Uva-DARE (Digital Academic Repository)

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Uva-DARE (Digital Academic Repository) UvA-DARE (Digital Academic Repository) Le sel de la démocratie : l'accès des minorités au pouvoir politique en France et aux Pays-Bas Chambon, L.P. Publication date 2002 Link to publication Citation for published version (APA): Chambon, L. P. (2002). Le sel de la démocratie : l'accès des minorités au pouvoir politique en France et aux Pays-Bas. Amsterdamse School voor Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek. General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: https://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (https://dare.uva.nl) Download date:01 Oct 2021 Annexes s Annexee 1: Methodologie Pourr cette recherche, j'ai utilise plusieurs sources, aussi bien primaires que secondares. Pour les chapitress 4, 5 et 6 de nombreuses personnes ont été interviewees, selon la methode de 1'entretien ouvert.. Avec une lettre de recommandation de mon directeur de these, j'ai cherché a obtenir un entretienn avec la plupart des politiciens nationaux minoritaires, que ce soit par leur origine religieuse et ethniquee que leur genre ou leur orientation sexuelle déclarée. J'ai établi une liste de ces politiciens a partirr des photos officielles et de r origine probable de leur nom, mais aussi a partir de leurs declarationss publiques. Dans Ie cas des gais, je n'ai pris en compte que les politiciens étant officiellementt sortis du placard, car seule la nature politique de 1'identité homosexuelle est ici pertinente,, rorientation sexuelle de chacun relevant de la vie privée. J'ai choisi de ne pas nommer les homosexuel-le-ss dans le placard qui ont été mentionnés, par respect de leur vie privée, mais aussi de la loii fran^aise. JJ m'a été beaucoup plus facile d'obtenir des entretiens avec les politiciens néerlandais quee francais. J'aii aussi essayé de m'entretenir avec la plupart des représentants associatifs gais et musulmans dans less deux pays. Le taux de réussite est tres variable: les gais ont été beaucoup plus faciles a approcher quee les musulmans. Une liste de questions a servi de support lors des entretiens, mais si 1'occasion s'est presentee,, celles-ci ont été modifiées. Je me suis toujours présenté comme chercheur a 1'Université d'Amsterdam,, j'ai expliqué brièvement l'objet de mes recherches, et pourquoi leur avis et/ou leur experiencee me semblaient utiles. A partir de 1999 j'ai systématiquement enregistré les entretiens sur minidisques',, avec 1'autorisation des interviewés. Ceux qui 1'ont requis ont pu conserver leur anonymat,, et dans trois cas je n'ai pas été autorisé a enregistrer notre conversation. Pourr le chapitre 4, j'ai conduit avec rhistorienne Mira van Kuijeren une breve étude anthropologique a laa Deuxième Chambre néerlandaise qui est presentee plus loin dans 1'annexe 3. L'essentie! des autres sourcess est de type secondaire: essentiellement des Hvres et des articles (voir la bibliographic), des rapportss et des communications internes, mais aussi des documents trouvés sur la toile, et dans ce cas j'aii indiqué 1'adresse de chaque site, sous réserve que le lien fonctionne encore. Pourr 1'étude de la presse relative aux chapitres 5 et 6, je me suis basé principalement sur Le Monde et LiberationLiberation en France, et de Volkskrant et le NRC Handelsblad aux Pays-Bas. Ces joumaux sont assez comparables,, et surtout faciles d'accès depuis Amsterdam, que ce soit en version papier ou sur internet. Surr des sujets spécifxques, je me suis