada skala dan skop Sistem penghantaran dan rangkaian pengagihan inisiatif ini, kajian kemungkinan yang terperinci elektrik akan diperkukuh dan diperluas. Projek akan dilaksanakan di samping keperluan latihan penghantaran baru yang akan dilaksana modal insan dan kempen kesedaran untuk termasuk talian penghantaran dari Bentong meningkatkan pemahaman masyarakat dan Selatan ke Kampung Pandan melalui Ampang penerimaan masyarakat ke atas tenaga nuklear.
Inisiatif khusus untuk meningkatkan keupayaan penjanaan meliputi:
• Di Semenanjung Malaysia. Dua loji janakuasa hidro iaitu Ulu Jelai dan Hulu Terengganu dengan jumlah keupayaan 622 MW akan mula beroperasi dalam tempoh Rancangan; 302
Timur di Semenanjung Malaysia, talian dari akaun bagi aktiviti penjanaan, penghantaran dan Projek Hidroelektrik Bakun ke Samalaju di pengagihan elektrik, memperkenal pengawalseliaan Sarawak dan beberapa projek penghantaran lain berasaskan prestasi dan rundingan semula perjanjian di Sabah. Menjelang akhir tahun 2015, Indeks pembelian tenaga. Tempoh Gangguan Purata Sistem (SAIDI), pengukuran bagi keandalan pembekalan, di Menambah Baik Penyampaian Semenanjung Malaysia dijangka bertambah Perkhidmatan kepada Pelanggan baik daripada 68 minit/pelanggan/tahun kepada 50. Potensi pelaksanaan grid pintar akan Penyampaian perkhidmatan oleh syarikat utiliti dikaji bagi meminimumkan kehilangan sistem, kepada pelanggan baru dan sedia ada akan mengurangkan kos dan meningkatkan keandalan dipertingkat menerusi penggunaan teknologi sistem pembekalan elektrik. baru serta pengawalseliaan berasaskan prestasi. Langkah ini termasuk tempoh yang lebih singkat Penstrukturan Semula Industri bagi penyediaan bekalan kepada pelanggan baru Bekalan Elektrik dan pemulihan gangguan bekalan.
Selaras dengan Dasar Baru Tenaga dan strategi penstrukturan semula subsidi, harga gas bagi sektor elektrik dan bukan elektrik akan disemak semula setiap enam bulan untuk mencerminkan harga pasaran. Nilai subsidi akan diperincikan dalam bil tenaga pengguna dan seterusnya akan diasingkan daripada penggunaan tenaga. Beberapa jenis bantuan yang berbeza akan disediakan kepada isi rumah berpendapatan rendah yang perlu dibantu dan memerlukan jaringan keselamatan sosial. Di samping itu, disiplin pasaran yang meluas akan diterap melalui langkah seperti pengasingan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 303
Meningkatkan Penembusan Penstrukturan Semula Jalur Lebar Secara Pengurusan Sisa Pepejal Signifikan Pelupusan dan kutipan sisa pepejal merupakan Jalur lebar merupakan pemboleh ekonomi isu penting dalam kesihatan awam yang utama dan berpotensi untuk merevolusi cara menyentuh kehidupan seharian rakyat Malaysia. rakyat Malaysia hidup, bekerja dan berhibur, Begitu juga, penyenggaraan infrastruktur asas pada masa yang sama memberikan manfaat seperti saluran air dan tandas awam termasuk ekonomi yang nyata melalui peningkatan kemudahan awam seperti pasar dan kawasan produktiviti. Untuk mengambil kesempatan di pantai adalah kritikal untuk kehidupan yang atas peluang ini, Kerajaan telah menetapkan selesa. Dalam tempoh Rancangan, Kerajaan sasaran peningkatan penembusan jalur lebar isi akan memuktamadkan penstrukturan semula rumah kepada 75% menjelang akhir tahun 2015. sektor ini dengan mengambil alih pengurusan Ini boleh dicapai melalui dua inisiatif utama iaitu sisa pepejal dan pembersihan awam serta Jalur Lebar Berkelajuan Tinggi (HSBB) dan Jalur penguatkuasaan sepenuhnya Akta Pengurusan Lebar untuk Orang Awam (BBGP). Inisiatif HSBB Sisa Pepejal dan Pembersihan Awam 2007. Di akan meliputi sekitar 1.3 juta premis menjelang bawah inisiatif ini, pengurusan sisa pepejal dan 2012 di kawasan ‘Zon 1’ yang berkepadatan pembersihan awam akan beralih daripada bidang dan mempunyai impak ekonomi yang tinggi (ibu kuasa pihak berkuasa tempatan kepada Kerajaan negeri, kawasan bandar besar dan zon industri). Persekutuan. Outcome utama usaha ini seperti di HSBB akan menawarkan kelajuan sehingga 100 Carta 6-16 dan merangkumi: Megabyte per second (Mbps) melalui teknologi gentian optik ke rumah (Fibre-to-the-Home • Menyedia bantuan kepada pihak berkuasa [FTTH]). HSBB akan diperlengkap dengan BBGP tempatan; yang merangkumi ‘Zon 2 dan 3’ (sub-bandar dan kawasan luar bandar) dan menawarkan kelajuan • Memberi perkhidmatan sanitari yang di antara 2 hingga 10Mbps. menyeluruh; dan
• Memastikan sisa diurus secara mampan. 304
Carta 6-16 CHAPTER 6: BUILDING AN ENVIRONMENT THAT ENHANCES QUALITY OF LIFE Pengambilalihan fungsi pengurusan sisa pepejal dan pembersihan awam untuk menambahbaik outcome kepada orang awam dan persekitaran
Pihak Berkuasa Tempatan dapat Penambahbaikan dalam outcomes kepada orang menumpukan kepada fungsi utama awam dan persekitaran
Sumber Pihak Berkuasa Tempatan Lain-lain Premis kediaman dan perniagaan Peratusan Sumber Pengendalian sanitari dengan penggunaan lori sampah PSP & PA ▪ moden dan tong sampah yang seragam untuk kutipan 100% ▪ Kekerapan kutipan daripada dua kali kepada tujuh kali seminggu bergantung kepada jenis premis 38-52% 55-60% ▪ Liputan luas yang merangkumi 3.7 juta premis, 0.6 juta premis bukan kediaman dan 5,600 premis bersama menjelang 2015 48-62% 40-45% ▪ Menambahbaik persekitaran bagi infrastruktur bersama seperti longkang, jalan raya, pasar dan pantai
Belanjawan Tenaga kerja Penjagaan persekitaran ▪ Penutupan selamat 112 tapak pelupusan tidak sanitari ▪ Dengan pengambilalihan,tanggungjawab menjelang 2015 Pengurusan Sisa Pepejal (PSP) dan Pembersihan Awam (PA) berpindah kepada ▪ Pengasingan di punca oleh isi rumah bagi memudahkan Kerajaan Persekutuan pengitaran semula ▪ Peningkatan pemerolehan semula sumber daripada sisa ▪ Usaha ini membolehkan pihak berkuasa oleh isi rumah daripada 15% kepada 25% menjelang 2015 tempatan menumpukan kepada fungsi utamanya seperti pelesenan, ▪ Teknologi baru untuk menambah baik pelupusan dan penguatkuasaan undang-undang, rawatan untuk memaksimumkan pemerolehan semula perancangan dan pembangunan. sumber dan tenaga
1 Berdasarkan kepada kaji selidik yang dilaksanakan ke atas tiga Pihak Berkuasa Tempatan Pulau Pinang, Ipoh dan Kinta Selatan pada tahun 2008 SUMBER: Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan
