ÇA⁄Dafi TÜRK DÜNYASI

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

ÇA⁄Dafi TÜRK DÜNYASI T.C. ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ YAYINI NO: 3090 AÇIKÖ⁄RET‹M FAKÜLTES‹ YAYINI NO: 2012 ÇA⁄DAfi TÜRK DÜNYASI Yazarlar Dr. ‹brahim KALKAN (Ünite 1, 5, 6) Dr. Liaisan fiAH‹N (Ünite 2) Doç.Dr. ‹brahim Ethem ATNUR (Ünite 3) Prof.Dr. Fethi GED‹KL‹ (Ünite 4) Prof.Dr. Ahmet KANLIDERE (Ünite 7) Doç.Dr. Mehmet Seyfettin EROL (Ünite 8) Doç.Dr. ‹lyas KEMALO⁄LU (Ünite 9, 10) Editörler Prof.Dr. Ahmet KANLIDERE Doç.Dr. ‹lyas KEMALO⁄LU ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Bu kitab›n bas›m, yay›m ve sat›fl haklar› Anadolu Üniversitesine aittir. “Uzaktan Ö¤retim” tekni¤ine uygun olarak haz›rlanan bu kitab›n bütün haklar› sakl›d›r. ‹lgili kurulufltan izin almadan kitab›n tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kay›t veya baflka flekillerde ço¤alt›lamaz, bas›lamaz ve da¤›t›lamaz. Copyright © 2014 by Anadolu University All rights reserved No part of this book may be reproduced or stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means mechanical, electronic, photocopy, magnetic tape or otherwise, without permission in writing from the University. UZAKTAN Ö⁄RET‹M TASARIM B‹R‹M‹ Genel Koordinatör Doç.Dr. Müjgan Bozkaya Genel Koordinatör Yard›mc›s› Yrd.Doç.Dr. ‹rem Erdem Ayd›n Ö¤retim Tasar›mc›s› Yrd.Doç.Dr. Alper Tolga Kumtepe Grafik Tasar›m Yönetmenleri Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Ö¤r.Gör. Nilgün Salur Grafikerler Ayflegül Dibek Ufuk Önce Ölçme De¤erlendirme Sorumlusu Ö¤r.Gör. Gülcan Ergün Kitap Koordinasyon Birimi Uzm. Nermin Özgür Kapak Düzeni Prof. Tevfik Fikret Uçar Ö¤r.Gör. Cemalettin Y›ld›z Dizgi Aç›kö¤retim Fakültesi Dizgi Ekibi Ça¤dafl Türk Dünyas› ISBN 978-975-06-1734-8 1. Bask› Bu kitap ANADOLU ÜN‹VERS‹TES‹ Web-Ofset Tesislerinde 3.000 adet bas›lm›flt›r. ESK‹fiEH‹R, fiubat 2014 ‹çindekiler iii ‹çindekiler Önsöz ............................................................................................................ ix Sovyet Döneminde Orta Asya .............................................. 2 1. ÜN‹TE XX. YÜZYIL BAfiINDA ORTA ASYA............................................................ 3 SOVYETLER B‹RL‹⁄‹’N‹N KURULMASI (1917-1922) .................................. 5 Orta Asya’da Sovyet Hâkimiyetinin Kurulmas› ........................................... 7 ORTA ASYA’DA ULUSAL CUMHUR‹YETLER‹N OLUfiTURULMASI ........... 9 ORTA ASYA’DA UYGULANAN SOVYET POL‹T‹KALARI ........................... 12 Siyasi Alanda Sovyetlefltirme ........................................................................ 12 Kültürel Alanda Sovyetlefltirme .................................................................... 13 Ekonomik Alanda Sovyetlefltirme................................................................. 16 TÜRK CUMHUR‹YETLER‹N‹N BA⁄IMSIZ OLMASI..................................... 19 Özet................................................................................................................ 21 Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 23 Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 24 S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 24 Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 25 Sovyet Yönetiminde ‹dil-Ural Bölgesi ................................... 26 2. ÜN‹TE EK‹M 1917 DEVR‹M‹ SONRASINDA ‹D‹L-URAL BÖLGES‹ ........................ 27 SOVYET ‹KT‹DARININ ‹LK ON YILI ........................................................... 31 ‹ç Savafl Dönemi ve Savafl Komünizmi Politikalar›: 1917-1921.................. 32 ‹dil-Ural Bölgesinde Açl›k: 1921-1922.......................................................... 32 1920’li Y›llarda Ekonomik, Siyasal ve Toplumsal Yaflam ........................... 33 1920’li Y›llarda Kültürel Yaflam ................................................................... 34 1920’li Y›llarda Milletler Politikas› ............................................................... 35 1930’LU YILLAR............................................................................................. 37 Sovyet Tarz› Modernleflme: Sanayileflme ve Kollektiflefltirme ................... 38 Büyük Terör .................................................................................................. 39 Milletler Politikas›nda K›r›lma....................................................................... 39 1930’lu Y›llarda Kültür ve Sanat Yaflam›...................................................... 40 ‹K‹NC‹ DÜNYA SAVAfiI DÖNEM‹ VE SONRASI......................................... 41 Savafl›n ‹dil-Ural Bölgesindeki Etkileri ....................................................... 