s &..o 7/8 1997 341 BOEKEN De toekomst van redacteur in de kroeg te horen krijgen van zijn Volkskrant colle­ het Parool en de ga. Animositeit over en weer. Volkskrant Misschien iets minder de laatste jaren, maar nog niet verdwenen. De Volkskrant heeft een (be­ Wouter Gortzak schrijft naar trekkelijk) nieuwe hoofdredac­ aanleiding van: teur, Pieter Broertjes. Onder zijn Gerard Mulder & Paul Koedijk. Léés die leiding slaat de krant nieuwe krant! Geschiedenis van het naoorloase wegen in. De groei stagneerde en Parool. Amsterdam: Meulenhoff 1996. moest impulsen krijgen. De Frank van Vree. De metamoifose van een zuurgraad omlaag. Onlangs haal­ daablad. Een journalistieke aeschiedenis van de de Volkskrant chefsport Poul de Volkskrant. Amsterdam: Meulenhoff Annema van de overkant. Een •996. Paroolman en voetballiefhebber Gerard Mulder. Wim van Narden. Portret baas van de Volkskrant-sportre­ van een courantier. Amsterdam: dactie. Jarenlang de plek van Meulenhoff 1997. voetbalhater Ben de Graaf. Zo doe je dat. Wat je niet hebtkun je halen. Als je winst maakt, ten­ Een soort Fleet Street is de minste. Amsterdamse Wibautstraat niet Nog kakelverser dan Broertjes geworden. Toch zetelen er twee is de nieuwe Parool hoofdredac~ belangrijke dagbladen. Aan de teur. Matthijs van Nieuwkerk, even zijde de Volkskrant, aan de 35 jaar jong, tintelt van optimis­ overkant Het Parool. De een me. Het gaat gebeuren. Het floreert, de ander lijdt nood. Parool een echt-Amsterdamse Samen vormen ze Perscombi­ krant met stijl en allure. Geen natie, na de fusie met Meulenhoff Amsterdams sufferdje, slap noch onderdeel van Pc M. Ook Trouw is oubollig. Een nieuwe vorm, een er, Parools' bovenbuurman. 'Be­ verrassende inhoud. Hopelijk kijk het ook eens van de andere lukt het. Het Parool kan niet zon­ k(r)ant' zeggen ze bij Trouw en der Amsterdam, wie in Amster­ ze hebben gelijk; Trouw valt wei­ dam geïnteresseerd is moet niet nig op maar is goed. Toch doet om Het Parool heen kunnen. Trouw niet helemaal mee. Geen Amsterdam is een unique sellinB INHOUD harde concurrent van Parool of point, het enige waarmee Het Volkskrant, geen winst, geen Parool de concurrentie de baas Parool en Volkskrant verlies. Volkskrant en Parool, kan. Schiphol, haven, kunst en Duitsland daar gaat het om. De winst bij de cultuur, wetenschap, geldhan­ Politieke marketing een stopt de gaten bij de ander. del, Ajax, tienduizenden nieuwe Heel vroeger was 't omgekeerd. Amsterdammers, de FNV, het Toen maakte 'het wijwatervat PvdA-bestuur. Van Nieuwkerks aan de overkant goede sier van voorganger, Sytze van der Zee, onze centen'. Al jarenlang probeerde het anders. Hij maakte stroomt het geld in tegengestelde een interessant Parool, de krant richting. 'Dat biertje van jou heb redde het niet. 