Menyedia Bantuan kepada tenaga kerja untuk melaksana fungsi ini. Pihak Berkuasa Tempatan Dengan muktamadnya pengambilalihan kuasa oleh Kerajaan Persekutuan, pihak Di bawah struktur semasa, pihak berkuasa berkuasa tempatan tidak lagi menanggung tempatan bertanggungjawab terhadap beban kerja ini dan membolehkan tumpuan pengurusan sisa pepejal dan pembersihan diberikan kepada fungsi utama seperti awam. Pada masa ini, pihak berkuasa pelesenan, penguatkuasaan undang- tempatan menyedia antara 40% hingga 45% undang, perancangan dan pembangunan. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 305
Memberi Perkhidmatan Sanitari dan tujuh kali seminggu bagi pasar basah. yang Menyeluruh Pengenalan kaedah sanitari dengan pengendalian lori sampah moden dan tong sampah berkapasiti Kerajaan akan menswastakan sepenuhnya 120 liter yang seragam bagi setiap isi rumah kutipan sisa pepejal isi rumah kepada tiga syarikat dapat mengurangkan masalah air larut resap konsesi. Operasi perkhidmatan pengurusan sisa dan menambah baik tahap kebersihan secara pepejal dan pembersihan awam akan dilesenkan keseluruhan. kepada operator swasta yang lain. Operator ini akan tertakluk kepada sistem pengurusan Melalui usaha ini, lebih 5,600 premis bersama prestasi yang ketat dan dihubungkan dengan termasuk pasar basah, taman, medan selera petunjuk prestasi utama (KPI) seperti pematuhan dan kemudahan lain akan disediakan dengan kepada jadual dan kekerapan kutipan, bilangan perkhidmatan pembersihan yang kerap dan andal. aduan dan jalan tercemar akibat tumpahan air Ini akan mewujudkan persekitaran yang kondusif larut resap. Bayaran kepada syarikat konsesi akan dan menarik bagi membolehkan orang ramai dikaitkan dengan pencapaian KPI. Rundingan berkumpul di samping menjalani aktiviti seharian. kontrak bersama syarikat konsesi dijangka selesai pada penghujung tahun 2010. Langkah untuk menggalakkan kecekapan termasuk mengoptimum kos pengangkutan dengan memanfaatkan laluan terbaik sedia ada ke tapak pelupusan, jenis kenderaan yang paling sesuai dan jumlah optimum pekerja.
Penambahbaikan kualiti perkhidmatan akan dinikmati oleh isi rumah, pusat perniagaan dan premis bersama di seluruh negara, dengan tahap perkhidmatan dipantau berdasarkan sasaran tertentu. Kekerapan kutipan akan meningkat; contohnya dua kali seminggu bagi isi rumah 306
Memastikan Sisa Diurus Secara Mampan
Kerajaan akan menutup selamat dan memulihkan 112 tapak pelupusan tidak sanitari sedia ada di seluruh negara dan menaik taraf sebahagian daripadanya kepada tapak pelupusan sanitari. Di samping itu, stesen pemindahan, kemudahan pemerolehan semula bahan secara bersepadu, tapak pelupusan sanitari dan kemudahan pelupusan dan rawatan lain akan dibina. Selain daripada sisa pepejal isi rumah, kutipan berasingan akan dijalankan bagi memungut buangan bersaiz besar, buangan dari laman perumahan dan buangan yang boleh dikitar semula untuk memudahkan pengitaran dan pemerolehan semula bahan daripada sisa.
Kerajaan akan mempertimbangkan opsyen untuk mewajibkan pemilik kediaman mengasingkan sisa di punca untuk memudahkan pengitaran semula. Kerajaan akan memerlukan komitmen pihak swasta khususnya pengilang untuk meningkatkan pengurusan sisa pepejal terutamanya program pengurangan, penggunaan semula dan pengitaran semula (3R). Skim bayaran balik deposit dan sistem terima balik akan dilaksana sebagai sebahagian daripada usaha tersebut. Sistem ini membolehkan pengguna untuk menerima semula wang deposit setelah barangan yang boleh dikitar semula dikembalikan manakala pengeluar dan pembekal perlu menerima kembali barangan tertentu selepas digunakan. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 307
MENJADIKAN JALAN DAN MASYARAKAT LEBIH SELAMAT
Jenayah dan perasaan takut terhadap jenayah 2002. Dalam tempoh yang sama, responden membawa kesan yang besar ke atas kualiti sektor perkhidmatan yang memberi pandangan hidup. Pada keseluruhan, jenayah indeks yang sama meningkat daripada 8% kepada kebelakangan ini telah meningkat seperti di Carta 17%. 6-17. Rakyat Malaysia dan masyarakat peniaga telah mengenal pasti usaha memerangi jenayah Menyedari bahawa jenayah memberi kesan sebagai satu keutamaan yang perlu ditangani. kepada rakyat dan ekonomi, Kerajaan telah Pada tahun 2007, sebanyak 17% responden menetapkan usaha Pengurangan Jenayah daripada syarikat dalam sektor pembuatan sebagai salah satu daripada enam Bidang menyatakan bahawa jenayah, kecurian dan Keberhasilan Utama Negara (NKRA) seperti di ketidaktenteraman merupakan halangan besar Kotak 6-3. Memandangkan keupayaan pihak kepada pelaburan berbanding 11% pada tahun polis adalah terhad, satu pendekatan baru akan
Carta 6-17 Keseluruhan jenayah indeks dalam tahun kebelakangan ini
Jenayah indeks yang dilapor di seluruh negara, 2006-2009 XX Jenayah indeks bagi setiap 100,000 penduduk
746 757 767 745
209,582 211,645 211,184 196,780 Jenayah indeks merujuk kepada 14 jenis jenayah yang sering berlaku. Indeks ini terbahagi kepada dua kategori Jenayah 174,423 173,828 169,914 harta 165,372 iaitu jenayah harta benda dan jenayah benda kekerasan. Jenayah harta benda merupakan 82% daripada semua Jenayah 31,408 35,159 37,817 41,270 jenayah indeks yang kekerasan dilaporkan. 2006 2007 2008 20091
1 Unjuran perangkaan 2009 adalah berdasarkan data Jan - Okt 2009 SUMBER: Polis DiRaja Malaysia (PDRM) 308
Kotak 6-3
NKRA Jenayah berlandaskan usaha untuk mengurangkan jenayah melalui tumpuan ke arah mencapai tiga outcome: Pengurangan Jenayah • Mengurangkan keseluruhan jenayah indeks yang dilapor ialah salah satu dengan tumpuan kepada jenayah jalanan; daripada 6 Bidang • Mempertingkat persepsi awam terhadap keselamatan Keberhasilan khususnya melalui penyertaan awam dan aktiviti Utama Negara kesukarelawanan; dan
• Mempertingkat prestasi keseluruhan sistem keadilan jenayah bagi membina keyakinan awam serta memperkukuh kebanggaan profesionalisme ke seluruh sistem
dilaksana dalam sistem keadilan jenayah yang • Meningkatkan rasa selamat; menekankan penglibatan semua pihak meliputi agensi Kerajaan di peringkat Persekutuan dan • Membawa 2,000 kes tambahan jenayah Negeri, sektor swasta dan warganegara melalui kekerasan ke muka pengadilan; dan program memupuk semangat kesukarelawanan. Bagi tujuan ini, sejumlah RM2.04 bilion akan di • Meningkatkan tahap kepuasan terhadap peruntukkan. perkhidmatan polis.
