The Distribution of the Shipworm Teredo Navalis L

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

The Distribution of the Shipworm Teredo Navalis L Marine Pollution Bulletin 62 (2011) 1822–1829 Contents lists available at ScienceDirect Marine Pollution Bulletin journal homepage: www.elsevier.com/locate/marpolbul New threats of an old enemy: The distribution of the shipworm Teredo navalis L. (Bivalvia: Teredinidae) related to climate change in the Port of Rotterdam area, the Netherlands ⇑ Peter Paalvast a, , Gerard van der Velde b,c a Ecoconsult, Asterstraat 19, 3135 HA Vlaardingen, The Netherlands b Radboud University Nijmegen, Institute for Water and Wetland Research, Department of Animal Ecology and Ecophysiology, P.O. Box 9010, 6500 GL Nijmegen, The Netherlands c Netherlands Centre for Biodiversity Naturalis, P.O. Box 9517, 2300 RA Leiden, The Netherlands article info abstract Keywords: The effects of four climate change scenarios for the Netherlands on the distribution of the shipworm Shipworm upstream of the Rhine–Meuse estuary are described. Global warming will cause dry and warmer sum- Salinity mers and decreased river discharges. This will extend the salinity gradient upstream in summer and fall River discharge and may lead to attacks on wooden structures by the shipworm. Scenarios including one or two degree Estuaries temperature increases by 2050 compared to 1990 with a weak change in the air circulation over Europe Global warming will lead to an increased chance of shipworm damage upstream from once in 36 years to once in 27 or Sea level rise 22 years, respectively; however, under a strong change in air circulation, the chance of shipworm damage increases to once in 6 or 3 years, respectively. The upstream expansion of the distribution of the ship- worm will also be manifested in other northwest European estuaries and will be even stronger in south- ern Europe. Ó 2011 Elsevier Ltd. All rights reserved. 1. Introduction bodies in the Dutch Delta Area (Van Benthem Jutting, 1943; De Bruyne, 1994). Shipworms (Teredinidae) are wood-boring marine bivalves. The If shipworms encounter optimal abiotic conditions, they are shipworm Teredo navalis L. appeared in 1730 in the coastal waters able to destroy fir piles 15 cm in diameter in six weeks (Snow, of the Netherlands and was described by Sellius (1733) as Teredo 1917), and even 10 m long, 25 cm thick oak pilings can be turned marina. Its origin is unknown, and the species is therefore de- into rubble in 7 months (Cobb, 2002). In 1995, shipworm damage scribed as cryptogenic by Hoppe (2002). In the successive years in the US was estimated to cost approximately US$ 200 million of 1731 and 1732, massive destruction of the wooden construc- per year (Cohen and Carlton, 1995). Over the centuries, many at- tions that protected the dikes in Zealand and Westfrisland oc- tempts to protect wood structures from shipworm attacks have curred (Vrolik et al., 1860). Authorities attempted to use tropical more or less failed. They have used copper and lead plating, nails hardwoods and arsenic and to cover the wooden dike gates with with large flat heads (Teredo-nails), paraffin, tar, asphalt, and iron plates and nails, but the only (very expensive) solution was paints. The most effective deterrent, creosote, has been banned in changing the mode of dike construction. This began as soon as many countries because of its toxic and carcinogenic properties 1733 by defending the dikes with imported stones, and over the (Snow, 1917; Hoppe, 2002). Chemical impregnation with chrome centuries, this has led to the ‘‘petrification’’ of large parts of copper arsenate (CCA) or borax (CKB) is widely used as a wood pre- the Dutch coastline. Later outbreaks of the species took place in servative and is effective, although this practice remains controver- the Netherlands in 1770, 1827, 1858 and 1859. Not only were sial among environmentalists (Hoppe, 2002). sluices and dolphins in harbors upstream of the Rhine–Meuse The adult shipworm tolerates salinity conditions between 5 and estuary found to be infected in 1826, but quays also collapsed. 35 (Nair and Sarawathy, 1971) and thrives and reproduces at salin- Low river discharges resulting in increased salinity had created ities of 9 and higher (Kristensen, 1969; Soldatova, 1961 in Tuente favorable conditions for the shipworm. The shipworm is still com- et al., 2002). Boring activity stops below a salinity of 9–10. Pelagic monly found in Dutch coastal waters and enclosed salt water shipworm larvae survive at salinities as low as 6, and below that salinity level, pediveligers die within a few days (Hoagland, 1986). It was observed in Germany that a low salinity of 9 pre- ⇑ Corresponding author. Tel.: +31 107537549; fax: +31 847220307. vented the establishment of shipworm larvae (Hoppe, 2002). At E-mail addresses: [email protected] (P. Paalvast), g.vandervelde@ 1 À1 science.ru.nl (G. van der Velde). water current velocities exceeding 0.8 m s , shipworm larvae 0025-326X/$ - see front matter Ó 2011 Elsevier Ltd. All rights reserved. doi:10.1016/j.marpolbul.2011.05.009 P. Paalvast, G. van der Velde / Marine Pollution Bulletin 62 (2011) 1822–1829 1823 can no longer attach to wood (Quayle, 1992). The optimal water ditions, with a Rhine river discharge at the Dutch–German border temperatures for growth and reproduction range between 15 and (Qbr) of 2200 m3 s À1, the complete salinity gradient from fresh to 25 °C. Spawning is initiated when the temperature rises above 11 seawater is found in this part of the estuary. This salinity gradient to 12 °C. These animals may breed from May until October (Grave, moves downstream at ebb tide and upstream at floodtide. The 1928). First year animals may reach sexual maturity in six weeks hydrology of the area is strongly controlled by means of the drain- (Lane, 1959). Temperatures up to 30 °C are tolerated. Boring activ- age program for the Haringvliet sluices (Fig. 1) based on the dis- ity decreases below 10 °C and stops at 5 °C(Roch, 1932; Norman, charge of the Rhine at the Dutch–German border (Qbr). The 1977). At temperatures near the freezing point, shipworms hiber- degree to which the sluice gates are opened at ebb tide increases nate until the water temperature becomes favorable again. with increasing discharge of fresh water. To avoid salinization up- The complete salinity gradient of the Rhine–Meuse estuary is stream of Rotterdam, 1500 m3 sÀ1 of fresh water is directed to the present in the Port of Rotterdam area, and a vital shipworm popu- Port of Rotterdam area, i.e., the Nieuwe Waterweg (1300 m3 sÀ1) lation exists in the large polyhaline harbors in its western region and the Hartelkanaal (200 m3 sÀ1). This flow of fresh water via (Beerkanaal and Calandkanaal). T. navalis settlement in the Port the Port of Rotterdam area can be maintained between a Qbr of of Rotterdam area decreases with increasing distance from the 1700 m3 sÀ1 and 4500 m3 sÀ1. Below 1700 m3 sÀ1, the salinity gra- sea floor in both test panels and beams (Paalvast and Van der Vel- dient shifts landward, while above 4500 m3 sÀ1 it moves seaward. de, 2011). This was also found by Scheltema and Truitt (1956) in At a Qbr of approximately 1100 m3 sÀ1, the Haringvliet sluices are test panels in coastal waters of Maryland in the US and by Tuente closed completely, and both Meuse and Rhine waters flow into the et al. (2002) in the harbors of Bremerhaven in Germany. sea at the Hook of Holland. The isohalines of the bottom water in The situation in the Rotterdam port area, which is one of the the area under average and low river discharges (1000 m3 sÀ1) largest ports in the world, can be used as a typical example of were calculated using the RIJMAMO model of Rijkswaterstaat the estuaries of all large temperate rivers in western Europe. Var- (Bol and Kraak, 1998)(Fig. 2A and B). ious climate models (Van den Hurk et al., 2006, 2007; Boé et al., The Rhine–Meuse estuary is microtidal, with an average tidal 2009; Diaz-Nieto and Wilby, 2005) used to predict the effects of range of 1.75 m at the Hook of Holland, which gradually decreases global warming on the hydrology of these large rivers show, on upstream to 1.10 m at Hagestein on the Lek and 0.25 m at Heusden average, a serious decrease in precipitation during summer and on the Meuse. At springtide, the tidal cycle at the Hook of Holland fall, leading to lower river discharges. Combined with an expected exhibits approximately a 4 h flood period, a 4 h ebb period and a sea level rise, this will lead to increasing salinity over large parts of 4.5 h low-water period. the estuarine gradient (Beijk, 2008). Under conditions of average river discharge, the water above Therefore, the following research question was formulated: the sea floor of the harbors of the Nieuwe Maas (Fig. 2A) in the what is the risk of shipworm damage (i.e., the expansion of its dis- eastern region is fresh to oligohaline, but at discharges below tribution upstream) under present climate conditions and under 1000 m3 sÀ1, the area becomes a-mesohaline, with salinities over climate change due to global warming? 10. When the discharge of the Rhine river remains below 1000 m3 sÀ1 for a few weeks during the shipworm breeding season, conditions might become favorable for the bivalves (Paalvast and 2. Materials and methods Van der Velde, 2011). Larvae transported with the tidal currents to the eastern part of the Port of Rotterdam area could settle and 2.1. Study area grow in the wooden oak and pine poles on which several old quays are build, particularly in harbors where the current velocity is con- The Port of Rotterdam is situated in the estuary of the Rhine and siderably reduced.
