uüCUMEHTATIECENTRUM NEDERLANDSE POLITIEKE PARTiJEN - - - MEI1996 Nr. 1438 ISBN: 0166- 8498 EN VERDER.... - 2 Op 11 mei heeft VVD-voorzitter Hoekzema het startschot - De eerste vrouwelijke burge­ gegeven tot de partij-brede discussie over de toekomst van meester en VVD-ster van het het liberalisme. Hij deed dat tijdens de themadag over eerste uur mevrouw s' Jacob-des 'Individualisering en Liberalisme'. De conclusies van deze Bouvrie themavergadering zullen tijdens de partijraad van 22 juni aanstaande worden besproken. De discussie over het libe­ - De laatste partijraad voor dit ralisme, toegespitst op de nabije toekomst, zal door de hele reces wordt de prelude van een partij worden gehouden na de rapportage van de commis­ partijbrede discussie over de toe­ sie Opstelten over 'Het liberalisme in de 21ste eeuw' komst van het liberalisme - de kc-Amsterdam houdt op 31 mei aanstaande een media­ 2 themamiddag onder leiding van Loek Hermans - Johan Remkes over de gemeen­ tefondsvoorstellen - De VVD heeft een nieuwe alge­ meen secretaris: Jan Korff - ELDR-fractievoorzitter Gijs de Vries tijdens de algemene verga­ 111 dering - Mededeling: Petra Ginjaar (29) is door het hoofdbestuur benoemd tot partijvoorlichter. 6 Tijdens de jaarlijkse algemene vergadering in Noordwijker­ Petra studeerde politicologie en hout werd onder meer het beleidsplan van het VVD­ was reeds werkzaam als staf­ bestuur besproken. Verslagen van de twee sfeervolle dagen functionaris Vorming & Scho­ treft u in dit blad. ling en Bestuurszaken. In Papendrecht kwamen op 11 mei 140 WO-leden bijeen op de them­ adag 'Individualisering en Liberalisme'. Uitgangspunt daarbij was om in eerste instantie de onderlinge overeenstemming binnen liberale kring te definiëren. Voorzitter Willem Hoekzema gaf daar daarom het startsignaal tot een fundamentele discussie over een liberale visie op de toekomst (zie ook de voorzitterscolumn,red.). Het tijdpad dat hij voor deze discussie heeft uitgestippeld, beslaat een jaar. Met de afronding van de discussie op de jaarlijkse algemene vergadering van 1997 kunnen alle leden met een visie aan bod zijn gekomen. Daarna kan deze discussie kan leiden tot bijstelling van de Beginselverklaring. Flitsende start van discussie over toekomst van het liberalisme door Reny Dijkman, foto: Theo Meijer aast de discussieronde op deze antwoordelijkheden verschoven. Daarom N themadag is inmiddels ook de trachten liberalen bijvoorbeeld nu van de Commissie Liberalisme 21ste Eeuw aan verzorgingsstaat een waarborgstaat te haar taak begonnen. De conclusies van maken.' de themadag zullen in definitieve stellin­ gen worden vastgelegd gedurende de par­ Hij stelde dat een maatschappij slechts tijraad van 22 juni aanstaande. Dat goed kan functioneren als over normen resultaat zal worden aangeboden aan de redelijke consensus bestaat. Daarom commissie Liberalisme 21ste Eeuw, die beleven wij thans een breuk met het ver­ het dan in haar rapportage aan het leden. Het "surfplank-liberalisme" hoofdbestuur, op uiterlijk 5 december ('Gewoon jezelf zijn') is thans niet een aanstaande, kan verwerken. adequaat antwoord. 'Daarna zullen wij als hoofdbestuur in de periode januari tot mei 1997 het land Conservatief intrekken om met kamercentrales en Ter opwarming tot de discussie hielden afdelingen in discussie-bijeenkomsten dit drie inleidersvooraf stimulerende en rapport te bespreken,' deelde voorzitter prikkelende betogen. Hoekzema in zijn inleiding mee. Thijs Wöltgens, oud-PvdA-fractieleider en thans burgemeester van Kerkrade, kreeg Karikatuur bij lezing van het prae-advies een beeld In zijn toelichting op het prae-advies ver­ van 'een zeer Hollands gezicht: gematigd, meldde de directeur van de Teldersstich­ burgerlijk, tolerant en niet afkerig van ting, Klaas Groenveld, dat ook tijdens de een behoorlijke scheut moralisme.' Liberale Internationale de discussie over ... 'De liberale kerk staat weer keurig in Klaas Groenveld houdt een korte inleiding de toekomst van het liberalisme zal wor­ het midden', constateerde Wöltgens. Die den gevoerd. Tijdens het junicongres in de lachers vaak op zijn hand kreeg. Noordwijk zal de Teldersstichting met Volgens de sociaal-democraat ontloopt verschil op grond van prestatie.' schillen ze van mening over de sociaal­ afvaardigingen van liberaal-wetenschap­ de VVD met dit prae-advies een echte Het hedonisme, gelijkheidsdenken, en economische orde; met de christen-demo­ pelijke bureaus vanuit de gehele wereld keuze. 'Is dit de partij van nationale afkeer van regels werd deze eeuw door de craten zijn ze het oneens over de morele daarover van gedachten wisselen. waarden (tolerantie en matigheid) liberalen afgewisseld met perioden van orde.' Groenveld, die een belangrijk aandeel in tegen de boze buitenwereld; een natio­ puritanisme in golven van circa 30 jaar. Hij achtte op basis van de stellingen geen het prae-advies heeft gehad, wees op de naal-conservatieve partij? Of kiest de 'Thans voelt Bolkestein goed aan dat we profilering mogelijk. 