BUUN 12 ‘De Buun is als een kapstok met een bonte verzameling kleding’, heeft een lezer eens gezegd. Die vergelijking nemen we hier, bij het verschijnen van het twaalfde jaarboek, graag over. Naar believen kunt u verhalen kiezen die het beste bij u passen, maar die u altijd informeren over uw eigen streek: vroeger, nu en in de toekomst. Zeker niet te missen is het dramatische verhaal over de verguisde heldenrol van de Veldense politieman Jan Theelen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Grondig onderzocht en beschreven door Gerrit van der Vorst. Lees ook het verhaal over de moeizame opmars van vrouwen bij Tante Bet, de Venlose krant. Beleef het enthousiasme waarmee Venlose inwoners de eerste vliegtuigen op hun grondgebied verwelkomden. Of reis nog verder terug in de tijd, toen gilden en feestelijke optochten de stad extra kleur gaven. Als u dat liever wil, kunt u in de actualiteit blijven. Met de trotse blik van Arnold van Hoof op woonwijk Venlo Noord. Met indringende portretten van schrijfster Patricia de Groot, vormgever Baer Cornet, beeldend kunstenaar Nicolas Dings en abt Amandus Prick. Met een insiderverslag van wat zich in Q4 afspeelt, gemaakt door zanger en journalist Peter Beeker. Lees hoe mooi een Amsterdamse schrijver zijn liefde voor de Venlose vastelaovend in woorden vat. Kijk naar de opmerkelijke fotoreportage van John Smets over de wording van de Maasboulevard, die Venlo tot ver na onze tijd een nieuw stadsaan- zicht bezorgt. En als we het toch over de toekomst hebben: volg hoe een jonge generatie probeert de bordjes van de gevestigde orde te verhangen, en vernuftig gebruikmaakt van social media. Zo is er veel meer. Buun 12 biedt u ‘kleding’ voor een heel jaar, met een schitterende vormgeving en fotografie. Wederom fullcolour uitgevoerd, dankzij hoofdsponsor Woningstichting Venlo-Blerick. De winkelprijs is 19,95 euro, abonnees genieten korting. Oktober 2010 Het cultuurhistorisch tijdschrift De Buun bestaat al sinds 1993. Als een podium voor schrijvers over alles wat met Venlo en omgeving te maken heeft. Aanvankelijk verscheen De Buun als kwartaaluitgave, sinds 2000 komt er jaarlijks één - omvangrijke - editie uit. Dit jaar verscheen er, ter gelegenheid van de opening van de Maasboulevard, tevens een mini-Buun. ISBN/EAN: 978-90-76758-13-8 BUUN 12 We doen ons best Deze zomer las ik in de Volkskrant een lovende recensie van de debuut- roman van Frans Pollux. Wat me trof was het motief van het boek: Pollux doet een aanval op de vrije markt. Ik moest denken aan die andere Ven- lonaar, Mark Verheijen. Een van de machtigste liberalen in het land, hij bewaakt juist die vrije markt. In een flits zag ik ze tegenover staan: Verheijen en Pollux. En van daaruit dacht ik aan Venlo: verdomd, die stad is misschien wel de draaischijf van het land. Voor het moment althans. Een plaats waar alles van een tijd samenkomt. Venlo als vertrekpunt om het verhaal van Nederland anno nu te vertellen. Ja, er is met deze stad iets bijzonder aan de hand. Wat precies weet ik niet, maar wees gerust: Buun is er bij. Nauwgezet volgen we wat er ge- beurt. Wie over vijftig jaar de Buuns uit het begin van de 21ste eeuw leest, leert over een bijzondere fase in de geschiedenis van de stad. Pollux werd eerder al belicht in een portret (hij behoort nu tot de redac- tie). In de nieuwe editie komt Verheijen