41 Sovyet Tarih Anlay›fl›nda De¤iflim ve Bunun Tatarlara Yans›mas› ............ 43 Savafl Sonras› Y›llar› ...................................................................................... 44 GEÇ SOVYET DÖNEM‹ ................................................................................ 44 “Buzlar›n Erimesi” Süreci: 1953-1964 ........................................................... 44 Durgunluk Dönemi: 1964-1985 .................................................................... 45 Geç Sovyet Döneminde ‹dil-Ural Bölgesinin Ekonomisi............................ 46 Geç Sovyet Döneminde Milletler Politikas› ................................................. 47 Perestroyka Dönemi (1985-1991) ve ‹dil-Ural’daki Etkileri ........................ 48 iv ‹çindekiler Özet................................................................................................................ 50 Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 52 Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 53 S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 53 Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 54 3. ÜN‹TE Sovyet Azerbaycan’›................................................................ 56 XX. YÜZYIL BAfiINDA AZERBAYCAN ........................................................ 57 Kafkasya ....................................................................................................... 57 Transkafkasya Komiserli¤i (Zakavkom)....................................................... 58 AZERBAYCAN HALK CUMHUR‹YET‹ (1918-1920)..................................... 60 AZERBAYCAN SOVYET SOSYAL‹ST CUMHUR‹YET‹................................. 63 Ekonomi......................................................................................................... 67 Karaba¤ Meselesi ......................................................................................... 67 SOVYET AZERBAYCAN’INDA KÜLTÜR HAYATI....................................... 69 Ah›ska Türkleri .............................................................................................. 72 Özet................................................................................................................ 74 Kendimizi S›nayal›m .................................................................................... 75 Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 76 S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................. 76 Yararlan›lan Kaynaklar.................................................................................. 77 4. ÜN‹TE Azerbaycan Cumhuriyeti........................................................ 80 AZERBAYCAN’IN BA⁄IMSIZLIK SÜREC‹ .................................................... 81 Yeniden Ba¤›ms›zl›k .................................................................................... 83 ‹ç Politika....................................................................................................... 85 BA⁄IMSIZLIK SONRASI GEL‹fiMELER ........................................................ 85 Devlet Yönetim Sistemi................................................................................. 85 ‹ktisadi Geliflmeler......................................................................................... 87 Küresel Güçlerle ‹liflkiler .............................................................................. 88 E⁄‹T‹M VE KÜLTÜR HAYATI...................................................................... 90 E¤itim Sistemi ................................................................................................ 90 Alfabe ve Dil Meselesi .................................................................................. 91 Tarih Yaz›c›l›¤›............................................................................................... 92 Edebiyat ......................................................................................................... 93 Bas›n .............................................................................................................. 93 Müzik, Resim ve Mimarl›k ............................................................................ 94 TÜRK‹YE ‹LE ‹L‹fiK‹LER................................................................................ 96 Özet................................................................................................................ 99 Kendimizi S›nayal›m...................................................................................... 100 Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› ............................................................ 101 S›ra Sizde Yan›t Anahtar› .............................................................................
