Cumhuriyet Dönemi Mizahı Üzerinde Değerlendirmeli Bir Bibliyografya Çalışması
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
EGE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TDA -TÜRK HALK BİLİMİ BİLİM DALI CUMHURİYET DÖNEMİ MİZAHI ÜZERİNDE DEĞERLENDİRMELİ BİR BİBLİYOGRAFYA ÇALIŞMASI YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan: Esengül EŞİGÜL Danışman: Doç. Dr. Metin EKİCİ İZMİR-2002 Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne sunduğum “Cumhuriyet Dönemi Geleneksel Türk Mizahı Üzerinde Değerlendirmeli Bir Bibliyografya Çalışmasıi” adlı yüksek lisans tezinin tarafımdan bilimsel, ahlâk ve normlara uygun bir şekilde hazırlandığımı, tezimde yararlandığım kaynakları bibliyografyada ve dipnotlarda gösterdiğimi onurumla doğrularım. 27.08.2002 Esengül EŞİGÜL TUTANAK Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yönetim Kurulu’nun 14/08/2001 tarih ve 2175 sayılı kararı ile oluşturulan jüri, TDAE-Türk Halk Bilimi anabilim dalı yüksek lisans öğrencisi Esengül EŞİGÜL’ün “Cumhuriyet Dönemi Geleneksel Türk Mizahı Üzerinde Değerlendirmeli Bir Bibliyografya Çalışması” başlıklı tezini incelemiş ve adayı 23/08/2001 günü saat 10:00’da tez savunmasına almıştır. Sınav sonunda adayın tez savunmasını ve jüri üyeleri tarafından tezi ile ilgili kendisine yöneltilen sorulara verdiği cevapları değerlendirerek tezin başarılı olduğuna oybirliğiyle karar vermiştir. BAŞKAN ÜYE ÜYE YÜKSEK ÖĞRETİM KURULU DOKÜMANTASYON MERKEZİ TEZ VERİ FORMU Tez No: Konu: Üniv. Kodu: Not: Bu bölüm merkezimiz tarafından doldurulacaktır. Tezin Yazarının: Soyadı : DÖNMEZ Adı : PINAR Tezin Türkçe Adı : TÜRK MİTOLOJİSİ ÜZERİNE TÜRKİYE'DE YAPILMIŞ YAYINLARIN BİBLİYOGRAFYASI VE BU YAYINLARIN ANALİZİ Tezin Yabancı Dilde Adı : A Bibliography of Mythology Studies on Turkish Mythology in Turkey and Analysis of These Studies Tezin Yapıldığı : Üniversite : EGE ÜNİVERSİTESİ Enstitü : SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Yılı : 2001 Tezin Türü : Yüksek Lisans Doktora Tıpta Uzm. Sanatta Yeterlilik [ X ] [ ] [ ] [ ] Dili : TÜRKÇE Sayfa Sayısı : 90 Referans Sayısı : 61 Tez Danışmanlarının : Ünvanı : Prof. Dr. Ünvanı : Adı : FİKRET Adı : Soyadı : TÜRKMEN Soyadı : Türkçe Anahtar Kelimeler İngilizce Anahtar Kelimeler 1. Türk 3. Mit 5. Analiz 1. Turkish 3. Myth 5. Analysis 2. Mitoloji 4. Bibliyografya 2. Mithologia 4. Bibliography ÖZGEÇMİŞ 1978 yılında Tokat Turhal’da doğdum. 1983 yılında ilkokula başladım. 1994 yılında lise eğitimimi tamamladım. Aynı yıl Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne kaydımı yaptırdım. 1998 yılında buradan mezun oldum. 1999 yılında Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları A.B.D. Halk Bilimi Bilim Dalında Yüksek Lisans eğitimi almaya başladım. Hâlen bu alandaki çalışmalarıma devam etmekteyim. Esengül EŞİGÜL YÜKSEK ÖĞRENİM KURULU DOKÜMANTASYON MERKEZİ TEZ VERİ GİRİŞ FORMU Merkezimizde Doldurulacaktır YAZARIN Soyadı: DÖNMEZ Kayıt No: Adı: Pınar TEZİN ADI Türkçe: TÜRK MİTOLOJİSİ ÜZERİNE TÜRKİYE’DE YAPILAN YAYINLARIN BİBLİYOGRAFYASI VE BU YAYINLARIN ANALİZİ Yabancı Dil: A BIBLIOGRAPHY OF MYTHOLOGY STUDIES ON TURKISH MYTOLOGY IN TURKEY AND ANALYSIS OF THESE STUDIES TEZİN TÜRÜ: Yüksek Lisans Doktora Doçentlik Tıpta Uzmanlık Sanatta Yeterlilik [ X ] [ ] [ ] [ ] [ ] TEZİN KABUL EDİLDİĞİ Üniversite: EGE ÜNİVERSİTESİ Fakülte: Enstitü: SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ Diğer Kuruluşlar: Tarih: 21.08.2001 TEZ YAYINLANMIŞSA: Yayınlayan: Basım Yeri: Basım Tarihi: ISBN: TEZ YÖNETİCİSİNİN Soyadı, Adı: Metin EKİCİ Ünvanı: Doç. Dr. TEZİN SAYFA SAYISI: XVIII+90 TEZİN YAZILDIĞI DİL: TÜRKÇE TEZİN REFERANS SAYISI: 61 TEZİN KONUSU (KONULARI): TÜRK MİTOLOJİSİ ÜZERİNE TÜRKİYE’DE YAPILMIŞ YAYINLARIN BİBLİYOGRAFYASI TÜRKÇE ANAHTAR KELİMELER: 1. Türk 2. Mitoloji 3. Mit 4. Bibliyografya 5. Analiz Başka vereceğiniz anahtar kelimeler varsa lütfen yazınız. İNGİLİZCE ANAHTAR KELİMELER: (Konunuzla ilgili yabancı indeks, abstrakt ve thesaurusları kullanınız.) 1. Turkish 2. Mythology 3. Myth 4. Bibliography 5. Analysis Başka vereceğiniz anahtar kelimeler varsa yazınız. 1-. Tezimden fotokopi yapılmasına izin veriyorum [ ] 2-. Tezimden dipnot gösterilmek şartıyla bir bölümünün fotokopisi alınabilir [ X ] 3-. Kaynak göstermek şartıyla tezimin tamamının fotokopisi alınabilir [ ] Yazarın İmzası: Tarih: 21.08.2001 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ .........................................................................................................................I GİRİŞ I. Mizah Nedir?........................................................................................................III II. Mizah Teorileri...................................................................................................XII III. Mizah Çeşitleri...............................................................................................XXVI IV. Mizah Türleri............................................................................................XXXVIII