Lima petunjuk prestasi utama negara berkaitan Sejak pelancaran GTP, beberapa kemajuan yang jenayah telah dikenal pasti sebagai sebahagian signifikan telah dicapai: daripada Program Transformasi Kerajaan (GTP): • Jenayah jalanan berkurangan sebanyak 39.6% bagi suku pertama tahun 2010 berbanding Mengurang keseluruhan jenayah indeks • tempoh yang sama tahun 2009; dan sekurang-kurangnya 5% pada tahun 2010; • Keseluruhan jenayah indeks berkurangan • Mengurang jenayah jalanan sekurang- sebanyak 15.1% bagi suku pertama tahun kurangnya 20% menjelang Disember 2010; 2010 berbanding tempoh yang sama tahun Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 309
2009. Ini bersamaan dengan pengurangan Penyalahgunaan dadah merupakan penyumbang sebanyak 7,979 kes jenayah yang dilaporkan. utama jenayah di Malaysia. Polis DiRaja Malaysia (PDRM) menganggarkan 50% daripada Kerajaan bertekad untuk mengurangkan penjenayah ragut yang ditangkap adalah penagih keseluruhan jenayah indeks sekurang-kurangnya dadah. Pendekatan baru akan diambil termasuk pada kadar purata 5% setahun bagi tempoh meningkatkan keberkesanan program pemulihan Januari 2010 sehingga Disember 2015. dadah. Langkah ini dijangka memberi kesan ke Pencapaian matlamat ini bermakna pengurangan atas kadar jenayah dan dalam jangka panjang jenayah keseluruhan melebihi 25% menjelang mengurangkan jenayah berulang secara signifikan akhir tempoh Rancangan. terutamanya jenayah harta benda.
Meningkatkan Usaha Mengeratkan Hubungan Memerangi Jenayah Antara Polis, Orang Awam dan Sektor Swasta Kehadiran polis akan dipertingkat, khususnya di kawasan sering berlaku jenayah melalui inisiatif Aktiviti kesukarelawanan terus digalakkan melalui kesukarelawanan baru. Sehingga kini, tambahan pelbagai inisiatif antaranya Skim Rondaan seramai 3,150 polis sukarela telah digerakkan Sukarela yang merupakan aktiviti kemasyarakatan daripada Ikatan Relawan Rakyat Malaysia serta di bawah program Rukun Tetangga dengan Jabatan Pertahanan Awam dan bagi matlamat penyertaan penduduk setempat dalam aktiviti jangka sederhana, bilangannya akan ditambah rondaan di kawasan kejiranan. Inisiatif ini akan kepada sekurang-kurangnya 5,000 orang disediakan peruntukan sebanyak RM120 juta. menjelang tahun 2015. Kebajikan anggota polis Melalui skim Rakan Cop, masyarakat boleh akan dipertingkat dengan menaik taraf balai polis mendaftar sebagai ahli melalui khidmat pesanan dan kuarters serta menambah baik prospek ringkas (SMS) dan seterusnya membantu pihak kerjaya sebagai motivasi untuk meningkatkan polis dalam melaporkan jenayah atau kelakuan prestasi dan Kerajaan akan mengagihkan mencurigakan. Skim ini akan diperluas untuk sebanyak RM2.4 bilion sepanjang Rancangan menggalak penyertaan dan meningkatkan untuk tujuan ini. kefahaman orang ramai mengenai maklumat yang berguna kepada pihak polis. 310
Penglibatan pegawai kanan polis dengan Kerjasama dengan sektor swasta akan terus masyarakat akan dipertingkatkan dalam dipergiat. Langkah ini termasuk memperluas usaha pengurangan jenayah. Pegawai kanan bidang kuasa pengawal keselamatan persendirian polis lengkap berpakaian seragam telah mula untuk mengawas keselamatan kawasan membuat rondaan bersama anggota yang persekitaran dan tidak hanya kawasan bangunan bertugas sekurang-kurangnya tiga jam seminggu. yang ditugaskan. Rondaan ini menunjukkan komitmen PDRM kepada masyarakat serta menjadi contoh kepada Program Bandar Selamat (SCP) akan diberi anggota bawahan. penekanan dalam tempoh Rancangan. SCP akan melibatkan kerjasama bersepadu antara PDRM, Mewujudkan Persekitaran pihak berkuasa tempatan, Agensi Anti Dadah yang Lebih Selamat dan Kebangsaan, Jabatan Kebajikan Masyarakat dan badan lain yang berkaitan untuk menangani Terjamin masalah melalui inisiatif setempat. Antara langkah yang akan diambil termasuk memperbaiki lampu Pemasangan 496 kamera litar tertutup (CCTV) di jalan, menambah baik kualiti laluan pejalan kaki kawasan sering berlaku jenayah di seluruh negara dan memperkenal penghadang antara laluan sedang dilaksana dan akan dihubungkan dengan pejalan kaki dengan jalan raya. Jawatankuasa SCP pusat kawalan PDRM supaya tindakan pantas setempat akan menentukan tindakan berdasarkan ke atas sebarang kejadian dapat diambil. Selain keutamaan dan kedudukan kewangannya. itu, potensi untuk menghubungkan rangkaian Tindakan ini akan menyediakan persekitaran CCTV sedia ada dalam sistem pengangkutan yang selamat bagi penduduk dan pelawat serta dengan pusat kawalan PDRM akan dikaji. Sistem mengurangkan jenayah. Sejumlah RM510 juta pengawasan menyeluruh akan mencegah akan diperuntukkan bagi program ini. Inisiatif SCP kejadian jenayah dan membantu polis mengenal dinyatakan dalam Carta 6 -18. pasti serta bertindak dengan segera menangkap penjenayah. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 311
Carta 6-18
Inisiatif yang dicadangkan bagi Jawatankuasa Bandar Selamat
5 Memasang papan tanda 1 Mengasing laluan pejalan kaki daripada pencegahan jenayah jalanraya dengan mendirikan laluan 6 Memasang cermin keselamatan pejalan kaki, tiang kecil (bollard), penghadang atau pagar renek 7 Memasang penggera keselamatan (butang panik) 2 Melaksana pencegahan jenayah menerusi rekabentuk persekitaran 8 Membersihkan atau mengemaskan 1. Usaha rekabentuk 3 Berkongsi maklumat jenayah menerusi kawasan semak dan terlindung persekitaran pemetaan GIS 9 Memasang kemudahan berkunci 4 Menyertakan status bandar selamat bagi motosikal kepada agenda mesyuarat majlis penuh 10 Memasang kamera litar bulanan tertutup (CCTV) di tempat komersial, kawasan 3. Kegiatan sosial / perumahan dan tempat awam 2. Memperkasa kemasyarakatan dan pendidikan kesedaran Pemasangan lampu di tepi, kawasan sasaran 11 awam hadapan, dan belakang rumah dan rumah kedai 12 Memastikan penglihatan tidak terhalang di laluan awam 15 Publisiti/kesedaran/pendidikan awam 13 Aktiviti perniagaan dan meletak kenderaan tidak 16 Menambahbaik pengawasan di kawasan dibenarkan di kaki lima dan perumahan (melalui rukun tetangga atau kawalan laluan pejalan kaki keselamatan swasta) Membangunkan laman sawang status bandar 14 Menjana kegiatan perniagaan kecil 17 di kawasan sunyi yang mudah selamat di pihak berkuasa tempatan berlakunya jenayah
