Program Ochrony Środowiska Dla Powiatu Sztumskiego Na Lata 2004
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 W koĔcowym okresie epoki lodowcowej powstaáy liczne zagáĊbienia bezodpáywowe przeksztaácone póĨniej w jeziora i torfowiska. U schyáku fazy pomorskiej i na początku holocenu nastąpiáo formowanie siĊ dolin rzecznych oraz zachodziáy procesy eoliczne, których efektem są nieliczne wydmy. 4.8 ANALIZA ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO POWIATU Powierzchnia powiatu sztumskiego wynosi 731 km2. W uĪytkowaniu terenu najwiĊkszy odsetek powierzchni zajmują uĪytki rolne (73,6%) oraz lasy i grunty leĞne (16,8%). Pozostaáy obszar zagospodarowany jest pod zabudowania, wody, nieuĪytki i tereny róĪne. Powiat sztumski charakteryzuje siĊ niskim stopniem urbanizacji i uprzemysáowienia oraz niewielką gĊstoĞcią zaludnienia. Dominujący jest wiejski styl zabudowy. WiĊkszoĞü wsi stanowi pozostaáoĞü dawnych wsi folwarcznych. Na terenie powiatu są równieĪ czĊste wsie o zabudowie typu ulicówek lub o ukáadzie placowym; wystĊpują tu równieĪ liczne przysióáki. Dominuje zabudowa jednorodzinna, niemniej zbudowano tu równieĪ pewną iloĞü budynków wielorodzinnych, szczególnie na terenach byáych PGR-ów oraz na terenach administrowanych przez nieliczne spóádzielnie mieszkaniowe. Na obszarze powiatu przewaĪa produkcja rolna, obejmująca gáównie uprawy buraków cukrowych, zbóĪ, roĞlin strączkowych oraz surowców na pasze objĊtoĞciowe. W związku z tym wiĊkszoĞü zakáadów to przedsiĊbiorstwa rolne oraz związane z produkcją rolną. Zakáady przemysáowe zlokalizowane są gáównie w miastach. Ponad 40% powierzchni powiatu zajmują indywidualne gospodarstwa rolne, a okoáo 16% stanowią obszary leĞne administrowane przez NadleĞnictwa w Kwidzynie i Suszu. 4.8.1 STRUKTURA UĩYTKOWANIA TERENU We wszystkich gminach powiatu sztumskiego najwiĊkszą powierzchniĊ gruntów obejmują uĪytki rolne (stanowi ona okoáo 73,6 % ogólnej powierzchni powiatu), a nastĊpne w kolejnoĞci są grunty leĞne i zadrzewione, które obejmują 16,8 % powierzchni powiatu. Dla powiatu sztumskiego charakterystyczna jest równieĪ doĞü duĪa powierzchnia wód (okoáo 1,6%). Tabela 3 Struktura uĪytkowania gruntów na obszarze powiatu sztumskiego (ha) Grunty Grunty le ne i zabudowane Grunty pod Pozosta e MIASTO/GMINA U ytki rolne Ğ á OGÓ EM Ī zadrzewion i zurba- wodami grunty à e nizowane Miasto Sztum 152 2 163 121 21 459 Gmina Sztum 11 248 4 598 702 603 439 17 590 Miasto DzierzgoĔ 183 46 137 4 20 390 Gmina DzierzgoĔ 11 498 412 484 51 232 12 677 Gmina Stary Targ 11 747 1 381 604 69 304 14 105 Gmina Stary 12 702 4 604 663 227 389 18 585 DzierzgoĔ Gmina Mikoáajki 7 235 1 264 324 126 201 9 150 25 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Pomorskie 54 765 12 307 3 077 1 201 1 606 72 956 Razem: (53 810) (12 303) (b.d.) (b.d.) (b.d.) (731 km2) ħródáo: B i P. Powiat Sztumski. Opracowanie wáasne (stan na 31.08.02r.); Kolorem niebieskim zaznaczono dane z Rocznika statystycznego województwa pomorskiego, 2003, 4.8.2 DEMOGRAFIA Powiat sztumski zamieszkiwany jest przez 42 043 osoby. NajwiĊkszymi jednostkami administracyjnymi pod wzglĊdem iloĞci mieszkaĔców są miasto i gmina Sztum oraz miasto i gmina DzierzgoĔ. Ogólna liczba kobiet w powiecie nieznacznie przekracza