'Wat ik ook ik betaald', kan de Parool- deed', zei ex-hoofdredacteur s &..o 7/8 1997 342 - B 0 E K E N Sandberg, een paar jaar voor Van ment. Zij lazen, zeiden ze, Het Het resultaat was ernaar. Het lijk der Zee, 'aan het eind van het jaar Parool uitsluitend nog uit nostal­ Parool schoot tekort als landelij­ ga~ hadden we minder lezers dan het gie en vanwege Carmiggelt en ke krant en een interessante krant lee jaar daarvoor'. Peter van Straaten. Voor nieuws, voor iedereen met belangstelling Pel achtergrond en analyse hadden ze voor Amsterdam werd 't niet. De ter Sleutelen aan de krant een andere krant. Radicaliseren­ oplagedaling zette zich versneld wil Er is vaak en veel gesleuteld aan de jongeren verlegden de blik door. Zeven jaar heeft m'n Pal Het Parool. Na 1970 althans. naar elders omdat Het Parool gemodder geduurd, toen ver­ da; Daarvoor was er geen aanleiding. pro-Amerikaans bleef toen zij dween ik en in 1988 kwam Van Nr Een aantal redacteuren was Johnson, moordenaar! riepen. Of der Zee. kr; voortreffelijk, menig medewer­ molenaar want een bevriend Met Van der Zee kwam een Ha ker interessant. Een toonaange­ staatshoofd mocht niet beledigd nieuwe wending. Niks Amster­ bh vend landelijk dagblad met het worden. damse krant voor gewone en tie zwaartepunt in de hoofdstad. In En toen was er de uittocht uit andere mensen, het vizier werd de Amsterdam concurreerde Het Amsterdam. Vroeger forensden nu gericht op een in Amsterdam ve1 Parool eind jaren zestig het uitsluitend de hogere standen, in gevestigde, landelijk verkrijgbare Alsemeen Handelsblad naar een de jaren zeventig ('overloop') kwaliteitskrant. De hoofddirectie Pa fusie met de NRC. De nieuwe begon de pendel van het gewone gaf hem de financiële injectie Vc concurrent, begin jaren zeventig, volk. Eenmaal verhuisd werden die bij mij was wegbezuinigd. H; heette Nieuws van de Das. Zoals zij Het Parool ontrouw. In hun De buitenlandcorrespondenten op eerder in de concurrentieslag met plaats kwamen 'nieuwe Amster­ kwamen terug, de parlementaire Al het Handelsblad ging het gevecht dammers'. Ze waren welkom redactie werd versterkt. Van der be om de Amsterdamse markt. maar lazen geen Nederlandse Zee 'hergaf de Paroolredactie Pa Elders was Het Parool niet sterk dagbladen. De Parool oplage haar waardigheid' en Het Parool be genoeg om echt te kunnen con­ daalde. een nieuw journalistiek prestige. mi curreren, het blad (onafh.soc.) Hoofdredacteur Sandberg ver­ Maar de extra investeringen wer­ ge ging voor te rood door om echt­ dween in de VUT, ik kwam. Van den niet terugverdiend. En in m liberale lezers te kunnen lokken. dat popular quality-gedoe wilde 1996 verdween Van der Zee en he Om een dam op te werpen tegen ik af. Het Parool moest een prik­ kwam Van Nieuwkerk. ~a Het Nieuws van de Dag werden kelende krant worden voor Een nieuwe hoofdredacteur, erl 'verstrooiende elementen' aan de gewone en andere Amsterdam­ een nieuwe wending. Van N krant toegevoegd. Een popular mers. En voor iedereen elders Nieuwkerk richt zich weer op tu qualitypaper heette Het Parool met belangstelling voor Amster­ Amsterdam, Het Parool wordt bl toen. Veel redacteuren haalden dam. Ik was de weg naar de hel een Amsterdamse quality paper. er de neus voor op, hoofdredac­ ingeslagen. De hoofddirectie De Parool redactie mag haar her­ H teur Sandberg eigenlijk ook. 1 dwong me tot drastisch bezuini­ wonnen waardigheid niet op­ A NRC Handelsblad werd, vonden gen, elke keus voor Amsterdam nieuw verliezen en de krant moet h~ ze, 'de betere krant' . En al lag het betekende schrappen elders, er het journalistieke prestige behou­ cc zwaartepunt in Amsterdam, er was geen geld voor nieuwe redac­ den. Van Nieuwkerk moet ook V( werd niet