C:•6\Ustrzyki Gorne\Tekst

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

C:•6\Ustrzyki Gorne\Tekst PAÑSTWOWYINSTYTUTGEOLOGICZNY PAÑSTWOWYINSTYTUTBADAWCZY GRZEGORZHACZEWSKI,KRZYSZTOFB¥K,JÓZEFKUKULAK, LEONARDMASTELLA,JACEKRUBINKIEWICZ G³ówni koordynatorzy Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski –A.BER,W. MORAWSKI Koordynatorzyregionalni–A.WÓJCIK,P.NESCIERUK OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz UstrzykiGórne(1068) (z3fig.,2tab.i3tabl.) WARSZAWA 2016 Autorzy:GrzegorzHACZEWSKI1,KrzysztofB¥K1,JózefKUKULAK1, LeonardMASTELLA2,JacekRUBINKIEWICZ3 1 UniwersytetPedagogicznyim.KomisjiEdukacjiNarodowejwKrakowie InstytutGeografii ul.Podchor¹¿ych2,30-084Kraków 2 UniwersytetWarszawski Wydzia³Geologii ul.¯wirkiiWigury93,02-089Warszawa 3 PañstwowyInstytutGeologiczny–PañstwowyInstytutBadawczy ul.Rakowiecka4,00-975Warszawa Redakcja merytoryczna:Agnieszka£UKASIK ISBN978-83-7863-619-9 ©Copyrightby Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa 2016 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, AnnaRAÆKOS,SebastianGURAJ SPISTREŒCI I. Wstêp .......................................................... 5 II. Ukszta³towaniepowierzchniterenu .......................................... 8 III.Budowageologiczna ................................................. 15 A.Stratygrafia..................................................... 15 Seria œl¹ska 1.Paleogen................................................... 15 a.Eocen .................................................. 15 Eocengórny .............................................. 15 b.Eocen–oligocen ............................................. 16 Eocengórny–oligocendolny...................................... 16 c.Oligocen ................................................. 16 Oligocendolny ............................................. 16 Seria dukielska 1. Kreda .................................................... 26 a.Kredagórna ............................................... 26 Kampan–mastrycht........................................... 26 2.Kreda–paleogen ............................................... 28 a.Kredagórna–paleocen.......................................... 28 3.Paleogen................................................... 29 a.Paleocen ................................................. 29 b.Paleocen–eocen ............................................. 31 Paleocen–eocendolny ......................................... 31 c.Eocen .................................................. 32 Eocendolny .............................................. 32 Eocendolny–œrodkowy ........................................ 32 Czwartorzêd .................................................. 34 a.Plejstocen ................................................ 35 Zlodowaceniapo³udniowopolskie ................................... 35 Zlodowaceniaœrodkowopolskie .................................... 35 Zlodowaceniapó³nocnopolskie .................................... 36 b.Czwartorzêdnierozdzielony ...................................... 37 c.Holocen ................................................. 39 B.TektonikairzeŸbapod³o¿aczwartorzêdu ..................................... 42 C.Rozwójbudowygeologicznej ........................................... 48 IV.Podsumowanie .................................................... 55 L i t e r a t u r a ...................................................... 