uüCUMEHTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKE PARTiJEN

- - -

MEI1996 Nr. 1438 ISBN: 0166- 8498

EN VERDER.... -

2 Op 11 mei heeft VVD-voorzitter Hoekzema het startschot - De eerste vrouwelijke burge­ gegeven tot de partij-brede discussie over de toekomst van meester en VVD-ster van het het liberalisme. Hij deed dat tijdens de themadag over eerste uur mevrouw s' Jacob-des 'Individualisering en Liberalisme'. De conclusies van deze Bouvrie themavergadering zullen tijdens de partijraad van 22 juni aanstaande worden besproken. De discussie over het libe­ - De laatste partijraad voor dit ralisme, toegespitst op de nabije toekomst, zal door de hele reces wordt de prelude van een partij worden gehouden na de rapportage van de commis­ partijbrede discussie over de toe­ sie Opstelten over 'Het liberalisme in de 21ste eeuw' komst van het liberalisme

- de kc-Amsterdam houdt op 31 mei aanstaande een media­ 2 themamiddag onder leiding van Loek Hermans

- Johan Remkes over de gemeen­ tefondsvoorstellen

- De VVD heeft een nieuwe alge­ meen secretaris: Jan Korff

- ELDR-fractievoorzitter Gijs de Vries tijdens de algemene verga­ 111 dering

- Mededeling: Petra Ginjaar (29) is door het hoofdbestuur benoemd tot partijvoorlichter. 6 Tijdens de jaarlijkse algemene vergadering in Noordwijker­ Petra studeerde politicologie en hout werd onder meer het beleidsplan van het VVD­ was reeds werkzaam als staf­ bestuur besproken. Verslagen van de twee sfeervolle dagen functionaris Vorming & Scho­ treft u in dit blad. ling en Bestuurszaken. In Papendrecht kwamen op 11 mei 140 WO-leden bijeen op de them­ adag 'Individualisering en Liberalisme'. Uitgangspunt daarbij was om in eerste instantie de onderlinge overeenstemming binnen liberale kring te definiëren. Voorzitter Willem Hoekzema gaf daar daarom het startsignaal tot een fundamentele discussie over een liberale visie op de toekomst (zie ook de voorzitterscolumn,red.). Het tijdpad dat hij voor deze discussie heeft uitgestippeld, beslaat een jaar. Met de afronding van de discussie op de jaarlijkse algemene vergadering van 1997 kunnen alle leden met een visie aan bod zijn gekomen. Daarna kan deze discussie kan leiden tot bijstelling van de Beginselverklaring. Flitsende start van discussie over toekomst van het liberalisme door Reny Dijkman, foto: Theo Meijer

aast de discussieronde op deze antwoordelijkheden verschoven. Daarom N themadag is inmiddels ook de trachten liberalen bijvoorbeeld nu van de Commissie Liberalisme 21ste Eeuw aan verzorgingsstaat een waarborgstaat te haar taak begonnen. De conclusies van maken.' de themadag zullen in definitieve stellin­ gen worden vastgelegd gedurende de par­ Hij stelde dat een maatschappij slechts tijraad van 22 juni aanstaande. Dat goed kan functioneren als over normen resultaat zal worden aangeboden aan de redelijke consensus bestaat. Daarom commissie Liberalisme 21ste Eeuw, die beleven wij thans een breuk met het ver­ het dan in haar rapportage aan het leden. Het "surfplank-liberalisme" hoofdbestuur, op uiterlijk 5 december ('Gewoon jezelf zijn') is thans niet een aanstaande, kan verwerken. adequaat antwoord. 'Daarna zullen wij als hoofdbestuur in de periode januari tot mei 1997 het land Conservatief intrekken om met kamercentrales en Ter opwarming tot de discussie hielden afdelingen in discussie-bijeenkomsten dit drie inleidersvooraf stimulerende en rapport te bespreken,' deelde voorzitter prikkelende betogen. Hoekzema in zijn inleiding mee. Thijs Wöltgens, oud-PvdA-fractieleider en thans burgemeester van Kerkrade, kreeg Karikatuur bij lezing van het prae-advies een beeld In zijn toelichting op het prae-advies ver­ van 'een zeer Hollands gezicht: gematigd, meldde de directeur van de Teldersstich­ burgerlijk, tolerant en niet afkerig van ting, Klaas Groenveld, dat ook tijdens de een behoorlijke scheut moralisme.' Liberale Internationale de discussie over ... 'De liberale kerk staat weer keurig in Klaas Groenveld houdt een korte inleiding de toekomst van het liberalisme zal wor­ het midden', constateerde Wöltgens. Die den gevoerd. Tijdens het junicongres in de lachers vaak op zijn hand kreeg. Noordwijk zal de Teldersstichting met Volgens de sociaal-democraat ontloopt verschil op grond van prestatie.' schillen ze van mening over de sociaal­ afvaardigingen van liberaal-wetenschap­ de VVD met dit prae-advies een echte Het hedonisme, gelijkheidsdenken, en economische orde; met de christen-demo­ pelijke bureaus vanuit de gehele wereld keuze. 'Is dit de partij van nationale afkeer van regels werd deze eeuw door de craten zijn ze het oneens over de morele daarover van gedachten wisselen. waarden (tolerantie en matigheid) liberalen afgewisseld met perioden van orde.' Groenveld, die een belangrijk aandeel in tegen de boze buitenwereld; een natio­ puritanisme in golven van circa 30 jaar. Hij achtte op basis van de stellingen geen het prae-advies heeft gehad, wees op de naal-conservatieve partij? Of kiest de 'Thans voelt Bolkestein goed aan dat we profilering mogelijk. 'Het is te defensief'. noodzaak tot deze discussie. VVD voor de dynamiek van de markt weer in een puriteinse golf zitten. De Bovendien vroeg hij zich af hoe men van 'Het liberalisme wordt onder vuur geno­ met alle consequenties die daaraan vast­ keuze voor burgerlijkheid is dus electo­ abstracties tot concrete maatregelen kon men door gemeenschapsdenkers in Ame­ zitten?' In de ogen van Wöltgens kiest de raal aantrekkelijk. Een duurzame liberale komen. 'Ik zie dat niet in de praktijk'. rika en bij ons door het CDA.' Deze denk­ VVD hoe langer hoe meer de weg van moraal zou echter méér moeten behelzen Volgens Van Doorn kunnen liberalen bij richting wordt communitarisme een nationaal-conservatieve partij. dan trendgevoeligheid. Echte moraal is een debat over de publieke moraal niet genoemd. Communitaristen verwijten de geen gebruiksartikel dat je kunt wegwer­ ontkomen aan de vraag naar de sociaal-· liberale samenleving door hun individu­ De plaatsvervangend directeur van het pen als het geen nut meer heeft... ' economische factor. alisme de oorzaak te zijn van zaken als wetenschappelijk bureau van het CDA, 'Als waar is watThijs Wöltgens op 27 normloosheid, een samenleving die als C.J. Klop, bespeurde in de stellingen van Te defensief maart in NRC-Handelsblad schreef, dat los zand aan elkaar hangt, en criminali­ de VVD 'een burgerlijk karakter'. Burger­ Emeritus hoogleraar en curator van de de ondernemer is gaan gelden als "de teit. lijk in de zin van 'de moraal van de bour­ Teldersstichting J.A.A. van Doorn wees in nieuwe mens" - en daar zit wat in -dan 'Deze kritiek berust op een karikatuur gois'. 'Die staat voor een levensstijl, voor zijn inleiding onder meer op het feit dat kan men moreel gezien niet terugkeren van het liberalisme', aldus Groenveld. waarden zoals cultivering van de privé­ liberalen altijd een twee-frontenoorlog naar het goede oude "burgermansfat­ 'Maar wél zijn in het jonge verleden ver- sfeer, prestatie, discipline en respect voor voeren. 'Met de sociaal-democraten ver- soen". Er is een "nieuwe moraal" nodig,

2 passend bij deze "nieuwe mens."' - mogen liberalen als politieke beweging 3. De emancipatie van de burgers door de de collectiviteit. De zelfredzaamheid is moraliseren? En als dat niet mag, mag het individualisering moet worden toege­ hier niet mee gediend. Vandaar dat libe­ Discussie individu dat dan wel doen? juicht. Burgers bepalen in beginsel zelf ralen pleiten voor het ombouwen van de Tijdens de lunch kwamen de tongen al hun levensweg. Dit neemt niet weg dat er verzorgingsstaat tot een waarborgstaat. los. duidelijk bleek dat aan de door de 2. Mensen zijn van nature sociale een moraliserende omgeving en soms een In de waarborgstaat beperkt de overheid voorzitter beoogde functionele discussie wezens. Ze hebben elkaar nodig en gaan moraliserende overheid nodig is om te zich tot haar kerntaken, waardoor de grote behoefte is. dan ook in vrijwilligheid verbanden met voorkomen dat sommige individuen ont­ individuele verantwoordelijkheid beter Vervolgens werden de aanwezigen alfa­ elkaar aan. Op spontane wijze ontstaat sporen. Zij die ontsporen, verliezen vaak tot haar recht komt. betisch ingedeeld in drie discussie-groe­ zo een maatschappelijk middenveld. hun daadwerkelijke vrijheid en zelfstan­ pen. Hoewel het slechts de start was van Organisaties in dit middenveld winnen digheid. Liberalen moeten hier hun ver­ kanttekeningen: een jaar durende partij-brede discussie aan kracht indien ze op eigen benen antwoordelijkheid nemen. Zij kennen - 'waarborgstaat' en 'kerntaken' moeten hebben leden, kader- en een enkel Twee­ leren staan. Overheidssteun en -bemoei­ dan ook een taak toe aan de overheid om worden gedefinieerd; de-Kamerlid, helaas- zich hier volledig enis met de organisaties van burgers is in ontsporingen te voorkomen. - de oorzaak van het verbreken van het ingeworpen. de regel niet bevorderlijk voor hun vitali­ evenwicht tussen rechten en plichten ligt Deze toetsing en bijstelling van het libe­ teit. kanttekening: veeleer bij de uitbouw van de verzorgings­ ralisme aan de normen van deze tijd én waar liggen de grenzen? Wanneer moeten of staat dan bij de individualisering. Dat ele­ voor de toekomst, was een goed idee van kanttekeningen: mogen overheid, partijen en individuen moe­ ment van de stelling werd bijna unaniem Hoekzema. Natuurlijk waren ook Frits - het maatschappelijk middenveld dat op ten of mogen moraliseren? geaccepteerd. Bolkestein, de trendsetter van de liberale eigen benen staat is op den duur krachti­ filosofie, Frits Korthals Altes, Hans Dijk­ ger dan indien het functioneert met steun 4. Door (de uitbouw van) de verzorgings­ 5. Een duurzame liberale samenleving stal en Erica Terpstro aanwezig. van de overheid; staat zijn het maatschappelijk midden­ kan alleen bestaan indien bepaalde 'bur­ De discussies en rapportages waren - het maatschappelijk middenveld is van veld en de individuele zelfstandigheid gerlijke' normen worden gerespecteerd. levendig en helder. Voorzitter Hoekzema groot belang als het particulier initiatief verzwakt. De verbanden tussen de bur­ Hierbij wordt onder meer gedacht aan: constateerde tijdens de afsluiting van de taken van de verzorgingsstaat gaat overne­ gers zijn vaak vervangen door anonieme het nakomen van afspraken, respect voor themadag dat het van het grootste men; relaties tussen het individu en de over­ andermans eigendommen, ijver, spaar­ belang is om begrippen verder uit te wer­ - definiëring is nodig van het woord 'waar­ heid. Door deze ontwikkeling is de indivi­ zaamheid, tolerantie, etcetera. ken. Dat geldt vooral voor de huidige borgstaat'. duele verantwoordelijkheid op de tocht definities van 'kerntaken' (van de over­ komen te staan en vaak afgewenteld op kanttekening: heid) en 'waarborgstaat'. - werd onderschreven met de conclusie dat verder gediscussieerd kan worden over de Stellingen kwestie of een pleidooi voor deze normen Hieronder volgen de stellingen die tijdens behoort tot de taak van de overheid of dat de themadag werden besproken. Daar­ normhandhaving hier toch voornamelijk tussen volgt per stelling de globale een aangelegenheid is voor de burgers samenvatting van de commentaren uit onderling. de discussiegroepen door de directeur van de Teldersstichting, dr Klaas Groenveld. 6. De 'gewoon jezelf zijn' -filosofie, die weleens voor een liberale filosofie wordt STELLINGEN versleten, is funest voor de ontwikkeling 1. Liberalen willen de individuele zelf­ van een gezonde samenleving. standigheid en zelfredzaamheid bevorde­ ren. Zij spreken daarom een moreel oor­ kanttekening: deel uit over de ontwikkelingen die de - de liberalen hebben afscheid genomen van groei naar die zelfstandigheid beïnvloe• een maatschappelijke cultuur waarin alles den. Bepaalde gedragingen worden afge­ moet kunnen en waarin het accent ligt op keurd, andere toegejuicht. In die zin individuele ontplooiing los van de maat­ moeten liberalen moraliseren. schappelijke verantwoordelijkheid. kanttekeningen: - 'moraliseren' moet worden vervangen door 11 'normen stellen'; (Zie ook de pagina's 5 en 14)