uitgebreid aan bod in een ver- haal over een nieuwe generatie die snel invloed verwerft in de stad. Ook in ruimtelijke zin verschuiven de panelen van Venlo. Zie de Maas- boulevard. Ter gelegenheid van de opening van de Maasboulevard brach- ten we, vooruitlopend op dit jaarboek, onlangs een mini-Buun uit. Met verhalen over de Maas en geïllustreerd door onze vaste fotograaf Peter de Ronde. In deze Buun komt de Maasboulevard opnieuw aan bod, via beelden van kunstenaar John Smets. Jaren achter elkaar stond hij met zijn camera aan de bouwplaats. Het leverde duizenden foto’s op van een stad in beweging. Wij vonden het zo bijzonder, dat we hier een selectie laten zien. Fotografie krijgt in de hele Buun bijzonder veel ruimte, waarmee we voor het eerst de fullcolourdruk echt uitbuiten. Zo is een serie, verspreid over het jaarboek, gewijd aan de nieuwe voortuin van Venlo. Over verschui- vingen gesproken: met de gemeente Arcen en Velden heeft Venlo nu meer evenwicht tussen stedelijke en pastorale landschappen. Daarom ter introductie van Arcen en Velden aan de andere inwoners: de mooiste opnamen van het gebied - in samenwerking met Stichting het Limburgs Landschap - door fotograaf Jacques Peeters. En dan Q4, een wijk waar veel over te doen is. Midden in de stad, broei- end van activiteit, op weg naar iets nieuws. Peter Beeker maakte het van binnenuit mee, als bewoner. Hij schreef een portret over Q4. In deze Buun ook aandacht voor de man met een cruciale rol bij de uiter- lijke stadsveranderingen: Arnold van Hoof, directeur van Woningstich- ting Venlo-Blerick. Een uitgebreid interview toont dat Venlo-Noord hem misschien wel het meest raakt. Bij zijn afscheid als directeur danken we hem voor het vertrouwen. De woningstichting is al jaren onze hoofdsponsor. Als ik hem goed heb be- grepen in de vele gesprekken, dan is de cultuur beslissend voor een stad. Mijn antwoord namens Buun: we doen ons best. Ruud Linssen, Hoofdredacteur Buun Oktober 2010 BUUN 1 Inhoud Buun 12 Colofon 1 Voorwoord 108 Beeldreportage John Smets van Maasboulevard Buun 12 is een cultuurhistorisch jaar- Thijs Lenssen boek voor Venlo en omstreken. 2 Colofon 127 Nieuwe voortuin 5 Redactie: Guus Benders, Johan Hauser, Geert-Jan Kusters (eindredacteur), Thijs Lenssen (eindredacteur), Ruud Linssen (hoofdredacteur), Pascalle Mansvelders, 4 Amsterdammers vieren Venlose vastelaovend 128 Interview pater Amandus Prick Sacha Odenhoven, Frans Pollux, Annemarie Staaks Jan van Mersbergen Willem Kurstjens Hélène Hermans en Peter de Ronde (beeld) Medewerkers aan dit nummer: Marcel Abrahams, Peter Beeker, Ad Bogers, Vincent 16 Nieuwe voortuin 1 137 Nieuwe voortuin 6 Freriks, Patricia de Groot, Ragdy van der Hoek, Wil- lem Kurstjens, Jan van Mersbergen, Thijs Pennings, Edmond Staal, Ben Verbong, Mariet Verberkt, Gerrit 17 In het Limburgs Museum 138 VVV-archivaris Baer Diddens van der Vorst, Jur ter Wal Thijs Lenssen Marcel Abrahams Vormgeving: Frank Backhuijs, Maarten Grob, Hélène Hermans (hoofd), Harm Langenkamp 26 Jonge machthebbers in Venlo 143 De vrouwen van Tante Bet Thijs Pennings Mariet Verberkt Foto’s en illustraties: Archief Baer Diddens, archief Nicolas Dings, beeldar- chief Dagblad voor Noord-Limburg, Beeldbank NIOD, collectie familie Coehorst, collectie Sef Derkx, 38 Venlose kennismaking met Europese luchtvaart 155 Nieuwe voortuin 7 collectie familie