MEER DAN MUZIEK
TIVOLIVREDENBURG MEERJARENPLAN 2021 – 2024
1 INHOUD
1. INLEIDING 3
2. MISSIE, VISIE, STRATEGIE 5
3. PROGRAMMA 8 SPEERPUNT 1 TIVOLIVREDEBURG BIEDT EEN RIJK EN VEELZIJDIG PROGRAMMA
4. PUBLIEK 10 SPEERPUNT 2 TIVOLIVREDENBURG IS ER VOOR IEDEREEN
5. EDUCATIE EN TALENT 13 SPEERPUNT 3 TIVOLIVREDENBURG STIMULEERT CULTUUREDUCATIE EN TALENTONTWIKKELING
6. ORGANISATIE EN ONDERNEMERSCHAP 15 SPEERPUNT 4 TIVOLIVREDENBURG STREEFT NAAR DUURZAAM CULTUREEL ONDERNEMERSCHAP
BIJLAGE 1: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN 20
BIJLAGE 2: MUZIEKPROGRAMMA 2021 - 2024 22
De volgende losse documenten complementeren deze subsidieaanvraag: de Meerjarenbegroting 2021- 2024 (inclusief een actuele prognose over 2019), het kengetallenoverzicht, jaarverslag en jaarrekening 2018, een toelichting op de Fair Practice Code en een overzicht van onze samenwerkingspartners. 1. INLEIDING
Met een feestelijk programma vierde TivoliVredenburg begin 2019 haar eerste lustrum en het veertigjarige bestaan van de Grote Zaal. Grand old lady Patti Smith bivakkeerde met haar band in Utrecht en gaf drie concerten: in Ronda, de Grote Zaal en Hertz. Het Footprints Festival maakte op een daverende manier zijn debuut met een mix van moderne geluiden en ritmes uit verre windstreken. Oude getrouwe Edo de Waart dirigeerde Bruckners ‘Grote’ mis en Colin Benders en het Metropole Orkest lieten horen hoe goed klassiek en elektronica samen kunnen gaan.
Het lustrum nodigde vanzelfsprekend uit tot MEER DAN MUZIEK omkijken. Wie uitvoerig terugblikt, doet auto- Die ambities proberen we te vangen in de titel matisch aan introspectie. Zelf lieten we van die van dit meerjarenplan: Meer dan muziek. In geschiedenis een kunstzinnige beeldimpressie muziek ligt ons bestaansrecht. Maar het pres- maken op de wand in de entreehal. En we zagen: tigieuze muziekgebouw dat ooit voor Utrecht zover zijn we al gekomen, maar we beseften ook was bedacht, is intussen zoveel meer dan dat: hoeveel er nog te doen is. De jubileumviering ontmoetingsplaats, festivalgebouw, debatcen- als vliegwiel: in deze periode tekenden zich de trum, trekpleister van en voor de stad. Als het eerste contouren van dit meerjarenplan af. aan ons ligt, wordt de functie van ons gebouw de komende jaren verder opgerekt. AVONTURIERS Maar ‘meer dan’ heeft natuurlijk ook die andere Het is algemeen bekend hoe ongemeen span- betekenis: van ‘uitzonderlijk’, ‘bijzonder’. Zo bezien nend de begintijd was. Alleen met lef, creativiteit is Meer dan muziek een synoniem voor weergaloze, en enorm veel doorzettingsvermogen leek het unieke muziek. Deze titel draagt uit wat al degenen mogelijk een ‘muziekpaleis’ vorm te geven zon- nastreven die muziek maken en/of er geen genoeg der precedent in schaal, omvang en concept. We van kunnen krijgen: uit te stijgen boven zichzelf. voelden ons avonturiers, pioniers. Er moest een Om precies die reden blijft het liveconcert, onze programma worden opgetuigd. En het was maar kernactiviteit, zo geliefd en betekenisvol. Bezoekers de vraag of er genoeg publiek voor was. kopen een kaartje omdat ze graag willen delen in een unieke ervaring die hen optilt en verheft. Met BLIKVANGER deze titel onderstrepen we dat. Geheel anders is de situatie nu in vergelijking tot die eerste jaren van aftasten, verkennen en onge- OBSTAKELS breidelde groei. TivoliVredenburg groeit uit tot In de zomer van 2014 ging TivoliVredenburg open; een volwassen culturele instelling die middenin het gebouw en de organisatie waren toen verre de samenleving staat, meer dan alleen artistieke van af. Er lagen obstakels in de weg, er moesten doelen nastreeft en zelfbewust keuzes maakt hindernissen worden genomen. Ook letterlijk, want voor de toekomst. Die keuzes zijn minder dan de bouwput die het stationsgebied lange tijd was, voorheen gericht op stijging van bezoekersaan- hield pas op als je binnenstapte. De stemming in tallen en activiteiten. Tempo en massa laten we de stad viel aanvankelijk niet per se gunstig voor plaatsmaken voor verdieping en reflectie. Groei is TivoliVredenburg uit. Toen kwam de ommekeer. Het een doelstelling die vooral wordt ingekleurd door gemeenteraadsbesluit in de zomer van 2016 om de wens van inclusie en