Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig – Hanes Byd-Eang – 1689 - 2012 The – A World History – 1689 - 2012

Y LASYNYS

GREENLAND

MÔR NORWYAIDD NORWEGIAN SEA

NORWY NORWAY RWSIA

N 16 Y L H RUSSIA 1940 C Y Y MÔR TAWCH L L NORTH SEA R A Ô E M S IC Y DEYRNAS UNEDIG LT A CANAD A B Lleoliadau’r anrhydeddau brwydr sy’n Location of the battle honours that IWERDDON 18 19 ymddangos ar liwiau catrodol y Ffiwsilwyr appear on the RWF regimental colours IRELAND 1939-45 1947-90 GWLAD PWYL Brenhinol Cymreig YR ALMAEN POLAND 1. Namur 1695 WCRAIN 1. Namur 1695 15 GERMANY 2. Blenheim, Ramillies, Oudenarde a Malplaquet 2. Blenheim, Ramillies, Oudenarde & Malplaquet UKRAINE 3. Dettingen 1914-18 3. Dettingen 4. Minden 4. Minden 7 8, 9, 10, 11, 13, 14 5. Yr Aifft 5. Egypt 6. Corunna 1808-10 6. Corunna FFRAINC 7. Martinique 1809 7. Martinique 1809 FRANCE 8. Albuhera, Badajoz, Salamanca, Vittoria, 8. Albuhera, Badajoz, Salamanca, Vittoria, Pyrenees Pyrenees a Phenrhyn Iberaidd & Peninsula 1, 2, 3, 4 C M 9. Nivelle, Orthes & Toulouse A 9. Nivelle, Orthes a Toulouse Ô S Y MÔR DU R 10. Waterloo YR EIDAL P 10. Waterloo I BLACK SEA C A 11. Alma, Inkerman a Sevastapol 11. Alma, Inkerman & Sevastapol N A

