<<

886

Weiterführende Bibliographie

Vorbemerkung: Die Literaturangaben am Schluß der einzelnen Artikel nennen in der Regel neuere bis neueste Publikationen, von denen aus weitergearbeitet werden kann. Soweit es möglich war, wurden stets das Werk und die Biographie umfassende Titel aufgeführt. Zum Teil mußte auf ältere, in einigen Fällen bis ins 19. Jahrhundert zurückreichende Arbeiten verwiesen werden, weil keine vergleichbaren neueren Ver• öffentlichungen vorliegen. Auch über jüngste Autoren der Gegenwartsliteratur kön• nen in einigen Fällen nur Zeitungs- oder Zeitschriftenveröffentlichungen angegeben werden. Generell sei darauf hingewiesen, daß die Sammlung Metzler über zahlreiche Autorenbände verfügt, die nicht immer bibliographisch ertaßt wurden; dies trifft auch für die Reihe der Towohlt monographien und auf die einzelnen Autoren der deutschen Nachkriegsliteratur gewidmeten Hefte der Reihe Text + Kritik zu.

Lexika Albrecht, Günter u. a.: Lexikon deutschsprachiger Schriftsteller. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. 1972/Kronberg/Ts. 1974. Arnold, Heinz Ludwig (Hrsg.): Kritisches Lexikon zur deutschsprachigen Gegenwarts• literatur. (s Bände) München 1982 ff. Loseblattsammlung. Barck, Simone/Schlenstedt, SilvialBürgel, Tanja/Gier, VolkerlSchil1er, Dieter (Hrsg.): Lexikon sozialistischer Literatur. Ihre Geschichte in Deutschland bis 1945. Stuttgart 1994· Brauneck, Manfted (Hrsg.): Autorenlexikon deutschsprachiger Literatur des 20. Jahr• hunderts. Reinbek bei Hamburg 31988. Brinker-Gabler, Gisela/Ludwig, Karola/Wölffen, Angela: Lexikon deutschsprachiger Schriftstellerinnen von 1600 bis 1945. München 1986. Deutsches Literatur Lexikon. Biographisches und bibliographisches Handbuch. Begründet von Wilhe1m Kosch. Dritte, völlig neu bearbeitete Auflage. BernlMün• chen 1968 ff. Der .Kosch. ist das umfangreichste biographische Lexikon der deut• schen Literatur. Bislang sind in der Neubearbeitung fünfzehn Bände erschienen (bis Schnydrig). Die Artikel nennen stichwortartig den Lebenslauf, der Schwerpunkt liegt auf der Bibliographie, die sämtliche Schriften, Ausgaben, Briefe, Gespräche, Nachlaß, Periodica, Dokumente, Einzelbibliographien, Forschungsberichte, Sammelbände, Veröffentlichungen zum Leben, zum Werk und zur Wirkungsgeschichte nennt. Grimm, Gunther E.lMax, Frank R. (Hrsg.): Deutsche Dichter. Leben und Werk deutschsprachiger Autoren. Vom Mittelalter bis zur Gegenwart. 8 Bände. Stuttgart 1988- 1990. Wilpert, Gero von: Deutsches Dichterlexikon. Biographisch-bibliographisches Hand• wörterbuch zur deutschen Literaturgeschichte. Zweite, erweiterte Auflage. Stutt• gart 1976. BIBLIOGRAPHIE 887

Literaturgeschichtliche Darstellungen Beutin, Wolfgang u. a.: Deutsche Literaturgeschichte. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. Vierte, überarbeitete Auflage. Stuttgart 1992. Geschichte der deutschen Literatur. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. Begründet von Helmut de Boor und Richard Newald. 7 Bände. München o.J. Geschichte der deutschen Literatur. Von den Anfängen bis zur Gegenwart. 12 Bände. Berlin 0.]. Glaser, Horst Albert (Hrsg.): Deutsche Literatur. Eine Sozialgeschichte. 10 Bände. Reinbek bei Hamburg 0.]. Grimminger, Rolf (Hrsg.): Hansers Sozialgeschichte der deutschen Literatur vom 16. Jahrhundert bis zur Gegenwart. II Bände (noch nicht vollständig). München 0.]. Meid, Volker: Metzler Literatur Chronik. Werke deutschsprachiger Autoren. Stuttgart 1993· Schnell, Ralf: Geschichte der deutschsprachigen Literatur nach 1945. Stuttgart 1993. Wild, Reiner (Hrsg.): Geschichte der deutschsprachigen Kinder- und Jugendliteratur. Stuttgart 1990. Zrnegac, Viktor (Hrsg.): Geschichte der deutschen Literatur vom 18.Jahrhundert bis zur Gegenwart. 3 Bände. Königstein/Ts. 0].

Ergänzende Nachschlagewerke Brüggemann, Theodor (Hrsg.): Handbuch zur Kinder- und Jugend-Literatur. 4 Bände. Stuttgart 1982 ff. Doderer, Klaus (Hrsg.): Lexikon der Kinder- und Jugendliteratur. Personen-, Länder• und Sachartikel zu Geschichte und Gegenwart der Kinder- und Jugendliteratur. In drei Bänden. WeinheimlBasei 1975 ff. Gnüg, Hiltrud und Möhrmann, Renate (Hrsg.): Frauen Literatur Geschichte. Schrei• bende Frauen vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Stuttgart 1985. Helferich, Christoph: Geschichte der Philosophie. Von den Anfängen bis zur Gegen• wart und Östliches Denken. Zweite, überarbeitete und erweiterte Auflage. Stuttgart 1992. Lutz, Bernd (Hrsg.): Metzler Philosophen Lexikon. Von den Vorsokratikern bis zu den Neuen Philosophen. Stuttgart 1988. Paul, Hainer: Illustrierte Geschichte der Trivialliteratur. HildesheimlZürichiNew York 1983. Oberhauser, Fred und Oberhauser, Gabi (Hrsg.): Literarischer Führer durch die Bun• desrepublik Deutschland. Frankfutt a.M. 1974. Schultz, HansJürgen (Hrsg.): Frauen. Porttäts aus zwei Jahrhunderten. Stuttgart 198r. Schweikle, Günther und Schweikle, Irmgard (Hrsg.): Metzler Literatur Lexikon. Begriffe und Definitionen. Zweite, überarbeitete Auflage. Stuttgart 1990. Serke,Jürgen: Frauen schreiben. Ein neues Kapitel deutschsprachiger Literatur. Frank• furt a.M. 1982 888

Verzeichnis der Mitarbeiter

Albert, Claudia (Berlin): Gessner, Hölty, H. Mann, Th. Mann, Anz, Thomas (Seefeld-Hechendorf): Einstein, E SchlegeL Toller Bachmaier, Helmut (Konstanz): Altenberg, Frischmuth, Grillparzer, A. Grün, Jonke, Schnitzler, Torberg, A. Zweig Bachorski, Hans-Jürgen (Eckersdorf): Wickram Backes-Haase, Alfons (Stuttgart): Serner Baltzer, Burkhard (Berlin): Gerstäcker, Gessner, Hölty, Sealsfield Bauer, Stefan (München): Brod, Meyrink, Perutz Bauer, Michael (München): Kisch, Kramer, Lichtenstein Beck, Angelika (Fürth): Wolfskehl Becker-Cantarino, Barbara (Columbus, Ohio): von LaRoche Beckermann, Thomas (Frankfurt a.M.): M. Walser Berens, Cornelia (Hamburg): Fühmann Berger, Albert (Klagenfurt): Weinheber Beutin, Heidi (KötheVStormarn): Ebner-Eschenbach Beutin, Wolfgang (KötheVStormarn): Brant, Fischart, Luther, Müntzer, EReuter, Rosegger, H.Sachs, Tepl Blamberger, Günter (Lauflpegnitz): Böll, Chamisso, Hildesheimer Bohnert, Christiane (Cincinnati, Ohio): S. Heym Bollenbeck, Georg (Siegen): Keller, Meyer, Storm Borges, Harald (Konstanz): Löns Braungart, Wolfgang (Gießen): Gotthelf Braungart, Georg (Tübingen): Nicolai, Wezel Büchler-Hauschild, Gabriele (Düsseldorf): Freytag Clausen, Bettina (Hamburg): Henscheid, Schmidt, R Wolf Damm, Sigrid (Berlin): Schlegel-Schelling Dierks, Manfred (Bad Zwischenahn): Muschg Dietschreit, Frank (Berlin): Enzensberger, Sttauß Dietz, Ludwig (Horb): Auerbach, Blei, Borchardt, Däubler, Gaiser, G. Heym, Kafka, Kolb, Krolow, Lehmann, SchickeIe, Stadler, Stramm, Wiechert Duelli, Simone (Stein a. Rhein): Ende Ehlert, Klaus (Bassum) : Schiller Emmerich, Wolfgang (Bremen): Arendt, Bobrowski, Braun, Celan, Fries, Hein, Leon- hard, Plenzdorf Engel, Manfred (Erlangen): Rilke Farin, Michael (München): Flake, v. Sacher-Masoch Ferchl,Irene (Stuttgart): I. Kurz, Marlitt Gelfort, Claus (Berlin): Strauß Gönner, Gerhard (Bietigheim-Bissingen): Härtling, Lenau Görres-Ohde, Konstanze (Hamburg): Görres Grimm, Gunter E. (Würzburg): Dauthendey, George, Gerstenberg, Hagedorn, Heyse, E. v. K1eist, Liscow, Platen, Werfel MITARBEITER 889