Recommended publications
  • TURKIC LITERATURE Culha, Tulay, Phd
    TURKIC LITERATURE Culha, Tulay, PhD Course Description The aim of this course is to provide for an outline of the literature of the Turkic language peoples called “Turkish world” with its leading representatives. For the purpose of providing an account of the Turkish world, the fact that Turkic people have lived across a wide geography for centuries should be taken into account and it should be indicated within historical as well as contemporary context and additionally within the context of folk literature bearing the traces of a common culture. Within the context of this evaluation, as the historical and contemporary Turkish literature regarded as the literature of Turkish spoken in Turkey is an independent research subject on its own, it will be excluded from the scope of this course. About the Professor Tülay Çulha currently gives lectures as an associate professor in Modern Turkish Language of the Department of Turkish Language and Literature in Kocaeli University. The area of expertise of Dr. Çulha includes the Turkish World North-West (Kypchak) Turkish language and literature, especially Karaim Turkish and Literature and recently conducts academic research in this field. Contents Unit I: South-West (Oghuz) Turkish Literature Unit II: South-East (Turkistan-Uyghur) Turkish Literature Unit III: North-West (Kypchak) Turkish Literature Unit IV: North-East (Sakha/Yakut-Tuva-Khakas) Turkish Literature Unit V: ChuvashLiterature © 2015 by Humanities Institute General Instructions This course consists of five different chapters each of which represents a different group. Each chapter deals with the introduction of the representatives from the Turkish communities within the scope of each respective group whose language and literature is practically in use and concludes by the analyses of sample texts.
    [Show full text]
  • Issue Full File
    Internatonal Peer-Revewed and Open Access Electronc Journal Uluslararası Hakeml ve Açık Erşml Elektronk Derg Volume / Clt : 4 Year / Yıl : 2019 Issue / Sayı : 1 R A TIN G ACADEMY JOURNALS E-ISSN : 2149-6544 ratngacademy.com.tr/ojs DOI : 10.26809 ABOUT THE JOURNAL / DERGİ HAKKINDA OWNER / SAHİBİ Rating Academy Ar-Ge, Yazılım, Danışmanlık, Yayıncılık, Eğitim ve Organizasyon Ltd. Şti. EDITORS / EDITÖRLER Assoc. Prof. Dr. Mehmet ŞAHİN, Çanakkale Onsekiz Mart University/TURKEY (Chief Editor) Assist. Prof. Dr. Nilay KÖLEOĞLU, Çanakkale Onsekiz Mart University/TURKEY (Co-Editor) SECTION EDITORS / ALAN EDITÖRLERİ Assist. Prof. Dr. Halide OKUMUŞ, Çanakkale Onsekiz Mart University/TURKEY Assist. Prof. Dr. Fatih KANA, Çanakkale Onsekiz Mart University/TURKEY WEB EDITOR / WEB EDITÖRÜ Lecturer Cumali YAŞAR, Çanakkale Onsekiz Mart University/TURKEY Contact / İletişim: Sarıcaeli Köyü ÇOMÜ Sarıcaeli Yerleşkesi No: 276 D-I, Çanakkale / TÜRKİYE Gsm : +90 555 477 00 66 E-mail : [email protected] ; [email protected] Web: http://ratingacademy.com.tr/journals/index.php/JoA ABSTRACTING & INDEXING CEEOL (Central And Eastern European OPAC Plus Onlıne Lıbrary) Directory of Research Infobase Index Journals Indexing (DRJI) Bielefeld Academic Search Engine(BASE) World Wide Science German National Google Scholar Library of Science and Technology (TIB) ASOS Index Scilit ii AcademicKeys Scipio.ro I2OR OAJI Scientific World Index Cite Factor Polish Scholarly Journal Factor Bibliography (PBN) ScopeMed: Directory of Cosmos Impact Factor Medical Articles
    [Show full text]
  • A History of Inner Asia
    This page intentionally left blank A HISTORY OF INNER ASIA Geographically and historically Inner Asia is a confusing area which is much in need of interpretation.Svat Soucek’s book offers a short and accessible introduction to the history of the region.The narrative, which begins with the arrival of Islam, proceeds chrono- logically, charting the rise and fall of the changing dynasties, the Russian conquest of Central Asia and the fall of the Soviet Union. Dynastic tables and maps augment and elucidate the text.The con- temporary focus rests on the seven countries which make up the core of present-day Eurasia, that is Uzbekistan, Kazakstan, Kyrgyzstan, Tajikistan, Turkmenistan, Sinkiang, and Mongolia. Since 1991, there has been renewed interest in these countries which has prompted considerable political, cultural, economic, and religious debate.While a vast and divergent literature has evolved in consequence, no short survey of the region has been attempted. Soucek’s history of Inner Asia promises to fill this gap and to become an indispensable source of information for anyone study- ing or visiting the area. is a bibliographer at Princeton University Library. He has worked as Central Asia bibliographer at Columbia University, New York Public Library, and at the University of Michigan, and has published numerous related articles in The Journal of Turkish Studies, The Encyclopedia of Islam, and The Dictionary of the Middle Ages. A HISTORY OF INNER ASIA Princeton University Cambridge, New York, Melbourne, Madrid, Cape Town, Singapore, São Paulo Cambridge University Press The Edinburgh Building, Cambridge , United Kingdom Published in the United States by Cambridge University Press, New York www.cambridge.org Information on this title: www.cambridge.org/9780521651691 © Cambridge University Press 2000 This book is in copyright.
