Gdańskie Studia Azji Wschodniej 2012/1 3 Próby Studenckie
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Komitet redakcyjny prof. zw. dr hab. Waldemar Jan Dziak, prof. zw. dr hab. Edward Haliżak, prof. zw. dr hab. Ewa Oziewicz (przewodnicząca), prof. zw. dr hab. Jerzy Zajadło, prof. dr hab. Tadeusz Dmochowski, prof. dr hab. Krzysztof Gawlikowski, prof. dr hab. Sylwia Pangsy-Kania, prof. dr hab. Jakub Potulski prof. dr hab. Józef Arno Włodarski, dr hab. Kamil Zeidler (dyrektor CSAW UG), dr Marceli Burdelski (wiceprzewodniczący), dr Adam Marszałek, Edward Kajdański Sekretarz redakcji Joanna Kamień Adres redakcji Centrum Studiów Azji Wschodniej ul. Armii Krajowej 110, 81-824 Sopot Redaktor Wydawnictwa Joanna Kamień Skład i łamanie Michał Janczewski Projekt okładki i stron tytułowych Andrzej Taranek Na okładce obraz autorstwa Edwarda Kajdańskiego przygotowany przez Comex S.A. Publikacja sfinansowana przez Centrum Studiów Azji Wschodniej Uniwersytetu Gdańskiego Kancelarię Nowosielski Gotkowicz i Partnerzy – Adwokaci i Radcy Prawni © Copyright by Centrum Studiów Azji Wschodniej Uniwersytetu Gdańskiego © Copyright by Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ISSN 2084-2902 Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego ul. Armii Krajowej 119/121, 81-824 Sopot tel./fax 58 523 11 37, tel. 725 991 206 wyd.ug.gda.pl, kiw.ug.edu.pl SPIS TREŚCI ARTYKUŁY Prof. zw. dr hab. Ewa Oziewicz, Uniwersytet Gdański Nowa rola Azji w XXI wieku. Perspektywa ekonomiczna ................ 5 Dr hab. Tadeusz Dmochowski, prof. UG, Uniwersytet Gdański Chińska Republika Ludowa wobec rozpadu ZSRR i powstania nowych państw w przestrzeni postradzieckiej ................ 12 Dr Tomasz Młynarski, Uniwersytet Jagielloński Chiny w Afryce – szansa czy neokolonializm w XXI wieku? Wybrane aspekty chińskiej obecności na kontynencie .................... 25 Dr Marceli Burdelski, Uniwersytet Gdański Wpływ procesu sukcesji w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej na stabilność regionalnego systemu bezpieczeństwa w Azji Północno-Wschodniej .................. 43 Mgr Marta Dargas, Uniwersytet Gdański W jakim kierunku zmierza prawo Chińskiej Republiki Ludowej – ku systemowi common law czy ku kompleksowej kodyfikacji prawa? ........ 59 Dr Joanna Różycka, Uniwersytet Gdański Mgr inż. Tran Anh Quan Wpływ technik samoregulacyjnych na procesy psychofizyczne. Badania w wietnamskiej grupie sztuk walki Thien Mon Dao ............. 69 Dr hab. Maciej Widawski, prof. UG, Uniwersytet Gdański Metaforyzacja w slangu chińskim 汉语俚语中的比喻 .................................................. 83 Mgr Aleksandra Kajdańska, Uniwersytet Warszawski Od rytuału do sceny. Taniec w Yunnanie – jego przeszłość i współczesność ....................................... 93 Mgr Andrzej Taranek, Uniwersytet Gdański Cztery widoki góry Fuji widziane ze Stoczni Gdańskiej . 105 GDAŃSKIE STUDIA AZJI WSCHODNIEJ 2012/1 3 PRÓBY STUDENCKIE Katarzyna Zaborowska, Uniwersytet Gdański Muzyka w Chinach. Od tradycji do współczesności ..................... 123 Anna Mościcka, Uniwersytet Warszawski Zarządzanie zasobami ludzkimi w aspekcie inwestycji koreańskich. Szanse i zagrożenia ............................. 