ITALY S MÔR SIAPAN 12. Lucknow 12. Lucknow UNOL DALEITHIAU’R AMERICA P SBAEN S I E 13. Ashantee 1873-74 A GOGLEDD COREA SEA OF JAPAN 13. Ashantee 1873-74 SPAIN A 16 14. Burma 1885-7 7 TWRCI 14. Byrma 1885-7 NORTH KOREA 15. Relief of Ladysmith & South Africa 1899 – 1902 UNITED STATES OF AMERICA Y C A N O 15. Rhyddhad Ladysmith a De Africa 1899 – 1902 5 MÔR L F TURKEY 16. Pekin 1900 O 1900 21 16. Pekin 1900 R 17. Marne 1914, Ieper 1914, 17, 18; Somme 1916 a 17. Marne 1914, Ypres 1914, 17, 18; Somme 1916 & 1775-83 DE COREA 1946-47 M Hindenburg Line E Llinell Hindenburg D SOUTH KOREA SIAPAN 18. Vittorio Veneto 18. Vittorio Veneto I T 35 23 E IRAQ TSIEINA 19. Doiran 1917, 18 19. Doiran 1917, 18 IWERYDD R R A 13 JAPAN N E A 1951 20. Gallipoli 1915-16 N S E A AFGHANISTAN CHINA 20. Gallipoli 1915-16 20 1899-1901 21. Egypt 1915-17 23 21. Yr Aifft 1915-17 AFGHANISTAN 22. Gaza 22. Gaza 1945-46 5 12 23 23. Baghdad 23. Baghdad 22 2003-11 1916-18 5 24. St Omer-La Bassée, Caen a Maas Isaf 24. St Omer-La Bassée, Caen & Lower Maas ATLANTIC 1801 25. Reichswald, Goch, Weeze a’r Rhein 25. Reichswald, Goch, Weeze & Rhine 1921-23 15 17 Y TAWELFOR 1916-18 26. Donbaik, Gogledd Arakan a Kohima 26. Donbaik, North Arakan & Kohima PAKISTAN 1937-38 1937-45 LIBYA 21 5, 6 OCEAN S A UDI 26 Rhyfeloedd, brwydrau a gwrthryfeloedd Wars, conflicts and insurgencies 1915-17 12 PACIFIC OCEAN a oedd yn cynnwys y Ffiwsilwyr Brenhinol involving the Royal Welch Fusiliers A E S D E R ARABIA YR AIFFT 10 1943-45 30 Cymreig M EGYPT 1857-58 1857-58 14 1969-72 1. 1688-97 Rhyfel Cynghrair Augsburg (Y Rhyfel Naw Mlynedd) 1. 1688-97 War of the League of Augsburg (Nine Years War) CUBA INDIA P Ô 2. 1701-14 Rhyfel Olyniaeth Sbaen 2. 1701-14 War of the Spanish Succession 5 DOMINICAN 26 R 3. 1740-48 Rhyfel Olyniaeth Awstria 3. 1740-48 War of the Austrian Succession 1885-87 H REPUBLIC 4. 1756-63 Y Rhyfel Saith Mlynedd 4. 1756-63 Seven Years War 32 1794 1961 I JAMAICA MÔR DE Y 5. 1775-83 Rhyfel Annibyniaeth America 5. 1775-83 American War of Independence MYANMAR L 1974 24 8 6. 1792-1802 Rhyfel Chwyldroadol Ffrainc 6. 1792-1802 French Revolutionary War Y TAWELFOR I P BELIZE 1951-53 12 TSIEINA 7. 1803-15 Rhyfeloedd Napoleon 7. 1803-15 Napoleonic Wars INDIA P H 8. 1808-14 Peninsular War 14 ERITREA 9 YEMEN 8. 1808-14 Rhyfel Iberia Y 7 1885-87 P 9. 1853-56 Rhyfel Crimea 9. 1853-56 CA 1896-97 I C A RIB 1930-32 L 10. 1857-58 Rhyfel Annibyniaeth India 10. 1857-58 Indian War of Independence MÔR NORWYAIDD R I B Î SOUTH I B E I 11. 1873-74 Ashanti Expedition A N S E BAE BENGAL N 11. 1873-74 Ymgyrch Ashanti A 1809 Y SWDAN P 12. 1885-87 Ymgyrch Byrma 12. 1885-87 Burma Campaign NORWEGIAN BAY OF BENGAL CHINA SEA E I 13. 1899-1901 Gwrthryfel y Bocswyr 13. 1899-1901 Boxer Uprising 11 SUDAN N SEA 14. 1899-1902 Rhyfel De Affrica (Anglo-Boer) 14. 1899-1902 South African (Anglo-Boer) War PACIFIC OCEAN 1873-74 S A 15. 1914-18 Y Rhyfel Byd Cyntaf 15. 1914-18 First World War E U 16. 1919-21 Rhyfel Annibyniaeth Iwerddon 16. 1919-21 Irish War of Independence 13 A 17. 1937-45 Rhyfel Tsieina a Japan 17. 1937-45 Sino-Japanese War SRI 18. 1939-45 Yr Ail Ryfel Byd 18. 1939-45 Second World War 1873-74 19. 1947-90 Y Rhyfel Oer 19. 1947-90 Cold War LANKA 20 20. 1948-60 Argyfwng Maleia 20. 1948-60 Malayan Emergency GHANA MALA YSIA 1948-60 21. 1955-59 Argyfwng Cyprus 21. 1955-59 Cyprus Emergency 22. 1969-98 Yr Helyntion (Gogledd Iwerddon) 22. 1969-98 The Troubles (Northern Ireland) 23. 2003-11 Ail Ryfel y Gwlff yn Irac 23. 2003-11 Iraq (Second Gulf) War 27 MÔR IWERYDD NORWY NORWAY KENYA 1962-63 Gorsafoedd a thymhorau dyletswydd a oedd Deployments and tours of duties involving ATLANTIC YR ALBAN OCEAN SCOTLAND yn cynnwys bataliynau’r Ffiwsilwyr Brenhinol the Royal Welch Fusiliers battalions or 3 N 22 Y 1748-52 Y MÔR L Cymreig neu filwyr o’r gatrawd (wedi’u dewis) soldiers from the regiment (selected) 1969-98 H A 1 GOGLEDD C E Y S L 1690-91 L 1. 1690-91 Iwerddon 1. 1690-91 Ireland NORTH SEA C RWSIA 31 I R T RUSSIA 2. 1747 Yr Iseldiroedd 2. 1747 The Netherlands Northern Ireland Ô L IWERDDON DENMARK 6 16 M A 3. 