    [Show full text]
  • 20. Yy Türk Dünyasinda Eğitim Reformu
    T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ 19. Y.Y. - 20. Y.Y. TÜRK DÜNYASINDA EĞİTİM REFORMU ÇALIŞMALARI VE USUL-İ CEDİD HAREKETİNİN EĞİTİM FELSEFESI AÇISINDAN ELEŞTİRİSİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Zhanylmyrza TYNYBEK KYZY Enstitü Anabilim Dalı: Felsefe Tez Danışmanı: Prof. Dr. Rahmi KARAKUŞ ARALIK – 2018 ÖNSÖZ Yüksek lisans eğitimim boyunca değerli bilgi ve deneyimlerinden yararlandığım, her konuda bilgi ve desteğini almaktan çekinmediğim, araştırmanın planlanmasından yazılmasına kadar tüm aşamalarında yardımlarını esirgemeyen, teşvik eden, aynı titizlikte beni yönlendiren değerli danışman hocam Prof. Dr. Rahmi KARAKUŞ’a karşılığı ödenmeyecek emek ve katkıları için sonsuz teşekkürlerimi ve saygılarımı sunarım. Ayrıca savunma sınavı jüri üyeleri, Prof. Dr. Hüseyin Nejdet ERTUĞ ve Prof. Dr. Nedim ÜNAL hocalarıma, yüksek lisans dönemi boyunca çalışma fırsatı bulduğum hocalarıma bu vesileyle teşekkürü borç bilirim. Son olarak, bugünlere gelmemde haklarını asla ödeyemeyeceğim çok kıymetli anneme, babama ve kardeşlerime şükranlarımı sunarım. Zhanylmyrza TYNYBEK KYZY 20.12.2018 İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ .......................................................................................................................................... i KISALTMALAR .......................................................................................................................... ii TABLOLAR LİSTESİ ................................................................................................................. iii GİRİŞ ..........................................................................................................................................
    [Show full text]
  • Türklük Bilimi Araştirmalari
    ISSN: 1300-7874 TÜRKLÜK BİLİMİ ARAŞTIRMALARI JOURNAL OF TURKOLOGY RESEARCH uluslararası hakemli dergi international peer reviewed journal Yılda iki sayı yayımlanır. Biannual 22. Yıl/Year 42. Sayı/Volume Ni ğde 2017-Güz/Autumn Kurucu / Founding TÜBAR’ın tarandı ı dizinler Prof. Dr. Nâzım Hikmet POLAT TÜBAR is indexed and abstracted by EBSCO Academic Complete Search Editör / Editor MLA Modern Language Association Prof. Dr. Nâzım Hikmet POLAT SOB İAD Sosyal Bilimler Atıf Dizini Prof. Dr. Hikmet KORA ULAKB İM-Sosyal Bilimler Veri Tabanı Prof. Dr. M. Fatih KÖKSAL ngilizce Editörü / English Manuscripts Editor Danı ma Kurulu / Advisory Board Okt. Nimet ALPASLAN Prof. Dr. Vahit TÜRK (stanbul Kültür Üni. ) Yazı leri Müdürü / Editorial Assistant Prof. Dr. Abdürre it KARLUK Yard. Doç. Dr. Ramis KARABULUT (Ömer Halisdemir Üni. ) Düzenleme / Technical Editors Prof. Dr. brahim TELL OLU Ar. Gör. Dr. Dinçer APAYDIN (Ondokuz Mayıs Üni. ) Ar. Gör. Hatice YILDIZ Ar. Gör. Zeynep ENER Prof. Dr. Necdet OSAM Ar. Gör. Elif PAL ÇKO (KKTC Do u Akdeniz Üni. ) Doç. Dr. brahim MARA Haberle me / Communication (Ankara Üni. ) [email protected] [email protected] Yayın Kurulu / Editorial Ramis KARABULUT Prof. Dr. Nâzım Hikmet POLAT Sırasö ütler Mah. Çevreyolu (Gazi Üni. ) Aydo du Ap. Kat: 2, Nu. 2 Prof. Dr. M. Fatih KÖKSAL 0542 626 24 56 (Amasya Üni. ) Bor / N DE Prof. Dr. Muhsin MAC T ISSN: 1300-7874 (Anadolu Üni. ) A Adresi/ Web Address www.tubar.com.tr Prof. Dr. Hikmet KORA (Ömer Halisdemir Üni. ) Baskı/ Printing Prof. Dr. Nurettin DEM R Bizim Büro Mat. (Hacettepe Üni. ) Büyük Sanayi 1. Cad. Sedef Sok. Nu: 6/1 skitler / ANKARA Prof.