56 SPISTABLIC TablicaI—Szkicgeomorfologicznywskali1:100000 TablicaII—Szkicgeologicznyodkrytywskali1:100000 TablicaIII—Szkictektonicznywskali1:100000 I. WSTÊP Obszar arkusza Ustrzyki Górne Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000 (SMGP) wyznaczaj¹ nastêpuj¹ce wspó³rzêdne: 49º00'–49º10' szerokoœci geograficznej pó³nocnej i 22º30'–22º45' d³ugoœci geograficznej wschodniej. Kartowaniem objêto teren o powierzchni oko³o 194 km2, który stanowi fragment wschodniej czêœci Bieszczadów, le¿¹cy miêdzy 49°10’ szerokoœci geograficznej pó³nocnej a po³udniow¹ granic¹ pañstwa polskiego (ze S³owacj¹ i z Ukrain¹) oraz miêdzy 22°30' i 22°45' d³ugoœci geograficznej wschodniej. Pod wzglêdem administracyjnym obszar badañ nale¿y do województwa podkarpackiegoipowiatów–leskiego(zgmin¹Cisna)orazbieszczadzkiego(zgmin¹Lutowiska). Zaludnienie omawianego obszaru jest niewielkie w wyniku wysiedlenia ludnoœci w drugiej po³owie lat 40. XX w. Na terenie arkusza znajduje siê szeœæ wsi, a w najwiêkszej z nich – Pszczelinach – mieszkaj¹ 153 osoby. Obszar jest silnie zalesiony i le¿y w obrêbie Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz jego otuliny. Nie eksploatuje siê tutaj z³o¿ surowców kopalnych. Plan ochrony Parku i publiko- wane opracowania, poœwiêcone jego przyrodzie, w niewielkim stopniu uwzglêdniaj¹ wartoœæ naukow¹ i dydaktyczn¹ obiektów geologicznych i geomorfologicznych oraz potrzebê ich specyficznej ochrony. Z szeœciu opuszczonych kamienio³omów trzy zas³uguj¹ na ochronê przed zaroœniêciem i ewentualne udostêpnienie w celach dydaktycznych – w dolinie Prowczy (Nasiczniañskiego), na Prze³êczy Wy¿niañskiej iwdolinieTerebowca. Ods³oniêcia ska³ przedczwartorzêdowych znajduj¹ siê g³ównie w korytach cieków. Zaprzestanie zrywki drewna korytami potoków, powszechnej jeszcze w latach 60. XX w., prowadzi do szybkiego przekszta³caniaskalnychodcinkówkorytwaluwialneidozanikaniaods³oniêæ. Teren badañ od dawna by³ miejscem poszukiwañ z³ó¿ ropy naftowej. Przejawy dawnej migracji wêglowodorów wystêpuj¹ powszechnie w ska³ach strefy przeddukielskiej (ci¹gn¹cej siê przez obszar arkusza), zw³aszcza w osadach warstw przejœciowych, w postaci asfaltytów pokrywaj¹cych szczotki kalcytowe w rozwartych szczelinach lub drobnych pustkach. W asfaltytach masowo znajduj¹ siê, zakoñczone podwójn¹ piramid¹, drobne kryszta³y s³upowe niezwykle czystego kwarcu (s³ynna odmiana 5 diament marmaroski). Bardzo czêste s¹ tak¿e wyp³ywy gazu ziemnego na powierzchniê oraz Ÿród³a, w których wydziela siê siarkowodór. Spoœród Ÿróde³ zwracaj¹ uwagê obfite wyp³ywy na po³udniowo- -zachodnich stokach Po³oniny Wetliñskiej, po³o¿one na kontakcie grubych pakietów piaskowców otryckichzods³aniaj¹c¹siêni¿ejnazboczuseri¹³upkowo-piaskowcow¹. Prace nad arkuszem zosta³y zrealizowane w latach 1996–2000 na podstawie projektu prac geolo- gicznych (Haczewski, B¹k, 1994) zatwierdzonego przez Ministra Ochrony Œrodowiska, Zasobów Naturalnych i Leœnictwa pisemn¹ decyzj¹ KOK/10/95 z dnia 18.10.1995 r. Wykonano 15 sond rêcz- nych, z których pobrano próbki do przeprowadzenia 20 analiz litologiczno-petrograficznych ¿wirów i piasków oraz 10 analiz litologiczno-petrograficznych mu³ków i i³ów (Kukulak, 2000). Zbadano tak¿e 80 p³ytek cienkich (B¹k, 2000c; Haczewski, 2000). W ramach badañ paleontologicznych wykonano 105 analiz mikrofauny (B¹k 2000a, b), 38 analiz nanofauny wapiennej (Garecka 1999, 2000) i 10 analiz palinologicznych (Gedl, 2000). Przeprowadzono szeœæ datowañ radiowêglowych (14C) utworów czwartorzêdowych (Kuc, 1999). Wykaz przedstawionych na mapie geologicznej punktów dokumen- tacyjnych,zktórychpobranopróbkidobadañ 14C,prezentujetabela1. T a b e l a 1 Wykaz wybranychpunktówdokumentacyjnych Numer punktu Namapie Na mapie Rodzaj Lokalizacja Rzêdna G³êbokoœæ Uwagi geologicznej dokumentacyjnej punktu* (m n.p.m.) (m) iwnotatniku terenowym Osadytarasuzalewowego0,5–2,0mn.p.rzeki; 1 N6 od Dydiowa–Muczne 615,0 0,7 badania14C drewna w sp¹gu mad – 160 (+100, –100) latBP Osady koluwialne; badania14C torfów w zag³êbieniu 2 N14 sr Wide³ki–Jeleniowaty 777,0 2,9 wutworachosuwiska–2740(+30,–40)latBP Osadytarasuzalewowego0,5–2,0mn.p.rzeki; 3 N31 od Bere¿ki 604,0 1,6 badania14Cdrewnawsp¹gumad–360(+100,–50) latBP Osadytarasuzalewowego0,5–2,0mn.p.rzeki; 4 N36 od UstrzykiGórne 637,0 1,3 