• Abstract and Figures
• Public Full-text

T.C İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi FARS EDEB İYATINDA ORHAN PAMUK VE ESERLER İNİN ÇEV İRİLER İ Haleh ESTEKANCH İ 2501070990 Tez Danı şmanı Prof. Dr. M. Fatih Andı İSTANBUL 2009 FARS EDEB İYATINDA ORHAN PAMUK VE ESERLER İNİN ÇEV İRİLER İ Haleh ESTEKANCH İ ÖZ Bu çalı şmada Orhan Pamuk ve eserlerinin bir Türk yazarı olarak İran Fars edebiyatında sahip oldu ğu konumu incelenmi ştir. Orhan Pamuk 2006 yılı Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanması sebebiyle di ğer Türk yazarlarına nazaran İran edebiyatında daha farklı bir ilgi ile kar şılanmı ştır. Yazarın yakla şık 58 dile çevrilen eserlerinin bir kısmı da Farsça’ya çevrilmi ştir. İlk çeviri 1998 yılında Beyaz Kale adlı eserinden yapılıp devamında yazarın di ğer eserlerinin de Farsça’ya çevrildi ği görülmektedir. Fars edebiyatında bu çevirilerin yanı sıra Orhan Pamuk’un edebi kimlik ve eserlerine dair de ğerlendirmeler de yapılmı ştır. Ayrıca yazarın Nobel Ödülü’nü kazanması ile alakalı farklı yakla şımlar bulunmaktadır. Tezin amacı, Orhan Pamuk’un Farsça’ya çevrilen eserlerini ele alarak, Fars edebiyatında nasıl de ğerlendirildi ğini ortaya koymaktır. iii (ORHAN PAMUK AND HIS TRANSLATIONS IN PERSIAN LITERATURE) Haleh ESTEKANCH İ ABSTRACT In this thesis, the place of Orhan Pamuk, as a Turkish writer, and his works in Persian Literature is studied. Compared with other Turkish writers, Orhan Pamuk has been the focus of interest in Persian Literature after winning the Nobel Prize in 2006. Some of his works, which are translated in 58 languages, have also been translated in Persian. First translation of Orhan Pamuk’s works in Persian was White Castle and translation of other works is either completed or ongoing. Together with these translations in Persian, there have been critics about literary identity and works of Orhan Pamuk. Furthermore, there are different views related with his winning Nobel Prize. The purpose of the thesis is to determine and make a view about Orhan Pamuk in Persian Literature by evaluating his works in Persian. iv ÖNSÖZ Farklı milletlerin insanlarını tanımanın yöntemlerinden birisi de onların edebiyatlarını ö ğrenmektir. Çünkü Edebiyat sosiyoloji, tarih, psikoloji gibi insanı konu alan di ğer bilim dallarından yararlanmaktadır. Böylellikle içinde bulunduğu toplumun sosyal ve siyasi yapısından etkilenen Edebiyat, toplumsal ili şkilerin ipuçlarını vermesi bakımından ehemmiyet ta şır. Söyleye biliriz ki, ortak bir kültür, tarih yahut sosyal payda etrafında birle şmi ş insanlardan olu şan ve bu bakımdan da aralarında bir ilgi bulunan toplumlardaki yazarların kendi tarihi ve kültürel zenginliklerine dair görü şlerini ö ğrenmek, di ğer benzer içtimai ve kültürel zemine sahip olan toplumlar için yararlı olmaktadır. Türkiye ve İran’ın her açıdan bölgenin iki büyük gücü olmaları, bu iki ülke arasında gerçekle şen kültürel alı şveri şin sonucunda meydana gelen toplumlararası geri bildirimin kar şılıklı etkilerinin kaçınılmaz olaca ğını kanıtlar niteliktedir. Söz konusu duruma, çalı şma sahamız olan edebiyattan bir örnek verecek olursak, çeviri çalı şmaları bu etkile şimin önemli bir kanıtı olarak gösterilebilir. Son yıllarda ça ğda ş Türk Edebiyatı dünya çapında büyük bir ilgi toplamı ştır. İran okurlarının da bu edebiyata kar şı artan ilgisinde Türk romancılarının Avrupa ve Amerika’daki ba şarılarının etkisi oldukça büyüktür. Bu do ğrultuda son dönemlerde Türk Edebiyatı’nın İran’da tanıtılması amacıyla birçok çeviri çalı şmaları gerçekle şmi ştir. Söz konusu çevirilerin arasında Orhan Pamuk 2006 yılı Nobel Edebiyat Ödülünü kazanan Türk yazarı olarak İran Edebiyatı’nda daha farklı bir konuma sahip olmu ştur. Biz de bundan hareketle Orhan Pamuk’u Farsça’ya çevrilen bir Türk yazarı olarak ele aldık. Çalı şmamızda Orhan Pamuk’un eserlerinin çeviri seyrini ve nasıl bir ilgi ile kar şılandı ğını ortaya koymaya çalı ştık. Tezimizin ilk bölümünde Orhan Pamuk’un Farsça’ya çevrilmi ş eserlerinin bibliyografik bilgilerini verdik. Bu noktada yazarın kaleme aldı ğı tüm kitap, makale ve deneme türleri ele alındı. Bundan yola çıkarak Orhan Pamuk’un edebi kimlik ve v eserlerine dair yapılan de ğerlendirmeleri inceleyerek İran Edebiyatı’ndaki genel yakla şımın hangi yönde oldu ğunu ikinci bölümde ortaya koymaya çalı ştık. Çalı şmamızın üçüncü bölümünde ise, İran Edebiyatı’nda Orhan Pamuk ile alakalı yapılan de ğerlendirmelerin bir ba şka boyutuna yer verdik. Bu kısımda yazarın edebiyat dı şındaki bazı ideolojik görü şlerinin de ğerlendirilmesine, ayrıca 2006 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanmasının ardından zuhur eden dünya çapındaki yankılanmaların yanı sıra bu durumun İran ele ştirmenlerince de nasıl kar şılandı ğına de ğindik. Orhan Pamuk röportaj vermeye açık bir yazar olarak tanınmı ştır. Bundan yola çıkarak