Grunenberg, Antonia (Würzburg): Maron Guthke, Karl S. (Cambridge, Mass.): Traven Haannann, Hermann (Berlin): Kerr Habersetzer, Karl-Heinz (Baden-Baden): Brentano, Doderer, Hoffmansthal, Nestroy Hauschild,]an-Christoph (Düsseldorf): Büchner, Herwegh Hechtfischer, Ute (Stuttgart): Weisenborn Heidtrnann, Horst (Stuttgart): A. v. Arnim, Becher, Eichendorff, Krüss Henze, Stefan (Stuttgart): Goetz Hilzinger, Sonja (Jugenheim): Bruyn, Kolmar, Novak, Seghers Hoben,]osef (Uhldingen-Mühlhofen): Burger, Frank Hoepner-Petia, Carola (Reichenau): M. v. d. Grün Hollmer, Heide (München):]. E. Schlegel Hotz, Karl (Mainz): Czechowski, Fritz, Herrmann-Neiße, Klabund, S. Lenz, N. Sachs, Stifter, Strittmatter, Wohmann ]aegle, Dietrnar (Stuttgart): v. Haller ]ansen, Hans (Mainz): Ehrenstein, Musil ]olles, Charlotte (London): Fontane ]oost, Ulrich (Göttingen): Kraus, Lichtenberg Karge, Gesine (Berlin): Th. Mann Kaukoreit, Volker (Wien): Fried Kienzle, Michael (Stuttgart): Gernhardt, H. Kurz, Simmel, F. Wolf Kiermeier-Debre,]oseph (Irsee): H. v. Kleist, Kubin, Raimund Knopf,]an (Karlsruhe): Brecht, Dürrenmatt, Trakl Kopitzki, Siegmund (Konstanz): Hacks, Kinder Kreidt, Dietrich (Stuttgart): Bodmer, Gottsched, Horvith, Kotzebue Kretschmer, Ernst (Varese): Artrnan, Ganghofer, Geibel, Morgenstern, Neumann, Ringelnatz LiebeI, Helmut (Wiesbaden): Raabe Liebl-Kopitzki, Waltraut (Konstanz): Born Limlei, Michael (Heusenstamm): Scheffel Lohr-]asperneite, Andreas (Köln): v. Keyserling, Meister Lutz, Bernd (Stuttgart): Andersch, Bachmann, Fallada, lohst, May, Nossack, Rückert, Schröder Ma-Kircher, Klaralinda (Stuttgart): Herzmanovsky-Orlando Mack, Gerhard (St. Gallen): Nizon Marti, Madeleine (Zürich): Reinig Meid, Marianne (Nürtingen): Andres, Ausländer, Keun, Troll Meid, Volker (Nürtingen): Abraham a Sancta Clara, Andreae, , Anton Ulrich, Balde, Beer, Bidermann, Brockes, Dach, Fleming, Gerhardt, Greiffenberg, Grimmelshausen, Gryphius, Günther, Harsdörffer, Hoffmann von Hoffmannswal• dau, Kuhlmann, Logau, Lohenstein, Moscherosch, Niebergall, Opitz, C. Reuter, Rist, Schnabel, Schottelius, Spee, Stieler, Weckherlin, Weise, Zesen, Ziegler und Klip• hausen. Mende, Dirk (Stuttgart): Courths-Mahler, Hoddis, Mehring, Mereau, Remarque, Valentin, Vischer 890 MITARBEITER

Modick, Klaus (MollberglWiefe!stede): Bel1iamin, Feuchtwanger, E.Jünger Mork, Andrea (Aachen): R. Wagner Mölmnann, Renate (Köln): Aston, Hahn-Hahn, Mühlbach Mülder-Bach, Inka (Berlin): Kracauer Müller, Wolfgang (Carlisle, Pennsylvania): Biermann Müller-Hanpft, Susanne (Frankfurt a.M.): Eich Natter, Wolfgang (Tübingen): Glaeser, Köppen Naumann, Ursula (Baiersdorf): v.GÜnderrode, Ullmann Naumann, Uwe (Hamburg): K. Mann Neuhaus, Volker (Köln): Grass, Liliencron Nusser, Peter (Berlin): Schnurre Ohde, Horst (Hamburg): Arp, Britting, Gomringer, Heißenbütte!, Huche!, Jandl, Loerke, Mon, Schwitters, Vring Petersen, Jürgen, H. (Osnabrück): Frisch Pix, Gunther (Berlin): R. Walser Pohl, Christian (Mainz): Hochhuth Raabe, Paul (Wolfenbütte!): Lasker-Schüler Ramm, Klaus (Spenge): Rühm Raub, Annelise (Münster): Miege! Rector, Martin (Hannover): Jung, Mühsam Rentsch, Thomas (Duisburg): Ernst Riede!, Gabrie!e (Ludwigsburg): Thoma Riede!, Nicolai (Ludwigsburg): Johnson, Kunert Riede!, Oliver (Mannheim): Hasenclever, Kesten, Weiss Rodewald, Dierk (Köln): Heimann, Wassermann Rohrwasser, Michae! (Berlin): Zwerenz Saalfeld, Lerke von (Stuttgart): Hoffmann v. Fallersleben, Wallraff Schafroth, Heinz F. (Alfermee bei Biel): Aichinger Scheuer, Helmut (Bonn): Hauptmann, Holz, Hutten, Kühn, S. Zweig Schlaffer, Hannelore (Stuttgart): Goethe Schlaffer, Heinz (Stuttgart): A. W.Schlege! Schmähling, Walter (München): Barlach, Gleim, Schlaf Schmidt, SiegfriedJ. (Münster): Mayröcker Schmidt-Dengler, Wendelin (Wien): Herzmanovsky-Orlando Schmitz, Matthias (Hamburg): Anders, Bernhard, Humboldt Schmitz-Köster, Dorothee (Bremen): Kant, Kirsch, Morgner Schneider, Ronald (Oberhausen): Droste-Hülshoff Schneider, Thomas (AitenstadtiHessen): Grabbe, Rabener Schnell, Ralf (Tokyo): Zahl Scholvin, Regina (Berlin) : Karsch Schön, Erich (Konstanz): Iffland Schönert, Jörg (Hamburg): Dahn, Ludwig, Sternheim, Wedekind Schrarnke,Jürgen (Göttingen): Heinse Schulz, Genia (Frankfurt a.M.): Fleißer, Müller, Weiss, C. Wolf Schutte, Jürgen (Berlin): Frischlin, Murner MITARBEITER 891

Schütte, Wolfram (Frankfurt a.M.): Fichte Schwab, Hans-Rüdiger (Garching): Arndt, B. v. Arnim, Bender, Bergengruen, Bichsel, Dorst,]. Grimm, W Grimm, Hauff, Hebel, Hrotsvit von Gandersheim, Kerner, Kör• ner, Kunze, LeFort, Loest, Rinser, Schneider, Schwab, Uhland Schweikert, Uwe (Stuttgart): Canetti, Döblin, Haushofer, ]ahnn, ]ean Paul, Kaschnitz, Tieck, Varnhagen, Vesper, Wackenroder Schweikle, Günther (Stuttgart): Ezzo, Frauenlob, Friedrich von Hausen, Gottfried von Neifen, Gottfried von Straßburg, Hadloub, , Heinrich von Veldecke, , Hugo von Trimberg, Konrad von Würzburg, Neidhart, -Dichter, Oswald von Wolkenstein, Otfried von Weißen• burg, pfaffe Konrad, Reinmar, Rudolf von Ems, Stricker, Walther von der Vogelweide, Wittenwiler, Simon, Hans-Ulrich (Marbach): Mörike, Waiblinger Sokolowsky, Kay (Hamburg): Friedell Stark, Michael (Bamberg): Benn, Kaiser Stein, Peter (Lüneburg): Börne, Gutzkow, Immermann Stephan, Inge (Aumühle): Bürger, Campe, Claudius, Forster, Geliert, Huch,]. G. Ker- ner, Knigge, Schubart, Seume Stich, Susanne (Steißlingen): F. G.]ünger, Kantorowicz, Piontek, Seidel Stollmann, Rainer (Bremen): Achternbusch, Graf, Kluge Töteberg, Michael (Hamburg): Fassbinder Tromsdorf, Kristine (Langgöns): Lewald Tscherpel, Roland (Hochheim1M.): Hebbel, Kästner Vaßen, Florian (Hannover): Brinkmann, Busch, Freiligrath, Heine, Weerth Viering,]ürgen (Bovenden): Dehmel Vollhardt, Friedrich (Hamburg): Broch, Lessing Wackwitz, Stephan (Berlin): Hermlin, Hölderlin, H. Lenz, Moritz Wagner, Hans-Ulrich (Bamberg): Demski, Fuchs, Meckel Wagner-Egelliaaf, Martina (Konstanz): Handke,]acobi Walther, Elisabeth (Stuttgart): Bense Wehdeking, Volker (Stuttgart): Borchert, Domin, Hesse, W Koeppen, Zuckmayer Weißenborn, Birgit (Bremen): Drewitz,]elinek Westermann, Klaus (Ravensburg): Roth WetzeI, Heinz (Toronto): Becker, Müller Weyergraf, Bernd (Berlin): Tucholsky Williams, Rhys W (Dwansea): Bronnen, Kasak, Kipphardt, Langgässer Wimmer, Susanne (Plettendorf): Kempowski, Kroetz Wmter, Hans-Gerd (Hamburg): Hamann, Herder, Klinger, ]. M. R. Lenz, Rühmkorf, Voß, H. 1. Wagner, Wellershoff Witte, Bernd (Aachen): Hasenclever, Hessel Wuthenow, Ralf-Rainer (Frankfurt): Hippel Zeidler, Lothar (Edison): Carossa, Edschmid Zimmermann, Bernhard (Konstanz): E. T. A. Hoffmann, Wieland Zimmermann, Harro (Weyhe): Klopstock Personenregister