Sumber: Program Transformasi Kerajaan, 2010 312
Meningkatkan Ketelusan Ke Atas Prestasi dan Tanggapan Terhadap Prestasi
Prestasi anggota polis akan lebih telus melalui Jadual Liga Balai yang dilancarkan pada Mac 2010. Jadual tersebut akan menunjukkan prestasi setiap balai polis dalam mengurangkan jenayah. Kaedah ini akan menggalakkan pencapaian prestasi 767 balai di seluruh negara dengan mengenal pasti amalan balai polis terbaik untuk dikongsi dan dicontohi oleh balai-balai polis yang lain. Balai polis yang mencapai prestasi terbaik akan diberi penghargaan.
Kaji selidik untuk mengukur tahap kepuasan rakyat terhadap perkhidmatan polis dan keyakinan terhadap keselamatan akan dilaksana dari semasa ke semasa. Hasil kaji selidik akan dihebah bagi menerangkan penilaian rakyat terhadap prestasi perkhidmatan polis dalam menangani jenayah, pengendalian laporan polis dan layanan terhadap mangsa jenayah. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6 : Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 313
MENGHARGAI KHAZANAH ALAM SEKITAR NEGARA
Dari sungai ke pantai, dari pulau ke tanah tinggi, Sejajar dengan ini, negara telah menggubal hingga ke hutan belantara dan udara yang pelbagai dasar sebagai agenda dalam perlindungan dihirup oleh rakyat Malaysia, ekosistem yang dan pemuliharaan alam sekitar seperti di Jadual sihat merupakan penentu kepada kesejahteraan 6-2. Dalam Rancangan ini, tumpuan akan fizikal dan ekonomi negara. Pada masa kini, diberikan kepada pelaksanaan pelan dan dasar Malaysia menduduki tangga ke-54 daripada 163 yang ditunjukkan di bawah. negara di bawah Indeks Prestasi Alam Sekitar yang disediakan oleh Universiti Yale dan Universiti Columbia bagi mengukur prestasi alam sekitar sesebuah negara.
Melangkah ke hadapan, agenda negara berkaitan alam sekitar adalah memelihara kepentingan rakyat, prihatin terhadap alam dan pada masa yang sama meraih faedah ekonomi daripada proses tersebut. Untuk mencapai matlamat ini, Kerajaan akan berpandu kepada amalan pengeluaran secara mampan bagi memastikan pertumbuhan ekonomi tidak menyebabkan kemerosotan alam sekitar. Ini bukan hanya berkaitan dengan usaha memulihara bumi, tetapi juga memanfaatkan peluang melalui pembentukan model perniagaan yang berdaya saing dalam ekonomi serta membentuk nilai yang menyumbang ke arah penyelesaian cabaran sosial, ekonomi dan alam sekitar sejagat. 314
“Saya membawa kepada anda suara rakyat Malaysia yang tidak waswas bahawa perubahan iklim, dan kesan katalismik daripada perubahan iklim adalah benar.” “Selain masalah dan kesusahan yang akan kita hadapi sepanjang perjalanan untuk menangani masalah perubahan iklim, Malaysia bersedia untuk menyumbang ke arah usaha global ini...”
Y.A.B. Perdana Menteri Dato’ Sri Mohd. Najib Tun Abdul Razak, Persidangan Parti-Parti ke-15 kepada Konvensyen Rangka Kerja PBB mengenai Perubahan Iklim (17 Disember 2009)
Jadual 6-2 Dasar Negara mengenai Pemuliharaan dan Perlindungan Alam Sekitar Dasar Alam Sekitar Negara Dasar Teknologi Hijau Negara Dasar Perubahan Iklim Negara (2002) (2009) (2009)
• Memastikan kemajuan • Memastikan • Memperkemas dan menyelaras ekonomi, sosial dan pembangunan yang dasar dan perundangan sedia kebudayaan sejajar mampan ada dengan pembangunan mampan alam sekitar • Membangun roadmap • Membentuk jawatankuasa sebagai panduan antara kementerian dan • Strategi tertumpu kepada mengenai aplikasi teknologi merentas sektor bagi memacu pengurusan sumber asli hijau dalam pelbagai sektor dan memudahcara dan alam sekitar yang termasuk penjanaan pelaksanaan adaptasi dan efektif, pencegahan elektrik, pengangkutan langkah mitigasi dan kawalan pencemaran, dan pembinaan pengukuhan keupayaan • Mengenal pasti opsyen dan institusi, pendidikan • Penubuhan Skim strategi untuk mencapai dan kesedaran awam Pembiayaan Teknologi ekonomi rendah-karbon serta pembentukan pelan Hijau (GTFS) dengan dana tindakan dan pelaksanaan sebanyak RM1.5 bilion untuk menggalakkan pelaburan dalam teknologi hijau, pembinaan dan inovasi Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 315
Sebagai langkah permulaan, Kerajaan telah memperkenal kerangka kerja AFFIRM yang menggariskan pendekatan ke arah membentuk ekosistem yang menyeluruh untuk kemampanan alam sekitar, seperti di Kotak 6-4. Kotak 6-4 Kerangka Kerja AFFIRM Sebagai kerangka kerja merentas sektor, Perdana Menteri telah memperkenal kerangka kerja AFFIRM iaitu: Kesedaran, Fakulti, Kewangan, Infrastruktur, Penyelidikan dan Pemasaran (Awareness, Faculty, Financial, Infrastructure, Research & Marketing) bagi membangun satu ekosistem yang lengkap untuk kemampanan alam sekitar. • Kesedaran: Meningkatkan tahap kesedaran rakyat Malaysia bahawa usaha memastikan persekitaran yang mampan adalah tanggungjawab bersama. Segenap lapisan masyarakat perlu memainkan peranan untuk melindungi alam sekitar, bukan sahaja pengurusan bagi bahan nyata seperti sisa pepejal dan cecair dari rumah dan industri bahkan juga yang tidak nyata seperti tenaga elektrik. Kerajaan akan bekerjasama dengan sektor swasta dan masyarakat sivil dalam menyampaikan mesej ini kepada seluruh warga Malaysia; • Fakulti: Meningkatkan