Jacobs, collectie Limburgs Museum, Vincent Freriks collectie familie Schoenmakers, collectie Willem Stroeken, collectie familie Theelen, collectie familie Beeldend kunstenaar Nicolas Dings Vincken, Richard Fieten, Foto Kino Linders, Gemeen- 156 tearchief Venlo, Lé Giesen, Wim van Groenendaal, 45 Nieuwe voortuin 2 Sacha Odenhoven Bert Nienhuis, Jan Oehlen, Jacques Peeters, Peter de Ronde, John Smets, Louk Voncken 46 Arnold van Hoof blikt terug 170 Balling op de Bolwaterstraat Peter Beeker Druk: Edmond Staal Drukkerij Knoops BV, Venlo Uitgever: 56 Nieuwe voortuin 3 178 Nieuwe voortuin 8 Stichting Cultuurhistorische Publicaties, secretariaat: Bongerdstraat 4, 5931 NG Tegelen, Postbus 3025, 5930 AA Tegelen. 57 Veldense verzetsstrijder Jan Theelen 179 De gilden en de godsdienst Bestuur: Gerrit van der Vorst Ad Bogers Jos van Ewijk (penningmeester), Adri Gorissen, Jan Kessels, Martin Kok (secretaris), Sjaak Smetsers, Edmond Staal, Maarten Stoffels, Mieke Verhaegh (voorzitter) 80 Ontwerper Baer Cornet 196 Verdwijnend kroegleven Blerick Ragdy van der Hoek Guus Benders Copyright: © SCHP 2010 Verantwoordelijkheid: De verantwoordelijkheid voor de inhoud van een 92 Don Juan uit Steyl 204 Nieuwe voortuin 9 artikel berust altijd bij de auteur. Willem Kurstjens ISBN/EAN: 978-90-76758-13-8 205 In memoriam Eugène Coehorst Proza: voorpublicatie Kleef Ben Verbong Winkelprijs: 19,95 96 Patricia de Groot Abonneren en bestellen: De Buun is verkrijgbaar in de boekhandel. Abonneren kan via www.buun.nl of via Interview Patricia de Groot het secretariaat. Abonnees ontvangen het 98 jaarboek voor een gereduceerde prijs. Ook Ruud Linssen vorige Buunuitgaven zijn nog te bestellen. Reacties: 107 Nieuwe voortuin 4 Vragen, opmerkingen of ideeën? Maak ze kenbaar via www.buun.nl of stuur ze naar het secretariaat. 2 BUUN BUUN 3 A M STERDAMMERS vieren Venlose Vastelaovend n de trein trok ik mijn pak aan. Het was fe- I bruari 2006 en ik reed naar het zuiden. Ik verwisselde mijn broek en shirt en de rest van mijn pak en ik wist toen nog niet dat een carna- valspak in Venlo een pekske heet. Beter nog: een Vastelaovespekske. Ik moest nog veel leren. door Jan van Mersbergen Met mijn vijfde Vastelaovend in het vooruitzicht fotografie Richard Fieten, Lé Giesen, Wim van Groenendaal, Fotokino Linders, Jan Oehlen durf ik te zeggen dat ik het festijn inmiddels iets beter begrijp. Iets. 4 BUUN BUUN 5 A M STERDAMMERS vieren Ik ken het Brabantse Carnaval. Ik woon twintig jaar in Amster- Venlose dam, maar ik ben opgegroeid in het gebied tussen de Bergsche en de Vastelaovend Afgedamde Maas, kleigrond bevolkt door gereformeerden en hervorm- den die niks van Carnaval willen weten en een hitsige groep jongeren die smachten naar een feestje. Dus trokken we ieder jaar met een groep de Maas over, in onze goedkope pakken op de veerpont, en vierden een paar dagen feest in Raamsdonksveer, in Oosterhout, Breda, Geertrui- denberg of Bergen op Zoom. Het Brabantse Carnaval verschilt op twee punten essentieel van de Ven- lose Vastelaovend: de Brabantse liedjes zijn minder subtiel en in Brabant volstaat een boerenkiel en een paar ovenhandschoenen aan een koord als pak. Ik heb mijn complete jeugd in een oude geelbruin gestreepte pyjama gelopen waar mijn moeder een washandje in had genaaid, een binnenzak waar ik mijn muntjes, geld, pakje shag en aansteker in kon doen.