Recommended publications
  • Rapport Toetsing Realisatiecijfers Vervoer Gevaarlijke Stoffen Over Het Water Aan De Risicoplafonds Basisnet
    RWS INFORMATIE Rapport toetsing realisatiecijfers vervoer gevaarlijke stoffen over het water aan de risicoplafonds Basisnet Jaar: 2018 Datum 20 mei 2019 Status Definitief RWS INFORMATIE Monitoringsrapportage water 2018 20 mei 2019 Colofon Uitgegeven door Rijkswaterstaat Informatie Mevr. M. Bakker, Dhr. G. Lems Telefoon 06-54674791, 06-21581392 Fax Uitgevoerd door Opmaak Datum 20 mei 2019 Status Definitief Versienummer 1 RWS INFORMATIE Monitoringsrapportage water 2018 20 mei 2019 Inhoud 1 Inleiding—6 1.1 Algemeen 1.2 Registratie en risicoberekening binnenvaart 1.3 Registratie en risicoberekening zeevaart 1.4 Referentiehoeveelheden 2 Toetsing aan de risicoplafonds—9 2.1 Overzicht toetsresultaten 2.2 Toetsresultaten per traject 2.3 Kwalitatieve risicoanalyse Basisnet-zeevaartroutes 3 Realisatie—13 Bijlage 1 ligging basisnetroutes per corridor Bijlage 2a realisatiecijfers binnenvaart op zeevaartroutes Bijlage 2b realisatiecijfers zeevaart op zeevaartroutes Bijlage 3 realisatiecijfers binnenvaart op binnenvaartroutes Bijlage 4 invoer en rekenresultaten RBMII berekeningen Bijlage 5 aandeel LNG in GF3 binnenvaart Bijlage 6 aandeel LNG in GF3 zeevaart RWS INFORMATIE | Monitoringsrapportage water 2018 | 20 mei 2019 1 Inleiding 1.1 Algemeen Op basis van artikel 15 van de Wet vervoer gevaarlijke stoffen en de artikelen 9 tot en met 12 van de Regeling Basisnet is de Minister verplicht om te onderzoeken in hoeverre één of meer van de in de Regeling Basisnet opgenomen risicoplafonds worden overschreden. De Regeling Basisnet is per 1 april 2015 in werking getreden. Deze rapportage bevat de resultaten van de toetsing van de realisatiecijfers van het vervoer gevaarlijke stoffen over het water aan de risicoplafonds Basisnet over het jaar 2018. De verscheidenheid aan vervoerde stoffen over de transportroutes is zo groot, dat een risicoanalyse per stof zeer arbeidsintensief zal zijn.