3 Johan Remkes: Van gemeentefondsvoorstel moeten scherpe kantjes af

Demonstrerende burgemeesters ningen die zij zelf niet hoefden te bieden. n de wereld van de gemeenten heeft Ook moet worden bedacht dat het voor I het wetsvoorstel grote beroering ver­ gemeenten met een relatief hoge econo­ oorzaakt. Er is een tweedeling ontstaan mische waarde van hun onroerend goed tussen "voor- en nadeelgemeenten". verhoudingsgewijs gemakkelijker is lage­ Voordeelgemeeenten houden strak vast re tarieven te hanteren. Bij de herverde­ aan het wetsvoorsteL Nadeelgemeenten ling wordt de onroerende-zaak-belasting daarentegen spreken-er schande van. De (OZB) betrokken. Dit is verreweg de verontwaardiging was zo groot dat hon­ belangrijkste belastingbron voor gemeen­ derden burgemeesters, wethouders en ten. Hoe groter de waarde van het onroe­ raadsleden van nadeelgemeenten naar rend goed in een gemeente, des te groter Den Haag kwamen om tegen het voorstel zijn de eigen financiële mogelijkheden. te demonstreren. Dat betekent dat het De VVD-fractie vindt dat de OZB bij de ook voor de Tweede-Kamerfractie een kabinetsvoorstellen een te grote rol heikel onderwerp is. Ook liberale speelt. Dat moet minder worden. Door bestuurders uit de verschillende gemeen­ dat te verminderen geef je de gemeenten ten hebben verschillende belangen. ook meer prikkels om economische ont­ wikkelingen te stimuleren en huizen te Overgangsperiode bouwen.' Johan Remkes vindt het terecht dat er een herverdeling van gemeentegelden Wat merkt de burger? wordt voorgesteld. 'Onderzoek wijst uit Wat gaat de burger merken van de wijzi­ dat de huidige verdeling niet rechtvaar­ ging van de systematiek van de gemeen­ dig is. Dat betekent dat meer recht moet tebelasting? Johan Remkes: 'Die burger is worden gedaan aan de sociale structuur afhankelijk van de keuze van de van de gemeente. Ook moet worden gemeenteraad. Zo is in Amsterdam door gekeken naar de positie van de gemeente de wethouder Financiën, Frank de Grave, in de regio. Het is goed dat een gemeente aangegeven dat de hogere uitkering uit die een centrumpositie inneemt en voor­ het Gemeentefonds deels ten goede moet zieningen biedt aan inwoners uit omlig­ komen aan de Amsterdamse burger.' gende gemeenten daarvoor wordt geho­ Profiteert de Amsterdammer dus van de noreerd.' nieuwe systematiek, in Den Haag, dat Ook vindt Remkes het goed dat in zekere ook profiteert, zit dat er - gezien de zorge­ mate wordt gekeken naar de belastingca­ lijke financiële situatie van de gemeente - Johan Remkes, VVD-Tweede-Kamerlid paciteit van de gemeenten. Dat gebeurt wat minder in. naar de mening van de woordvoe\der door Ernst van Splunter wel té rigoureus. 'De omvang van de her­ woz foto Theo Meijer verdeling staat daarom ter discussie. Dat Sommige nadeelgemeenten zullen er niet geldt overigens ook voor de spreiding in aan ontkomen hun tarieven te verhogen, Vanaf volgend jaar verandert er veel in de financiële huis­ de tijd.' maar ook voor nadeelgemeenten is niet Het kabinet wil een overgangsperiode eenduidig aan te geven of de burger houding van de gemeenten. Rijke gemeenten moeten van drie jaar. De woordvoerder wil een meer zal moeten betalen. Dit hangt af komend jaar fors inleveren bij de nieuwe verdeling die het langere termijn, net als de Vereniging van de omvang van het nadeeL Boven­ voor Nederlandse Gemeenten (VNG), dien spelen de effecten van de nieuwe kabinet van de gemeentegelden voor ogen staat. Enkele maar niet op basis van dezelfde argu­ Wet op de Onroerende Zaken (WOZ) er voorbeelden: Laren, Bloemendaal, Blaricum en Haarlem­ menten. 'Het VNG wil om een langere doorheen. Deze wet regelt een totale her­ periode mogelijk te maken 400 miljoen taxatie van onroerend goed. De wet moet mermeer gaan er meer dan 35% op achteruit. Wassenaar gulden extra ter compensatie van de het systeem uniform en overzichtelijk is het slechtst af: deze gemeente moet maar liefst 48% van voordeelgemeenten. De WD wil ook een maken. Ook moet de WOZ één systeem soepeler regeling, maar wel budgetneu­ van waardering van onroerend goed tot haar uitkering uit het Gemeentefonds inleveren. Een aantal traaL Inmiddels is gebleken dat voor deze stand brengen. Nu is het nog zo dat voor grote en middelgrote steden profiteert van het herverde­ benadering in de Tweede Kamer een de OZB een andere waarderingssystema­ meerderheid te vinden is. De coalitiepart­ tiek geldt dan voor het huurwaardefor­ lingsvoorstel. Zo krijgt de gemeente Den Haag ruim 11% ners hebben een voorstel in deze richting fait. 'Dat is niet te begrijpen en het is dus extra uitgekeerd. ingediend.' goed dat dit verandert. Ook kwam het voor dat gemeenten huizen laag waar­ WO-woordvoerder Johan Remkes geeft aan het wetsvoor­ Slachtoffer eigen succes deerden om bezwaarschriften te voorko­ stel constructief kritisch te zullen bekijken: 10e scherpe De kritiek op het voorstel komt vooral men, maar de tarieven als compensatie van gemeenten die jarenlang binnen hoog hielden,' stelt Remkes. kantjes zullen van dit voorstel moeten worden afgehaald'. hun begroting zijn gebleven en lage Met name voor de sector woningen heeft belastingtarieven hebben. Voor hun de afgelopen jaren een forse waardestij­ gevoel hielden zij zich keurig aan de ging plaatsgevonden. De opbrengst van spelregels en worden ze nu gestraft. de belastingen zal daarom bij hertaxatie Johan Remkes is het hier ten dele mee stijgen. Johan Remkes: 'De gemeenten eens. 'Dat element zit er in. Maar hebben twee mogelijkheden. Ze kunnen gemeenten zonder centrumfunctie heb­ de tarieven op hetzelfde niveau handha­ ben vaak ook geprofiteerd van voorzie- ven. Dan zal de opbrengst stijgen. Ze

4 kunnen het tarief ook verlagen zodat de vermogensbelasting naar de burgers (financiële) randvoorwaarden worden opbrengst gelijk blijft. De bewindsperso­ terug te sluizen. Ze mogen van deze tech­ geformuleerd. nen zouden het signaal in de richting nische operatie financieel niet de dupe Het Kennisdebat raakt aan het debat van de gemeenten kunnen afgeven dat worden'. over Kwaliteit. De discussie zal dienen te zij - in navolging van het kabinet - de gaan over de vraag wat moet de onder­ operatie budgetneutraal moeten uitvoe­ wijsconsument leren. En wat verwachten ren. wij van de onderwijsproducent? Ook zullen wij er bij het kabinet met 11 De zeven vragen die nu centraal staan in klem op aandringen extra rijksinkom­ het Kennisdebat zijn te open geformu­ sten als gevolg van de hertaxaties in het leerd. Ze moeten veel concreter. Het kader van het huurwaardeforfait en de kader waarbinnen ze moeten worden beantwoord vraagt om een duidelijke begrenzing. Ook in financiële zin. Anders worden verwachtingen gewekt die niet kunnen worden waargemaakt. Teleur­ stelling en frustratie zijn dan het resul­ KENNIS EN KWALITEIT taat.'

VAN ONS ONDERWIJS Analyse 'In het regeerakkoord is een kader aange­ geven voor de periode '94 - '98. In een 'Wat zou u vinden van een nationaal Maar een dergelijke discussie of natio­ nieuw regeerakkoord - en daaraan voor­ debat over 'De kwaliteit van het onder­ naal debat blijft vrijblijvend als de afgaand in een nieuw verkiezingspro­ wijs?' Onderwijs moet immers van hoge (financiële) randvoorwaarden niet wor­ gramma - zullen we het kader voor de Op 11 mei heb ik het startsein kwaliteit zijn. Aan zo'n debat kun je je den geformuleerd. Wat verstaan we periode 1998 - 2002 moeten aangeven. gegeven tot een fundamentele geen buil vallen. Iedereen kan daar eigenlijk onder 'kwaliteit'? Wat moeten Bij de vaststelling van het huidige regeer­ discussie over een liberale visie op immers over meepraten. Het debat zou leerlingen/studenten kennen en kunnen? akkoord is bewust gekozen voor het bui­ de toekomst. Een discussie over het volgende kunnen opleveren: het Wat verwachten we van de man of de ten de bezuinigingshaken plaatsen van hoe in een liberaal geïnspireerde basisonderwijs zou meer aandacht moe­ vrouw voor de klas? De kwaliteit van de het basisonderwijs, het voortgezet onder­ maatschappij de binding en de ten schenken aan taal- en rekenonder­ leraar is toch een zeer belangrijke, zo niet wijs en het beroepsonderwijs plus volwas­ samenhang in de samenleving wijs. Achterstanden moeten zo vroeg de belangrijkste factor in dit debat?' seneneducatie. Het hoger onderwijs en de gewaarborgd blijft. Hoe vrijheid mogelijk worden opgespoord en wegge­ studiefinanciering konden niet buiten wordt beleefd in verantwoorde­ werkt. Door de invoering van de basis­ Randvoorwaarden schot blijven in verband met de toestand lijkheid. Anders gezegd: hoe vorming in het voortgezet onderwijs 'Het is niet zo moeilijk om nu een paral­ van 's-Rijks financiën. De vraag die nu wordt bereikt en zeker gesteld komen zowel de wat zwakkere VBO-leer­ lel te trekken met het zogenaamde 'Ken­ voor ligt is of we de gekozen lijn ook na dat onze beginselen vrijheid, ver­ ling als de wat sterkere VWO-leerling te nisdebat'. Wat zou u vinden van een 1998 willen doortrekken.' 111 antwoordelijkheid, verdraag­ kort. Dus deze knelpunten moeten snel nationaal debat over 'Kennis van mor­ zaamheid, sociale rechtvaardig­ worden opgelost. Het hoger onderwijs gen'? Aan zo'n debat kun je je geen buil 'Van de huidige minister mogen we ver­ Q heid en de gelijkwaardigheid van sluit nog steeds niet goed aan op HAVO vallen. Want kennis vindt iedereen wachten dat hij in de komende begroting alle mensen in een liberale en VWO. belangrijk. En iedereen kan er over mee­ een analyse maakt van de problemen en samenleving werkelijk tot gelding En zo kun je doorgaan. Het onderwijs praten? tevens oplossingsrichtingen aangeeft. komen. kan op alle niveaus, inclusief examens Hiervoor is een visie nodig! Deze discussie zal moeten gaan en lerarenopleidingen, een forse kwali­ Dit debat zal uitmonden in vrijblijvende Dan kan in de Tweede Kamer een discus­ over het bindmiddel voor ons libe- teitsimpuls gebruiken. conclusies en aanbevelingen als er geen sie plaatsvinden over 'Kennis en Kwali­ ra/en in een samenleving waarin teit'. vanuit een individuele vrijheidsbe­ De minister mag zich niet verschuilen leving en individuele verantwoor­ achter het te voeren Kennisdebat. Dat delijkheid het geheel van die debat moet doorgaan. samenleving wordt gediend en de Maar aan een regering mag worden samenleving juist niet uiteen valt gevraagd om te regeren. Om richting te in puur individualisme en kil eigenbe­ geven aan het debat. Wat dat betreft was lang. de Onderwijs, Cultuur en Wetenschaps­ Maar ook over welke publieke moraal begroting voor het jaar 1996 een gemiste voor ons geldt, welke normen en waar­ kans. Minister Ritzen krijgt nog een twee­ den. Waar deze uit voortkomen en hoe de kans bij de begroting voor het jaar zij worden onderhouden als een duur­ 1997. Dat is het document waarin hij zaam cement van het gebouw van een zijn opvatting over 'Kennis en Kwaliteit' liberale samenleving. dient neer te leggen. En niet weer in een vlugschrift van de PvdA. We wachten vol Op de partijraad van 22 juni zullen de verwachting de onderwijsbegroting 1997 geamendeerde stellingen van deze eer­ af.' ste discussiedag worden besproken en vastgesteld. Ik roep u op om aan de hand van de gepubliceerde stellingen en de globale kanttekeningenzich alvast in de 11 materie te verdiepen. Dit ter voorberei­ ding op de partij-brede discussie die hier­ over zal volgen.

Clemens Cornielje, onderwijsdeskundige VVD-frac­ tie Tweede Kamer. Samenvatting van zijn inleiding die hij onlangs hield in het Haags politiek café, Plein 19.