Abraham a Sancta Clara I f. Bachofen, ]ohann Jakob 394, 870 Achleitner, Friedrich 32, 698 Baggesen, Jens 7'2 Achternbusch, Herbert 2 ff., 799 Bahr, Hermann 380, 504 Addison, ]oseph 73 Balcke, Ernst 362 Adler, Victor 70 Balde,]acob 41f. Adorno, Theodor w. IO, 52(, 78, 85, 96, 'n Ball, Hugo 357, 374 226, 33', 343, 37' , 426, 443, 500, 535, 663, Ball-Hennings, Emmy 362 814, 831 Balzac, Honore de '95, 333, 359, 512, 595, Agnon, Samuel ]osef 706 679, 7'9, 841 Aichinger, Ilse S ff., '7' Bamberg, Felix 322 Aischylos 112, 320, 322, 863 Banholzer, Paula 92 Aitmatow, Dschingis 666 Barclay, lohn 655 Alberri, Conrad 214, 366, 709 Barlach, Ernst '4, 43 f., '42, 648 Alberri, Rafael23, '55, 507 Barnes, Djuna 367 Albrecht von Halberstadt 337 Barres, Maurice 70 Aleixandre, Vicente 23, '55 BarteIs, Adolf 434, 701, 782 Alewyn, Richard 49, 381 Barth, Kar1740, 878 f. Alighieri, Dante 80, 88 Basedow, ]ohann Bernhard 123, 483 Allemann, Beda 707 Basile, Giovanni 98 Altenberg, Peter 7ff., 4,6, 505, 528 Bart, Kurt 749 Amery,]ean IO Baudelaire, Chades 45, 53, 70, 239, 359, 362, Anders, Günther 9 ff. 786 Andersch, Alfred uff., 76, 81, 83, '77, 216, Bauernfeld, Eduard von 285 445,648 Baum, Oskar 429 Andersen, Christian 5'2 Baumgart, Reinhard 82, 85 Andreae, ]ohann Valenrin 16 f., 688 Baur, Ferdinand Christian 5'9 Andreas-Salome, Lou 683, 795 Bausinger, Hermann 233 Andres, Stefan 17 ff. Bayer, Conrad 32 Angelus Silesius 19 f. Beardsley, Aubrey Vincent 70 Anton Ultich, Herzog von Braunschweig- Becher, Johannes R. 23, 4Sf., '37, 362, 373, Lüneburg 21 f. 393, 5,6, 5,8, 652, 7IO, 862 Appolinaire, Guillaume 507 Becker,]urek 47f. Arendt, Erich 22 ff. Beckert, Samuel 367, 623, 649, 797, 866 Arendt, Hannah IO, 53, 415, 800 Beckford, William 70 Arerino, Pietro 116 Beckmann, Max 648 Arndt, Ernst Moritz 24 f., 33' Beer, ]ohann 49 f. Arndt,]ohann ,6,24' Bekessy, Irnre 504 Arnim, Achim von 26 ff., 29, 98, 254, 33', 512, Bender, Hans so f. 599 Benjamin, Walter sz f., I07, '97, 325, 329, Arnim, Bettine von 26, 28ff., '59,234, 289f., 359 f., 445, 737, 763, 870 527, 801 Benn, Gottfried S4ff., 'n 328, 362, 39', 420, Arnold, Heinz Ludwig 286 47', 528, 532, 555, 620, 7IO, 758, 79', 803, Arp, Hans 30f., 408, 745, 752 846 Artaud, Antonin 62, 186, 623 Bense, Max 55, S7f. Artmann, Hans Carl 32 f., 408, 698 Beranger, ]ean Pierre de 68, '33, 333 Aston, Louise 33 f., 548 Bergengruen, Werner S9 f. Auerbach, Berthold 34 f., 213, 520, 567 Bemanos, Georges 524 Ausländer, Rose 36 f., 129 f. Bernhard, Thomas 7, 611t., 4'3 Bab, ]ulius 112, 406 Berrigan, Ted 100 Bachmann, Ingeborg 38ff., 63 f., 4'3, 419, 647, Bertram, Ernst 240 818,861 Besson, Benno 67, 329, 622 PERSONENREGISTER 893

Beyer, Konrad 698 Btinkmann, Richard 204 Bichsel, Peter 6.4 f., 168, 647 Btinkmann, Rolf Dieter !19 ff., 846 Bidennann,Jacob 17. 6Sf. Britting, Georg 101 f. Bienek, Horst 443 Broch, Hennann 8, 69, 102 ff., 636 Bierbaum, Otto Julius 146, 348, 738 Brockes, Barthold Hinrich 104f. Bierce, Ambrose 788 Brod, Max 106 f., 4Z9 f, 469, 528, 848 Biennann, Wolf 47, 67 fE, 91, 295, 466, 517, Bronnen, Arnolt loS f., 420, 4Z6 651,862 Brockner, Ferdinand 70 Bill,Max252 Brunner, Constantin 36 Binding, Rudolf 319 Broyn, Günter de IOP ff., 666 Birch-pfeiffer, Charlotte 140 Buber, Martin 106, 326, 357, 431, 527, 542, Birken, Sigmund von 21, 276, 308 f. 871 Blass, Ernst 373, 552, 554 Buclmer, Augustus 874 Blei, Franz 69 ff., 80, 103, 429, 493, 760, 797 Büclmer, Georg 87, 91, IUff., II9, 129, 166, Bloch, Ernst 325, 330, 628, 737, 884 271, 292, 329, 361, 397. 451, 474 f, 538, Bobrowski, Johannes 11 f., 137. 386, 706 566, 640, 645, 648, 671, 694, 715, 831, 880 Boccaccio, Giovanni 3, 259, 600 Büchner, Ludwig II5 f. Böcklin, Arnold 356 Burckhardt, Carl Jacob 795 Bodin, Jean 194 Burckhardt,Jacob 218, 356 Bodmer,J0hannJakob 73f., 269, 297, 439, Burger, Hennann II7f. 482, 559, 855 Bürger, Gottfried August 112, 119 f., 134, 599, Boehlich, Walter 178, 650 719 Bohrer, Karl-Heinz 4Z7 Burkhart von Hohenfels 637 Böhme, Jakob 19, 348, 394, 513, 707 Busch, Ernst 619 Boie, Heinrich Christian 807 Busch, Wllhelm 120 ff. Boldt, Paul 552 Byron, Lord 112, 166, 299 Böll, Heinrich 75ff., 82, 111, 216, 244, 325, Caesarius von Haisterbach 336 367, 417. 692, 735 Calderon de Ja Barca, Pedro II2, 178, 180, 381 Bollstätter, Konrad 336 Calvin, Johann 628 Bölsche, Wilhelm 676 Campe,Joachim Heinrich 123f., 396 Bondely, Julie 855 Camus, Albert 14. 228, 367. 518, 648 Borchardt, Rudolf 69, 79 ff., 430, 739, 826 Canaris, Volker 295 Borchers, Elisabeth 230 Canetti, Elias 125 ff., 325, 430, 502 Borchert, Wolfgang 81 ff., 700, 735 Carlyle, lhomas 218 Borges, Jorge Luis 4Z3, 661 Carnap, Rudolf 103 Born, Nicolas 76, B4ff., 100, 597, 846 Carossa, Hans 127f., 357, 795 Börne, Ludwig 86 ff., 331, 333, 746 Carow, Heiner 666 Böttiger, Karl August 401 Casanova, Giacommo 359 Boveri, Margret 419 Cassirer, Bruno 607, 821 Brahm, Otto 319, 326, 454 f. Cassirer, Eva 795 Brahms,Johannes 385 Cassirer, Ernst 9 Brant, Sebastian 88 ff., 569, 629, 858 Cassirer, Paul 528 Braque, George 70, 14Z, 174 Castelli, Ignaz 285 Braun, Felix 795 Castellio, Sebastian 518 Braun, Volker!lO f., 111, 138 Celan, Paul23, 37. 72, II7. I29ff., ISS, 443, Brecht, Bertolt 10, 52 f., 62, 68, 75, 80, 81, 707 jl2ff., 108, 137f., 152, 186, 189, 197f., 224, Celtes, Conrad 390 228, 241, 272, 294. 388, 401, 416, 420, 4Z6, Cervantes, Miguel de 3, 779, 841 433, 455, 50S, 516, 532, 538, 572, 576, Cezanne, Paul 683 62Of., 623f., 676, 797, 799, 831, 844, 878 Chagall, Mare 14Z Brehm, Alfred 246 Charnisso, Adelbert von I3Z f., 743 Breitinger,JohannJakob 73f., 269, 297 Chesterton, Gilbert Keith 70, 75 Brentano, Clemens 26f., 28, 97ff., In 254. Ch0tiewitz, Peter 0. 33 257. 290, 331, 599 f., 725, 779, 821 Chrestien de Troyes 313, 868 Breton, Andre 154. 373 Christie, Agatha 660 894 PERSONENREGISTER

Cioran, Emile 131 Eckennann, Johann Peter 258 Claassen, Eugen 215 f. Edschmid, Kasimir 166 f., 710, 752 Claudel, Paul 70, 75, 759, 877 Eggebrecht, Axel 489 Claudius, Marrhias 134f., 172,247,599 Eggers, Kurt 398 Clauren, Heinrich 756 Ehler, Ursula 157 Cohen, Albert 359 Ehrenstein, Albert 167 f., 840 Conrad, Joseph 7 Eich, GÜllter 5, 168ff., 228, 393, 441, 563, 808 Conradi, Hennann 718 Eichendorff, Joseph Freiherr von 26 f" 97. Cook, James 205 172f., 230, 253, 343, 349, 403, 767 Cooper, James Fenimore 140, 245, 746 Einstein, CarI69f., 174f., 430, 434. 554, 595, Corneille, Pierre 268, 288, 601 758 Cortizar, Julio 221 Eisler, Hanns 46, 67 f. Cotta, Johann Friedrich 317, 453, 520, 533, Eliot, Thomas Stearns 357, 620 f" 648, 684 694,743 Ende, Michael 17S f. Cotta, Johann Georg 35 Endler, Adolf III Courts-Mahler, Hedwig 13Sf., 584 Engel, Erich 67, 491, 799 Cramer, Johann Andreas 247, 483 Engel, Johann Jakob 396 Cramer, Karl Gorrlob 756 Engelmann, Bernt 568 Creuzer, Friedrich 289 Engels, Friedrich 120, 207, 212, 707, 818 Crüger, Johann 242 Ense, Carl August Varnhagen von 1]2, 725 Crusius, Martin 226 Enzensberger, Hans Magnus 15, 177ff., 216, Curtius, Ernst Roberr 55, 235 707,818 Czechowski, Heinz 90, 137 f. Erasmus von Rorrerdam 518, 569, 629 Dach, Simon 139 f., 762 Ernst, Paul 179 ff., 387 Dahn, Felix 140 f. Euripides 320, 856 Dalberg, Wolfgang Heribert Freiherr von 712 Ezzo 181ff. Däubler, Theodor 44, 142f. Fallada, Hans 157, 182ff., 565, 756 Dauthendey, Max{imilian Albert), 143 ff., 738 Fallersleben, Hoffmann von 2lI, 213 Dean, Martin R. 647 Fassbinder, Rainer Werner 186ff., 199,214, Defoe, Daniel 245 831, 883 Dehmel, Richard 45, 127, I4Sff., 179, 239, 528, Faulkner, William 14, 417, 862 718,738 Fechner, Eberhart 449 Delacroix, Eugene 594 Fehse, Willi 169 Delp, Ellen 795 Felixmüller, Conrad 761 Demski, Eva 147 ff. Fellini, Federico 423 Devrient, Eduard 213, 567 Feuchtwanger, Lion 189ff., 197, 572, 864 Dickens, Charles 567, 680 Feuerbach, Ludwig 446, 812, 832 Diderot, Denis 157, 178, 403 Fichte, Hubert 191 ff. Döblin, Alexander 10, 149 ff., 189, 348, 391, Fichte, Johann Gorrlieb 97, 191, 260, 333, 643, 407, 458, 470, 489, 531, 752, 840 725 Doderer, Heimito von 1S3 f. Ficker, Ludwig von 785 Döhl, Reinhard 408 Fielding, Henry 552 Domin, Hilde lS4ff., 391 Fiore, Joachim von 628 Dorst, Tankred IS6 f. Fischart, Johann gen. Mentzer 193 ff. Dostojewskij, Fjodor M. 153, 343, 512, 882 Fischer, Samuel 349, 356, 532, 574 Drewitz, Ingeborg IsS Flake, Orro 19S f., 709 Drews, Jörg 342, 463 Flaubert, Gustave 447 Droste-Hülshoff, Annerre von 160f., 561, 606, Fleißer, Marieluise 186, 197ff., 389, 508 794 Fleming, Paul 200 f., 762 Dürer, Albrecht 517, 809 Folien, Adolf Ludwig 350 Dürrenmarr, Friedrich 162 ff., 371, 596, 632, Fontane, Theodor 22, lIO, 140, 189, 201 ff., 646f., 831 214, 292 f., 318, 351, 540, 566, 668 f., 708, Dutschke, Rudi 68 766,879f. Ebert, J0hann Arnold 439 Forster, Georg 4°3, 451, 550, 722, 725 Ebner-Eschenbach, Marie von 16Sf. Forster,Johann Georg Adam 2OSff., 340 PERSONENREGISTER 895