138 RECENZJE Mark Leonard, Zrozumieć Chiny, tłum. W. Falkowski, Wydawnictwo Media Lazar/Nadir, Warszawa 2010, ss. 256 (Magdalena Marcinkowska) ............................................... 153 Marcin Jakoby, Powtórzenie i falsyfikat w malarstwie chińskim, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2009, ss. 319 (Olgierd Jakubowski) . 157 SPRAWOZDANIA Seminarium „Rola i znaczenie dalekowschodnich sztuk walki w rozwoju psychofizycznym człowieka”, Gdańsk, 9 czerwca 2011 r. (Magdalena Marcinkowska) ............................................... 159 Działalność Centrum Studiów Azji Wschodniej UG w roku 2011 (Ewa Oziewicz, Marceli Burdelski, Kamil Zeidler) .......................... 161 EWA OZIEWICZ Nowa rola AZJI W XXI WIEKU. Perspektywa ekonomiczna W XX wieku byliśmy świadkami ogromnych zmian w geopolitycznym i ekonomicz- nym systemie w świecie. Nowa pozycja Azji z istniejącymi od lat 60. i 70. filarami gospodarczymi: Japonią, Koreą Południową, Tajwanem i Hongkongiem, wzmoc- niona potężnymi gospodarkami Chin, Indii i krajów członkowskich ASEAN, czyni z tych państw ważnych graczy na arenie międzynarodowej. Żaden problem global- ny współczesnego świata nie może być dyskutowany bez udziału Azji. Kraje tego kontynentu mają silną reprezentację w G20 – grupie dwudziestu najważniejszych krajów świata. Spośród krajów azjatyckich w G20 są: Chiny, Japonia, Korea Połu- dniowa, Indie, Indonezja i Turcja. Spojrzenie na Azję jest odmienne zależnie od tego, skąd na nią patrzymy. Nawet mapa świata wykorzystywana w krajach Zachodu i w Azji jest odmienna (por. rys. 1 i 2). Świat Zachodu w centrum mapy sytuuje Ocean Atlantycki, podczas gdy mapy azjatyckie pokazują świat z perspektywy Oceanu Spokojnego (Pacyfiku). Często mówi się o wieku XXI jako wieku Pacyfiku, w odróżnieniu od XX stulecia, które było wiekiem Atlantyku. Takie tezy wysuwano już parę dekad temu; dzisiaj trudno jednoznacznie stwierdzić, że tak będzie, jednak wiele na to wskazuje. Zachodzące na świecie procesy z całą wyrazistością pokazują coraz większą rolę Azji praktycznie we wszystkich dziedzinach. Najbardziej spektakularne sukcesy od- noszą Chiny, ale Azja to nie tylko Chiny. To też Indie ze swoim ogromnym poten- cjałem i dynamicznie rozwijający się obszar Azji Południowo-Wschodniej. Można przyglądać się Azji i najpotężniejszej dzisiaj gospodarce azjatyckiej, jaką są Chi- ny, z różnych perspektyw: amerykańskiej, europejskiej (w tym polskiej), rosyjskiej, wreszcie azjatyckiej. Spoglądając na Azję z perspektywy USA, nasuwa się stwierdzenie, że kontynent ten może sprawiać Amerykanom wiele kłopotów. Utrzymanie przewagi i roli swego rodzaju żandarma w Azji może już nie być takie proste jak w minionych dekadach. Chiny w XXI wieku mogą stanowić dla Amerykanów zagrożenie, przeobrażając się ze strategicznego partnera w strategicznego rywala, zwłaszcza że istnieją zasad- nicze różnice w postrzeganiu świata przez oba kraje. W przypadku Chin głównym celem wydaje się rozwój gospodarczy, a przyszły świat postrzegają w kontekście GDAŃSKIE STUDIA AZJI WSCHODNIEJ 2012/1 5 Rys. 1. Świat z perspektywy krajów Zachodu Źródło: http://english.freemap.jp/ [28.01.2012]. Rys. 2. Świat z perspektywy krajów azjatyckich Źródło: http://english.freemap.jp/ [28.01.2012]. 