    [Show full text]
  • Wateroverlast in of Rond Uw Huis Wateroverlast
    Wateroverlast in of rond uw huis Wateroverlast Oorzaken Gevolgen Een ondergelopen kelder, schimmel in de badkamer, een tuin die onder water Meestal komt wateroverlast voor bij hevige • muffe lucht of rioolstank in huis staat. In veel gevallen moet u als (huis)eigenaar dergelijke waterproblemen regen. Dan kan het regenwater niet snel • losrakend behang zelf oplossen. Voorkomen is natuurlijk nog beter. Hoe? In deze folder informeert genoeg weg of de grondwaterstand stijgt. • houtrot en adviseert de gemeente u hierover. Ook vindt u een overzicht van de meest De overlast ontstaat vaak door bouwkundige • gipsplaten die uitzetten voorkomende water- en vochtproblemen en wat u daaraan kunt doen. Als u gebreken aan een pand. Denk bijvoorbeeld • schimmel op de muren een huis of bedrijfspand huurt, neem dan contact op met uw woningcorporatie aan een verstopte of lekkende rioolaan­ • ongedierte (zoals muggen, zilvervisjes of verhuurder. sluiting, lekke daken of dakranden, kelder­ en pissebedden) muren/­vloeren die niet waterdicht zijn, • water in kruipruimtes, kelders of scheuren in (spouw)muren of een lekke souterrains Vijf soorten water waterleiding. Maar ook te weinig ventileren, • borrelende of slecht doorspoelende wc’s, De vijf soorten water waarmee u in uw 3. Oppervlaktewater binnenshuis wasgoed drogen, een aquarium, doucheputjes en/of gootstenen huis te maken kunt krijgen, zijn leidingwater, Open water, zoals plassen, vijvers, sloten, veel kamerplanten of koken zonder (voldoende) • regenwater dat in de tuin of andere lage afvalwater, oppervlaktewater, grondwater singels, grachten, rivieren en de zee. afzuiging kan tot vochtproblemen leiden. plekken blijft staan. en hemelwater. • water in kruipruimte / kelder / souterrain. 4. Grondwater 1. Leidingwater Water dat zich in de bodem bevindt Schoon drinkwater uit de waterleiding.
    [Show full text]
  • Validatie NHI Voor Waterschap Hollandse Delta
    BIJLAGE F ina l Dre p ort VALIDATIE NHI WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA 2011 RAPPORT w02 BIJLAGE D VALIDATIE NHI WATERSCHAP HOLLANDSE DELTA 2011 RAPPORT w02 [email protected] www.stowa.nl Publicaties van de STOWA kunt u bestellen op www.stowa.nl TEL 033 460 32 00 FAX 033 460 32 01 Stationsplein 89 3818 LE Amersfoort POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT Validatie NHI voor waterschap Hollandse Delta Jaren 2003 en 2006 HJM Ogink Opdrachtgever: Stowa Validatie NHI voor waterschap Hollandse Delta Jaren 2003 en 2006 HJM Ogink Rapport december 2010 Validatie NHI voor waterschap december, 2010 Hollandse Delta Inhoud 1 Inleiding ................................................................................................................ 3 1.1 Aanleiding validatie NHI ........................................................................... 3 1.2 Aanpak ...................................................................................................... 4 2 Neerslag en verdamping .................................................................................... 6 2.1 Neerslag in 2003 en 2006 vergeleken met de normalen ......................... 6 2.2 Berekeningsprocedure model neerslag .................................................... 9 2.3 Verdampingsberekening in NHI.............................................................. 10 2.4 Referentie en actuele verdamping ......................................................... 11 3 Oppervlaktewater .............................................................................................. 13 3.1
    [Show full text]
  • Environmental Impact Assessment 3002 AP Rotterdam