5 Algemeen secretaris ir. Jan Korff: 'We moeten het binnen de WD samen doen' door Reny Dijkman, foto: Theo Meijer

Een interview vond hij eigenlijk onzin. 1Wat heb ik nou te mel­ den', vroeg hij na zijn benoeming tot algemeen secretaris. Hoofdbe­ stuurslid fan Korffroert zich lie­ ver intern dan extern. Maar het argument dat met de benoeming van Daan Zwart tot directeur en zijn benoeming het algemeen secretariaat na jarenlang tobben eindelijk weer een duidelijke structuur heeft, trekt hem over de streep.

ijdens een VVD-prominentenborrel T in 1993 werd hij voor het VVD-pen­ ningmeesterschap gestrikt. Korff: 'Ik was Directeur Financiën Publiekrechtelijke Lichamen bij het ministerie van Finan­ ciën, maar ik was van baan aan het ver­ anderen toen dat verzoek kwam. Twee nieuwe dingen tegelijk leek mij wat zwaar, maar ik heb ten slotte toch ja gezegd.' Het penningmeesterschap was een baan die hem veel tijd kostte. 'Maar het was wel leuk. Je zit in de core business (het buties van de leden en eventueel met Wisselende top meen secretariaat. Er is een echte schei­ zakelijk hart) van de club. Ressenaar liet doelgerichte subsidies van het Rijk voor Tijdens zijn penningmeesterschap zag hij ding. De directeur van het partijbureau, een tekort na van een kleine twee ton. bijvoorbeeld wetenschappelijk onder­ het getob op De Gracht. Er was een Daan Zwart, is de manager van het Daar kon hij ook niets aan doen, want zoek.' extern onderzoek geweest, waarvan het Thorbeckehuis. Hij legt verantwoording hij "erfde" bij zijn komst een tekort van resultaat met zeer gemengde gevoelens af aan de algemeen secretaris.' bijna een miljoen, dat was veroorzaakt Arme partij werd ontvangen. 'Als opvolgers van Wim door geldverslindende campagnes en de Jan Korff vindt dat zijn opvolger, het van den Berg zijn er een paar directeuren Clustering destijds structureel veel te lage contribu­ hoofdbestuurslid Ruud Sandberg, het geweest. Zo'n wisselend gedoe aan de top Met de voorbereiding om tot een goede tie. Ressenaar heeft het dus fantastisch voortreffelijk doet. 'Ruud heeft - officieel is niet bevorderlijk voor de cohesie daar­ en efficiënt werkende organisatie op het goed gedaan. tot zijn benoeming in Noordwijkerhout onder.' partijbureau te komen, is een jaar Ik had wel ideeën over de aanpak. De nog als waarnemend penningmeester - gemoeid geweest. Daaraan is door het processen binnen het hoofdbestuur moes­ de zaken voortreffelijk overgenomen,' Jan Korffvond, dat nu de penningen hoofdbestuur bijzonder veel tijd besteed. ten beter beheerst gaan· worden. Daar­ constateert hij. weer op orde waren, er eigenlijk weinig. te Een Commissie Organisatie, bestaande naast moesten de budgettaire processen 'De WD is een arme partij. Dat klinkt doen voor hem over bleef. Als project- en uit drie hoofdbestuursleden en drie perso­ binnen de partij wat meer worden vreemd, maar met onze niet-inkomens­ interimmanager van professie sprong hij neelsleden van De Gracht, hield regelma­ gestructureerd. We hebben binnen twee gebonden hoogste contributie van f 130,­ in het gat dat open kwam te liggen. 'Tij­ tig brainstormsessies daarover. jaar die financiën op orde gekregen. Met per jaar en een gemiddelde contributie dens de algemene vergadering in Ede Jan Korff volgde tussentijds Rolf Haaf­ Voorjaarsnota's en kaderbrieven zijn we van f 90,- haal je met circa 50.000 leden was een motie van de kamercentrale Lei­ kens, de ondervoorzitter van de partij, in gekomen tot een sluitende begroting. ruim 4 miljoen binnen. Dat lijkt een heel den aangenomen. Globaal stond daarin deze commissie op als voorzitter. Haaf­ Over 1995 hebben we zelfs de oude tekor­ bedrag maar voor een ambitieuze partij dat er een scheiding moest komen tussen kens moest voor een langere periode ten weggewerkt en extra kunnen reserve­ is dat niet veel. Er moet behoorlijk aan bestuur en uitvoering. Dat betekende dat naar het buitenland, maar de Commissie ren voor de toekomst. De uitgangspunten prioriteitsstelling worden gedaan en goed in het hoofdbestuur een gekozen alge­ moest verder. zijn: een sluitende begroting, reserveren worden nagedacht over de efficiency van meen secretaris moest komen, die verant­ Korff: 'Wil je van een dergelijke exercitie voor de toekomst en geen sponsoring van zowel de partij als geheel als het appa­ woordelijk is voor de organisatie en het een succes maken, dan moet je dat met buiten. Ik ben mordicus tegen spon­ raat aan De Gracht. Dat betekent functioneren van het partijsecretariaat. het personeel doen. Je moet het samen soring. Dat geeft het risico van onge­ stroomlijnen.' Hij grapt er tussendoor: 'Ik Maar die ook, richting leden, verant­ doen. De besluitenlijsten circuleerden wenste verstrengeling. In die valkuil ben van professie aero-dynamicus. Eerst woordelijk is voor de partij-organisatie dan ook onder het personeel. Daar kon moet je gewoon niet willen lopen. stroomlijnde ik vleugels van vliegtuigen, als geheel. iedereen op reageren. We hebben toen Als partij moet je het doen met de contri- nu processen.' Ik ben dus niet het hoofd van het alge- een paar flinke slagen gemaakt en goed

6 nagedacht over de organisatie aan De lingsprogramma voor medewerkers op 53.000 VVD-leden van het elf-koppig Gracht. Binnen het hoofdbestuur hadden poten zetten, maar daar heeft Daan het hoofdbestuur niet kunnen en mogen ver­ we besloten om de portefeuilles te cluste­ voortouw bij. Ook moeten we kijken naar wachten dat het VVD-bestuur de partij­ ren. Dat houdt echter niet in dat binnen de salarisstructuur. Van sommige men­ kar alleen trekt. Van alle bestuurslagen het ambtelijk apparaat ook moet worden sen verbaast het mij dat ze er nog zitten, wordt actie verwacht. 'We moeten er toch geclusterd. We hebben toen besloten het omdat ze elders in eenzelfde functie meer met ons allen de schouders onder zetten. hoofdbestuur te adviseren: Neem de kunnen verdienen.' Als we in het Periodiek Overleg Kamer­ structuur van een directeur van het par­ centralevoorzitters, waar ik iedere keer tijbureau. Daaronder volgt de laag van Bestuursfuncties met plezier heen ga, een aantal activitei­ adjunct-secretarissen of bestuursmede­ Hij is in 1970 lid geworden na kennis te ten aan de orde stellen, dan hoop ik dat werkers met vaste onderlinge vervan­ hebben genomen van de Beginselverkla­ die zaken ook via de kamercentralebestu­ ging. Dat is één laag. Er zijn geen chefjes. ring van de VVD. In zijn studententijd ren terechtkomen bij de ondercentrales En verder heb je het overig personeel dat was hij bestuurslid van de VVD-afdeling en afdelingen. Dat we door het hele land al die buitengewoon belangrijke zaken Delft. Voor Jan Korff geldt heel sterk: je een sfeer krijgen van: "Jongens we moe­ doet waar een partij op drijft. doet iets of je doet het niet, maar je doet ten wat zaken gaan regelen op het Niemand werkt meer met een eigen het niet half. gebied van vorming en scholing of leden­ secretaresse. We wilden af van de eiland­ 'Bij de selectie en werving van bestuursle­ werving/behoud of inhoudelijke discus­ jes en komen tot een grotere onderlinge den, op welk niveau dan ook, moet wor­ sie. Hoe gaan wij dat aanpakken in ons betrokkenheid en efficiency. den gelet op het feit of de betrokkene zijn gebied?" Dat advies is door het hoofdbestuur over­ verantwoordelijkheden durft te nemen. Je Straks komt uit het hoofdbestuur het genomen.' moet dan niet bang zijn je nek uit te ste­ ·plan voor de oprichting van een soort ken. Positie kiezen, desnoods tegen de kaderschool. Dan willen we respons uit Tijdens de jaarlijkse algemene ver­ 'Daarnaast hebben we ook gesproken verdrukking in. En als je dan toch wordt alle afdelingen. Je kunt wel slapend lid gadering in Noordwijkerhout heb over de werkwijze van het algemeen afgeschoten is dat helemaal niet erg. Dat zijn, maar geen slaperig bestuurslid. In ik uiteengezet wat wij gedurende secretariaat richting hoofdbestuur. Hoe laatste is iets wat mensen erg vervelend dat laatste geval wordt meer van je ver­ de eerste helft van de rit van dit doe je het met de advisering richting vinden. Maar als je gelooft in waar de wacht.' PvdA-VVD-D66-kabinet hebben hoofdbestuur? Hoe doe je het met de uit­ partij voor staat en zuiverheid in je han­ bereikt. voering van besluiten van het hoofdbe­ delen voorop plaatst, is er weinig aan de De belangrijkste punten daaruit stuur? Ook dat is nu. op de rails gezet.' hand.' zijn: Jan Korff constateert dat alles al veel 11 -sanering van de overheidsfinan­ beter functioneert dan het de laatste Nadrukkelijk wijst hij er op dat de circa ciën. Het ziet er naar uit dat dit jaren heeft gedaan. 'Dat is zeker ook toe eindelijk na vijftien jaar gaat luk­ te schrijven aan Daan Zwart die in een ken dankzij het strakke beleid van heel moeilijke periode kans heeft gezien VVD-minister Zalm van Financiën; de zaak weer vlot te trekken. Hij heeft de - werkgelegenheid. Voor het eerst goede sfeer in het Thorbeckehuis bevor­ sinds 1970 daalt het aantal men­ <;lerd. Dat is wel een duidelijke tegenstel­ sen dat afhankelijk van een uitke- ling met het jongste verleden. De mensen ring is. Werk is de beste vorm van hebben er weer veel meer zin in. Wat dat sociale zekerheid. Mensen verkie­ betreft ben ik voorzichtig tevreden. zen de warmte van een baan Je moet natuurlijk nooit helemaal tevre­ boven de kilte van een uitkering; den zijn -daar spreekt de oudepenning­ -modernisering van het sociale meester weer- er blijft altijd wat te kla­ stelsel. ledere burger moet de ver- gen.' antwoordelijkheden krijgen die hij kan dragen. VVD-staatssecretaris Linschoten Besturen op afstand heeft al veel hervormingen door het Korffis een groot voorstander van bestu­ kabinet geloodst. De VVD is voor het cap­ ren op afstand. Van duidelijke taakafba­ puccino-model: de koffie wordt door de keningen. Zijn werk voor de VVD kost overheid geleverd, de room moeten de hem anderhalve dag tot twee dagen per sociale partners verzorgen en voor de week. Iedere dinsdagmiddag bespreekt chocoladepoeder kan men zich particu- hij met Daan Zwart de lopende zaken en lier verzekeren. ideeën. 'Ik bemoei me niet met de dage­ lijkse bedrijfsvoering. Wel doe ik mee Veel moet echter nog gebeuren. aan sollicitatiegesprekken als we perso­ Het ontbreekt nog te veel aan een duide­ neel moeten werven.' lijke gezagsstructuur. Dat is dezer dagen Daarnaast is Jan Korff door het hoofdbe­ wel uit de behandeling van het rapport stuur als bestuurslid toegevoegd aan de van de Commissie-Van Traa gebleken. Bestuurdersvereniging en zit hij in de NIEUWE VOORZITTER JOVD Ook zal onze staatsschuld sneller moeten Commissie Gemeenteprogramma 1998- verminderen. Elk gezin betaalt gemid­ 2002. Tijdens de algemene vergadering van de onafhankelijke Jongeren deld 500 gulden per maand aan rentelas­ ten. Wij kunnen die last niet naar volgen­ Doelstellingen Organisatie Vrijheid en Democratie nam Ciska Scheidel de voorzitters­ de generaties blijven doorschuiven. Hij heeft voor de komende drie bestuurs­ hamer over van Arjan Toor. Arjan Toor was bijna twee jaar voorzitter jaren duidelijke doelstellingen voor ogen. Dit kabinet ligt goed op koers. Ik hoop 'Niet alleen voor het algemeen secretari­ van de JOVD. dat zijn beleid tot aan de eindstreep in aat, maar voor de gehele partij-organisa­ Ciska Scheidel is de tweede vrouwelijke voorzitter in de /GVD-geschie­ 1998 door dezelfde daadkracht wordt tie. Van het Thorbeckehuis verlangt hij gekenmerkt als die het tijdens de eerste dat het nog professioneler gaat werken. denis. Deze functie werd in de jaren tachtig door Annette Nijs bekleed. helft van de rit heeft getoond. 'Het personeel moet nog sterker inspelen op het feit dat het voor een vrijwilligers­ bestuur werkt. Met een gekozen bestuur dat verantwoording moet afleggen aan de leden. Daarnaast moeten we blijven kijken naar efficiencyverbetering. Of we het daar met minder mensen kunnen doen, is voor mij de vraag. Er wordt nu al een enorme wissel getrokken op het RESTAURANT gezinsleven van medewerkers. We moe­ Kloksteeg 3 Leiden Telefoon 071 5123053 ten ook een goed opleidings- en scho-