6 GDAŃSKIE STUDIA AZJI WSCHODNIEJ 2012/1 multilateralizmu, a nie jak Amerykanie – unilateralizmu. Dzisiaj Chiny są głównym „bankierem” USA, a – jak stwierdziła Hillary Clinton – Stanom niewygodnie nego- cjuje się z „własnym bankierem”1. Europa z kolei obawia się inwazji gospodarczej Chin na nasz kontynent, szuka- jąc ukrytych motywów i zastanawiając się, czy strategia inwestycyjna Chin w Euro- pie nie jest swoistym koniem trojańskim. Analitycy uważają, że w końcowym rozra- chunku Chiny liczą nie tylko na większe interesy swoich firm, ale również na większy wpływ na decyzje gospodarcze podejmowane w Unii Europejskiej i w Niemczech. Jednak zwłaszcza kłopoty niektórych krajów europejskich w latach 2008–2011 spo- wodowały, że Europa liczy na pomoc ze strony posiadających potężne rezerwy Chin w ratowaniu gospodarek pogrążonych w kryzysie. Polska, zajęta procesami transformacji i coraz bardziej zaangażowana we współ- pracę z krajami Zachodu, przez co sama weszła do grona państw zachodnioeuro- pejskich, przez ostatnie ponad dwie dekady nie zwracała większej uwagi na swoich azjatyckich partnerów. Często przyglądamy się krajom azjatyckim, a szczególnie Chinom z obawą, że wpływy azjatyckie wymuszą na nas zmiany systemowe bądź ograniczą naszą wolność. Duża rola państwa w wielu gospodarkach azjatyckich bu- dzi obawy powrotu do „starego” systemu. Z pewnością nie istnieje tego typu zagro- żenie, jednak trzeba mieć świadomość, że nie da się prowadzić aktywnej polityki wo- bec azjatyckich podmiotów bez udziału państwa2. Dopiero ostatni rok uzmysłowił polskim decydentom dużą rolę krajów azjatyckich jako partnerów do współpracy gospodarczej i ich rosnące znaczenie jako graczy politycznych. W niemałym stop- niu przyczyniła się do tego polska obecność na światowej wystawie EXPO 2010, na której nasz kraj został wytypowany na strategicznego partnera Chin w Europie. Możliwości współpracy gospodarczej istnieją w takich branżach, jak: turysty- ka, edukacja, przemysł zbrojeniowy3, kolejowy czy spożywczy, a także budownic- two czy infrastruktura. Polska powinna wykreować dla tych obszarów konkretną wizję i wykorzystać wszelkie atuty, by ją zrealizować. Te możliwości to nie tylko współpraca z Chinami, ale także np. z Indiami (które są największym importerem broni w świecie, podczas gdy Polska jest jednym z czołowych eksporterów4) i kra- jami ASEAN. 1 Za: J. Tomasiewicz, Kolos. Uwagi metapolityczne o miejscu Chin w nowym ładzie światowym, re- ferat na IV Zjazd Geopolityków Polskich, Gdynia 20–21.10.2011 r., http://www.polska-azja. pl/2012/01/11 [29.01.2012]. 2 R. Pyffel, Jaka obecność Polski w Azji?, Kongres „Polska Wielki Projekt”, Instytut Sobieskiego, Warszawa 4.05.2011 r. 3 W latach 2006–2010 region Azji i Pacyfiku był głównym odbiorcą broni w świecie. Przypa- dało na niego 43% importu konwencjonalnej broni. Tu głównymi odbiorcami były: Indie, Chiny, Korea Południowa i Pakistan. Szerzej na ten temat: SIPRI Yearbook 2011, Armaments, Disarmament and International Security, Stockholm International Peace Research Institute, Stockholm 2011. 4 Ibidem. GDAŃSKIE STUDIA AZJI WSCHODNIEJ 2012/1 7 Zarówno Polska, jak i inne kraje świata zachodniego muszą uświadomić sobie zasadnicze różnice w systemach wartości Zachodu i Azji – wynikające z różnych kultur opartych w przypadku Zachodu na chrześcijaństwie, a