kapasiti dan keupayaan tempatan dalam bidang berkaitan pengetahuan melalui pengenalan topik hijau dalam kurikulum sekolah dan institusi pengajian tinggi. Kerajaan juga akan memperkenalkan mekanisme pengredan dan pengiktirafan kepada personel yang kompeten dalam teknologi hijau; • Kewangan: Insentif kewangan adalah penting untuk mendorong sektor perniagaan untuk meneroka, menggunapakai dan mereka cipta teknologi hijau. Satu skim pembiayaan mudah teknologi hijau sebanyak RM1.5 bilion telah dilancar untuk menyediakan kemudahan pinjaman kepada syarikat yang membekal dan menggunapakai teknologi hijau. Kerajaan akan menanggung 2% daripada jumlah kadar faedah dan menjamin sebanyak 60% daripada jumlah pinjaman manakala baki 40% dijamin oleh institusi perbankan. Kerajaan juga akan melaksana insentif cukai seperti pelepasan cukai ke atas bangunan dan reka bentuk yang mesra alam; • Infrastruktur: Kerajaan akan memulakan pembangunan pembandaran hijau di Putrajaya dan Cyberjaya dengan garis panduan dan skala pengukur berdasarkan jejak karbon. Garis panduan ini akan digunapakai ke atas pembandaran hijau lain di seluruh negara; • Penyelidikan: Kerajaan melalui pusat penyelidikan tempatan dan sektor industri akan mempertingkat penyelidikan, pembangunan dan pengkomersilan teknologi hijau. Kerajaan juga akan menggalakkan kerjasama dengan institusi luar negara seperti universiti dan syarikat multi- nasional; dan • Pemasaran: Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air (KeTTHA) bersama dengan SIRIM akan membangunkan skim pelabelan-eko dan standard kebangsaan untuk menjadikan produk dan perkhidmatan negara setanding dengan standard antarabangsa. Langkah ini akan menyokong inisiatif Kerajaan dalam perolehan hijau dan membantu pengeluar untuk memasar produk mereka di luar negara. Peningkatan pelabelan produk dan perkhidmatan yang mesra alam seperti Penarafan Kecekapan Tenaga, Produk Jejak Karbon Rendah dan Indeks Bangunan Hijau akan meningkatkan daya saing negara. 316
Dalam tempoh Rancangan, usaha akan bertumpu Adaptasi Iklim: Melindungi Negara kepada dua bidang utama berikut: daripada Risiko Perubahan Iklim
• Membentuk strategi pembangunan kental Peningkatan suhu dikaitkan dengan persekitaran bagi Malaysia; dan ketidaktentuan pola cuaca, perubahan corak taburan hujan dan zon iklim serta peningkatan • Mempertingkat pemuliharaan aset ekologi aras laut. Berdasarkan faktor iklim dan lokasi, negara. Malaysia merupakan antara negara yang akan mengalami kesan perubahan iklim lebih awal Membentuk Strategi daripada jangkaan seperti banjir pesisir pantai, Pembangunan Kental banjir kawasan pedalaman, penularan penyakit Persekitaran bagi Malaysia bawaan vektor atau pengurangan hasil pertanian akibat kemarau panjang. Keadaan ini bukan Perubahan iklim merupakan satu isu global yang sahaja memudaratkan nyawa dan masyarakat juga membawa kesan besar kepada Malaysia. tetapi juga mendatangkan risiko ekonomi yang Sebagai contoh, pelepasan karbon dioksida signifikan.
(CO2) dari pembakaran bahan api dan aktiviti penebangan hutan telah menyumbang kepada Kerajaan akan mengkaji nilai risiko ke atas komuniti pemanasan global dan menyebabkan perubahan bagi menambah kefahaman dalam mengimbangi dalam sistem iklim. Dalam tempoh Rancangan, kos-faedah yang terlibat dalam mengelak atau Malaysia akan mengguna pakai dua strategi dalam mengurangkan kesan bahaya bencana alam. menangani kesan perubahan iklim: pertama, Dalam tempoh Rancangan, langkah yang akan strategi adaptasi untuk melindungi pembangunan dilaksana adalah seperti berikut: dan pertumbuhan ekonomi daripada kesan perubahan iklim; dan kedua, strategi mitigasi, • Membentuk satu kerangka kerja yang mantap bagi mengurangkan pelepasan gas rumah hijau bagi menilai dan mentaksir risiko serta kesan (GHG). perubahan iklim ke atas ekonomi dan menyusun keutamaan untuk menangani risiko tersebut;
• Melaksana kerangka kerja dasar yang bersesuaian bagi memastikan pelaburan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 317
infrastruktur masa depan adalah kental iklim; 2007/2008, Malaysia hanya menyumbang dan sebanyak 0.7% kepada keseluruhan pelepasan CO dunia. Walau bagaimanapun, dari segi Meningkat keupayaan dalam ramalan dan 2 • intensiti pelepasan, dikira sebagai nisbah pembentukan model perubahan iklim bagi pelepasan GHG kepada KDNK negara, kadar menambah pengetahuan yang khusus kepada pelepasan Malaysia dalam sektor tenaga adalah Malaysia dan sektor tertentu. lebih tinggi berbanding purata global seperti di Carta 6-19. Pelbagai inisiatif akan diperkenal Mitigasi Iklim: Pengurangan Jejak bagi mengurangkan intensiti pelepasan. Seiring Karbon Malaysia dengan usaha Malaysia menuju ke arah ekonomi berpendapatan tinggi, intensiti pelepasan dijangka Berdasarkan kepada United Nations Development akan menurun. Programme Human Development Report
Carta 6-19 Intensiti pelepasan dalam sektor tenaga di Malaysia pada tahun 2007 adalah lebih tinggi berbanding purata global
Pelepasan per kapita (2007) Intensiti pelepasan (2007)
tan CO2 per individu tan CO2 per US$1000 KDNK
Malaysia 6.7 1.3
Amerika Syarikat 19.1 0.5
Singapura 9.8 0.3
Jepun 9.7 0.2
U.K. 8.6 0.3
China 4.6 2.5
Thailand 3.5 1.3
Indonesia 1.7 1.6
India 1.2 1.7
4.35 0.73 Purata Dunia Purata Dunia
SUMBER: International Energy Agency, 2009 318