badania14Cdrewnawmadach–502(+65,–35) latBP Osady tarasu nadzalewowego 4,0–6,0 m n.p. rzeki; 5 N38 sr UstrzykiGórne 645,0 3,3 badania14Ctorfówpogrzebanychpodosadami sto¿kanap³ywowego–4470(+120,–50)latBP Osadytarasuzalewowego0,5–2,0mn.p.rzeki; 6 N50 od Wo³osate 709,0 1,2 badania14C drewna w madach – 3460 (+90, –60) lat BP *od–ods³oniêcie,sr–sondarêczna Najstarsze opublikowane informacje o budowie geologicznej rejonu oraz o poszukiwaniu ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarze arkusza w wiêkszoœci pochodz¹ sprzed 1920 r. (Walter, 1880; Szajnocha, 1907; Noth, 1917; Hempel, 1951). Prace te wskaza³y na obecnoœæ dwóch ró¿ni¹cych siê facjalnie obszarów, zaliczanych dzisiaj do p³aszczowin dukielskiej i œl¹skiej oraz przedzielonych pasem ods³oniêæ ³upków menilitowych. Wyst¹pienia œladowych iloœci ropy naftowej by³y odnotowane g³ów- niewzd³u¿dolinyWo³osatego. 6 W okresie dwudziestolecia miêdzywojennego Opolski (1926, 1927, 1930, 1933, 1935) przepro- wadzi³ obserwacje terenowe wzd³u¿ linii kilku wybranych przekrojów na terenie arkusza. Na podstawie po³o¿enia hieroglifów identyfikuj¹cych strop i sp¹g rozpozna³ liczne fa³dy i nasuniêcia. Wyznaczy³ on przebieg pó³nocnego zasiêgu p³aszczowiny dukielskiej, a tak¿e opisa³ etapy rozwoju facjalnego utwo- rów warstw kroœnieñskich, charakterystyczne dla obszaru pasma po³onin. Na prze³omie lat 50. i 60. XX w. geolodzy Stacji Karpackiej Instytutu Geologicznego przedsta- wili stratygrafiê i ogólny obraz tektoniki p³aszczowiny dukielskiej w granicach terenu arkusza (Koszarski i in., 1961). Zosta³y opisane wyst¹pienia tufitów i budowa fragmentu strefy przeddukiel- skiej w Brzegach Górnych (Koszarski i in., 1960). W monograficznym opracowaniu serii dukielskiej Œl¹czka(1971)przedstawi³stratygrafiêosadówibudowêjejg³ównychelementówtektonicznych. W latach 60. XX w. Tokarski, na podstawie zdjêæ geologicznych fragmentów strefy przeddukiel- skiej i jej otoczenia (m.in. z opracowañ Królikowskiego, Muszyñskiego, 1969; Skwirczyñskiego, Œwiêcha, 1969; Haczewskiego, 1972a), zinterpretowa³ ten obszar jako brzuszne skrzyd³o le¿¹cej anty- kliny, której
Recommended publications
  • Objaśnienia Do Mapy Geośrodowiskowej Polski 1:50 000
    PA Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA ŚRODOWISKA OBJAŚNIENIA DO MAPY GEOŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz USTRZYKI GÓRNE (1068) Warszawa 2007 Autorzy: JERZY GĄGOL*, ANNA BLIŹNIUK*, ANNA GABRYŚ-GODLEWSKA*, PAWEŁ KWECKO*, ZBIGNIEW PAUL*, HANNA TOMASSI-MORAWIEC* Główny koordynator: MGŚP: MAŁGORZATA SIKORSKA-MAYKOWSKA* Redaktor regionalny planszy: A: ALBIN ZDANOWSKI* Redaktor regionalny planszy B: DARIUSZ GRABOWSKI* Redaktor tekstu: MARTA SOŁOMACHA* * Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ISBN… Copyright by PIG and MŚ, Warszawa 2007 Spis treści I. Wstęp Jerzy - G ągol .......................................................................................................... 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza - Jerzy Gągol ............................................. 4 III. Budowa geologiczna - Zbigniew Paul, Jerzy Gągol ......................................................... 7 IV. ZłoŜa kopalin - Jerzy Gągol ............................................................................................ 11 V. Górnictwo i przetwórstwo kopalin - Jerzy Gągol ........................................................... 13 VI. Perspektywy i prognozy występowania kopalin - Jerzy Gągol ...................................... 13 VII. Warunki wodne - Zbigniew Paul .................................................................................... 14 1. Wody powierzchniowe........................................................................................... 14 2. Wody podziemne...................................................................................................