basé sur certaines revues de presse prenant en compte un plus grandd nombre de joumaux et de revues, en particulier celles préparées par 1'ambassade de France aux Pays-Bas,, par Jean-Paul Pouliquen et par la mairie de Strasbourg2. Surr un plan plus théorique, dans la comparaison des deux pays, j'ai pris comme variable principale les systèmess politiques nationaux, en considérant que les autres variables (avancées socio-économiques, compositionn de la population, etc.) étaient a peu pres semblables. Dans le cas contraire, nous 1'avons indiquéé dans le corps du texte. J'ai aussi largement utilise les techniques raises au point par les théoricienss des Nouveaux Mouvements Sociaux (NSM), sans les nommer systématiquement: pour plus dee détails sur ces techniques, voir Kriesi et al. (199S). Annexee 2 : Liste des personnes avec lesquelles j'ai eu un (des) entretien(s) ) Listee des personnes avec lesquelles j'ai eu un ou plusieurs entretien(s): Fouad Alaoui (UOJP), Nebahat Albayrakk (PvdA), Thanasis Apostolou (PvdA), Gert Baumann (UvA), Patrick Bloche (PS), Daniel Borrilloo (Université Paris X-Nanterre), Abdellah Boussouf (Mosquée de Strasbourg), Oussama Cherribii (WD), Hanifa Chérifi (médiatrice de 1'Education Nationale), Clemens Cornielje (WD), Jacquelinee Costa-Lascoux (JJgue de FEnseignement), Sharon Dijksma (PvdA), Boris Dietrich (D66), 11 Écoute possible sur demande. 22 Quits en sotont remerciés! 235 5 Mathiass Duyves (Assistant de Oussama Cherribi, VVD), Hichem Elarafa (Institut d'Etudes Islamiques dee Paris), Eric Fassin (Ecole Normale Supérieure), Jacques Fortier (Demières Nouvelles d'Alsace), Carolinee Fourest (Pro-Choix), Blandine Grosjean (Liberation), Farah Karimi (GL), Andre Krouwel (VU),, Mira van Kuijeren (Université Erasme de Rotterdam), Larbi Kechat (Mosquée Adda'wa), Didier Lestradee (Act Up Paris), Daniel Licht (Liberation), Philippe Mangeot (Act Up-Paris), Frederic Martel (Ministèree de TEmpIoi), B. Naas (Lycée Ibn Ghaldoen de Rotterdam), Lucie Nairac (assistante de Christinee Boutin), Saskia Noorman-Den Uyl (PvdA), Tariq Ramadan (Université de Geneve), Philippe Pêcoull (M6), Sophie Perrier (Liberation), Jean-Paul Pouliquen, Baukje Prins (Université de Groningue),, Mohammed Rabbae (GL), Peter Rehwinkel (PvdA), Patricia Remak (WD), Usman Santi (PvdA),, Sidney Smeets (Assistant Tepstra, WD), Lorette Spoelman (PvdA), Rob Tielman (Université d'Utrecht),, Odile Verhaar (VU), Christophe de Voogd (Maison Descartes), Kees Waaldijk (Université dee Leiden), ainsi que des fonctionnaires ayant requis Tanonymat... Personness qui ont refuse un entretien malgré mon insistence, A indiquant qu'ils ont refuse de s'exprimerr expressément sur ce sujet présenté dans Ie chapitre 4 : Khadija Arib (PvdA), Lucy Kortram (PvdA)) A, Tara Oedayraj Singh Varma (GL) A, F. örgü (WD) A, Paul RosenmöUer (GL), André Roevoett (RPF) A, G. Schutte (GPV) A, Gerda Verburg (CDA), Hella Voüte-Droste (WD), Joop Wijn (CDA)) A. Remarquess techniques : Les references écrites après les noms cités dans Ie corps du texte font figurer 1'annéee de 1'entretien (voire un numero s'il y a eu plusieurs entretiens dans 1'année avec cette personne).. Le signe * indique que je me base sur les notes que j'ai prises (done ma traduction s'il s'est dérouléé en néerlandais ou en anglais). Le signe ° indique que 1'anonymat a été requis par Tinterlocuteur,, au moins sur cette partie de 1'entretien. Les noms néerlandais sont classes sans tenir comptee des particules (van, ter, etc.). Annexee 3 : Le corps des deputes minoritaires néerlandais LEE QUESTIONNAIRE