liczbĊ mĊĪczyzn. W mieĞcie przewaga ta jest wyraĨnie widoczna, natomiast w rejonach wiejskich liczba mĊĪczyzn z reguáy jest nieco wyĪsza od liczby kobiet. Zasadniczo w powiecie odnotowuje siĊ dodatni przyrost naturalny, choü wartoĞü tego wskaĨnika w 2002 roku w mieĞcie Sztum byáa ujemna. Tabela 4 LudnoĞü powiatu sztumskiego Jednostka administracyjna MĊĪczyĨni Kobiety Ogóáem Przyrost naturalny w liczbach bezwzglĊdnych 20 767 21 276 42 043 142 Miasto Sztum 4 849 5 404 10 253 -15 Gmina Sztum 3 824 3 824 7 648 49 Miasto DzierzgoĔ 2 796 2 946 5 742 6 Gmina DzierzgoĔ 2 008 1 915 3 923 24 Gmina Stary Targ 3 342 3 278 6 620 51 Gmina Stary DzierzgoĔ 2 047 2 054 4 101 7 Gmina Mikoáajki Pomorskie 1 901 1 855 3 756 20 ħródáo: Rocznik Statystyczny województwa pomorskiego, 2003 UwzglĊdniając wiek mieszkaĔców powiatu naleĪy zwróciü uwagĊ, ze najwiĊksza grupa osób rekrutuje siĊ z przedziaáu wiekowego 40 – 49 lat oraz 20 – 29 lat. Są to wiĊc ludzie znajdujący siĊ aktualnie w wieku produkcyjnym. Rysunek 1 Struktura ludnoĞci powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem wieku LudnoĞü powiatu sztumskiego wg wieku (stan na 31.12.2002) 6678 6731 5373 5420 4473 4336 3994 2202 1485 1351 t t t lat lat lat a 6 4 la 9 la 9 la - 1 3 4 lat 3 - - 6 0 - 2 lata 7 0 0 - 4 15 - 19 20 - 29 lat 3 4 50 - 59 60 - ħródáo: Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 26 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 StrukturĊ ludnoĞci zamieszkującej powiat sztumski z uwzglĊdnieniem wieku produkcyjnego i nieprodukcyjnego zestawiono w tabeli Tabela 5 LudnoĞü powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem wieku produkcyjnego i nieprodukcyjnego LudnoĞü w wieku LudnoĞü w wieku przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym nieprodukcyjnym na 100 ogóáem kobiety ogóáem kobiety ogóáem kobiety osób w wieku produkcyjnym 11 563 5 632 25 728 12 384 4 752 3 260 63,4 ħródáo: Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 4.8.3 ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE W 2002 roku w powiecie sztumskim w gospodarce narodowej pracowaáy 5 294 osoby (okoáo 20,5% ludnoĞci w wieku produkcyjnym). Podstawowymi miejscami pracy, poza rolnictwem, byáy sektor administracji publicznej, podmioty sektora socjalno – bytowego oraz handlu. Stopa bezrobocia na terenie powiatu sztumskiego w 2002 roku wyniosáa 37,4% i byáa to, z wyjątkiem powiatu nowodworskiego, najwyĪsza wartoĞü w województwie pomorskim. Bezrobotni stanowili 6 290 osób, z czego 3 242 osoby to kobiety. UwzglĊdniając podziaá na gminy, a takĪe poziom wyksztaácenia i wiek struktura bezrobocia na terenie powiatu sztumskiego przedstawiaáa siĊ nastĊpująco: Tabela 6 Bezrobotni na obszarze powiatu sztumskiego Jednostka administracyjna Liczba bezrobotnych Miasto Sztum 1297 Miasto DzierzgoĔ 780 Gmina Sztum 1154 Gmina DzierzgoĔ 667 Gmina Mikoáajki Pomorskie 643 Gmina Stary DzierzgoĔ 595 Gmina Stary Targ 1154 ħródáo: Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 Tabela 7 Bezrobotni na obszarze powiatu sztumskiego z uwzglĊdnieniem poziomu wyksztaácenia i wieku Liczba bezrobotnych ogóáem 6290 Z wyksztaáceniem co najmniej Ğrednim 1332 zasadniczym zawodowym 2756 gimnazjalnym, podstawowym i 2202 bez wyksztaácenia W wieku do 24 lat 