Förster-Nietzsche, Elisabeth 555 Gladkow, Fjodor W. 622 Franckenberg, Abraham von 19 Glaeser, Ernst 249 f. Frank, Leonhard 207ff., 881 Gleich, Josef Alois 671 Franzos, Karl Emil1l6 Gleim, Johann Willielm Ludwig 134. 251, 339, Frauenlob (d.i. Heinrich von Meißen) 209f., 438 f., 473 f, 544, . 497 Gmelin, Helmuth 82f. Freiligrath, Ferdinand 211 f., 285, 334, 398, 447. Godard, Jean Luc 486 667, 833 Gogh, Vincent van 647. 648, 761 Freud, Sigmund 208, 357, 376, 683, 732, 840, Goll, Claire 130 878f., 882 Goll, Yvan 130 Freumbichler, Johannes 61 Gomringer, Eugen 2S2, 698 Freytag, Gustav 213 ff., 293, 567, 663 Gorki, Maxim 45, 95, 769 Fried, Erich 21Sff., 503, 884 Görres,JohannJoseph von 27, 99, 2S3f. FriedelI, Egon 7ff., 217f., 733 Goethe, J0hann Wolfgang I, 22, 26, 28 f., 45, Friedlaender, Georg 204 74,96,98, 112,!1I9f, 127f, 134, 112,206, Friedlaender, Salomo 552 233,234. 237. 246, 248, 254ff~ 268, 274. Friedrich von Hausen 219 f., 312 292,293,295,305, 319f., 332, 339, 344f., Friedrich von Sonnenburg 264 361, 365 f, 373, 382, 396 f., 398, 400, 403 f, Fries, Fritz Rudolf 220 f., 417 410,439, 474f., 479, 484. 488, 498, 499, Frisch, Max 39, 164, 222 ff., 419, 632, 647 525f, 537f, 545, 556, 577. 599f., 613f., Frisch1in, Nicodemus 22S f. 626, 643, 654. 666, 670, 694 f., 711 ff., 125, Frischmuth, Barbara 224i f. 739, 748, 753, 763, 765, 779, 798, 801, Frise, Adolf 635 805 f., 810, 841, 856, 870 Fritz, Walter Helmut 227ff. Goetz, Curt 261 ff. Fröhlich, Hans Jürgen 228 Gottfried von Neifen 263 f., 637 Fuchs, Günter Bruno 72, 229 ff. Gottfried von Straßburg 264 ff., 313, 338, 497. Fuchs, Jürgen 652 674, 696, 868 f. Fühmann, Franz 71, 231 f., 446 Gotthelf,Jeremias 266f., 746 Fussenegger, Gertrud 165 Gottsched,Johann Christoph 74. 236, 268ff., Gadarner, Hans-Georg 597f. 291, 297, 396, 439, 551, 643, 724. 855 Gaiser, Gerd 232 f. Govetts, Henry 83, 491 Ganghofer, Ludwig 233 f., 273, 756, m f. Goya, Francisco 512, 647 Garcia Lorca, Federico 154, 221 Goeze,Johann Melchior 546 Gärtner, Karl Christian 236 Grabbe, Christian Dietrich 27Uff., 361, 420, Gauguin, Paul 228, 761 831 Gay,John 295 Graf, Oskar Maria 3, 272 ff., 773 Geibel, Emanuell40, 234 f., 239, 365, 386, Grass, Günter 84. 163, 274ff., 417. 818, 873 767 Green, Graham 756 Geliert, Christian Fürchtegott 134. 2]5ff., 255, Greiffenberg, Catharina Regina von 276 f. 525, 552, 669 Grillparzer, Franz 165, 277ff., 332, 422, 67z, Genet,Jean 189 746 Genz, Friedrich 278 Grimm,Jacob 98, zIIoff., 737 George, Heinrich 43, 838 Grimm, Willielm 97. 98, zIIoff. George, Stefan 79, 145 f., 2]8 ff., 362, 380, 665, Grimmelshausen, Hans Jacob Christoph von 683, 739, 759, 834, 870 49, 283 ff., 812 Gerhardt, Paul 241 f. Gross, Otto 424 Gernhardt, Robert 243 ff., 343 Großmann, Stephan 326, 504 Gerstäcker, Friedrich Z4Sf. Grosz, George 10, 348, 594 Gerstenberg, Heinrich Wilhelm von 134. Groux, Gustave de 512 246ff.,483 Grün, Anastasius z8s f., 448 Gessner, Salomon 248 f. Grün, Max von der zll6f. Gervinus, Georg Gottfried 695, 767 Gründgens, Gustav 82, 574 f. Giacometti, Alberto 647 Gryphius, Andreas 287ff., 559 Gide, Andre 14, 70, 357. 575 Guarino, Giovanni Battista 378 Giordano, Ralph 885 Gueintz, Christian 874 896 PERSONENREGISTER

Guillen,Jorge 23, '54. 507 Heinrich VI., Kaiser 220 Guillen, Nicolis 221 , 264 Günderrode, Karoline von Ul9 f., 599, 706, 862 Heinrich von Morungen 264, 336 f. Gundolf, Friedrich 80, 238 Ir., 779, 870 Heinrich von Rugge 313 Günther,Johann Christian 236, 291f., 349 Heinrich von Ve!deke 337f., 868 Gutenburg, Ulrich von 220 Heinrich von dem Türlin 3'3 Gütersloh, Albert Paris 69 Heinse,J0hannJakob Wilhelm 25', 339f., Gutzkow, Karl 29, III, II4 f., 292 f., 322 4°3 Haas, Willy 429, 456 Heinsius, Danie! 655 Habe, Hans 163 Heise, Wolfgang 67 Hackert, Philipp 258 Heißenbütte!, He!mut 216, 252, 340 ff., 386, Hacks, Peter 9', 294f., 8II 388, 698, 745 Hadloub,Johannes 296 Heller, Robert 245 Hagedorn, Friedrich von 297f., 302, 483 Hemingway, Ernest '4, 372, 4'7, 539, 646, Hahn, Ulla 53' 756,878 Hahn-Hahn, Ida 299f. Hemsterhuis, Franz 403 Halbe, Max 460 Henckell, Karl830 Haller, Albrecht von 298, 30dE Henry, O. 83 Hamann, Friedrich 369 Henscheid, Eckhard 342 f. Hamann, J0hann Georg 304 f., 344, 405 Henze, Hans Werner 39 Hamsun, Knut 690 Herbort von Fritzlar 337 Handke, Peter 85, 305 ff. Herburger, Günter 846 Hanslick, Eduard 422 Herdan, Alice 878 Harden, Maximilian 504, 777, 790 Herder, Johann Gottfried 4', 79 f., '34, 206, Harich, Wolfgang 444 247,256,268,290,304, 344ff., 396, 398, Harig, Ludwig 58 4II, 526, 537. 599, 695, 741, 765, 856 Harlan, Veit 185 HermIin, Stephan 90, 347f•. 883 Harsdörffer, Georg Philipp 308 f., 688, 762 Herrmann-N eiße, Max 348 ff. Härtling, Peter 309 ff. Herwegh, Georg 27, 2II, 285, 334, 350 f., 398, Hartmann von Aue 264 f., 312 ff., 868 447f. Ha-sek, Jaroslav 106 Herzen, Alexander 35' Hasenclever, Walter 108, 314 ff., 388, 542 Herzfe!de, wieland 424, 528 Hauff, Wilhelm 316f., 5'2 Herzmanovsky-Orlando, Fritz von 352 ff., 5'2 Hauptmann, Elisabeth 94 Hess, Jonas Ludwig von 850 Hauptmann, Gerhart II2, 318 ff., 326 f., 373, Hesse, Hermann 354 ff., 795, 842, 881 387, 433, 454, 821, 830 Hesse!, Franz 359 ff. Hausenstein, Wilhelm 759, 799 Hettner, Hermann 268, 323, 447 Haushofer, Marlen 320 f. Heym, Georg 271, 361f., 373, 554, 758, 768 Hausmann, Raoul 697, 744 f. Heym, Stefan III, 363 ff., 566 Havemann, Robert 67f. Heyme!, Alfred Walter 80, 738 Heartfie!d, John 594, 79' Heyne, Christian Gottlob 396, 719 Hebbe!, Christian Friedrich 235, 293, 322ff., Heyse, Paul '40, 234, 235, 239, 365f., 447, 434, 508, 566, 640, 69' , 743, 764, 779 519 ff., 667, 680, 766 Hebe!,Johann Peter 35, 257, 324ff., 328, 5'7 Hildesheimer, Wolfgang 6, 367f. Hege!, Georg Wilhe!m Friedrich 304, 331 ff., HilIe, Peter '46, 527 401, 405, 694. 7'5, 806 Hiller, Kurt 314, 373, 554 Heidegger, Martin 9 f., 38, 325, 385, 415, 427. Hilpert, Heinz 879 597 Hindemith, Paul 55, 70, 768 Heimann, Moritz 326ff., 825ff. Hippe!, Theodor Gottlieb 368 ff., 756 Hein, Christoph]Ulff. Hitzig, Julius Eduard '32 Heine, Heinrich 26 f., 68, 86 f., 97. 99, 120, Hochhuth, Rolf 63, 371 ff., 466 '33, '70, 189, 2II, 253 f., 270, 282, 292, Hoddis,Jakob van 362, 373f., 552ff. 322, 331 ff., 348, 350, 355, 376, 436, 458, Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus 231, 375f., 471, 5'7, 625, 644, 664, 694, 7' 7. 743, 746, 5'2 767, 793, 798, 801, 807, 832 Hoffmann, Heinrich 121 PERSONENREGISTER 897