ondubbelzinnig voor teuren, een deel van de zittende bezuinigen, als ik vijftien jaar eer­ de hoofdstad gekozen. Behalve redactie saboteerde. Voor hen der. Hij is niettemin optimistisch dan door wijlen Knap, Das­ was vrijwel niets des Parools. De over de afloop. Ik niet. rr boekanier, wiens 'eikenloof met fotografen Toussaint en Van der Ji, rupsen' door de meeste redacteu­ Elsken niet, columnist Jan Kansen d: ren niet erg serieus werd geno­ Vrijman niet, de jongerenpagina Van Nieuwkerks' perspectieven ho men. De Amsterdamse scene Goochem niet en ik al helemaal zijn somber. Het klimaat waarin R moest even weinig weten van niet. Als Paroolredacteur kun je Het Parool opereert is harder dan di Knap als van ander divertisse- ook zonder talent arrogant zijn . voorheen, zijn startpositie moei- s &..o 7/8 '997 - 343 BOEKEN let !ijker dan die van zijn voor­ Parool nog 'een aantal jaren' niet meer nodig. De dagcapaciteit ij - gangers. Omstreeks 198 3 stipu­ gegeven. De kans dat de krant in van de nieuw te bouwen pers kan nt leerde de hoofddirectie van die periode uit de rode cijfers dan gebruikt worden voor de ng Perscombinatie dat elke titel, op komt is gering. Geen moeilijker Amsterdamse editie van N R c )e termijn, moest bijdragen aan de markt dan de Amsterdamse, waar Handelsblad, die nu nog buiten :ld winst van de onderneming. Het de concurrenten (ook Telegraaf\ het concern gedrukt wordt. Het 'n Parool heeft nooit aan die eis vol­ Nieuws van de Dag) over elkaar derde argument voor opheffing is :r­ daan. Inmiddels heeft PCM de buitelen. Ook het tijdstip van enigszins speculatief. Vermoed an No u overgenomen en zijn Volks­ verschijnen is ongunstig. 'Al wordt dat de meeste Parool­ krant, Parool, Trouw, NRC maak je de beste krant van Neder­ lezers, als hun krant verdwijnt, en Handelsblad en Algemeen Dag­ land', somberde de Parool­ hun heil niet zoeken bij :r ­ blad in een hand. De hoofddirec­ uitgever in r 9 8 5, 'je redt het niet Telegraaf\Nieuws van de Dag en tie staat verder van de dagbladen, op de avondmarkt'. Hij presen­ maar bij Volkskrant of N R c rd de rendementseis wordt eerder teerde een duur plan voor een Handelsblad. De lezers blijven verscherpt dan gerelativeerd. 2 all-daypaper dat de hoofddirec­ dan onder de hoede van Pc M. Dat re Het maakt de positie van Het tie-PC, na twee jaar aarzelen, is goed voor de winstmarges van tie Parool er niet eenvoudiger op. naar de prullenmand verwees. Er die dagbladen en dus voor het tie Volkskrant, Parool en N R c is sindsdien niet meer over concern. ;d. Handelsblad zijn concurrenten gesproken. De voortekenen voor Het en op de Amsterdamse markt, het Nog een paar (vier?) jaar en de Parool waren gunstiger geweest re A o en Trouw zijn er niet erg concernleiding neemt een beslis­ als in alle rust, dus zonder drasti­ er belangrijk. Tussen Volkskrant en sing. Draait de krant quitte of sche bezuinigingen, gewerkt had de Parool zijn de verhoudingen maakt zij winst dan blijft Het kunnen worden aan de formule­ ool beter dan voorheen, al was het Parool bestaan. Blijft de krant WlJZlgmg. Onder de huidige ~ e. maar omdat beide in Amsterdam verliesgevend dan lijkt opheffing omstandigheden zal hoofdredac­ :r- gestationeerde kranten een geza­ onvermijdelijk.