Lee questionnaire comporte des mini-fiches comme celles presentees ci-dessous. D a été rempli par 1'historiennee Mira van Kuijeren et moi-même. Il y a cinq critères spécifiques, a savoir la transformation duu visage, rhabillement, le genre, 1'occupation de 1'espace et 1'interaction des deputes concernés avec leurss collègues, et un critère plus general appelé «impression générale ». Il a été rempli le mardi 27 avrill 2001 a la deuxième Chambre de La Haye pendant un vote general. Pour les deputes qui avaient étéé auparavant interviewés, 1'impression laissée lors des interviews complete robservation réalisée ce jourr la. Unee échelle de 0 a 5 est proposée, 0 désignant la norme et 5 la distance maximale a la norme. De longuess discussions ont été nécessaires pour se mettre d'accord sur ce qu'est la norme au Parlement Pourr ie visage, des coiffures extravagantes ou un maquillage trop appuyé fait pencher la balance vers le S.. Pour rhabillement e'est plus subjectif, étant donné que la deuxième chambre néerlandaise estt moins rigidee que son homologue franchise, mais la norme est plutöt costume-cravate pour les hommes et tailleurr pour les femmes. Ainsi certains deputes montrent leur maitrise totale des codes corporels alors quee d'autres affichent une anormalité telle qu'on se demande si ce n'est pas une facon de montrer son appartenancee a la société civile, appartenance non entachée par la presence au parlement Le genre est assezz facile a mesurer, tant les critères de masculinité et de féminité sont intériorisés, aussi bien par les deputess que par nous. L'occupationn de 1'espace indique la facon dont les deputes disposent leurs corps, leur fa$on de s'asseoir.. Un député essayant clairement de séduire une députée célibataire était affalé sur son fauteuil, jambess écartées et pose étudiée: clairement une occupation de 1'espace « anormale ». Une autre se tenaitt recroquevillée sur son fauteuil, ce qui n'est pas une occupation normale de 1'espace non plus. L'interactionn avec les pairs est un bon indicateur d'intégration sociale. On trouve d'un cöté les deputes populairess qui ont une cour volatile autour d'eux, d'autres plus secrets, ne parlant a personne.
Recommended publications
  • Laat Een Reactie Achter Je Moet Inloggen Om Te Reageren
    Het einde van de onafhankelijke journalistiek at Klokkenluideronline 25 Mei 2008 om 13:58 @Charles Groenhuijsen: het gaat er niet om of u sympathie heeft voor de denkbeelden van Wilders, maar om het feit dat binnen de media tegen u een dergelijke ‘verdenking’ van gerezen! Laat een reactie achter Je moet inloggen om te reageren. « De definitieve val van Marjon van Royen Project Freestate Laos » Klokkenluideronline maakt gebruik van WordPress en K2 RSS berichten en RSS reacties http://www.klokkenluideronline.nl/artikel/709/afrekening-met-onafhankelijke-journalistiek-begonnen.html (5 of 5) [3/11/2009 1:49:32 AM] Klokkenluideronline › Inloggen Klokkenluideronline Gebruikersnaam: Wachtwoord: Onthoud mij ● Registreren ● Wachtwoord kwijt? ● Terug naar Klokkenluideronline http://www.klokkenluideronline.nl/wp-login.php?redir.../ook-fbjp-rekent-nu-af-met-arthur-van-amerongen.html [3/11/2009 1:49:35 AM] Klokkenluideronline › Inloggen Klokkenluideronline Gebruikersnaam: Wachtwoord: Onthoud mij ● Registreren ● Wachtwoord kwijt? ● Terug naar Klokkenluideronline http://www.klokkenluideronline.nl/wp-login.php?redire...l/744/het-farmaceutisch-complot-6-de-spindoctors.html [3/11/2009 1:49:40 AM] Klokkenluideronline › Inloggen Klokkenluideronline Gebruikersnaam: Wachtwoord: Onthoud mij ● Registreren ● Wachtwoord kwijt? ● Terug naar Klokkenluideronline http://www.klokkenluideronline.nl/wp-login.php?redir.../739/het-farmaceutisch-complot-5-trouw-doet-mee.html [3/11/2009 1:49:45 AM] Klokkenluideronline › Inloggen Klokkenluideronline Gebruikersnaam: Wachtwoord:
    [Show full text]
  • De Liberale Opmars
    ANDRÉ VERMEULEN Boom DE LIBERALE OPMARS André Vermeulen DE LIBERALE OPMARS 65 jaar v v d in de Tweede Kamer Boom Amsterdam De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden van de illustraties te ach­ terhalen. Mocht u desondanks menen dat uw rechten niet zijn gehonoreerd, dan kunt u contact opnemen met Uitgeverij Boom. Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonde­ ringen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën, opnamen of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part ofthis book may be reproduced in any way whatsoever without the writtetj permission of the publisher. © 2013 André Vermeulen Omslag: Robin Stam Binnenwerk: Zeno isbn 978 90 895 3264 o nur 680 www. uitgeverij boom .nl INHOUD Vooraf 7 Het begin: 1948-1963 9 2 Groei en bloei: 1963-1982 55 3 Trammelant en terugval: 1982-1990 139 4 De gouden jaren: 1990-2002 209 5 Met vallen en opstaan terug naar de top: 2002-2013 De fractievoorzitters 319 Gesproken bronnen 321 Geraadpleegde literatuur 325 Namenregister 327 VOORAF e meeste mensen vinden politiek saai. De geschiedenis van een politieke partij moet dan wel helemaal slaapverwekkend zijn. Wie de politiek een beetje volgt, weet wel beter. Toch zijn veel boeken die politiek als onderwerp hebben inderdaad saai om te lezen. Uitgangspunt bij het boek dat u nu in handen hebt, was om de geschiedenis van de WD-fractie in de Tweede Kamer zodanig op te schrijven, dat het trekjes van een politieke thriller krijgt.
    [Show full text]
  • Download (1MB)
    L R Liberaal Reveil Liberaal Liberaal Reveil LR 3 Integriteit is het hebben van een ‘‘ moreel karakter waarin diverse deugden zijn ontwikkeld. ,, Patrick Overeem 55 ~ e jaargang, september 2014 (3) jaargang, september 2014 -:::::---·-----:.--,- - r.,.:__-=--_ Oorzaken van misleiding in de wetenschap Integriteit als deugd: een begripsverheldering Liberale voors en tegens van verhoging vermogensbelasting 55e jaargang, september 2014 (3) Liberaal Reveil is een uitgave van de Prof.mr. B.M. TeldersStichting LR INHOUDSOPGAVE COLOFON LR LR Liberaal Reveil is een uitgave van de Prof.mr. B.M. TeldersStichting Column. Niet verschuiven, maar aanpakken Jan Anthonie Bruijn 117 Redactie dr.ir. R.D. Woittiez (voorzitter) Thema: Integriteit mw.drs. F.D. de Beaufort dr. C.F. van den Berg Ten Geleide. Integriteit prof.dr. J.A. Bruijn Marcel Wissenburg 119 drs. H.H.J. Labohm mw. C.A.M. Maas MA (eindredacteur) dr. P.G.C. van Schie Naar een beter integriteitsbegrip. Van deontologie naar deugdethiek prof.dr.ir. T. de Vries Patrick Overeem 124 prof.dr. M.L.J. Wissenburg Redactieadres Corruptie. Schuldigen en systemen Koninginnegracht 55a Michel van Hulten 129 2514 AE Den Haag telefoon: 070-3631948; fax: 070-3631951 e-mail: [email protected] Governance bij woningcorporaties. Naar een nieuw evenwicht website: www.teldersstichting.nl Rudy de Jong 136 Auteursrechten De auteursrechten liggen bij de uitgever. Politieke besluitvorming en de aard van misleidingen in de wetenschap. De vetgedrukte inleidingen bij de artikelen zijn opgesteld door de redactie, Integriteit en de kwaliteit van het toezicht in beide domeinen niet door de auteur(s). Schrijven in Liberaal Reveil geschiedt altijd op persoonlijke titel.