    [Show full text]
  • Zarząd Powiatu Bieszczadzkiego Program Ochrony Środowiska Dla
    POWIAT BIESZCZADZKI Program Ochrony Środowiska Zarząd Powiatu Bieszczadzkiego Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Bieszczadzkiego na lata 2014 – 2017 z perspektywą do 2021 (aktualizacja nr 2 - projekt) Ustrzyki Dolne 2014 1 | S t r o n a POWIAT BIESZCZADZKI Program Ochrony Środowiska WYKONAWCA: Adam Czekański „Bio-San” ul. Konarskiego 74 38-500 Sanok e-mail: [email protected] tel. 509 793 106 2 | S t r o n a POWIAT BIESZCZADZKI Program Ochrony Środowiska SPIS TREŚCI: 1. Wprowadzenie. ............................................................................................................... 7 1.1. Cel i przedmiot opracowania. ...................................................................................... 7 1.2. Podstawa prawna opracowania, merytoryczna dokumentacja źródłowa. ............... 8 2. Ogólna charakterystyka powiatu .................................................................................... 9 2.1. Charakterystyka geograficzno-gospodarcza. ............................................................... 9 2.1.1. Położenie administracyjne, powierzchnia. ................................................................. 9 2.1.2. Opis gmin wchodzących w skład powiatu. ............................................................. 12 2.1.3. Dane demograficzne. .............................................................................................. 17 2.2. Położenie geograficzne, morfologia i geologia. ......................................................... 23 2.3. Środowisko przyrodnicze. ...........................................................................................
    [Show full text]
  • Bieszczadzka Droga (Ustrzyki Dolne-Pszczeliny)
    Bieszczadzka Droga (Ustrzyki Dolne-Pszczeliny) Podstawowe Informacje Kierunek wyjazdu: BRZEGI GÓRNE, POLSKA Czas trwania: 1 dzień Transport: BUS/AUTOKAR Wyżywienie: OBIAD WE WŁASNYM ZAKRESIE Program: BIESZCZADZKA DROGA Jak w góry to tylko z Bieszczadzką Drogą! Zostaw auto i wyrusz na szlak wspólnie z nami. Bądź EKO:) Dzięki Bieszczadzkiej drodze nie musisz martwić się jak po zakończonej wędrówce pieszej wrócisz do swojego auta oraz unikniesz kosztów za parking. Z Bieszczadzką Drogą masz możliwość dotarcia do ponad 20 bieszczadzkich szlaków górskich. To Ty decydujesz, z którego miejsca rozpoczniesz swoją wyprawę. Z łatwością dotrzesz do jednego z jej przystanków. Bieszczadzka Droga obejmuje dwie trasy: Trasa : Bóbrka - Solina - Myczków - Polańczyk - Wołkowyja - Krywe - Kalnica - Smerek -Wetlina - Brzegi Górne Przełęcz Wyżna - Brzegi Górne Przełęcz Wyżniańska Trasa : Ustrzyki Dolne - Hoszów - Rabe - Czarna -Lutowiska - Smolnik - Procisne - Stuposiany - Pszczeliny - Bereżki - Ustrzyki Górne - Brzegi Górne Przełęcz Wyżna - Brzegi Górne Przełęcz Wyżniańska Podczas przejazu przy pomocy zestawów słuchawkowych zdobędziesz informacje o historii regionu, atrakcjach turystycznych, poznasz lokalne legendy i zrelaksujesz się przy bieszczadzkiej muzyce. Po przejściu wybranego szlaku zabierzemy Cię z miejsca, w którym zakończy się Twoja wędrówka. Rozkład jazdy Bieszczadzkiej Drogi - powrót ze szlaków: Trasa: 16:00 Przełęcz Wyżniańska 16:01 Brzegi Górne PKS 16:05 Brzegi Górne - Przełęcz Wyżna (Zajazd u Górala) 16:16 Wetlina sklep ABC 16:20 Smerek PKS
    [Show full text]
  • Bieszczadzka Droga (Ustrzyki Dolne-Pszczeliny)