Kerajaan telah melancarkan beberapa program Kesembilan. Dalam RMKe-10, beberapa inisiatif yang bertujuan untuk mengurangkan pelepasan baru yang berteraskan kepada Dasar dan Pelan GHG. Dalam tempoh Rancangan, usaha ini akan Tindakan Sumber Tenaga Boleh Diperbaharu, menumpu kepada lima aspek berikut: akan dilaksana untuk mencapai sasaran penjanaan elektrik daripada sumber RE sebanyak 985 MW • Mewujudkan insentif yang lebih menarik bagi menjelang tahun 2015 atau menyumbang 5.5% pelaburan dalam pembangunan tenaga boleh daripada keseluruhan campuran penjanaan diperbaharu (RE); elektrik, seperti di Carta 6-20. Antara langkah yang akan diambil adalah: • Menggalakkan kecekapan tenaga bagi penggunaan secara produktif; • Memperkenalkan mekanisme Feed-in Tariff (FiT) sebanyak 1% yang akan • Menambah baik pengurusan sisa pepejal; dimasukkan ke dalam tarif elektrik kepada pengguna untuk menyokong pembangunan • Memulihara kawasan hutan; dan RE. Mekanisme ini membolehkan elektrik yang dijana daripada RE dijual pada harga • Mengurang pelepasan untuk meningkatkan premium yang ditetapkan dan untuk tempoh kualiti udara. yang tertentu; dan
Mewujudkan Insentif yang Lebih • Penubuhan Dana RE daripada kutipan FiT Menarik bagi Pelaburan dalam yang akan diurus oleh sebuah agensi khusus, Pembangunan Tenaga Boleh Lembaga Pembangunan Tenaga Mampan di Diperbaharu bawah KeTTHA untuk menyokong pembangunan RE. Malaysia dianugerah dengan pelbagai sumber RE, seperti biojisim, biogas, hidro-mini dan solar, Menggalakkan Kecekapan Tenaga yang akan dimanfaatkan untuk memastikan bagi Penggunaan Secara Produktif pembekalan tenaga yang lebih mampan. Meskipun pelbagai inisiatif telah diambil, penjanaan elektrik Inisiatif kecekapan penggunaan sumber tenaga daripada sumber RE tidak mencapai sasaran akan dipergiat untuk memanfaatkan potensi yang ditetapkan di bawah Rancangan Malaysia penjimatan tenaga serta mengurang pelepasan Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 319
Carta 6-20 Sumbangan tenaga boleh diperbaharu kepada jumlah penjanaan elektrik negara akan meningkat daripada <1% pada tahun 2009 kepada 5.5% menjelang tahun 2015
Peningkatan penggunaan tenaga boleh diperbaharu akan mengurangkan pergantungan ke atas bahan api fosil Pelaburan RE akan disokong oleh FiT Penambahan keupayaan tenaga boleh diperbaharu MW 985 • Pengenalan Feed-in Tariff (FiT) sebanyak 1% akan dimasuk ke dalam 330 Biojisim tarif elektrik pengguna • Penubuhan Dana Tenaga 100 Biogas Boleh Diperbaharu 23 x daripada kutipan FiT akan 290 Hidro-mini diurus oleh agensi khusus di bawah KeTTHA 65 Solar PV • Langkah ini akan 41.5 200 Sisa pepejal mengurangkan pelepasan CO2 tahunan sebanyak 2009 2015 3.2 juta tan
% daripada <1% 5.5% jumlah penjanaan elektrik
SUMBER: Kementerian Tenaga, Teknologi Hijau dan Air
karbon dan pergantungan ke atas bahan api fosil. menyeluruh bagi memacu inisiatif kecekapan Halangan nyata terhadap kecekapan penggunaan tenaga di pelbagai sektor dengan sasaran untuk tenaga yang menjadi cabaran ke arah mencapai mencapai penjimatan tenaga secara kumulatif potensi penjimatan tersebut akan ditangani. bersamaan 4,000 kilo tan minyak (ktoe) menjelang Pelan Induk Kecekapan Tenaga Negara, 2010 tahun 2015. Inisiatif bagi memacu kecekapan akan menyediakan hala tuju pelaksanaan yang tenaga seperti di Jadual 6-3. 320
Jadual 6-3 Inisiatif untuk Memacu Usaha Kecekapan Tenaga Sektor Inisiatif Utama
Kediaman • Menamatkan penggunaan lampu pijar secara berfasa menjelang 2014 bagi mengurangkan pelepasan karbon dioksida yang dianggarkan sebanyak 732,000 tan dan penggunaan tenaga sebanyak 1,074 gigawatt setiap tahun • Meningkatkan pelabelan prestasi tenaga bagi peralatan elektrik daripada empat pada masa ini (pendingin hawa, peti sejuk, televisyen dan kipas) kepada sepuluh peralatan (enam peralatan tambahan – periuk nasi elektrik, cerek elektrik, mesin basuh, ketuhar gelombang, pengering pakaian dan mesin membasuh pinggan). Pelabelan peralatan menyediakan maklumat kepada pengguna untuk membuat keputusan semasa membeli produk yang cekap tenaga
Bandar • Memperkenal garis panduan untuk bandar hijau dan skel penarafan berdasarkan paras rujukan jejak karbon serta mempromosikan bandar tersebut bermula dengan Putrajaya dan Cyberjaya
Industri • Peningkatan penggunaan mesin dan peralatan cekap tenaga seperti motor berkecekapan tinggi, pam dan alat kawalan pemacu kelajuan bolehubah • Memperkenalkan Standard Prestasi Tenaga Minimum bagi peralatan terpilih untuk menyekat pengeluaran, pengimportan dan penjualan peralatan yang tidak cekap tenaga kepada pengguna
Bangunan • Semakan ke atas Undang-undang Kecil Bangunan Seragam 1984 bagi memasukkan Piawai Malaysia: Kod Amalan Kecekapan Tenaga dan Tenaga Boleh Diperbaharu bagi Bangunan Bukan Kediaman (MS1525). Langkah ini akan membolehkan penerapan sistem tenaga boleh diperbaharu dan ciri penjimatan tenaga dalam bangunan • Penggunaan meluas Indeks Bangunan Hijau (GBI) untuk menanda aras penggunaan tenaga dalam bangunan baru dan sedia ada • Meningkatkan penggunaan penebat haba di bumbung bagi bangunan khususnya bangunan berhawa dingin untuk menjimatkan tenaga Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 321
Menambah Baik Pengurusan Sisa mengamalkan pengurusan hutan secara mampan Pepejal dalam mengguna sumber hutan dan pada masa yang sama memastikan hutan terus berfungsi Kerajaan akan meneruskan usaha untuk sebagai penyerap karbon. Dalam tempoh meningkatkan kecekapan dan keberkesanan Rancangan, usaha berterusan akan diambil bagi pengurusan sisa pepejal yang akan mengurangkan menggalak Kerajaan Negeri mewarta lebih banyak pelepasan GHG. Antara langkah yang akan kawasan hutan terutamanya kawasan tadahan diambil termasuk membangunkan kemudahan air sebagai kawasan yang dilindungi. Di samping pemerolehan semula bahan dan loji rawatan itu, Kerajaan dengan kerjasama sektor swasta, termal serta pengitaran semula sisa bukan organik. NGO dan orang awam akan meneruskan usaha Pengasingan bahan organik daripada sisa boleh penanaman pokok bagi menghijaukan