    [Show full text]
  • De Gouden Jaren: 1990-2002
    4. DE GOUDEN JAREN: 1990-2002 et is woensdag 5 september 1990. In alle vroegte verzame­ len Kamervoorzitter Deetman, zijn griffier Willem-Hendrik H de Beaufort en vijf fractievoorzitters zich op Schiphol. Om 8.20 uur vertrekt de vlucht KL 173 naar Moskou. Aan boord Frits Bolkestein, Elco Brinkman, Hans van Mierlo, Thijs Wöltgens, de nieuwe fractievoorzitter van de PvdA, en Ria Beckers van GroenLinks. In het hoge gezelschap reizen ook journalisten mee. Tijdens de vlucht spelen De Beaufort en Jan Warners van het Algemeen Dagblad een partijtje schaak. Warners wint. Bij aankomst op de luchthaven van Moskou komen niet alle koffers van de band. Van Mierlo baalt. Zijn regenjas zit in zijn reisvalies, en het is koud en nat in de Russische hoofdstad, die sinds de komst van Gorbatsjov in de ban is van glasnost en pe­ restrojka. Ook een van de journalisten mist zijn koffer. Persat­ taché Frans Timmermans van de Nederlandse ambassade, die het nog tot minister van Buitenlandse Zaken zal schoppen, weet raad. Hij neemt de onfortuinlijke verslaggever mee naar het onder­ aardse bagageafhandelingscentrum van Sjeremetjevo, de op een na grootste luchthaven in het Sovjetrijk. 'Heb je dollars bij je?' vraagt Timmermans. Ja, dat heeft de journalist. Met roebels kom je in Rusland niet ver. De twee lopen door het onmetelijke vracht- depot met zijn vele duizenden koffers en reistassen, totdat de re­ 209 porter zijn grijze Samsonite ziet staan. De Nederlandse diplomaat spreekt in vloeiend Russisch een rondhangende bagagebediende aan. Voor een vers biljet van 100 dollar mag de koffer mee. Voordat de vijf fractieleiders en de Kamervoorzitter zich gaan oriënteren op de jongste ontwikkelingen in de snel veranderen­ de Sovjet-Unie, legt Deetman de journalisten een zwijgplicht op voor alles wat zij buiten het officiële programma om horen.
    [Show full text]
  • E X P Re S S E 315
    f DOCUMENTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKF 'f PARTIJEN v o t'l 59» ^ J V* ^ 'T- r \ Euro-perikelen CM '%,»</ | ^ H § A's §evo'§ van een aantal berichten over vermeende bezwaren oo Avan onze minister van Financiën Gerrit Zalm met betrekking tot a\ a\ de toetreding van Italië tot de Europese Monetaire Unie (EMU) is deze week in de Tweede Kamer een debat gevoerd over de A J ft, commotie die daarover is ontstaan. Aanleiding waren een artikel in het Duitse weekblad Der 3 Spiegel en een artikel in NRC-Handelsblad dat zelfs melding C rö maakte van een mogelijk aftreden van de minister wanneer de Nederlandse regering de Italiaanse toetreding tot de EMU zou goedkeuren. Minister Zalm heeft deze berichten inmiddels naar het Rijk der Fabelen verwezen. De vraag is waar alle commotie in binnen- en buitenland toch vandaan komt. In Nederland zijn alle partijen het er over eens dat de EMU-criteria strikt moeten worden nageleefd. Wanneer elk land netjes aan de criteria voldoet - zoals de heersende mening in de Europese Unie (EU) lijkt te zijn - is er geen enkele reden tot nervositeit. De kwestie is natuurlijk dat het voldoen aan de EMU-criteria bij een aantal landen nog steeds een groot probleem vormt. In ongeveer 10 lidstaten van de EU is nog sprake van een buitensporig financieringstekort. En hoe is een nauwelijks dalende staatsschuld van 123% BBP (Italië) te rijmen met de verdragvereiste "dat de staatsschuld in bevredigend tempo de 60% moet benaderen?" De 'niets aan de hand'-sfeer die in Europa heerst is daarom een beetje krampachtig. En krampachtige situaties leiden snel tot nervositeit.