V. Mizah Tipleri....................................................................................................XLIII I.BÖLÜM: CUMHURİYET DÖNEMİ GELENEKSEL TÜRK MİZAHI BİBLİYOGRAFYASI I.1..KİTAPLAR: I.1.A-Genel Konular................................................................................................1 I.B- Tipler 1-Nasrettin Hoca................................................................................................4 2- İncili Çavuş...................................................................................................24 3- Bektaşî...........................................................................................................26 4- Bekri Mustafa................................................................................................31 5- Mahallî Fıkra Tipleri.....................................................................................32 6- Toplumsal Tipler...........................................................................................35 I.2.MAKALELER: I.2.C- Genel Konular..............................................................................................40 I.2.D- Tipler I.2.D.1-Nasrettin Hoca...........................................................................................42 I.2.D.2- İncili Çavuş.............................................................................................67 I.2.D.3-Bektaşî.....................................................................................................68 I.3.TEZLER.....................................................................................................................69 I.4. SÜRELİ YAYINLAR...............................................................................................73 I.5. NASREDDİN HOCA ÜZERİNE YAPILMIŞ FİLM VE TİYATRO YAPITLARI. I. 5. 1. Sinema.............................................................................................................75 I.5. 2. Yabancı Sinema................................................................................................76 I.5. 3. Televizyon Filmi...............................................................................................77 I.5. 4. Eğitsel Film.......................................................................................................77 I.5. 5. Canlandırma Sineması......................................................................................77 I.5. 6. Yabancı Canlandırma Filmi..............................................................................81 I.5. 7. Tiyatro....................................................................................................................81 I.5. 8. Tiyatro Kitapları ..............................................................................................82 II.BÖLÜM: II.1. Kitap Değerlendirmeleri..........................................................................................83 II.2. Makale Değerlendirmeleri.....................................................................................109 SONUÇ.........................................................................................................................149 KAYNAKLAR..............................................................................................................154 ÖZET ABSTRACT ÖZGEÇMİŞ ÖNSÖZ Mizah, toplumsal düşünüşün kesif bir ürünüdür. İnsanın olduğu her yerde mizah vardır. İnsanlar; günlük yaşamın bir anını, toplumda aksayan bir kurumu, düzeltmek veya uyarmak istedikleri her kişiyi ve olguyu, mizah yoluyla açığa vururlar. İnsanlar, mizahın oklarından kurtulabilmek için, kendilerine çeki düzen verme ihtiyacı duyarlar. Bu nedenle mizah, toplumsal yapıyı düzeltir. Mizahın en temel özelliklerinden biri gülmedir. Gülme ve mizahın tanımı ilk olarak İ.S. 1. yy’da Roma’daki Hatiplik Okulu’nda tartışılmış, günümüze kadar ulaşan bu tartışmadan kesin bir sonuç alınamamıştır. Gülme ile mizah arasındaki ilişki kimi zaman filozoflar tarafından, kimi zaman araştırmacılar tarafından ele alınmış, farklı görüşler ileri sürülmüştür. Bu nedenle gülmenin ve onu yaratan mizahın tek ve kesin bir tarifini yapmak mümkün olmamıştır. Gülme ve mizahın tarifi, çeşitleri, psikolojisi, dil ve üslubu hakkında yapılan araştırmalar ise, konuyu aydınlattıkları kadar, daha da karmaşık hale getirmişlerdir denilebilir. Ayrıca bu alandaki terim karmaşasını da, yukarıda belirtilen problemlere eklemek gerekir. Yapılan araştırmalarda kesin olarak saptanan bir şey vardır ki, o da gülmenin ya da mizahın insanla, dolayısıyla hayatla sıkı sıkıya bir ilişkisi olduğudur. Bu durum gülmeyi ve mizahı, insanla ilgili bütün bilim dallarının incelemesine yol açmıştır. Mizah ve gülme ile ilgili bilimsel akademik inceleme ve araştırmalar 1960’lı, 70’li yıllardan itibaren yoğunlaşmıştır. Amerika’nın pek çok şehrinde gülme ve mizahla ilgili bilimsel araştırmalar