    Port of Rotterdiim Authority Project Organizai>on Uajiavlakt· 2 PO Box Ô622 Environmental Impact Assessment 3002 AP Rotterdam Th« Netherlands Τ ·31 (0)10 252 1111 F »31 (0)10 252 1100 E inronw20portorrotterdam.com W www.ponofronerdam.com W www maasvlakte2 com Document title Environnnental Impact Assessment for Zoning of Maosvlakte 2 Summary Dote April 5, 2007 Project number 9R7008.B1 Reference 9R7008.B 1 /RO 12/CEL/IBA/Nijm Client Port of Rotterdam Authority Project Organization Maasvlakte 2 Mr R. Paul Director of Project Organization Maasvlakte 2 Projectleader drs. J.J.FM. van Haeren Autfior(s) H.M. Sarink and CF. Elings Environmental Impact Assessment SUMMARY Signature drs. J.J.FM. van Haeren Peer review J.C. Jumelet Projectleader Date/initials April 5, 2007 ^ Signature Mr. R. Paul Released by J.C. Jumelet Director of Project Organisation Maasvlakte 2 Date/initials April 5, 2007 4\ Port of Rotterdam Authority Royal Haskoning Division Spatial Development Project Organization Maosvlakte 2 Barbarossastraat 35 PO. Box 6622 Nijmegen 3002 AP Rotterdam ROYAL HASKONINC PO. Box 151 AUASVIAKTIΛ The Netherlands 6500 AD Nijmegen T-f31 (0)10 252 nil The Netherlands F-f31 (0)10 252 1100 T-f31 (0)24 328 42 84 E [email protected] W www.royalhaskoning.com W v/ww.portofrotterdom.com W www.maasvlakte2.com [a*IIOIUIEIITAll«nnASSESS«EIII SniHrr ΕΚνίΙΟΝΜίΝΤλΙ ΙΜΡΑΠ ASSÎSSMÎIIT Srnnmoiy CONTENTS 1 A NEW MAASVLAKTE 2 WHY DO WE NEED MAASVLAKTE 2 3 REQUIREMENTS AND WISHES FOR MAASVLAKTE 2 4 LAND RECLAMATION PLAN 5 THREE LAYOUT ALTERNATIVES 6 PLAN ALTERNATIVE 7 MOST ENVRIONMENT FRIENDLY ALTERNATIVE 8 PREFERRED ALTERNATIVE 9 OVERVIEW OF ALTERNATIVES 10 EFFECTS 11 CONCLUSIONS M 12 WHAT NOW? M ENVIIONMEMTAl IMPAC ASSESSMENT Sunmary ENVIRONMENTAL ΙΜΡΑΠ ASSESSMENT Summery A NEW MAASVLAKTE Maasvlakte 2: history of project A PKB-Plus procedure was originally camed out for the Rotterdam Mainport Development Project This procedure got underway m 1998 with publication of a kick-off memorandum.
    [Show full text]
  • De Rijnmonding Als Estuarium Pleidooi Voor Een Onderzoek Naar De Mogelijkheid En Effecten Van Een Natuurlijke ‘Verondieping’ Van Nieuwe Waterweg En Nieuwe Maas
    De Rijnmonding als estuarium Pleidooi voor een onderzoek naar de mogelijkheid en effecten van een natuurlijke ‘verondieping’ van Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas 1 De Rijnmonding als estuarium Pleidooi voor een onderzoek naar de mogelijkheid en effecten van een natuurlijke ‘verondieping’ van de Nieuwe Waterweg Concept en tekst: Han Meyer (TU Delft / Deltastad www.deltastad.nl) Interviews, uitwerking: Han Meyer, Esther Blom. In opdracht van ARK Natuurontwikkeling www.ark.eu In samenwerking met Wereld Natuur Fonds en Bureau Stroming. Met financiële steun van LIFE. November 2020 Afbeelding voorblad: Vogelvlucht van Nieuwe Maas en Nieuwe Waterweg, gezien vanuit het oosten. Mogelijk toekomstbeeld, met een vergroend en deels overstroombaar buitendijks gebied, en een opgeslibd rivierbed (oranje in de detail-doorsneden). Tekening Dirk Oomen en Peter Veldt (Bureau Stroming). 2 INHOUD pag 0. Samenvatting 4 1. Inleiding: een verkenning 5 2. De kern van het voorstel: Een nieuwe rolverdeling tussen Nieuwe Waterweg en Haringvliet 8 3. Vijf mogelijke voordelen van een verondieping van de Nieuwe Waterweg 13 Hypothese 1: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is essentieel voor herstel van het estuarien ecosysteem 13 Hypothese II: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is een bijdrage aan de waterveiligheid van de regio Rotterdam – Drechtsteden 15 Hypothese III: Een ondiepere Nieuwe Waterweg is een bijdrage aan een duurzame zoetwatervoorziening 19 Hypothese IV: Een ondiepere Nieuwe Waterweg schept nieuwe kansen voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling 22 Hypothese V: Een ondiepere Nieuwe Waterweg kan goed samengaan met een duurzame ontwikkeling van haven en scheepvaart 24 4. Internationale relevantie: Riviermondingen wereldwijd 26 5. Pleidooi voor nader onderzoek 28 Referenties 31 BIJLAGE - Enkele buitenlandse voorbeelden 32 3 0.