çalı şmamızın dördüncü bölümünü yazarın röportajlarına ayırdık. Bu noktada Orhan Pamuk’un İran’da bulundu ğu kısa dönemde kendisiyle yapılan röportajlar ele alındı. Bunun yanı sıra yazarın kendi ülkesindeki bazı röportajlarının Farsça çevirileri de aktarıldı. “Orhan Pamuk Gecesi” ba şlı ğını ta şıyan be şinci bölüm ise, İran’da Orhan Pamuk’un Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazanması üzerine düzenlenen bir merasimin detaylı bilgilerine temas edildi. İran edebiyatçıları tarafından düzenlenip, “Orhan Pamuk Gecesi” diye adlandırılan bu merasim, İran edebi ortamının yazara dair ilgisini gösteren bir örnek olarak sunuldu. Orhan Pamuk’un kendi kaleme aldı ğı eserlerinin Farsça çevirisinin yanı sıra, yazar hakkında yabancı basında çıkan yazılar da Farsça’ya çevrilmi ştir. Makale, röportaj ve de ğerlendirme yazılarını içeren bu çevirilerin bilgisini çalı şmamızın son bölümünde aktardık. Tez a şamasında kar şıla ştı ğımız sorunlar daha önce Türk Edebiyatı’nda böyle bir çalı şmanın yapılmamı ş olmasından kaynaklanmı ştır. Konunun niteli ği gere ği çalı şmamızda kullandı ğımız kaynakların büyük bir kısmını İran Millî Kütüphanesinden edinmi ş bulunmaktayız. Ancak bu bilgilerin ilerde yazar hakkında yapılacak tahlilî çalı şmalara da referans olaca ğı kanaatindeyiz. vi Çalı şmamız boyunca geçen özel isimler İran Fars edebiyatındaki telaffüz şekillerini koruyarak aktarılmı ştır. Ancak bu isimlerin metinde ilk geçti ği yerde parantez içinde Türkçe okunu şlarını verdik. Bu çalı şma konusunu bana vererek, çalı şmam esnasında deneyim ve ho şgörüsü ile desteklerini benden esirgemeyen kıymetli hocam Prof. Dr. M. Fatih Andı’ya ve yardımları için sayın hocam Prof. Dr. Mustafa Çiçekler’e ayrıca her aşamada yardımı bulunan arkada şım Pelin Dimdik’e te şekkürü bir borç bilirim. Bu tez Türkçe’deki ilk akademik çalı şmam olarak bana çok önemli tecrübeler kazandırmı ştır. Çalı şmamın manevî de ğerini korumak için, hayatım boyu yanımda bulunarak bana sabır ve gayreti ö ğreten kıymetli pederime takdim etmek isterim. Haleh ESTEKANCH İ 2009 vii İÇİNDEK İLER ÖZ ............................................................................................................................. iii ABSTRACT ............................................................................................................. iv ÖNSÖZ ..................................................................................................................... v İÇİNDEK İLER ...................................................................................................... viii KISALTMALAR ................................................................................................... xiv GİRİŞ ......................................................................................................................... 1 I. BÖLÜM: FARS EDEB İYATI’NDA ORHAN PAMUK ÇEV İRİLER İ .......... 5 A. YAYIMLANMI Ş ESERLER ..................................................................... 5 1. Kitaplar ............................................................................................ 5 a. Kal’e-i Sefîd ......................................................................... 5 b. Dej-i Sefîd ........................................................................... 6 c. Zindegî-yi Nov ..................................................................... 7 2. Yazılar ............................................................................................. 6 a. Cây-i An Dûrhâ Vâki’iyyetî Hest ........................................ 8 b. Rahî Be Şûri ş ....................................................................... 8 c. Ademhâ-yi Me şhûr .............................................................. 8 ç. Cum’e Muhakeme Mi-şevem .............................................. 9 d. Çemedân-i Pederem ............................................................. 9 viii e. Berây-i Çi Kesî Mînevîsid? ............................................... 10 f. Derd-i Nivi şten ................................................................... 10 g. Evvelîn Pasport-i Men ....................................................... 10 ğ. Kitâbhâne-i Torkî-yi Men .................................................. 11 h. Ranghâ-yi Diger ................................................................ 11 B. ÇEVR İLM İŞ FAKAT YAYIMLANMAMI Ş ESERLER ....................... 11 1. Berf ................................................................................................ 11 2. Hâne-i Hâmû ş ................................................................................ 12 3. Nâm-ı Men Kırmız ........................................................................ 12 4. Çehre-i Pinhân ............................................................................... 13 II. BÖLÜM:

Load more

  165

Copy Link