Hoffmann von Fallersleben, August Heinrich Jaspers, Kar1155, 372 376f. 2, 4. 87, 110, 112, 332, 343, 370, 383, Hoffmannswaldau, Christian Hoffmann von 410 ff., 512, 552. 599, 712, 805, 870 378 f., 559, 8']6 Jelinek, Elfriede 413ff. Hofinannstbal, Hugo von 52, 79f., 233, 238, Jens, Walter 5, 168, 171, 286 279, 327, 352, 37\1 ff., 493, 56'7. 735, 738 f, Jensen, Wilhelm 667 759, 825 f, 834 Jessner, Leopold 455 Hohoff. Curt 663 J0hannes von Würzburg 6g6 Holberg, Ludwig 269 Johnson, Uwe 221, 416ff., 'TJ2, 818 Hölderlin, Friedrich 45, 68, 75, 137. 150, 170, Johst, Hanns 108, 217. 420 f. 257. 311, 361, 382 ff., 453, 599, 622, 748, Jonke, Gert 422 ff. 805, 819, 834. 850, 870, 882 Joyce, James 367. 407, 417. 636, 640, 866, 881 Höllerer, Walter 51, 84, 102, 230, 606 Jung, Carl Gustav 357 Holmquist, Bengt 707 Jung, Fran2 272, 424 f. Holthusen, Hans Egon 82, 177, 232 Jung-Stilling, Heinrich 875 Hölty, August Ludwig Christoph 599 Jünger, Ernst 55,108,241, 426f., 428, 620, Hölty, Ludwig Heinrich Christoph 134, 285, 6']6,803 385f.,807 Jünger, Friedrich Georg 428f. Holz, Arno 179, 386 ff., 567, 633, 697, 718 f. Jung\<, Robert 12 Holzrnann,Johannes (Senna Hoy) 528 KaIka, Franz 4. 7, 10, 47. 69 f., 75, 106 t, 343, Horner 112, 119, 140 349, 417, 429 ff., 449, 463, 529, 620, 624, Horaz 42, 94. 269, 298, 834. 856 660, 710, 719, 817. 819 f, 840, 844, 848 Horkheimer, Max 53, 96, 343 Kaiser, Georg 108, 388, 433 ff. Horvath, Ödön von 388f., 508, 595 Kaiser, Joachim 163 Hrabanus Maurus 658 Kalb, Charlotte von 383 Hrotsvit von Gandersheim 213, 390 f. Kaldenbach, Christoph 139 Huch, Ricarda 391 f., 750, 839 Kant, Hermann 43S f., 772 Huchel Peter 71, 137. 393f., 506, 592, 707 Kant, Immanuel 3 f, 248, 304, 333, 346, 369, Hugo, Victor 211, 333 396, 404, 4']6, 551, 643, 711 fE, 722 Hugo von Trimberg 264. 336, 395 f., 497, 824 Kantorowicz, Alfred 436 ff., 542, 573 HueIsenbeck, Richard 31 Kantorowicz, Ernst 240 Humboldt, Alexander von 123, 206, 4°3, 550, Karasek, Hellmuth 163 765 Karsch, Anna Louisa 438 ff. Hurnboldt, Wilhelm von 123, 396f., 403, Kasack, Hermann 440 ff., 564, 648 713fI Kaschnitz, Marie Luise 228, 442ff. Hus, Johannes 569 Käsrner, Erich 185, 249, 444 ff., 457, 469, 471, Hüsch, Hanns Dieter 244 511 Hüser, Fritz 286 Käurner, Helmut 15 Husserl, Edmund 9, 180, 880 Keil Ernst 583 f. Hutten, Ulrich von 398f., 569 Keller, Gottfried 127. 211, 266, 293, 323, 343. Huysrnans, Joris Karl 676 351, 446 ff., 512, 583, 602, 631, 668, 766 f, Ibsen, Henrik 323, 607, 870 773, 803. 805, 879 Iffiand, August Wilhelm 4OOf., 499 Kernpen, Thornas von 424 !hering, Herbert 93, 197. 491, 791 Kernpowski, Walter 449f., m Illig, Heribert 218 Kerner.Johann Georg 4SIf. Immermann, Karl Leberecht 270 f., 402 f., 452, Kerner, Justinus 27. 382, 452 f., 533, 626, 792 664 Kerr, Alfred 94. 197.319,348,433. 454ff., 471, Jacobi, J0hann Georg 256, 339, 403, 525 504. 645, 797 Jacobi, Friedrich Heinrich 135, 256, 339, Kessler, Harry Graf 318 403ff. Kesten, Hermann 315, 418. 4S6ff. Jacobowsky, Ludwig 527 Keun, Irmgard 4s8 ff., 470 Jacobsohn, Siegfried 504. 790 Keyserling, Eduard von 460 ff. JaImn, Hans Henny 394. 400 ff. Kiepenheuer, Gustav 440 Jammes, Francis 738, 759 Kinder, Hermann 118, 462 ff. Jandl, Ernst 216, 408 f., 590, 745 Kipphardt, Heinar 465 f. 898 PERSONENREGISTER

Kirsch, Rainer 467 Kubin, Alfred 352, 512 f. Kirsch, Sarah 467 f. Kuh, Anton 469 Kirsten, Wulf 137 Kuhlmann, Quirinius 513 f. Kisch, Egon Erwin 429, 437, 469 ff., 660 (, Kühn, Dieter 54 f. 676, 693, 817 Kunert, Günter 84, 515 ff. Kishon, Ephraim 244 Kunze, Reiner 138, 518 f. Klabund 55, 471 f. Kürenberg 220 Klages, Ludwig 870 Kurz, Herrnann 519 ff. Klaj, Johann 309, 762 Kurz, Isolde 366, 521ff. Klee, Paul 142 La Fontaine, Jean de 298 Kleist, Ewald Christian von 251, 473 f. Lachrnann, Karl 213 Kleist, Heinrich von 75, 91, 117, 150, 251, 257, Lacis, Asja 53 271,295, 361, 474ff., 517, 748, 779, 821, Lafontaine, August 756 841, 862, 880, 882 Lagarde, Paul de 608 Klimt, Gustav 70 Lagerlö( Selma 706 Klingemann, Ernst August Friedrich 97 Lamartine, Alphonse 350 Klinger, Friedrich Maximilian 479 ff. Landauer, Gustav 272, 424, 527, 618, 782 Klinger, Max 512 Landmann, Edith 241 Klopstock, Friedrich Gottlieb 71 f., 74, 123, Landshoff, Fritz 827 247, 251, 268, 304, 385 f., 398, 481 ff., 699, Lang, Fritz 486 723,754 Lang, Josef Bernhard 357 Kluckhohn, Paul 180 Lange, Samuel Gotthold 544 Kluge, Alexander 486 f. Langen, Albert 777 Knigge, Adolph Freiherr von 488 Langen, August 830 Köppen, Edlef 489 f. Langenbucher, Hellmuth 185 Koeppen, Wolfgang 490ff., 648 Langgässer, Elisabeth 215, 506, 523 f., 563 Koestler, Arthur 437 LaRoche, Sophie von 28. 525 ff., 599. 855 Kokoschka, Oskar 142, 3'4 Langhoff, Wolfgang 465 Kolb, Annette 493 f., 881 Lasker-Schüler, Else 147. 348, 495, 505, 527ff., Kolbenhoff, Walter 76 706 Kollwitz, Käthe 571 Lassalle, Ferdinand 146, 398 Kolmar, Gettrud 495f., 706 Laube, Heinrich Rudolph 292 KommereII, Max 239 Laube, Horst 295 Kornad von Stoffeln 264, 313 Lavater, Johann Kaspar 74, 238, 256, 55' Kornad von Würzburg 210, 264, 496f. Laxness, Halld6r 423 Kopelew, Lew 78 Le Fort, Gettrud von 530 f. Korn, Karl 168, 170, 492 Lehrnann, Wilhelm 72, 506, 53lff., 563 Körner, Theodor 396, 498, 713 Leibniz, Gottfried wilhelm 22 Korrodi, Eduard 582 Lenau, Nikolaus 286, 310, 332, 533 f., 555, 743 Kotzebue, August von 98, 400, 499 Lendos, Ninon de 600 Kracauer, Siegfried 500 f. Lenz, Herrnann 534 ff. Krämer, Heinrich 194 Lenz, Jakob Michael Reinhold 115, 129, 257, Kramer, Theodor 215, 502 f. 271, 328 f., 536 ff., 748, 779, 811, 821, 831 Kraus, Karl 7, 9, 69, 95, 107, 126, 335, 380, Lenz, Siegfried 539 ff. 469, 489, 503 ff., 528, 640, 733, 752, 83', Leonhard, Rudolf 541f. 834 f. Lepel, Bernhard von 202 Krauss, Werner 221 Leppin, Paul 528 Krolow, Karl31O, 506f., 563 Lessing, Gotthold Ephraim 11, 134, 268 f., 396, Kronauer, Brigitte 343 405, 456, 473, 481, 543 ff., 55' , 557. 558• Kronberger, Maximilian 239 629, 643, 724, 836, 855 f., 880 Kroetz, Franz Xaver 199, 507ff. Lessing, Theodor 595 f. Krug, Manfred 48 Leuthold, Heinrich 235 Krüger, Horst 456 Lewald, Fanny 547 ff. Krüss,James 51Of. Lichtenberg, Georg Christoph 206, 505, 550 ff. Küfrter, Rudolf 147 Lichtenstein, Alfred 552 ff. PERSONENREGISTER 899