    [Show full text]
  • Blokkanalen Zuid-Holland
    TOELICHTING MARIFOONKAART ALGEMEEN NAUTISCH INFORMATIEKANAAL VHF 71 CANAL D’INFORMATIONS GENERALES SUR LA ALGEMEINER INFORMATIONSKANAL VHF 71 GENERAL nautical INFORMATION CHANNEL VHF 71 Roepnaam: “Verkeerspost Dordrecht”. Uitluisteren is niet NAVIGATION VHF 71 Rufname: “Verkeerspost Dordrecht”, das Abhören dieses Call sign: “Verkeerspost Dordrecht”. It is not compulsory verplicht. Op dit kanaal kan men nautische informatie opvragen of Nom du code: “Poste de traffic de Dordrecht”. Il n’est pas nécessaire de Kanals ist nicht obligatorisch. Auf diesem Kanal können Schiffer to maintain a listening on this channel. On this channel nautical bijzonderheden melden. Op het nautisch informatiekanaal kunnen rester à l’écoute. Ce canal permet d’obtenir des informations particulières nautische Informationen einholen oder der Regionalen Verkehrszentrale information can be requested or reported. If necessary, urgent uurberichten uitgezonden worden van dringende nautische aard. sur la navigation ou de faire passer des messages importants au Centre Dordrecht nautische Details melden. Auf diesem nautischen nautical bulletins (every hour ) are broadcast on this channel within Daarnaast is dit kanaal bestemd voor het inwinnen van Informatie Volg régional du trafic fluvial de Dordrecht. Des messages urgents concernant Informationskanal können stündlich Berichte dringender nautischer the operational area. This channel is also intended to enable to obtain Systeem (IVS) gegevens. Dit kanaal is tevens bestemd voor het aan- en la navigation à l’intérieur de la zone relevant du Centre sont diffusés Art übermittelt werden. Ausserdem wird dieser Kanal verwendet für die reporting- and tracking system data. this channel is intended to sign in afmelden van het gebruik van de overnachtingshavens en ankerplaatsen. toutes les heures. Le canal peut également être utilisé pour obtenir les erforderlichen Daten des Melde- und Beobachtungssytems, IVS.
    [Show full text]
  • Wild Bees in the Hoeksche Waard
    Wild bees in the Hoeksche Waard Wilson Westdijk C.S.G. Willem van Oranje Text: Wilson Westdijk Applicant: C.S.G. Willem van Oranje Contact person applicant: Bart Lubbers Photos front page Upper: Typical landscape of the Hoeksche Waard - Rotary Hoeksche Waard Down left: Andrena rosae - Gert Huijzers ​ ​ Down right: Bombus muscorum - Gert Huijzers ​ ​ Table of contents Summary 3 Preface 3 Introduction 4 Research question 4 Hypothesis 4 Method 5 Field study 5 Literature study 5 Bee studies in the Hoeksche Waard 9 Habitats in the Hoeksche Waard 11 Origin of the Hoeksche Waard 11 Landscape and bees 12 Bees in the Hoeksche Waard 17 Recorded bee species in the Hoeksche Waard 17 Possible species in the Hoeksche Waard 22 Comparison 99 Compared to Land van Wijk en Wouden 100 Species of priority 101 Species of priority in the Hoeksche Waard 102 Threats 106 Recommendations 108 Conclusion 109 Discussion 109 Literature 111 Sources photos 112 Attachment 1: Logbook 112 2 Summary At this moment 98 bee species have been recorded in the Hoeksche Waard. 14 of these species are on the red list. 39 species, that have not been recorded yet, are likely to occur in the Hoeksche Waard. This results in 137 species, which is 41% of all species that occur in the Netherlands. The species of priority are: Andrena rosae, A. labialis, A. wilkella, Bombus ​ jonellus, B. muscorum and B. veteranus. Potential species of priority are: Andrena pilipes, A. ​ ​ ​ gravida Bombus ruderarius B. rupestris and Nomada bifasciata. ​ ​ Threats to bees are: scaling up in agriculture, eutrophication, reduction of flowers, pesticides and competition with honey bees.