    [Show full text]
  • Wikivoyage Uzbekistan March 2016 Contents
    WikiVoyage Uzbekistan March 2016 Contents 1 Uzbekistan 1 1.1 Regions ................................................ 1 1.2 Cities ................................................. 1 1.3 Other destinations ........................................... 1 1.4 Understand .............................................. 1 1.4.1 History ............................................ 1 1.4.2 Climate ............................................ 2 1.4.3 Geography .......................................... 2 1.4.4 Holidays ............................................ 2 1.5 Get in ................................................. 2 1.5.1 By plane ............................................ 3 1.5.2 By train ............................................ 3 1.5.3 By car ............................................. 3 1.5.4 From Afghanistan ....................................... 3 1.5.5 From Kazakhstan ....................................... 3 1.5.6 From Kyrgyzstan ....................................... 3 1.5.7 From Tajikistan ........................................ 3 1.5.8 By bus ............................................. 4 1.5.9 By boat ............................................ 4 1.6 Get around ............................................... 4 1.6.1 By train ............................................ 4 1.6.2 By shared taxi ......................................... 4 1.6.3 By bus ............................................. 4 1.6.4 Others ............................................. 4 1.6.5 By car ............................................
    [Show full text]
  • Modern Özbek Edeb Yati “Modern Uzbek Literature”
    Uluslararası Sosyal Aratırmalar Dergisi The Journal of International Social Research Cilt: 4 Sayı: 19 Volume: 4 Issue: 19 Güz 2011 Fall 2011 www.sosyalarastirmalar.com MODERN ÖZBEK EDEBYATI “MODERN UZBEK LITERATURE” Emek ÜENMEZ• Özet Türkistan corafyasının Sırderya ve Amuderya nehirleri arasındaki verimli topraklarda kurulmu olan Özbekistan Cumhuriyetinin idari sahaları dil ve kültür tarihimiz açısından son derece önemli bölgelerdir. Modern Özbek edebiyatı ifadesi ile bugünkü Özbekistan’da yaayan Özbeklerin yirminci asır balarından günümüze kadar olan yazılı edebiyatı kastedilmektedir. iir, roman, hikâye, tiyatro, drama, çeviri gibi pek çok edebî türde eserler veren modern Özbek edebiyatı özellikle baımsızlık sonrası önemli deime gelimeler göstermitir. Bu yazıda Özbekistan’daki modern devir Özbek edebiyatının oluum ve kurulu safhaları ele alınıp modern Özbek edebiyatının ekillenii ve günümüzdeki durumu üzerinde durulacaktır. Anahtar Kelimeler: Modern Özbek Edebiyatı, Cedid Hareketi, Müstakillik Dönemi, Özbekler, Özbekistan. Abstract Administrative areas of the Republic of Uzbekistan is extremely important in terms of language and cultural history of Turkestan which was founded fertile land between the Sirderya and Amuderya. With the term of the modern Uzbek literature, it is refered written Uzbek literature of Uzbeks who are living in Uzbekistan from the beginning of the twentieth century to the present day. Modern Uzbek literature which has literary genres such as poetry, novels, stories, theater, drama, translation have particularly shown an important changes after the independence. In this article, formation and constitution period of modern Uzbek literature are stutied and dealt with the formation and the position of modern Uzbek literature at present. Key Words: Modern Uzbek Literature, Jadid Movement, Independence Period, Uzbeks, Uzbekistan. Giri1 13.
    [Show full text]