Liebennann, Max 821 Marisse, Henri 761 Liliencron, Detlev von 348, 505, 555 f. Maugharn, William Somerset 756 Liscow, Chrisrian Ludwig 556 ff. Maurer, Georg 7' Lissitzky, EI 745 Mauthner, Fritz 423, 698 Liszt, Franz 377 Mauvillon, Jakob 237 Locher, Jacob 88 May, Karl565, sB7ff., 690 Logau, Friedrich von 5sBf. Mayer, Hans II, II5, 214, 347, 394, 4,6, 464, Lohenstein, Daniel Casper von 378, 559 f. 860 London, Jack 787 f. Mayröcker, Friederike 408 f., 590 ff. Löns, Hennann 561 ff. Meckel, Christoph 7', 592f. Loerke, Oskar 55, 327, 406, 44', 506, 53' f., Meckel, Eberhard 592 563f. Mehring, Franz 387 Loest, Erich 565 f., 666 Mehring, Walter 3'9, 445, 47', 594 ff. Loewenson, Erwin 373 Meister, Ernst 597ff. Loos, Adolf 7 Melanchthon, Philipp 628 Loriot 244 Melville, Hennan 416 Lotz, Ernst Wilhelm 552 Mencke, Johann Burckhard 29' Löwith, Karl 597 Mendelssohn, Moses 404, 438, 55', 643, 724 Lublinski, Samuel '79 Mendelssohn, Peter de 196 Ludwig,Johann Wilhelm 439 Mendelssohn-Battholdy, Felix 377, 664, 781 Ludwig, Otto 566 ff. Menius,Justus 627 Lukics, Georg 46, 103, 180 (, '95, 323, 572, Menzel, Wolfgang II5, 2II 748,861 Mereau, Sophie Friederike 97. 599 ff. Lukian 856 Meyer, Conrad Ferdinand 35', 398 556, Luther, Martin 25, 94, 392, 399, 568ff., 627, 60Iff.,767 630 Meyer, Richard M. 504 Mach, Ernst '74 Meyer, Rudolf '79 Mahler, Gustav 581 Meyerbeer, Giacomo 333 Mahler-Werfel, A1ma 504 Meyrink, Gustav 352, 5'2, 603 f. Mailer, Nonnan 885 Michaelis, Johann David 439 Majakowski, Wladimir 46, 624 Mickel, Karl90 Mallanne, Stephane 239 Miege!, Agnes 604 ff. Mann, Erika 581 Milch, Werner 215 Mann, Heinrich 46, 75, 202, 249, 457, 571 ff., Miller, Johann Martin 807 575, 579, 710, 830, 841 f., 878, 882 Miller, Henry 646 Mann, Klaus ,69,458,57',573. 574ff., 581, Milton, John 73, 269, 643, 829 597 Minder, Robert '50 f. Mann, Thomas 10, 87, 104, 109, 109 f., '90, Mirbeau, Octave 70 234, 274, 3'3, 318 f., 327, 347, 357, 388, 39', Mitscherlieh, Margarete 492 4'7, 434, 493, 502, 5'2, 556, 572, 574 f., Modick, Klaus 463 576 ff., 636, 710, 7,6, 795, 826, 84', 873. Moliere,Jean-Bapriste 96, '57, '78, 295, 624, 879,882 760,789 Mannheim, Karl 9, '55 Mombett, Alfred 718 Mare, Franz '42, 528 Mommsen, Theodor 766 Marcuse, Herbert 10, 100, 372 Mommsen, Tycho 766 Marcuse, Ludwig 195 Mon, Franz 606f., 698 Margul-Sperber, Alfred 129 Montaigne, Michel de 228, 517 Marinetti, Tommaso 70 Montesquieu, Charles de 7'3 Marino, Giarnbattista 105, 378 Morand, Paul 595 Marlitt, Eugenie '35, sB3 f., 756 Morgenstern, Chrisrian 607f. Marlowe, Christopher 361 Morgner, Inntraud 609 f. Maron, Monika sB5 f. Morhof, Danie! Georg 703 Marx, Karl 45, 9', 94, 208, 212, 23', 330, 333, Mörike, Eduard 26, 127, 3II, 520, 610 ff., 7'7, 335, 372, 804, 817, 832 f. 743, 766 f., 805 f., 815 Masereel, Frans 761 Moritz, Karl Philipp 339, 6I2ff. 900 PERSONENREGISTER

Moscherosch, Johann Michael 61Sf. Oberlin,Johann Friedrich 115 Moser, Friedrich Karl von 304 Offenbach, Jacques 640 Moser, Tilinan 592 Olden, Rudolf 595 Motte, Manfred de la 606 Olearius, Adam 200 Motte-Fouque, Friedrich de Ja III, 375 Opitz, Martin 34I, 398, 378, 655 f., 688, 762, Mozart, Wolfgang Amadeus 375, 385 828 Mühlbach, Linse 616f. Oprecht, Carl 83 Mühsam, Erich 527, 595, 618 f., 685 Orff, Carl 512, 687 Müller, Adam 98 Ossietzky, Carl von 437. 595 Müller, Heiner 3, 91, 543, 61O ff. Ostini, Fritz von 233 Müller, Heinrich 335 Oswald von Wolkenstein 296, 656 ff., 858 Müller, Inge 621 Otfried von Weißenburg 6s8 f. Müller, Robert 326 Ortlepp, Ernst 669 Müller, Wilhelm 311, 6zsf. 291, 337, 378, 659, 852 Munch, Eduard 146, 512 Owen, Robert 832 Münchhausen, Bömes Freiherr von 604, 685 Pabst, Georg W. 831 Mundt, Theodor 292, 616 Pachinger, Anton Marla 352 Müntzer, Thomas 637f. Palitzsch, Peter 157 Münzenberg, Willi 425 Pascal, Blaise 228 Murner, Thomas 88, 6z9 f. Pascin, Jules 359 Muschg, Adolf 164, 6]0 ff. Pasolini, Pier Paolo 78 Musil, Robert 4, 39, 69, 103, 493, 417, 493, Pavese, Cesare 228, 648 512, 514, 531, 633 ff., 761, 834 Peguy, Charles 70, 710, 759 Muston, Alexis 112 Penck, A. R. 623 Nabokov, Vladimir 263, 343 Perse, Saint-John 23 Navratil, Leo 466 Perutz, Leo 660 f. Negt, oskar 487 Pestalozzi, ]ohann Heinrich 123, 266 Neidhart 6]6 ff., 868 Petersen,]an 618 Neruda, Pablo 23, 177 Peymann, Claus 372 Nerval, Geraro de 512 PEaffe Konrad 661 f., 771 NestroY,Johann Nepomuk 6]11ff., 734 PEaffe Lamprecht 661 Neuber, Friederike Caroline 268, 723 pfeffel, Gottlieb Konrad 591 Neukirch, Benjanrin 378 pfemfert, Franz 424, 440, 454, 752, 826, 877 Neumann, Robert 6,,0f., 677, 884 Picaro, Max 795 Newton, Isaac 259 Picasso, Pablo 70, 142, 359, 761 Nibelungendichter 64I f. Pinthus, Kurt 106, 167, 168, 3I4, 542 Nicolai, Christoph Friedrich III, 134, 438, Piontek, Heinz 663 f. 474, 545, 643 f., 779 Pirandello, Luigi 733 Niebergall, Ernst Elias 64S Piranesi, Giovanni Battista 647 Niekisch, Ernst 426 Piscator, Erwin 371, 425, 455, 489, 594, 783, Nielsen, Asta 136 838f.,878 Niemöller,.Martin 740, 854 Platen, August von 112, 333, 664 f. Nietzsche, Friedrich 55, 57, 145 f., 150, 163, plautus 295 180 f., 183, 218, 239, 328, 356, 373, 385, Plenzdorf; Ulrich 66Sf. 422, 556, 577 ff., 581, 598, 608, 620, 626, Pludra, Benno 666 676, 683, 718, 786, 804, 812, 870, 880, 882 Poe, Edgar Allan 512, 738 Nizon, Paul"'6 f. Polgar, Alfred 9, 217, 348, 797 Nossack, Hans Erich 648 ff. Pope, Alexander 105 Novack, Helga M.[aria)6SIf. Pound, Ezra 684 Novalis 218, 290, 570, 6S3f., 694, 725, 779 Preetorius, Emil 870 O'Brien, Flann 423 Proudhon, Pierre Joseph 812 O'Casey, Sean 157 Proust, Marcelsz, 153, 636, 818 ( O'Hara, Frank 100, Prudentius 659 Oehlenschläger, Adam 322 Puccini, Giacomo 343 Oken, Lorenz 116 Quevedo y Villegas, Francisco Gomez de 615 PERSONENREGISTER 901