    Bieszczadzka Droga (Ustrzyki Dolne-Pszczeliny) Podstawowe Informacje Kierunek wyjazdu: BRZEGI GÓRNE, POLSKA Czas trwania: 1 dzień Transport: BUS/AUTOKAR Wyżywienie: OBIAD WE WŁASNYM ZAKRESIE Program: BIESZCZADZKA DROGA Jak w góry to tylko z Bieszczadzką Drogą! Zostaw auto i wyrusz na szlak wspólnie z nami. Bądź EKO:) Dzięki Bieszczadzkiej drodze nie musisz martwić się jak po zakończonej wędrówce pieszej wrócisz do swojego auta oraz unikniesz kosztów za parking. Z Bieszczadzką Drogą masz możliwość dotarcia do ponad 20 bieszczadzkich szlaków górskich. To Ty decydujesz, z którego miejsca rozpoczniesz swoją wyprawę. Z łatwością dotrzesz do jednego z jej przystanków. Bieszczadzka Droga obejmuje dwie trasy: Trasa : Bóbrka - Solina - Myczków - Polańczyk - Wołkowyja - Krywe - Kalnica - Smerek -Wetlina - Brzegi Górne Przełęcz Wyżna - Brzegi Górne Przełęcz Wyżniańska Trasa : Ustrzyki Dolne - Hoszów - Rabe - Czarna -Lutowiska - Smolnik - Procisne - Stuposiany - Pszczeliny - Bereżki - Ustrzyki Górne - Brzegi Górne Przełęcz Wyżna - Brzegi Górne Przełęcz Wyżniańska Podczas przejazu przy pomocy zestawów słuchawkowych zdobędziesz informacje o historii regionu, atrakcjach turystycznych, poznasz lokalne legendy i zrelaksujesz się przy bieszczadzkiej muzyce. Po przejściu wybranego szlaku zabierzemy Cię z miejsca, w którym zakończy się Twoja wędrówka. Rozkład jazdy Bieszczadzkiej Drogi - powrót ze szlaków: Trasa: 16:00 Przełęcz Wyżniańska 16:01 Brzegi Górne PKS 16:05 Brzegi Górne - Przełęcz Wyżna (Zajazd u Górala) 16:16 Wetlina sklep ABC 16:20 Smerek PKS
    [Show full text]
  • Charcoal in Alluvium of Mountain Streams in the Bieszczady Mountains (Polish Carpathians) As a Carrier of Information on the Local Palaeoenvironment
    GEOCHRONOMETRIA DOI 10.2478/s13386-013-0155-0 Available online at www.springerlink.com CHARCOAL IN ALLUVIUM OF MOUNTAIN STREAMS IN THE BIESZCZADY MOUNTAINS (POLISH CARPATHIANS) AS A CARRIER OF INFORMATION ON THE LOCAL PALAEOENVIRONMENT JÓZEF KUKULAK Institute of Geography, Pedagogical University, 2 Podchorążych Str., 30-084 Cracow, Poland Received 2 September 2013 Accepted 20 January 2014 Abstract: Fragments of charcoal are present in floodplain alluvium of the San and Strwiąż rivers in the Polish part of the Bieszczady Mountains, Polish East Carpathians. They occur as single clasts or in lenses in the basal part of fine-grained alluvium, together with unburnt wood debris, or in the mid- dle part of the vertical sequence of the floodplain alluvium. 14 samples of charcoal from the upper courses of the San (ca. 50 km) and the Strwiąż (ca. 10 km) were dated with radiocarbon. The ob- tained dates fall mainly in the 15th through 19th century interval; only one sample is markedly older (9th–10th century). Taxonomic composition of the charcoal source wood was also studied and com- pared with that of coeval forests. Correlation of the charcoal age with the history of economic devel- opment of the studied region indicates that charcoal is of anthropogenic origin: older charcoal from intense slash-and-burn deforestation, while younger charcoal was produced by local industries. Keywords: charcoal, alluvium, slash-and-burn agriculture, Bieszczady Mountains. 1. INTRODUCTION Mineral components of fire debris include baked clay (from burned forests or meadows, from clay daub on ovens Charcoal is one of components of debris left by fires or cellar walls), as well as ceramic, glassy or metallic sin- which involved wood.