diversiteit. De komende TivoliVredenburg meer financiële ruimte te geven, jaren willen we onszelf ontwikkelen tot culturele in overeenstemming met het advies van het Onder- blikvanger van internationale allure met stevige zoeks- en Adviesteam TivoliVredenburg (OAT), wortels in de Utrechtse gemeenschap. We besef- speelde daarin een belangrijke rol. Investeren in fen: een concertpodium tot volle wasdom laten TivoliVredenburg betekende investeren in de maat- komen kost tijd, laat staan een veelomvattend schappelijke en economische positie van Utrecht. cultuurgebouw als het onze. We gaan een nieuwe De potentie van TivoliVredenburg als podium van fase in en met dit meerjarenplan geven we aan en voor de stad werd erkend. Daar dienden van ons wat we belangrijk vinden en welke ambities we de nodige inspanningen tegenover te staan. We hebben. hebben de handschoen opgepakt.
TIVOLIVREDENBURG 3 MEERJARENPLAN 2021 – 2024 3 HINKSTAPSPRONGEN rijk en veelzijdig programma’), publiek (‘Tivoli Inmiddels tellen we onze mijlpalen met trots. Vredenburg is er voor iedereen’), educatie en Artiesten, orkesten, dirigenten, solisten, bands talent (‘TivoliVredenburg stimuleert cultuur van naam en faam treden bij ons op, velen van educatie en talentontwikkeling’) en organisa- hen waren nog niet eerder in Utrecht te zien tie en ondernemerschap (‘TivoliVredenburg geweest. Het beeld van een muziekgebouw met streeft naar duurzaam cultureel ondernemer- een ‘geluidslek’ maakt plaats voor dat van een schap’). Elk speerpunt gaat vergezeld van uniek cultuurcomplex met een sublieme muziek- drie concrete doelstellingen. Met elkaar vor- beleving. Amateurs en liefhebbers vertonen hun men deze speerpunten en doelstellingen het kunsten, scholieren en jongeren komen over de kompas voor de komende jaren. Deels gaat vloer. Kennis en debat worden een vaste waarde het om een voortzetting van de beproefde in het programma. Vanaf 2017 verwelkomen we, praktijk, deels is het een herformulering van tegen de ramingen in, jaarlijks meer dan een ambities waaraan we nog niet of te weinig zijn miljoen bezoekers in ons pand. De bouwput toegekomen. En er zijn nieuwe accenten en droogt langzaam maar zeker op, het water komt prioriteiten toegevoegd. Bij dit meerjarenplan terug in de Singel. Voor de bezoeker die vanaf behoort een meerjarenbegroting waarin we het station over de brug de stad in wandelt, rijst onze plannen en ambities financieel hebben TivoliVredenburg op als een iconische entree tot vertaald voor de jaren 2021-2014. de stad. Aan het water ontvouwt zich in de zomer een van de aantrekkelijkste terrassen van de stad. BIJLAGEN Het zijn flitsen, willekeurige hinkstapsprongen In dit document zijn twee bijlagen opgenomen: door de tijd heen. Zover zijn we gekomen. En nu? een analyse van trends en ontwikkelingen (bij- lage 1) en een vooruitblik op ons muziekpro- SMELTKROES gramma (bijlage 2). De volgende losse stukken In het vorige meerjarenplan, voor 2017-2020, lag complementeren deze subsidieaanvraag: de de focus op openheid. Deuren en ramen open: Meerjarenbegroting 2021-2024 (inclusief een kom binnen, TivoliVredenburg is er voor ieder- actuele prognose over 2019), het kengetal- een. Die boodschap is overgekomen, maar nog lenoverzicht, jaarverslag en jaarrekening 2018, niet genoeg. Zo divers als ons programma is, zo een toelichting op de Fair Practice Code en een divers is ons publiek. Maar er zijn bevolkingsgroe- overzicht van onze samenwerkingspartners. pen die wij minder goed weten te bereiken, zoals mensen met een migratieachtergrond of mensen PLEIDOOI voor wie een concertkaartje te duur is. Voor hen Tot slot nog dit: Kunst kleurt de stad heet de zijn we er ook. Sterker: we vinden dat een cul- cultuurnota van de gemeente Utrecht voor de tuurpodium als TivoliVredenburg niet zonder hen komende jaren. Het is een pleidooi voor een plu- kan. Een smeltkroes aan smaken, stijlen, kleuren riform aanbod, een inclusieve cultuursector, het en achtergronden doet recht aan de wereld stimuleren van creatief vermogen en artistieke, waarin we leven – allemaal bij elkaar in één fysieke en financiële speelruimte. De gemeente gebouw. We doen er ons stinkende best voor. roept op tot ‘buiten de lijntjes kleuren’.