Raabe, Wtlhelm 447f., 540, 602, 667fT., 772f. Rückert, Friedrich 6!14f. Rabelais, ~ 3 Rudolf von Ems 264 f., 313, 338, 641, 696 f., Rabener, Gott1ieb Wilhelm 236, 556, 66!1 f. 771 Racine, ]ean 268 Ruge, Arnold 322, 806 Raimund, Ferdinand Jakob 638, 67I f. Rühm, Gerhard 32, 408, 697fT., 745 Ramler, Karl Wilhelm 251, 439, 558 Rühmkorf; Peter 54. 82 f., 6!1!1 fT., 7ZB Ranke, Leopold 627 Rumohr, Carl Friedrich von 234 Raschke, Martin 169 Runge, Otto 27 Rathenau, Walter 70 Rychner, Max 55, 196, 581 Rebmann, Andreas Georg Friedrich 451 Sacher-Masoch, Leopold von 701fT. Recke, Elisa von der 526 Sachs, Hans 18o, 703 fT. Redon, Odilon 512 Sachs, Nelly ISS, 495, ']06fT. Reger, Erik 389 Sade, Marquis de 195 Reich-Ranicki, Marcel 67, 85, 163, 681 Salinger, ]erome David 76, 666 Reichardt, ]ohann Friedrich 26, 385 Salzmann, Christian Gotthilf 8II Reigersfeld, Daniel Czepko von 19 f. Sand, George 333 Reimarus, Hermann SanlUei 546 Sapph0834 Reinbot von Durne 313 Sartre,]ean-Paul 10, 13f, 649 Reinhardt, Max 217, 76o, 829, 831, 842, 878 Sauer, August 385 Reinig, Christa ~ fT. Savigny, Friedrich Karl von 2.8, 290, 331 Reinmar 210, ZZO, 265, 312, 336f., 395, 674f., Schad, Christian 751 824 Schank, Adolf Friedrich von 235 Reinmar von Brennenberg 336 Scharf, Ludwig 685 Remarque, Erich Maria 249, 676 fT., 756, 878 Scheerbart, Paul, 146, ZZ9, 422, 528, 554 Renn, Ludwig 249 Scheffel, ]oseph Victor von 140, ']08 f. Reuter, Christian 678 f. Scheidt, Kaspar 194 Reuter, Fritz 67!1 fT., 772 Scheler, Max 9, 69 Reuter, Hans-Heinrich 2.04 Schelling, Friedrich Wilhelm ]oseph von 97- Revendow, Franziska Gräfin 359, 870 290, 333, 405, 599, 664. 725 f, 813 Richardson, Samuel 403 f., 526 Scherer, Wilhelm 386 Richter, Hans Werner 13, 38, 76 SchickeIe, Rene 69, 166, 348, 430, 493 f, Rilke, Rainer Maria 82, 493, 68dF., 739, 785, 7O!Iff.,758 795f.,834 Schiller, Friedrich I, 91, 112, 120, 123, 132, Rimbaud, Arthur 45, 90, 191 140, 2.06, 257, 259 f., 271, 290, 303, 314. Ringelnatz,]oachim 83, 68sf. 3Z2, 346, 383 f, 396 f., 410, 451, 493, 498, Rinser, Luise 686 f. 599 f., 602, 613, 643, ']11 fT., 721, 741, 743, Rist,]ohann 688f. 798, 805, 856, 877 Robbe-Grillet, Alain 417 Schinkel, Karl ZZ Roberthin, Robert 139 SchIaf,]ohannes 146, 179, 387, 7IBf. Roche, Henri-Pierre 359 f. Schlegel, August Wtlhelm II9, 132, 331, 654. Rodin, Auguste 683, 777 717, 7I!lf., 72dt., 723, 725, 779f. Rolland, Romain 357, 759, 871, 881 Schlegel, Friedrich 207, 404. 543, 570, 653 f, Romain, ]ules 359 f. 719 f., 721 fT., 725, 780 Ronsard, Pierre de 828 Schlegel, ]ohann Adolf 488 Rops, Felicien 512 Schlegel, ]ohann August 488 Rosegger, Peter 68p f. Schlegel, ]ohann Elias 269, 719, 723 fT. Rosenberg, Alfred 109 Schlegel-Schelling, Carotine 712, '125 f. Rosenkrantz, M. 129 Schlenther, Paul 318, 504 Rosetti, Dante Gabriel 80 Schlesinger, Klaus III Roth, ]oseph 278, 352, 457, 459, 470, 493, 595, Schlick, Moritz 103 661,6pzf. Schlözer, Ludwig von 713 Rousseau,]ean]acques 132,247,257, 403f, Sclunid, Daniel 188 476, 48o, 557 Sclunidt, Arno 15, 292, 536, 613, 648, 727f., Rowohlt, Ernst 314. 359, 362, 542- 779, 850, 856, 866 Rubin 675 Sclunidt, Erich 810 902 PERSONENREGISTER

Schmidt,Julian 567 Spielhagen Friedrich 293 Schmitt, CarI426 Spinoza, Baruch de II5, 346 Sclunitz, Oskar A. H. 352 Spohr, Louis 377 Schnabel, Ernst 83 Spranger, Eduard 9, 396 Schnabel, Johann Gottfried ']1.1) f. Sprenger, Jakob 194 Schneider, Reinhold 60, 730 ff. Stade, Martin 666 Schnitzler, Artbur 73Z ff., 82.5, 834. 840 Stadler, Ernst M. R. 69, 362, 709f, 7S8f. Schnurre, Wolfdietrich 76, 367. 735 ff. Sta;;l, Madame de 333, 713 Schopenhauer, Artbur 422 Staiger, Emil II7 Scholem, Gerhard (später: Gershorn) 52 Stapel, wilhelm 250 Scholz, Wtlhehn von 179 Stefan, Verena 672- Schopenhauer, Artbur 55, I06, ISO, 163 Stelfens, Heinrich 780 Schottelius, Justus Georg 21, mf. Steffin, Margarete 94 [ Schröder, Rudolf Alexander 80, 357, 738ff. Stegtnann, Josua 288 f. Schubart, Christian Friedrich Daniel 451, Stein, Gerttude 408 741f. Stein, Peter 863 Schubert, Franz 385, 625 Steinach, Bligger von 220, 697 Schücking, Levin 161 Steiner, Rudolf 608, 805 Schuler, Alfred 870 Stendhal 195, 359 Schulz, Wtlhelm ur, II6 Sterne, Laurence 332, 370, 412, 552, 855 Schumann, Robert 377 Sternheirn, Carl55, 69, 759, ,"f., 831 Schütz, Heinrich 656 Sternheim, Thea 55 Schwab, Gustav 133, 533, 626, 743f., 815 Stieler, Kaspar 76z f. Schwarzschild, Leopold 491, 595 StUter, Adalbert 7, 12.7. 423, 467, 593, 746, Schwitters, Kurt 31, 408, 489, 697. 744f., 798 76]ff.,773 Schwitzke, Heinz 170 Stolberg, Christian Graf 256, 385, 483, 807 Schwob, Marcel 70 Stolberg, Friedrich Leopold Graf 256, 385, Scott, Sir Walter 214, 316, 567. 680, 746 483,807 Scudery, Madeleine de 21 Stomps, Vlktor Otto 230, 598 Sealsfield, Chades 245, 746 f. Storrn, Theodor 2.6, 447 [, 602, 766 f. Seghers, Anna 436, 62.0, 747ff., 861 Stramm, August za, 408, 745, 7611 Seidel, Ina 55, 71,523, 750f. Strauß, Botho 187 f., 769 f. Semper, Georg 447 Strauß, David Friedrich 226, 398, 452, 519, Semer, Walter 31, 75I f. 806 Seume, Johann Gottfried 135, 339, 753 f. Strauß, Emi1 327 Seuren, Günter 846 Strauß, Richard 381 Seveliogen, Meinloh von 220 Strauß und Torney, Lulu von 604 Shakespeare, William 3, 74. 94, 96, 112., II9, Der Stricker mf. 142, 216, 247. 256, 269, 271, 322, 345, 351, Strindberg,Johann August 146, 323, 512., 607, 479, 537. 570, 624, 671, 720, 770, 779, 781, 738 803,815 Stritrmatter, Erwin 772 ff. Sieburg, Friedrich 55 Stubenberg, Johann Wilhelm von 276 Simmel, Georg 179 [ Sturz, Helferich Peter 247, 483 Simmel, Johannes Mario 755 ff. Suares, Andre 70 Sinclair, Isaak von 383 Suderrnann, Herrnann 373. 777 Sievogt, Max 821 Sulrrkarnp, Peter 358, 441 Solger, Karl Wtlhelm Ferdinand 781 Sulzer, Johann Georg 438 Solschenizyn, Alexander 78 Svevo, Italo 343 Sombart, Wemer 180 Taine, Hippolyte 881 Sophokles 96, 112., 621, 655 Tannhäuser 336 Sörgel, Albert 504 Tennemann, Wtlhelm Gottlieb II5 Spangenberg, Cyriacus 2IO, 395, 497, 82.4 Tepel,Johannes von 775f. Spee von Langenfeld, Friedrich mf. Thaler, Karl von 701 Spervogel 219, 823 Thoma, Ludwig 233, 273, 776 ff. Sperr, Martin 199 Thomas, Dylan 216 PERSONENREGISTER 903