1775 25 – 34 1764 35 – 44 1500 45 – 54 1160 55 lat i wiĊcej 91 ħródáo: Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 27 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 Z przedstawionych powyĪej danych wynika, Īe najwiĊksza grupa bezrobotnych to ludzie legitymujący siĊ wyksztaáceniem zasadniczym zawodowym. DuĪe znaczenie ma takĪe fakt, Īe to gáównie ludzie máodzi mają problemy ze znalezieniem pracy. Przyczyn bezrobocia naleĪy upatrywaü w restrukturyzacji dawnych duĪych zakáadów rolnych oraz w upadku podmiotów pracujących na rzecz rolnictwa. 4.8.4. DZIAàALNOĝû GOSPODARCZA Powiat sztumski jest obszarem o niskim stopniu uprzemysáowienia i urbanizacji. Dominującą formą dziaáalnoĞci jest rolnictwo. Na terenie powiatu w 2002 roku, wg GUS, funkcjonowaáo 2 810 podmiotów gospodarki narodowej, z czego 176 podmiotów stanowiáo sektor publiczny, natomiast 2 634 sektor prywatny. Ogólnie w gospodarce narodowej pracowaáy 5 294 osoby. Ponadto zarejestrowanych byáo 2 082 osoby fizyczne prowadzące dziaáalnoĞü gospodarczą. NajwiĊkszą grupĊ reprezentowaáa branĪa handel i naprawy a nastĊpnie obsáuga nieruchomoĞci i firm oraz budownictwo i przetwórstwo przemysáowe. Tabela 8 Podmioty gospodarki narodowej na obszarze powiatu sztumskiego PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ OGÓàEM, w tym: 2810 I SEKTOR PUBLICZNY 176 II SEKTOR PRYWATNY 2634 1 przedsiĊbiorstwa paĔstwowe 3 2 spóáki handlowe 131 3 spóáki cywilne 145 4 spóádzielnie 36 5 fundacje 2 6 stowarzyszenia i organizacje spoáeczne 67 7 osoby fizyczne prowadzące dziaáalnoĞü gospodarczą 2082 ħródáo: Rocznik statystyczny województwa pomorskiego, 2003 W sektorze handlu i napraw zdecydowana wiĊkszoĞü, to podmioty prowadzące handel detaliczny i dziaáalnoĞü usáugową. Podobnie ma siĊ sytuacja, jeĞli chodzi o branĪĊ obsáuga nieruchomoĞci i firm – tutaj teĪ dominuje dziaáalnoĞü usáugowa, która wiąĪe siĊ przede wszystkim z zaopatrzeniem. W sektorze przetwórstwa przemysáowego najwiĊcej podmiotów naleĪaáo do branĪy rolniczej i przetwórstwa rolno-spoĪywczego oraz gospodarki leĞnej i przetwórstwa drewna. Kolejny sektor to transport, a prowadzona dziaáalnoĞü to transport towarowy, rzadziej osobowy. Do wiĊkszych firm dziaáających na obszarze powiatu naleĪaáoby zaliczyü: Zakáad SNP UĞnice, GorzelniĊ w GoĞciszewie, FirmĊ Elita sp. z o.o., Gospodarstwo rolne Konopol, PrzedsiĊbiorstwo Budowlane Prefbud, Browar w GoĞciszewie oraz Zakáad Elstar. Rolnictwo Powiat sztumski jest terenem typowo rolniczym - wiĊkszoĞü zakáadów to przedsiĊbiorstwa rolne oraz związane z produkcją rolną. Znaczny udziaá mają takĪe gospodarstwa indywidualne. Zasadniczo na terenie omawianej jednostki administracyjnej przewaĪają maáe gospodarstwa rolne (do 5 ha 28 Program Ochrony ĝrodowiska dla powiatu sztumskiego na lata 2004 - 20011 powierzchni). NastĊpna w kolejnoĞci jest grupa gospodarstw o powierzchni 20 – 50 ha oraz 10 – 20 ha. Atutem, który sprzyja intensywnemu rozwojowi rolnictwa na obszarze powiatu, są dobre gleby. Na obszarze powiatu sztumskiego przewaĪają gleby Ğredniej i dobrej jakoĞci. WĞród gruntów ornych dominują gleby klasy IV a oraz klasy III b. Gleby klas III-cich stanowią 34,6% gruntów ornych, a gleby klas IV-tych – 24,1 %. Udziaá poszczególnych klas bonitacyjnych