negara. dijadikan kompos atau digunakan untuk tujuan lain. Justeru, ini dapat mengurangkan jumlah sisa Mengurang Pelepasan untuk yang dibuang ke tapak pelupusan dan seterusnya Meningkatkan Kualiti Udara mengurangkan pelepasan metana. Pengurusan secara menyeluruh sisa pepejal melalui tapak Pelaksanaan Pelan Tindakan Udara Bersih akan pelupusan sanitari akan membantu memperoleh dipergiat di dalam tempoh Rancangan. Usaha metana yang terhasil daripada sisa untuk menjana akan ditumpu kepada lima bidang utama: tenaga. Kerajaan akan terus meningkatkan kesedaran awam terhadap kepentingan • Mengurangkan pelepasan daripada melakukan pengurangan, penggunaan semula kenderaan bermotor. Penguatkuasaan yang dan pengitaran semula sisa. lebih ketat terhadap standard pelepasan akan dilaksana, bertujuan untuk menambah Memulihara Kawasan Hutan baik standard pelepasan selaras dengan standard global; Penebangan hutan merupakan punca pelepasan GHG yang kedua utama disebabkan aktiviti • Mencegah pencemaran jerebu akibat manusia yang menyumbang lebih kurang 20% pembakaran tanah dan hutan. daripada jumlah pelepasan global. Pada masa ini, Kerajaan dengan kerjasama negara lebih 55% daripada keluasan tanah di Malaysia jiran akan terus mengambil langkah dilitupi oleh hutan. Malaysia telah sekian lama menangani pencemaran jerebu 322
merentas sempadan di samping meningkatkan usaha pengurusan tanah gambut di Malaysia untuk mencegah kebakaran tanah gambut;
• Mengurangkan pelepasan dari industri. Peraturan berkaitan dengan pelepasan oleh industri akan dikaji semula selaras dengan standard pelepasan yang terkini bagi industri tertentu. Industri akan digalak supaya melakukan penyeliaan sendiri melalui kawalan pencemaran, sistem pemantauan dan audit alam sekitar;
• Membangun keupayaan dan kemampuan institusi. Langkah ini menumpu kepada pembangunan keupayaan dalam pemantauan dan penguatkuasaan oleh Kerajaan dan kecekapan pengurusan kualiti udara oleh sektor swasta; dan
• Meningkatkan kesedaran dan penglibatan awam. Pendidikan dan program kesedaran dengan kerjasama universiti, institusi penyelidikan, NGO dan sektor swasta sebagai Mempertingkat program tanggungjawab sosial korporat akan Pemuliharaan Aset Ekologi digalakkan. Negara
Pemuliharaan dan penggunaan mampan sumber ekologi negara (fizikal dan biologi) akan dipertingkat terutamanya dalam persekitaran pertumbuhan ekonomi yang pesat. Dalam tempoh Rancangan, langkah yang akan diambil termasuk: Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 323
• Mempertingkat usaha pemuliharaan hutan dan kawasan tadahan air dan simpanan biodiversiti hidupan liar; dan yang mempunyai potensi untuk dibangun sebagai kawasan ekopelancongan. Kawasan ini • Memastikan penggunaan sumber yang akan diklasifikasi sebagai Kawasan Sensitif Alam mampan dan saksama. Sekitar di mana pembangunan dihadkan atau tiada langsung pembangunan dibenarkan. Mempertingkat Usaha Pemuliharaan Hutan dan Hidupan Liar Malaysia akan meneruskan usaha dalam pengurusan hidupan liar bagi melindungi spesies Malaysia dikurnia dengan kekayaan biodiversiti terancam. Bagi menyokong usaha tersebut, hutan dan marin serta diiktiraf antara negara Kerajaan akan menguatkuasa undang-undang di dunia yang mempunyai mega biodiversiti. bagi perdagangan spesies fauna dan flora selaras Bagi melindungi aset ini, Kerajaan telah dengan obligasi negara terhadap Konvensyen menerimapakai Common Vision on Biodiversity Perdagangan Antarabangsa mengenai Spesies yang menggalakkan pelaksanaan pendekatan Fauna dan Flora Terancam (CITES). Orang Utan, tiga-serampang merangkumi pengukuhan Sistem Harimau Malaya, tenuk dan seladang antara Kawasan Perlindungan, pengurusan landskap dan lain, merupakan spesies perlambangan negara seascape serta mengarusperdana biodiversiti. yang menjadi tumpuan bagi usaha pemuliharaan dengan kerjasama sektor swasta. Pelan Tindakan Dalam tempoh Rancangan, usaha melindungi Pemuliharaan Harimau Belang Kebangsaan akan biodiversiti dan habitat akan dipertingkat melalui dilaksana untuk meningkatkan populasi harimau pelaksanaan Central Forest Spine yang meliputi dengan memberi perlindungan yang berkesan kawasan seluas 4.32 juta hektar di Semenanjung kepada harimau dan mangsanya dan disokong Malaysia dan Heart of Borneo yang meliputi usaha pemuliharaan ekosistem hutan yang kawasan seluas 6.0 juta hektar di Sabah bersambungan. dan Sarawak. Pewujudan rangkaian ekologi dalam kawasan berkenaan akan menghubung Bagi melindungi kawasan pantai dan marin, kawasan hutan yang terpisah bagi memudah Rancangan Fizikal Zon Pantai Negara akan pergerakan hidupan liar dan proses biologi serta diintegrasi ke dalam RFN bagi mempertingkat mengurangkan konflik antara manusia dengan pengurusan dan perlindungan pesisir pantai hidupan liar. Kawasan ini juga berperanan sebagai termasuk usaha meningkatkan penanaman 324