Thomasin von Zerklaere 823 Vogel, Walter 180 Thomasius, Christian 560 Vogeler, Heinrich 739 Thomson, James I05, 473 Voltaire 456, 5'2, 7'3 Tieck, Ludwig 2M" 97. lII, 112, 270 f" 337. Vondel, Joost van den 288 477. 626, 653(, 725, "sff., 809( Vormweg, Heinrich 85, 846 Tillich, Paul 9 ( Voß, Johann Heinrich 98, '34. 385 f., 55', 807 Tischbein, Johann Heinrich wilhelm 258, 725 Vting, Georg von der 808 Toller, Ernst 81, 272, 457, 595, ']8zf. Vulpius, Christian 756 Töpffer, Rodolphe 121 Wackenroder, Wilhelm Heinrich 779 f, 809 f. Tolstoi, Leo '79, 882 Waechter, F. K. 343 Torberg, Friedrich 352, 660, 784 f. Wagner, Christian 560 Trakl, Georg 7, 62, 82, 23', 362, 528, 758, 768, Wagner, Friedrich Wilhelm 552 78sf. Wagner, Heinrich Leopold 81Of. Traven, B. ']86 ff. Wagner, Richard '50, 238, 566, 579, 581, 640, TIOeltsch, Ernst I03 704. 8uff. Troll, Thaddäus ']88f. Waiblinger, wilhelm 3", 81Sf. Troppau, Martin von 209 Walden, Herwarth 22, '50, 168, 440, 528, 552, Tschechow, Anton 9', 330, 624 554. 594. 745, 768 Tschudi, Johann Jakob ,,6 Wallraff, Günter 816 f. Tucholsky, Kurt 75, 244, 43', 436, 445, 458, Walser, Martin 666, 817ff. 469,47', 594f" 790ff., 797 Walser, Robett 4. 65, 69, 228, 423, 430, 647, Tummler, Franz 4'7 819f.,820ff. Turgenjew, Iwan 355, 766 Walter, Otto F. 647 Tzara, Tristan 3', 745 Walther von der Vogelweide 209 f., 3'2 f., Uhde, Wilhelm 359 33M., 395, 637. 641 (, 674 (, 699, 823 f., 868 Uhland, Ludwig 26, 285, 322, 398, 453, 5'9, Wassermann, Jakob 328, 8ZSff. 626,675, 744, ']92ff., 805, 878 Weber, Carl Maria von 375, 626 ulrich von Lichtenstein 265 Weber, Max 103 Ulrich von Türheim 264 Weckherlin, Georg Rodolf828f. Ulrich von Winterstetten 697 Wedekind, Frank 127, 27', 4'6, 434, 47', 505, Ullmann, Regina ']9S f. 553, 633, 829 ff. Unamuno, Miguel de 70, 73' Weerth, Georg Ludwig 212, 832 f. Ungaretti, Giuseppe 39, '54 Wegener, Paul 3'4 f. Unruh, Fritz von 881 Weidig, Friedrich Ludwig "4. "9 Unseld, Siegfried 4'7 Weigel, Helene 67, 90, 92, 94 ff. Unzer, Johann Christoph 439 Weinheber, Josef 661, 834ff. Unzer, Ludwig August 237 Weininger, Otto 835, 840 Uz,Johann Peter 25', 439 Weise, Christian 49, , 836 f. Valentin, Karl4. mff. Weisenborn, Günter 8)8 f. Valentin, Thomas 27' Weiss, Ernst 595, 840ff. Valery, Paul 684 Weiss, Peter 466, 84Z ff. Villa, Lorenzo da 569 Weissglas, Immanuel 129 f. Vallejo, Cesar 23, 177, 221 Weitling, Wilhelm 35', 812 Vallentin, Berthold 240 Wekwerth, Manfred 67 Varnhagen, Rahel800f. Wellershoff, Dieter 84, 99f., 846f. Veldeke, Heinrich von 662 Werfel, Franz 69, I06, 238, 3'4, 416, 429, 469, Verdi, Giuseppe 343 848f.,881 Vergil I04, 659, 807 Wemer, Anton 709 Verhaeren, Emile 7'9 Wernher der Gartenaere 637 Verlaine, Paul 239, 594. 7'9 Westphalen, Joseph von 586 Vesper, Bernward 802f. Wezel, Johann Carl8sof. Vesper, Will 185, 250, 802 White, Patrick 76 Villon, ~ 68, 471, 594 Whittnan, walt 70, 7'9, 848 Vischer, Friedrich Theodor 447, 5'9, 667, Whorf, Benjamin Lee 227 803ff. Wickram,Jörg 98, 705, 8SIff. 904 PERSONENREGISTER

Wiclif, John 569 Wolfskehl, Karl 127, 352, 359, 795, s,o f. Wiechert, Ernst 8s3 f. Wolff, Kurt 70 Wiegand, Willy 739 Wollschläger, Hans 588 Wieland, Christoph Martin 5, 74, 206, 257. Wolzogen, Caroline von 526 339, 398, 403, 411, 439, 477, 525 f., 556, Wolzogen, Ernst von 233, 777, 825 850, 855f. Wolzogen, Hans von 685 Wienbarg, Ludolf 292 Wonder, Erich 623 Wiener, Oswald 32, 698 Wunderly-Volkart, Nanny 795 Wilde, Oscar 70, 183, 738 W yneken, Gustav 52, 532 Williams, Carlos William '77, 228 Zadek, Peter '57 Wilson, Robert 623 Zahl, Peter- Paul 872 f. Winckelmann, Johann Joachim 112, 255, 258, Zarncke, Friedrich 88 339 Zech, Paul 528 Wirnt von Grafenberg 497, 868 Zeemann, Dora 217 Wittgenstein, Ludwig 34', 423, 698 Zeller, Bernhard 354 Wittenwiler, Heinrich 637, 858 f. Zeller, Michael 99 Wohmann, Gabriele 859 f. Zelter, Carl Friedrich 259 Wolde, Ludwig 739 Zesen, Philipp von 688, 762, 874 f. Wolf, Christa 40, 110, 221, 290, 294, 4'7, 749, Ziegler und Kliphausen, Heinrich Anshelm 860fT. von 87sf. Wolf, Friedrich August 396, 864f. Zille, Heinrich 348 Wolf, Gerhard 110, 860 Zimmennann,Johann Georg 302 Wolf, Ror 342, 866 f. Zoff, Marianne 92 Wolfe, Thomas 39, 647 Zola, Emile 387, 57', 7'9 Wolff, Christian 268, 551 Zuckmayer, Carl 62, 83, 163, 388, 838, 876 fT. Wolff, Helen 418 Zweig, Arnold 109, 249, 327, 572, 879 f. Wolff, Kurt 3'4, 348, 362, 430, 848 Zweig, Stefan 128, 195, 841, 881 fT. Wolfram von Eschenbach 264 f., 3'3, 336, 338, Zwerenz, Gerhard 883 fT. 395, 632, 637, 64', 868 f. Zwingli, ulrich 628 Bildquellen

Archiv für Kunst und Geschichte, Berlin 566. Historia-Photo, Hamburg I, 97. 119, 123, 132, Rolf Becks, Nieder-Ramstein 727. 134. 193, 205, 209, 235, 241, 248, 251, 264. Bildarchiv Preussischer Kulturbesitz, Berlin 19, 266, 268, 28o, 287. 289, 291, 292, 296, 304, 26, 102, 111, 135, 16o, 172, 246, 272, 271. 337, 339, 378, 390, 398, 400, 536, 558, 627. 283, 379, 386, 391, 396, 402, 403, 428, 446, 636, 655, 669, 679, 688, 703, 721, 725, 746, 473. 481, 488, 525, 527, 533, 543, 547, 550, 153, 779, 823, 855, 868, 874· 568, 587, 601, 603, 607. 610, 633, 653, 656, 676, 681, 757, 790, 800, 828, 848, 876. Interfoto Pressebild, München 9, 12, 22, 32, Bilderdienst Südd. Verlag, München 2, 7, 17. 57, 36, 45, 52, 71, 79, 81, 140, 153, 189, =, 69, 106, 108, 117, 125, 129, 143, 145, 147. 285, 318, 361, 371, 408, 420, 435 {Foto: 175, 195, 207. 261, 301, 328, 368, 413, 436, R.Meisel}, 449, 451, 465, 474, 486, 502, 438, 454. 456, 493, 521, 561, 583, 592, 625, 510, 541, 594. 597, 599, 618, 636, 638, 692, 630, 665, 689, 701, 755, 776, 784. 788, 735, 738, 744. 750, 763, 782, 816, 864. 812,820,825,834,838,840,853,866,8"]2, Keyestone Pressedienst, Hamburg 5, 90, 154. 883· 220, 229, 232, 243, 365, 426, 442, 495, 523, Büchergilde Gutenberg, FrankfurtiM. 786. 646, 663, 772, 797· Claassen Verlag, HildesheinI 320. Renate von Mangoldt, Berlin 50, 367, 620, Deutsche Presse Agentur, Stuttgart 92, 186 699,706· {Foto: D.K1ar}. Leonore Mau, Hamburg 191, 406. Deutsches Literaturarchiv/Schiller National• Roger Melis, Berlin 231, 294. 393, 747. museum, Marbach!N. 73. 86, 120, 127, 149, Niedersächsische Landesbibliothek, Hannover 162, 165, 16'], 174, 182, 201, 211, 213, 217, 276· 234. 238, 249, 253, 309, 316, 322, 324, 348, !solde ühlbaum, München 47, 61, 64, 67, 84, 375, 376, 382, 385, 388, 410, 424. 433, 440, 109, 158, In 215, 226, 274. 286, 305, 458, 444. 452, 469, 479, 489, 498, 499, 500, 503, 467, 506, 507. 514. 515, 565, 590, 609, 651, 512, 519, 530, 531, 534. 555, 563, 571, 574, 672, 817, 860. 576, 640, 648, 664. 667. 685, 694. 708, 709, Österreichische Nationalbibliothek, Wien 671. 711, 730, 741, 743, 751 {- Chr. Schad by Residenz Verlag, Salzburg 352. G.A.Richter, Rottach-Egem}, 758, 76o, Rhein. BildarchivlWallraf Richartz-Museum, 766, 792, 803, 808, 815, 829, 850, 870, 879, Köln 270. 881. Jörg Schröder (März Verlag) 802. Droemer-Knaur Verlag, München 233. StaatsbibliothekIBildarchiv preuss. Kulturbe- S. Fischer Verlag, FrankfurtiMain 429, 460. sitz, Berlin 41, 101 {Foto: W. Pabst}. Freies Deutsches Hochstift/Frankfurter Goe- Staatsbibliothek München 795. the Museum, FrankfurtiMain {Fotografin: Stadtarchiv Darmstadt 645. Ursula Edelmann} 254. 344. 719, 807, 809, Stadtarchiv u. Wissenschaft!. Bibliothek, Bonn 810. 24· Brigirte Friedrich, Köln 75, 99, 137. 168, 197, Liselotte Strelow 604. 252, 347. 363, 416, 422, 462, 490, 606, 686, Ullstein Bilderdienst, Berlin 38 {Foto: H. Cro• 697, 846, 859. ner}, 43, 54. 156, 179, 227 {Foto: H. Tappe}, Hamburger TheatersammlunglArchiv Rose- 314. 326, 342, 354, 359, 518, 539, 585 marie Clausen 81. {Foto: J. Ritter}, 616, 660, 769, 842. Heinrich-Heine-Institut, Düsseldorf 331, 350. Universitätsbibliothek, Heidelberg 263, 3I2, Elisabeth Henrichs, FrankfurtiMain 340. 496, 556, 658, 674· Dr. Wolfgang u. Inge Henze-Ketterer, Wich• Universitätsbibliothek, Hamburg 219, 263, trachtlBem 30. 336,556. Herzog August Bibliothek, Wolfenbüttel 16, VerIagJ.B.Metzler, StuttgartlWeimar 28, 59, 21, 49, 104. 139, zoo, 225, 245, 297. 308, 299, 732, 832· 513, 559, 612, 615, 629, 643, 737. 762, 836. Zentralbibliothek, Zürich 34.