7 De 49ste jaarlijkse algemene vergadering Algemene leden­ vergadering in Noordwijkerhout

door Marcel Gerritsen, foto: Theo Meijer

Op de eerste echte lentedagen van dit jaar vond in het congrescentrum de Leeuwenhorst te Noordwijkerhout de 49e jaarlijkse algemene leden­ vergadering plaats. Het belangrijkste agendapunt van het huishoude­ lijke gedeelte van de vergadering was het Beleidsplan van het hoofdbe­ die dit met zich mee zou brengen en op guldens extra kosten. Daarnaast is het stuur voor 1996. het probleem van de sluitingstijden van volgens het hoofdbestuur onmogelijk om, het blad, bleef een deel van de ledenver­ gelet op de. bestaande procedures, in Een van de eerste onderwerpen in dit Beleidsplan, dat door de leden­ gadering bij haar standpunt. november al een inhoudelijk goede vergadering werd besproken, betrof de inhoudelijke discussie binnen de Als compromis stelde het hoofdbestuur begroting aangenomen te krijgen. Bij tenslotte voor om over te gaan tot publi­ realisatie van dit voorstel zal namelijk al partij. Zo waren enkele afgevaardigden van mening dat de betrokken­ katie van de belangrijkste spreekbeurten. voor mei van het lopende jaar die begro­ heid van afdelingen bij de voorbereiding en organisatie van de thema­ (De eerste spreekbeurten vinden echter ting moeten worden voorbereid en ver­ pas na het reces plaats, zodat u in dit volgens ter bespreking naar de afdelin­ dagen voor verbetering vatbaar is. Een aantal afgevaardigden stelde blad nog geen lijst treft van de spreek­ gen worden gezonden. dat alleen al een betere planning van deze congressen zal kunnen beurten van de voorzitter, fractievoorzit­ Als alternatief werd voorgesteld om naast ters, ministers en staatssecretarissen, red.) de huidige begroting met een meerjaren­ resulteren in een grotere betrokkenheid van de afdelingen. Bij een bete­ begroting te gaan werken, Een voorstel re planning zouden afdelingen immers meer mogelijkheden hebben Een volgend punt van aandacht betrof de waar de AL V mee kon instemmen. financiële positie van de partij. Penning­ om de inhoudelijke discussie voor te bereiden. Het hoofdbestuur sprak meester Ruud Sandberg stelde met gepas­ Erelid Gijs van Aardenne de bereidheid uit om in de komende tijd afdelingen meer tijd voor de te tevredenheid dat alle tekorten van de Tot slot besloot de ledenvergadering una­ partij zijn opgeschoond en dat de partij niem tot de postume benoeming van een discussies te geven. met een schone lei kan beginnen. nieuw erelid, drs. G.M.V. van Aardenne. Opnieuw werd door enkele kamercentra­ Voorzitter Hoekzema wees op de grote les bepleit om over te gaan tot een nieuw verdiensten die Gijs van Aardenne heeft Jongerenbeleid dat sterk in de belangstelling stond, systeem waarbij de begroting door de ver­ gehad voor de Nederlandse politiek en en ander ondetwerp van het Beleids­ betrof de verschillende periodieken. gadering wordt aangenomen in het voor­ het bestuur. Ook roemde hij de loyaliteit E plan waarop de aandacht werd Momenteel wordt met de gedachte afgaand jaar. Dit tegen de achtergrond van Van Aardenne ten aanzien van de gevestigd betrof het jongerenbeleid. De gespeeld om de verschillende periodieken van de doelstelling van het hoofdbestuur VVD, zowel in voor- als tegenspoed. De . heer Mackay van de kamercentrale Lei­ te bundelen om zo onder meer de kosten . van leden deelnemers te maken. De pen­ voorzitter zei het te betreuren dat dit ere­ den wenste dat meer nadruk zou worden te kunnen drukken. In dat kader werd ningmeester wees echter op het kostenas­ lidmaatschap postuum aan de heer Van gelegd op een visie en een duidelijk plan vanuit de ledenvergadering verzocht om pect van deze exercitie. Indien op deze Aardenne moest worden toegekend. voor het jongerenbeleid. In het huidige individuele abonnementen op deze perio­ wijze de begroting zou moeten worden beleidsplan constateerde hij slechts een dieken mogelijk te maken. Aangezien dit besproken dan betekent dit in ieder geval opsomming van activiteiten in het kader verzoek reeds lange tijd bestaat, beloofde een extra algemene ledenvergadering, van het jongerenbeleid. Het hoofdbestuur het hoofdbestuur nog dit jaar met een diep in het najaar, en dus tienduizenden 111 kondigde in reactie hierop het Beleids­ voorstel te zullen komen. plan-jongeren 1997 aan, waarin meer Ook het weer vermelden van onder ande­ aandacht zal worden geschonken aan re spreekbeurten in Vrijheid & Democra­ een echte visie op het jongerenbeleid. tie werd te berde gebracht. Als argument In het verlengde van het jongerenbeleid voor landelijke publikatie van de spre­ WAAROVER SPRAKEN ZIJ? werd door enkele afgevaardigden vervol­ kerslijst werd aangevoerd dat afdelingen gens de suggestie gedaan om de Vor­ veelal niet in de gelegenheid zijn zelf door Reny Dijkman, foto's: Theo Meijer mings- en Scholingsactiviteiten uit te bewindslieden als sprekers uit te nodigen. breiden met een soort kaderschool. Ook Voor hen zou het daarom interessant zijn Voorzitter Willem Hoekzema constateerde dat er meer dan ooit sprake is van een liberaal rege­ op dit gebied kondigde het Hoofdbestuur indien zij op de hoogte worden gesteld ringsbeleid. 10nze bewindslieden geven op hun eigen enthousiaste en doortastende wijze mede initiatieven aan. Zo zal binnenkort het van spreekbeurten van ministers en een liberale kleur aan dit beleid. Dankzij Frits Bolkestein, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, voorstel voor een opleidingsinstituut wor­ staatssecretarissen in hun omgeving. is de rol van de WO als regeringspartij duidelijk aantoonbaar. Onze Tweede-Kamerfractie den gepresenteerd en zullen tevens sug­ Hoewel het hoofdbestuur duidelijk maak­ neemt dikwijls het voortouw in de politieke discussie. Bolkestein weet moeilijke en gevoelige gesties worden uitgewerkt voor een ver­ te dat dit een van de aspecten van Vrij­ vraagstukken bespreekbaar te maken. Dat is wat de mensen in ons land willen; niet het poli­ sterking van de rol die de Teldersstichting heid & Democratie is die in de Commissie tiek toedekken van de problemen, geen gekonkel en om de zaak heen .draaien, geen rookgordij­ bij vormings- en scholingsactiviteiten Communicatie worden besproken, stel­ nen ... Kortom, zeggen waar het op staat!' moet spelen. Deze voorstellen zullen bin­ den enkele afdelingen zich op het stand­ nenkort aan het Periodiek Overleg punt dat bij voorkeur nog tijdens deze Kamercentralevoorzitters worden voorge­ JA V een besluit moest worden genomen De partijvoorzitter riep op tot waakzaam­ le partij: 'De partij kent haar kracht, legd en besproken. over opname van deze agenda in de heid. Op politiek terrein omdat in de maar dient er voor te waken om, ver­ V&D. tweede helft van deze kabinetsperiode blind door het ogenschijnlijk succes, weg Periodieken Ondanks het feit dat door het hoofdbe­ moeilijke agendapunten aan bod komen, te zakken in een moeras van zelfgenoeg­ Een ander onderdeel van het Beleidsplan stuur werd gewezen op de hogere kosten maar ook; tot waakzaamheid in de ge he- zaamheid. We moeten de hoogst mogelij-

8 land uitgenodigd om deel te nemen aan Die bezuinigingen zijn onder meer nodig een discussiepanel dat zijn eigen onder­ om straks deel te nemen aan de Europese werpen vaststelt. Regelmatig komen het Muntunie. 'Dat wordt een van de belang­ jongerenpanel en de regionale panels rijkste beslissingen van dit kabinet. Een van Amsterdam, Rotterdam en Overijssel harde Euro vergt harde afspraken. De bij elkaar. Een vast Kamerlid fungeert staatsschuldquote en het schatkisttekort hierbij als voorzitter, contactpersoon en dienen op overtuigende wijze te dalen.' spreekbuis naar de Haagse politiek. Later dit jaar worden een ouderenpanel en een Bolkestein prees staatssecretaris Linscho­ ondernemerspanel opgericht.' ten vanwege diens inzet voor modernise­ ring van het sociale stelsel. 'Zelden heeft Daarnaast zal het WD-bestuur veel aan­ een staatssecretaris in korte tijd zoveel dacht blijven besteden aan de ontwikke­ hervormingen door het parlement ling en de continuïteit van een goed geloodst. Maar die modernisering is nog kader, zowel kwantitatief als kwalitatief. lang niet voltooid.' Dat is des te meer noodzakelijk nu de ledenwerfactie vooral veel jonge leden Antillen en Aruba heeft opgeleverd. 'Een bemoedigende ten­ Zorgelijk noemde hij de financiële situ­ dens,' vond Hoekzema. Hij verheelde ech­ atie op de Nederlandse Antillen en ter niet zijn zorgen over de moeizame tij­ Aruba. 'Primaire overheidstaken kunnen den die politieke partijen doormaken. 'De daar niet meer goed worden uitgeoefend. groei van one-issue organisaties maakt Ik noem de misdaadbestrijding, goed het noodzakelijk dat de partij zich onderwijs en de jeugdhulpverlening. nadrukkelijk profileert als een vereniging Daarnaast is het van groot belang dat de die mensen in staat stelt hun stem te Antillen op fiscaal gebied, nationaal en ke eisen blijven stellen aan ons eigen Van leden naar deelnemers laten horen. De WD is uiterst bezorgd internationaal, orde op zaken stellen. Als functioneren, zowel aan het politieke als Om te bereiken dat steeds meer leden over het feit dat door de verminderde de Antillen niet willen instemmen met het organisatorische apparaat.' aan de activiteiten van de WD gaan belangstelling voor politieke partijen het maatregelen die met behulp van het IMF deelnemen wordt thans geëxperimen­ draagvlak van onze democratie ernstig worden voorbereid, moet het kabinet niet Discussies teerd met ledenpanels. Willem Hoekze­ wordt versmald. Liberalen zijn van natu­ aarzelen met een Algemene Maatregel 'De inhoudelijke discussie is uitgegroeid ma: 'Een aantal Kamerleden heeft een re geen mensen met grote zendings­ van Rijksbestimr in te grijpen.' tot speerpunt van het partijbeleid waar­ willekeurige selectie van leden uit het drang. Toch zijn wij van mening dat wij Een dergelijk optreden is mogelijk dank­ aan politici, bestuurlijk kader en leden zij het Statuut van het Koninkrijk. ieder een bijdrage leveren,' aldus Hoekze­ ma. Europa Zo zijn onderwerpen als defensie, ener­ Bolkestein ging uitvoerig in op de punten gie, mobiliteit en landbouw al bediscus­ die tijdens de Inter Gouvernementele sieerd. Daarnaast werd op 11 mei een Conferentie (IGC) worden besproken. Hij begin gemaakt met de partij-brede dis­ ziet niets in een Europees banenplan. cussie over normen in het liberalisme (zie 'Waar loze verdragsteksten worden elders in dit blad, red.). Een 'zware' com­ gezaaid, zal euroscepsis worden geoogst.' missie, bestaande uit wetenschappers, Europese samenwerking op het gebied bestuurders en oud-politici, zal onder lei­ van justitie en politie noemde hij een ding van Ivo Opstelten formuleren welke belangrijke zaak, die door de WD van maatschappelijke rol het liberalisme kan harte wordt ondersteund. 'Maar ook hier en zal spelen in het begin van de 21ste moeten de verwachtingen niet te hoog eeuw. worden opgeschroefd.' 'Met het scheppen van een visie voor de Frits Bolkestein ziet op dit gebied een nut­ lange termijn leggen wij de fundamenten tige en aanvullende rol voor de Europese voor een langdurige belangstelling voor Unie weggelegd: 'vooral op het gebied onze politieke stroming.' De partijvoorzit­ van migratie en internationale criminali­ ter riep allen op aan deze discussie deel teit. Maar voor extra blauw op straat te nemen. moeten we zelf zorgen.'

Het Europees buitenlands beleid moet slagvaardiger worden. Bolkestein wenst wel dat Nederland baas over eigen bui­ tenlands beleid zal blijven. Hij acht het ondenkbaar dat de grote landen hun de samenleving moeten wijzen op de veto-recht zullen opgeven. 'In de praktijk gevaren van te kleine maatschappelijke zullen Duitsland, Engeland en Frankrijk steun voor ons democratisch bestel.' zich nooit laten overstemmen. De enige Hoekzema kondigde aan dat hij over dit landen die wel overstemd zullen worden punt contact zal opnemen met zijn colle­ zijn de kleinere landen en dat is niet in ga's van andere partijen. ons belang.' ... 'We moeten oppassen dat de Europese Unie niet het verlengstuk Politiek leider Frits Bolkestein prees in wordt van de buitenlandse politiek van zijn toespraak de zuinige instelling van de grote landen.' de VVD-minister van Financiën, Gerrit Zalm: 'Als de WD zich tijdens de kabi­ Frits Bolkestein benadrukte dat de VVD netsformatie niet sterk had gemaakt voor altijd aan de Europese eenwording ombuigingen ter grootte van 18 miljard gehecht is geweest en dat ook zal blijven. en niet had gekozen voor dit behoedzame 'Ik wil daar ge~n enkel misverstand over scenario, dat uitging van een bescheiden laten bestaarî. Juist daarom willen wij de economische groei, zou het kabinet tallo­ Europese Unie beschermen tegen over­ ze bezuinigingsrondes hebben moeten spannen ambities. Over tien jaar zal de houden. Nu zijn de begrotingsproblemen Unie bestaan uit 20 tot 25 lidstaten, zich te overzien. Zelden heeft een minister van uitstrekken van Kreta tot Lapland en van Financiën zo stevig op de schatkist geze­ Polen tot Ierland. Het wordt een Unie van ten als onze Gerrit Zalm.' verscheidenheid. Zo'n Unie zal alleen

