Enea Ritrova Eleno E Andromaca Enea Gjen Përsëri Eleno Dhe Andromakën
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
pagina 1 Anno 17 n.1 Febbraio 2019 Anno 17 Distribuzione gratuita in: Mensile di attualità e cultura italo-albanese Albania, Australia, Numero 1 Belgio, Canada, Germania, Direttore editoriale: Hasan Aliaj Grecia, Francia, Italia, Febbraio 2019 Stati Uniti e Svizera Enea ritrova Eleno e Andromaca Enea gjen përsëri Eleno dhe Andromakën Matrimonio di Preparato da HASAN ALIAJ dal nemico nel sacrificio, e non preda, Përgatitur nga HASAN ALIAJ e Simoenta të re (lumi afër Trojës) për të né del suo vincitore serva, né moglie! Io bërë një sakrificë solemne të varreve dhe, Giovanni Castriota, “Appena mi vide venire e dopo l’incendio di Troja, e dopo aver va- “Sapo më pa duke ardhur dhe si zakonisht, kishte ndërtuar një grumbull riconobbe me, parve che vedesse gato per tanti mari destinata ormai a ser- më njohu, dukej se shihte diçka të madh midis dy areve të mëdha të tufës cosa prodigiosa, perché stupita vire, fui costretta a subire il giogo ed il të mrekullueshme, duke qënë se së gjelbër, monument loti dhe dhimbje; në figlio di Scanderbeg e forsennata rimase prima lusso della stirpe di Achille ed a sopport- ishte e habitur dhe e frikësuar të cilin, me dhuntitë e trishtuara dhe me immobile; quindi smorta e gelata are come sposo il suo superbo figlio Pirro. mbeti fillimisht pa lëvizur; pastaj, zëra të zymta që thërrasin shpirtin e madh Di ALESSANDRO CASTRIOTA SCANDERBEG cadde svenuta. Poi quando noi, Questi poi si invaghì di Ermione (figlia di e shurdhër dhe e akullt, ra pa të Hekorit, nderonte kujtimin e tij. Menelao e di Elena, la triste eroina) e lei dopo lungo tentativo, riuscimmo ndjenja. Pastaj kur, pas një “Sapo më pa duke ardhur dhe më on riferimento alla figura di Giovanni Castriota, a farla rinvenire, mirandomi, che era della razza di Leda e del sangue përpjekjeje të gjatë, arritëm ta njohu, dukej se shihte diçka të mrekul- cosi disse: “Oh sei tu davvero, di Sparta, sposò, preferendola a me e lueshme, duke qënë se ishte e habitur Cfiglio di Scanderbeg, di cui abbiamo recente- kthejmë atë, duke më parë, ajo mente pubblicato un profilo biografico (Rrenjet n. o mi sembri, Enea, sei corpo od volle che Eleno ed io, tutte e due schiavi, tha: “Oh, a je ti me të vërtetë, dhe e frikësuar mbeti fillimisht pa lëvi- 2 del 2018), ci ombra? Se vieni dai nostri morti ci sposassimo insieme. apo më dukesh, Enea, a je një zur; pastaj, e shurdhër dhe e akullt, ra ed hai udito il mio richiamo, “Intanto Oreste (marito di Ermione, trup apo një hije? Nëse vjen nga pa ndjenja. Pastaj kur, pas një përpjekjeje piace aggiungere perché il mio Ettore manda te? a cui Pirro l’aveva tolta) che si vede to- të vdekurit tanë dhe ke dëgjuar të gjatë, arritëm ta kthejmë atë, duke më un’importante gliere l’amata sua donna, infiammato Perché non è teco venuto? Tu ci thirrjen time, përse Hektori im ju parë, ajo tha: “Oh, a je ti me të vërtetë, notizia, finora dall’amore e dalle furie materne, innanzi sarai suo araldo …” dërgoi ju? Pse nuk erdhi me ty? apo më dukesh, Enea, a je një trup apo sfuggita agli stori- agli altari del padre Achille, insidiosa- Ju do të jeni lajmëtari i tij...” një hije? Nëse vjen nga të vdekurit tanë ci più avveduti: ra già finito il giro dell’anno, e i ge- dhe ke dëgjuar thirrjen time, përse Hek- lidi aquiloni infuriavano sul mare, tori im ju dërgoi ju? Pse nuk erdhi me ty? la data esatta ed Eper cui io appesi sulle porte della Ju do të jeni lajmëtari i tij... “ il luogo del matri- città lo scudo del grande Abante, re di “Duke thënë kështu, duke qarë hidhur monio dello stes- Argo che di lucido e concavo metallo era i mbushi me të qara dhe vajtime fushat. so Giovanni con insegna della sua potenza e poi nostra “Unë i hutuar nga keqardhja dhe dhim- Erina Brankovic, preda, cosi scrivendovi: “Enea lo tolse ai bja mezi munda të flisja me fjalë të shkur- figlia di re Lazza- Greci vincitori, ed a te, o Apollo, lo con- tra edhe ato, të ndërprera nga emocionet: ro di Serbia e di sacra”. “Po unë jetoj, o Andromaka, nëse mund Elena Paleologo, “Poi scesi al mare ci tornammo ad im- të quhet jetë vazhdimi i këtyre ditëve kaq barcare e remigando a gara giungemmo të rënda dhe të vështira. Megjithatë unë la figlia primo- tutti insieme in vista di Corfù, di cui si ve- jetoj ende dhe në të vërtetë jam unë ai genita di Tommaso despota della Morea. devano le torri Feaci, e l’oltrepassammo. që të dukem. Oh! Nga çfarë lartësie ke (segue a pagina 7) Poi