    [Show full text]
  • Buitenzomerlanden’ Opladen Aan De Oude Maas 8 November 2018 Colofon
    Visie ‘De Buitenzomerlanden’ Opladen aan de Oude Maas 8 november 2018 Colofon Visie Polder de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Vraagspecicatie opgesteld door Urban Synergy In opdracht van de Gemeente Binnemaas d.d. november 2018 Zicht over Geertruida Agathapolder 2 I Visie de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Visie ‘De Buitenzomerlanden’ Opladen aan de Oude Maas Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 7 2. Context 9 3. Visie 17 4. Fasering 19 5. Uitvoeringsagenda 36 Bijlage: Analyse locatie 38 Deelnemers interviews & werksessie 41 Colofon Visie opgesteld door: Urban Synergy In opdracht van: Gemeente Binnenmaas Datum: 08.11.2018 Urban Synergy I november 2018 3 Visie Robuust Deltapark 2040 4 I Visie de Buitenzomerlanden - Opladen aan de Oude Maas Samenvatting Gemeente Binnenmaas wil de Hoeksche Waard vitaal houden door Op korte termijn worden de gelden die vrijkomen voor de aanleg zich meer te proleren op het gebied van recreatie en toerisme. van de vijf windturbines ingezet om het recreatieve rondje In de Structuurvisie Binnenmaas (2013) wordt de omgeving van Hoeksche Waard af te ronden. Een 6,5 kilometer lang recreatief Polder de Buitenzomerlanden aangewezen als onderzoekslocatie etspad tussen bezoekerscentrum Klein Projt en Kuipersveer zorgt voor nieuwe recreatieve natuur. Er spelen verschillende concrete voor het beleefbaar en zichtbaar maken van de Oude Maas en ontwikkelingen in en rondom het gebied, zoals de plaatsing van vijf verbetert de toegankelijkheid van diverse getijdenatuur-gebieden. windturbines tussen Heinenoord en Polder de Buitenzomerlanden Het etspad vormt de ruggengraat voor toekomstige recreatieve en mogelijke plaatsing van zonnevelden. Daarnaast zijn er partijen ontwikkelingen aan de noordrand, zoals de opwaardering van met plannen en initiatieven.
    [Show full text]
  • Food for the Future
    Food for the Future Rotterdam, September 2018 Innovative capacity of the Rotterdam Food Cluster Activities and innovation in the past, the present and the Next Economy Authors Dr N.P. van der Weerdt Prof. dr. F.G. van Oort J. van Haaren Dr E. Braun Dr W. Hulsink Dr E.F.M. Wubben Prof. O. van Kooten Table of contents 3 Foreword 6 Introduction 9 The unique starting position of the Rotterdam Food Cluster 10 A study of innovative capacity 10 Resilience and the importance of the connection to Rotterdam 12 Part 1 Dynamics in the Rotterdam Food Cluster 17 1 The Rotterdam Food Cluster as the regional entrepreneurial ecosystem 18 1.1 The importance of the agribusiness sector to the Netherlands 18 1.2 Innovation in agribusiness and the regional ecosystem 20 1.3 The agribusiness sector in Rotterdam and the surrounding area: the Rotterdam Food Cluster 21 2 Business dynamics in the Rotterdam Food Cluster 22 2.1 Food production 24 2.2 Food processing 26 2.3 Food retailing 27 2.4 A regional comparison 28 3 Conclusions 35 3.1 Follow-up questions 37 Part 2 Food Cluster icons 41 4 The Westland as a dynamic and resilient horticulture cluster: an evolutionary study of the Glass City (Glazen Stad) 42 4.1 Westland’s spatial and geological development 44 4.2 Activities in Westland 53 4.3 Funding for enterprise 75 4.4 Looking back to look ahead 88 5 From Schiedam Jeneverstad to Schiedam Gin City: historic developments in the market, products and business population 93 5.1 The production of (Dutch) jenever 94 5.2 The origin and development of the Dutch jenever
    [Show full text]
  • Historische Rivierkundige Parameters; Maas, Merwede, Hollandsch Diep En Haringvliet
    Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Historische rivierkundige parameters; Maas, Merwede, Hollandsch Diep en Haringvliet RIZA werkdocument 2003.163x auteurs: M.M. Schoor R. van der Veen E. Stouthamer Ministerie van Verkeer en Waterstaat jklmnopq Rijksinstituut voor Integraal Zoetwaterbeheer en Afvalwaterbehandeling/RIZA Historische rivierkundige parameters Maas, Merwede, Hollandsch Diep en Haringvliet november 2003 RIZA werkdocument 2003.163X M.M. Schoor R. van der Veen E. Stouthamer Inhoudsopgave . Inhoudsopgave 3 1 Inleiding 5 1.1 Achtergrond 5 1.2 Doelstelling en uitvoering 5 1.3 Historische rivierkundige parameters 5 2 Werkwijze 7 2.1 gebruikte kaarten 7 2.2 Methodiek kaarten voor 1880 (Merwede) 8 2.3 Methodiek kaarten na 1880 (Maas en Hollands Diep/Haringvliet). 10 2.4 Berekening historische rivierkundige parameters 14 3 Resultaat 17 3.1 Grensmaas 17 3.2 Roerdalslenkmaas (thans Plassenmaas) 18 3.3 Maaskant Maas 19 3.4 Heusdense Maas (thans Afgedamde Maas) 20 3.5 Boven Merwede 21 3.6 Hollandsch Diep en Haringvliet 21 3.7 Classificatiediagrammen morfodynamiek 22 Literatuur 25 Bijlagen 27 Bijlage 1 Historische profielen Boven Merwede, 1802 Bijlage 2 Historische profielen Grensmaas, 1896 Bijlage 3 Historische profielen Roerdalslenkmaas, 1903 Bijlage 4 Historische profielen Maaskant Maas, 1898 Bijlage 5 Historische profielen Heusdense Maas, 1884 Bijlage 6 Historische profielen Haringvliet, 1886 Bijlage 7 Historische profielen Hollandsch Diep, 1886 Historische rivierkundige parameters 3 Historische rivierkundige parameters 4 1 Inleiding . 1.1 Achtergrond Dit werkdocument is een achtergronddocument bij de studie naar de morfologische potenties van het rivierengebied, zoals die in opdracht van het hoofdkantoor (WONS-inrichting, vanaf 2003 Stuurboord) wordt uitgevoerd.