9 MAGERE OPKOMST over een smal takenpakket kunnen beslissen. Wie werkelijk iets om Europa AFDELINGEN geeft, moet de Europese Unie tegen zich­ zelf beschermen.' Met enige zorg heeft het hoofdbestuur in zijn analyse van de jaarlijkse algemene vergadering kennis genomen van de magere opkomst van de afdelingen. Nu het hoofdbestuur, meer dan ooit, zijn best doet om van onze leden deelnemers te maken, trof het ons dat slechts iets meer dan de helft van het aantal stem­ machtigingen bijde inschrijfbalie is opge­ haald. Van de 554 VVD-afdelingen waren er 196 aanwezig, waarvan nog een deel via machtigingen aan andere afdelingen. De jaarlijkse algemene vergaderingen zien wij als hetontmoetings-en inspira­ tiepunt voor VVD-bestuursleden van alle afdelingen, ondercentrales en kamercen­ overwegingen van rechtsgehalte en kwa­ vraagstuk om extra zorg en beleid vra­ trales. Daar legt het hoofdbestuur zijn liteit, maar mede door de politieke impli­ gen; de criminaliteitsproblematiek en tot verantwoording af voor het gevoerde caties van haar eindoordeellaat leiden.' slot de overheidsfinanciën. 'De zaken zijn beleid en daar overleggen we gezamen­ helder door de spelregels in het regeerak­ lijk door discussies over de koers van de De opstelling van de Eerste Kamerfractie koord,' stelde hij. WD. De jaarlijkse algemene vergadering ten opzichte van het kabinet wordt Het ziet er naar uit dat dit kabinet in is immers het hoogste orgaan in onze bepaald door de mate waarin zij liberale 1997 350.000 extra banen heeft gescha­ liberale partij. elementen in het beleid terug vindt. Zo pen. Bestuurlijk gez~en zijn dit jaarlijks de Frits Korthals Altes, fractievoorzitter kan minister Zalm op de senaatsfractie Ook de sanering van de overheidsfinan­ belangrijkste dagen voor de partij. Afge­ van de VVD in de Eerste Kamer wees in rekenen bij het terugdringen van de ciën verloopt voorspoedig. 'Dat moet ook vaardigden van afdelingen die verstek zijn speech tot de algemene vergadering staatsschuld. wel wil Nederland straks voldoen aan de laten gaan, kunnen niets aan hun afde­ op het feit dat de Eerste Kamer een recen­ Bij de discussies over investeringen in de EMU-criteria.' ling terug rapporteren. tere afspiegeling van de kiezerswil vormt infrastructuur, zoals de hoge-snelheids­ Robin Linschoten kreeg van Hans Dijk­ dan de Tweede Kamer. 'In die recentere lijn, moet volgens Korthals Altes tegelijk stal een pluim voor de vele wetgeving die Tijdens mijn speech heb ik gewezen op afspiegeling (na de Statenverkiezingen, een beslissing worden genomen over het hij als staatssecretaris al tot stand heeft het grote belang van een goed en hecht red.) is de VVD-fractie voor het eerst in de behoud van de Hollandse natuurgebie­ gebracht op het gebied van de reorgani­ kader op alle niveaus. Dat is het skelet geschiedenis de grootste geworden. Dat den. satie van de sociale zekerheid. van de partij. We hopen dan ook van hebben wij te danken aan het succes van Over het agrarisch beleid: 'Minister Van Dijk~tal stelde als credo voordit kabinet harte 'dat de nu opgestarte discussie over de WD in het kabinet en de grote Aartsen heeft de steun van onze fractie dat de overheid duidelijk moet zijn. 'Heel het liberalisme in de 21ste eeuw een inspanning van Provinciale Staten en het moeten veroveren. Hij heeft dat op over­ duidelijk moet vaststaan: Wie doet wat? respons zal krijgen in alle afdelingen. actieve partijkader.' tuigende wijze gedaan. Moeilijkheden En wie is waarvoor verantwoordelijk?' Dan kunnen wij volgend jaar een werke­ De VVD-Eerste-Kamerfractie is thans gro­ zijn hem niet bespaard, maar hij is ze lijk partij-brede discussie voeren op de ter dan PvdA en D66 samen. beslist te lijf gegaan.' algemene vergadering.

Lessen Criminaliteitsbestrijding 11 Willem Hoekzema, De Eerste-Kamerfractievoorzitter heeft Het was voor de hand liggend dat deze voorzitter. met zijn fractie lessen getrokken uit het oud-minister van Justitie uitvoerig in jonge verleden. Tijdens het vorig kabinet ging op de criminaliteitsbestrijding. Hoe­ werden de CDA-senatoren door de minis­ wel hij niet op de conclusies van het rap­ ter-president als een luis in zijn pels port-Van Traa vooruit kon lopen, omdat gevoeld. 'Maar alle wetsvoorstellen die de Tweede Kamer die nog moest behan­ het kabinet van belang achtte bereikten delen. Maar hij gaf de minister van Justi­ toch ongeschonden het Staatsblad,' con­ tie het advies alle aandacht te geven aan stateerde Korthals Altes nuchter. een zodanige herstructurering van het 'De VVD-fractie heeft geprobeerd daaruit Openbaar Ministerie dat het zijn zeer lessen te trekken. Ook wij staan niet te diverse taken aan kan. juichen bij elk kabinetsvoorstel. Het De minister van Binnenlandse Zaken, regeerakkoord is nu eenmaal het resul­ Hans Dijkstal, taat van geven en nemen.' zal volgens Frits Korthals Altes er toch in moeten slagen middelen en mensen vrij Geen irritatie te maken voor meer politie op straat en Terugkijkend op de eerste negen maan­ op het platteland. den van de Eerste Kamer in haar huidige samenstelling stelde Korthals Altes vast: Vice-premier Hans Dijkstal ging nader 'Er is geen sprake van enige irritatie aan in op de structuur van het Paarse Kabi­ welke zijde dan ook. Er is op onze fractie net. Hij noemde het in bepaalde opzich­ geen druk nodig geweest door al dan niet ten 'een zeer bijzonder kabinet'. 'Dit is binnenskamers met een kabinetskwestie het eerste kabinet dat sinds 1982 op drie te dreigen. En bij de Ecotax en de Alge­ partijen steunt en te maken heeft met 13 mene Nabestaandenwet zijn, binnen het partijen.' kader van het mogelijke, toezeggingen Ook noemde hij dit kabinet 'bijzonder' op UITREIKING LEDENWERF· verkregen die de inspanningen die mijn het gebied van de beleidsinhoudelijke fractiegenoten zich bij de behandeling kant waarin het regeerakkoord centraal PRIJZEN van die wetsvoorstellen hebben getroost, blijft staan. Daaraan wordt niet getornd. ten volle rechtvaardigen.' Drie afdelingen hebben tijdens de algemene vergadering de ledenwerftrofee in ontvangst Hij merkte op: 'Het doet aan het politieke Hans Dijkstal noemde de vier hoofdpun­ mogen nemen. Oe ledenaanwas was namelijk in drie categorieën verdeeld, namelijk grote, primaat van de Tweede Kamer niets te ten van dit kabinetsbeleid: de werkgele­ middelgrote en kleine afdelingen. Oe prijzen werden gewonnen door de afdelingen Amster­ kort wanneer de Eerste Kamer zich genheid; de bestrijding van dreigende dam-Zuid, Wychen en Mierlo. Oe afdelingsbesturen ontvingen uit handen van de voorzitter bewust als politiek college opstelt en zich sociale uitsluiting van de grote steden een ledenwerftrofee: een prijs van f 500,- en het recht om een 'Dag-Oen Haag' voor hun nieu­ bij haar eindoordeel niet uitsluitend door waar werkloosheid en het allochtonen- we leden te organiseren.

10 ..... s:::: \U E \U i:: c...c::! V) \U \U ~ :::i I:J..J..... Gijs de Vries, voorzitter van de liberale fractie in het Europees Parlement: \U ...s:::: s:::: ·-\U ..... ·-v _g \U 'Geen taken voor de Europese ...s::::v V) ·-...... ev 0 E Unie zonder de bevoegdheden' ~ s:::: \U \U -e 1Werk! Daar is het de VVD om te doen, in Den Haag en in Brussel. In \U ·-..0 de landen van de Europese Unie zijn ruim 18 miljoen werklozen. Dat is -~ 11% van de beroepsbevolking. Europa telt evenveel mensen zonder s:::: c::! ;::. werk als er inwoners zijn van Denemarken, Finland en Oostenrijk s:::: =<:u samen.' Zo begon drs. Gijs de Vries, leider van de liberale fractie in het v ·- Europees Parlement zijn speech voor de jaarlijkse algemene vergade­ ·-~ :::i c::! ring. !... ~ s:::: Ut 0

ria van de ene munt is morrelen aan de strijding primair een taak voor nationale geloofwaardigheid van die munt. overheden. 'De discussie over een Euro­ Wij zien evenmin veel in nieuwe teksten pees anti-werkloosheidsbeleid mag niet over werk elders in het Verdrag. Geen de aandacht afleiden van de noodzaak regering is bereid de Unie vergaande juri­ op nationaal niveau de sociale zekerheid dische of budgettaire bevoegdheden te te herzien. De Europese Unie heeft een geven op werkgelegenheidsgebied. Men aanvullende taak. De Europese Unie kan moet de Unie geen taken geven zonder helpen zorgen voor lagere kosten en min­ de bijbehorende bevoegdheden. Taken der regels door vrijere wereldhandel, door zonder bevoegdheden blijven woorden totstandkoming van één Europese munt zonder daden,' zegt Gijs de Vries. 'Zulke en door het resoluut afbreken van belem­ woorden scheppen geen banen, zij schep­ meringen in het economisch verkeer in pen illusies. Ik heb geen enkele behoefte Europa.' aan een dergelijke dode mus in geschenkverpakking.' Nationale subsidies Tot die belemmeringen behoren vooral Overheidsmonopolies de concurrentievervalsende nationale Een tweede punt waarover de Europese subsidies. De Vries vindt het noodzakelijk socialisten en liberalen hartgrondig ver­ dat die concurrentievervalsing hard door schillen betreft het Europees beleid ten de Europese Commissie moet worden aanzien van overheidsmonopolies. De aangepakt. socialisten willen een aantal overheids­ Gijs de Vries, monopolies van internationale concur­ - Duitsland geeft nog veel regionale sub­ voorzitter liberale fractie in het Europees Parlement. 'W erk is, direct of indirect, het werk- rentie afschermen. Post, telecommunica­ sidies. Foto: Theo Meijer terrein van alle zes de WD-leden tiediensten, spoorwegen, elektriciteit, gas van het Europees Parlement. Van Jessica en water mogen van de socialisten niet - Op slechts 7% van de internationale Larive, als lid van de economische com­ worden blootgesteld aan de Europese vliegverbindingen in Europa is concur­ missie, van Elly Plooij als lid van de com­ mededingingsregels. En dat terwijl veel rentie van meer dan twee vliegmaat­ missie energie en technologie, van Florus Europese landen een aantal van deze schappijen. Daarom zijn vliegtickets Wijsenbeek als transport- en van Jan diensten allang hebben geliberaliseerd. binnen Europa twee keer zo duur als Mulder als landbouwwoordvoerder, van Gijs de Vries noemde het uitsluiten van binnen de Verenigde Staten. Jan Kees Wiebenga waar het de groeien­ deze diensten 'een archaïsche wens. Een de vervlechting van criminele en bonafi­ overwinning van ideologie op gezond - Door ontbrekende concurrentie in de de economische activiteiten betreft, en verstand.' Franse telecommunicatiesector betalen van mijzelf als fractievoorzitter.' Franse burgers en bedrijven gemiddeld Overheidsfinanciën 35% meer voor hun telefoondiensten Tegenstellingen Het derde geschilpunt betreft de rol van dan consumenten in landen die deze Gijs de Vries schetst echter de toenemen­ de overheidsfinanciën. markt wel hebben geliberaliseerd. de mate van scherpe tegenstellingen bin­ Gijs de Vries noemt het Europees sociaal nen het EP tussen de liberale en de socia­ model 'te duur en te star.' - Ook voor energie betalen ondernemin­ listische fracties op het gebied van werk­ 'Het stimuleert niet tot meer werken. Pas gen in Europa 30 tot 70% meer dan in gelegenheidsplannen. Het conflict draait als het weer wel tot werk aanzet zal de Amerika. Dat schaadt de concurrentie­ in de eerste plaats om de herziening van werkloosheid dalen. Dat vergt moedige positie van Nederlandse bedrijven als het Verdrag van Maastricht. maatregelen, zoals privatiseren van Akzo Nobel en KNP BT. delen van de sociale zekerheid, variabele 'De socialistische fractie heeft voorgesteld werktijden en CAO's, afbouw van ver­ Gijs de Vries bepleit de invoering van een werkgelegenheidsvoorschriften op te vroegde pensionering, vermindering van Europees vennootschapsstatuut. Volgens nemen in het EU-verdrag door het EMU­ de kosten van laaggeschoolde arbeid en het Europees bedrijfsleven zou dat een hoofdstuk open te breken. Dit is onver­ loonstijgingen die niet ver uitgaan boven kostenbesparing van 30 miljard Ecu per antwoordelijk en voor mijn fractie dus de stijging van de arbeidsproduktiviteit.' jaar opleveren. Spijtig constateert hij: onaanvaardbaar. Morrelen aan de crite- Gijs de Vries ziet in de werkloosheidsbe- 'Deze besparing kan niet worden