1748-52 ‘Heddychu’ Ucheldir yr Alban 3. 1748-52 ‘Pacification’ of the Scottish Highlands IRELAND B 1807 1919-21 4. 1756 Gwarchae Minorca 4. 1756 Siege of Minorca CYMRU YR ISELDIROEDD BRASIL 12 5. 1794 Goresgyniad Haiti 5. 1794 Invasion of Haiti NETHERLANDS 25 1926 6. 1870 Cyrch i Copenhagen 6. 1807 Expedition to Copenhagen LLOEGR 2 1944-45 7. 1808-10 Nova Scotia 10 22 4 7. 1808-10 Nova Scotia 29 1747 BRAZIL 8. India (tymhorau dyletswydd: 1880-96, 1902-14 ac 1919-30) 1949 1756-63 8. India (tours of duty: 1880-96, 1902-14 & 1919-30) 1967 YR ALMAEN 1815 13 9. 1896-97 Aden (tymor dyletswydd) GWLAD BELG GERMANY GWLAD PWYL 9. 1896-97 Aden (tour of duty) BELGIUM 1 4 1926-29 10. 1897-98 Creta (ymgyrch ryngwladol i gadw’r heddwch) 24 25 POLAND 10. 1897-98 Crete (international peace-keeping) 17 11. 1921-23 Waziristan (gwrthchwyldroadaeth) 1695 1759 West Germany WCRAIN 11. 1921-23 Waziristan (counter-insurgency) 1944 GWERIN. TSIEC 12. 1926 Streic Gyffredinol 1914-18 2 3 UKRAINE 12. 1926 General Strike CZECH REP 13. 1926-29 Byddin Prydain ar y Rhine 8, 9, 10, 11, 13, 14 13. 1926-29 on the Rhine 1704-9 1743 14. 1930-32 Y Swdan (tymor dyletswydd) 6 MADAGASCAR 14. 1930-32 Sudan (tour of duty) Bae Gwasgwyn FFRAINC 3 FIJI 15. 1937-38 Shanghai (cadw’r heddwch) 1792-1802 FRANCE 15. 1937-38 Shanghai (peacekeeping) Bay of Biscay Y SWISTIR 1740-48 16. 1940 Ymgyrch Norwy 6 SWITZERLAND AWSTRIA CEFNFOR YR INDIA 17. 1942 Ymgyrch Madagascar 16. 1940 Norwegian campaign 7 AUSTRIA 1808-9 9 18 17. 1942 Madagascar campaign 1, 2, 3, 4 18. 1944 Ymgyrch Anvil 1803-15 SLOVENIA 17 19. 1944-45 Rhyfel Cartref Gwlad Groeg 18. 1944 Operation Anvil 1813-14 1 1917-18 CROATIA 11 1688-97 9 20. 1945-46 Palesteina 19. 1944-45 Greek Civil War 8 1854-56 1942 BOSNIA- 1853-56 SBAEN 18 21. 1946-47 Lluoedd Cyfeddiannol y Gymanwlad Brydeinig, Japan 20. 1945-46 Palestine HERZEGOVINA 34 Y MÔR DU 1811-13 SPAIN 1944 SERBIA INDIAN OCEAN 22. 1949 Awyrgludiad Berlin (yn ogystal â thymhorau 21. 1946-47 British Commonwealth Occupation Force, Japan PORTIWGAL 1995 PORTUGAL YR EIDAL BLACK SEA dyletswydd: 1949-50, 1956-58, 1989-92) 22. 1949 Berlin Airlift (also tours of duty: 1949-50, 1956-58, ITALY MONTENEGRO AWSTRALIA 23. 1951 ac 1953 Korea 1989-92) 2 8 AUSTRALIA 24. 1951-53 Jamaica, Grenada, Antigwa, Honduras Prydeinig a 23. 1951 & 1953 Korea 1701-14 1808-14 4 Giana Prydeinig 24. 1951-53 Jamaica, Grenada, Antigua, British Honduras & 20 TWRCI 1756 19 25. Gorllewin yr Almaen (tymhorau dyletswydd: 1948-49, British Guiana TURKEY 15 Ynysoedd Baleares 1950-51,1953-54, 1954-56, 1963-67, 1978, 1981 & 1989-90) Gibraltar 1917-18 1915-16 25. West Germany (tours of duty: 1948-49, 1950-51,1953-54, 7 14 Balearic Islands 26. 1961 Aden 1954-56, 1963-67, 1978, 1981 & 1989-90) Y 1899-1902 1899-1902 27. 1962-63 Argyfwng Brunei C A 26. 1961 Aden N O 19 28. 1966 Cyprus (cadw’r heddwch ar ran y Cenhedloedd Unedig) L F 27. 1962-63 Brunei Crisis O R Sicily 1944-45 DE AFFRICA 29. 1967 Cernyw (glanhau ar ôl gollyngiadau olew y Y GROEG YR ARIANNIN 28. 1966 Cyprus (UN Peacekeeping) Torrey Canyon) GREECE SOUTH AFRICA 29. 1967 Cornwall (Torrey Canyon oil clean-up) 30. 1969-72 Hong Kong (tymor dyletswydd) 30. 1969-72 Hong Kong (tour of duty) Cyprus 31. Gogledd Iwerddon (tymhorau dyletswydd: 1972-73, 1974, M 28 ARGENTINA 31. Northern Ireland (tours of duty: 1972-73, 1974, 1975, Malta E D 21 1975, 1976-77, 1978-79, 1981, 1986, 1987-89, 1993, I 1966 T E 10 1955-59 1976-77, 1978-79, 1981, 1986, 1987-89, 1993, 1996-97, R Crete 1996-97, 1998-2000, 2005-06) R A 1897-98 N E 32. 1974 Belize (tymor dyletswydd) 1998-2000, 2005-06) A N S E A Y MÔR TASMAN 33. 1985 Ynysoedd y Malfinas (tymor dyletswydd) 32. 1974 Belize (tour of duty) 34. 1995 Bosnia-Herzegovina (amddiffyn ardal ddiogel 33. 1985 Falkland Is. (tour of duty) SELAND NEWYDD y Cenhedloedd Unedig, Goražde) 34. 1995 Bosnia-Herzegovina (protecting UN safe area, Goražde) TASMAN SEA 35. Affganistan (tymhorau dyletswydd Bataliwn 1af y 35. Afghanistan (1 tours of duty: 2007, 2009-10 NEW ZEALAND Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig: 2007, 2009-10 a 2012) & 2012)

Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig sydd wedi RWF recipients of the , Allwedd Key derbyn Croes Fictoria, gyda dyddiad a with date and location of action lleoliad y frwydr Lleoliadau’r anrhydeddau brwydr sy’n ymddangos ar liwiau catrodol y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig Location of the battle honours that appear on the RWF regimental colours 1. Sarsiant Luke O’Connor, 20.9.1854 ac 8.9.1855, Crimea 1. Sergeant Luke O’Connor, 20.9.1854 & 8.9.1855, Crimea 33 2. Capten Edward Bell, 20.9.1854, Crimea 2. Captain Edward Bell, 20.9.1854, Crimea 3. Is-llawfeddyg William Sylvester, 8.9.1855, Crimea 3. Asst. Surgeon William Sylvester, 8.9.1855, Crimea 1985 YNYSOEDD FALKLAND Rhyfeloedd, brwydrau a gwrthryfeloedd a oedd yn cynnwys y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig 4. Corporal , 8.9.1855, Crimea 4. Corporal Robert Shields, 8.9.1855, Crimea Wars, conflicts and insurgencies involving the Royal Welch Fusiliers FALKLAND ISLANDS 5. Is-gapten T B Hackett, 18.11.1857, Lucknow 5. Lieutenant T B Hackett, 18.11.1857, Lucknow 6. Boy , 18.11.1857, Lucknow 6. Boy George Monger, 18.11.1857, Lucknow Gorsafoedd a thymhorau dyletswydd a oedd yn cynnwys bataliynau’r 7. Is-gyrnol Charles Doughty-Wylie, 26.4.1915, Gallipoli 7. Lt.-Col. Charles Doughty-Wylie, 26.4.1915, Gallipoli 0 500 1000 1500 8. Uwch-ringyll Fred Barter, 16.5.1916, Festubert, Ffrainc 8. Company Sgt-Major Fred Barter, 16.5.1916, Festubert, France Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig neu filwyr o’r gatrawd (wedi’u dewis) 9. Corporal Joseph Davies, 20.7.1916, Delville, Ffrainc 9. Corporal Joseph Davies, 20.7.1916, Delville, France 0 500 1000 1500 Deployments2000 and Kilometres tours of duties involving the Royal Welch Fusiliers 10. Pt. Albert Hill, 20.7.1916, Delville, Ffrainc 10. Pte. Albert Hill, 20.7.1916, Delville, France battalions or soldiers from the regiment (selected) 11. Corporal James Davies, 31.7.1917, Pilckem, Gwlad Belg 11. Corporal James Davies, 31.7.1917, Pilckem, Belgium 12. Corporal John Collins, 31.10.1917, Beersheba, Palesteina 12. Corporal John Collins, 31.10.1917, Beersheba, Palestine Hyfforddiant yn cynnwys y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig 13. Is-gorporal Henry Weale, 26.8.1918, Bazentin-le-Grand, Ffrainc 13. Lance-Corporal Henry Weale, 26.8.1918, Bazentin-le-Grand, France Exercises involving the Royal Welch Fusiliers 14. Is-sarsiant William Waring, 18.9.1918, Ronssoy, Ffrainc 14. Lance-Sergeant William Waring, 18.9.1918, Ronssoy, France

Y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig sydd wedi derbyn Croes Fictoria, gyda dyddiad a lleoliad y frwydr Nid oes lle ar y map hwn i gynnwys holl orsafoedd a chyrchoedd milwrol y Ffiwsilwyr Brenhinol Cymreig dros y blynyddoedd. This map does not have the space to include all the deployments and engagements of the Royal Welch Fusiliers throughout its long existence. RWF recipients of the Victoria Cross, with date and location of action

Mapping by www.illustrativemapping.co.uk