KOMPAS Het is een aansporing naar ons hart, die we In dit meerjarenplan Meer dan muziek leggen hier niet alleen met nadruk en plezier herhalen, we de kaders vast waarbinnen we opereren maar ook willen aanwenden als uitnodiging en de toekomst vormgeven. Die kaders heb- voor al onze medewerkers en partners. Aan het ben we niet lukraak verzonnen, ze kwamen einde van de periode 2017-2020 willen we juist werkenderwijs aan het licht na een rondgang hen bedanken voor de bijdrage die ze hebben in en buiten de organisatie en tal van discus- geleverd aan de organisatie en aan dit meer sies en brainstorms. We hebben de voorbe- jarenplan, in woord en in daad. Zonder hun inzet reidingen van dit plan aangegrepen om stil en ongekende creativiteit zou TivoliVredenburg te staan bij onze missie en visie. De neerslag nooit zover zijn gekomen. Tijdens een discus- daarvan is te vinden in hoofdstuk 2. Vervol- sie over dit meerjarenplan riep een van hen: gens onderscheiden we vier speerpunten die ‘TivoliVredenburg is één groot buiten de lijntjes in de hoofdstukken 3 t/m 6 worden toege- kleuren!’ Aan de vooravond van een nieuwe licht. Ze hebben achtereenvolgens betrekking beleidsperiode is dat een gedachte die uitermate op programma (‘TivoliVredenburg biedt een vrolijk en optimistisch stemt.
4 2. MISSIE, VISIE, STRATEGIE
TivoliVredenburg is wereldwijd uniek in zijn soort. Een podium dat zoveel verschillende genres en publieksgroepen verenigt onder één dak zijn we nog niet tegengekomen. En voor zover er al vergelijkbare instellingen bestaan, zijn omvang en reikwijdte veel minder groot. Een blauwdruk was er niet toen in 2014 de deuren opengingen. We hebben veel zelf moeten uitvinden. De exponentiële groei van TivoliVredenburg was het resultaat van eindeloos pionieren en experimenteren, een ontdekkingstocht naar kansen en mogelijkheden. Zo zijn we in vijf jaar tijd uitgegroeid tot een van de grootste – en wat ons betreft mooiste – podia in de wereld.
In de periode 2021-2024 gaan we een nieuwe fase de Uit & Thuis Concerten voor oudere bezoekers in. Het fundament is gelegd. In de komende fase die slecht ter been zijn, bevindt zich immers een bouwen we daarop voort. De keuzes die we daar- scala aan concerten, festivals en evenementen bij maken zijn te lezen in hoofdstuk 3. We hebben voor alle leeftijden. deze onder meer gebaseerd op een analyse van trends en ontwikkelingen in onze omgeving (zie Muziek is de kern van ons werk. Maar dankzij het bijlage 1). Maar eerst staan we stil bij de vraag ongekend veelzijdige gebouw, met zijn fantas- waarom we doen wat we doen: onze missie, visie tisch geoutilleerde concertzalen en foyers mid- en strategie. den in de stad, zijn we inmiddels zoveel meer. Programma’s over kennis, literatuur, politiek en 2.1 MISSIE beeldende kunst vullen onze zalen en pleinen. Een leven lang muziek voor iedereen. Dat is de Voor Utrechters en niet-Utrechters is het ico- missie waar TivoliVredenburg voor staat. Ons nische gebouw een pleisterplaats en ontmoe- bestaansrecht ligt in de muziek, ook al zijn we tingsplek. Deze brede invulling, met muziek als inmiddels zoveel meer. Diepgeworteld in onze ruggengraat, omarmen we van harte en in alle recente geschiedenis en de lange historie van onbescheidenheid. poppodium Tivoli en Muziekcentrum Vreden- burg ligt onze liefde voor muziek en onze drang 2.2 VISIE om deze live te laten zien en horen. Muziek Waar de missie ons bestaansrecht vastlegt, hét geeft troost, maakt vrolijk, verwondert, verbroe- fundament onder TivoliVredenburg, schetst de visie dert, verruimt de geest en geeft eindeloos veel wat we voor de komende tijd belangrijk vinden en gespreksstof. Niets kan op tegen de magie van wat we willen bereiken. De visie geeft aan in welke het liveconcert, dat in principe eenmalig en onher- richting onze organisatie doorgroeit. In voor haalbaar is. Hoe