11 geboekt, omdat het Verdrag op dat punt functionerende Unie is voor Nederland visum- en asielbeleid, bestrijding van unanimiteit voorschrijft en de lidstaten van levensbelang. handel in drugs, en het grensoverschrij­ het al jaren niet eens kunnen worden.' De Vries: 'De unanimiteitsregelligt als dend verkeer van personen moet worden een molensteen rond de nek van de EU. gecommunautariseerd, dat wil zeggen Regelgeving te traag Waar hij geldt, komt de Unie in de regel vormgegeven op voorstel van - mede - de Wat betreft de Europese richtlijnen lap­ tot niets. Een kind kan zien dat de situ­ Europese Commissie, bij meerderheidsbe­ pen Nederlandse gemeenten massaal atie alleen maar moeilijker wordt naar­ sluit in de Raad, onder controle van het Europese regels inzake overheidsaanbe­ mate er meer landen tot de Unie toetre­ Europees Parlement en het Europese Hof stedingen aan hun laars. Alleen al vorig den. Die toetreding - mits verstandig van Justitie. In het buitenlands beleid jaar wonnen vier bedrijven een kort vormgegeven - is essentieel voor het moeten de mogelijkheden een besluit te geding tegen een gemeente die het recht behoud van de politieke stabiliteit op ons blokkeren, worden verkleind. • Op 4 mei jongstleden is kamercentra­ niet of onjuist had toegepast. continent. Daarom moet de unanimi­ Ievoorzitter Ben van der Klis onder­ 'Daarmee,' zegt De Vries, 'zijn deze teitsregel worden ingeperkt. Niet scheiden met de Thorbeckepenning. De gemeenten de dief van de portemonnee geschrapt, ingeperkt. penning werd hem overhandigd door van hun eigen burgers. Met openbare Daarvan is de VVD voorstander. Het 11 hoofdbestuurslid Ruud Sandberg voor aanbestedingen volgens de regels kun­ zijn vele verdiensten binnen de VVD. Ben nen miljoenen guldens worden van der Klis is sinds 1976 binnen de VVD bespaard.' actief geweest. Hij was lid van de partij­ raad, de commissie inhoudelijke discus­ Ook uitte hij kritiek op de Nederlandse De komende VVD partij-uitzendingen op sie, Eurocontact Ben nam afscheid als overheid 'die niet al te vlug is met het televisie hebben plaats op: kc-voorzitter van Tilburg. omzetten van Europese richtlijnen in - 6 juni 1996 op Nederland 2 op donder­ nationaal recht. Met meer dan dertig ..... " ~ ~.oOIIIRio..-=-•«» dag van 17.21 - 17.24 uur • Hoofdbestuurslid Mark Rutte reikte de richtlijnen - waarvan zes op telecomge­ ._. .-.-:z:E ftllll:. •auc:. Eftll - 26 juni op Nederland 1 op woensdag Thorbeckepenning uit aan Peter Slijpen bied - is de overheid te laat. Sommige van 19.52- 19.55 uur die al sinds 1970 aan de PR-activiteiten hadden al in 1992 of zelfs in 1991 moe­ van de VVD heeft gewerkt. Peter begon ten zijn ingevoerd.' De VVD radio-uitzendingen zijn elke met propaganda in Zaandam, was secre­ veertien dagen te horen op de vrijdagen taris van de afdeling Schiedam, daarna Unanimiteitsregel in de oneven weken van 17.50- 18.00 uur bestuurslid van de kamercentrale Dor­ De helft van ons nationaal inkomen op Radio 5. drecht en sinds 1984 lid van de LPC en al komt uit de export. Daarvan gaat 80% zes jaar ondervoorzitter van de kc-Til­ naar andere Europese landen. Een goed burg. Hij heeft aan vele landelijke cam­ pagnes hard meegewerkt en zelf kc-cam­ pagnes en -activiteiten geleid.

• De burgemeester van Voorburg, Bas Eenhoorn (49), verruilt de functie in zijn gemeente voor het bedrijfsleven. Met ingang van 1 juni wordt hij directeur van Moret Ernst & Young Management Con­ sultants. De heer drs. H.B. Eenhoorn is hoofdbestuurslid van de VVD geweest en portefeuillehouder van Vrijheid & Demo­ cratie. Hij is lid van de redactieraad van V&D. Bas Eenhoorn treedt tevens terug bij de VECAI waarvan hij voorzitter was.

• Oud-kc-voorzitter van Rotterdam, ir. Op 3 april bracht een groep Imams een bezoek aan Frits Bolkestein. In de nieuwe fractiekamer werd onder Ernst Storm, is benoemd tot voorzitter en tevens directeur van de Scheepvaart & andere van gedachten gewisseld over een Imam-opleiding in Nederland, de Milicurish (een Turks-Islamiti­ Industrievereniging Noordzeekanaalge­ sche organisatie die Nederland als het nieuwe vaderland ziet en haar achterban oproept de Nederlandse bied (SIVN). nationaliteit aan te nemen) en de Riva Moskee. Deze moskee, gelegen in de Amsterdamse buurt de Baarsjes, is de laatste maanden op negatieve wijze in het nieuws gekomen. De Riva Moskee heeft Frits Bolkestein uit­ 11 genodigd een bezoek aan het gebedshuis te brengen.

12 lVII E IIUISE lUl

Oud-burgemeester van Leersum, mr. Tine s'Jacob-des Bouvrie: 'Burgemeesters hadden vroeger meer functies In 1998bestaat de VVD 50 jaar. Als aanloop rzaar de herden'­ .~ing>varr. een.halve f?f?UW ·WD.publiceert Vrijheia ·&.Democratie regelrnatig interviews met leden. Van hf?t eerSte u~r. door Lucas Osterholt en Reny Dijkman In het vorige bladwasdat Mr. H.C.G.L. Polak. Vandaag is het woord aan de eerst-benoemde vrouwelijke burgemeester Ze wordt nog steeds voor recepties uitgenodigd en voor het bloemen­ mevrouw mr.T. s'jacob..: des Bouvrie. corso in Leersum. Ze is nu 85 jaar. Buitengewoon vitaal en helder. Ze reist nog het halve land af en brengt buiten veel bezoeken ook nog de De redactie nodige tijd door met kunstschilderen. Mevrouw mr. C.M. s'Jacob-des Bouvrie. De eerste vrouwelijke VVD-burgemeester is vanaf 15 oktober 1964 elf jaar lang burgemeester van Leersum geweest. Met groot genoegen.

elf zegt ze over haar burgemeesters­ ben erelid, omdat ik de oudste en de Z start: 'Nee, ik was niet de eerste enige ben die vanaf het eerste uur lid ben vrouwelijke burgemeester. Ik had een geweest. Onze bijeenkomsten houden we voorgangster, mevrouw Smulders. Na de altijd in die gemeenten waar een vrouwe­ dood van haar man, die burgemeester lijke burgemeester of wethouder zit.' was van Middelbeers, volgde zij hem in de oorlog op. Na de oorlog werd zij door Sollicitatie de Nederlandse regering bevestigd in Het echtpaar s'Jacob-des Bouvrie had in deze positie.' 1963 een stuk grond in Leersum gekócht om een tweede huis te laten zetten. 'Toen Actief ik begin 1964 in Leersum was, hoorde ik Mevrouw Tine s'Jacob-des Bouvrie leidde dat daar de burgemeester was overleden. en leidt een uiterst actief leven. Zij maak­ Toen kwam de gedachte bij mij op naar te samen met haar man pas een politie­ die functie te solliciteren. ke keuze na hun terugkomst na de oorlog Kort daarvoor had het PvdA-Kamerlid in Nederland. 'Voordien was het eigenlijk Scheps vragen gesteld aan de toenmalige niet zo netjes voor jongelui om in politiek minister van Binnenlandse Zaken, mr. geïnteresseerd te zijn. Na de oorlog ont­ Edzo Toxopeus, waarom nooit vrouwen stonden weer allemaal partijen en partij­ tot burgemeester werden benoemd._ Toxo­ tjes. Mijn man zei toen tegen me: "Als je peus reageerde laconiek: 'Omdat zij nooit kritiek hebt op allerlei zaken, dan moet solliciteren ... ' mr. Tine s'Jacob-des Bouvrie in haar burgemeesterstijd mr. Tine s'Jacob-des Bouvrie je zelf in die politiek gaan zitten. Dan Mevrouw s'Jacob ging eens praten met de kan je veranderingen aanbrengen." Zo Wassenaarse burgemeester mr. (Molly) kozen wij beiden- ik dacht in 1949- voor W.G. Geertsema. Hij raadde haar aan te de partij van Stikker, de WD.' solliciteren. die jaren wie recht had op een woning. niet zo goed raad met me, maar toen Daardoor werd zij zo ongeveer het jong­ 'Edzo Toxopeus reageerde positief op die Een van de basisvoorwaarden was dat kwam de burgemeester van Veenendaal ste WD-lid van de afdeling Wassenaar sollicitatie. Hij vond alleen dat ook een men met de gemeente waar men wilde en die was met mij wethouder geweest in en kwam zij bijna direct in het afdelings­ vrouwelijke PvdA-burgemeester moest wonen een economische binding had. Wassenaar. Wij kenden elkaar uiteraard bestuur. worden benoemd, vanwege de vragen Daaraan hield zij strikt de hand en dat heel goed en dat brak voor de anderen de Haar man zat voor zijn werk veel in het van het Kamerlid Scheps. Hij vond dus werd niet altijd in dank afgenomen. spanning.' buitenland. Mevrouw s'Jacob zocht ech­ dat hij eerst ook een PvdA-vrouw moest ter meer bezigheden naast de opvoeding vinden die burgemeester wilde worden. Tine s' Jacob was ook lid van de Staten Portefeuilles van haar drie kinderen. Ze was in W asse­ "Dan benoem ik jullie samen", beloofde van Utrecht. Dat was nog in de periode De burgemeestersfunctie was destijds veel n aar voorzitster van de Nederlandse Ver­ Toxopeus.' dat Statenleden slechts twee keer per jaar zwaarder. Mevrouw s'Jacob had bijvoor­ eniging van Huisvrouwen en lid van de De koffers voor de vakantie waren net gezamenlijk vergaderden. Zij bedankte beeld naast de gebruikelijke taken als Unie van Vrouwelijke Vrijwilligsters uitgepakt toen mevrouw s' Jacob eind voor de Staten toen zij zag dat de belan­ Openbare Orde, Brandweer en Politie ook (UW). 'Daardoor heb je meteen een ach­ augustus een oproep kreeg om bij de gen van Leersum en de Provincie niet de onderwijs- en sportportefeuille. Deze terban. In die tijd heb ik erg veellezingen minister van Binnenlandse Zaken te altijd parallel liepen. Ze wilde zuiverheid portefeuilles had zij ook in Wassenaar gegeven.' komen. Inmiddels was voor de PvdA van bestuur. als wethouder gehad. Nieuw was echter Mieke van der Wal, raadslid te Haarlem, Vanuit onverwachte en ongedachte hoek het thema Ruimtelijke Ordening. 'Daar Bij de raadsverkiezingen in 1958 won de gekandideerd voor een burgemeesters­ kwam veel steun, namelijk van de SGP. heb ik een aparte cursus voor gevolgd. In WD zoveel zetels in Wassenaar dat zij, post te Geldermalsen. Beiden werden per 'De dominee van de SGP zei mij eens: "U het algemeen kun je stellen dat men des­ voor haar gevoel op een onverkiesbare 15 oktober 1964 benoemd. En mevrouw bent het van God gestelde gezag". Dat tijds aan de burgemeesters meer taken 7de plaats staande, in de gemeenteraad s'Jacob kreeg haar geliefde Leersum. maakte veel zaken eenvoudig.' overliet dan tegenwoordig, hoewel ik kwam en gelijk tot wethouder werd geko­ daar wel weer een draai in constateer.' zen. Ze was één van de 22 vrouwelijke Problemen Met hilariteit kan zij terugkijken op haar Als burgemeester heb je in je eigen wethouders. Nog steeds komt de Vereni­ De problemen waarmee zij te maken eerste burgemeestersoptreden, een bezoek gemeente veel kennissen, maar geen ging van vrouwelijke burgemeesters en kreeg, hadden niets met haar vrouw zijn aan de B(escherming) B(evolking)bun­ vrienden. Wel buiten de gemeente. 'Er wethouders een keer per jaar bij elkaar. te maken. Zo was er in die tijd van schrij­ kers. 'Opeens ging de mare: "Er zit in een bleef een zekere ruimte.' 'Nu is dat aantal natuurlijk sterk nende woningnood de Woon- en Advies­ van de bunkers een vrouw." De voorzit­ Zij heeft na haar benoeming ook geen gegroeid en zitten we boven de 300. Ik commissie. Deze commissie bepaalde in ter, de burgemeester van Doorn wist daar politieke spreekbeurten vervuld: 'Je bent