    [Show full text]
  • Delft University of Technology Influence of External Conditions And
    Delft University of Technology Influence of external conditions and vessel encounters on vessel behavior in ports and waterways using Automatic Identification System data Shu, Yaqing; Daamen, Winnie; Ligteringen, Han; Hoogendoorn, Serge DOI 10.1016/j.oceaneng.2016.12.027 Publication date 2017 Document Version Accepted author manuscript Published in Ocean Engineering Citation (APA) Shu, Y., Daamen, W., Ligteringen, H., & Hoogendoorn, S. (2017). Influence of external conditions and vessel encounters on vessel behavior in ports and waterways using Automatic Identification System data. Ocean Engineering, 131, 1-14. https://doi.org/10.1016/j.oceaneng.2016.12.027 Important note To cite this publication, please use the final published version (if applicable). Please check the document version above. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download, forward or distribute the text or part of it, without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license such as Creative Commons. Takedown policy Please contact us and provide details if you believe this document breaches copyrights. We will remove access to the work immediately and investigate your claim. This work is downloaded from Delft University of Technology. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to a maximum of 10. 1 Influence of external conditions and vessel encounters on vessel 2 behavior in ports and waterways using Automatic Identification 3 System data 4 Yaqing
    [Show full text]
  • Half a Century of Morphological Change in the Haringvliet and Grevelingen Ebb-Tidal Deltas (SW Netherlands) - Impacts of Large-Scale Engineering 1964-2015
    Half a century of morphological change in the Haringvliet and Grevelingen ebb-tidal deltas (SW Netherlands) - Impacts of large-scale engineering 1964-2015 Ad J.F. van der Spek1,2; Edwin P.L. Elias3 1Deltares, P.O. Box 177, 2600 MH Delft, The Netherlands; [email protected] 2Faculty of Geosciences, Utrecht University, P.O. Box 80115, 3508 TC Utrecht 3Deltares USA, 8070 Georgia Ave, Silver Spring, MD 20910, U.S.A.; [email protected] Abstract The estuaries in the SW Netherlands, a series of distributaries of the rivers Rhine, Meuse and Scheldt known as the Dutch Delta, have been engineered to a large extent. The complete or partial damming of these estuaries in the nineteensixties had an enormous impact on their ebb-tidal deltas. The strong reduction of the cross-shore tidal flow triggered a series of morphological changes that includes erosion of the ebb delta front, the building of a coast-parallel, linear intertidal sand bar at the seaward edge of the delta platform and infilling of the tidal channels. The continuous extension of the port of Rotterdam in the northern part of the Haringvliet ebb-tidal delta increasingly sheltered the latter from the impact of waves from the northwest and north. This led to breaching and erosion of the shore-parallel bar. Moreover, large-scale sedimentation diminished the average depth in this area. The Grevelingen ebb-tidal delta has a more exposed position and has not reached this stage of bar breaching yet. The observed development of the ebb-tidal deltas caused by restriction or even blocking of the tidal flow in the associated estuary or tidal inlet is summarized in a conceptual model.
    [Show full text]