vertrouwd het repertoire en de bereiding op deze notitie hebben we onszelf de uitvoerenden ook mogen zijn voor de luisteraar: opdracht gegeven door te dringen tot het wezen het liveconcert is uniek. van TivoliVredenburg, noem het DNA of identiteit. Voor de nieuwe beleidsperiode formuleren we Het bijzondere van TivoliVredenburg is dat alle deze visie: ‘TivoliVredenburg is een cultureel muziekgenres aan bod komen en dat alle lief- podium dat voor alles openheid nastreeft en op hebbers iets van hun gading in het programma een baanbrekende manier vormgeeft aan zijn kunnen vinden. De totstandkoming van het pro- artistieke, educatieve en maatschappelijke doe- gramma is een dynamisch proces waarin onze len vanuit een ondernemende mentaliteit en een (potentiële) bezoekers een belangrijke stem duurzame bedrijfsvoering.’ hebben. TivoliVredenburg – en de muziek die er klinkt – is immers van ons allemaal. Zo verzekeren Drie kernwaarden staan centraal in deze visie. we ons van een schier grenzeloze veelzijdigheid Ze kwamen telkens weer bovendrijven in onze in programma en publiek. Tegelijkertijd investeren voorbereidingen: open, baanbrekend, onder we in een blijvende relatie met onze bezoekers. nemend. Ze grijpen in elkaar als de raderen van Met een beetje geluk houdt die een leven lang een soepel mechaniek; ze hebben elkaar nodig stand. Tussen My First Festival – het moment en soms gaan ze ongemerkt in elkaar over. Deze waarop kinderen aan de hand van vader en moe- kernwaarden vormen samen met de missie het der hun eerste stap over de drempel zetten – en kompas waarop we varen.
TIVOLIVREDENBURG 5 MEERJARENPLAN 2021 – 2024 5 OPEN zo vaak nog de verschillende muziekgenres, cul- De speerpunten die we onderscheiden zijn: ‘Open’ was de ondertitel van het Meerjarenplan tuurdisciplines en bevolkingsgroepen van elkaar 1. TivoliVredenburg biedt een rijk en veelzijdig 2017-2020. Het is een kernwaarde die nog altijd scheiden. programma actueel is en van toepassing op alles wat we 2. TivoliVredenburg is er voor iedereen doen en nastreven – van, zeg, het programma Baanbrekend is TivoliVredenburg ook voor 3. TivoliVredenburg stimuleert cultuureducatie van Footprints, ons prilste festival, tot een beginnende musici en voor amateurs en niet en talentontwikkeling inclusief personeelsbeleid. Radicaal open willen op de laatste plaats voor kinderen en volwas- 4. TivoliVredenburg streeft naar duurzaam we zijn: laagdrempelig en toegankelijk voor senen die, om welke reden dan ook, (nog) niet cultureel ondernemerschap mensen uit alle hoeken van de samenleving, vanzelfsprekend de weg naar de concertzaal van jong tot oud, met uiteenlopende culturele, weet te vinden. Cultuureducatie en talentont- In het eerste speerpunt ligt de focus op de kun- etnische, maatschappelijke en religieuze achter- wikkeling vinden we belangrijk. We geloven dat sten zelf; onze bijdrage aan de muziekcultuur gronden, ongeacht seksuele voorkeur en gen- we een belangrijke plek zijn voor jong en oud in concrete en brede zin. Het tweede speerpunt der of muziekvoorkeur. om kennis te maken met muziek en cultuur. Een stelt het publiek centraal; we geven aan hoe we plek ook waar zij hun talenten kunnen ontdek- een toegankelijk, inclusief cultuurpodium willen Openheid begint bij een gebouw dat uitnodi- ken, hun eerste schreden op het podium zetten zijn. In het derde speerpunt ligt de nadruk op gend en toegankelijk is. TivoliVredenburg is geen en uiteindelijk kansen krijgen om door te breken de (beginnende) artiest en maker, jong en oud; bastion, maar – in ons ideale toekomstbeeld naar een groter publiek. we beschrijven welke rol we willen spelen in de – een transparant baken. Van welke kant de keten van cultuureducatie tot talentonwikkeling. bezoeker ook komt: daar wil je heen, daar wil je ONDERNEMEND In het vierde speerpunt zoomen we in op de zijn. Liefst