13 HOE VERKONDIGT DE LIBERAAL ZIJN MORAAL? er voor de hele gemeente. Ik was in Leer­ Aan alle kanten is het debat over de moraal goed rest de liberaal hooguit een verwij­ en gelijke individuen, gegeven hun ver­ sum dus a-politiek, want ik moest boven losgebarsten. In zijn artikel'Het spirituele zing naar de instrumentele waarde van schillende voorkeuren. de partijen staan.' kapitaal' voor Trouw hield Andreas Kinne­ deze religie. En andere, want men dient ging, universitair docent politieke filosofie en immers ten aanzien van de verschillende In de geschiedenis van het liberalisme Partijherinneringen staatkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden, godsdiensten neutraal te blijven. zien we een verschuiving van het in het Wel was mevrouw s'Jacob lid van de Ver­ een pleidooi voor individuele deugden als klassieke denken centrale begrip deugd eniging van Staten- en Raadsleden, de moed, gematigdheid, rechtvaardigheid en Kinneging betoogt dat de gemeenschaps­ naar de moderne gedragspremisse van tegenwoordige bestuurdersvereniging. piëteit. Fractievoorzitter Frits Bolkestein denkers uit sociaal- en christen-democra­ het eigenbelang. Denkers als Montesqui­ Daar heeft zij Neelie Kroes nog als zeer reageert (eveneens in Trouw op 27 april tische kring zich blind staren op de eu, Kant en Adam Smith meenden dat jonge meid zien binnenkomen. 1996): "Men kan het eens zijn met Kinne­ "sociale deugden" solidariteit en gemeen­ het klassieke ascetische idee van deugd­ 'Stikker kende ik uit de verte. Dat vond ik gings morele crisis der deugden, men kan lof schapszin. Solidariteit en gemeenschaps­ zaamheid, aantrekkelijk als het is voor zo'n enorme figuur in mijn tijd. Daar hebben voor zijn pleidooi voor 'morele opvoe­ zin worden tot " ... het alfa en omega van sommigen, voor velen te hoog gegrepen keek je tegenop. Ik ben wel eens aan hem ding', maar het ontbreekt vooralsnog aan de sociaal-politieke moraal verheven". is. De mens is niet deugdzaam. voorgesteld, maar dat was ook alles.' oplossingen. Het uitdenken van een kader Natuurlijk zijn deze deugden van groot Het liberalisme stelt dat dit ontnuchte­ Praat niet met haar over de gekozen bur­ waarbinnen de deugden de nadruk kunnen belang,· maar dat belang moet ook weer rende feit evenwel niet in de weg van een gemeester; zij is mordicus tegen. 'Kijk krijgen die zij verdienen, is een grote uida­ niet worden overschat. Naast "sociale goede samenleving behoeft te staan. Een naar het resultaat in Engeland en Frank­ ging voor het hedendaagse liberralisme." deugden" zijn er ook "individuele deug­ dergelijk uitgangspunt vormt immers de rijk. Daar blijven de burgemeesters han­ den" en slechts in combinatie met elkaar grondslag voor de markt en de parlemen­ gen aan de partij die hen heeft gekozen. Het liberalisme is een politieke theorie vormen zij de voorwaarde voor een taire democratie met haar "checks and Ik ben voor aangewezen burgemeesters. die stelt dat de staat slechts de formele "goede samenleving". balances". Juist anti-liberale denkers als Van hen kan men verwachten dat deze randvoorwaarden voor "het goede leven" Rousseau hielden vast aan de deugd­ een grotere afstand kunnen nemen.' schept. De staat heeft dus een faciliteren­ Solidair en behulpzaam zijn, veronder­ zaamheid van de burgers. de taak. Hij zorgt voor zaken als veilig­ stelt immers dat je iets bezit dat je kunt Veranderingen heid en openbare orde en garandeert een delen. "Als er geen geld is", zo stelt Kin­ Maar het is één ding te betogen dat er Voor veranderingen heeft zij altijd open minimaal bestaansniveau. Het liberalis­ neging, "dan kan het ook niet gegeven een tekort is aan spiritueel kapitaal, een gestaan. 'In mijn burgemeesterstijd was me geeft verder geen inhoudelijke invul­ worden". Om dat geld te verdienen zijn ander punt is wat men kan doen om een er volop werk en volop geld om dingen ling aan "het goede". Het behoort tot de in de eerste plaats individuele deugden einde aan dat tekort te maken. Hoe leer tot stand te brengen. Ik heb hier in Leer­ soevereiniteit van het individu dat zelf te nodig zoals: moed, ijver, inventiviteit, je toekomstige generaties een klassiek sum scholen kunnen laten bouwen, een doen. Het enige morele gebod is dat men doorzettingsvermogen, discipline en deugdenbesef aan? nieuw raadhuis. Het oude was niet alleen daarbij geen schade aan de ander mag spaarzaamheid. Sociaal kapitaal veron­ te klein, maar uit de raadzaal werd je let­ toebrengen. derstelt dus een zekere mate van spiritu­ Terecht stelt Kinneging dat het uit de terlijk uitgerookt. Tegenwoordig heb ik eel kapitaal. Het individu kanc niet zon­ jaren zestig stammende taboe op "morele het gevoel dat burgemeesters door die Probleem van deze staatsopvatting is dat der gemeenschap, maar de gemeenschap opvoeding" dient te worden verworpen. financiële beperkingen veel minder kan­ zij slechts lijkt te gedijen in een maat­ kan ook niet zonder de zelfredzaamheid Het liefst ziet Kinneging dat deze "morele sen hebben hun stempel op hun gemeen­ schappelijk klimaat waarin een aantal van het individu. In een samenleving opvoeding" geschiedt in de traditie van te te zetten.' waarden of, zo men wil, deugden min of waarin iedereen slachtoffer is en hulp de "kardinale deugden" (moed, gema­ Thuis sprak zij alleen met haar man over meer vanzelfsprekend is. Juist omdat "het van de gemeenschap behoeft, lost solida­ tigdheid, rechtvaardigheid en piëteit). Ik politiek. De kinderen heeft ze in één goede" niet een zaak van de staat maar riteit niets op. twijfel er niet aan dat Kinneging zijn opzicht aangestoken, die vonden een van het individu is, heeft de laatste in dit eigen kinderen in deze traditie zal opvoe­ werkende moeder normaal en dat geldt opzicht een speciale verantwoordelijk­ De gemeenschapsdenkers slaan de plank den. Maar hoe moet een liberaal ande­ evenzeer voor de kleinkinderen. heid. Het individu dient zich te bezinnen mis omdat de morele leegte niet wordt ren zover krijgen? Hoe verkondigt de libe­ op de aard van algemeen aanvaarde veroorzaakt door een tekort aan sociaal raal zijn moraal? Mevrouw s'Jacob heeft nog regelmatig beginselen. Maar zonder de hulp van een kapitaal (dat is slechts een symptoom), Het liberalisme verwijst slechts naar de contact met de huidige vrouwelijke bur­ richtinggevende opvoeding of een alge­ maar valt te wijten aan een gebrek aan staat en kan hooguit een beroep doen op gemeester van Leersum. De tentoonstel­ meen aanvaarde moraal kan dat proces spiritueel kapitaal. Aldus nog steeds Kin­ het openbaar onderwijs. Maar het is een lingen die in haar burgemeesterstijd op van bezinning ontaarden in desoriënta­ neging. klassiek liberaalleerstuk dat de staat het raadhuis werden ingesteld, zijn een tie en nihilisme. De achttiende-eeuwse Vooral de generatie van de jaren zeventig neutraal dient te zijn. In de praktijk is die gegeven geworden. Tegenwoordig expo­ grondslagen van het liberalisme werden is opgegroeid in een tijdperk waarin niet neutraliteit weliswaar moeilijk te hand­ seert zij er ook zelf. geformuleerd in een tijd dat een dergelijk mocht worden gemoraliseerd. Elke_opvat­ haven maar de staat is in dit opzicht niet algemeen aanvaard maatschappelijk kli­ ting van het goede leven werd met een het meest geschikte middel. Mevrouw mr. C.M. s'Jacob-des Bouvrie maat nog aanwezig was. De gemeen­ romantisch beroep op de "zelfverwezenlij­ studeerde rechten in Amsterdam. Zij schopsdenkers hebben in zoverre gelijk king" of de "ontplooiing" van het individu Men kan het eens zijn met Kinnegings betreurt het dat velen uit die eerste VVD­ dat morele vanzelfsprekendheid in de gerechtvaardigd. Ieder menselijk wezen morele crisis der deugden, men kan lof tijd het tiende lustrum van de VVD niet hedendaagse maatschappij onder druk zou, in zijn speurtocht naar "heelwor­ hebben voor zijn pleidooi voor "morele meer kunnen bijwonen. Zelf heeft zij van komt te staan. Daarom heb ik enige ding", zijn eigen unieke bestemming moe­ opvoeding", maar het ontbreekt voorals­ veel activiteiten een dagboek bijgehou­ jaren geleden in een interview met NRC­ ten zoeken. Moraal was slechts een beper­ nog aan oplossingen. Het liberalisme is den. Dit zal dus vermoedelijk niet haar Handelsblad ook gezegd dat wij behoefte king van "ontplooiingsmogelijkheden". geformuleerd in een tijdperk waarin laatste woord zijn ten aanzien van de hebben aan een bezielend verband. moraal in zekere zin het monopolie van lustrumviering. Tegenover het belang van de gemeen­ de kerk was. De liberaal had niet zozeer de Het verdwijnen van traditionele morele schap stelt de liberaal Kinneging het behoefte daar een eigen moraal tegenover kaders stelt het liberalisme dus voor een belang van het deugdzame individu dat te stellen alswel staat en kerk te scheiden. dilemma. Enerzijds veronderstelt het de waarachtig autonoom is. Daarmee vormt Moraal was immers vanzelfsprekend. Het 111 vanzelfsprekendheid van een bepaalde zijn bijdrage een opmerkelijke verrijking uitdenken van een kader waarbinnen de moraal. Anderzijds voorziet het liberalis­ voor het debat over liberalisme en deugden de nadruk kunnen krijgen die zij me, als politieke theorie met een moreel gemeenschapsdenken. verdienen, is een grote uitdaging voor het agnostische uitgangspunt, niet in een Het uitgangspunt van Kinnegings betoog hedendaagse liberalisme. begrippenkader dat die moraal explicite­ is individualistisch en dat verdient vanuit ren en funderen kan. Waar het CDA een liberaal oogpunt alle lof. Maar kunnen beroep kan doen op het christelijke erf- wij het bovengeformuleerde dilemma van de liberaal als opgelost beschouwen? 11

Over de voorkeuren van individuen doet (Met dank aan de redactie de liberale politiek in beginsel geen uit­ van de VVD-Expresse) spraken. Voorkeuren zijn nu eenmaal SPECIALITEITEN RESTAURANT gegeven. Preferentievorming, ofwel opvoeding, vormt een berucht probleem "Het Kasteel van Rhoon" b.v. binnen het liberalisme. Waar het in de Tevens zalen voor recepties, diners en vergaderingen. liberale politieke theorie in de kern om gaat, is het funderen van de rechtsorde S.G. Abel Dorpsdijk 63, 3161 KD Rhoon, 010-5018896 I 5018884 I 5018488 en de staat in de rationele keuze van vrije

14 , < kort: ftiiiE••vvs

had een verhaal waaruit duidelijk werd POLITIEK CAFÉ LIBERTIJN dat hij van het liberalisme niet veel ver­ PARTIJRAAD$· Amsterdams liberalisme met een schuimkraag wacht, met name op sociaal terrein. Je kan wel nagaan dat dat een stevige dis­ VERGADERING door een onzer verslaggevers cussie uitlokt.' Verder was dit seizoen een gemêleerd Op zaterdag 22 juni zal in 't Spant gezelschap te gast: Ed Nijpels, die vertelde in Bussum de partijraadsvergade­ 'Politiek Café Libertijn is uniek. Niet Libertijn zijn wij daar al jaren mee bezig. dat hij burgemeester van Amsterdam wil ring worden gehouden. alleen binnen de WD, maar voor alle Liberalen horen ook naar andere stromin­ worden, staatssecretaris Jacob Kohn­ Aanvang: 10.30 uur. politieke partijen in Nederland. Nergens gen te luisteren en soms opvattingen en stamm over het Grote Stedenbeleid, Klaas elders wordt wekelijks een politiek café meningen bij te stellen. Libertijn werkt Groenveld van de Teldersstichting over Tijdens deze openbare vergadering zullen georganiseerd. Daarnaast is het uniek daar prachtig in. Je ziet elke week mensen normen en waarden, Greenpeace over de uitkomsten van de themadag 'Indivi­ dat sprekers van zoveel verschillende par­ van diverse pluimage in een huiskamer­ onjuiste informatie ten aanzien van de dualisme en Liberalisme' van 11 mei tijen gast zijn en dat het vrij toegankelijk achtige sfeer zeer levendig discussiëren. Brent Spar, Jet Nijpels van Senioren 2000, jongstleden worden besproken. is voor wie maar wil komen.' Libertijn heeft ook vaak in een vroeg sta­ en in samenwerking met het VU-corps Ieder lid is van harte welkom. Deze par­ Frits Huffnagel, de huidige coördinator dium gevoelige onderwerpen op de agen­ een debat tussen minister Ritzen en werk­ tijraad vormt de tweede schakel in de dis­ en presentator, nam vorig jaar de scepter da gezet: burgemeester Polak die over geversvoorzitter Rinnooy Kan. Het sei­ cussie over het liberalisme in de 21ste over van Robert van Lawick en zette de drugs kwam praten of Hellen Dupuis van zoen is nog niet afgelopen, maar Huffna­ eeuw. De conclusies van de partijraad liberale Mokumse traditie voort. Dit sei­ de euthanasievereniging. In 1984 hebben gel is al bezig met het volgend jaar. 'Op zullen worden aangeboden aan de Com­ zoen is Libertijn ondergebracht in café we als eerste iemand uitgenodigd om te 30 september komt Wiegel en op 7 okto­ missie Opstelten, die eind dit jaar met De Sluijswacht in de Jodenbreestraat. komen spreken over Aidsbeleid.' ber Dijkstal.' Het CDA komt in Libertijn een notitie zal komen over de toekomst Daarnaast is één van de meest kenmer­ niet zo vaak aan bod. Dit jaar was alleen van het liberalisme. Voorloper van Paars kende aspecten van Libertijn volgens Van Hans Hillen te gast. Daarna volgen daarover afdelings-, oe­ Café Libertijn is in 1978 gestart door de der Stoel, dat de bezoekers met elkaar in 'Nee hoor, ik geloof niet dat we iets tegen en kc-discussies. De partij-brede afron­ Stikker Stichting, die tot doel heeft 'het discussie gaan. 'De wijze van reageren is CDA-ers hebben. Alleen zijn interessante ding is in beginsel gepland op de jaarlijk­ verbreiden van het liberalisme in de zeer Amsterdams liberaal. Iedereen heeft sprekers vaak van andere partijen. Vol­ se algemene vergadering van 1997. breedste zin van het woord. een eigen mening en iedereen komt ook gend seizoen zal ik kijken of er plek is De toenmalige penningmeester Paul Luij­ aan het woord, dus niet alleen de spreker voor twee CDA-ers,' zegt Huffnagel. De partijraadsstukken kunnen kosteloos ten en secretaris Ferry Houterman gaven en ook niet alleen de grote bekken.' 'Heerma is per slot van rekening oud-wet­ worden opgevraagd bij het Thorbecke- ·· de aanzet tot het politiek café, met als houder van Amsterdam.' huis, tijdens kantooruren: 070- 361 30 61 godfathers Henk Vonhoff en Huub Jacob­ Jan Marijnissen se. 'Het was een tijd dat je in Amsterdam Ook dit seizoen is nog niet de helft van Programma geen affiche van de WD voor je raam de sprekers lid van de WD. Huffnagel: Op Tweede Pinksterdag is er geen Liber­ 11 hing,' zegt Houterman nu. 'We hadden 'De leukste avonden zijn vaak die over tijn, op 3 juni spreekt Jan Franssen, bur­ een eigen bar in het Stikkerhuis en échte Amsterdamse onderwerpen zoals gemeester van Zwolle in café de Sluijs­ nodigden elke maandagavond een spre­ het GVB, het terrassenbeleid en natuur­ wacht. Op 10 juni sluit minister Anne­ WD E·MAIL· ker uit. Het doel van Libertijn was veler­ lijk het drugsbeleid. Of wanneer er verte­ marie Jorritsma het Libertijnseizoen af. lei. Allereerst was het een middel om in genwoordigers spreken van partijen die Dat zal gebeuren in Parkrestaurant Rosa­ ADRESSEN EN contact te komen met liberalen in een eindje van de VVD vandaan staan. rium, Amstelpark 1 in Amsterdam. Amsterdam en de bekende vooroordelen Eén van de leukste avonden dit seizoen WWW·SITES over de VVD weg te nemen. Relatief heb­ was met Jan Marijnissen van de SP. Hij ben er altijd veel PvdA-ers gesproken in 11 Het algemeen secretariaat van de WD Libertijn. Het was eigenlijk de voorloper zal voorlopig passief het groeiend van de paarse coalitie. bestand bijhouden van WO-leden die Rottenberg was vaste klant, maar ook zich met Internet bezig houden. mensen als Wim Meijer en Han Lom­ VVD-EUROPASTANDPUNT Het contact met het Thorbeckehuis loopt mers. Ik denk dat 18 jaar politiek café via '[email protected]'. Via Internet kan een zeer wezenlijke rol heeft gespeeld in Geïnteresseerden in het Europastandpunt onder vermelding van 'Europa-lijn VVD'. worden opgevraagd welke WO-ers E­ het slaan van een brug tussen PvdA en van de WD inzake de Intergouverne­ De stukken worden u dan zo spoedig mail hebben. WD-Internetadressen kun­ WD. In de jaren tachtig zat de WD niet mentele Conferentie (IGC) kunnen dit mogelijk toegezonden. nen tijdens kantooruren worden gemeld in het college van Amsterdam. Dus ook opvragen bij het Internationaal Secretari­ bij het algemeen secretariaat, Mathieu op lokaal niveau was een betere samen­ aat in het Thorbeckehuis door overma­ Borsboom, 070- 361 30 61. werking met de PvdA nodig. Daarnaast king van f 10,- op girorekening 11 lukte het om via Libertijn wat journalis­ 13.03.011 t.n.v. Haya van Someren MOE, ten naar de WD te trekken. Zo hadden 11 we jaarlijks een journalistenpanel.'