    [Show full text]
  • C:\ 6\\Dźwiniacz\\Tekst.Vp
    PAÑSTWOWYINSTYTUTGEOLOGICZNY PAÑSTWOWYINSTYTUTBADAWCZY GRZEGORZHACZEWSKI,KRZYSZTOFB¥K,JÓZEFKUKULAK G³ówni koordynatorzy Szczegó³owej Mapy Geologicznej Polski –A.BER,W. MORAWSKI Koordynatorzyregionukarpackiego–A.WÓJCIK,P.NESCIERUK OBJAŒNIENIA DO SZCZEGÓ£OWEJ MAPY GEOLOGICZNEJ POLSKI 1:50000 Arkusz DŸwiniaczGórny(1069) (z1fig.,4tab.i2tabl.) WARSZAWA 2016 Autorzy:GrzegorzHACZEWSKI,KrzysztofB¥K,JózefKUKULAK UniwersytetPedagogicznyim.KomisjiEdukacjiNarodowejwKrakowie InstytutGeografii ul.Podchor¹¿ych2,30-084Kraków Redakcja merytoryczna:Agnieszka£UKASIK ISBN978-83-7863-628-1 ©Copyrightby Ministerstwo Œrodowiska, Warszawa 2016 Przygotowanie wersji cyfrowej: Stanis³aw OLCZAK, EwaŒLUSARCZYK-KRAWIEC SPISTREŒCI I.Wstêp (G.Haczewski) .................................................5 II.Ukszta³towaniepowierzchniterenu (J.Kukulak) ................................... 7 III.Budowageologiczna ................................................. 13 A.Stratygrafia..................................................... 13 Seria œl¹ska 1.Paleogen (K.B¹k,G.Haczewski) ...................................... 14 a.Oligocen ................................................. 14 2.Paleogen–neogen (K.B¹k,G.Haczewski) ................................. 18 a.Oligocen–miocen ............................................ 18 Czwartorzêd (J.Kukulak) ........................................... 20 a.Plejstocen ................................................ 20 Zlodowaceniapo³udniowopolskie ................................... 20 Zlodowaceniaœrodkowopolskie ...................................
    [Show full text]
  • Program Ochrony Środowiska Dla Gminy Lutowiska Na Lata 2005-2015
    GMINA LUTOWISKA Program Ochrony Środowiska dla Gminy Lutowiska na lata 2005-2015 Lutowiska 2004 Spis treści Wprowadzenie..................................................................................................... 3 1. Informacje ogólne...................................................................................... 6 1.1. Położenie, powierzchnia, dane demograficzne ................................ 6 1.2. Budowa geologiczna........................................................................ 8 1.3. Klimat.............................................................................................. 9 1.4. Infrastruktura ochrony środowiska ................................................. 10 2. Informacja o stanie środowiska ................................................................ 14 2.1. Lasy .................................................................................................. 14 2.2. Gleby ............................................................................................... 17 2.3. Użytki rolne ..................................................................................... 19 2.4. Zasoby wodne.................................................................................. 19 2.5. Gospodarka ściekowa....................................................................... 22 2.6. Gospodarka odpadami ................................................................... 22 2.7. Hałas ............................................................................................... 23 2.8. Ochrona
    [Show full text]
  • Interesujące Gatunki Roślin Naczyniowych Parku
    131 ROCZNIKI BIESZCZADZKIE 2011 (19), str. 131–139 Tomasz Kowalczyk Received: 12.04.2011 Ogród Botaniczny, Instytut Botaniki UJ Reviewed: 7.06.2011 ul. Kopernika 27, 31–501 Kraków [email protected] INTERESująCE gatuNKI ROŚlIN NACZYNIOWYCH PARKu KRAjOBRAZOWEGO DOlINY SANu (BIESZCZADY ZACHODNIE) Interesting vascular plants species of the San Valley Landscape Park (the Western Bieszczady Mts.) Abstract: The paper presents 66 new species of interesting vascular plant species from the San Valley Landscape Park. Most of them are strictly protected and are mentioned in Polish Red Books and Red List of Endangered Plants. Invasive alien taxa are also considered in the list of species. Key words: San Valley Landscape Park, new localities, vascular plants, Western Biesz- czady Mts. Wstęp Park Krajobrazowy Doliny Sanu położony jest w Bieszczadach Zachodnich, zaliczanych przez Kondrackiego do Beskidów Wschodnich (Kondracki 2009). Stanowiska uwzględnione w niniejszej pracy znajdują się w południowej części parku, na obszarze ograniczonym od wschodu granicą Polski i od południowego zachodu granicą Bieszczadzkiego Parku Narodowego (BdPN). Północno- zachodni kraniec terenu wyznacza linia Sanu i szosa Dwernik – Nasiczne. Park Krajobrazowy Doliny Sanu wraz z Ciśniańsko-Wetlińskim Parkiem Krajobrazowym oraz Bieszczadzkim Parkiem Narodowym współtworzy polską część Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery „Karpaty Wschodnie”. Jednocześnie zaliczany jest do tzw. „strefy przejściowej” charakteryzującej się dużymi walorami przyrodniczymi, gdzie dopuszczalna jest ekstensywna gospodarka człowieka, zgodna z zasadami zrównoważonego rozwoju (Winnicki, Zemanek 2009). Obszar ten w ostatnich latach nie był szczegółowo badany. Dane z Dwernika (znajdującego się na granicy badanego terenu) podaje Zemanek (1989), ogólne dane na temat roślinności doliny Wołosatego między Pszczelinami i Bereżkami można znaleźć w pracach związanych z projektem utworzenia rezerwatu przyrody „Przełom Wołosatego” (Szwagrzyk i in.