    [Show full text]
  • Thèse De L. Chambon
    Le sel de la démocratie L’accès des minorités au pouvoir politique en France et aux Pays-Bas ACADEMISCH PROEFSCHRIFT Ter verkrijging van de graad van doctor aan de Universiteit van Amsterdam op gezag van de rector magnificus prof. mr. P.F. van der Heijden. Ten overstaan van en door het college voor promoties ingestelde commissie, in het openbaar te verdedigen in de Aula der Universiteit op 21 november 2002, te 12.00 uur door Laurent Pascal Chambon Geboren te Châtenay-Malabry Promotor: prof. dr. J.W. Duyvendak Co-promotor : dr. H. Schijf Amsterdamse School voor Sociaal Wetenschappelijk Onderzoek Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen Universiteit van Amsterdam Remerciements 5 Introduction 7 Chapitre Premier : Introduction à quelques théories de représentation des minorités 13 Chapitre Deux : Marge et universalité en France 33 Chapitre Trois : Du compartimentage au multiculturalisme aux Pays-Bas 55 Chapitre Quatre : Le personnel politique parlementaire minoritaire 89 Chapitre Cinq : L’accès au mariage universel pour les couples de même sexe 111 Chapitre Six : Opportunités politiques pour les musulmans 155 Conclusions 213 Bibliographie 223 Annexes 235 Table des matières 241 Résumés 249 3 Je tiens à remercier… Mon directeur de thèse, Jan-Willem Duyvendak (Verwey-Jonker Instituut, Utrecht), pour sa disponibilité, ses conseils et sa foi en mes capacités ; Mon co-directeur, Bert Schijf (Université d’Amsterdam), pour son bon sens et ses critiques bienveillantes ; L’École d’Amsterdam (Amsterdamse School voor Sociaal Wetenschappelijk
    [Show full text]
  • OSO. Tijdschrift Voor Surinaamse Taalkunde, Letterkunde En Geschiedenis
    OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 26 bron OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 26. Stichting Instituut ter Bevordering van de Surinamistiek, [Nijmegen] 2007 Zie voor verantwoording: https://www.dbnl.org/tekst/_oso001200701_01/colofon.php Let op: werken die korter dan 140 jaar geleden verschenen zijn, kunnen auteursrechtelijk beschermd zijn. [Nummer 1] Afbeelding omslag De afbeelding op de omslag is de flyer die is gebruikt ter aankondiging van het IBS Colloquium 2006. Vormgeving van de flyer is ontleend aan een enveloppe ten behoeve van eerste dag van uitgifte te Paramaribo, begin jaren zestig. Voor het ontwerp tekende het grafisch en vormgevingsbureau Urban Perception, www.urbanperception.nl. OSO. Tijdschrift voor Surinaamse taalkunde, letterkunde en geschiedenis. Jaargang 26 6 Van de redactie Oso: Naar nieuwe horizonten Met ingang van dit eerste nummer van de jaargang 2007 krijgt de redactie van dit tijdschrift een andere aanvoerder. Sinds 1992 heeft Wim Hoogbergen de koers van Oso ferm mee bepaald. Al te bescheiden noemde hij zich eindredacteur, terwijl hij in feite vijftien jaar (1992 tot en met 2006) lang de functie van hoofdredacteur vervulde - veel langer dan welke andere hoofdredacteur vóór hem. Hij heeft zijn taak met bijzonder grote inzet vervuld. Bij een zo pluriform en zich almaar uitbreidend gezelschap als dat der Surinamisten is het onmogelijk om de hoofdredactionele taak in de ogen van werkelijk iedereen goed te doen. De hoofdredacteur is nu eenmaal ook de buffer tussen de redactie en de ontevredenen. Maar laat hier gezegd zijn dat dit tijdschrift enorm veel aan Wim Hoogbergen te danken heeft en dat onze erkentelijkheid en respect daarvoor buitengewoon groot zijn.
    [Show full text]