rivolti a destra costeggiammo l’Epiro zbritur dhe çfarë burri të njohur ke hum- e giungemmo al porto di caonia entrando bur! Oh Andromaka e Hektorit, me Pir- nella città di Butroto (ora Butrinto) ove ron je kaq e bashkuar? Po tani cili fat udii notizia che mi dette insieme meravi- më i lumtur të ka buzëqeshur?” “Ajo La Labe originale glia e gioa. Sapemmo che Eleno, un o dei uli fytyrën dhe me një zë plot emocion u figli di Priamo, nostro Re, era stato assun- përgjigj: “Oh fatlume ajo, mbi çdo grua to a re di quelle terre, e che era divenuto tjetër, që virgjëreshë dhe mbretëreshë në e’ nell’acqua erede di Pirro, (figlio di Achille) del suo atdheun e saj u ofrua viktimë nga armiku Di FRANCESCO ARGONDIZA scettro e della sua sposa Andromaca (in në sakrificë dhe jo pre, as e fituesit të saj, felice moglie di Ettore, che condotta schi- as bashkëshorte! Pas zjarrit të Trojës dhe ava aveva sposato il Re Pirro) con la quale pasi isha endur për kaq shumë dete e de- a labe originale ha la sua causa nella sorgente come trojano, sposo alla trojana donna si stinuar për të shërbyer, unë u detyrova t’i Ldell’acqua, che sta al principio e all’origine era congiunto in matrimonio. nënshtrohem zgjedhës dhe luksit të vijës di tutte le cose. Che questa labe sia nell’acqua ci Arsi di gran desiderio di visitarlo e di së Akilit dhe të duroja si bashkëshort dja- viene anche documentato dai seguenti vocaboli; sapere di lui come queste cose fossero av- lin e tij të shkëlqyer Pirro. Ky i fundit më dalla parola albanese Fhtèsie, che significa labe, venute; e sceso a terra, seguito da pochi pas u dashurua me Hermionen (vajza e colpa peccato, radice comune con Ftòghie, freddo; amici andai e ritrovarlo. Menelaus dhe Elena, heroina e trishtuar) si dice u-ftoga: mi sono raffreddato. “Proprio quel giorno per caso la Re- dhe ajo që ishte e racës së Leda dhe gjaku gina Andromaca era scesa in sulla riva i Spartës, u martua, duke e preferuaruar del nuovo Simoenta (fiume presso Troja) para meje dhe donte që Eleno dhe unë, per fare solenne sacrificio sepolcrale, e, të dy skllevër të martoheshim së bashku. come è rito, aveva fatto erigere un gran “Ndërkohë, Oresti (burri i Hermionës, tumulo fra due grandi are orne di verdi të cilit Pirro ja kishte marrë atë), i cili cespi, monumento di lacrime e di dolore; shihet duke hequr gruan e tij të dashur, sul quale con tristi doni e con lugubri voci i përflakur nga dashuria dhe zemërimi ishte mbaruar tashmë xhiroja e vi- invocando la grande anima di Ettore, on- mente lo uccise. Per la morte di Pirro il mëmësor, përpara altarëve të të atit të orava la memoria di lui. suo regno fu diviso, e questa parte della tit dhe kullat e ftohta tërboheshin tij Akilit, e vrau atë. Për vdekjen e Pir- “Appena mi vide venire e riconobbe me, Caonia fu assegnata ad Eleni, che l’ha Kpërtej detit, kështu që unë vara ros, mbretëria e tij u nda, dhe kjo pjesë e parve che vedesse cosa prodigiosa, perché chiamata Caonia dal nome trojano, come në portat e qytetit mburojën e Abantes Kaonias iu caktua Elenës, që e quajti atë (segue a pagina 4 stupita e forsennata rimase prima immobile; si chiamò Ilio la rocca di Troja del nostro së madh, mbretit të Argos, që ishte një Caonia, nga emri Trojan, siç u quajt Ilio quindi smorta e gelata cadde svenuta. Poi Ilio. Questa rocca che qui tu vedi, è Per- shenjë e fuqisë së tij dhe pastaj preja shkëmbi i Trojës i Ilios tonë. Ky shkëmb quando noi, dopo lungo tentativo, riuscim- gamo e Simoenta questo fiume. jonë, duke shkruar kështu: “Enea e hoqi që shihni këtu është Pergamon dhe ky Spiegazione del nome mo a farla rinvenire, mirandomi, cosi disse: “Ma tu come sei giunto qui? Quali venti atë nga grekët fitimtarë dhe ju, ose Apol- lumi Simoenta. “Oh sei tu davvero, o mi sembri, Enea, sei ti hanno portato, o quale nostra fortuna lo, e shenjtëroi atë”. “Po ti si ke ardhur këtu? Cilat erëra corpo od ombra? Se vieni dai nostri morti contro lo stesso nostro volere ed il tuo? Il “Pastaj të rënë në det ne u kthyem për ju kanë sjellë, apo cili fat i yni kundër Skyp (Shqiptar) ed hai udito il mio richiamo, perché il mio nostro Ascanio vive, cresce, cosa fa? Come të hyrë dhe të gjithë së bashku arritëm në vullnetit tonë dhe tëndit? Ascanio ynë je- razie ai nuovi studi fatti dagli Albanologi fuori Ettore manda te? Perché non è teco venuto? ha sopportato la morte di Creùsa? E come Korfuz, nga ku mund të shihnim kullat ton, rritet, çfarë bën? Si e duroi vdekjen Tu ci sarai suo araldo …” ci fa affidamento che Enea suo padre ed Feaci dhe e kaluam.