    [Show full text]
  • P a Ń Stwowy Instytut Geologiczny
    PA Ń STWOWY INSTYTUT GEOLOGICZNY OPRACOWANIE ZAMÓWIONE PRZEZ MINISTRA Ś R O D O W I S K A OBJAŚNIENIA DO MAPY GEOŚRODOWISKOWEJ POLSKI 1:50 000 Arkusz LUTOWISKA (1066), LUTOWISKA E (1084) Warszawa 2007 Autorzy: JERZY GĄGOL*, ANNA BLIŹNIUK*, ANNA GABRYŚ-GODLEWSKA*, PAWEŁ KWECKO*, BARBARA PRAśAK**, ROBERT SPIśEWSKI**, STANISŁAW WOŁKOWICZ* Główny koordynator MGśP: MAŁGORZATA SIKORSKA-MAYKOWSKA * Redaktor regionalny planszy A: ALBIN ZDANOWSKI* Redaktor regionalny planszy B: DARIUSZ GRABOWSKI* Redaktor tekstu: MARTA SOŁOMACHA* * Państwowy Instytut Geologiczny, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa ** Przedsiębiorstwo Geologiczne sp. z o.o. w Kielcach, ul. J. Karskiego 21, 25-214 Kielce Copyright by PIG and MŚ, Warszawa 2007 Spis treści: I. Wstęp - Jerzy Gągol ................................................................................................................ 3 II. Charakterystyka geograficzna i gospodarcza - Jerzy Gągol ................................................. 4 III. Budowa geologiczna - Robert SpiŜewski, Jerzy Gągol ........................................................ 6 IV. ZłoŜ a kopalin - Jerzy Gągol ............................................................................................... 10 1. Ropa naftowa i gaz ziemny ...................................................................................... 10 2. Piaskowce................................................................................................................. 12 3. Klasyfikacja złóŜ .....................................................................................................
    [Show full text]
  • Komunikacja I Transport W Późnym Średniowieczu I Czasach Nowożytnych
    25. KOMUNIKACJA I TRANSPORT W PÓŹNYM ŚREDNIOWIECZU I CZASACH NOWOŻYTNYCH JACEK WOLSKI Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania Polskiej Akademii Nauk, Zakład Geoekologii i Klimatologii Potrzeba przemieszczania się i transportu ładunków towarzyszy ludziom od początków rozwoju cywilizacji. Do połowy XIX w. w omawianym regionie i jego sąsiedztwie korzystano niemal wyłącznie z dróg, które tworzyły osie daw- nego osadnictwa i wskazywały kierunki historycznej aktywności mieszkańców. Przede wszystkim jednak służyły komunikacji lokalnej, umożliwiając realizację codziennych potrzeb o charakterze społeczno-gospodarczym, a także pełniły rolę handlową i strategiczną. W 2. połowie XIX w. nastąpił intensywny rozwój sieci kolejowej – normalnotorowe drogi żelazne cięły przedgórza i wspinały się na kolej- ne przełęcze głównego łańcucha Karpat, zaś leśne kolejki wąskotorowe dociera- ły w niedostępne wcześniej miejsca głęboko w górach. Transport wodny odgry- wał rolę marginalną i ograniczał się wyłącznie do spławu drewna prowadzonego na podgórskich odcinkach Sanu. Zakres przestrzenny niniejszego opracowania nie obejmuje wprawdzie całego galicyjskiego systemu komunikacyjno-transpor- towego, ale wykracza poza omawiany region. Bojkowszczyzna stanowiła bowiem jedynie przystanek na długich szlakach, na których granice etnograficzne nie odgrywały żadnej roli. 716 Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro 25.1. Sieć drogowa 25.1.1. Najstarsze szlaki handlowe Pojęcie sieci drogowej192 w średniowieczu rozumiane było zgoła odmiennie niż obecnie. Na terenach równinnych i wyżynnych istniały raczej pewne strefy, któ- rymi należało się poruszać, chcąc dotrzeć w konkretne miejsce (Robak, 2008). Ze względu na topografię terenu ruch był bardziej skanalizowany w obszarach górskich. Wszędzie jednak nowe drogi powstawały z inicjatywy mieszkańców i podróżnych. Brak jest bowiem jakichkolwiek doniesień o zorganizowanych działaniach mających na celu tyczenie i urządzanie ciągów komunikacyjnych.