zijn we permanent open, rond de klok. De liefde voor muziek en cultuur gaat bij Tivoli organisatie en onze medewerkers; we werken Daar komen we dichtbij door TivoliVredenburg Vredenburg gepaard met een ondernemende onze ambities uit ten aanzien van duurzaam ook op te vatten als een digitale bestemming: geest en een commerciële instelling. We zien cultureel ondernemerschap. altijd bereikbaar vanaf elke plek op welk tijdstip kansen, tonen initiatief en durven afgewogen dan ook. En ook door een extra entree te maken risico’s te nemen. We zijn ons als cultureel Elk speerpunt is uitgewerkt in drie doelstel- op het Vredenburgplein, vanwaar de (dan ver- ondernemers bewust van onze zakelijke verant lingen, doorgenummerd van 1 tot 12. Bij elke nieuwde) foyers van de Grote Zaal zich als een woordelijkheden. Wij doen er alles aan om deze doelstelling geven we zo concreet mogelijk prettige verblijfsruimte laten betreden. inkomstenstroom uit kaartverkoop, horeca en aan wat onze voornemens zijn. Om te volgen zaalverhuur te optimaliseren en daarmee ons waar we staan, zullen we de komende periode BAANBREKEND programma mede mogelijk te maken. Van onze ons management dashboard verder ontwik- Vanaf dag één zit het in ons DNA, al was het inkomsten is driekwart afkomstig uit eigen kelen. Aan sommige doelstellingen verbinden maar omdat een muziekgebouw als het onze activiteiten en inspanningen, een kwart bestaat we kwantitatieve of financiële kengetallen, nog niet bestond. Zes concertzalen onder één uit subsidiegeld. voor andere doelstellingen werken we met dak, acht podia, meerdere foyers en pleinen – kwalitatieve indicatoren. Aan de hand van het en dat alles in een iconisch gebouw, midden in Ondernemerschap is in onze ogen meer dan dashboard zullen we de realisatie van onze de stad. TivoliVredenburg is alleen daarom al een zakelijk gezonde bedrijfsvoering. Het bete- doelstellingen in de gaten houden en waar baanbrekend. Het gebouw en de organisatie kent ook: oog hebben voor maatschappelijke nodig bijsturen. vereisen een andere manier van denken over ontwikkelingen, verantwoordelijkheid nemen bestaande uitgaanspatronen, over concert voor een betere wereld. We laten ons leiden tradities, over het samengaan van verschillende door de duurzaamheidsprincipes van People genres en publieksgroepen. Planet Profit. Duurzaam omgaan met het milieu staat hoog in ons vaandel, net als ons streven Baanbrekend betekent ook ‘wegbereidend’. naar goed werknemer- en opdrachtgeverschap EEN LEVEN LANG Zoals de ijsbreker een weg baant door het ijs voor iedereen die voor, op of achter het podium en het vaarverkeer voorgaat, zo heeft Tivoli werkt. We willen ondernemen en gaan daarbij Vredenburg de functie van wegbereider in de de uitdagingen van deze tijd niet uit de weg, MUZIEK VOOR concertpraktijk. De vernieuwing openbaart zich hoe lastig ze ook zijn. vooral in concertformats (Pieces of Tomorrow) IEDEREEN. DAT IS en festivalformules (Footprints, Betweter Festi- 2.3 STRATEGIE val) en de combinaties die we maken met andere Onze missie en visie vormen de basis van onze DE MISSIE WAAR disciplines zoals literatuur, beeldende kunst organisatie. Vandaaruit geven we de toekomst en digitale cultuur. Een muziekgebouw waar vorm. Dat doen we aan de hand van een strate- schoolkinderen, hiphopfans, en doorgewinterde gie die bestaat uit vier speerpunten met elk drie TIVOLIVREDENBURG Matthäusgangers elkaar treffen en met respect doelstellingen. Ze geven houvast en bepalen de bejegenen. Daarmee doorbreken we kaders die richting voor de komende vijf tot tien jaar. VOOR STAAT.
6 DE VIER SPEERPUNTEN VAN 2021 2014 TIVOLIVREDENBURG DE VIER SPEERPUNTEN VAN TIVOLIVREDENBURG 4. Organisatie en 1. programma ondernemerschap TivoliVredenburg biedt een rijk TivoliVredenburg streeft naar en veelzijdig programma duurzaamO cultureel ondernemerschap P