Naast deze voordelen biedt Libertijn, vol­ voor de VVD in de Tweede Kamer, de gens de huidige fractievoorzitter van de VVD-THEMAMIDDAG MEDIA· heer L.M.L.H.A. Hermans WD in Amsterdam, ook mogelijkheden 16.30 uur: Aperitief voor management en development. BELEID 31 MEI 1996 Houterman: 'Libertijn biedt VVD-ers de De bijeenkomst zal plaatsvinden in de mogelijkheid veel van de eigen kopstuk­ 'HET PUBLIEK BESTEL 14.00 uur: Welkom door kc-voorzitter, de Grote Zaal van De Rode Hoed, Keizers­ ken te spreken. Veel gemeenteraadsleden NA VERVERS' heer E. Asscher gracht 102, 1015 CV Amsterdam. gebruiken het als 'spreekuur'. Daarnaast 14.05 uur: 'Het advies van de Commissie scholen we door de discussies de leden Binnenkort zal de Commissie Ververs de Ververs' door F.H.G. de Grave, lid van de Aanmelding kan schriftelijk via: WD automatisch in debating. En door steeds regering adviseren over de toekomst van Commissie Ververs, loco-burgemeester Amsterdam, Postbus 70268, 1007 KG jonge mensen voorzitter te maken stellen het publieke bestel na het jaar 2000. Na van Amsterdam Amsterdam of per fax: 020 - 55 222 55 wij die in staat hun netwerken binnen de het verschijnen van het advies zullen de 14.20 uur: 'De toekomst van het publieke onder vermelding van uw naam, adres, partij op te bouwen.' politieke partijen hun standpunt moeten bestel' door mevrouw S. van Heemskerck postcode, plaats en functie plus 'WD­ bepalen, zo ook de WD. Pillis-Duvekot, WO-Tweede Kamerlid themamiddag Mediabeleid 1996'. Gevoelige onderwerpen De WD-partijcommissie Onderwijs & 14.35 uur: 'Wie zal dat betalen' door de WO-Tweede-Kamerlid Anne Lize van der Cultuurbeleid organiseert daartoe in heer A.A. Vin ju, algemeen direèteur van De kosten voor deelname bedragen f 25,­ Stoel organiseerde in de jaren tachtig samenwerking met de WD-kamercentra­ de STER p.p. Dit bedrag kan bij aanvang van de Libertijn. Zij was toen respectievelijk frac­ le Amsterdam op vrijdag 31 mei een dis­ 14.50 uur: Pauze themamiddag worden voldaan in de tielid en -voorzitter van de Amsterdamse cussiemiddag met als thema: 'Het publie­ 15.15 uur: Forumdiscussie met mevrouw Grote Zaal van De Rode Hoed in Amster­ fractie. 'Wat onze voorzitter Hoekzema ke bestel na Ververs' Van Heemskerck Pillis-Duvekot, de heren dam. nu zegt over de noodzakelijkheid om van De Grave, Vinju en Geersing, directeur leden deelnemers te maken, dat onder­ Programma: NOS, o.l.v. Commissaris der Koningin in strepen wij in Amsterdam volledig. Met 13.30 uur: Ontvangst deelnemers Friesland en voormalig mediaspecialist 11

15 · kort IUIIIE••VVS

Media-congres Liberale Internationale in Noordwijk: PRIZE OF FRITS BOLKESTEIN WORDT L!/r# Maandblad voor de Volkspartij FREEDOM 111 l..:JI voor Vrijheid & Democratie PRESIDENT MEI1996 nr. 1438 VOOR - ISBN: 0166- 8498 Van 5- 8 juni aanstaande wordt in Huis een themarapport is een themaresolutie Hoofdredacteur: ter Duin te Noordwijk het 47e congres opgesteld, die door het congres zal wor­ MARTIN LEE Reny Dijkman van de Liberale Internationale (LI) den besproken. Niet alleen de politici gehouden. Frits Bolkestein zal worden komen aan het woord. Tijdens een Jaarlijks reikt de LI haar Prize of Freedom i Redactie: geïnstalleerd als voorzitter van deze ronde-tafelconferentie met bekende inter­ uit aan een bekende mensenrechtenacti­ \1 Alexander Beels wereldfederatie van liberale en democra­ nationale journalisten, waaronder Peter vist. Op zaterdag 8 juni zal te Noordwijk Hans de Bie tische partijen. Meer dan 70 delegaties Arnett van CNN, wordt ook vanuit de de prijs worden uitgereikt aan Martin 0 Marcel Gerritsen uit 48 landen zullen de weg naar Noord­ journalistieke invalshoek op de materie Lee, lid van het parlement van Hong Johan Hommes wijk weten te vinden. ingegaan. Naast het hoofdthema worden Kong. Hij zet zich in voor een verdere Miehiel Krom ook andere onderwerpen en resoluties democratisering van Hong Kong, ook na I Lady Pieters Regeringsleiders, ministers, parlementa­ behandeld. de overdracht door de Britse regering op Ernst van Splunter riërs, journalisten, wetenschappers, 1 juli 1997 aan China. De Chinese auto­ 111 bestuurders, studenten, etc. zullen die 111 riteiten hebben reeds laten weten dat Correspondentie-adres: dagen discussiëren over het hoofdthema Martin Lee zal worden geboycot. De LI ~ ( alléén betr. dit blad) 'Media en Democratie.' Aan de hand van wil de internationale gemeenschap tonen Reny Dijkman, dat de democratisering in Hong Kong Postbus 622, steun verdient. i! 2280 AP Rijswijk. 111 AANKONDIGING TOPKADER· Redactiesecretariaat: 11 Elisabeth Gans, TRAINING 1996 ~ tel. 070- 361 30 61. Ledenadministratie: BOLKESTEIN -111 WO, Postbus 30836, In het najaar 1996 organiseert de Haya discussie- en presentatietechnieken; 2500 CV 's-Gravenhage. van Somerenstichting wederom de topka­ - gemotiveerd is voor deelname; z tel: 070-361 30 61 dertraining onder het voorzitterschap - bereid is om ingezet te worden VOORZITTER van de heer drs. L.M.L.H.A. Hermans. voor/namens/binnen de WD. .. Druk: Het doel van deze training is enerzijds Ll Ten Brink, Meppel b.v. aandacht te besteden aan politieke Aanmeldingen en informatie -~ thema's, anderzijds aan het versterken Leden kunnen zich rechtstreeks aanmel­ Vormgeving: van de liberale achtergrond bij het WD­ den bij de Haya van Somerenstichting Het Nederlandse voorzitterschap van de Concept: Stempels & Oster kader. Tijdens de training wordt het door middel van een brief en cv met de LI brengt een aantal verantwoordelijkhe­ >Lay-out: Siem Willems thema van de topkadertraining 1996, het motivatie, het doel van deelname en de den met zich mee. Als een van de groot­ liberalisme, op een geïntegreerde en leerverwachtingen. Aanmeldingen moe­ ste liberale partijen vervult de WD een Redactieraad: intensieve wijze behandeld en getoetst ten voor 26 juli 1996 binnen zijn. voortrekkersrol binnen de internationale p/a WO, Postbus 30836, aan de dagelijkse politiek. Daarnaast gemeenschap. De LI is vertegenwoordigd 2500 CV 's-Gravenhage, worden de cursisten getraind op presen­ Aanmelden en verdere informatie: in NGO's (non-gouvernementele organi­ t.a.v. Mevr. W.].M. Bregman-Kaaks, vz. tatie-, discussie- en forumtechnieken. Haya van Somerenstichting saties) zoals de VN en de met haar geas­ drs. Bonnie Bessem socieerde organisaties, zoals de Wereld­ Studiebelasting en data: Postbus 30836 bank. Een van de doelen die Frits Bolkes­ De cursus vindt plaats tijdens een drietal 2500 GV Oen Haag tein zich heeft gesteld is het vergroten weekeinden in het najaar: 4 & 5 oktober, tel. nr. 070- 361 30 10 van de invloed van de LI in de interna­ 8 & 9 november en 13, 14 & 15 decem­ tionale gremia. ber. Naast het bijwonen van deze bijeen­ komsten zal enige tijd beschikbaar moe­ ten zijn voor de voorbereiding op deze 11 trainingsweekeinden. 11

Doelgroep Doelgroep is de leden die belangrijke PARTICIPATIE bestuurlijke en/ of politieke functies bekle­ DE BENEDICTUS DE SPINOZA den of leden waarvan mag worden ver­ VVD· LEDEN wacht dat zij in de nabije toekomst STICHTING belangrijke bestuurlijke en/ of politieke Op het congres vormen de WD en haar functies kunnen gaan bekleden. Groep Nederland van de LI een geza­ menlijke delegatie. Daarnaast kunnen Jaarlijks organiseert de Prof. Mr. B.M. van een conservatief liberalisme in Profiel en criteria geïnteresseerde WD'ers als gast bij het Teldersstichting een zomercursus Politie­ Nederland. Na de inleiding van mr. drs. Het profiel van een topkadercursist congres aanwezig zijn. Aanmelding kan ke Filosofieën voor in het liberalisme F. Bolkestein, gingen prof. dr. H.B. Ent­ begint met het tonen van een brede plaatsvinden op het congres zelf. De kos­ geïnteresseerde jongeren. Bij veel oud­ zingeren prof. mr. P.B. Cliteur in debat, maatschappelijke belangstelling. Daar­ ten voor entree bedtogen j 125,- per dag. deelnemers bleek de behoefte te bestaan gevolgd door een discussie met de zaal. naast wordt een vermogen tot abstrahe­ Vooraanmelding is niet mogelijk. om vaker in dit verband bijeen te komen. ren en een hoge mate.van inventiviteit Een aantal van hen heeft onlangs de Er zullen ongeveer drie bijeenkomsten verwacht. De bereidheid tot kennisname NB Op vrijdag 7 juni zal de officiële ope­ Benedictus de Spinoza Stichting opge­ per jaar gaan plaatsvinden, die verschil­ van andere dan reeds verworven inzich­ ning van het congres plaatsvinden richt. Het doel van deze nieuwe stichting lend van opzet zijn. In september 1996 ten en het vermogen te discussiëren moe­ (de gasten dienen zich voor 09.15 is om oud-deelnemers van de Zomer­ staat een grote, voor iedereen toeganke­ ten aanwezig zijn. uur bij de balie van Huis ter Duin te school te verenigen en hen een een dis­ lijke bijeenkomst op de agenda. Noordwijk in te schrijven). cussieplatform inzake politieke theorieën Ben je geïnteresseerd bel dan voor meer De selectiecriteria die met betrekking tot aan te bieden. informatie met M.H. Geesteranus 070- topkadercursisten worden gehanteerd 383 40 80. zijn onder andere dat hij/zij: De eerste, druk bezochte bijeenkomst - actief is (geweest) binnen de VVD; 11 vond plaats op 30 maart jL Onderwerp - vaardigheden bezit op het gebied van van discussie was de (on)wenselijkheid 11 16