    [Show full text]
  • Regulamin Parku
    DYREKTOR Ustrzyki Górne, 02.01.2020 r. BIESZCZADZKIEGO PARKU NARODOWEGO Z SIEDZIBĄ W USTRZYKACH GÓRNYCH 19 38-713 LUTOWISKA Zarządzenie nr 1/2020 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z siedzibą w Ustrzykach Górnych, z dnia 2 stycznia 2020 roku, w sprawie udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych. Na podstawie art. 8e ust. 1, w związku z artykułem 12 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 roku o ochronie przyrody (tj. Dz. U. z 2019 r., poz. 1614 ze zm.), zarządza się co następuje: § 1 Ustala się miejsca i trasy udostępniane w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych na terenie Bieszczadzkiego Parku Narodowego oraz sposoby ich udostępniania i maksymalną liczbę osób mogących wchodzić na poszczególne trasy, w kompleksy górskie bądź przebywać w danym miejscu – załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia. § 2 Zasady udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach edukacyjnych i turystycznych zawiera załącznik nr 2 do niniejszego zarządzenia. § 3 Z dniem 2 stycznia 2020 r. traci moc Zarządzenie Nr 1/2019 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z dnia 2 stycznia 2019 roku w sprawie udostępniania Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych. § 4 Wpływy z działalności turystycznej przeznaczone są na tworzenie i utrzymanie infrastruktury turystycznej i edukacyjnej parku narodowego oraz na ochronę przyrody. § 5 Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 2 stycznia 2020 r. Dyrektor BdPN dr Ryszard Prędki Załącznik nr 1 Do zarządzenia nr 1/2020 Dyrektora Bieszczadzkiego Parku Narodowego z siedzibą w Ustrzykach Górnych, z dnia 2 stycznia 2020 roku, w sprawie udostępniania obszaru Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych, edukacyjnych i turystycznych Udostępnianie obszaru Bieszczadzkiego Parku Narodowego w celach naukowych Maksymalna liczba osób mogących Lp.
    [Show full text]
  • Bojkowszczyzna Zachodnia – Wczoraj, Dziś I Jutro Tom 2
    INSTYTUT GEOGRAFII I PRZESTRZENNEGO ZAGOSPODAROWANIA IM. STANISŁAWA LESZCZYCKIEGO POLSKA AKADEMIA NAUK BOJKOWSZCZYZNA ZACHODNIA – WCZORAJ, DZIŚ I JUTRO TOM 2 Redaktor Jacek Wolski 46. OCHRONA ZASOBÓW KULTUROWYCH – DZIAŁANIA PRAKTYCZNE PIOTR SZECHYŃSKI Serwis WWW „Twoje Bieszczady” Ochrona zasobów kulturowych w wymiarze praktycznym może być prowadzona na kilka sposobów. Zaliczają się do nich wszelkie działania materialne, mające na celu ochronę, konserwację, rekonstrukcję czy też remonty istniejących obiek- tów stanowiących świadectwo dawnej kultury bojkowskiej (mała architektura przydrożna, sepulkralna, sakralna itp.)556, jak również inicjatywy w sferze nie- materialnej – krzewienie kultury poprzez prelekcje, odczyty, regionalne festyny, koncerty czy wystawy. Działalność prowadzona w tym kierunku, na ogół przez miłośników regionu oraz dawnych mieszkańców, jest niezmierne ważna. Bojkowszczyzna Zachod- nia bowiem, to teren dotknięty wyjątkowo okrutnie przez II wojnę światową oraz wydarzenia związane z przesiedleniami i działalnością Ukraińskiej Powstańczej Armii, a w ich wyniku całym łańcuchem niszczycielskich działań i zdarzeń, któ- rych dokonywało zarówno Wojsko Polskie i Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrzne- go, jak i administracja państwowa (referaty ds. wyznań), Państwowe Gospodar- stwa Rolne, a także część nowych osadników. Zniszczono bezpowrotnie wiele wsi, obiektów sakralnych i innych dóbr. Praktyczny wymiar ochrony zasobów kulturowych, to przede wszystkim sta- rania o zachowanie, uratowanie tego, co po dawnych mieszkańcach pozostało.
    [Show full text]