'Het is te defensief'. noodzaak tot deze discussie. VVD voor de dynamiek van de markt weer in een puriteinse golf zitten. De Bovendien vroeg hij zich af hoe men van 'Het liberalisme wordt onder vuur geno­ met alle consequenties die daaraan vast­ keuze voor burgerlijkheid is dus electo­ abstracties tot concrete maatregelen kon men door gemeenschapsdenkers in Ame­ zitten?' In de ogen van Wöltgens kiest de raal aantrekkelijk. Een duurzame liberale komen. 'Ik zie dat niet in de praktijk'. rika en bij ons door het CDA.' Deze denk­ VVD hoe langer hoe meer de weg van moraal zou echter méér moeten behelzen Volgens Van Doorn kunnen liberalen bij richting wordt communitarisme een nationaal-conservatieve partij. dan trendgevoeligheid. Echte moraal is een debat over de publieke moraal niet genoemd. Communitaristen verwijten de geen gebruiksartikel dat je kunt wegwer­ ontkomen aan de vraag naar de sociaal-· liberale samenleving door hun individu­ De plaatsvervangend directeur van het pen als het geen nut meer heeft... ' economische factor. alisme de oorzaak te zijn van zaken als wetenschappelijk bureau van het CDA, 'Als waar is watThijs Wöltgens op 27 normloosheid, een samenleving die als C.J. Klop, bespeurde in de stellingen van Te defensief maart in NRC-Handelsblad schreef, dat los zand aan elkaar hangt, en criminali­ de VVD 'een burgerlijk karakter'. Burger­ Emeritus hoogleraar en curator van de de ondernemer is gaan gelden als "de teit. lijk in de zin van 'de moraal van de bour­ Teldersstichting J.A.A. van Doorn wees in nieuwe mens" - en daar zit wat in -dan 'Deze kritiek berust op een karikatuur gois'. 'Die staat voor een levensstijl, voor zijn inleiding onder meer op het feit dat kan men moreel gezien niet terugkeren van het liberalisme', aldus Groenveld. waarden zoals cultivering van de privé­ liberalen altijd een twee-frontenoorlog naar het goede oude "burgermansfat­ 'Maar wél zijn in het jonge verleden ver- sfeer, prestatie, discipline en respect voor voeren. 'Met de sociaal-democraten ver- soen". Er is een "nieuwe moraal" nodig, 2 passend bij deze "nieuwe mens."' - mogen liberalen als politieke beweging 3. De emancipatie van de burgers door de de collectiviteit. De zelfredzaamheid is moraliseren? En als dat niet mag, mag het individualisering moet worden toege­ hier niet mee gediend. Vandaar dat libe­ Discussie individu dat dan wel doen? juicht. Burgers bepalen in beginsel zelf ralen pleiten voor het ombouwen van de Tijdens de lunch kwamen de tongen al hun levensweg. Dit neemt niet weg dat er verzorgingsstaat tot een waarborgstaat. los. duidelijk bleek dat aan de door de 2. Mensen zijn van nature sociale een moraliserende omgeving en soms een In de waarborgstaat beperkt de overheid voorzitter beoogde functionele discussie wezens. Ze hebben elkaar nodig en gaan moraliserende overheid nodig is om te zich tot haar kerntaken, waardoor de grote behoefte is. dan ook in vrijwilligheid verbanden met voorkomen dat sommige individuen ont­ individuele verantwoordelijkheid beter Vervolgens werden de aanwezigen alfa­ elkaar aan. Op spontane wijze ontstaat sporen. Zij die ontsporen, verliezen vaak tot haar recht komt. betisch ingedeeld in drie discussie-groe­ zo een maatschappelijk middenveld. hun daadwerkelijke vrijheid en zelfstan­ pen. Hoewel het slechts de start was van Organisaties in dit middenveld winnen digheid. Liberalen moeten hier hun ver­ kanttekeningen: een jaar durende partij-brede discussie aan kracht indien ze op eigen benen antwoordelijkheid nemen. Zij kennen - 'waarborgstaat' en 'kerntaken' moeten hebben leden, kader- en een enkel Twee­ leren staan. Overheidssteun en -bemoei­ dan ook een taak toe aan de overheid om worden gedefinieerd; de-Kamerlid, helaas- zich hier volledig enis met de organisaties van burgers is in ontsporingen te voorkomen. - de oorzaak van het verbreken van het ingeworpen. de regel niet bevorderlijk voor hun vitali­ evenwicht tussen rechten en plichten ligt Deze toetsing en bijstelling van het libe­ teit. kanttekening: veeleer bij de uitbouw van de verzorgings­ ralisme aan de normen van deze tijd én waar liggen de grenzen? Wanneer moeten of staat dan bij de individualisering. Dat ele­ voor de toekomst, was een goed idee van kanttekeningen: mogen overheid, partijen en individuen moe­ ment van de stelling werd bijna unaniem Hoekzema. Natuurlijk waren ook Frits - het maatschappelijk middenveld dat op ten of mogen moraliseren? geaccepteerd. Bolkestein, de trendsetter van de liberale eigen benen staat is op den duur krachti­ filosofie, Frits Korthals Altes, Hans Dijk­ ger dan indien het functioneert