pokok bakau. Pelan Pengurusan Taman Laut • Penglibatan masyarakat tempatan Semenanjung Malaysia dan perundangan sedia dalam usaha pemuliharaan. Masyarakat ada akan dikaji semula bagi memperkukuh tempatan mempunyai peranan yang besar pengurusan biodiversiti marin. Selain itu, Pelan dalam penggunaan sumber secara mampan. Tindakan Kebangsaan mengenai Inisiatif Segitiga Sebagai sumber pendapatan tambahan, Terumbu Karang akan dilaksana bagi memastikan masyarakat tempatan boleh mengambil pemuliharaan dan penggunaan sumber marin bahagian dalam aktiviti ekopelancongan seperti secara mampan dan keupayaan pengurusan menjadi pemandu pelancong dan sumber marin akan dipertingkat untuk memantau pemandu hutan. Contoh kejayaan perubahan habitat marin dan sumbernya. bagaimana masyarakat tempatan telah memainkan peranan dalam aktiviti Kewujudan data yang komprehensif diperlukan ekopelancongan ialah sistem Tagal bagi untuk menyokong usaha pemuliharaan. Pada memulihara populasi ikan sungai, yang masa kini, pelbagai jabatan dan agensi mengurus telah diamalkan dari generasi ke generasi pangkalan data biodiversiti secara bersendirian. di kalangan masyarakat Dusun di Sabah; dan Dalam tempoh Rancangan, usaha akan diteruskan untuk menghubung atau menyepadukan • Memperkenalkan Kerangka Kerja pangkalan data dan inventori biodiversiti sedia ada Akses dan Perkongsian Faedah. ke arah membangunkan sebuah pusat sehenti Masyarakat pribumi dan yang komprehensif pada masa hadapan. masyarakat tempatan di Malaysia mempunyai pengetahuan tradisional yang Menjamin Penggunaan Sumber berpotensi untuk membangun produk yang Mampan dan Saksama perubatan, farmaseutikal, nutraseutikal dan produk bioteknologi. Kerajaan akan menggubal Masyarakat tempatan memainkan peranan penting kerangka perundangan mengenai Akses dan dalam pemuliharaan dan penggunaan sumber alam Perkongsian Faedah bagi memastikan sekitar kerana mereka mempunyai ilmu yang luas faedah yang diraih diagih secara adil dan dan mendalam serta berpengetahuan mengenai saksama. Kerangka kerja akan disokong oleh alam semulajadi yang diwarisi dari generasi ke kesediaan institusi bagi memupuk kesedaran generasi. Usaha melibatkan masyarakat tempatan dan penyebaran maklumat berkaitan Akses merangkumi: dan Perkongsian Faedah. Rancangan Malaysia Kesepuluh Bab 6: Mewujudkan Persekitaran Ke Arah Meningkatkan Kualiti Hidup 325
Selaras dengan usaha untuk menjadikan bioteknologi sebagai salah satu sumber kekayaan baru negara, isu biokeselamatan yang melibatkan kaedah pemindahan, pengendalian dan penggunaan organisma hidup diubah suai (LMO) menjadi semakin penting. Penguatkuasaan Akta Biokeselamatan 2007 yang berkesan akan memastikan impak negatif akibat penggunaan bioteknologi moden yang menggunakan LMO terhadap biodiversiti dan kesihatan manusia dapat dikurang dan diurus dengan baik. 326
KESIMPULAN
Kepentingan untuk melonjakkan kualiti hidup • Transformasi sektor penjagaan kesihatan rakyat menjadi intipati dalam setiap strategi bagi mengurangkan jurang di antara sistem pembangunan negara. Bagi Malaysia, ini yang disediakan oleh pihak awam dengan bermakna pelaburan yang berterusan diperlukan swasta dengan memberi tumpuan kepada dalam infrastruktur fizikal di samping memastikan sistem penyampaian perkhidmatan penjagaan produktiviti dan kecekapan dicapai bagi setiap kesihatan; bidang. Pendekatan yang baru diperlukan selaras dengan persekitaran yang sentiasa • Usaha berterusan bagi meningkatkan berubah. Menyedari hakikat ini, Malaysia akan kecekapan operasi industri perkhidmatan air melaksanakan penstrukturan secara sistematik dan mewujudkan asas kewangan yang mampan dalam pelaburan serta penyediaan perkhidmatan bagi memastikan pelaburan yang berterusan penting termasuk: dalam sektor ini; • Penstrukturan semula kerangka kerja perlesenan dan operasi pengangkutan awam yang akan diterajui oleh SPAD disokong oleh pelaburan besar dalam sistem pengangkutan awam seperti pengenalan sistem transit berkapasiti tinggi di Greater KL;
• Dasar perumahan akan mengalami anjakan besar dengan penubuhan Tabung Penyenggaraan Perumahan yang memberi penekanan baru ke atas keseluruhan kitaran hayat dalam penyediaan perumahan meliputi pembinaan sehingga penyenggaraan; :
• Memuktamad pengambilalihan perkhidmatan unik dengan ciri dan kelebihan yang tersendiri dan nahisrebmep nad lajepep asis nasurugnep nasurugnep asis lajepep nad nahisrebmep akan mempunyai strategi yang dirangka khusus malad nanedomep nakhadumem igab mawa mawa igab nakhadumem nanedomep malad berdasarkan keunikan warisan, komposisi dan kutipan, pengendalian dan pelupusan sisa potensi bagi pertumbuhan. pepejal serta penjagaan ruangan bersama; dan Setiap warga Malaysia bertanggungjawab memulihara alam sekitar untuk generasi akan • Mempergiat usaha membanteras dan datang. Dalam dunia yang berhadapan dengan mencegah jenayah dengan memperkemas kesan perubahan iklim dan peningkatan tekanan keseluruhan sistem keadilan jenayah melalui ke atas alam sekitar, dua cabaran yang perlu kiab habmanem nad silop naridahek naparekek naparekek naridahek silop nad habmanem kiab dihadapi oleh Kerajaan ialah mengurus khazanah usaha penguatkuasaan. alam sekitar secara berhemat di samping menyerlahkan potensi sumber ekonomi secara RMKe-10 juga menanda perubahan besar dalam mampan. Ini bermakna dasar dan mekanisme strategi pertumbuhan secara spatial. Kerajaan perlu diwujud untuk memastikan penilaian yang akan melaksana pendekatan pertumbuhan teratur ke atas sumber alam sekitar dari segi secara berfokus, menerima pakai strategi bagi penilaian kos melepas dan implikasi pelaburan membina kepadatan, membangunkan kluster dan awam dan swasta ke atas alam sekitar. pengkhususan dalam sektor bernilai tinggi bagi mengambil peluang daripada pulangan berskala Secara keseluruhan, dasar, strategi dan program besar di bandar. Bagi menjadikannya sebagai yang akan dilaksana dalam tempoh Rancangan pemacu pertumbuhan, bandar yang berdaya bukan hanya akan menyumbang ke arah penilaian maju dan menarik akan menjadi tumpuan utama. yang tepat ke atas khazanah alam sekitar negara Ini dapat dicapai melalui pembaharuan penekanan tetapi juga akan menjamin kemampanan kualiti untuk mewujudkan ruang awam yang menarik di hidup rakyat Malaysia. samping memupuk aktiviti kesenian, kebudayaan dan riadah untuk menyokong peningkatan penduduk kosmopolitan. Pertumbuhan yang padat akan diurus melalui dasar kawalan pertumbuhan dan disokong menerusi infrastruktur bertaraf dunia. Setiap bandar di Malaysia adalah